EVANG. SEC. [3,16-4,13
ita enim decet nos implcrc orn uern justitiam.
Tunc ornittit eU1I1.
16 Et baptizatus J esus ascendit st atirn ex aqua; et
ecce, aperti sunt ei cceli , et vidit Spir iturn Dci
desccndentcm quasi columbam, et vcnientern super
17 ipsum, Et ecce, vox a dfuit e ccelis, dieens, Hie est
Filius i1le meus, dilectus i1le, in quo acquiesco ,
4 TUNC J esus subductus Iuit in desertum a
Spiritu, ut tentaretur a diabolo .
2 Et quum jejunasset dies quadraginta et noetes
3 quadraginta , poste a esuriit. Et quum venisset
ad eum tentator, dixit , Si Filius es Dei, die ut
4 isti Iapides pancs fiant. At ille respondens,
dixit, Scriptum est, Non 5010 pane vivet
homo, sed ex quovis v e r b o prodeunte
per os Dei (Deut. 8,3).
S Tunc assumit eum diabolus in sanctam urbem,
6 et statuit eum super pinnas templi: dicitque ei, Si
Filius es Dei, dejice teipsum deorsum; nam scriptum
est, Angelis suis praecipiet de te, et
ip s z' a t to l le n t t e in ma n u s , ne q u a n d o
o ff e n d a s a d l a p idem pe d c-m t u u m (Ps. 91, u).
7 Dixit ei J esus, Vicissim scriptum est, No n tentabis
Dominum Deum t u u rn (Dcut. 6, J6).
8 Rursum assurnit eum diabolus in montem sublimcm
valde, et ostendit ei ornnia regna mundi,
9 et gloriam eorum: dicitque ei , IILCC ornnia tibi
10 dabo, si prostratus adoraver is me. Tunc dieit
ei J esus, Abi, Satana; scripturn est enim, DoII
minum Deum tuum a d o r a b is , et i1lum
solum coles (Deut, 6,13).
Tunc missum fecit eum diabclus : et eece, angeli
accesserunt, et ministrabant ei.
12 QUUM audissct autem Jesus Joannem tr aditum
13 esse Hl cu sto dtam, rcg ressus est in Galilre arn : et derelicta
N azareth, ve nit et habitavit in Capernaum
4, 14-- !),2.] 111IATTH.1EUM.
(4 urb e maritima, in finibus Zabulon et Nephthalim:
nt implcretur quod dictum est per Esaiam prophe(5
tam, dieentem, Terra Zabulon, et terra
Nephthalim, ad v ia m m a r is secus Jor-
16 dancm, Galilaea gentium: p o p u l u s po situs
in t e n e b r is vidit lucem magnam: et
positis in regione et umbra m o r t is l u x
e x o r t a est (Es. 9, I. 2).
17 Ex. eo temporc ccepit J esus prredicare , el
dicere, Resipiscite; appropinquavit cnim regnum
ccelorum.
18 Ambulans autem J esus ad mare Galilrere, vidit
duos fratres, Simonem, qui dictus est Petru s, et
Andream fratrem ejus, jacientes rete in mare:
19 (erant enim piseatores:) et di cit eis, Sequimini
20 me, et faciam vos piscatores hominum. lIli vero
statim, omissis retibus, secuti sunt eum.
2 I Tunc progressus illinc, vidit alios duos fratres,
jacobum filium Zebedsei , et Joannem fratrern
ejus, in navigio cum Zebedreo patre suo, sarcien-
22 tes reria sua : et vocavit eos. Illi autem statim
omisso navigio et patre suo secuti sunt eum.
23 OBIVIT autem totam Galilaiam J esus, doccns
in synagogis ipsorum, et prredicans evanzelium• b
regm , et sanans quemvis morbum et quemvis
24 ~anguorem in. populo. Et emanavit fama ipsius
ln totam Synam; et obtulerunt ei omnes male
affectos, variis morbis et cruciatibus detentos,
et drcmoniacos, et lunaticos, et paralyticos; sanavitque
eos.
I 25 Et secuta est eum turba muIta a Galilrea, ac
Dccapoli, et Hierosolymis, et J udsea, et regionibus
trans Jordanem sitts,
5 Quum vidisset autem turbam, ascendit in mont:m;
et quum consedisset, adierunt eum discipuli
2 ejus. Tunc aperto ore suo docebat eos, dicens,
EVANG. SEC. [5,8-18.
