Comenius Zomercursus
Nederlandse Taal en Cultuur
Brno 2016
De cursus wordt financieel mogelijk gemaakt door de Taalunie
en
de Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering
in de Tsjechische Republiek;
de Nederlandse Ambassade in Praag;
de Masaryk Universiteit;
de KBC
Inhoudsopgave
p. 7
p. 9
p. 11
p. 12
p. 12
p. 13
p. 14
p. 15
p. 16
p. 17
p. 18
p. 19
p. 20
p. 21
p. 22
p. 28
p. 34
p. 36
p. 36
p. 38
p. 38
p. 39
p. 41
p. 43
p. 43
p. 46
p. 49
p. 52
p. 55
p. 56
p. 57
p. 57
p. 59
p. 60
p. 61
p. 61
p. 61
Welkom in Brno
De docenten
De organisatoren
Routebeschrijvingen en plattegrondjes
Route station – studentenhome
Belangrijke plekken
Koffiepauze
Lunchpauze
Historisch centrum Brno
Nederlandse film
Vlaamse film
Wijnkelder Mikulov
Slotavond Kabaret Špaček
Colleges
Programma
De ongelooflijke veranderingen van meneer Afzal
Deelnemerslijst
Studentengids
Welkomstwoord
Taalvariatie
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is
De Chinezen van Nederland
Surinaams-Nederlands
Wegwijs in Brno
Top tien leuke restaurants
Top tien kroegen
Top tien gezellige cafés
Top tien uitgaansplaatsen
Sport in Brno
Handige links
Uitstapjes en activiteiten
Rondleiding Mikulov
Wijn in Zuid-Moravië
Pieter De Buysser
De Koeberg
Het stuwmeer van Brno
Het kasteel Veveří
Welkom in Brno!
Roodbaardje, povere jan, peetje pover en povertietje: allemaal
benamingen die in de Lage Landen worden gebruikt voor dezelfde
zangvogel die in het Standaardnederlands roodborstje wordt genoemd.
Een mooi voorbeeld van taalvariatie, het thema dat tijdens deze
zomercursus centraal staat. Onder het motto “elk vogeltje zingt zoals het
gebekt is” staan we stil bij het Nederlands als levendige, kleurrijke en
gevarieerde taal.
Wat betekent dit spreekwoord eigenlijk? In Taalpeil, het magazine van de
Nederlandse Taalunie, wordt de zegswijze, en tegelijk ook het begrip
taalvariatie, als volgt omschreven:
Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. [...] Het betekent dat iedereen zijn eigen manier
heeft om zich uit te drukken. En dat is prettig. We kunnen door onze manier van spreken
tonen wie we zijn: een sportliefhebber uit Limburg, een studente in Leiden, een
onderwijzeres in Paramaribo, een kelner in Gent. Sommige jongeren spreken straattaal
met elkaar. Anderen schrijven berichtjes in een sms-taal met speciale afkortingen. We
gebruiken allemaal onze moedertaal zoals het ons het beste past. (Taalpeil 2009)
Het thema taalvariatie vormt de rode draad van de lessen en lezingen
tijdens deze editie van de Comenius Zomercursus Nederlandse Taal en
Cultuur. Regionale variatie (tussentaal, Surinaams-Nederlands en
stadsdialecten), sociale variatie (straattaal) en stilistische variatie
(gekleurd taalgebruik) komen in de lessen aan bod. Op p. 9-10 stellen we
ons enthousiaste en ervaren docententeam voor.
“Hét Nederlands bestaat niet” is de titel van de openingslezing van dr.
Ulrike Vogl (Universiteit Wenen) en vat mooi de insteek van deze cursus
samen. Dr. Lianne Barnard laat ons kennismaken met de dochtertaal van
het Nederlands, het Afrikaans, en promovendus Pablo Irizarri van
Suchtelen laat zien hoe we voortdurend switchen van de ene naar de
andere taal(variëteit) in zijn bijdrage “Het tweetalige continuüm”.
De cursus bevat ook een cultureel luikje. In universiteitsbioscoop Scala
kijken we naar een Nederlandse film en in de kroeg annex
fietsreparatiewerkplaats Bajkazyl staat een Vlaamse film op het
programma. Op 11 juli, de Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap, leren
we aan de hand van een pub quiz iets meer over dit deel van het
Nederlandse taalgebied en de Vlaamse auteur en theatermaker Pieter De
Buysser heeft voor ons “een volkssaga voor een volk in ontbinding” in
8
petto. Op deze voorstelling kan je je voorbereiden met de uitleg en
woordenschatoefeningen op p. 28-33.
Tijdens de cursus worden niet alleen verschillende aspecten van het
Nederlands en de Lage Landen verkend, we maken ook kennis met
gaststad Brno. De studenten Nederlands in Brno maken jullie wegwijs in
de stad. Zij hebben een gidsje gemaakt met artikelen over Brno en de
activiteiten en uitstapjes die op het programma staan (zie p. 36-61) en op
de eerste dag geven zij een rondleiding door de stad.
Maar we blijven niet in het centrum van Brno: we maken een bootrit op
het stuwmeer naar kasteel Veveří en zoeken afkoeling in het park en
(voor de liefhebbers in het zwembad) van Kraví hora. Brno is de
hoofdstad van Zuid-Moravië, bekend om zijn wijn. Een bezoek aan een
traditionele wijnkelder in het mooie stadje Mikulov mag dan ook niet
ontbreken.
We hopen dat jullie het programma even rijk en gevarieerd ervaren als de
Nederlandse taal en wensen jullie een fijn en leerrijk verblijf in Brno toe!
Sofie & Marta
Woordkaart “roodborstje”, overgenomen van de website www.dialectloket.be
van de Universiteit Gent, een zeer interessante website over taalvariatie!
9
De docenten
Kitty Sterkendries studeerde
Germaanse Talen en een extra master
Middeleeuwse Studies, gevolgd door
een master Culturele Studies in Madrid.
Daarna ging ze aan de slag als docente
NT2 aan het talencentrum van de
KULeuven (ILT), waar ze nog steeds
Nederlands geeft aan een internationaal
publiek. Tijdens de zomermaanden
werkt ze mee aan de Joos
Florquin Zomercursus in Leuven.
Daarnaast is ze ook al aan haar achtste editie van de Comenius
Zomercursus toe. Tijdens de cursus in Brno wil ze het vooral hebben over
het verschil tussen het Nederlands in België en in Nederland: wat is
Vlaamse tussentaal, welke dialecten vind je in Vlaanderen, hoe spreken
Vlaamse jongeren, …? Ze kijkt er alvast naar uit om een stukje Vlaamse
taal en cultuur naar Brno te brengen!
Tom De Moor studeerde
Germaanse Talen en kwam na een
extra master cultuurwetenschap
terecht bij het talencentrum van de
UGent (UCT). Daar doceert hij al zeven
jaar Engels en Nederlands. Hij werkt
als docent en cursusontwikkelaar NT2
ook al enkele jaren enthousiast mee
aan de Zomercursus Nederlandse Taal
en Cultuur, die vanaf dit jaar
herontwikkeld wordt tot de “Zomercursus
Nederlands: Taal, cultuur en beroep”. Enkele jaren geleden was hij
al te gast in Brno voor een kort gastcollege rond lexicologie. Nu kijkt hij
ernaar uit om deze zomer mee aan de slag te gaan rond het thema
taalvariatie. Zijn lessen zullen verschillende hoeken van het thema
"gekleurd taalgebruik" ontdekken. Hoe kan je subjectieve taal
objectiever maken? Zijn synoniemen echt wel exacte synoniemen? Hoe
maak je je taal commerciëler / voorzichtiger / harder / ...? Deze en andere
vragen neemt hij in juli onder de loep.
