J 6,6-15 SECUNDUM MATTHAEUM 13 in synagogis et in angulis platearum stantes orare, ut videan-tur ab hominibus. Amen dico vobis: Receperunt mercedem suam, 6 Tu autem cum orabis, intra in cubiculum tuum 2Rg4,33 et, clauso ostio tuo, ora Patrem tuum, qui est in abscondito; et Pater tuus, qui vidět in abscondito, reddet tibi. 7 Orantes autem nolite multum loqui sicut ethnici: putant enim quia in multiloquio suo exaudiantur. 8 Nolite ergo assimilari eis; scit enim Pater vester, quibus opus sit vobis, antequam petatis eum. 9 Sic ergo vos orabitis: Pater noster, qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum, 10 adveniat regnum tuum, fiat voluntas tua sicut in caelo et in terra. 11 Panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie; 12 et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris; 13 et ne inducas nos in tentationem, sed libera nos a Malo. 32 L 12,30 Sir 28,2 J 17,15 14 Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum, dimittet L 6(37 et vobis Pater vester caelestis; 15 si autem non dimiseritis 6 oraveris C | tuo om. C | qui est om. C W S • 9 ~ qui in caelis es S #10 veniat S • 13 14 caelestis] add. delicta vestra CWS 7 quia] quod C «8 quibus] quid C nos inducas C I Malo] add. amen C enim in conventibus et in angulis platearum stantes orare, ut appareant hominibus: amen, dico vobis, Perceptam habent mercedem suam, 6 Tu vero quum orabis, introito in conclave tuum; et clauso ostio tuo, ora Patrem tuum in occulto; et Pater tuus, qui te aspicit in occulto, reddet tibi in propatulo. 7 Orantes autem ne eadem blaterate, ut Ethnici; putant enim fore ut sua ilia loquacitate exau- 8 diantur. Ne igitur ipsis assimilamini: novit enim Pater ille vester quibus sit vobis opus, antequam vos petatis ab eo. 9 Vos igitur ita orate; Pater noster, qui es in 10 ccelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum; fiat voluntas tua, ut in coelo, ita etiam 11 in terra. Panem nostrum quotidiantim da nobis 12 hodie. Et remitte nobis debita nostra, sicut et 13 nos remittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem, sed libera nos ab illo improbo. Quia tuum est regnum, et potentia et gloria, in secula. Amen. 14 Nam si remiseritis hominibus ipsorum offensas, r5 remittet etiam vobis Pater ille vester coelestis: sin autem non remiseritis 14 SECUNDUM MATTHAEUM 6,16-26 hominibus, nee Pater vester dimittet peccata vestra. D e ieiunio: 6,16-18 19,21 Mc 10,21 L 18,22 16 Cum autem ieiunatis, nolite fieri sicut hypocritae tristes; demoliuntur enim fades suas, ut pareant hominibus ieiunantes. Amen dico vobis: Receperunt mercedem suam. 17 Tu autem cum ieiunas, unge caput tuum et faciem tuam lava, 18 ne videaris hominibus ieiunans sed Patri tuo, qui est in abscondito; et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. De thesaurizando et de vana sollicitudine: 6,19-34 (19-21: L 12,32-34 22-23: L 11,34-36 24: L 16,13 25-33: L 12,22-31) 19 Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra, ubi Jc 5,2s aerugo et tinea demolitur, et ubi fures effodhmt et furantur; 20 thesaurizate autem vobis thesauros in caelo, ubi neque aerugo neque tinea demolitur, et ubi fures non efFodiunt nec furantur; 21 ubi enim est thesaurus tuus, ibi erit et cor tuum. 22 Lucerna corporis est oculus. Si ergo fuerit oculus tuus simplex, totum corpus tuum lucidum erit; 23 si autem oculus tuus nequam fuerit, totum corpus tuum tenebrosum erit. Si ergo lumen, quod in te est, tenebrae sunt, tenebrae quantae erunt! 