Rzeczowniki – narzędnik liczby pojedynczej i mnogiej Rodzaj męski żywotny sąsiad sąsiadem sąsiadami profesor profesorem profesorami Polak Polakiem Polakami gość gościem gośćmi kruk krukiem krukami słoń słoniem słoniami pies psem psami kolega kolegą kolegami poeta poetą poetami Rodzaj męski nieżywotny klub klubem klubami bilet biletem biletami stolik stolikiem stolikami kraj krajem krajami Rodzaj żeński dziewczyna dziewczyną dziewczynami Polka Polką Polkami babcia babcią babciami pani panią paniami rzecz rzeczą rzeczami Rodzaj nijaki słowo słowem słowami morze morzem morzami dziecko dzieckiem dziećmi pole polem polami R. męski: -em, -´em, -ą -ami (-mi) R. żeński: -ą -ami (-mi) R. nijaki: -em, -´em -ami (-mi) - gośćmi, końmi, liśćmi, gałęźmi – gałęziami, dziećmi Przymiotniki – narzędnik liczby pojedynczej i mnogiej Rodzaj męski dobry dobrym dobrymi ambitny ambitnym ambitnymi duży dużym dużymi polski polskim polskimi tani tanim tanimi Rodzaj żeński ładna ładną ładnymi zdolna zdolną zdolnymi sympatyczna sympatyczną sympatycznymi wysoka wysoką wysokimi letnia letnią letnimi Rodzaj nijaki grzeczne grzecznym grzecznymi duże dużym dużymi długie długim długimi głupie głupim głupimi R. męski: -ym, -im -ymi, -imi R. żeński: -ą -ymi, -imi R. nijaki: -ym, -im -ymi, -imi Zaimki osobowe – narzędnik ja (ze) mną ty (z) tobą on (z) nim ona (z) nią ono (z) nim my (z) nami wy (z) wami oni (z) nimi one (z) nimi pan (z) panem pani (z) panią państwo (z) państwem panowie (z) panami panie (z) paniami Być kim, czym Paweł jest historykiem. Mickiewicz był romantycznym poetą. Ewa jest nauczycielką (dyrektorem). Książki są moją miłością. Interesować się Interesuję się muzyką poważną. Bawić się Dziecko bawi się lalką. Opiekować się Rodzice opiekują się swoimi dziećmi. Kierować Dyrektor kieruje całą firmą. Rzeczowniki – dopełniacz liczby pojedynczej Rodzaj męski żywotny sąsiad sąsiada profesor profesora Polak Polaka gość gościa kruk kruka słoń słonia pies psa kolega kolegi poeta poety Rodzaj męski nieżywotny klub klubu bilet biletu stolik stolika kraj kraju Rodzaj żeński dziewczyna dziewczyny Polka Polki babcia babci pani pani rzecz rzeczy Rodzaj nijaki słowo słowa morze morza dziecko dziecka pole pola R. męski: -a, -u, -i, -y -a (żywotne X wołu!), -u (nieżywotne X grzyba, kotleta, młotka, papierosa, sera, słownika!), R. żeński: -i, -y R. nijaki: -a Przymiotniki – dopełniacz liczby pojedynczej Rodzaj męski dobry dobrego ambitny ambitnego duży dużego polski polskiego tani taniego Rodzaj żeński ładna ładnej zdolna zdolnej sympatyczna sympatycznej wysoka wysokiej letnia letniej Rodzaj nijaki grzeczne grzecznego duże dużego długie długiego głupie głupiego R. męski: -ego, -´ego R. żeński: -ej, -´ej R. nijaki: -ego, -´ego Zaimki osobowe – dopełniacz ja mnie ty cię, ciebie on go, jego, niego ona jej, niej ono go, jego, niego my nas wy was oni ich, nich one ich, nich pan pana pani pani państwo państwa panowie panów panie pań-0 Nie lubię cię, go, jej, ich. Jego nigdy nie lubiłem. Lubię was, ale jego nie lubię. Idę do ciebie, niego, niej, nich - genitiv záporový nie mam brata, psa, telewizora, żony, torba, spotkania nie lubię muzyki poważnej, tego nowego kolegi nie znam języka polskiego, Ewy, Pawła - genitiv partitivní mało cukru dużo chleba trochę soli dość czasu kubek herbaty szklanka soku kieliszek wina filiżanka kawy talerz zupy miska sałaty