ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Ιστορία, τυπικό, δράση, πρωσοπικότητες Ορθόδοξες χώρες Ορθόδοξες χώρες β´ Ιστορικά τινα • Τρείς πρώτοι αιώνες – διωγμοί • 313 – το διάταγμα των Μεδιολάνων σημαίνει αναγνώριση χριστιανισμού ως μιας από τις θρησκείες του ρωμαϊκού κράτους • 330 – μεταφορά της πρωτεύουσας στην Κπολη Πρώτη χριστιανική γραμματεία • Απολογία • Χριστιανισμός και ελληνική φιλοσοφία • Οριγένης Αλεξανδρείας – πρώτος συστηματικός θεολόγος, προσπάθησε να παρουσιάσει χριστιανισμό με βοήθεια της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας • Καππαδόκες˙ άγ. Βασίλειος, Γρηγόριος Θεολόγος, Γρηγόριος Νύσσης – επεξεργασία θεολογικής ορολογίας • Άγ.Μάξιμος Ομολογητής – ο πατέρας βυζαντινής θεολογίας Χριστολογικές έριδες του δ´ - ζ´ αι. • Οικουμενικές σύνοδοι – συνάξεις των επισκόπων από όλα τα άκρη του χριστιανικού κόσμου για να αντιμετωπιστούν οι αιρέσεις, για να οριστούν οι κανόνες συμπεριφοράς και εκκλησιαστικής ζωής • Χριστολογία – διδασκαλία περί προσώπου του Χριστού. • Χριστολογικές έριδες (αιρέσεις) – θεολογικές διαμάχες γύρω από το πρόσωπο του Χριστού • Ορολογία • Φύσις (ουσία) – υπόστασις (πρόσωπον) Το Σύμβολον της πίστεως • 1. Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων. • 2. Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων• φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο. • 3. Τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα. • 4. Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα καὶ ταφέντα. • 5. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρα κατὰ τὰς Γραφάς. • 6. Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός. • 7. Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος. • 8. Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν. • 9. Εἰς μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν. • 10. Ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. • 11. Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν. • 12. Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. • Ἀμήν. Χριστολογικές έριδες του δ´ - ζ´ αι. ΙΙ • Αρειανισμός – αιρετική διδασκαλία περί κτιστότητας του Χριστού • Νεστωριανισμός – αίρεση, που χώριζε το Χριστό στα δυο πρόσωπα (υποστάσεις) • Μονοφυσιτισμός – αίρεση που αρνιόταν την ανθρώπινη φύση του Χριστού • Μονοθελητισμός – διδασκαλία περί μιας ενέργειας και ενός θελήματος στο Χριστό • Α´ οικουμενική σύνοδος – Νίκαια, 325 • Γ´ οικουμενική σύνοδος – Έφεσσος, 431 • Δ´ οικουμενική σύνοδος – Χαλκηδώνα, 451 • ΣΤ´ οικουμενική σύνοδος – Έφεσσος, 680 Εικονομαχία και εικονοφιλία • Πρώτες ζωγραφιές στις κατακόμβες στη Ρώμη • Εικόνες μπήκαν στην καθημερινή ζωή των ορθοδόξων • Ο Λέων ΙΙΙ απαγορεύει τις εικόνες • Αιτίες˙ • - επίδραση του Ισλάμ στον αυτοκράτορα • - η ανικανότητά μας να ζωγραφίσουμε το θείο • - αντίφαση με την εντολή της Παλαιάς διαθήκης˙ου ποιήσεις σεαυτω είδωλον Το 726 ο Λέων εξέδωσε διαταγή έναντι των εικόνων. Οι εικόνες ανταλλάχθηκαν με τη π.χ. φυτική διακόσμηση, σκηνές κυνηγιού κ.λπ • Τις εικόνες υπερασπίζεται ο Αγ.Ιωάννης ο Δαμασκηνός (675-749) • Θεωρούσε εικονομαχία ως μια χριστολογική αίρεση. Η ύλη δεν είναι κάτι που πρέπει να περιφρονούμε. Οι εικονομάχοι αγνοούν το γεγονός της ενανθρώπησης του Θεού (Χριστός) • Διακρίνει τη λατρεία (αποδίδεται στο Θεό μόνο) από την προσκύνηση (απονέμεται στα κτιστά πράγματα, μέσω των οποίων οι εικόνες) Εικονομαχία και εικονοφιλία ΙΙ • Το 787 στην ζ´ οικουμενική σύνοδο η αυτοκράτειρα Ειρήνη αποκατέστησε την τιμή των εικόνων. • Όμως, το 813 η εικονομαχία ξέσπασε πάλι (δεύτερη περίοδος) και έπαψε το 842 (αυτοκράτειρα Θεωδόρα) • Οι εξέχοντες εκπρόσωποι εικονοφίλων κατά τη δεύτερη περίοδο˙ Άγ.Θεώδορος ο Στουδίτης και πατριάρχης Νικήφορος (θ´ αι.) • Από τότε την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (η νηστεία προ του Πάσχα) γιορτάζετα ο Θρίαμβος της Ορθοδοξίας, δηλ., η νίκη της τιμής των εικόνων