24 Nemo potest duobus dominis servire: aut enim unum odio habebit et alterum diliget aut unum sustinebit et alte-rum contemnet; non potestis Deo servire et mammonae. 25 Ideo dico vobis: Ne solliciti sitis animae vestrae quid manducetis, neque corpori vestro quid induaminL Nonne anima plus est quam esca, et corpus quam vestimentum? 26 Respicite volatilia caeli, quoniam non serunt neque metunt neque congregant in horrea, et Pater vester caeles-^vs pas i 15 dimittet] add. vobis C • 16 demoliuntur] exterminant C | appareant C | vobis] add quia CWS #19 et2 ont. S • 21 erit] est C W S • 22 corporis] add. tui C | oculus1] add. tuus C | ergo om. C W S i - oculus tuus fuerit C • 23 ~ fuent nequam C I tenebrae2] ipsae tenebrae C «25 corpus] add. plus (+ est S) C S 10,29-31 L 12,6s i6 i8 hominibus ipsorum offensas, nec Pater vester remittet vobis offensas vestras. Quum autem jejunatis, ne Qstote, lit hypocritae, tetrico vultu: deformant enim facies suas, ut appareant hominibus jejunare: amen dico vobis, 17 Retulerunt mercedem suam. Tu ver o jejunas, ut ne quum unge caput tuum, et faciem tuam lava; hominibus appareas tuo, qui est in occulto; jejunare, et Pater tuus sed Patri , qui U aspicit in occulto, reddet tibi in propatulo. 19 Ne thesauros recondite in terra, ubi tinea et erosio corrumpit, et ubi fures perfodiunt ac 20 furantur. Sed recondite vobis thesauros in coelo, ubi neque tinea neque erosio corrumpit, et ubi 21 fures non perfodiunt, neque furantur. Nam ubi est thesaurus vester, illic erit etiam cor vestrum. 22 Lucerna corporis est oculus: itaque si oculus tuus simplex fuerit, totum corpus tuum lucidum erit; 23 sin autem oculus tuus improbus fuerit, totum corpus tuum tenebrosum erit. Ergo si lumen, quod est 24 in te, tenebrae sunt, ipsae tenebrae quantae? Nemo potest duobus dominis servire; aut enim unum habebit odio, et alterum diliget; aut uni ad-haerebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et mammonae• 25 Propterea dico vobis, Ne estote soliciti de anima vestra, quid esuri sitis, aut quid bibituri; neque de corpore vestro, qua re sitis induendi. Nonne anima plus est quam alimentům, et corpus 26 quam indumentum? Intuemini in volucres coeli; non enim serunt, neque metunt, neque cogunt in horrea; sed Pater ille vester coelesOi alit nas 6,27-7,6 SECUNDUM MATTHAEUM 15 tis pascit ilia. Nonne vos magis pluris estis illis ? 27 Quis autem vestrum cogitans potest adicere ad aetatem suam cubitum unum? 28 Et de vestimento quid solliciti estis? Considerate lilia agri quomodo crescunt: non laborant neque nent 29 Dico autem vobis quoniam nec Salomon in 1Rg 10-5 omni gloria sua cooper tus est sicut unum ex is tis. 30 Si autem fenum agri, quod hodie est et eras in clibanum mitti-tur, Deus sic vestit, quanto magis vos, modicae fidei? 31 Nolite ergo solliciti esse dicentes: "Quid manducabi-mus?", aut: "Quid bibemus?", aut: "Quo operiemur?". 32 Haec enim omnia gentes inquirunt; scit enim Pater vester caelestis quia his omnibus indigetis. 33 Quaerite autem primům regnum Dei et iustitiam eius, et haec omnia adicien-tur vobis. 34 Nolite ergo esse solliciti in crastinum; crastinus enim dies sollicitus erit sibi ipse. Sufficit diei malitia sua. Ph 4,6 IP 5,7 Nolite iudicare; 7,1 -5 {1-2: Mc 4,24s L 6,37s J-J: L 6,41s) Nolite iudicare, ut non iudicemini; 2 in quo enim iudi-cio iudicaveritis, iudicabimini, et in qua mensura mensi fueritis, metietur vobis. 