OPODATKOWANIE NIERUCHOMOŚCI W POLSCE dr Rafał Dowgier Katedra Prawa Podatkowego Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku PODATKI I OPŁATY STANOWIĄCE DOCHÓD GMIN Ø PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI Ø PODATEK ROLNY Ø PODATEK LEŚNY Ø PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH Ø PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN Ø PODATEK OD CZYNNOŚCI CYWILNOPRAWNYCH Ø ZRYCZAŁTOWANY PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH OPŁACANY W FORMIE KARTY PODATKOWEJ Ø OPŁATA TARGOWA Ø OPŁATA MIEJSCOWA Ø OPŁATA UZDROWISKOWA Ø OPŁATA OD POSIADANIA PSÓW PODATKI OBCIĄŻAJĄCE WŁADANIE NIERUCHOMOŚCIAMI Ø PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI (GRUNTY, BUDYNKI, BUDOWLE) Ø PODATEK ROLNY (GRUNTY) Ø PODATEK LEŚNY (GRUNTY) PODSTAWY PRAWNE Ø PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI Ustawa z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.) Ø PODATEK ROLNY Ustawa z dnia 15.11.1984 r. o podatku rolnym (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 136, poz.969 ze zm.) Ø PODATEK LEŚNY Ustawa z dnia 30.10.2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. Nr 200, poz. 1682 ze zm.) JAKI PODATEK OD GRUNTU? OD GRUNTÓW PŁACI SIĘ TYLKO JEDEN ZE WSKAZANYCH PODATKÓW, W ZALEŻNOŚCI OD CHARAKTERU TEGO GRUNTU. O SPOSOBIE OPODATKOWANIA GRUNTU DECYZUJĄ: Ø RODZAJ GRUNTU USTALANY NA PODSTAWIE EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW Ø SPOSÓB WYKORZYSTYWANIA GRUNTU PODSTAWOWA ZASADA OPODATKOWANIA: Ø UŻYTKI ROLNE – PODATEK ROLNY Ø LASY – PODATEK LEŚNY Ø POZOSTAŁE GRUNTY – PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI LASY I UŻYTKI ROLNE ZAJMOWANE NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PODLEGAJĄ OPODATKOWANIU PODATKIEM OD NIERUCHOMOŚCI CZY TO JEST LAS? CZY TO JEST UŻYTEK ROLNY? PODSTAWA OPODATKOWANIA GRUNTÓW Ø w podatku od nieruchomości – powierzchnia wg ewidencji gruntów i budynków liczona w m² Ø w podatku rolnym – powierzchnia wg ewidencji gruntów i budynków liczona w ha fizycznych lub przeliczeniowych ha przeliczeniowy = ha fizyczny x przelicznik z ustawy (zależy od rodzaju gruntu, okręgu podatkowego oraz klasy użytku) Przykład: 2 ha łąki w I okręgu podatkowym, klasy I (przelicznik 1,75) = 3,5 ha przeliczeniowego 2 ha łąki w IV okręgu podatkowym, klasy VI (przelicznik 0,05) = 0,1 ha przeliczeniowego Ø w podatku leśnym - powierzchnia wg ewidencji gruntów i budynków liczona w ha fizycznych RÓŻNICE W OPODATKOWANIU GRUNTÓW STAWKI NA DANY ROK PODATKOWY WYNIKAJĄ Z UCHWAŁY RADY GMINY PODEJMOWANEJ NA PODSTAWIE USTAWY. STAWKA Z UCHWAŁY NIE MOŻE PRZEKROCZYĆ STAWKI MAKSYMALNEJ Z USTAWY. NIE MA STAWEK MINIMALNYCH. STAWKI MAKSYMALNE ROCZNE DLA GRUNTÓW OD 1 HA (10000 M²): Ø PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI – DLA GRUNTÓW ZWIĄZANYCH Z DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ: 7.100 PLN, DLA POZOSTAŁYCH: 3.500 PLN Ø PODATEK ROLNY – DLA GRUNTÓW GOSPODARSTW ROLNYCH: 145 PLN, DLA GRUNTÓW NIE STANOWIĄCYCH GOSPODARSTW ROLNYCH: 291 PLN Ø PODATEK LEŚNY – 32 PLN BUDYNKI DEFINICJA USTAWOWA: Ø OBIEKT BUDOWLANY W ROZUMIENIU PRAWA BUDOWLANEGO Ø TRWALE ZWIĄZANY Z GRUNTEM Ø WYDZIELONY Z PRZESTRZENI ZA POMOCĄ PRZEGRÓD BUDOWLANYCH Ø POSIADAJĄCY FUNDAMENTY Ø POSIADAJĄCY DACH BUDOWLA DEFINICJA USTAWOWA: Ø OBIEKT BUDOWLANY W ROZUMIENIU PRAWA BUDOWLANEGO Ø NIEBĘDĄCY BUDYNKIEM Ø NIEBĘDĄCY OBIEKTEM MAŁEJ ARCHITEKTURY (NP. POSĄGI, PIASKOWNICE) BUDOWLĄ JEST TAKŻE URZĄDZENIE BUDOWLANE ZWIĄZANE Z OBIEKTEM BUDOWLANYM (NP. PLACE POSTOJOWE, PLACE POD ŚMIETNIKI) PRZYKŁADOWE BUDOWLE ORGANY PODATKOWE W ZAKRESIE PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI, ROLNEGO I LEŚNEGO, ORGANEM PODATKOWYM JEST: Ø WÓJT Ø BURMISTRZ Ø PREZYDENT MIASTA WŁAŚCIWY ZE WZGLĘDU NA MIEJSCE POŁOŻENIA GRUNTU, BUDYNKU LUB BUDOWLI PODATNIK PODATKU ROLNEGO, LEŚNEGO LUB ROLNEGO OSOBA FIZYCZNA (NP. JAN KOWALSKI), PRAWNA (NP. SPÓŁKA AKCYJNA) LUB JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA, W TYM SPÓŁKA, NIE POSIADAJĄCA OSOBOWOŚCI PRAWNEJ (NP. SPÓŁKA JAWNA, STOWARZYSZENIE), KTÓRA JEST: Ø WŁAŚCICIELEM Ø UŻYTKOWNIKIEM WIECZYSTYM Ø POSIADACZEM SAMOISTNYM (WŁADA JAK WŁAŚCICIEL, ALE BEZ TYTUŁU PRAWNEGO) Ø POSIADACZEM ZALEŻNYM (NP. DZIERŻAWCA, NAJEMCA) NIERUCHOMOŚCI STANOWIĄCEJ WŁASNOŚĆ SKARBU PAŃSTWA LUB JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Ø POSIADACZEM BEZ TYTUŁU PRAWNEGO NIERUCHOMOŚCI STANOWIĄCEJ WŁASNOŚĆ SKARBU PAŃSTWA LUB JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO (NP. FAKTYCZNY UŻYTKOWNIK) OBOWIĄZKI INFORMACYJNE PODATNIKÓW Ø OSOBY FIZYCZNE SKŁADAJĄ INFORMACJĘ O POSIADANYCH GRUNTACH, BUDYNKACH, BUDOWLACH NA WZORACH OKREŚLONYCH PRZEZ RADĘ GMINY, W CIĄGU 14 DNI OD DNIA ZAISTNIENIA OKOLICZNOŚCI UZASADNIAJĄCYCH POWSTANIE LUB WYGAŚNIĘCIE OBOWIĄZKU