10
Pablo Irizarri van Suchtelen staat op het
punt zijn proefschrift te verdedigen in de
Algemene Taalwetenschap aan de Radboud
Universiteit Nijmegen. Zijn onderzoek ging over
verschijnselen in het Spaans in de tweetalige
Chileense gemeenschap in Nederland (waar hij
zelf ook toe behoort). Voordat hij promovendus
werd, was hij drie jaar moedertaallector aan de
KRE Boedapest. Zijn moedertalen zijn dus
Nederlands en Spaans. Hij doceert in en over
beide talen en over onderwerpen zoals tweedetaalverwerving,
tweetaligheid en thuistalen.
Daarnaast schrijft hij ook graag over deze en vele
andere onderwerpen als journalist, en treedt hij graag op als muzikant.
Pablo's lessen zullen aandacht besteden aan stads- en straattaal. In
Nederland lijkt elke zichzelf respecterende stad wel een eigen dialect te
koesteren. En o wee als je als buitenstaander Rotterdams met Amsterdams
verwart, of Haags met Hagenees! Ja, zelfs binnen een stad kan het
taalgebruik variëren. Als geboren Amsterdammer neemt Pablo de studenten
graag mee op zoek naar het stadsleven, met zijn subculturen, veranderingen,
en de klanken die daarbij horen.
Kirsten de Gelder houdt van reizen
en de Nederlandse taal en dat weet ze
altijd goed te combineren. Ze deed de
lerarenopleiding Nederlands in Nijmegen
en studeerde daarna comparatieve
neerlandistiek aan de Universiteit van
Amsterdam en de Freie Universität in
Berlijn. De afgelopen jaren woonde ze in
Berlijn en in Moskou en sinds twee jaar in
Kiev, maar ook gaf ze les in Maleisië,
Indonesië, België, Hongarije, Letland en
Wit-Rusland. Kirsten geeft momenteel
Nederlands aan de Kyiv National Linguistic University en maakt daarnaast
online videocursussen grammatica voor Learndutch.org. Verder werkt ze als
redacteur voor de Mohyla School voor Journalistiek in Kiev. Kirsten is
gespecialiseerd in taalvariatie en vooral in het Nederlands in Suriname. En
daar zullen de lessen in de zomercursus ook over gaan. Begrijpen
Nederlanders, Belgen en Surinamers elkaar altijd? Wat zijn de verschillen en
overeenkomsten? Welke variant vind jij het mooist? En wist je eigenlijk dat je
ook Afrikaans spreekt?
11
De organisatoren
Sofie Royeaerd studeerde Germaanse talen
in Gent en Nederlandse letterkunde in
Amsterdam. Daar raakte ze bevriend met
studenten Nederlands uit Centraal-Europa die
haar op het idee brachten om in die regio
Nederlands te gaan geven. En zo geschiedde…
Sinds 2007 werkt Sofie met veel plezier als lector
Nederlands aan de Masaryk Universiteit in Brno.
Marta Kostelecká is afkomstig uit Brno en
studeerde Nederlands en Engels in Olomouc en
Utrecht. Sinds 2008 Is zij hoofd van de sectie
neerlandistiek in Brno, waar zij colleges
taalverwerving en taalkunde geeft. Zij doet
onderzoek naar de uitspraak van het
Nederlands door Tsjechen en promoveert
binnenkort op dit onderwerp. Daarnaast is
Marta vertaalster en beëdigd tolk.
Tijdens de cursus kan je bij Sofie en Marta terecht voor praktische
informatie. Voor dringende vragen en problemen kan je ons ook
telefonisch bereiken.
Sofie Royeaerd
+420 732 534 470
Marta Kostelecká
+420 728 367 262
12
Routebeschrijvingen en plattegrondjes
Route station – studentenhome (met de tram)
Omgeving Centraal Station
Centraal Station (Hlavní nádraží)
Nádražní 1
Busstation Grand Hotel
Benešova
Tram 1 naar studentenhome (Hlavní nádraží – Lipová)
Richting studentenhome: eindhalte Bystrc-Ečerova
– uitstappen halte Lipová
Richting station: eindhalte Řečkovice
– uitstappen halte Hlavní nádraží
13
Belangrijke plekken
Studentenhome Vinařská (accomodatie)
Vinařská 5A (blok A1)
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (lessen)
Arne Nováka 1
Studentenrestaurant (lunch)
Veveří 70
Bus 25/26 (Lipová – Úvoz)
Richting faculteit: eindhalte Vozovna Husovice/Novolíšeňská
– uitstappen halte Úvoz
Richting studentenhome: eindhalte Osová / Kamenný vrch
– uitstappen halte Lipová
14
Koffiepauze
Van 10:30 tot 11:00 is er een koffiepauze. Er is een koffieautomaat op de
begane grond van het B2-gebouw. Als je zin hebt in een “echte” espresso
of cappuccino kan je ook terecht in één van de cafés rondom de
universiteit. Heb je weinig tijd, dan kan je om een “coffee to go” vragen.
Falk (café)
Gorkého 12
Akademická kavárna a vinotéka (koffiehuis en wijnbar)
Gorkého 11
Naše věci (tweedehandswinkeltje + koffie)
Jiráskova 16
15
Lunchpauze
Elke lesdag lunchen we in een studentenrestaurant, waar je van 12:45 tot
13:45 op vertoon van je maaltijdbon een voor- en hoofdgerecht krijgt. Wie
nadien nog iets wil kopen om te eten (zoals een broodje voor ’s avonds)
kan in het buffetgedeelte van het restaurant terecht. Je kan ook koffie,
iets fris of een dessert kopen bij “Piknik box”, gesitueerd in het park
tegenover het studentenrestaurant. Van de faculteit is het ongeveer een
kwartier lopen. Je kan eventueel ook een eindje met de tram meerijden:
één halte met tram 12 (van Grohova tot Konečného náměstí) of twee
haltes met tram 3 (van Grohova tot Rybkova – vlakbij het restaurant).
Studentenrestaurant (lunch)
Veveří 70
Piknik box
Björnsonův sad
16
Historisch centrum Brno
De faculteit ligt vlakbij het historisch centrum. Je kunt daar dus gemakkelijk
te voet naartoe. In het tasje vind je twee gedetailleerde
plattegrondjes van de stad in kleur!
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (lessen)
Arne Nováka 1
Centraal Station (Hlavní nádraží)
Nádražní 1
17
Nederlandse film
Op dinsdagnamiddag 5 juli gaan we naar universiteitscinema Scala voor
een Nederlandse filmvertoning. Na de lunch kan je tram nummer drie
nemen van halte Rybkova richting Stará osada. Stap uit aan halte Česká;
de bioscoop is vlakbij. De film begint om 14:30.
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (lessen)
Arne Nováka 1
Kino Scala (vertoning Nederlandse film op 5 juli)
Moravské náměstí 3
18
Vlaamse film
Op vrijdag 8 juli om 19:30 vindt er een Vlaamse filmavond plaats in
Bajkazyl, een kroeg en fietsreparatiewerkplaats vlakbij het Centraal
Station. Let op: je kan Bajkazyl niet via het station bereiken. Je moet om
het station heen lopen, via Nádražní en dan rechtsaf (Dornych 272).
Bajkazyl (vertoning Vlaamse film op 8 juli)
Dornych 272
19
Wijnkelder Mikulov
Op woensdagnamiddag 6 juli bezoeken we Mikulov. Je kan zelf de stad
verkennen: in het tasje zit een kaart van Mikulov en je kunt je laten
inspireren door de virtuele rondleiding, gemaakt door één van de Brnose
studenten. De QR-code vind je op p. 57 en ook op de Facebookpagina van
de zomercursus is de videopresentatie te vinden! Om 18:00 komen we in
wijnkelder “Pod Kozím hrádkem” samen om wijn te proeven en iets te
eten.