3 pauperes spiritu: quo niarn
ccelorum.
qui lugent: quo niam ipsi solnmen
Beati
regnum
Beati
cipient.
Beati qui sunt mites: quoniam ipsi ter raru
heereditario jure obtinebunt.
Beati qui esuriunt et sitiunt justitiam : quoniam
ipsi saturabuntur.
Beati qui sunt misericordes : quonia m ipsis misericordia
tribuetur.
Beati qui sunt mundi corde: quoniam ipsi
Deum videbunt.
Beati qui sunt pacifici: quoniam ipsi filii Dei
vocabantur.
Beati quos persequuntur homines justitize causa :
quoniam ipsorum est regnum ccelorum.
Beati eritis quum vos convitiis affecerint , et
persecuti fuerint, et mentientes dixerint quidvis
12 mali adversus vos, propter me. Gaudete et
exultate; quoniam merces vestra multa est in
ccelis: ita enim persecuti sunt prophetas qui
fuerunt ante vos.
13 Vos estis sal terrze. Quod si sal infatuatus
fuerit, quo salietur? ad nihil valet amplius, nisi
ut abjiciatur for as , et conculcetur a quibusvis.
14 Vos estis lux mundi. Non potest urbs occul-
15 tari supra montem posita, Neque accendunt
lucernam, et ponunt eam subter mo dium, sed in
candelabrum; et splendet omnibus qui sunt in
16 domo. !ta splendeat lux vestra coram hominibus,
nt videant vestra bona opera, glorificentque
Patrem illum vestrum q ui est in ccelis.
Ne existirnate me venisse ut dissolvam legem,
aut prophetas: non veni ut eam dissolvam, sed
18 ut eam impleam. Amen quippe dico vobis,
Usquedurn prreterierit ccelum et terra, iota unum
ipso rum est
4
5
6
7
8
9
10
II
17
: : 5,19-50.] MATTH.2EUM. 13
rcaut
unus apex nequaquam prseterierit ex lege,
19 usquedum omnia facta Iuerint. Quisquis igitm
solverit unum ex praeceptis hisce minimis, et ita
docuerit homines, minimus vocabitur in regno
ccelorum: quisquis autem fecerit et docue rit, iste
20 magnus vocabitur in regno ccelorum. Dico enim
vobis, Nisi abundaverit vestra justitia arupljus
quam illa scribarum et Phariseeorum, vos nequaquarn
ingressuros in regnum ccelorum.
21 Audistis dictum fuisse a veteribus , N on occides
: quisquis autem occiderit, damnas erit ju-
22 dicii. Ego ver o dico vobis, Quicunque irascitur
fratri suo temere, damnas erit judieii: quicunque
vero dixerit fratri suo, Raca , damnas erit consessus:
quisquis autem dixerit, Fatue, damnas erit
23 gehennre ignis, Igitur, si munus tuum obtuleris
ad a1tare, et Hlic memineris fratrem tuum habere
24 aliquid contra te; re1inque illic munus tuum ante
altare, et abi; primum reconciliator fratri tuo,
25 et tunc veni et offer munus tuum. Compone
curn adversario tuo cito, dum es in via eum eo:
nequando te tradat adversarius judici, et judex
te tradat ministro, et in custodia conjiciaris.
\ 26 Amen dico tibi, Nequaquam exibis illine, usqucdum
reddideris ultimum quadrantem,
27 Audistis dictum fuisse a veteribus, Non moecha-
28 beris. Ego vero dico vobis, Quicunque aspicit
mulierem, ut eam eoncupiscat, jam adulteravit
29 eam in eorde suo , Quod si oculus tuus dexter
facit ut tu offendas, erue eum, et abjice abs te:
expedit enim tibi ut pereat unum ex membris
tuis, ac non totum corpus tuum conjiciatur in
30 gehennam. Et, si dextera tua manus facit ut tu
offendas, exscinde eam, et abjice abs te: expedít
enim tibi ut pereat unum ex membris tuis, ae
non totum corpus tuum conjiciatur in gehennam
14 EV ANG. S:EC. [5,51--47.
3 r Dietum est autem, Quisquis dimiserit uxorum
31 suam, det ei libellum abseessionis. Ego vero
dieo vobis, Quisquis dimiserituxorem suam, extra
rationem scortationis, facit ut eu rncechetur : et
quisquis dimissam duxerit, mcechatur.