wiadro wody butelka wódki łyżka oleju tabliczka czekolady kostka masła - přivlastňování pomnik Mickiewicza matka Piotra muzyka Chopina samochód twojego brata rower mojej siostry - předložky s genitivem do: idę do lekarza, do babci, do kawiarni od: wracam od kolegi, od matki z: jadę z Warszawy, ze szkoły koło: koło domu, koło kościoła - slovesa s předmětem v genitivu szukać mieszkania słuchać muzyki poważnej uczyć się języka francuskiego nasypać cukru do herbaty dolać soku do szklanki spróbować ciasta skosztować wina Mieć – czas przeszły 1. miałem, miałam mieliśmy, miałyśmy 2. miałeś, miałaś mieliście, miałyście 3. miał, miała, miało mieli, miały Móc – czas przeszły 1. mogłem, mogłam mogliśmy, mogłyśmy 2. mogłeś, mogłaś mogliście, mogłyście 3. mógł, mogła, mogło mogli, mogły Iść – czas przeszły 1. szedłem, szłam szliśmy, szłyśmy 2. szedłeś, szłaś szliście, szłyście 3. szedł, szła, szło szli, szły Jechać – czas przeszły 1. jechałem, jechałam jechaliśmy, jechałyśmy 2. jechałeś, jechałaś jechaliście, jechałyście 3. jechał, jechała, jechało jechali, jechały Nieść – czas przeszły 1. niosłem, niosłam nieśliśmy, niosłyśmy 2. niosłeś, niosłaś nieśliście, niosłyście 3. niósł, niosła, niosło nieśli, niosły Wieść – czas przeszły 1. wiodłem, wiodłam wiedliśmy, wiodłyśmy 2. wiodłeś, wiodłaś wiedliście, wiodłyście 3. wiódł, wiodła, wiodło wiedli, wiodły Wieźć – czas przeszły 1. wiozłem, wiozłam wieźliśmy, wiozłyśmy 2. wiozłeś, wiozłaś wieźliście, wiozłyście 3. wiózł, wiozła, wiozło wieźli, wiozły Zaimki dzierżawcze ja mój, moja, moje, moi, moje ty twój, twoja, twoje, twoi, twoje on jego ona jej ono jego my nasz, nasza, nasze, nasi, nasze wy wasz, wasza, wasze, wasi, wasze oni ich one ich pan pana pani pani państwo państwa panowie panów panie pań-0 swój swój, swoja, swoje, swoi, swoje mój (twój, nasz, wasz) ojciec moja (twoja, nasza, wasza) matka moje (twoje, nasze, wasze) dziecko moi (twoi, nasi, wasi) rodzice moje (twoje, nasze, wasze) babcie Widzę [DEL: mój :DEL] swój samochód. Ty nie masz [DEL: twojego :DEL] swojego komputera? Karol kocha [DEL: jego :DEL] swoją żonę. Irena ma mało czasu na [DEL: jej :DEL] swoje dziecko. Nowakowie zaprosili [DEL: ich :DEL] swoich rodziców. Na urodzinach Ewy spotkaliśmy [DEL: nasze :DEL] swoje siostry. Być – czas przyszły 1. będę będziemy 2. będziesz będziecie 3. będzie będą I. czas przeszły: będ- + bezokolicznik 1. będę czytać będziemy czytać 2. będziesz czytać będziecie czytać 3. będzie czytać będą czytać II. czas przeszły: będ- + imiesłów na -ł 1. będę czytał, czytała będziemy czytali, czytały 2. będziesz czytał, czytała będziecie czytali, czytały 3. będzie czytał, czytała, czytało będą czytali, czytały Czasowniki dokonane (czytać) - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. czytałem, czytałam czytam będę czytał, czytała 2. czytałeś, czytałaś czytasz będziesz czytał, czytała 3. czytał, czytała, czytało czyta będzie czytał, czytała, czytało 1. czytaliśmy, czytałyśmy czytamy będziemy czytali, czytały 2. czytaliście, czytałyście czytacie będziecie czytali, czytały 3. czytali, czytały czytają będą czytali, czytały Czasowniki niedokonane (przeczytać) - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. przeczytałem, przeczytałam przeczytam 2. przeczytałeś, przeczytałaś przeczytasz 3. przeczytał, przeczytała, przeczytało przeczyta 1. przeczytaliśmy, przeczytałyśmy przeczytamy 