Vinný sklep Pod Kozím hrádkem (wijnkelder)
Kozí hrádek 1
20
Slotavond Kabaret Špaček
Op de slotavond, woensdag 13 juli, eten we in restaurant Kabaret Špaček
(Kopečná 46). Daarna maken we er een gezellig feestje van. Het
feestelijke diner begin om 19:00.
Kabaret Špaček (restaurant)
Kopečná 46
Alle plattegrondjes zijn afkomstig van Google maps. Voor duidelijkere kaarten verwijzen we
naar de plattegrondjes in het tasje en informatie verspreid via e-mail en Facebook.
21
Colleges
Vanaf dinsdag 5 juli tot en met woensdag 13 juli vinden de colleges plaats,
telkens in de voormiddag. Zondag 10 juli zijn er geen colleges; dan heeft
iedereen een vrije dag.
Op maandag 4 juli worden er intakegesprekken gehouden. Op basis
daarvan worden de groepen verdeeld. De groepsverdeling wordt
dinsdagochtend 5 juli bekendgemaakt!
Elke groep krijgt van elke docent 4 colleges, telkens twee dagen na
elkaar. Ieder college duurt 90 minuten. Het eerste college vindt telkens
plaats van 09:00 tot 10:30 uur. Het tweede college, na de koffiepauze, is
van 11:00 tot 12:30 uur. Daarna gaan we met z’n allen lunchen.
di 5/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 1
Tom: groep 2
Pablo: groep 3
Kirsten: groep 4
wo 6/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 1
Tom: groep 2
Pablo: groep 3
Kirsten: groep 4
do 7/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 4
Tom: groep 1
Pablo: groep 2
Kirsten: groep 3
vr 8/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 4
Tom: groep 1
Pablo: groep 2
Kirsten: groep 3
za 9/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 3
Tom: groep 4
Pablo: groep 1
Kirsten: groep 2
ma 11/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 3
Tom: groep 4
Pablo: groep 1
Kirsten: groep 2
di 12/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 2
Tom: groep 3
Pablo: groep 4
Kirsten: groep 1
wo 13/7
2 x 90 minuten
Kitty: groep 2
Tom: groep 3
Pablo: groep 4
Kirsten: groep 1
Elke docent heeft zijn/haar eigen lokaal:
Kitty: lokaal B2.11 (begane grond)
Tom: lokaal B2.12 (begane grond)
Pablo: lokaal B2.21 (1ste
verdieping)
Kirsten: lokaal B2.22 (1ste
verdieping)
22
Programma
zondag 3 juli
aankomstdag
inchecken in studentenhome Vinařská vanaf 12:00 uur
17:00 registratie
de inkomhal van studentenhome Vinařská (Vinařská 5A, blok A1)
18:00 vertrek naar restaurant
de inkomhal van studentenhome Vinařská (Vinařská 5A, blok A1)
18:30 feestelijk diner
Vinárna u Královny Elišky (Mendlovo náměstí 1b)
maandag 4 juli
10:00 praktische informatie
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1), lokaal B2.13
10:30 intakegesprekken
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
14:30 openingslezing dr. Ulrike Vogl, “Hét Nederlands bestaat
niet: over pluricentriciteit, diaglossie en meertaligheid”
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1), lokaal B2.13
16:00 rondleiding centrum Brno
vertrek: Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
17:30 drankje op terras
Pilát (Kapucínské náměstí 5)
23
dinsdag 5 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
14:30 Nederlandse film
Kino Scala (Moravské náměstí 3) – route tram zie p. 17
woensdag 6 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
13:45 vertrek naar Mikulov
verzamelen in studentenrestaurant (Veveří 70)
14:45 bezoek Mikulov
virtuele rondleiding: zie QR-code p. 57 of link op Facebook
18:00 wijnkelder en diner in Mikulov
Vinný sklep Pod Kozím hrádkem (Kozí hrádek 1) – zie p. 19
24
donderdag 7 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
14:15 presentatie Niels Verschatse, vertegenwoordiger van KBC, over
werkgelegenheid met het Nederlands in Centraal-Europa
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
14:45 lezing dr. Lianne Barnard, “Aikôna! – Nie in Afrikaans”
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
vrijdag 8 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
14:15 lezing drs. Pablo Irizarri van Suchtelen, “Het tweetalige
continuüm”
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
19:30 Vlaamse film
Bajkazyl (Dornych 272)
25
zaterdag 9 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
14:00 vertrek Kraví hora
verzamelen in studentenrestaurant (Veveří 70)
14:30 woordenschatspel in het park op Kraví hora
Kraví hora
15:30 zwembad Kraví hora (deelname niet verplicht)
Koupaliště Kraví hora (Údolní 76)
zondag 10 juli
vrije dag
21:00 finale EK voetbal
maandag 11 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
26
Namiddag in het teken van Vlaanderen ter gelegenheid van 11 juli
met de steun van de Algemene Afvaardiging
van de Vlaamse Regering in de Tsjechische Republiek
14:45 vertrek naar voorstelling
binnenplaats Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka)
15:15 opening door David Maenaut, afgevaardigde van Vlaanderen
Skleněná louka (Kounicova 23)
15:30 voorstelling Pieter De Buysser, “De ongelooflijke veranderingen
van meneer Afzal (over zijn glazen been wordt niet gesproken)”
Skleněná louka (Kounicova 23)
17:00 gezamenlijk vertrek (te voet) naar Clubwash
Skleněná louka (Kounicova 23)
17:30 pub quiz over Vlaanderen; Belgisch bier en hapjes
Clubwash (Stará 27)
dinsdag 12 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
13:45 vertrek (met de tram) naar het stuwmeer
verzamelen in studentenrestaurant (Veveří 70)
15:50 vertrek boot naar kasteel Veveří
halte Bystrc
17:40 vertrek boot van kasteel Veveří
halte Hrad Veveří
27
woensdag 13 juli
09:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
10:30 koffiepauze
11:00 college
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte (Arne Nováka 1)
12:45 lunch
Studentenrestaurant (Veveří 70)
19:00 feestelijk slotdiner + fuif
Kabaret Špaček (Kopečná 46) – zie plattegrond p. 20
donderdag 14 juli
vertrekdag
op zijn laatst om 12 uur uitchecken
28
De ongelooflijke veranderingen van meneer Afzal
Op 11 juli hebben we auteur, theatermaker en acteur Pieter De Buysser te
gast. Hij brengt zijn voorstelling “De ongelooflijke veranderingen van
meneer Afzal (over zijn glazen been wordt niet gesproken)”, een politiek
geladen groteske die De Buysser zelf aanduidt met de door hem
verzonnen benaming “polloffel”. Om de voorstelling goed te kunnen
volgen, raden we je aan om de onderstaande omschrijving van het stuk te
lezen én de woordenschatoefeningen te maken. De woorden komen uit
de tekst van de voorstelling. Je kan je antwoorden controleren aan de
hand van de oplossingen op p. 33. Heb je meer uitleg nodig, leg je vragen
dan gerust voor aan één van de docenten of organisatoren!
Het verhaal
Meneer Afzal is een betrouwbare man. Jarenlang goede bediende in
Brussel. De jongste maanden is het rumoerig buiten. Mensen komen de
straat op. Terwijl hij de tabellen invult, roepen ze zaken die hij niet thuis
kan brengen. Meneer Afzal wil weten wat er gebeurt. Hij wil begrijpen
waarom die mensen op het plein onder het raam van zijn kantoor
samenklitten, wat ze vragen, waartegen ze zich verzetten, waar ze voor
staan. Meneer Afzal wordt geboren op het moment van zijn opstand. Hij
rolt zijn stoel naar achteren, stapt naar het venster en steekt zijn oor er
door. Een onverwachte windstoot smakt het venster dicht: oor vast. Hij
verbijt de pijn, zet twee stappen naar achteren en tot zijn verbazing rekt
zijn oor uit tot een reusachtige lap van 40 op 70 centimeter. Hij gonst en
galmt en scherper dan ooit neemt hij waar. Hij haalt diep adem en
wandelt met opgeheven hoofd naar buiten, zijn oor daarbij even om de
hals draperend als een exquise sjaal. Waarop een aantal ongelooflijke
veranderingen zich meester maken van Meneer Afzal.
