2
Einhardus, Vita Caroli Magni.
MGH, Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi, edd. Georg
Heinrich Pertz et Georg Waitz, tom. 25., Hannover et Leipzig 1911, s. 1-41.
[25] Erat eloquentia copiosus et exuberans poteratque quicquid vellet apertissime exprimere.
Nec patrio tantum sermone contentus, etiam peregrinis linguis ediscendis operam impendit. In
quibus Latinam ita didicit, ut aeque illa ac patria lingua orare sit solitus, Grecam vero melius
intellegere quam pronuntiare poterat. Adeo quidem facundus erat, ut etiam dicaculus
appareret.
Artes liberales studiosissime coluit, earumque doctores plurimum veneratus magnis adficiebat
honoribus. In discenda grammatica Petrum Pisanum diaconem senem audivit, in ceteris
disciplinis Albinum cognomento Alcoinum, item diaconem, de Brittania Saxonici generis
hominem, virum undecumque doctissimum, praeceptorem habuit, apud quem et rethoricae et
dialecticae, praecipue tamen astronomiae ediscendae plurimum et temporis et laboris
inpertivit. Discebat artem conputandi et intentione sagaci siderum cursum curiosissime
rimabatur.
Temptabat et scribere tabulasque et codicellos ad hoc in lecto sub cervicalibus circumferre
solebat, ut, cum vacuum tempus esset, manum litteris effigiendis adsuesceret, sed parum
successit labor praeposterus ac sero inchoatus.
[26] Religionem Christianam, qua ab infantia fuerat inbutus, sanctissime et cum summa
pietate coluit, ac propter hoc plurimae pulchritudinis basilicam Aquisgrani exstruxit auroque
et argento et luminaribus atque ex aere solido cancellis et ianuis adornavit. Ad cuius
structuram cum columnas et marmora aliunde habere non posset. Roma atque Ravenna
devehenda curavit. Ecclesiam et mane et vespere, item nocturnis horis et sacrificii tempore,
quoad eum valitudo permiserat, inpigre frequentabat, curabatque magnopere, ut omnia quae in
ea gerebantur cum qua maxima fierent honestate, aedituos creberrime commonens, ne quid
indecens aut sordidum aut inferri aut in ea remanere permitterent. Sacrorum vasorum ex auro
et argento vestimentorumque sacerdotalium tantam in ea copiam procuravit, ut in sacrificiis
celebrandis ne ianitoribus quidem, qui ultimi ecclesiastici ordinis sunt, privato habitu
ministrare necesse fuisset. Legendi atque psallendi disciplinam diligentissime emendavit. Erat
enim utriusque admodum eruditus, quamquam ipse nec publice legeret nec nisi submissim et
in commune cantaret.