2. przeczytaliście, przeczytałyście przeczytacie 3. przeczytali, przeczytały przeczytają Czasowniki niedokonane - iść - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. szedłem, szłam idę będę szedł, szła 2. szedłeś, szłaś idziesz będziesz szedł, szła Czasowniki niedokonane - chodzić - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. chodziłem, chodziłam chodzę będę chodził, chodziła 2. chodziłam, chodziłaś chodzisz będziesz chodził, chodziła Czasowniki niedokonane - jechać - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. jechałem, jechałam jadę będę jechał, jechała 2. jechałeś, jechałaś jedziesz będziesz jechał, jechała Czasowniki niedokonane - jeździć - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. jeździłem, jeździłam jeżdżę będę jeździł, jeździła 2. jeździłeś, jeździłaś jeździsz będziesz jeździł, jeździła Czasowniki niedokonane – pójść, przyjść, wyjść, odejść - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. czytałem, czytałam pójdę 2. czytałeś, czytałaś pójdziesz Czasowniki niedokonane – pojechać, przyjechać, wyjechać - cz. przeszły cz. teraźniejszy cz. przyszły 1. czytałem, czytałam pojadę 2. czytałeś, czytałaś pojedziesz Rzeczowniki – miejscownik liczby pojedynczej i mnogiej Rodzaj męski żywotny sąsiad sąsiedzie sąsiadach profesor profesorze profesorach Polak Polaku Polakach gość gościu gościach kruk kruku krukach słoń słoniu słoniach pies psie psach kolega koledze kolegach poeta poecie poetach Rodzaj męski nieżywotny klub klubie klubach bilet biletcie biletach stolik stoliku stolikach kraj kraju krajach Rodzaj żeński dziewczyna dziewczynie dziewczynach Polka Polce Polkach babcia babci babciach pani pani paniach rzecz rzeczy rzeczach Rodzaj nijaki słowo słowie słowach dziecko dziecku morzach morze morzu dzieciach pole polu polach R. męski lp.: -e, -u -e twardotematowe (student – studencie, kościół – kościele, popiół – popiele, anioł – aniele) wyjątki: pan – panu, syn – synu, dom – domu -u zakończone na -k, -g, -ch (rok – roku, pociąg – pociągu, dach – dachu) -u miękkotematowe (dzień – dniu, tydzień – tygodniu, przyjaciel – przyjacielu) -u zakończone na funkcjonalnie miękką (sz, ż, rz, cz, dż, dz, c) (kosz – koszu, ryż – ryżu, korytarz – korytarzu, palacz – palaczu, palec – palcu) R. żeński lp.: -e, -i, -y -e twardotematowe (szkoła – szkole, matka – matce, plaga – pladze, pacha – pasze) -i miękkotematowe (ciocia – cioci, armia – armii, poezja – poezji, kość – kości) -y zakończone na funkcjonalnie miękką (sz, ż, rz, cz, dż, dz, c) (kasza – kaszy, plaża – plaży, wiedza – wiedzy, praca – pracy, mysz – myszy, rzecz – rzeczy) R. nijaki lp.: -e, -u -e twardotematowe (miasto – mieście) -u zakończone na -k, -g, -ch (dziecko – dziecku, ego – egu, echo – echu) -u miękkotematowe (jajo – jaju, radio – radiu) -u zakończone na funkcjonalnie miękką (sz, ż, rz, cz, dż, dz, c) (morze – morzu, łącze - łączu) Liczba mnoga: -ach (domach, kobietach, jabłkach) wyjątki: o/w Niemczech, o/we Włoszech, o/na Węgrzech Niemiec → Niemcach X Niemcy → Niemczech Włoch → Włochach X Włochy → Włoszech Węgier → Węgrach X Węgrzy → Węgrzech Przymiotniki – miejscownik liczby pojedynczej i mnogiej Rodzaj męski dobry dobrym dobrych ambitny ambitnym ambitnych duży dużym dużych polski polskim polskich tani tanim tanich Rodzaj żeński ładna ładnej ładnych zdolna zdolnej zdolnych sympatyczna sympatycznej sympatycznych