29
Genre
Een polloffel is een literair genre dat voor het eerst tot leven komt in
deze ongelooflijke veranderingen van meneer Afzal. Het is samengesteld
uit harige avonturenverhalen, kwabben die menige grens te buiten gaan,
en navocht van volksnationale sagen. Een polloffel eert de opvatting van
Cornelius Castoriadis over de radicale verbeelding. Onze sociale en
politieke geschiedenis is niet het gevolg van, noch herleidbaar tot een
redelijk, natuurlijk of goddelijk plan, maar is een imaginaire schepping.
Door het scheppen van "sociale imaginaire betekenissen" sticht iedere
maatschappij zichzelf tot een zichzelf-veranderende eenheid die
onherleidbaar is tot het natuurlijke, biologische of psychische. Meneer
Afzal zelf wist niet dat hij voorop liep in een polloffel.
Een polloffel is Europese mythologie met haar op.
Een polloffel is een volkssaga voor een volk in ontbinding en heerlijk
zwanzen tegelijk
Oefening 1
In de voorstelling komen een aantal dieren voor. Onder andere de
onderstaande. Zet het juiste dier bij de juiste letter. Benoem ook de
onderdelen aangeduid met een cijfer. Kies uit de volgende woorden:
de octopus – de pauw – de leeuw – de klauw – de snavel – de pluim(staart)
– de staart – tentakels met zuignappen
Oefening 2
Waar staat de vlag bij oefening 1 symbool voor? De ondertitel van de
voorstelling is “Een volkssaga voor een volk in ontbinding”. Wat zou dit
kunnen betekenen?
30
Oefening 3
De auteur van het stuk, Pieter De Buysser, komt uit België. Af en toe
gebruikt hij woorden die in Nederland niet bekend zijn, anders gebruikt
worden of tot een ander stijlregister behoren. Verbind de “Vlaamse”
woorden uit de linkerkolom met de woorden en omschrijvingen rechts.
Het woord “poep” komt ook in Nederland voor; wat betekent het daar?
A. een plastron
B. botten
C. een smoske
D. wenen
E. poep
F. kasseien
G. in zijn gat
gebeten zijn
H. een krop in de
keel hebben
I. allee
J. ge moogt
K. efkes
L. kmo (= kleine of
middelgrote
onderneming)
1. huilen
2. een stropdas
3. eventjes
4. een broodje met sla, mayonaise, schijfjes
hardgekookt ei en tomaat
5. komaan, vooruit
6. op zijn tenen getrapt zijn (= zich beledigd
voelen)
7. je mag
8. bips, achterwerk
9. straatstenen, kinderkopjes
10. laarzen
11. een brok in de keel hebben (van
ontroering)
12. mkb (= midden- en kleinbedrijf;
een bedrijf met minder dan 250
werknemers)
Oefening 4
In het stuk worden opvallend vaak woorden gebruikt die verwijzen naar
dingen die doorgaans aan de aandacht ontsnappen. Wat zien we op de
foto’s? Vul onderstaande zinnen aan!
de deur staat op een … broekspijpen met een … een … in de muur
31
Oefening 5
Ook onderstaande woorden passeren de revue. Ken je ze? Groepeer ze in
de juiste kolom! Let op: vul per kolom minstens 3 en maximaal 5 woorden
in! Kies uit:
de dweil – wiebelen – de truffel – vallen – de paddenstoel – het geschater –
de lap – het zeil – de oesterzwam – het getetter – de champignon – het
gereutel – de zwavelkop – het gegorgel – wankel
ONVASTE
BEWEGING
GELUID DOEK SCHIMMEL
Oefening 6
De woorden in de linkerkolom komen in het stuk voor. Zoek telkens het
synoniem!
A. de beschaving
B. het mededogen
C. de verbeelding
D. de prot
E. vrijpostig
F. ferm (bijv.: een
ferme wandeling)
G. voortreffelijk
H. oppeuzelen
1. uitstekend
2. de civilisatie
3. de scheet
4. opeten
5. de fantasie
6. het medelijden
7. flink
8. brutaal
32
Oefening 7
Wat betekenen de onderstreepte collocaties? Kies uit de omschrijvingen
hieronder en zet de corresponderende letter in het juiste vakje.
1. De kastdeuren staan wijd open, borden liggen aan
gruzelementen,… Wat is hier gebeurd?
2. Rene Froger is de afgelopen week flink te grazen genomen
door Frans Bauer en zijn verborgencamerateam.
3. Hij is een heel goede timmerman. Hij heeft de knepen van
het vak van zijn vader geleerd.
4. Linsey viel ten prooi aan een loverboy.
5. Die christelijke partij ziet het gezin als de hoeksteen van de
samenleving.
6. De hoteleigenaar was op het eerste gezicht vriendelijk maar
al snel hadden we in het snotje dat er iets niet in orde was.
7. Op Twitter heeft hij een franke muil, maar in het echte leven
houdt hij meestal zijn mond.
8. Tijdens de vakantie vind ik het heerlijk om na de lunch een
dutje te doen.
9. Het gaat niet goed met mijn grootmoeder. Haar tijd is
gekomen, vrees ik.
10. België won uiteindelijk het Europees Kampioenschap maar
het ging niet zonder slag of stoot.
11. In de eerste helft speelden ze niet zo goed, maar na de
pauze raakten ze op dreef en scoorden drie goals.
12. Mensen maken zich zorgen over de migratiestroom. Maar
waarom eigenlijk? Er is niets nieuws onder de zon…
Omschrijvingen
A. zijn kapot (in kleine stukjes)
B. kort slapen (overdag)
C. werd het slachtoffer van
D. ze gaat sterven
E. de basis, datgene waarop alles rust
F. hadden door, kregen in de gaten
G. is brutaal, durft te zeggen wat hij denkt
H. de speciale kennis die nodig is om ergens heel goed in te zijn
I. beetgenomen, voor de gek gehouden
J. wat wij voor nieuw houden, is vroeger ook al gebeurd
K. moeiteloos, zonder ervoor te vechten
L. kwamen op gang
33
Oplossingen
Oefening 1
1 = de pluim(staart); 2 = de snavel; 3 = de klauw; 4 = de staart; 5 =
tentakels met zuignappen
A = de pauw; B = de leeuw; C = de octopus
Oefening 2
Dit is de vlag van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest,
kortweg de Vlaamse Leeuw genoemd.
“Ontbinding” betekent uiteenvallen. In de context van 11 juli kan je bij
“volk in ontbinding” denken aan het Belgische volk dat volgens
sommigen uit elkaar valt.
Oefening 3
A2 – B10 – C4 – D1 – E8 – F9 – G6 – H11 – I5 – J7 – K3 – L12
Oefening 4
kier – plooi – barst
Oefening 5
Onvaste beweging: wiebelen, vallen, wankel
Geluid: het geschater, het getetter, het gereutel, het gegorgel
Doek: de dweil, de lap, het zeil
Schimmel: de truffel, de paddenstoel, de oesterzwam, de champignon,
de zwavelkop
Oefening 6
A2 – B6 – C5 – D3 – E8 – F7 – G1 – H4
Oefening 7
A1 – I2 – H3 – C4 – E5 – F6 – G7 – B8 – D9 – K10 – L11 – J12
Meer over Pieter De Buysser lees je op p. 60!
