CONSPECTVS SIGLOBVM F Maroianus Florentinus 223, saec. XI/XII (Fa septem folia saeo. XIV/XV supplevit) L Laurentianus 36.12, saeo. XI/XII (1.1 -12.298) [Ehwald hune A, Magnus et Lafaye 1 nominaverunt] M Maroianus Florentinus 225, saec. XI ex. (1.1 -14.830) N Neapolitans Bibl. Naz. IV. F. 3, saec. XI/XII (1.1-14.851. N2 = oor- recturae saec. XII ex.; N8 = oorrecturae saec. XIII; N* = correcturae saec. XIV et XV; n = librarii qui librum 15 oonfecerunt) P Parisinus lat. 8001, saec. XII (P2 = correcturae manus paulo recentiorís; P» = correoturae saec. XIII/XTV) S Spirensis nunc maximám partem deperditus, saec. XII ex. (Langermann in usům Heinsii 3.506-4.786 et 6.439-12.278 contulit. quaternio ex Spirensi separatus k (= Fragmentům Hauniense S. 56) solus nunc exstat; praebet 9.324-10.707 U Vaticanus Urbinas 341, saeo. XI/XII (U2 = correcturae saeo. XII ex.; U* = correcturae et redintegrationes librorum 1, 4, 15 saec. XIII; U* = correcturae saeo. XIV et XV) W Vaticanus lat. 5859, anno 1275 exscriptus (W2 = correcturae manus paulo recentiorís; W = correcturae saec. XIV; W = correcturae saec. XV) II FRAGMENTA a Bernense Bibl. Civ. 363, saeo. IX ex. (1.1-199, 304-309, 773-779, 2.1-22, 3.1-56) [Ehwald huno b nominavit] ß Londinense Mus. Brit. Add. 11967, saeo. X (2.833-3.510, 4.292-5.389, 5.588-6.411) [Ehwald huno B nominavit] e Londinense Mus. Brit. Harleianum 2610, saec. X ex. (1.1—3.622) [Ehwald hunc A nominavit] X Lipsiense Bibl. Civ. 48, saeo. IX ex. (3.131 -252) x Parisinum lat. 12246, saeo. IX ex. (1.81-193, 2.67-254) v Vaticanum Urbinas 342, saec. X (5.483 - 6.45, 7.731 - 8.104) c Caesenas, aetatis incertae (oontulit Heinsius. 9.235 — 11.169, 13.1-403) III CODICES QVI AVXILIO SVNT a Londinensis Mus. Brit. King's 26, saec. XI [Magnus hune x nominavit] d Laurentianus Acquisti e Doni 434, saeo. XII (2.320-13.484) e Erfordensis Bibl. Ampi. fol. 1, saeo. XII ex. [Ehwald hune e nominavit] h Hauniensis S. 2008, saec. XII/XIII o Vaticanus Ottobonianus lat. 3313, altera columna in codice Vergiliano saec. XII addita (1.1-7.865) p Heidelbergensis Palatums 1661, saeo. XII/XIII (1.1 -15.631) r Vaticanus lat. 11457, saec. XII 8j Laurentianus Strozzianus 121, saec. XII in. sa Laurentianus Strozzianus 120, saec. XII ex. t Tegernseensis mutilatus (Monacensis Clm. 29007), saec. XII [Magnus huno t nominavit] y Vaticanus lat. 1593, saec. XII Plan, versio Graeca circa 1300 a Maximo Planude confecta XXVIII P. OVIDI NASONIS METAMORPHOSEON LIBER PRIMVS In nova fert animus mutatas dicere formas corpora: di, coeptis (nam vos mutastis et ilia) adspirate meis primaque ab origine mundi ad mea perpetuum deducite tempora carmen. i) 5 f Ante mare et terras et, quod tegit omnia, caelum unus erat toto naturae vultus in orbe, quem dixere Chaos, rudis indigestaque moles nee quicquam nisi pondus iners congestaque eodem non bene iunctarum discordia semina rerum. lo nullus adhuc mundo praebebat lumina Titan, nee nova crescendo reparabat cornua Phoebe, nee circumfuso pendebat in aěre tellus ponderibus librata suis, nee bracchia longo mar gine terrarum porrexerat Amphitrite, 15 utque erat et tellus illic et pontus et aer, sic erat instabilis tellus, innabilis unda, lucis egens aer: nulli sua forma manebat, obstabatque aliis aliud, quia corpore in uno frigida pugnabant calidis, umentia sicois, 20 mollia cum duris, sine pondere habentia pondus. I j^q 5—25 hunc locum respexit Lactantius Div. Inst. 2.8.8, Zeno Veronensis Tractatus 1.7 || 11,19,25 hos versus imitatur Ecbasis Captivi722—4 || 18—14 (bracchia ... margine) Charisius Ars Gramm. 