Λειτουργική Χώρος του ναού • Οίκος του Θεού = ιερός τόπος των πιστών • Τόπος κοινής προσευχής χριστιανών • Χώρος τέλεσης ιερών ακολουθιών, θείας λειτουργίας Ιστορία • Ναός του Σωλομόντα • Πρώτοι χριστιανοί – λατρεία σε διάφορα μέρη • Από 3^ο αι.- πρώτοι χριστιανικοί ναοί Αρχιτεκτονική των ναών • Μορφή επιμήκους τετράγωνου ή πλοίου • Μορφή σταυρού • Μορφή αστεριού ή οκτάγωνου • Μορφή κύκλου Αρχιτεκτονική β΄ • Ένας τρούλος - Ιησούς Χριστός • Τρεις τρούλοι – Αγία Τριάδα • Πέντε τρούλοι – Χριστός και τέσσερις ευαγγελιστές • Επτά – επτά μυστήρια • Εννέα – τάγματα των αγγέλων • Δεκατρεις τρούλοι – Χριστός και δώδεκα απόστολοι Σχεδιασμός του ναού • Προσανατολισμός προς ανατολή • Καμπαναριό • Νάρθηκας (πρόναος) • Κυρίως ναός – σολέας, αμβώνας, εικονοστάσιο, οι χοροί, τα αναλόγια • Ιερό βήμα Εικονοστάσιο Ξεχωρίζει τον κυρίως ναό από το ιερό βήμα Πρώτο επίπεδο – ωραία πύλη – πάνω· μυστικό δείπνο, βόρεια και νότια πύλες, εικόνες Χριστού, Θεοτόκου, αγίων του ναού Δεύτερο επίπεδο – παράσταση δέησης Τρίτο επίπεδο – δώδεκα γιορτές Τέταρτο επίπεδο – απόστολοι και ιεράρχες Πέμπτο επίπεδο – προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης Εικονοστάσιο Ιερό βήμα • Κέντρο – αγία τράπεζα • Πάνω της – Ευαγγέλιο, σταυρός, ποτήριο, ιερό Αρτοφόριο, κηροπήγια • Υποκάτω – λείψανα αγίων • Ιερά Πρόθεση στη βορειοανατολική πλευρά – συμβολίζει το σπήλαιο της γέννησης του Χριστού – προπαρασκευή των τιμίων Δώρων Ιερά Μυστήρια • Βάπτιση • Χρίσμα • Θεία Ευχαριστία • Μετάνοια ή εξωμολόγηση • Ιερωσύνη • Γάμος • Ευχέλαιο Βάπτιση • Είσοδος στην Εκκλησία • Κυριολεκτικά κατάδυση • Τριπλή κατάδυση – συμβολίζει τριήμερη κατάδυση του Χριστού στον Άδη και Ανάστασή Του • Άρνηση του σατανά και λήψη του Χριστού Χρίσμα • Απαραίτητο μυστήριο – τελείται μαζί με τη βάπτιση με το άγιο Μύρο • Παραδοχή των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος Θεία Ευχαριστία • Σπουδαιότερο απ΄όλα τα μυστήρια • Κλάση του άρτου και πόση του οίνου – Σώμα και Αίμα του Χριστού (Μυστικό Δείπνο) • Συσσωμάτωση των πιστών με το Χριστό και με τους αλλήλους Μετάνοια • Μετάνοια – δεύτερη βάπτιση • Μετάνοια – συνειδητοποίηση και λύπη, εξωμολόγηση των αμαρτιών και άφεση από τον ιερέα Ιερωσύνη • Γενική (όλοι εμείς) και ειδική (κληρικοί) ιερωσύνη • Κληρικοί έχουν ειδική χάρη να τελούν ιερά μυστήρια, να διδάσκουν το θείο λόγο, φροντίζουν πνευματικές ανάγκες του λαού, έχουν αφοσιώσει τη ζωή τους στο Θεό και στο πιστό λαό • Τρεις βαθμοί ιερωσύνης· διάκος, πρευσβύτερος, επίσκοπος. • Έγγαμοι και άγαμοι κληρικοί Γάμος Ψυχικός και φυσικός δεσμός άντρα και γυναίκας με την ευλογία του Θεού Υπόσχεση ενώπιον του Θεού και μεταξύ τους να αγαπούνται, να είναι πιστοί ο ένας στον άλλον, να αλληλοβοηθούνται και να ζητάνε παιδιά από το Θεό Υπέρβαση εγωισμού, χριστιανική εκπαίδευση των παιδιών Ευχέλαιο • Μυστήριο ιάσεως δια χρίσματος μερών σώματος εις την θεραπείαν ψυχικών και σωματικών ασθενειών • Όταν υπάρχει πρόβλημα υγείας και κάθε μεγάλη σαρακοστή