PODATKOWEGO Ø OSOBY PRAWNE I JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE BEZ OSOBOWOŚCI PRAWNEJ SKŁADAJĄ COROCZNIE DEKLARACJE PODATKOWE DO 15 STYCZNIA ROKU PODATKOWEGO. Ø DEKLARACJE I INFORMACJE POWINNY BYĆ KORYGOWANE, JEŻELI W TRAKCIE ROKU ZIASTNIEJĄ OKOLICZNOŚCI RZUTUJĄCE NA ZMIANĘ ZASAD OPODATKOWANIA PODSTAWA OPODATKOWANIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI (OD CZEGO NALICZANY JEST PODATEK?) Ø GRUNTY – CO DO ZASADY POWIERZCHNIA W M² USTALANA NA PODSTAWIE EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW, WYJĄTKOWA POWIERZCHNIA W HA Ø BUDYNKI – POWIERZCHNIA UŻYTKOWA W M² MIERZONA PO WEWNĘTRZNEJ DŁUGOŚCI ŚCIAN NA WSZYSTKICH KONDYGNACJACH, Z WYJĄTKIEM POWIERZCHNI KLATEK SCHODOWYCH ORAZ SZYBÓW DŹWIGOWYCH; ZA KONDYGNACJĘ UWAŻA SIĘ RÓWNIEŻ GARAŻE PODZIEMNE, PIWNICE, SUTERENY I PODDASZA UŻYTKOWE Ø BUDOWLE – WARTOŚĆ AMORTYZACYJNA PRZYJMOWANA DLA CELÓW PODATKU DOCHODOWEGO, A JEŻELI BUDOWLA NIE JEST AMORTYZOWANA – WARTOŚĆ RYNKOWA PODSTAWA OPODATKOWANIA W PODATKU ROLNYM (OD CZEGO NALICZANY JEST PODATEK?) Ø POWIERZCHNIA GRUNTU W HA FIZYCZNYCH, JEŻELI GRUNTY NIE STANOWIĄ GOSPODARSTWA ROLNEGO Ø POWIERZCHNIA GRUNTU W HA PRZELICZENIOWYCH, JEŻELI GRUNTY STANOWIĄ GOSPODARSTWO ROLNE GOSPODARSTWO ROLNE – UŻYTKI ROLNE O ŁĄCZNEJ POWIERZCHNI PRZEKRACZAJĄCEJ 1 HA LUB 1 HA PRZELICZENIOWY, STANOWIĄCYCH WŁASNOŚĆ LUB ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W POSIADANIU OSOBY FIZYCZNEJ, OSOBY PRAWNEJ LUB JEDNOSTKI ORGANIZACYJNEJ, W TYM SPÓŁKI, NIEPOSIADAJĄCEJ OSOBOWOŚCI PRAWNEJ. NIE UWZGLĘDNIA SIĘ UŻYTKÓW ZAJĘTYCH NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ. PODSTAWA OPODATKOWANIA W PODATKU LEŚNYM (OD CZEGO NALICZANY JEST PODATEK?) POWIERZCHNIA LASU WYRAŻONA W HEKTARACH, WYNIKAJĄCA Z EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW STAWKI PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI Ø WYNIKAJĄ Z UCHWAŁY RADY GMINY Ø OKREŚLANE NA DANY ROK Ø NIE MOGĄ PRZEKROCZYĆ STAWEK MAKSYMALNYCH Z USTAWY: 1) dla gruntów: a) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 0,71 zł od 1 m² powierzchni, b) pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych – 3,74 zł od 1 ha powierzchni, c) pozostałych – 0,35 zł od 1 m² powierzchni; 2) od budynków lub ich części: a) mieszkalnych – 0,59 zł od 1 m² powierzchni użytkowej, b) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 19,01 zł od 1 