SPRAWY GOSPODARCZE
Jakie sa_ czynnošci w postepowaniu przed sa_dem gospodarczym?
Co to jest wyrok zaoczny?
Co to jest nakaz zaptaty?
Stan prawny na dzieň 1 pazdziernika 2004 r.
Publikacja przygotowana dzieki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej

Broszura zawiera informacje o charak-terze ogólnym. 1/1/ každým przypadku zaleca sie zasiegniecia opinii prawnika.
Informacjesq takže udzielane przezsqdy i niektoré organizacje pozarzqdowe.
Informacje ogólne
W wydziatach gospodarczych rozpoznawane s^ sprawy ze stosunkow cywilnych miedzy przedsiebiorcami, w zakresie prowadzonej przez nich dziatalnošci go-spodarczej (sprawy gospodarcze).
Sprawami gospodarczymi s$ takže sprawy:
1.  ze stosunku spótki,
2.  przeciwko przedsiebiorcom o zaniechanie narusza-nia šrodowiska i przywrócenie do stanu poprzed-niego lub naprawienie szkody z tym zwi^zanej oraz zakázanie lub ograniczenie dziatalnošci zagražaj^cej šrodowisku,
3.  naležaxe do wtašciwošci s^dów na podstawie prze-pisów o ochronie konkurencji, prawa energetycz-nego, prawa telekomunikacyjnego, prawa poczto-wego oraz przepisów o transporcie kolejowym,
4.  przeciwko przedsiebiorcom o uznanie postanowieň umownych za niedozwolone.
Przedsiebiorcami s$:
•  osoby fizyczne,
•  osoby prawne,
•  jednostki organizacyjne niebed^ce osobami praw-nymi (którym przepisy prawa przyznaja^ osobowošč prawn 3) - wykonuj^ce we wtasnym imieniu dziatalnošč gospodarcze,
•  wspólnicy spótki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich dziatalnošci gospodarczej.
Za sprawy gospodarcze nie uznaje sie spraw, w których co najmniej jednaj ze stron jest:
1. osoba fizyczna prowadzaxa osobišcie, nie wy-magaja_c3 zgtoszenia do ewidencji, dziatalnošč gospodarcze, z której zarobek stanowi dodatkowe žródto dochodu,
2. rolnik indywidualny w zakresie prowadzonej przez niego dziatalnošci wytwórczej, dotycz^cej produk-cji rošlinnej, zwierzecej, ogrodnictwa i sadownictwa.
Wtašciwošč rzeczowa
Sprawy gospodarcze, w tym rozpoznawane w postepowaniu nakazowym i upominawczym, nálezy do wtašciwošci sa_dów okregowych, z wyj^tkiem spraw, dla których zastrzežona jest wtašciwošč s^dów rejo-nowych. Sprawy z zakresu ochrony konkurencji, regu-lacji energetyki, telekomunikaci i transportu kolejo-wego rozpoznaje S^d Ochrony Konkurencji i Konsumentów (który jest jedným z wydziatów S^du Okregowego w Warszawie).
Do wtašciwošci s$dów rejonowych naležaj sprawy:
1.W których wartošč przedmiotu sporu nie prze-kracza 30.000 zt , w tym sprawy rozpoznawane w postepowaniu nakazowym i upominawczym,
2. inne, przekazane tym s^dom przez odrebne prze-pisy (np. sprawy rejestrowe, sprawy upadtošciowe i naprawcze, sprawy o podziat majetku spótek cywilnych).
*od 5.02.2005 r. - 1 00 000 zt
Wtašciwošč miejscowa
Podstawowa_ zásady jest, že pozew sktada sie w sa_dzie, w którego okregu pozwany ma swoje miej-sce zamieszkania lub siedzibe.
Možliwe jest takže wytoczenie powództwa przed sa_d, w którego okregu pozwanywinienspetničšwiadczenie wynikaj^ce z umowy stron.
W postepowaniu nakazowym powód može równiež wytoczyč powództwo przed s^d miejsca wykonania zobowi^zania.