3 Quid autem vides festucam in oculo fratris tui, et trabem in oculo tuo non vides? 4 Aut quomodo dices fratri tuo: "Sine, eiciam festucam de oculo tuo", et ecce trabes est in oculo tuo? 5 Hypocrita, eice primům trabem de oculo tuo, et tunc videbis eicere festucam de oculo fratris tui. Margaritae ante porcos; 7,6 r ■ 6 Nolite dare sanctum canibus, neque mittatis margari-tas ves tras ante porcos, ne forte conculcent eas pedibus suis et conversi dirumpant vos. 27 aetatem] staturam C W S «28 neque] nec S lestis om. C W S • 33 autem] ergo C | Dei om. esse C I sibi ipsi C If 7.2 remetietur C «4 dicis C W S 1-2; R 2,1 IK 4.5 30 modicae] minimae WS «32 cae-S I ~ omnia haec S • 34 ~ solliciti zj nonne vobis 7 vos multo prsestatis eis? solicite cogitando potest apponere tis alit eas: Quis autem ex ad 28 staturam suam cubitum unum? Ac de indumento quid soliciti estis? discite quomodo lilia agrorum 29 augescant: non fatigantur, neque nent. Sed dico vobis, Ne Solomon quidem cum universa gloria 30 sua sic amictus fuit ut unum ex istis. Quod si herbam agri, quae liodie exstat, et eras in clibanum immittitur, Deus ita circumvestit; nonne 31 vos multo magis, o exigua fide praediti? Ne igitur estote soliciti, dicentes, Quid edemus, aut 32 quid bibemus, aut quo amiciemur? (nam omnia ista gentes requirunt:) novit enim Pater ille 33 vester coelestis vos indigere his omnibus. Sed quaerite primo regnum Dei, et justitiam ejus; et 34 ista omnia adjicientur vobis. Ne igitur estote soliciti de crastino: nam crastinus dies solicitus erit de rebus suis: sufficit diei suum malum. 2 Ne judicate, ut ne judicemini. Quo enim judicio judicatis, eo judicabimini: et qua mensura 3 metimini, eadem contra metientur vobis. Quid autem adspicis festucam quae est in oculo fratris tui; trabem vero quae est in oculo tuo non ani- 4 madvertis? aut quomodo dices fratri tuo, Sine ejiciam oculo festucam ex oculo tuo: et ecce trabes 5 in oculo tuo? hypocrita, ejice primum trabem illam ex oculo tuo, et turn dispicies ut ejicias festucam ex oculo fratris txii. 6 Ne date quod sanctum est canibus, nec pro-jicite margaritas vestras coram porcis; nequando conculcent eas pedibus suis, et conversi lacerent vos. 16 SECUNDUM MATTHAEUM 7,7-20 18,19; 21,22 Mc 11,24 J 14.13s; 15,7; 16,24 1J 5,14s Petentl dabitur: 7J-11 {7-11: L 11,9-13) 7 Petite, et dabitur vobis; quaerite et invenietis; pulsate, et aperietur vobis, 8 Omnis enim qui petit, accipit; et qui quaerit, invenit; et pulsanti aperietur. 9 Aut quis est ex vobis homo, quem si petierit filius suus panem, numquid lapidem porriget ei? 10 Aut si piscem petierit, numquid serpentem porriget ei? 11 Si ergo vos, cum sitis mali, nostis dona bona dare filiis vestris, quanto magis Pater vester, qui in caelis est, dabit bona petentibus se. Re gula aurea: 7,12 {12: L 6,31) 12 Omnia ergo, quaecumque vultis, ut faciant vobis homines, ita et vos facite eis; haec est enim Lex et Prophetae. De dua bus viis: 7,13-14 13 Intrate per angustam portam, quia lata porta et spa- l 13,24 tiosa via, quae ducit ad perditionem, et multi sunt, qui intrant per earn; 14 quam angusta porta et arta via, quae ducit ad vitam, et pauci sunt, qui inveniunt earn! 22,40 R 13,8-10 G 5,14 22,24 1J 4.1 De falsis prophetis: 7,15-23 {16-20: L 6,43s 21: L 6,46 22-23: L 13,25-27) 15 Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces, 16 A fructibus eorum cognoscetis eos: numquid colligunt J 10,12 de spinis uvas aut de tribulis ficus? 