33 Rursum audistis dictum fuisse a veteribus, N on
pejerabis, sed reddes Domino qu::e tu juraveris.
34 Ego vero dieo vobis , Ne jnrate omnino: neque
3S per ccelurn , quia thronus Dei est: neque per
terrarn , quia seabellum est pedum ejus; neque
per Hierosolyma, quia urbs est magni regis.
36 Neque per caput tuum jures , quia non potes
37 unum capil1um album aut nigrum facere. Esto
autem sermo vester, Etiam, etiam, Non, non: quod
autem supra hsec redundat, ab Illo improbo emanat.
38 Audistis dictum fuisse , Oculum pro oeulo, et
39 dentem pro dente, Ego vero dico vobis, Ne
obsistite improbo; sed qui te csedet in dexteram
40 tuarn maxillam, obverte ei et alteram: et ei qui
velit tecum eontendere, ac tunicam tuam capere,
41 dimitte illi etiam pa11ium: et quisquis te anga.
42 riabit ad milliare unum, abi eum eo duo. Petenti
abs te dato: et volen tem mutuari abs te,
ne aversator.
43 Audistis dictum fuisse, Diliges proximum tuum,
44 et odio habebis inimicum tuum. Ego vero dico
vobis, Di1igite inimicos vestros, benedicite iis
qui exsecrantur vos, benefacite iis qui oderunt
vos, et orate pro iis qui vobis sunt infensi,
45 et persequuntur vos: ut sitis fi1ii Patris illius
vestri qui est in ccclis: fa cit enim ut sol suus
exoriatur super improbos ac bonos, et pluit super
46 justos et injustos. N am si dilexeritis eos qui
di1igunt vos, quam mercedem habebitis? nonne
47 et pub1icani idem faciunt? Et si complexi fueritis
fratres vestros solum, quid arnplius facitis? nonne
Ó,~-6,1!:l.] MATTHMUM 15
48 et publicani ita faciunt? Estote igitur vos perfecti,
ut Pater vester ille, qui est in ccelis, pcrfectus est ,
tj ATTRNDITE ne justitiam vcstram exerceatis coram
hominibus, ut spcctemini ab eis: alioqui mercedem
non habebitis apud Patrem vestrum qui
2 est in ccelis. Itaque quum prrestabis eleemosynam,
ne curato buccina cani coram te, sicut hypocritre
faciunt in synagogis et in plateis, ut gloriam
eonsequantur ab hominibus: amen dico vobis,
3 Pereeptam habent merce dern suam. Quum vero
tu das eleemosynam, ne noverit sinistra tua quid
4 faeiat dextera tua; ut sit tua eleemosyna in oeculto:
Pater autem tuus, qui te aspicit in oeculto,
reddet tibi in propatulo.
5 Et quum orabis, ne esto ut hypocritse : amant
enim in conventibus et in angulis platearum
stantes or are , ut appareant hominibus: amen,
dico vobis, Perceptam habent mercedem suarn.
6 Tu vero quum orabis, introito in conclave tuurn ;
et cl auso ostio tuo, ara Patrem tuum in occulto;
et Pater tuus, qui te aspicit in oeculto, reddet
tibi in propatulo.
7 Orantes autem ne eadem blaterate, ut Ethnici;
putant enim fore ut sua illa Ioquacitate exauS
diantur. Ne igitur ipsis assimilamini : novit enim
Pater ille vester quibus sit vobis opus, antequam
vos petatis ab eo.
9 Vos igitur ita orate: PATER noster, qui I!S in
10 ccclis, sauctificetur nomen tuum. Adveniat regnum
tuum; fiat voluntas tua, ut in ccelo , ita etiam
I I in terra. Panem no strum quotidianum da nobis
12 hodie. Et remitte nobis debita nostra, sieut et
13 nos remittimus debitoribus nostris. Et ne nos
inducas in tentationem, sed libera nos ab illo
improbo. Quia tuum elit regnum, et potentía,
et gloria, in secula. Amen.
