Titus Livius, Ab urbe condita XXXIX.8, 13

   

   

   [8] Insequens annus Sp. Postumium Albinum et Q. Marcium Philippum consules ab exercitu
   bellorumque et prouinciarum cura ad intestinae coniurationis uindictam auertit. praetores
   prouincias sortiti sunt, T. Maenius urbanam, M. Licinius Lucullus inter ciues et peregrinos,
   C. Aurelius Scaurus Sardiniam, P. Cornelius Sulla Siciliam, L. Quinctius Crispinus Hispaniam
   citeriorem, C. Calpurnius Piso Hispaniam ulteriorem. consulibus ambobus quaestio de
   clandestinis coniurationibus decreta est. Graecus ignobilis in Etruriam primum uenit nulla cum
   arte earum, quas multas ad animorum corporumque cultum nobis eruditissima omnium gens inuexit,
   sacrificulus et uates; nec is qui aperta religione, propalam et quaestum et disciplinam
   profitendo, animos errore imbueret, sed occultorum et nocturnorum antistes sacrorum. initia
   erant, quae primo paucis tradita sunt, deinde uulgari coepta sunt per uiros mulieresque.
   additae uoluptates religioni uini et epularum, quo plurium animi illicerentur. cum uinum
   animos <incendissent>, et nox et mixti feminis mares, aetatis tenerae maioribus, discrimen
   omne pudoris exstinxissent, corruptelae primum omnis generis fieri coeptae, cum ad id quisque,
   quo natura pronioris libidinis esset, paratam uoluptatem haberet. nec unum genus noxae, stupra
   promiscua ingenuorum feminarumque erant, sed falsi testes, falsa signa testamentaque et
   indicia ex eadem officina exibant: uenena indidem intestinaeque caedes, ita ut ne corpora
   quidem interdum ad sepulturam exstarent. multa dolo, pleraque per uim audebantur. occulebat
   uim quod prae ululatibus tympanorumque et cymbalorum strepitu nulla uox quiritantium inter
   stupra et caedes exaudiri poterat.

   

   

   [13] … tum Hispala originem sacrorum expromit. primo sacrarium id feminarum fuisse, nec
   quemquam eo uirum admitti solitum. tres in anno statos dies habuisse, quibus interdiu Bacchis
   initiarentur; sacerdotes in uicem matronas creari solitas. Pacullam Anniam Campanam sacerdotem
   omnia, tamquam deum monitu, immutasse: nam et uiros eam primam filios suos initiasse, Minium
   et Herennium Cerrinios; et nocturnum sacrum ex diurno, et pro tribus in anno diebus quinos
   singulis mensibus dies initiorum fecisse. ex quo in promiscuo sacra sint et permixti uiri
   feminis, et noctis licentia accesserit, nihil ibi facinoris, nihil flagitii praetermissum.
   plura uirorum inter sese quam feminarum esse stupra. si qui minus patientes dedecoris sint et
   pigriores ad facinus, pro uictimis immolari. nihil nefas ducere, hanc summam inter eos
   religionem esse. uiros, uelut mente capta, cum iactatione fanatica corporis uaticinari;
   matronas Baccharum habitu crinibus sparsis cum ardentibus facibus decurrere ad Tiberim,
   demissasque in aquam faces, quia uiuum sulpur cum calce insit, integra flamma efferre. raptos
   a diis homines dici, quos machinae illigatos ex conspectu in abditos specus abripiant: eos
   esse, qui aut coniurare aut sociari facinoribus aut stuprum pati noluerint. multitudinem
   ingentem, alterum iam prope populum esse; in his nobiles quosdam uiros feminasque. biennio
   proximo institutum esse, ne quis maior uiginti annis initiaretur: captari aetates et erroris
   et stupri patientes.