m² powierzchni użytkowej, c) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 8,86 zł od 1 m² powierzchni użytkowej, d) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych – 3,84 zł od 1 m² powierzchni użytkowej, e) pozostałych – 6,73 zł od 1 m² powierzchni użytkowej, 3) od budowli – 2% ich wartości. Ø STAWKI MAKSYMALNE SĄ COROCZNIE WALORYZOWANE O POZIOM INFLACJI Ø RADA GMINY MOŻE RÓŻNICOWAĆ ICH WYSOKOŚĆ NP. W OPARCIU O LOKALIZACJĘ, RODZAJ ZABUDOWY, STAN TECHNICZNY, WIEK BUDYNKU STAWKI PODATKU ROLNEGO PODATEK ROLNY ZA ROK PODATKOWY WYNOSI: Ø OD 1 HA PRZELICZENIOWEGO GRUNTU – RÓWNOWARTOŚĆ PIENIĘŻNĄ 2,5Q (KWINTALA) ŻYTA Ø OD 1 HA GRUNTÓW – RÓWNOWARTOŚĆ PIENIĘŻNĄ 5Q ŻYTA ŚREDNIĄ CENĘ SKUPU ŻYTA PODAJE W KOMUNIKACIE PREZES GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO, W TERMINIE 20 DNI PO UPŁYWIE TRZECIEGO KWARTAŁU. NA ROK 2008 CENA SKUPU ŻYTA WYNOSI 58,28 ZŁ ZA 1Q. RADA GMINY W DRODZE UCHWAŁY MOŻE OBNIŻYĆ CENĘ SKUPU ŻYTA PRZYJMOWANĄ NA TERENIE JEJ DZIAŁANIA DLA OBLICZANIA PODATKU ROLNEGO. STAWKA PODATKU LEŚNEGO Ø PODATEK LEŚNY OD 1 HA, ZA ROK PODATKOWY WYNOSI, RÓWNOWARTOŚĆ PIENIĘŻNĄ 0,220 M³ DREWNA, OBLICZANĄ WEDŁUG ŚREDNIEJ CENY SPRZEDAŻY DREWNA UZYSKANEJ PRZEZ NADLEŚNICTWA ZA PIERWSZE TRZY KWARTAŁY ROKU POPRZEDZAJĄCEGO ROK PODATKOWY. CENĘ PODAJE W KOMUNIKACIE W TERMINIE 20 DNI PO UPŁYWIE TRZECIEGO KWARTAŁU PREZES GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO. NA ROK 2008 WYNOSI ONA 147,28 ZŁ ZA 1 M³ Ø DLA LASÓW OCHRONNYCH ORAZ LASÓW WCHODZĄCYCH W SKŁAD REZERWATÓW PRZYRODY I PARKÓW NARODOWYCH STAWKA ULEGA OBNIŻENIU O 50% Ø RADA GMINY MOŻE OBNIŻYĆ KWOTĘ STANOWIĄCĄ ŚREDNIĄ CENĘ SPRZEDAŻY DREWNA, PRZYJMOWANĄ JAKO PODSTAWA OBLICZANIA PODATKU LEŚNEGO NA OBSZARZE GMINY POWSTANIE I WYGAŚNIĘCIE OBOWIĄZKU PODATKOWEGO Ø W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI, ROLNYM LEŚNYM CO DO ZASADY OBOWIĄZEK PODATKOWY POWSTAJE OD PIERWSZEGO DNIA MIESIĄCA NASTĘPUJĄCEGO PO MIESIĄCU, W KTÓRYM ZAISTNIAŁY OKOLICZNOŚCI UZASADNIAJĄCE POWSTANIE TEGO OBOWIĄZKU (NP. NABYTO GRUNT) Ø WYJĄTKOWO W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI, W PRZYPADKU NOWOWYBUDOWLANYCH BUDYNKÓW LUB BUDOWLI, OBOWIĄZEK PODATKOWY POWSTAJE OD DNIA 1 STYCZNIA ROKU NASTĘPUJĄCEGO PO ROKU, W KTÓRYM ZAKOŃCZONO BUDOWĘ LUB ROZPOCZĘTO UŻYTKOWANIE PRZED ICH OSTATECZNYM WYKOŃCZENIEM Ø OBOWIĄZEK PODATKOWY WE WSZYSTKICH PODATKACH WYGASA Z KOŃCEM