Genetische (genealogische) classificatie van talen en van het Nederlands






a) Wat kun je over de verwantschap van deze woorden zeggen?


Nederlands

          Duits

               Engels

                     Zweeds

                            Frans

arm

          Arm

               arm

                     arm

                            bras

hoofd

          Haupt

               head

                     huvud

                            tête

ster

          Stern

               star

                     stjärna

                            étoile

eten

          essen

               eat

                     äta

                            manger



b) Bekijke de onderstaande tabel, wat valt je op?




Nl.
Dt.
Eng.
Fri.
Zw.
De.
No.
IJsl.

     vader
     Vater
     father
     fader
     fader
     far
     fair

           vier
           vier
           four
           fjouwer
           fyra
           fire
           fire
           fjórir

                  vol
                  voll
                  full
                  fol
                  full
                  fuld
                  full
                  fullur

                        huis
                        Haus
                        house
                        hûs
                        hus
                        hus
                        hus
                        hús

                             bruin
                             braun
                             brown
                             brún
                             brun
                             brun
                             brun
                             brúnn

                                  uit
                                  aus
                                  out
                                  út
                                  ut
                                  ud
                                  ut
                                  út

                                     muis
                                     Maus
                                     mouse
                                     mûs
                                     mus
                                     mus
                                     mus
                                     mús



c) vergelijk weer enkele woorden in een aantal Europese talen:


Latijn

      Frans

           Italiaans

                    Nederlands

                              Duits

pater

      père

           padre

                    vader

                              Vater

frater

      frère

           fratello

                    broer

                              Bruder

tres

      trois

           tre

                    drie

                              drei



                                          Germaanse talen


       http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de/static/nedling/taalgeschiedenis/indostam.gif





                                    Germaanse stammen in Europa


      Osídlení před r. 750 př. n. l.       do roku 500 př. n. l.       do roku 250 př. n. l.
do roku 100 n. l.



Gotisch – Wulfilla - Bijbel












Waar kwam het Nederlands vandaan?


Oudnederlands: (ca. 700 – 1500)







Ingweoonse invloed:


Nizozemština

            vijf

                hij/hem/haar

                            zeil

                                 (hij) is

Angličtina

            five

                he/him/her

                            sail

                                 (he) is

Němčina

            fünf

                er/ihn/ihr

                            segel

                                 (er) ist




















Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu. Wat unbidan we nu





Middelnederlands (1150 – 1500)


Oudnederlands

                                                      Middelnederlands

                                                                                                   Nieuwnederlands

vogala

             vogele

                                                         Vogels

dago/a

             daghe

                                                         Dagen

brecan

             breken

                                                         Breken

gescrivona

             gheschreven

                                                         geschreven



Het standaardiseringsproces


1585


1637



http://www.roepstem.net/img/statenbijbel.jpg


De Statenbijbel
Handout: 5.5.2010

Genetische (genealogische) classificatie van het Nederlands

A. Basisbegrippen: historische taalkunde, historisch-vergelijkende    taalwetenschap,
taalverwantschap, taalfamilie, stambomen, prototalen

B. De Indo-Europese taalfamilie

C. De Germaanse talen

D. Waar kwam het Nederlands vandaan?

            Franken, Saksen en Friezen

E. Het Oudnederlands (ca. 700-1150)

F. Het Middelnederlands (het Diets) (ca. 1150 – ca.1500) en het Nieuwnederlands (ca. 1500 +)

G. Het standardisatieproces


Vragen:

1.      Wat verstaan we onder de genetische classificatie van talen? Volgens welke criteria worden
hier talen ingedeeld?

2.      Is het Nederlands met het Tsjechisch verwant? Beargumenteer je antwoord.

3.      Wat versta je onder de termen Oudnederlands en Middelnederlands?

4.      Waar en wanner is de Nederlandse standaardtaal ontstaan?


http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de/static/nedling/taalgeschiedenis/indostam.gif (van Bree,
1996)