Jo Sterckx
Vakgroep Nederlandse en Zuid-Afrikaanse Studies
Adam Mickiewicz Universiteit Poznań
http://ifa.amu.edu.pl/dutchafrikaans/
De huidige politieke impasse in vergelijking met  vorige "crisissen" in België

Staatshervormingen
—1970 – 2010: unitair Þ federaal
—Onderhandelingen
—Communautaire conflicten
—Relatie met hoofdstad
—Electorale verschuivingen
—Protesten
—Crisissen
—Val van regeringen
—Onafgebroken proces?

Internationale aandacht
—“Belgium is on the brink as talks collapse”(The Independent 20 Dec. 2007)
—“Cracks appear in Belgium’s long marriage” (The Times 8 Sept. 2007)
—“Politiek drama” (De Volkskrant 8 Nov. 2007)
—“La Belgique en danger” (Le Monde, 25 Aug. 2007)
—“Königreich Belgien steht vor der Spaltung” (Die Welt 9 Nov. 2007)
—“Belgien ist regierungs- und ratlos” (Die Welt 24 Aug. 2007)
—

Communautaire conflicten
—


1945-1950: collaboratie – repressie – Koningskwestie



Onderwijs – Schoolstrijd



Eenheidswet (1960) werkgevers-werknemers



Taalgrens – taalgebieden (1962)



Splitsing KUL (1968)



Faciliteitengemeenten



Achtergrond huidige crisis
—Vijf Resoluties van het Vlaams Parlement (maart 1999)
—Paarse regering o.l.v. Guy Verhofstadt (1999-2007)
—Verdeeldheid in christendemocratie
—Kartelvorming
—Campagne 2007
—Verdediging eigen taalgemeenschap
—Gebrek aan bilateraal contact
—

Nieuwigheden en veranderingen
—Politieke partijen
—Fragmentatie Þ “vlak” landschap – kartelformule
—Regionalisme in traditionele partijen Þ communautaire hardheid
—¯ Trouwheid kiezer Þ nervositeit op electorale markt
—Ontzuiling:  opleidingsniveau & onafhankelijkheid
— Collectief ® individueel belang
—Legitimiteitscrisis
—Zweeppartijen – populisme
—Simpliciteit
—
—
—

—Pacificatiemechanismen: overheveling bevoegdheden & toekenning financiële middelen
—Economische crisis
—Beperking overheidsschuld
—¯ Interesse Franstaligen
—Burgerlijke gehoorzaamheid
—Vlaamse christendemocraten & Franstalige socialisten
—Nieuwe thema’s: migratie, veiligheid, klimaat
—Mobilisatie van bevolking
—Ontzuiling: partijpolitieke organisaties
—Emotionaliteit Û rationaliteit
—Invloed communautaire thema’s op stemgedrag
—

—Onderhandelingscultuur
—Discretie – voorakkoorden
—Communicatiemiddelen
—Geregionaliseerde netwerken
—Bliksemcarrières – regionale politieke volwassenheid
—Voortdurende electorale koorts Þ gespierd taalgebruik & strategie
—Verlamming federaal + regionaal niveau
—Maatschappij
—Internationalisering Brussel
—Vlaams zelfbewustzijn Þ Vlaamse profilering in Brussel
—Drie regio’s met eigen kenmerken, problemen, complexe wederzijdse verhoudingen en
belangenconflicten
—¯ macht staatshoofd
—
—

—Gescheiden medialandschappen
—Regionale identiteitsvorming
—Regionaal zelf- en wereldbeeld
—Focus op verschillen Vlamingen/Franstaligen (homogene blokken)
—Dramatisering – conflictelement
—¯ Aandacht voor andere taalgemeenschap
—Deel = geheel
—Terminologie: “front”, “kamp”, …
—Tegenstrijdige berichtgeving
—Electorale wetgeving Þ debat met “eigen” politici
—
—
—
—

—2007-…
—Separatisme niet meer in taboesfeer
—Algemene verdediging regionale belangen
—Compromisbereidheid & kwaliteit politici?
—EM Herman Van Rompuy (30 December 2008 – 25 November 2009)
—EM Yves Leterme (25 November 2009 -...)
—Geopolitieke invloed?
—Vervroegde verkiezingen in juni 2010
—
—
—

Federale verkiezingen 13 juni 2010
Zetelverdeling in Kamer van Volksvertegenwoordigers op basis van de verkiezingsuitslag op 13 juni
2010

Federale regeringsvorming
—Sociaaleconomisch programma – tegenstrijdige visies
—Toekomst van de Belgische staat
—Bevoegdheden
—Kieswetgeving
—Financiering deelstaten
—Emotionaliteit
—18/02/11 – wereldrecord
—“Frietrevolutie”
—
—
—
—