wysoka wysokiej wysokich letnia letniej letnich Rodzaj nijaki grzeczne grzecznym grzecznych duże dużym dużych długie długim długich głupie głupim głupich R. męski: -ym, -im -ych, -ich R. żeński: -ej -ych, -ich R. nijaki: -ym, -im -ych, -ich Zaimki osobowe – miejscownik ja (o) mnie ty (o) tobie on (o) nim ona (o) niej ono (o) nim my (o) nas wy (o) was oni (o) nich one (o) nich pan (o) panu pani (o) pani państwo (o) państwu panowie (o) panach panie (o) paniach życzyć – czas teraźniejszy 1. życzę życzymy 2. życzysz życzycie 3. życzy życzą życzyć czego komu Życzę ci wszystkiego dobrego z okazji imienin (urodzin). Życzył Irenie zdrowia i szczęścia. Życzymy uczniom dobrych stopni. Rzeczowniki – mianownik i biernik liczby mnogiej rzeczowników niemęskoosobowych (męskich nieosobowych, żeńskich, nijakich) Rodzaj męski żywotny pies psy kruk kruki słoń słonie Rodzaj męski nieżywotny klub kluby bilet bilety stolik stoliki kraj kraje Rodzaj żeński dziewczyna dziewczyny Polka Polki babcia babcie pani panie rzecz rzeczy Rodzaj nijaki słowo Słowa dziecko dzieci morze morza pole Pola R. męski lm.: -y, -i, -e -y twardotematowe (stół – stoły, zeszyt – zeszyty) -i zakończone na -k, -g (słownik –słowniki, pociąg – pociągi) -e miękkotematowe (pokój – pokoje, dzień – dnie, tydzień – tygodnie) -e zakończone na funkcjonalnie miękką (sz, ż, rz, cz, dż, dz, c) (kosz – kosze, korytarz – korytarze, palec – palce) R. żeński lm.: -e, -i, -y -y twardotematowe (szkoła – szkoly, grupa – grupy) -i zakończone na -k, -g (matka – matki, plaga – plagi) -e miękkotematowe (ciocia – ciocie, armia – armie) -e zakończone na funkcjonalnie miękką (sz, ż, rz, cz, dż, dz, c) (kasza – kasze, plaża – plaże, praca – prace) -i/-y rzeczowniki zakończone na spółgłoskę (kość – kości, mysz – myszy, rzecz – rzeczy) R. nijaki lp.: -a -a (miasto – miasta, zdanie – zdania, morze – morza) Przymiotniki – mianownik i biernik liczby mnogiej (formy niemęskoosobowe) dobry, dobra, dobre dobre ładny, ładna, ładne ładne duży, duża, duże duże długi, długa, długie długie polski, polska, polskie polskie wysoki, wysoka, wysokie wysokie tani, tania, tanie tanie letni, letnia, letnie letnie głupi, głupia, głupie głupie powienien, powinna – czas teraźniejszy (měl by, měla by) 1. powinienem, powinnam powinniśmy, powinnyśmy 2. powinieneś, powinnaś powinniście, powinnyście 3. powinien, powinna, powinno powinni, powinny proszę + bezokolicznik – forma zdvořilého rozkazu proszę usiąść sedněte si (prosím) proszę się nie denerwować nerozčilujte se (prosím) proszę przyjść jutro přijďte zítra (prosím) trzeba (nie trzeba) + bezokolicznik trzeba tam iść je třeba (zapotřebí, nutno) tam jít je třeba (zapotřebí, nutno), abys tam šel nie trzeba tam chodzić není třeba (zapotřebí, nutno) tam chodit není třeba (zapotřebí, nutno), abys tam chodil trzeba kupić bilet je třeba (zapotřebí, nutno) koupit si vstupenku je třeba (zapotřebí, nutno), aby sis koupil vstupenku nie trzeba kupować biletu není třeba (zapotřebí, nutno) kupovat si vstupenku není třeba (zapotřebí, nutno), aby sis kupoval vstupenku warto (nie warto) + bezokolicznik warto tam iść stojí za to jít tam nie warto tam chodzić nestojí za to tam chodit warto przeczytać tę książkę stojí za to přečíst si tu knihu ta kniha stojí za přečtení nie warto czytać tej książki nestojí za to číst tu knihu ta kniha nestojí za to, abys tu knihu četl