34
Deelnemerslijst
Ovidiu Achim ovidiu.achim96@gmail.com
Yordanka Atanasova daniatanasova@mail.bg
Nika Bergant nika@bergant.si
Márton Biró marcib04@gmail.com
Soni Bohosyan sony.teatar@abv.bg
Karolina Brzeżawska kbrzezawska95@gmail.com
Jakub Daniluk jdaniluk95@gmail.com
Krisztina Diószegi micike.dio.kriszti@gmail.com
Paulina Fedio paufed@st.amu.edu.pl
Natasza Glapka natasza.glapka@gmail.com
Kristýna Hofová kristyna.hof@seznam.cz
Teodora Hristova teddy_hr@abv.bg
Martina Kadlečíková kadlecikova.martina@gmail.com
Katarzyna Klejdysz katarzyna.klejdysz@onet.pl
Kristína Kováčová 415584@mail.muni.cz
Lara Krašovec lkrasovec80@gmail.com
Irma Novak irmgard.novakova@gmail.com
Emilija Obradović emilijaobradovic33@gmail.com
Ana-Maria Palade palade.annamaria@yahoo.com
Júlia Pechlof juliapechlof@gmail.com
Nina Petelin ninapetelin1995@hotmail.com
Marta Piasecka marta_piasek@yahoo.com
Aleksandra Pietrowska aleksandra_pietrowska@onet.pl
Aliz Pongrácz alizpongracz95@gmail.com
Boglárka Rácz bigosz.bigo@gmail.com
Mária Rakovská majkarakx@gmail.com
Aneta Rendlová rendlova.aneta@seznam.cz
Sandra Riekstina riekstinasandra@gmail.com
35
William Richter wiliam92@gmail.com
Marijana Ristić marijanabg96@hotmail.com
Joanna Rybczyńska joaryb1@st.amu.edu.pl
Nina Stanković ninastankovic949596@gmail.com
Kamilla Szeli szeli.kamilla02@gmail.com
Maja Szűcs szmaja95@gmail.com
Klára Šmejkalová kokousek3@gmail.com
Lenka Štěrbová sterbovalenka@seznam.cz
Hermīne Švalbe herminesv@gmail.com
Małgorzata Uchnast gosia.uchnast@interia.eu
Luca Varga vargaluca91@gmail.com
Gerda Zirnstein zirnstein.gerda@gmail.com
36
Studentengids
Welkomstwoord
Beste deelnemer,
We heten je van harte welkom in Brno! Je bent hier aangekomen om aan de
Comenius Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur deel te nemen die dit
jaar in het teken van taalvariatie staat.
De komende dagen zal je doorbrengen met jouw medecursisten uit
Centraal- en Oost-Europa en met vier enthousiaste docenten uit Nederland
en Vlaanderen: Pablo Irizarri van Suchtelen, Kirsten de Gelder, Kitty
Sterkendries en Tom De Moor.
Naast de lessen taalverwerving en lezingen kan je je ook op verschillende
activiteiten verheugen. We zullen samen een uitstapje naar de historische
Zuid-Moravische stad Mikulov maken die bekend staat om haar wijncultuur.
Op maandag 11 juli wordt er een pub quiz georganiseerd. Door mee te doen
aan de pub quiz kan je mooie prijzen winnen. En nog veel meer...
Op de volgende pagina’s vind je vooral praktische tips voor cafés en
restaurants in Brno, interessante feiten over geplande activiteiten en
uitstapjes en artikelen over taalvariatie. De auteurs van deze bijdragen zijn
de studenten uit Brno die ook tijdens bepaalde activiteiten aanwezig zullen
zijn. Als je hulp nodig hebt of iets wil vragen, aarzel niet om een gesprek
met hen aan te knopen! ☺
We hopen dat je van de Comenius Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur
zal genieten en dat het een mooie ervaring voor jou wordt!
Namens de studenten uit Brno,
Markéta
37
Markéta, Hana, Jakub, & Saša (bovenste rij)
Eva, Terézia, Mária, Veronika & Lýdia (onderste rij)
Mária & Marek (niet op de foto)
38
Taalvariatie
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is...
Het thema van de Comenius Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur
voor dit jaar is taalvariatie. Wat is taalvariatie? En wat betekent het motto
“ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is” in deze context?
Als je ooit de uitspraak van een Nederlander met die van een Vlaming
hebt vergeleken, zal je meteen gemerkt hebben dat er bepaalde
verschillen te onderscheiden zijn. Een makkelijk herkenbaar voorbeeld is
de klank g die door de Vlamingen zachter wordt uitgesproken dan door
de Nederlanders.
Naast de Nederlands-Nederlandse variëteit en de Belgisch-Nederlandse
variëteit van de standaardtaal kunnen we ook andere taalvariëteiten
onderscheiden. We hebben het bijvoorbeeld over de SurinaamsNederlandse
taalvariëteit, de Vlaamse “tussentaal” of de straattaal die
jongeren van verschillende culturele en sociale achtergronden spreken.
Hebben we jouw interesse voor taalvariatie gewekt? Prima! Je zal er meer
over vernemen tijdens de lessen taalverwerving en lezingen die je in het
kader van de Comenius Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur zal
volgen.
Hierna introduceren we alvast twee interessante verschijnselen in
verband met dit thema: het Nederlands in Limburg en Suriname!
39
De Chinezen van Nederland
Wie zijn de Chinezen van Nederland? De Limburgers! Hun dialect wordt
gekenmerkt door het gebruik van tonen die zo typisch zijn voor exotische
talen. Chinezen bijvoorbeeld onderscheiden vijf tonen die betekenis
kunnen onderscheiden. Zo kan het woordje ma vijf betekenissen hebben,
afhankelijk van de toon.
De vlag van de Nederlandse provincie Limburg De vlag van de Belgische provincie Limburg
Limburgers gebruiken twee tonen: de valtoon en de sleeptoon. Bij de
valtoon gaat de toon omlaag. De sleeptoon is wat complexer. Daarbij
begint de toon hoog, vervolgens daalt hij maar gaat aan het einde toch
weer omhoog. Met behulp van de tonen kan een woord twee
betekenissen hebben. Zo betekent het woord reet niet alleen achterwerk
maar ook ‘riet’ of betekent bie naast het voorzetsel ‘bij’ ook het insect. Of
je kan daarmee grammaticale verschillen aanduiden zoals het
onderscheid tussen enkelvoud en meervoud.
Volgens taalkundige Van Oostendorp gaat de klemtoon gepaard met de
toon. Daarom gaat het bij het Limburgs om een combinatie van talen met
woordklemtoon (Nederlands) en met tonen (Chinees). Het Limburgs is
niet de enige toontaal in Europa. Op dezelfde manier fungeren ook het
Zweeds, het Noors, het Litouws en het Servo-Kroatisch.
Het Limburgs is niet echt vergelijkbaar met het Chinees. Volgens Ben
Hermans, onderzoeker aan het Meertens Instituut en hoogleraar aan de
Vrije Universiteit in Amsterdam, komen de tonen in het Limburgs alleen in
bepaalde omstandigheden voor. De sleeptoon tref je alleen aan bij de
woorden die een ie, uu of oe hebben. De valtoon komt bij de overige
klinkers voor zoals bijvoorbeeld book ‘boek’ en deef ‘dief’.
40
Woorden die oorspronkelijk op een e eindigen, hebben tegenwoordig de
valtoon. Daarom heeft het werkwoord ik sjrief ‘ik schrijf’ een valtoon.
Vroeger was de vorm daarvan namelijk sjrieve. De imperatief
daarentegen zag er niet zo uit en daarom tref je daar de sleeptoon aan.
Toen het suffix e acht eeuwen geleden wegviel, bestonden er twee
dezelfde woorden naast elkaar. Met behulp van de tonen konden (en
kunnen) Limburgers de betekenis onderscheiden.
Uiteindelijk zijn Limburgers niet zo Chinees als we dachten. Maar toch is
het interessant om te weten wat ze met elkaar gemeen hebben!
