Nederlandse en Belgische strips
Deel 2.: Volwassenenstrips
Volwassenenstrip- een term van uitgevers en striprecensenten om het betere stripverhaal aan te
duiden. Het gaat dan duidelijk niet om erotische of pornografische strips, die ook goed kunnen
zijn, maar om strips waarvan het onderwerp te moeilijk is voor kinderen of niet geoefende
striplezers.

Hitweek, door Thé Tjong-Khing,1968
•


SITUATIE IN DE LITERATUUR
•jaren ´50: stille revolutie
•poëzie: de Vijftigers: Lucebert, Gerrit Kouwenaar, Paul Rodenko, Jan Hanlo, Simon Vinkenoog…
•romans: Gerard van den Reve, Anna Blaman, Willem Frederik Hermans, Remco Campert en Hugo Claus

Blote kont der kunst
•wending van literatuur naar het concrete, het dagelijkse
•engagement: Lucebert in zijn Minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia van 1948
•lichamelijkheid: Gerard van den Reve´s De avonden

•jaren ´60: vorm & functie-bepaling van de literatuur (tot 1975: ego-literatuur)
• versterking van engagement
•„[…] waren er rond 1970 tal van schrijvers die in hun werk politieke en sociale thema´s
behandelden of hun proza en poëzie daadwerkelijk in dienst stelden van politiek. Het zijn dezelfde
thema´s die ook in de brede protestbeweging centraal staan: democratisering, vrije meningsuiting,
armoede en uitbuiging van de derde wereld, antikapitalisme, antimilitarisme, de oorlog in Vietnam,
De Russische inval in Praag. […]“
•politiek non-fictiewerk
•van lichamlijkheid naar expliciete erotiek en zelfs sadisme (Jan Cremer´s Ik Jan Cremer)

SITUATIE IN DE STRIP
•Amerikaanse underground (1966-1967) comix: Robert Crumb en Gilbert Shelton
•„Reactie op censuur door de Comics Code Authority. Honderden bekende en minder bekende Amerikaanse
comics provoceerden de publieke opinie met stellingname tegen de Vietnam-oorlog en kapitalisme en
voor vrije seks en illegaal druggebruik. Dit soort thema´s inspireerde ook veel Nederlandse
auteurs.“
•

US Underground comics
•The Adventures of Jesus, Fred "Foolbert Stutgeon" Stack, 1969
•Tommy the Toilet, Robert Crumb

•Freak Brothers, Gilbert Shelton
•cover van San Francisco Comic Book (Robert Crumb)


Ontwikkeling in Lage Landen
•nationale intimiteit & small press
•inspiratie- maatschappijkritische bewegingen: PROVO, Kabouter, hippies
•samenwerking van Nederlandse en Belgische auteurs
•visueel: rauwe tekenstijl & pop-art

Maatschappijkritische beweging
 in strips
•de kritiek op de verzuilingsmaatschappij
•pro-Amerikaanse politiek
•milieu
•oorlog in Vietnam
•De strijd tussen kapitalisme en communisme

KRANTENSTRIPS
•Professor Pi (Het Parool, Bob van de Born, 1955-1965)- 2929 strips
•maatschappijkritische beweging: Kabouter-strip, Stripje (1973)
•Willem (Bernhard Willem Holtrop): Billy the Kid, of hoe een eenvoudige jongen uit Texas de
maarschalksstaf in zijn ransel vond en er mee op kruistocht ging(1968)
•Peter van Straaten: Bij Ons in het Dorp(1977)
•Hans Grimm: Dennendal: Apocalyps van de beginjaren ´70 (1976)
•

THEMATIEK
•veranderingen in de machtsverhouding tussen man en vrouw
•seksuele openheid
•vrijheid van drugsgebruik
•de rol van religie
•de kracht van consumptie en geld
•de problematiek van postkoloniale staten...

Professor Pi (Het Parool, Bob van de Born)
•
•

Dol en Mina (Nel van Beek- van Koten voor Het Vrije Volk )
•
•

Kabouter-strip
•Kabouter-strip, 1970
•De Kolonel-Kabouter, 1971

Stripje
•Stripje, nummer 2, maart 1974
•strip van Henk Groeneveld, Stripje nummer 13, maart 1974

Billy the Kid (1968) van Willem



Peter van Straaten: Bij Ons in het Dorp(1977)
•
•

Dennendal: Apocalyps van de beginjaren ´70 van Hans Grimm (1976)



EROTISCHE STRIPS
•jaren 20: eight-papers
•1962: Little Annie Fanny (van Kurtzman-Davis)
•1962: Barbarella (Jean-Claude Forest voor V-Magazine), 1968: Barbarella (Roger Vadim)
•Guy Peellaert: Les Aventures de Jodelle (1966, in samenwerking met Pierre Bartier) en Pravda la
Survireuse (1967, voor het tijdschrift Hara-Kiri)
•Thé Tjong-Khing & Lo Hartog van Banda: Iris (1968)
•pop-art & engagement (hippie)
•

Little Annie Fanny
van Jack Davis and Harvey Kurzman
•
•

Barbarella (1962)
•
•




Les Aventures de Jodelle (1966)
•
•

•
•


Pravda la Survireuse (1967)









•
•


Iris (1968)
•
•

•
•


•
•


STRIPTIJDSCHRIFTEN
•1970- underground stripbladen: engagement, humor, erotiek
• Aloha (1969)/Hitweek (1965): Evert Geradts, Armand Stijnen, Harry Buckinx, Willem Egbert Bodéwes
(Bill), Aart Clerkx, Peter Pontiac, Joost Swarte, Marc Smeets, Ever Meulen en anderen
•Joost Swarte: Modern Papier (1970) en Tante Leny Presenteert (1972-1974)
•Peter Pontiac, Aart Clerkx en Evert Geradts De Vrije Balloen (in 1974 opgericht, vanaf 1979 De
Balloen) en Gummi (1977-1979)- lifestyle bladen (dood van establishment)
•

Hitweek/Aloha
•
•

Modern Papier
•
•

Tante Leny Presenteert
•
•

•
•


•
•


Auteurs
•Evert Geradts
•Aart Clerkx

•Joost Swarte
•Harry Buckinx


Peter Pontiac



De Vrije Balloen (De Balloen)
en Gummi
•
•

•
•


Bedankt voor uw aandacht
•
•
•
•
•             VRAGEN?
•