Zaprzeczenie czasownika być a) być = łącznik w orzeczeniu imiennym Jestem wesołym człowiekiem. → Nie jestem wesołym człowiekiem. Karolu, jesteś geniuszem. → Karolu, nie jesteś geniuszem. Jesteśmy dobrymi studentami. → Nie jesteśmy dobrymi studentami. Kowalscy są nauczycielami. → Kowalscy nie są nauczycielami. b) być = w funkcji samodzielnej, w znaczeniu istnieć, przebywać, być obecnym być czas teraźniejszy → nie ma + kogo, czego (D.lp.) być czas przeszły → nie było + kogo, czego (D.lp.), być czas przyszły → nie będzie + kogo, czego (D.lp.) jestem w domu → nie ma mnie w domu jesteś w domu → nie ma cię w domu jest w domu → nie ma go/jej/go w domu pan jest w domu → nie ma pana w domu pani jest w domu → nie ma pani w domu jesteśmy w domu → nie ma nas w domu jesteście w domu → nie ma was w domu są w domu → nie ma ich w domu panowie są w domu → nie ma panów w domu panie są w domu → nie ma pań w domu państwo są w domu → nie ma państwa w domu Zaimki osobowe – celownik ja mnie, mi ty tobie, ci on jemu, mu ona jej ono jemu, mu my nam wy wam oni im one im pan panu pani pani państwo państwu panowie panom panie paniom Dać ktoś komuś Piotr dał mi na imieniny czekoladki. Kupić ktoś komuś Irena kupiła mu sweter z okazji urodzin. Podobać się coś/ktoś komuś Czy podobał się państwu ten film? Czy podoba ci się nasza nowa koleżanka? Obiecać coś komuś Paweł obiecał nam wyjazd do Krakowa. Jest komuś jak (ktoś czuje się jakoś) Jest mi zimno. → Zimno mi. Jest mi ciepło. → Ciepło mi. Jest mi gorąco. → Gorąco mi. Jest mi duszno. → Duszno mi. Jest mi słabo. → Słabo mi. Jest mi smutno. → Smutno mi. Jest mi wesoło. → Wesoło mi. Jest mi żal. → Żal mi. Jest mi głupio. → Głupio mi. Jest mi ciężko. → Ciężko mi. Zwrot kończę + bezokolicznik czasownika niedokonanego Kończę pić herbatę. Dopíjím čaj. Kończę jeść obiad. Dojídám oběd. Kończę robić zadanie. Dodělávám úkol. Kończę czytać artykuł. Dočítám (ten) článek. Kończę pisać list. Dopisuji (ten) dopis. Przyimki GDZIE? w Ms. -, v w domu, w pracy, w górach Ja jestem w domu, a brat w pracy. na Ms. na, v na poczcie, na policji, na Słowacji, na Węgrzech Byłem na poczcie. Urlop spędziłem na Słowacji. przy Ms. u przy drzwiach, przy oknie, przy kościele Krzesło stoi przy drzwiach. Teraz jestem przy kościele. po Ms. -, po po ulicy, po mieście, po sklepach Całe popołudnie chodziłam po mieście. pod N. u, pod pod pomnikiem, pod dworcem, pod stołem Spotkamy się pod pomnikiem. Piłka leży pod stołem. przed N. před przed domem, przed drzwiami, przed samochodem Przed domem jest duży park. Przed samochodem jedzie rower. za N. za za domem, za szafą, za plecami Obraz stoi za szafą. Robił wszystko za moimi plecami. nad N. nad, u nad stołem, nad głową, nad rzeką, nad jeziorem, nad morzem, nad stawem Półka znajduje się nad stołem. Urlop spędzimy nad morzem. u D. u u lekarza, u kolegi, u babci Wczoraj byłam u lekarza. Wieczorem będę u babci. koło/obok D. u, vedle koło domu, koło cioci, obok fotela, obok talerza Kotłownia znajduje się koło domu. Widelec leży obok talerza. wzdłuż D. podél wzdłuż muru, wzdłuż ulicy Krzaki rosną wzdłuż całej ulicy. Skąd? z(e) D. z z Krakowa, ze wsi, ze szkoły, z gór Jedziemy z Krakowa. Wracam z gór. od D. od od lekarza, od kolegi Idę od lekarza. sprzed D. od sprzed domu, sprzed dworca Autobus odjeżdża sprzed dworca. spod D. od, ze spod Krakowa, spod rektoratu, spod prysznicu Pochodzę spod