Czynnosci zwia.zane z wytoczeniem
powództwa lub wszczQciem
postQpowania nieprocesowego
Pozew i wniosek w post?powaniu nieprocesowym
Postepowanie przed s^dem wszczyna sie przez wniesie-nie pozwu w procesie lub wniosku w postepowaniu nieprocesowym.
Pozew oraz wniosek powinny zawierač:
•  oznaczenie sa_du, do którego s^ skierowane,
•  oznaczenie stron, tj. imiona, nazwiska i adresy zamieszkania stron, w przypadku osoby praw-nej okrešlenie jej statusu prawnego, a w przypadku spótek cywilnych wskazanie imion, nazwisk i adresów zamieszkania wszystkich wspólników spótki cywilnej,
•  doktadnie okrešlone zadanie (tj. wskazanie jakiej trešci orzeczenia strona domaga sie od sa_du),
•  w sprawach o roszczenia maj^tkowe podanie wartošci przedmiotu sporu (chyba, že przedmio-tem sprawyjest oznaczona kwota pieniežna),
•  przytoczenie okolicznošci faktycznych, uzasad-niaj^cych zadanie powoda lub wnioskodawcy,
•  w przypadku gdy pismo wnoszone jest przez petnomocnika, nálezy dot^czyč petnomocnictwo.
W pozwie (wniosku) powód (wnioskodawca) jest obowi^zany podač wszystkie twierdzenia oraz do-wody na ich poparcie pod rygorem útraty prawa powotywania ich w toku postepowania, chyba že wykaže, iž ich powotanie w pozwie (wniosku) nie byto možliwe, albo že potrzeba powotania wynikta póžniej.
Pozew (wniosek), tak jak každé inne pismo proceso-we, powinien byč podpisany przez strone.
W przypadku wniesienia pozwu (wniosku) przez osobe prawna^ pismo powinno byč podpisane przez osoby upowažnione do reprezentowania tej osoby prawnej. Do pozwu (wniosku) nálezy dot^czyč dowód z dokumentu, pozwalaj^cy na ustálenie, že osoby, które podpisaty pozew (wniosek), s^ upowažnione do reprezentowania danej osoby prawnej.
Do pozwu (wniosku) naležy równiež dot^czyč jego odpisy wraz z zat^cznikami dla wszystkich stron uczestnicz^cych w postepowaniu.
W sprawach gospodarczych naležy równiež dot^czyč odpis wezwania dtužnika do dobrowolnego spetnienia zadania.
Braki formálne i wpis od pozwu (wniosku)
Termin uiszczenia wpisu i usuniecia braków formálnych
Po zloženiu pozwu (wniosku) s^d wzywa strone do uiszczenia wpisu, a w razie stwierdzenia braków formálnych pozwu (wniosku) takže do ich usuniecia. Zarówno uiszczenie wpisu, jak i usuniecie braków formálnych musi nast^pič w ciaju tygodnia od daty otrzymania przez strone wezwania. Przekroczenie tego terminu przez strone spowoduje zwrot pozwu (wniosku).
Termin uwaža sie za dochowany, ježeli w ciaju 7 dni od otrzymania wezwania powód (wnioskodawca) nadá na poczcie pismo procesowe i ježeli w tym ter-minie wptaci na poczcie, w banku lub w kasie s^du naležna^ optáte sa_dow3.
Pamietaj!
Przy wnoszeniu písma w odpowiedzi na wezwanie sqdu zawsze nálezy powotywač sie na podanq przez sqd sygnature akt sprawy
Odpowiedž na pozew
W sprawach gospodarczych pozwany ma obowi^zek udzielenia odpowiedzi na pozew w terminie 14 dni od daty doreczenia mu odpisu pozwu.
Wyroki zaoczne
Nieudzielenie przez pozwanego odpowiedzi na pozew w ww. terminie može spowodowač wydanie wy-roku zaocznego na posiedzeniu niejawnym (tj. bez wyznaczania rozprawy).