—België zit verlegen om politici met moed. 2007. De Volkskrant 8 Nov. 2007.
—Belgische interim-regering legt eed af. 2007. De Volkskrant 21 Dec. 2007.
—Buelens, Geert – Jan Goossens – David Van Reybrouck (eds.). 2007. Waar België voor staat: een
toekomstvisie. Antwerpen: Manteau.
—Charter, David. 2007a. “Cracks appear in Belgium’s long marriage”, The Times 8 Sept. 2007.
—¾¾¾. 2007b. “People’s power on march to save Belgium”, The Times 19 Nov. 2007.
—Coppi, David – Martine Dubuisson – Frederic Delepierre. 2007. “Les ingredients d’une rupture”, Le
Soir 27 Oct. 2007.
—Corijn, Eric. 2007. “Brussel als Europees project”. Waar België voor staat: een toekomstvisie.
Buelens, Geert – Jan Goossens – David Van Reybrouck (eds.). Antwerpen: Manteau.
—Crolly, Hannelore. 2007. “Belgien ist regierungs- und ratlos”, Die Welt 24 Aug. 2007.
—De Bisschop, Sarah. 2008. Puur persoonlijk: Guy Verhofstadt. Documentaire.
(http://videos.canvas.be).
—De Vadder, Ivan. 2008. Het koekoeksjong. Het begin van het einde van België. Leuven: Van Halewyck.
—De Volder, Jan. 2007. ”Doorgedreven federalisme of omfloerst separatisme?” Waar België voor staat:
een toekomstvisie. Buelens, Geert – Jan Goossens – David Van Reybrouck (eds.). Antwerpen: Manteau.
—Dujardin, Vincent – Michel Demoulin – Marnix Beyen – Philippe Destatte. 2009. Nieuwe geschiedenis
van België III. 1950 – heden. Tielt: Lannoo.
—

—Eyskens, Gaston – Jozef Smits. 1994. De memoires. Tielt: Lannoo.
—Fliecx, Pierre. 2007. “Et si la Belgique éclatait?", Le Figaro 14 Oct. 2007.
—Fonteyn, Guido. 2007. “Waarom Wallonië voor België kiest”. Waar België voor staat: een
toekomstvisie. Buelens, Geert – Jan Goossens – David Van Reybrouck (eds.). Antwerpen: Manteau.
—Gai, Gai! Séparons-nous? 2007. Le Soir 10 Sept. 2007.
—Handleiding bij de langste politieke crisis uit de Belgische geschiedenis. 2007. De Standaard 19
Dec. 2007.
—Huyse, Luc. 2003. Over politiek. Leuven: Van Halewijk.
—Huyse, Luc – Jos Bouveroux. 2009. Het onvoltooide land. Leuven: Van Halewyck.
—Kerkhofs, Liesbeth. 2008. Van Leterme wint tot Leterme I. Analyse van frontpagina’s in
Nederlandstalige en Franstalige kranten. Masterproef KUL Faculteit Sociale
Wetenschappen-Communicatiewetenschappen. Promotor: Prof. Dr. D. Gelders.
—Lichfield, John. 2007a. “Coalition finds temporary solution to Belgium's political crisis”, The
Independent 20 Dec. 2007.
—¾¾¾. 2007b. “Belgium on the brink as talks collapse”, The Independent 8 Nov. 2007.
—Martens, Wilfried. 2006. De memoires: luctor et emergo. Tielt: Lannoo.
—Müller-Thederan, Dirk. 2007. “Königreich Belgien steht vor der Spaltung”, Die Welt 9 Nov. 2007.
—
—

—Platel, Marc. 2004. Communautaire geschiedenis van België. Van 1830 tot heden. Leuven:
Davidsfonds.
—¾¾¾. 2008. België op zijn kop. De hopeloze zoektocht naar een nieuwe Belgische regering. Leuven:
Davidsfonds.
—Reynebeau, Marc. 2009. Onze kant van het bed. Mythes van de Belgische politieke crisis. Leuven:
Van Halewyck.
—Sinardet, Dave. 2000. De relatie tussen media, politiek en publiek in de Belgische
televisieberichtgeving over de andere gemeenschap. PSW-paper 2000/9.
—¾¾¾. 2007. “Het samenleven van twee onderdrukte meerderheden”. Waar België voor staat: een
toekomstvisie. Buelens, Geert – Jan Goossens – David Van Reybrouck (eds.). Antwerpen: Manteau.
—Trois mois de crise: qui, quoi, pourquoi? 2007. La Libre Belgique 10 Sept. 2007.
—Witte, Els – Alain Meynen (eds.). 2006. De geschiedenis van België na 1945. Antwerpen: Standaard
Uitgeverij.
—Witte, Els – Jan Craeybeckx – Alain Meynen. 2007. Politieke geschiedenis van België. Van 1830 tot
heden. Antwerpen: Standaard Uitgeverij.
—