Krakowa. Autobus odjeżdża sprzed rektoratu. Akurat wychodzę spod prysznica. znad D. od znad rzeki, znad jeziora, znad morza, znad stawu Wracamy znad rzeki. DOKąD? do D. k, do do lekarza, do babci, do Krakowa, do sklepu Jadę do Krakowa. Idę do sklepu. na B. na na wykład, na pocztę, na policję Wybieram się na wykład. Za chwilę pójdę na pocztę. po B. pro po chleb, po wino, po zakupy, po kolegę Idę do sklepu po chleb i wino. Idę na dworzec po kolegę. pod B. k pod dom, pod dworzec Przyjdź pod ratusz. Zajechałem samochodem pod dom. Autobus jedzie pod sam dworzec. za B. za za dom, za fotel, za szafę Dałem karton za fotel. nad B. nad, k nad stół, nad rzekę, nad jezioro, nad morze, nad staw Powiesiłam obraz nad stół. Jadę nad morze. w B. do, na w góry, w Tatry, w Beskidy Wybieram się w Beskidy. KIEDY? w(e) Ms. v w styczniu, w lutym, we wrześniu Konferencja odbędzie się w lutym. w(e) B. v w poniedziałek, we wtorek, w niedzielę Spotkamy się we wtorek. podczas w czasie D. během podczas obiadu, podczas kolacji, podczas zajęć Opowiesz mi wszystko podczas obiadu. Proszę nie rozmawiać podczas zajęć. po Ms. za, po po roku, po tygodniu, po dwóch dniach Wrócił do domu po roku. Po dwóch dniach zaczął się nudzić. przed N. před przed rokiem, przed tygodniem, przed dwoma dniami Zarobił więcej niż przed rokiem. Książka została wydana przed rokiem 1945. o Ms. v(e) o godzinie pierwszej, czwartej, jedenastej Spotkamy się o czwartej. DO KIEDY? do jutra, do listopada Będę w Warszawie do czerwca. OD KIEDY? od piątku, od nowego roku Uczę się polskiego od nowego roku. NA KIEDY? na wtorek, na następne zajęcia Zadanie domowe powinieneś przygotować na następne zajęcia. JAK DŁUGO? tydzień, przez tydzień, rok, przez rok Byliśmy w Paryżu tydzień / przez tydzień. Którędy? - N. -, po ulicą Wyspiańskiego, autostradą Proszę iść ulicą Wyspiańskiego. Do Pragi jedzie się autostradą. przez B. -, přes przez plac, przez rynek, przez ulicę Kiedy szedłem przez plac, spotkałem Irenę. Dzieci przechodzą przez ulicę. wzdłuż D. podél wzdłuż muru, wzdłuż ulicy Proszę iść wzdłuż tego czerwonego muru. Teraz idę wzdłuż ulicy Mickiewicza. dojść Piotr doszedł do rzeki. dojechać Wieczorem dojedziemy do Pragi. najść Koleżanka naszła mnie w biurze. najechać Samochód najechał na drzewo. odejść Ewa odejdzie z urzędu. odjechać Paweł odjechał samochodem. pójść Potem poszliśmy do kina. pojechać Wieczorem pojechaliśmy do miasta. podejść Proszę podejść bliżej. podjechać Samochód podjechał pod sam dom. przejść Musimy przejść przez ulicę. Przeszedłem bardzo trudny okres. przejechać Ten samochód przejechał pod moim oknem. Przejechaliśmy dużo kilometrów. przyjść Państwo Kowalscy przyjdą dziś do nas. przyjechać Kiedy przyjechałaś do Brna? wejść Proszę wejść do pokoju. wjechać Wjechałem właśnie do garażu. wyjść Muszę wyjść o czwartej. Pan Kowalski już wyszedł. wyjechać Piotr wyjechał do Lublina. zejść (się) Musimy zejść na drugie piętro. Zeszło się bardzo dużo ludzi. zjechać (się) Proszę zjechać na dół do restauracji. Na kongres zjechało się dużo gości. zajść Słońce już zaszło. Irena zaszła już za dom. zajechać Proszę zajechać na parking. Stopniowanie przymiotników I. stopniowanie syntetyczne: - stopień równy: tani, nowy, piękny - stopień wyższy: tańszy, nowszy, piękniejszy -sz-y -ejsz-y (temat zakończony na grupę spółgłosek, najczęściej na sonorę) - stopień najwyższy