Tenminste begrijpen we nu waarom de Nederlanders zeggen dat
Limburgers niet praten maar zingen!
Wie er meer over wil weten, kan naar de aflevering van Man over woord
over dit onderwerp kijken. Die kan je makkelijk vinden als je ‘gelijkenis
Limburgs/Chinees’ in Youtube opzoekt.
41
Surinaams-Nederlands
Wisten jullie dat er behalve in Nederland en Vlaanderen ook in een ander,
voor ons veel exotischer land, Nederlands gesproken wordt? Waar dan?
In Suriname!
Suriname ligt in het noorden van Zuid-Amerika
Suriname heeft ongeveer een half miljoen inwoners en ligt in het noorden
van Zuid-Amerika. Dit kleine landje was ooit een Nederlandse kolonie.
Tijdens de kolonisatie heeft de taal van de kolonisator zich hier
ingeburgerd. Nadat Suriname in het jaar 1975 onafhankelijk verklaard
werd, gaven de Surinamers het Nederlands niet op. Het Nederlands blijft
daar tot nu toe de officiële taal.
De taalsituatie in Suriname is echter erg ingewikkeld. Naast het
Nederlands worden er ook andere talen gesproken (er zijn er ongeveer
twintig). De bevolking van Suriname is namelijk etnisch heel divers. Het
Nederlands is niet de meest gebruikte taal in Suriname. De rol van de
alledaagse omgangstaal vervult hier het Sranan – een taal die onder de
slaven is ontstaan om met elkaar te kunnen communiceren. Het
Nederlands domineert daarentegen in het onderwijs, de overheid en
media. In vergelijking met het Sranan blijft het Nederlands dus tot het
formele domein beperkt.
Hoe verschillend is het Surinaams-Nederlands? Na al die jaren en zo ver
afgelegen van Nederland en België zijn er wel verschillen merkbaar. De
meeste doen zich op het gebied van de woordenschat en de fonetiek
voor.
42
Een opvallend verschil tussen het Nederlands in Europa en dat in
Suriname vormt de bilabiale /w/. De klank wordt met allebei de lippen
gevormd. Verder spreken de Surinamers /z/ en /v/ meer als [s] en [f] uit.
Ook worden de lange vocalen /e:/ en /o:/ niet als diftongen uitgesproken
zoals we het in het Nederlands-Nederlands gewend zijn. Kenmerkend
voor de Surinaamse uitspraak is tevens de rollende r die met de punt van
de tong gevormd wordt.
Aangezien Suriname geïsoleerd is van Europa is de woordenschat nogal
afwijkend. Voor een aantal zaken werd er een eigen naam verzonnen of
geleend van de andere talen in Suriname. Manja bijvoorbeeld is het
woord voor “mango”, kouseband is een Surinaamse groente en slijsen
betekent “snijden” (denk aan het Engelse “to slice”). Dan zijn er
woorden die typisch Surinaams zijn zoals voeteren “te voet gaan” of
buitenvrouw, wat een benaming is voor een minnares. Daarnaast is er
ook een groep woorden die in de loop der jaren uit het moderne
gesproken Nederlands verdwenen zijn of alleen weinig worden gebruikt,
zoals borstrok “T-shirt”.
In 2004 werd Suriname lid van de Taalunie. Ook al is het Nederlands in
Suriname niet de meest gebruikte taal, wordt het als belangrijk
beschouwd. Aangezien de rol van het onderwijs in de Surinaamse
samenleving meer aandacht krijgt, neemt ook het belang van het
Nederlands toe.
43
Wegwijs in Brno
Top tien leuke restaurants
Kupé (Veveří 34)
Kupé is een oriëntaals vegetarisch restaurant met authentieke gerechten
klaargemaakt door Egyptische chefs. De aangeboden gerechten zijn
uitsluitend vegetarisch met veganistische en glutenvrije keuzes.
- maandag - vrijdag 11:00-23:00, zaterdag 12:00-23:00
- een hoofdgerecht: ongeveer 100 Kč
Bistro Franz (Veveří 461/14)
Bistro Franz is een familiebistro in een kleurrijk en modern interieur. Ze
bereiden de gerechten (ook vegetarisch) met verse seizoensgebonden
ingrediënten van lokale leveranciers. Jullie kunnen hier ook fairtrade
koffie of heerlijke Moravische wijn bestellen.
- maandag - donderdag 8:00-23:00, vrijdag 8:00-24:00, zaterdag
10:00-24:00, zondag 10:00-21:00
- een menu: 150 Kč
Buddha (Náměstí Svobody 21)
Buddha is een Indiaas en Nepalees restaurant dat in handen is van de
Nepalese chef-kok Shiva Lal Kharal. Jullie kunnen kiezen uit zeer milde tot
zeer pittige gerechten. In Buddha is er ook een grote selectie van
vegetarische gerechten. Ook veganisten zijn welkom; gerechten kunnen
aangepast worden na afspraak met de kok.
- maandag - donderdag 11:00-22:00, vrijdag 11:00-23:00, zaterdag
en zondag 12:00-22:00
- een hoofdgerecht: 150 Kč
Suzie´s (Údolní 4)
Als jullie op zoek zijn naar een traditionele Italiaanse pizza in het centrum
van Brno, zijn jullie bij Suzie´s aan het juiste adres. Behalve pizza zijn ze
gespecialiseerd in salades, pasta en zelfgebakken broodjes. De
specialiteit van het restaurant is de Suzieburger met frietjes en
zelfgemaakte tartaarsaus.
- maandag - zaterdag 11:00-23:00, zondag 11:00-22:00
- pasta: 150 Kč, een hoofdgerecht: 200 Kč, pizza: 150 Kč
44
Vegalité (Slovákova 10)
Vegalité is een veganistisch en vegetarisch restaurant met glutenvrije
keuzes. Bovendien dient het ook als een muziekclub waar concerten
(meestal rock, punk of metal) georganiseerd worden. Jullie kunnen hier
ook klassiekers uit de Tsjechische en Slowaakse keuken (maar wel zonder
vlees, melk of eieren) proeven, zoals bv. “svíčková” en “halušky”. Ze
brouwen ook hun eigen bier.
- maandag - vrijdag 11:00-01:00, zaterdag 16:00-01:00
- een hoofdgerecht: 100 Kč
Cattani (Veveří 6)
Cattani is een pastabar met gerechten bereid van pasta die ze daar zelf
maken. Ze bieden niet alleen spaghetti aan, maar ook rigatoni, lumache,
radiatori en campanelle. Het is heel simpel – je kiest uit verschillende
soorten pasta en die combineer je met één van de vijf sauzen. Elke dag is
er ook een ander dagmenu te verkrijgen.
- maandag - zondag 9:00-22:00
- een hoofdgerecht: 100 Kč
V-bistro (Jánská 11/13, Alfa pasáž)
V-bistro is een veganistisch restaurant in het centrum van de stad.
Behalve veganistische alternatieven voor allerlei soorten traditionele
gerechten bieden ze ook glutenvrije en raw-food gerechten en desserts
aan.
- maandag - vrijdag 8:00-19:00, zaterdag 10:00-18:00
- een hoofdgerecht: 23,90 Kč voor 100g
Voor degenen onder jullie die wat hogere eisen stellen aan eten in
restaurants
Simplé (Veveří 16)
In Simplé gaan ze heel creatief met eten om. Het is een aanrader voor
mensen die een onvergetelijke culinaire ervaring willen beleven (en geen
probleem hebben met wat hogere prijzen). Ze hebben ook een grote
wijnselectie.
- maandag - vrijdag 11:00-15:00 en 17:00-23:00, zaterdag 12:00-
23:00
- een hoofdgerecht: 300 Kč
45
Stopkova Plzeňská Pivnice (Česká 5)
Stopkova Plzeňská Pivnice bestond al in de tweede helft van de 19de
eeuw. Het heeft een strategische positie in het hart van Brno. Chef-kok
Matěj Kovacs raadt op de website van het restaurant lamskoteletten
gebakken met rozemarijn aan. Het restaurant biedt ook specialiteiten van
de Tsjechische keuken aan.