1.6 EVANG. SEC. [6, U-lI7
14 Nam si remiseritis hominibus ipsorum offensas,
15 rcmittet etiam vobis Pater ille vester coelestis : sin
autem non remiseritis hominibus ipsorum offensas,
nec Pater vester remittet vobis offensas vestras.
16 Quum autem jejunatis, ne estote, ut hypocritee,
tetrico voltu : defonnant enim facies suas, ut
appareant hominibus jejunare: amen dico vobis,
17 R.etulerunt mercedem suam. Tu vero, quum
jejunas, unge caput tuum, et faciem tuam la va;
[8 ut ne appareas hominibus jejunare, sed Patri
tuo, qui est in occulto; et Pater tuus, qui tI
aspicit in occulto, reddet tibi in propatulo.
19 Ne thesauros recondite in terra, ubi tinea et
erosio corrumpit, et ubi fures perfodiunt ac
20 furantur. Sed recondite vobis thesauros in ccelo,
ubi neque tinea neque erosio corrumpit, et ubi
21 fures non perfodiunt, neque furantur. Nam ubi
est thesaurus vester, illic erit etiam cor vestrum.
22 Lucerna corporis est oculus: itaque si oculus tuus
simplex fuerit, totum corpus tuum lucidum erit ;
23 sin autem oculus tuus improbus fuerit, totum corpus
tuum tenebrosum erit. Ergo si lumen, quod est
24 in te, tenebrse sunt, ipsee tenebrre quantee ř N emu
potest duobus dominis servi:~; aut enim ~num
habebit odio, et alterum diliget ; aut um adhzerebit
, et alterum contemnet. N on potestis
Deo servire et mammonse,
25 Propterea dico vobis, Ne estote. soli~i~i ~e
anima vestra, quid esuri sitis, aut quid bibituri :
neque de corpore vestro, qua re sitis induendi.
Nonne anima plus est quam alimentum, et corpus
26 quam indumentum? lntuemini in volucres ccel.i;
non enim serunt, ncque metunt, neque cogunt 10
horrea; sed Pater ille vester ccelestis alit eas:
27 n.onne vos multo prrestatis eis? Quis autem ex
vobis solicite cogitando potest apponere ad
6, 211) - 7, 10. ] .MA TTHA~UM. 17
28 staturam suarn cubitum unum P Ac de indumcnto
quid soliciti estis? discite quomodo lilia agrorum
29 augescant: non fatigantur, neque nent. Sed dico
vobis, Ne Solomon quidern cum universa gloria
30 sua sic amictus fuit ut unum ex istis. Quod si
herbam agri, qu;:c hodie exstat, et cras in clibanum
immittitur, Deus ita circumvestit : nonne
31 vos multo magis, o exigua fide prsediti ř Ne
igitur estote soliciti, dicentes, Quid edemus, a~t
32 quid bibemus, aut quo amiciernur P (nam ornma
ista gentes requirunt:) DOVit enim Pater il1e
33 vester ccelestis vos indigere his omnibus. Sed
queerite primo regnum Dei, et justitiam ejus; et
34 ista omnia adjicientur va bis. Ne igitur estote
soliciti de crastino: nam crastiuus dies solicitus
erit de -rebus suis: sufficit diei suum malum.
7 NE judicate, ut ne judicemini. 2 Quo enim
judicio judicatis, eo judicabimini: et qua. mensu~-a
3 metimini, ea dem contra metientur VObIS. Qmd
autem adspicis festucam qUa! est in oculo fratr~s
tui; trabem vero qure est in oculo tuo non ani-
4 mad vertis? aut quomodo dices fratri tuo, Sine
cjiciam feslucam ex oculo tuo; et ecce trabes
5 in oculo tuo? hypocrita, ejice primum trabem
illam ex oculo tuo, et tum dispicies ut ejicias
festucam ex oculo fratris tui.
6 Ne date quod sanctum est canibus, nec projicite
margaritas vestras coram porcis; ue quando
conculcent eas pedibus suis, et conversilacerent
vos.
7 Petite, et dabitur vobis: queerite, et invenietis.
8 pulsate, et aperietur vobis. Quisquis enim petit,
accipit: et qui quterit , invenit : et ei qui pulsat,
9 aperietur. Nam quis est ex vobis 11Omo, qui, si
filius ejus petierit ab eo panem, det ei lapidem?
