Prawo gospodarcze ­ zespół norm zajmujących się obrotem
gospodarczym:
- publiczne ­ reguluje funkcje państwa w gospodarce; adresatami
norm są podmioty gospodarcze;
- prywatne - reguluje stosunki prawne pomiędzy uczestnikami obrotu
gospodarczego.
Spółka to stosunek prawny polegający na zawraciu umowy pomiędzy
podmiotami, które zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu o
charakterze gospodarczym.
Wyróżniamy spółki (ze względu na substrat osobowy):
- osobowe (jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna, partnerska);
- kapitałowe (akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością)
,,Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza,
budowlana, handlowa,usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i
wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa,
wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w
rolnictwie w zakresieupraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt,
ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także
wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i
świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z
pobytem turystów."
art. 2 i 3 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
Przedsiębiorca:
Art. 4. Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej:
1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba
prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której
odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym
imieniu działalność gospodarczą.
2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w
zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Art. 43/1 KC
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka
organizacyjna, o której mowa w art. 33/1 § 1, prowadząca we własnym
imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Cechy charakterystyczne osobowych oraz kapitałowych spółek
handlowych:
Spółka osobowa: spółka kapitałowa:
- brak osobowości prawnej - osobowość prawna
- podstawowym substratem wspólnicy - podstawowym substratem kapitał
- trwały skład osobowy - skład osobowy jest zmienny
- istotne są cechy osobiste wspólników - osobiste cechy wspólników są mniej
istotne
- wspólnicy prowadzą sprawy spółki - pośrednie prowadzenie spraw spółki
przez
bezpośrednio organy spółki i jej przedstawicieli
- wspólnicy mają równe prawa i obowiązki - prawa i obowiązki wspólników
wobec
spółki są zróżnicowane
- majątek spółki jest wspólną własnością - majątek spółki jest odrębny
wspólników
- odpowiedzialność wspólników za - odpowiedzialność za zobowiązania
spółki
zobowiązania spółki jest solidarna w granicach jej majątku
zarówno z mająku spółki jak i z własnego
majątku wspólników
- utworzenie z chwilą wpisu do rejestru
Kapitał zakładowy:
- ogólnie określany jako kapitał założycielski gdyż jest pierwotnym
wkładem właścicieli wniesionym przy założeniu spółki;
- jego wielkość nie jest stała i może być zmieniana w trakcie rozwoju
firmy;
- prawo większości krajów określa minimalny kapitał zakładowy, w
Polsce:
ˇ* 5 000 zł w wypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
ˇ* 50 000 zł w wypadku spółki komandytowo-akcyjnej,
ˇ* 100 000 zł w wypadku spółki akcyjnej.
Tworzenie spółki:
- w formie aktu notarialnego (pod rygorem nieważności), wpis do
KRS (komandytowa, komandytowo-akcyjna, partnerska, z
ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna)
- forma pisemna ­ spółka cywilna
- forma pisemna pod rygorem nieważności oraz wpis do KRS -
jawna
Spółka cywilna ­ jeden z rodzajów umów prawa cywilnego;
- nie posiada osobowości prawnej, nie jest jednostką organizacyjną nie
posiadającą osobowości prawnej jak spółki osobowe;
- nie stanowi odrbęnego podmiotu, nie może mieć firmy;
- umowa powinna być zawarta na piśmie dla celów dowodowych (toworzony
jest tylko stosunek zobowiązaniowy);
- działalność nie musi być zarobkowa;
- istotą spółki jest stałość składu osobowego;
Wkłady:
- własność;
- inne prawa;
- świadczenie usług;
W razie wątpliwości istnieje domniemanie jedankowej wartości
wkładów (nie służy to ustaleniu ,,udziałów" w spółce ani w majątku
wspólnym, lecz celom rozliczeniowym przy ewentualnym ustąpieniu
wspólnika lub rozwiązaniu spółki) .
Udział wspólnika spółki cywilnej:
1) w zysku:
- równy (umowa spółki może stanowić inaczej);
- żądanie podziału i wypłaty po rozwiązaniu spółki (lub z końcem każdego
roku obrachunkowego);
2) w stracie:
- równy (umowa spółki może stanowić inaczej);
3) ograniczenia:
- wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku, ani
udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku
Prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja
Każdy wspólnik:
- jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki
zwykłe czynności bez uprzedniej uchwały wspólników
nagłe czynności których zaniechanie mogłoby narazić spółkę na
niepowetowane straty ­ bez uprzedniej uchwały wspólników
- jest uprawniony do reprezentacji spółki w granicach w jakich jest
uprawniony do prowadzenia spraw spółki
Wypowiedzenie:
- na 3 miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego ­ jeśli
spółka została zawarta na czas nieoznaczony;
- bez zachowania terminów wypowiedzenia z ważnych
powodów (nawet jeśli spółka została zawarta na czas
oznaczony);
- wypowiedzenie udziału wspólnika przez jego wierzyciela (na
trzy miesiące naprzód).
