278
Dir recht trnuli ab daar niet uiteriijk op de tarcdc uvrkdag nadat aUnng (ten kapie tan) de dooř hiidt partijen ondertekende akte is on/tuiigeit, ffbnäk ran isgmaaJU. (Koopaktc, ziu voetnoot 2).
De derde categorie Verplichting/vcrbod is sterk vertegenwoordigd met namc bij legislalieve leksten. Het recht stell relatics cn rcgcls vast, bepaalt vvat vvel cn wat nict mag. Burgers zijn verplicht om zieh aan die regeln te houden Daarom vormen juridische verplichtingen een cruciale factor in ons leven. Aan degene die zieh niet aan een bepaald gcldcnd juridisch verbod houdt. wordt straf opgclcgd
Vorplichting	Verbod
Pf lennaten ander eene tirma ^jit tcrf'ii't de tennootvhap te doen inahnjirn in het handeifr-tffSter, arereenkomsti^ de daanmr meldende nvtfe-lijkt bepalingn. (Boek 1, Tilel 3, art. 23 WvK).	/'/./ !i:J.-/: i de uiľ^pndeiinfc in het tweede lid ran art 50 toarkomende. mat dt naam tkl* drn tennoot bij sy^e ran tfhhdtieting in deJinrta ttjet worden ffbe^tjfl. p.| Deze veiinoot mm» i'ccnc daad van beheer vcmgtcn of in de zaken \ an de vennootschap wei'kzaam zijn. zelfs nict uit krachl eener volmagt. (Boek 1. Titel 3, art. 20 WvK).
Modale werkwoorden kunnen in zulke contexten in verschillende funetics worden gebniikt. Vanzelfsprekend is de intentie van het werkwoord 'zullen' niet altijd directief Het kan bijvoorbeeld ook de tockomst uildrukken. Daarom moet men uiterst prenes zijn bij het analyseren en classificcrcn van zulke voorbeelden. Dtt is ook op andere modale werkwoorden van toepassing [kunnen, mögen, motten). In legislalieve leksten drukt het modale werkwoord zidleii mcestal de vcrplichting (dm.v illocutionaire werking) tot icts uit De weigcvende macht legt de geadresseerde iets op en deze dient op zijn beurt de wet te gehoorzamen.
"De ff/de/t dkgdurtrtde de unffbüng uit <le kos der vennootsebaft kunnen temist worden, gffljfefl rmríoopig worden rerdeeld." (bock 1, Titel 3, art. 34 WvK).
De laatste categorie van Toezeggingen/beloftcs wordt in de meeste contracten vertegenwoordigd door performatieve werkwoorden met commissieve intentie zoals aannemen, erkenneii. aeeepteren. insfeinmen, bcvesligen. verklären, garanderen, toezeggen. instaan voor en dergelijke. Bij de implicict performatieve werkwoorden met een directieve functie kunnen we ook zullen classificeren. De geadresseerde is hierdoor verplicht tot een actic die in de propositie wordt uitgedrukt Zonder de commissieve werkwoorden zou een coniraci geen contract zijn Hierdoor wordt zekerheid aan partijen verschalt cn door hei aangaan van een contract wordt vertrouwen gecrcccrd.
Commissievo intontio	Directieve intentie
"3.2. V'erknper float in imr ítmí fteraevdJteid tot ttrkoop en lot tigendantsorenlratht ten ti/de ran liet	3.1.   De  akte  van   leieríne.  Zill ffpasseeni vorder, op....................................                            of ^attel terder oj later als partijen
Knap, Juridisdft communicatie ah Uiallkiiuleling
279
pai'eren tun de akte ran Zeiering." {Model koopovereenkomst voor een bestaande een-gezinswoning, juli 2008). Vastgesteld door de Nederlandse Vorenlging van Makelaars in onroerende goedeten en vastgoeddes-kundigen NVM, de Consumentenbond en de Vereniging Eigen Huis. p.3)
te^amen    nadtr    orertenkemtn,     ten    overstaan van
notaiis...................... of diem plaatsrenunffr, eerbonaen aan
kantoor.............................................................., hierna venter
te noemtn nntarit.
5. Slotbevindingen
In beide geanalyseerdc rypes teksten, wetsbepalingen cn handclsconiracten, overheerst de categorie van directieve taalhandclingen. Bijzonder vaak werd het directieve taalgebruik van het werkwoord 'zu/leri geconstateerd. Commissieve taalhandclingen werden slechls in de geanaly-seerde handelscontracten aangetroffen, niet in de weigcvende leksten. De reden hiervoor is het meer individuele karakter van comracten ten opzichte van wetgeving die voor iedereen is bestemd. Hcn commissieve handeling is niet nodig Men is in elk geval gehouden om de wetgeving in acht ic nemen. Dit geldt niet voor contracten die vrijwillig door individuele partijen worden aangegaan. Bij de vergelijking van hei Standaardnederlands taalgebruik en hei taalgebruik binnen de juridische communicatie (tabcl I en 2) is gebleken dat de taal in standaard communicaiie veel minder directief taalgebruik (verplichling, verbod) vertoont dan in juridische communicatie.
Vragen of men icts wel of niet wil doen kamen in de juridische communicatie eigenlijk niet voor. Zowcl de wetgeving als de contracten stellen cn gebieden wat er gedaan moet worden Du heett met de auioritcil van de wetgevende macht te maken. hetgeen zieh in het gehruik van een hoog directief niveau weerspiegelt. Ook mimte voor de toepassing van fatsoensnormen is er. in tegensiclling tot in siandaard taalgebruik, niet. Er is sprake van een asymmetrische verhouding tusseri de burger en de overheid. Dil is wel anders bij contracten die in het algemeen rechten en verplichtingen voor beide partijen opstellen en daarmee cen meer symmetrische verhouding scheppen. De verschillen tussen Standaardnederlands laalgebruik en juridisch taalgebruik worden nict door het verschil van de vorm (gesprokea'geschreven) veroorzaakt. Ze ontstaan door sociale factoren binnen de contextueie situatie waarin ze een bepaalde communicatieve en pragmatische functie vervullen.
Literat uur
Austin, John 1. ; /tow to do things with words. New York: Oxford University Press 1962.
(ed.) Bussmann. Hadumod: Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart: Alfred Kroner Verlag 2002
273