- maandag - zondag 11:00-24:00
- een hoofdgerecht: 200 Kč
TIP VAN VERONIKA
Panksy (Jaselská 17)
In Panksy bereiden ze zoete en
hartige (ook glutenvrije)
pannenkoeken met traditionele
(en ook minder traditionele)
vullingen.
“Panksy is mijn nieuwste
ontdekking onder de Brnose
restaurants! Het is gespecialiseerd
in pannenkoeken – zoete, hartige,
glutenvrije… Tijdens de lunch
serveren ze ook een menu. Aan
de wanden is een grappig
stripverhaal afgebeeld dat men
tijdens het eten kan lezen. Tot dit restaurant behoort ook een
geweldige winkel met kleding in retrostijl. En mijn
lievelingsgerecht? De pannenkoek met nutella en walnoten!”
- maandag - vrijdag 10:00-23:00, zaterdag 12:00-23:00
46
Top tien kroegen
Bier
U Tesaře (Veveří 13)
U Tesaře is een leuke kroeg dichtbij het centrum. Hier kan je lekker bier
drinken, afkomstig uit diverse kleine Tsjechische brouwerijen. Er worden
ook hapjes aangeboden. In deze kroeg is het verboden om te roken.
- maandag - vrijdag 15:00-1:00, zaterdag - zondag 17:00-1:00
- bier ongeveer: 30 Kč
Výtopna (Starobrněnská 12)
Výtopna ligt in het centrum van Brno. Daar is het mogelijk om binnen en
ook buiten te zitten. Bier en andere drankjes worden via een kleine trein
vervoerd. Er zijn zes treinen, 400 meter sporen en 3 spoorbruggen te
zien.
- maandag - dinsdag gesloten, woensdag - vrijdag 16:00-24:00,
zaterdag - zondag 11:00-24:00
- bier ongeveer: 40 Kč
Modrá Růže (Kounicova 2)
Modrá Růže biedt een breed assortiment bier, steak en hapjes aan. Je kan
uit 17 soorten bier kiezen. Deze kroeg met een interessant interieur ligt in
het centrum en daar is het toegestaan om te roken.
- maandag - zondag 15:00-3:00
- bier ongeveer: 25 Kč
Pegas (Jakubská 4)
Pegas is een minibrouwerij, kroeg en ook een hotel in het centrum van
Brno. Hier kan je echt bier uit Brno drinken.
- maandag - donderdag 10:00-24:00, vrijdag - zaterdag 10:00-1:00,
zondag 11:00-23:00
- bier ongeveer: 30 Kč
47
Výčep Na stojáka (Běhounská 16)
Deze kroeg ligt in het centrum van Brno, dichtbij de Sint Jacobskerk. Hier
kan je bier van Tsjechische minibrouwerijen drinken. Typerend voor deze
kroeg is dat er geen stoelen zijn. Mensen staan naast tafels of zitten op
de grond buiten de kroeg.
- maandag - vrijdag 12:00-24:00, zaterdag - zondag 17:00-24:00
- bier ongeveer: 40 Kč
Pivovarská Starobrno (Mendlovo náměstí 20)
Starobrno is de Tsjechische biersoort die in Brno gebrouwen wordt. In
het gebouw van deze brouwerij bevindt zich ook een kroeg. Deze kroeg
ligt niet in het centrum maar op het Mendelplein, dichtbij studentenhome
Vinařská.
- maandag - zondag 11:00-24:00
- bier ongeveer: 30 Kč
Bierwinkel
Pivotéka U Modrého lva (Česká 19)
Als je geïnteresseerd bent om een fles Tsjechich, Nederlands of Belgisch
bier als cadeau te kopen, zou je naar Pivotéka U Modrého lva kunnen
gaan. Hier kan je uit een groot aantal biersoorten kiezen.
- maandag - vrijdag 9:00-19:00, zaterdag 9:00-13:00
Wijn
Kamenný džbán (Česká 31)
Als je liever een glaasje wijn drinkt, kan je naar Kamenný džbán gaan.
Deze wijnkelder met een mooi interieur ligt in het centrum, dichtbij de
tramhalte Česká.
- maandag - zaterdag 11:00-23:00
48
Jean Paul (Veveří 17)
Jean Paul is een wijnkelder in het centrum van Brno. Je kan kiezen uit
diverse soorten wijn.
- maandag - vrijdag 15:00-23:00, zaterdag - zondag 17:00-23:00
TIP VAN TERÉZIA
Středověká Krčma (Nám. Svobody 17)
“De middeleeuwse kroeg op het
Vrijheidsplein in Brno is een echte
aanrader. Het interieur van de
kroeg is ingericht in middeleeuwse
stijl met veel steen en hout. Ook
het personeel van de kroeg draagt
typisch middeleeuwse kleren en
gedraagt zich soms op een
middeleeuwse manier  In de
kroeg worden er alleen maar
kaarsen gebruikt, het is er dus een
beetje donker maar ook dit creëert
een gezellige sfeer en een
onvergetelijke ervaring. Je kan
hier verschillende soorten bier en mede (een alcoholisch
honingdrankje) drinken of een aantal middeleeuwse
lekkernijen proeven. Mijn lievelingseten is vast en zeker de
zogenaamde “sláma”! (stukjes geroosterd brood met
knoflook) In deze kroeg vinden ook verschillende
middeleeuwse evenementen plaats, zoals riddertoernooien
waaraan je kan deelnemen.”
- maandag - zondag 11:00-2:00
- bier ongeveer: 30 Kč
49
Top tien gezellige cafés
Pilát (Kapucínské nám. 5)
Pilát bevindt zich op een mooi plein dichtbij de Kapucijnerkerk en
tegenover een ander fantastisch café: Tungsram. Het unieke interieur
werd door de “hofdesigner“ van Brnose cafés Martin Hrdina gemaakt. In
Pilát wordt het Nederlandse abdijbier La Trappe aangeboden.
- maandag - vrijdag 8:00-24:00
- espresso: 33 Kč, La Trappe: 65 Kč
Kafec (Veveří 10)
Als jullie van aeropress, chemex of andere speciale bereidingen van koffie
houden, is Kafec de juiste plaats. Er worden ook cacao en Belgische
wafels aangeboden.
- maandag - vrijdag 8:00-20:00, zaterdag - zondag 9:00-20:00
- espresso: 35 Kč, wafel: 70 Kč
SKØG Urban Hub (Dominikánské náměstí 5)
SKØG Urban Hub is de place-to-be voor alle hipsters in Brno. Dit café
heeft een bijzonder design. Jullie kunnen daar in een badkuip zitten en
koffie van de lokale koffiebranderij Rusty Nails drinken.
- maandag - donderdag 8:00-01:00, vrijdag 8:00-02:00, zaterdag
10:00-02:00, zondag 12:00-22:00
- espresso: 37 Kč, limonade: 47 Kč
Čokoládovna Minach (Poštovská 6E)
Čokoládovna Minach is gevestigd in de functionalistische Alfapassage.
Het motto van dit café, “Death by chocolate”, liegt er niet om. Er worden
echte Belgische pralines en verschillende soorten chocola verkocht.
- maandag - vrijdag 9:00-21:00, zaterdag 9:00-19:00, zondag
14:00-19:00
- espresso: 32 Kč, chocola: ca. 70 Kč
50
Spolek (Orlí 22)
Spolek is de favoriete plaats van Brnose intellectuelen. Ze hebben thee,
wijn, pannenkoeken en natuurlijk koffie in aanbod. Eén soort koffie heet
zelfs “De vliegende Hollander“.
