Caesarius z Heisterbachu, Dialogus miraculorum (Caesarius von Heisterbach, Dialogus miraculorum V,
lat.-deutsch, ed.H. Schneider, Turnhout, Brepols 2009)

Liber XII. De praemio mortuorum

Capitulum XLVI. De scholare, cuius anima in specie columbae assumpta est

            In civitate Bonennsi quaedam inclusa erat habitans, religiosa satis atque devota. Haec
cum nocte quadam rimulis cellae suae splendorem immiti cerneret, et diem esse putaret, territa
propter horas nondum dictas, surrexit, fenestram versus cimiterium aperuit; et ecce iuxta caput
sepulchri cuiusdam scholaris recenter illuc sepulti, miri decoris feminam stare conspexit. Gloria
corporis eius eandem lucem creaverat. Stabat et columba nivea super tumulum, quam illa rapiens
misit in sinum suum. Inclusa vero licet iam intelligerent quae esset, tamen cum reverentia quaenam
foret requisivit. Cui illa: „Ego sum mater Christi, et animam scholaris huius qui vere martyr est
tollere veni.“ Revera scholares si innocenter vivunt et libenter discunt, martyres sunt. Quod si
postea artes doctas in caritate, maxime in Dei servitio exercuerint, magnam ex hoc mercedem
consequentur. De hoc audias exemplum.


Petrus Alfonsi, Disciplina clericalis (Pietro Alfonsi. Disciplina clericalis, ed. Cristiano Leone,
Roma, Salerno 2010)

V. Exemplum de homine et serpente

[1] Transiens quidam per silvam invenit serpentem a pastoribus extentum et stipitibus alligatum.
Quem mox solutum calefacere curavit. Calefactus serpens circa foventem serpere coepit et tandem
ligatum grave strinxit. Tunc homo: „Quid“, inquit, „facis? Cur malum pro bono reddis?“. „Naturam
meam“, dixit serpens, „facio“. „Bonum“, ait ille, „tibi feci, et illud malo mihi solvis?“ [2] Illis
sic contendentibus vocata est inter eos ad iudicium vulpis. Cui totum ut evenerat est monstratum ex
ordine. Tunc vulpis: „De hac causa iudicare per auditum ignoro, nisi quialiter inter vos primum
fuerit ad oculum videro. Religatur iterum serpens ut prius. Modo“, inquit vulpis, „o serpens, si
potes evadere, discede! Et tu, o homo, de solvendo serpente noli laborare! Nonne legisti quod qui
pendulum solverit, super illum ruina erit?“ [3] Dixit Arabs quidam filio suo: „Si gravatus fueris
aliquo modo et facile possis liberari, non expectes, quia dum expectabis liberari facilius,
gravaberis amplius. Et ne tibi contingat quod contigit gibboso de versificatore“.