10 et , si piscem petierit, num serpentem dabit ei?
18 EVANG. SEC. [7,U---:ib.
II Si TOS igitur, qui improbi estis, nostis dona bona
dare Iib er is vestris, quanto magis Pater ille
vester, qui est in ccelis , dabit bona iis qui pctierint
ab ipso ř
12 Qu:ecunque igitur volueritis ut Iaciant vobis
homines, ita et vos facite eis : ista enim est lex
Cl propheue.
1 J Tnlroite per angustarn por ta m : quorriam lata
est porta, et spatiosa via , qu:e abclucit in ex-
14 itium, multique sunt qui introeuut per eam. Quia
angusta est parta, et stricta via , qu:e ducit ad
vitam; et pauci sunt qui inveniaut carn.
15 Cavete vero vobis a pseudoprophetis, qui veniunt
ad vos cum indumentis ovium, sed intrin-
16 secus sunt lupi rapaces. A fructibus eorum
agnoscetis eos. Num colligunt ex spinis uvam,
'7 aut ex tribulis ficus? Ita omnis arbor bona fert
Iructus bonos; putris autem arbor fert fructus
18 putres. N on potest arbor bona fructus malos
edere, neque arbor mala fructus bonos edere.
19 Qu;:ecunque arbor non fert fructum bonum, ex-
20 ciclitur, et in ignem conjicitur. Nernpe igitur ex
fructibus ipsorurn agnoscetis cos.
21 N on quisquis dicit mihi, Dornine, Domine, intr
oibit in regnum ccelo rum ; sed qui facit quod
22 vult Pater meus, qui in ccclis est. Multi dicent
mihi die illo, Domine, Domine, nonne per nomen
tuurn prophet avimus, et in nomine tuo dzemoni a
ejecimus, et per nomen tuum multas virtutes
23 edidimus? Tunc autem profitebor eis, Certe nunquam
novi vos: abscedite a me qui oper am datis
iniquitati.
24 Quisquis igitur audit ex me sennones istos, et
eos prrestat , assimilabo eum vir o prudenti, .q~i
25 redificavit domum suam super petram: decidit
autem nirnbus et venerunt flumina , et na verunt
7,tti-8,lO.] MATTH.A3:UM. 19
venti, et rnciderunt domui illi: sed non cecidit,
26 fundata enim fuerat supcr pctr am. Et quisquis
audit ex me hos serrnones , et eos non prrestat,
assimilabitur viro fatuo , qui redificnvít domum
27 suarn super arenam: descendit al~tem .pluvia, et
venerunt Ilnmina, et flaverunt venti, et nnpegerunt
in domum illam; et cecidit , et fuit casus ejus
magnus.
28 F ACTUM est autem, quum finisset J esus s.ermones
istos, ut percelleretur turba super d?ctnna
29 ipsius. Docebat enim eos ut habens auctontatem,
Ilon autem ut scribre.
8 DESCENDENTEM autem eum e monte, secuta
est turba multa.
2 Et ecce, leprosus ven it et adoravit eum, dicens,
Domine, si velis, potes me purificare.
3 Extensaque manu tetigit eum J esus, dic~n:,
Volo, purificator. Statim igitur purificata fuit
ejus lepra. . . .
4 Tunc dicit ei Jesus, VIde ut nulli dIcas:. sed
abi ostende te sacerdoti, et offer donum illud, .. . .
quod imperavit Moses, ut hoc Slt ers teshmom~.
5 INGRESSUM autem Jesum Capernaumam adiit
6 centurio , precans eum, et dicens, Domine, puer
meus projeetus est domi paralyticus, et vehe~entel'
torquetur. Tunc dicit ei Jesus, Ego vernarn
et sanabo eum.
8 Et respondens centurio dixit,. Dom.in~, non
sum dignus ut sub teetum meum ingrediaris : s~d
9 solum loquere, et sanabitur puer meus: etením
ego sum'horno sub alterius auctori:ate const:'tutus,
habens sub me milites: et dico huic, Proficiscere,
et proficiscitur; et alteri, Veni, et venit; et servo
meo, Fac hoe, et facit.
ro IIlZC autem quum audisset J esus, mi.ratus e~t;
et dixit iis qui sequebantur, Amen dl co VOblS,