1 (Keil I 65) || 15 (quaeque fugit tellus ... aer) Porfyrio ad Horatium c. 3.4.29 || 19—20 (frigida ... pondus) Istdorus Orig. 1.36.21; locum etiam imitatur Orientius Commonitorium 1.603 [1-75 oce ELMNPU3W] 2 concoeptis a \ vos] di aeEP3 | ilia trLejay illas A || 8 om. a || 14 amphitrite U3 amphitrites A || is utque ah utqua eELU3 at qua W quaque F2M (in ras.) PW (in marg.) atque N | erat et tellus] erat tellus a ubi erat tellus N | aer aLWeh aether eA || 18 corpora in unum e 1 MVNDI ORIGO I 21—51 Hane deus et melior litem natura diremit; nam caelo terras et terris abseidit undas et liquidum spisso secrevit ab aěre caelum; quae postquam evolvit caecoque exemit acervo, 25 dissociata locis concordi pace ligavit. ignea convexi vis et sine pondere caeli emicuit summaque locum sibi fecit in arce; proximus est aer illi levitate locoque, densior his tellus elementaque grandia traxit so et pressa est gravitate sua; circumfluus umor ultima possedit solidumque coercuit orbem. Sic ubi dispositam, quisquis fuit ille deorum, congeriem secuit sectamque in membra redegit, principio terram, ne non aequalis ab omni 85 parte foret, magni speciem glomeravit in orbis; tum freta diffudit rapidisque tumescere ventis iussit et ambitae circumdare litora terrae, addidit et fontes et stagna inmensa lacusque fluminaque obliquis cinxit declivia ripis, 40 quae diversa locis partim sorbentur ab ipsa, in mare perveniunt partim campoque recepta liberioris aquae pro ripis litora pulsant.' iussit et extendi campos, subsidere valles, fronde tegi silvas, lapidosos surgere monies; 45 utque duae dextra caelum totidemque sinistra parte secant zonae, quinta est ardentior illis, sic onus inclusum numero distinxit eodem cura dei, totidemque plagae tellure premuntur. quarum quae media est, non est habitabilis aestu; so nix tegit alta duas: totidem inter utrumque locavit temperiemque dedit mixta cum frigore flamma. 22 (nam caelo ... undas) Mico Exempla Div. Auct. 151 || 37 (iussit... terrae) Priscianus 10.56 et 11.33; etiam Mico in opere prosodiaco, PLAC 3.272, 280, 283 || 43-44 (iussit... montes) Lact. Div. Inst. 2.5.1 [ottELMNPIPW] 23 aetherecMW || 24 diremit e || 25 locavit at1 || 27 fecit at tMW legit A || 29 hie a || 30 sui F2U8eh || 81 ultima] extima Bentley \\ 33 coegit a || 36 tunc F*M | diffudit A diffundit a diffundi Heinsius \\ 41 partim partimque e P | recepto a || 43 valles subs, campos at || so inter utrumque duo Leidenses (Burmann) in utrumque a inter utramque A 2 HOMINIS CREATIO I 52—79 inminet his aer; qui quanto est pondere terrae, pondere aquae levior, tanto est onerosior igni. illic et nebulas, illic consistere nubes 55 iussit et humanas motura tonitrua mentes et cum fulminibus facientes fulgora ventos. his quoque non passim mundi fabricator habendum aera permisit; vix nunc obsistitur illis, cum sua quisque regant diverso f lamina tractu, 60 quin lament mundum: tanta est discordia fratrum. Eurus ad Aurorám Nabataeaque regna recessit Persidaque et radiis iuga subdita matutinis; vesper et occiduo quae litora sole tepescunt proxima sunt Zephyro; Scythiam Septemque triones 65 horrifer invasit Boreas; contraria tellus nubibus adsiduis pluviaque madescit ab Austro. haec super inposuit liquidum et gravitate carentem aethera nee quicquam terrenae faecis habentem. Vix ita limitibus dissaepserat omnia certis, 70 cum, quae pressa diu fuerant caligine caeca, sidera coeperunt toto effervescere caelo; neu regio foret ulla suis animalibus orba, astra tenent caeleste solum formaeque deorum, cesserunt nitidis habitandae piscibus undae, 75 terra feras čepit, volucres agitabilis aer. L [Sanctius his animal mentisque capacius altae deerat adhuc et quod dominari in cetera posset: natus homo est, sive hunc divino semine fecit ille opifex rerum, mundi mehoris origo, 55 (et humanas ... mentes) Seneca N. Q. 2.1.2 || 57 (mundi fabricator) hunc locum respexit Lact. Div. Inst. 1.5.13, Epit. 3.5 || 61 — 66 (Eurus ... proxima Bunt Zephyris ... Austro) Seneca N. Q. 5.16.1 [\ 64 (Scythiam ... triones) Diomedes Ars Or. (Keil I 436) || 76—78 (sanctius ... natus homo est) Lact. Div. Inst. 2.8.64 || 79 (opifex rerum) hunc locum respexit Lact. Div. Inst. 2.5.1, Epit. 3.5, etiam Paulinus Nolanus c. 5.8 et Arator Act. Apost. 2.472 [76-80