Termin do wniesienia sprzeciwu
Kazdy wyrok zaoczny jest doreczany obu stronom, w tym pozwanemu wraz z pouczeniem o prawie wniesienia sprzeciwu. Sprzeciw wnosi sie w terminie tygo-dniowym od daty otrzymania wyroku zaocznego.
Wpis od sprzeciwu, braki formálne sprzeciwu
Po wptynieciu sprzeciwu s^d každorazowo wzywa pozwanego do uiszczenia wpisu od sprzeciwu w ciaju tygodnia od daty doreczenia mu wezwania.
Odrzucenie sprzeciwu
Nieuiszczenie przez pozwanego optaty s^dowej w tym terminie lub uiszczenie optaty po terminie powoduje odrzucenie przez s^d sprzeciwu. Taki sam skutek ma nieusuniecie przez pozwanego w wyznaczonym przez s^d terminie braków formálnych sprzeciwu.
Skutki niewniesienia sprzeciwu, odrzucenie sprzeciwu
W przypadku niewniesienia przez pozwanego sprzeciwu w tygodniowym terminie lub w przypadku od-rzucenia sprzeciwu wyrok zaoczny uprawomocnia sie z uptywem terminu do wniesienia sprzeciwu lub z chwila^ uprawomocnienia sie postanowienia s^du o odrzuceniu sprzeciwu.
PostQpowanie nakazowe
Sytuacje, w ktorých powód môže
domagač sie wydania nákazu záplaty
w postepowaniu nakazowym
Postepowanie nakazowe jest postepowaniem odreb-nym, w którym powód môže dochodzič swojego roszczenia za 1/4 optaty s^dowej naležnej od pozwu w postepowaniu zwyktym.
Powód môže sie domagač rozpoznania sprawyw postepowaniu nakazowym w przypadku, gdy dochodzi roszczenia pieniežnego albo šwiadczenia innych rzeczy zamiennych, a okolicznošci uzasadniaj^ce dochodzone ža_danie sa_ udowodnione dot^czonym do pozwu:
1.  dokumentem urzedowym,
2.  zaakceptowanym przez dtužnika rachunkiem,
3.  wezwaniem dtužnika do zaptaty i pisemnym ošwiadczeniem dtužnika o uznaniu dtugu,
4.  zaakceptowanym przez dtužnika ž^daniem zaptaty, zwróconym przez bank i nie zaptaconym z po-wodu braku šrodków na rachunku bankowym.
Dopuszczalne jest dot^czenie odpisów dokumen-tów, o ktorých mowa powyžej, ježeli ich zgodnošč z oryginatem jest pošwiadczona przez notariusza albo wystepuj^cych w tej sprawie adwokata, radce praw-nego lub rzecznika patentowego.
S^d wydaje równiež nakaz zaptaty przeciwko zobo-wia_zanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu naležycie wypetnionego, których prawdziwošč i trešč nie nasuwaja_ wajpliwošci. W razie przejšcia na powo-da praw z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu, do wydania nákazu niezbedne jest przedstawienie doku-mentówdo uzasadnienia roszczenia, o ile przejšcietych praw na powoda nie wynika bezpošrednio z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu.
S^d wydaje nakaz zaptaty na podstawie dot^czonej do pozwu umowy, dowodu spetnienia wzajemnego šwiadczenia niepieniežnego oraz dowodu doreczenia dtužnikowi faktury lub rachunku, ježeli powód do-chodzi naležnošci zaptaty šwiadczenia pieniežnego lub odsetek w transakcjach handlowych okrešlonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zaptaty w transakcjach handlowych (Dz.U. Nr 139, poz. 1323). Dopuszczalne jest dot^czenie odpisów dokumentów, o których mowa powyžej, ježeli ich zgodnošč z oryginatem jest pošwiadczona przez no-tariusza albo wystepuj^cych w tej sprawie adwokata, rádce prawnego lub rzecznika patentowego.