Rozwiązanie spółki cywilnej:
- jednomyślne oświadczenie woli wszystkich wspólników;
- przyczyny określone w umowie spółki;
- z powodu upływu czasu na jaki spółka została zawarta;
- wypowiedzenia spółki dwustronnej;
- śmierci wspólnika spółki dwustronnej (jeżeli spadkobiercy nie
wchodzą na jego miejsce);
- na mocy orzeczenia sądowego;
Spółka jawna ­ spółka która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną
firmą a nie jest inną spółką handlową.
- umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem
nieważności (nieważność bezwzględna);
- nie posiada osobowości prawnej jednak może jako samodzielny
uczestnik obrotu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, a także
pozywać i i być pozywaną (art. 8 k.s.h.);
- posiada własny majątek na który składa się mienie wniesione jako
wkład, oraz nabyte przez spółkę w trakcie jej trwania.
Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki:
- wspólnik odpowiada od momentu zawarcia umowy spółki;
- każdy wspólnik odpowiada bez ograniczenia całym swoim majątkiem
solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką;
- odpowiedzialność ma charakter subsydiarny;
- przystępujący do spółki nowi wspólnicy odpowiadają za jej zobowiązania
również sprzed dnia przystąpienia;
Reprezentacja spółki:
- każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę (dotyczy
wszystkich czynności sądowych i pozasądowych);
- umowa spółki może przewidywać ograniczenia;
- nie można jej ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich;
- wyłączenie na mocy prawomocnego orzeczenia sądowego (tylko z
ważnych powodów).
Prowadzenie spraw spółki:
- każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia;
- może być odebrane przez sąd tylko z ważnych powodów;
- każdy wspólnik ma prawo podejmować czynności z zakresu zwykłego zarządu
bez uprzedniej uchwały współników;
- czynności przekraczające zakres zwykłych czynności ­ wymagana zgoda
wszystkich wspólników;
- czynności nagłe ­ wspólnik mającyprawo do prowadzenia spraw spóki bez
uprzedniej uchwały wspólników, jeżeli spółka mogłaby ponieść poważną szkodę.
Przyczyny rozwiązania spółki jawnej:
- przewidziane w umowie spółki;
- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
- ogłoszenie upadłości spółki lub wspólnika;
- śmierć wspólnika;
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub przez wierzyciela
wspólnika;
- prawomocne orzeczenie sądu.
Spółki kapitałowe (akcyjna i z ograniczoną
odpowiedzialnością)
Struktury organizacyjno-prawne utowrzone w każdym prawnie
dopuszczalnym celu przez jedną albo więcej osób, przy czym
wspólnicy/akcjonariusze nie ponoszą indywidualnej odpowiedzialności za
zobowiązania tej spółki.
Kapitał zakładowy dzieli się na:
- udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej;
- akcje o równej wartości nominalnej.
Spółki kapitałowe w organizacji
Spółka w organizacji powstaje z chwilą zawarcia umowy spółki. Może
ona nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa
rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną.
Reprezentowana jest przez zarząd albo pełnomocnika powołanego
jednomyślną uchwałą wspólników.
Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby które działały w
jej imieniu. Wspólnik i akcjonariusz odpowiadają do wartości
niewniesionego wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji.
Sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru
spółki kapitałowej w przypadku, gdy:
1) nie zawarto umowy spółki,
2) określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki
jest sprzeczny z prawem,
3) umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących
firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub
wkładów,
4) wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące
statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich
dokonywania.
Organy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
- Zgromadzenie wspólników ­ najwyższa władza spółki, podejmuje
uchwały większością zwykłą lub (w ważnych dla spółki sprawach kwalifikowaną)
w głosowaniu jawnym, lub niekiedy (np. wybory, lub
gdy zażąda tego przynajmniej jeden wspólnik) ­ tajnym;
- Zarząd ­ powoływany przez Zgromadzenie Wspólników, lub przez
Radę Nadzorczą jeżeli została ustanowiona, minimalny skład to 1
osoba;
- nieobowiązkowo Rada Nadzorcza bądź Komisja Rewizyjna.
Organy spółki akcyjnej:
- Zarzad - powoływany maksymalnie na 5 lat, reprezentujący spółkę na
zewnątrz i prowadzący jej sprawy;
- Rada nadzorcza - wykonująca stały nadzór nad zarządem, składa się z
minimum 3 członków, w spółkach publicznych - minimum 5 osób,
powoływanych i odwoływanych przez zgromadzenie akcjonariuszy
- Walne zgromadzenie