MIESIĄCA, W KTÓRYM USTAŁY OKOLICZNOŚCI UZASADNIAJĄCE TEN OBOWIĄZEK (NP. SPRZEDANO GRUNT, BUDYNEK, BUDOWLĘ) TERMINY I SPOSÓB PŁATNOŚCI PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI I PODATEK LEŚNY: - OSOBY FIZYCZNE PŁACĄ PODATEK NALICZONY W DECYZJI PODATKOWEJ WYDANEJ PRZEZ ORGAN PODATKOWY, W 4 RATACH DO: 15 MARCA, 15 MAJA, 15 WRZEŚNIA I 15 LISTOPADA ROKU PODATKOWEGO, - OSOBY PRAWNE I JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE BEZ OSOBOWOŚCI PRAWNEJ SAMODZIELNIE OBLICZAJĄ PODATEK I WYKAZUJĄ GO W DEKLARACJI PODATKOWEJ SKŁADANEJ KAŻDEGO ROKU DO DNIA 15 STYCZNIA. PODATEK Z DEKLARACJI OPŁACANY JEST W 12 RATACH DO 15-GO DNIA KAŻDEGO MIESIĄCA. PODATEK ROLNY: - OSOBY FIZYCZNE PŁACĄ PODATEK NALICZONY W DECYZJI PODATKOWEJ WYDANEJ PRZEZ ORGAN PODATKOWY, W 4 RATACH DO: 15 MARCA, 15 MAJA, 15 WRZEŚNIA I 15 LISTOPADA ROKU PODATKOWEGO, - OSOBY PRAWNE I JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE BEZ OSOBOWOŚCI PRAWNEJ SAMODZIELNIE OBLICZAJĄ PODATEK I WYKAZUJĄ GO W DEKLARACJI PODATKOWEJ SKŁADANEJ KAŻDEGO ROKU DO DNIA 15 STYCZNIA. PODATEK Z DEKLARACJI OPŁACANY JEST W 4 RATACH DO: 15 MARCA, 15 MAJA, 15 WRZEŚNIA I 15 LISTOPADA ROKU PODATKOWEGO. PODATKI MOGĄ BYĆ POBIERANE PRZEZ INKASENTÓW (OSOBY WSKAZANE W UCHWALE RADY GMINY, KTÓRE POBIERAJĄ PODATEK I PRZEKAZUJĄ GO NA RACHUNEK ORGANU PODATKOWEGO). ULGI I ZWOLNIENIA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI, ROLNYM I LEŚNYM Ø KAŻDA Z USTAW ZAWIERA KATALOG ZWOLNIEŃ USTAWOWYCH, NP. DLA SZKÓŁ, NIERUCHOMOŚCI LOTNISK PUBLICZNYCH, NIERUCHOMOŚCI WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW Ø RADY GMIN W DRODZE UCHWAŁY MOGĄ WPROWADZAĆ INNE ZWOLNIENIA NIŻ USTAWOWOWE, ALE NIE MOGĄ ONE MIEĆ CHARAKTERU PODMIOTOWEGO (MOŻNA ZWOLNIĆ COŚ, A NIE KOGOŚ) Ø W PODATKU ROLNYM USTAWA PRZEWIDUJE SZEREG ULG PODATKOWYCH, NP. ZWIĄZANYCH Z BUDOWĄ LUB MODRENIZAJĄ BUDYNKÓW INWENTARSKICH. ULGA W TEJ SYTUACJI POLEGA NA ODLICZENIU 25% PONIESIONYCH NA INWESTYCJĘ WYDATKÓW OD KWOTY PODATKU ROLNEGO Ø W PODATKU ROLNYM RADA GMINY MOŻE W DRODZE UCHWAŁY WPROWADZAĆ TAKŻE INNE ULGI PODATKOWE CO DO ZASADY ZWOLNIENIA I ULGI PRZYSŁUGUJĄ Z MOCY PRAWA I NIE JEST W TYM ZAKRESIE KONIECZNE WYDAWANIE DECYZJI PRZEZ ORGAN PODATKOWY. WYJĄTKIEM SĄ PREFERENCJE W PODATKU ROLNYM, GDZIE PODATNIK W NIEKTÓRYCH PRZYPADKACH MUSI ZŁOŻYĆ WNIOSEK O ZWOLNIENIE LUB ULGĘ I ORZYMAĆ DECYZJĘ ORGANU PODATKOWEGO. DZIĘKUJĘ