najtańszy, najnowszy, najpiękniejszy naj- + stopień wyższy czysty czystszy, czyściejszy tłusty tłustszy, tłuściejszy gęsty gęstszy, gęściejszy lekki lżejszy daleki dalszy dobry lepszy zły gorszy duży większy wielki większy mały mniejszy mądry mędrszy, mądrzejszy gorący gorętszy II. stopniowanie analityczne (opisowe): - stopień równy: interesujący, słony, chory - stopień wyższy: bardziej interesujący, bardziej słony, bardziej chory bardziej + stopień równy - stopień najwyższy najbardziej interesujący, najbardziej słony, najbardziej chory najbardziej + stopień równy Konstrukcje syntaktyczne: Tak (samo) + stopień równy + jak + M. (ktoś, coś) Ta czarna torebka jest tania. Ta czarna torebka jest tak tania jak ta czerwona torebka. Ta czarna torebka jest tak samo tania jak ta czerwona torebka. Paweł jest niski. Paweł jest tak niski jak Piotr. Paweł jest tak samo niski jak Piotr. Stopień wyższy + niż + M. (ktoś, coś) Stopień wyższy + od + D. (kogoś, czegoś) Ta czarna torebka jest tańsza niż ta czerwona torebka. Ta czarna torebka jest tańsza od tej czerwonej torebki. Paweł jest niższy niż Piotr. Paweł jest niższy od Piotra. Stopień najwyższy + z(e) + D. (kogoś, czegoś) Stopień najwyższy + z(e) wszystkich + D. (kogoś, czegoś) Stopień najwyższy + spośród + D. (kogoś, czegoś) Ta czarna torebka jest najtańsza ze wszystkich torebek. Ta czarna torebka jest najtańsza spośród wszystkich torebek. Paweł jest najniższy ze wszystkich chłopców. Paweł jest najniższy spośród wszystkich chłopców. Tryb przypuszczający (warunkowy) Chcieć 1. chciałbym, chciałabym chcielibyśmy, chciałybyśmy 2. chciałbyś, chciałabyś chcielibyście, chciałybyście 3. chciałby, chciałaby, chciałoby chcieliby, chciałyby Pisać 1. pisałbym, pisałabym pisalibyśmy, pisałybyśmy 2. pisałbyś, pisałabyś pisalibyście, pisałybyście 3. pisałby, pisałaby, pisałoby pisaliby, pisałyby Stopniowanie przysłówków I. stopniowanie syntetyczne: - stopień równy: tanio, daleko, pięknie - stopień wyższy: taniej, dalej, piękniej -ej - stopień najwyższy najtaniej, najdalej, najpiękniej naj- + stopień wyższy czysto czyściej gęsto gęściej lekko lżej dobrze lepiej źłe gorzej dużo więcej mało mniej mądrze mądrzej gorąco goręcej II. stopniowanie analityczne (opisowe): - stopień równy: interesująco, słony - stopień wyższy: bardziej interesująco, bardziej słony bardziej + stopień równy - stopień najwyższy najbardziej interesująco, najbardziej słony najbardziej + stopień równy Konstrukcje syntaktyczne: Tak (samo) + stopień równy + jak + M. (ktoś, coś) To czerwone jabłko jest wysoko. To czerwone jabłko jest tak wysoko jak to zielone jabłko. To czerwone jabłko jest tak samo wysoko jak to zielone jabłko. Paweł mieszka daleko. Paweł mieszka tak daleko jak Piotr. Paweł mieszka tak samo daleko jak Piotr. Stopień wyższy + niż + M. (ktoś, coś) Stopień wyższy + od + D. (kogoś, czegoś) To czerwone jabłko jest wyżej niż ta to zielone jabłko. To czerwone jabłko jest wyżej od tego zielonego jabłka. Paweł mieszka dalej niż Piotr. Paweł mieszka dalej od Piotra. Stopień najwyższy + z(e) + D. (kogoś, czegoś) Stopień najwyższy + z(e) wszystkich + D. (kogoś, czegoś) Stopień najwyższy + spośród + D. (kogoś, czegoś) To czerwone jabłko jest najwyżej ze wszystkich jabłek. To czerwone jabłko jest najwyżej spośród wszystkich jabłek. Paweł mieszka najdalej ze wszystkich chłopców. Paweł mieszka najdalej spośród wszystkich chłopców.