PJB400 Stylistika a kultura jazyka

Filozofická fakulta
jaro 2015
Rozsah
1/1/0. 4 kr. Ukončení: zk.
Vyučující
Mgr. Roman Madecki, Ph.D. (přednášející)
Mgr. Roman Madecki, Ph.D. (cvičící)
Garance
Mgr. Roman Madecki, Ph.D.
Ústav slavistiky – Filozofická fakulta
Kontaktní osoba: Mgr. Roman Madecki, Ph.D.
Dodavatelské pracoviště: Ústav slavistiky – Filozofická fakulta
Rozvrh
St 12:30–14:05 zrusena M12
Předpoklady
PJA206 Morfologie polštiny II
Omezení zápisu do předmětu
Předmět je určen pouze studentům mateřských oborů.

Předmět si smí zapsat nejvýše 15 stud.
Momentální stav registrace a zápisu: zapsáno: 0/15, pouze zareg.: 0/15
Mateřské obory/plány
Cíle předmětu
Charakteristika stylové, textové a diskursivní roviny současné polštiny. Popis současné norny (norma wzorcowa - norma użytkowa), úzu a kodifikace, popis jednotlivých útvarů a poloútvarů národního jazyka (sociální a regionální rozrůznění polštiny), podrobná charakteristika jednotlivých funkčních stylů (styl potoczny, styl przemówień, styl naukowy, styl dziennikarski i publicystyczny, styl urzędowy i kancelaryjny, styl artystyczny), role a význam stylotvorných činitelů při tvorbě textu. Nastínění pojmu kultury jazyka v oblasti teorie i praxe (nejdůležitější kodifikační díla, výukové a popularizační publikace a programy, instituce pečující o kulturu jazyka, jazykový zákon, typy postojů mluvčího k jazyku, vývojové trendy v oblasti stylu). Výklad je doplněn analýzou konkrétních textů jednotlivých funkčních stylů. Na konci kursu by měl být student schopen používat stylistickou terminologii, měl by chápat teoretické základy stylistiky a umět je využít v praxi, tj. při vytváření stylově různorodých textů a při jejich stylistické analýze.
Osnova
  • STYLISTYKA I KULTURA JĘZYKA
  • Zestaw tematów:
  • I. Stylistyka jako dyscyplina językoznawcza
  • a) przedmiot i zakres stylistyki
  • b) historia badań stylistycznych
  • c) stylistyka a retoryka
  • II. Ogólne pojęcie stylu
  • III. Problematyka normatywności
  • a) pojęcie normy językowej
  • b) charakterystyka normy językowej współczesnej polszczyzny (norma wzorcowy, norma użytkowa)
  • c) zwyczaj językowy (uzus)
  • d) kodyfikacja
  • e) pojęcie wariantywności
  • IV. Zróżnicowanie polskiego języka narodowego
  • a) odmiana ogólna
  • b) odmiany regionalne
  • c) odmiany zawodowe
  • d) odmiany środowiskowe
  • e) polszczyzna potoczna
  • V. Środki stylistyczne
  • a) fonetyczne
  • b) morfologiczne (formy morfologiczne i słowotwórcze)
  • c) leksykalne (chronologiczne, terytorialne, środowiskowe i zawodowe zróżnicowanie słownictwa, słownictwo emocjonalne)
  • d) problematyka frazeologii (łączliwość wyrazów, leksykalizacja, klasyfikacja frazeologizmów, źródła frazeologii polskiej, idiomatyzmy, kalki)
  • e) składniowe
  • d) celowe wykorzystywanie środków stylistycznych: archaizacja, dialektyzacja, stylizacja środowiskowa
  • VI. Pojęcie stylu funkcjonalnego, style funkcjonalne języka polskiego
  • a) styl potoczny
  • b) styl przemówień
  • c) styl urzędowy i kancelaryjny
  • d) styl naukowy
  • e) styl publicystyczny i dziennikarski
  • f) styl artystyczny
  • g) analiza tekstów poszczególnych stylów funcjonalnych
  • VII. Kultura języka polskiego
  • a) pojęcie, zakres, historia
  • b) organizacje zajmujące się poprawnością języka polskiego (Komisja Kultury Języka, Rada Języka Polskiego, towarzystwa naukowe, dzieła słownikowe, prace naukowe, czasopisma)
  • c) kryteria poprawności językowej
  • d) tendencje rozwojowe polszczyzny końca XX i początku XXI wieku
  • e) ustawa o języku polskim
Literatura
  • 7. Doroszewski, W.: O kulturę słowa : poradnik językowy. T. 1, Warszawa 1962
  • 1. Kurkowska, H; Skorupka, S.: Stylistyka polska : zarys, Warszawa 1959
  • 6. Miodek, J.: Nie taki język straszny, Warszawa 1992
  • 3. Miodek, Jan: Kultura języka w teorii i praktyce, Wrocław 1983
  • 8. Doroszewski, Witold. O kulturę słowa : poradnik językowy. T. 2, Warszawa 1968
  • 4. Buttler, D; Kurkowska, H; Satkiewicz, H.: Kultura języka polskiego : zagadnienia poprawności leksykalnej (słownictwo rodzime), Warszawa 1982
  • Nowy Słownik Poprawnej Polszczyzny PWN. Warszawa 1999.
  • 2. Bugajski, M.: Norma, błąd, poprawność, uzus, Warszawa 1993
  • Jadacka, H.: Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia. Warszawa 2005.
  • 5. Buttler, D; Kurkowska, H; Satkiewicz, H.: Kultura języka polskiego : zagadnienia poprawności gramatycznej. Warszawa 1971
  • Markowski, A.: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa 2005.
  • KLEBANOWSKA, Barbara, Witold KOCHAŃSKI a Andrzej MARKOWSKI. O dobrej i złej polszczyźnie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1985. ISBN 83-214-0266-6. info
Výukové metody
Přednášky (teoretický výklad ilustrovaný konkrétními příklady), diskuse v hodinách, praktická cvičení, četba doporučené literatury, domácí úkoly.
Metody hodnocení
Aktivní účast ve výuce, semestrální práce (referát) - možnost výběru ze seznamu doporučených témat, ústní zkouška (teorie a stylistická analýza textu).
Vyučovací jazyk
Polština
Další komentáře
Studijní materiály
Předmět je vyučován každoročně.
Předmět je zařazen také v obdobích jaro 2006, jaro 2007, jaro 2008, jaro 2009, jaro 2010, jaro 2011, jaro 2012, jaro 2013, jaro 2014, jaro 2016, jaro 2017, jaro 2018, jaro 2019, jaro 2020, jaro 2021.