17 Sic omnis arbor bona Jc 3.12 fructus bonos facit^mala autem arbor fructus malos facit: 18non potest arbor bona fructus malos facere, neque arbor mala fructus bonos facere. 19 Omnis arbor, quae non facit 3,10 l 3,9 fructum bonum, exciditur et in ignem mittitur. 20 Igitur ex 12,33 ■•-i fructibus eorum cognoscetis eos. 12,33 10 petet WS «11 dona o/fi.CWS | bona] add. data C «12 ita om. C W S Mis C • 13 via] add. est C «14 via] add. est C * 17 - malos fructus C • malos fructus C I - bonos fructus C • 19 excidetur C | mittetur C I eis] 18- 7 Petite, et dabitur vobis: quserite, et invenietis, 8 pulsate, et aperietur vobis. Quisquis enim petit, accipit: et qui quaerit, invenit: et ei qui pulsat, 9 aperietur. Nam quis est ex vobis homo, qui, si filius ejus petierit ab eo panem, det ei lapidem? ro et, si piscem petierit, num serpentem dabit ei? ii Si vos igitur, qui improbi estis, nostis dona bona dare liberis vestris, quanto magis Pater ille vester, qui est in coelis, dabit bona iis qui pe-tierint ab ipso? Quaecunque igitur volueritis ut faciant vobis homines, ita et vos facite eis: ista enim est lex et prophetae* Introite per angustam portam: quoniam lata est porta, et spatiosa via, quae abducit in ex- 12 14 ltmm, multique sunt qui introeunt per earn. Quia angusta est porta, et stricta via, quae ducit ad vitam; et pauci sunt qui inveniant earn. 15 Cavete vero vobis a pseudoprophetis, qui veniunt ad vos cum indumentis ovium, sed intrin- 16 secus sunt lupi rapaces. A fructibus eorum agnoscetis eos. Num colligunt ex spinis uvam, 17 aut ex tribulis ficus? Ita omnis arbor bona fert fructus bonos; putris autem arbor fert fructus 18 putres. Non potest arbor bona fructus malos edere, neque arbor mala fructus bonos edere. 19 Quaecunque arbor non fert fructum bonum, ex- 20 ciditur, et in ignem conjicitur. Nempe igitur ex fructibus ipsorum agnoscetis eos. 7,21-8,2 SECUNDUM MATTHAEUM 17 Je 1,22 1 J 2,17 25,12 Ps 6.9 <Ö 21 Non omnis, qui dicit mihi: "Domine Domine", in-trabit in regnum caelorum, sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in caelis est. 22 Multi dicent mihi in ilia die: "Domine, Domine, nonne in tuo nomine prophetavimus, et in tuo nomine daemonia eiecimus, et in tuo nomine virtutes multas fecimus?". 23 Et tunc confitebor illis: Numquam novi vos; discedite a me, qui operamini iniquitatem. De domo super petram aedificata: 7,24-27 (24-27; L 6,46-49) 24 Omnis ergo, qui audit verba mea haec et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui aedificavit domum suam supra petram. 25 Et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti et irruerunt in domum illam, et non ceci-dit; fundata enim erat supra petram. 26 Et omnis, qui audit verba mea haec et non facit ea, similis erit viro stulto, qui aedificavit domum suam supra arenam. 27 Et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti et irruerunt in domum illam, et cecidit, et fuit ruina eius magna». Turbae admirantur: 7,28-29 28 Et factum est cum consummasset Iesus verba haec, admirabantur turbae super doctrinam eius; 29 erat enim docens eos sicut potestatem habens et non sicut scribae eorum. De virtutibus et potestate Christi: 8,1-9,34 Leprosum mundat: 8,1-4 (1-4: Mc 1,40-45 L 5,12-14) 8Cum autem descendisset de monte, secutae sunt eum turbae multae. 2 Et ecce leprosus veniens adorabat eum dicens: «Do*vvinfc^ m /uts-, pct