S^d može wydač nakaz zaptaty, ježeli bank docho-dzi roszczenia na podstawie wyciajgu z ksiaj ban-kowych podpisanego przez osoby upowažnione do skladania ošwiadczeň w zakresie praw i obowi^zków maj^tkowych banku i opatrzonego pieczeci^ banku oraz dowodu doreczenia dtužnikowi pisemnego we-zwania do zaptaty.
Zarzuty od nákazu zaptaty
Pozwany, który kwestionuje zasadnošč nákazu zaptaty musi w ciajgu tygodnia od daty doreczenia odpisu nákazu wniešč zarzuty, tj. pismo procesowe, w którym powinien wskazač z jakich przyczyn domaga sie uchy-lenia nákazu zaptaty i catkowitego lub czešciowego oddalenia powództwa.
Wpišmietym pozwany powinienwskazac, czyzaskarza nakaz w catošci czy w czešci, przedstawič zarzuty, ktore pod rygorem ich útraty nálezy zgtosič przed wda-niem sie w spór, oraz pozostate zarzuty przeciwko zadaniu pozwu, a takže wszystkie okolicznošci fak-tyczne i dowody na ich potwierdzenie.
Wpis od zarzutów
W ciaju tygodnia od daty otrzymania wezwania sa_du, pozwany musi równiež uišcič nálezy wpis od zarzutów i ewentualnie usun^č braki formálne zarzutów.
Odrzucenie zarzutów, uprawomocnienie sie nákazu
Wniesienie zarzutów po terminie, nieuiszczenie nalež-nego wpisu od zarzutów w terminie lub nieusuniecie w ciajgu tygodnia braków formálnych zarzutów spowo-duje ich odrzucenie przez s^d.
Wtakiej sytuacji nastúpi uprawomocnienie sie nákazu zaptaty, który ma taka_ sama^ moc jak wyrok.
Zwolnienie od kosztów s^dowych
Strony, które sa_ zobowi^zane do uiszczenia kosztów s^dowych, maJ3 prawo domagač sie catkowitego lub czešciowego zwolnienia od kosztów s^dowych (doty-czy to optat od pozwu, od sprzeciwu od wyroku za-ocznego, od zarzutów od nákazu zaptaty itd.)
Ubieganie si? o zwolnienie od kosztów przez osobe fizyczn$
W przypadku, gdy zwolnienia domaga sie osoba fi-zyczna prowadz^ca dziatalnošč gospodarcz^, ma ona obowi^zek ztožyč ošwiadczenie obejmuj^ce doktadne dane o jej stanie rodzinnym, posiadanym majetku i uzyskiwanych dochodach. Ošwiadczenie to powinno pozwolič na ustálenie, že osoba ubiegajaxa sie o zwolnienie nie jest w stanie uišcič naležnej optaty.
Ubieganie sie o zwolnienie od kosztow przez osobe prawn$
Natomiast w przypadku, gdy zwolnienia domaga sie osoba prawna, ma ona obowia_zek udokumentowač, že nie posiada dostatecznych šrodków na pokrycie kosztów s^dowych.
Termin zloženia wniosku
Wniosek o zwolnienie od kosztów môže byč ztožony w pierwszym pišmie procesowym.
Najpóžniej jednak wniosek ten musi zostač ztožony przed uptywem tygodniowego terminu do uisz-czenia kosztów s^dowych, wskazanego przez s^d w wezwaniu do zaptaty.
Pamietaj!
1/1/ sprawach gospodarczych strona reprezentowana przez adwokata, radce prawnego lub rzecznika paten-towego jest obowiazana doreczač odpisy pism proceso-wych z zatqcznikami bezpošrednio stronie przeciwnej. Do pisma procesowego wniesionego do sqdu strona dotqcza dowód doreczenia drugiej stronie odpisu pisma albo dowód doreczenia go listem poleconym.
Ministerstwo Sprawiedliwošci
Al. Ujazdowskie 11
00-950 Warszawa
tel. (22) 52 12 888
www.ms.gov.pl
Ministerstwo Sprawiedliwošci, pazdziernik 2004
Publikacja finanasowana ze šrodków pomocowych Unii Europejskiej w ramach projektu PHARE nr PL2002/000-605-03.05