- maandag - vrijdag 9:00-22:00, zaterdag - zondag 10:00-22:00
- espresso: 33 Kč, pannenkoeken: ca. 60 Kč
Humpty Dumpty (Jaselská 16)
Humpty Dumpty is een Engels café dat vooral op kinderen is gericht.
Maar ook volwassenen kunnen in het prachtige interieur van Earl Grey of
Briste cookies genieten.
- maandag - zaterdag 9:00-21:00, zondag 14:00-21:00
- espresso: 38 Kč, Full English Breakfast: 79 Kč
V Melounovém cukru (Františkánská 17)
In dit café kunnen jullie heerlijke koffie en lekkere desserts (vooral
cheesecake) proeven. Daarbij kunnen jullie het boek “In Watermelon
Sugar“ lezen waarnaar dit café is genoemd. In de zomer wordt hier
komkommerlimonade geserveerd.
- maandag - vrijdag 9:00-22:00, zaterdag 9:00-21:00, zondag
10:00-20:00
- espresso: 39 Kč, limonade: 45 Kč
Charakter bakery & coffee shop (Orlí 27)
Charakter is een minimalistische bakkerij en café waar koffie, thee,
desserts en broodjes worden geserveerd. En de belangrijkste informatie:
alles is veganistisch!
- maandag - vrijdag 9:00-20:00, zaterdag 10:00-18:00
- espresso: 40 Kč; sandwich: 30 Kč
51
Bar, který neexistuje (Dvořákova 1)
Bar, který neexistuje (= de bar die niet bestaat) is een paradijs voor
cocktail- en burgerliefhebbers. Het is een beetje “posh”, maar heel
interessant. De eigenaren baten ook de geheimzinnige bar Super Panda
Circus uit.
- maandag - dinsdag 17:00-02:00, woensdag - donderdag 17:00-
03:00, vrijdag - zaterdag 17:00-04:00, zondag 17:00-02:00
- cocktail: ca. 130 Kč, cheeseburger: 150 Kč
TIP VAN LÝDIA
Cafe Podnebí (Údolní 5)
“Cafe Podnebí is één van mijn lievelingscafés omdat het in de
zomer één van de gezelligste terrassen in Brno heeft waarvan
je uitzicht hebt op het park dat bij
de burcht Spielberk behoort. Het
is niet ver van het centrum en
toch is het daar rustig. Podnebí is
vooral bij studenten populair en
ook de prijzen zijn heel
studentvriendelijk.
Ik kan zeker hun heerlijke
pannenkoeken met schapenkaas
en spek aanraden. De koffie die ze
daar bereiden kan ik niet
beoordelen omdat ik die niet
drink. Ik geef de voorkeur aan een
kopje verse muntthee.”
- maandag - vrijdag 8:00-24:00, zaterdag -zondag 9:00-24:00
52
Top tien uitgaansplaatsen
Openluchtcinema Scalní letňák
Tijdens de zomer kan je op verschillende plekken onder de blote hemel
naar een film kijken. Cinema Scala organiseert bijvoorbeeld
openluchtcinema (zie de website van Kino Scala bij “Summer Cinema”)
op de binnenplaats van de Moravische Gallerie, waar zich ook Café
Morgal bevindt.
Cinema City Velký Špalíček (Mečová 2)
Als je een filmpje in Brno wil gaan bekijken, kan je uit een groot aantal
mogelijkheden kiezen. Cinema City Velký Špalíček is één ervan. Deze
bioscoop bevindt zich in het centrum van Brno en biedt een groot aantal
films en blockbusters aan.
Babylon cultuurcentrum (Kounicova 685/20)
Babylon cultuurcentrum bevindt zich dichtbij het centrum en de Faculteit
Letteren en Wijsbegeerte. Behalve allerlei culturele evenementen kun je
hier ook aan dansavonden deelnemen; tijdens deze dansavonden kun je
verschillende soorten dansen leren. Het toegangsgeld is 50,- Kč, wat
ongeveer 2 euro is.
Sono cultuurcentrum (Veveří 113)
Dit cultuurcentrum bevindt zich ook niet ver van het centrum. In dit
centrum vinden allerlei evenementen plaats, zoals concerten (rock, pop,
electro swing, …) en discoavonden, maar je kan hier ook logeren of gaan
eten aangezien dit cultuurcentrum ook een hotel en een restaurant
heeft.
Semilasso cultuurcentrum (Palackého třída 126)
Semilasso bevindt zich verder van het centrum maar behalve concerten
en discoavonden vinden hier ook andere evenementen plaats, zoals
colleges en conferenties. In dit cultuurcentrum kun je ook concerten van
bekende Tsjechische en Slowaakse artiesten bijwonen.
53
Favál music circus (Křížkovského 22)
Dit cultuurcentrum bevindt zich niet in het centrum van de stad maar
biedt diverse soorten culturele evenementen aan. In deze muziekclub
vinden vooral concerten van verschillende muziekgenres en
discoavonden plaats.
Fléda club (Štefánikova 24)
Fléda club bevindt zich dichtbij het centrum van de stad. Op deze plaats
kun je verschillende soorten evenementen bijwonen, zoals discoavonden
en concerten van verschillende muziekgenres. In deze club kun je ook
concerten van jonge Tsjechische en Slowaakse artiesten en muziekbands
bijwonen en hier vinden ook allerlei universiteitsevenementen plaats.
Savoy café (Jakubské nám. 1/109)
Dit café & restaurant bevindt zich in het centrum van Brno en behalve dat
je hier lekkere koffie en eten kan bestellen kun je hier ook aan
dansavonden deelnemen. Deze dansavonden worden regelmatig
georganiseerd (maandag t/m vrijdag). Je kan hier dus verschillende
soorten dansen leren, zoals swing, salsa, tango argentino en vele andere
naargelang het rooster.
Jazz café (Orlí 483/1)
Dit café bevindt zich ook in het centrum van de stad en kan vooral jazzliefhebbers
aanspreken. In dit café wordt namelijk regelmatig live
jazzmuziek gespeeld waarnaar je elke dinsdag kan luisteren.
54
TIP VAN MÁRIA
Melodka club (Kounicova 20/22)
Deze muziekclub bevindt zich
dichtbij het centrum van de stad,
naast het Babylon cultuurcentrum.
Deze club biedt een groot aantal
feesten en muziekevenementen
aan, vooral pop-, rock- of
metalconcerten van Tsjechische,
Slowaakse en andere buitenlandse
muziekbands.
“Ik ben geen fan van disco´s. Ik
houd van rock en metal en daarom
ga ik liever naar een concert.
Meestal ga ik naar Melodka. Bijna
elke dag is er een party of een concert van een Tsjechische of
een buitenlandse band. Het interieur vind ik ook interessant.
Aan de zwarte muren hangen elektrische gitaren en op één
muur is er een schilderij van het Laatste Avondmaal maar in
plaats van apostelen zitten er bekende muzikanten aan tafel.”
55
Sport in Brno
Fietsen in en rond Brno
Fietsen in Brno is de laatste jaren heel populair geworden. Verschillende
fietspaden kun je niet alleen in maar ook buiten de stad vinden. Op de
volgende webpagina´s kun je hierover meer informatie vinden. Op de
eerste pagina kun je een samenvatting over het fietsvervoer in Brno in
het Engels vinden. Op de tweede webpagina, die ook in het Engels
beschikbaar is, kun je twee fietsplattegronden vinden met fietspaden in
en rond Brno:
Het Lužánky park
Het Lužánky park is een van de beste plaatsen waar je kan gaan
wandelen, joggen of een picknick kan organiseren. Dit is het oudste
stadspark in Tsjechië dat voor het publiek werd geopend en
tegenwoordig is dit het bekendste park in Brno. Het Lužánky park
bevindt zich in het centrum van Brno en behoort tot het culturele
erfgoed van Tsjechië. In het park bevinden zich veel culturele en
historische bezienswaardigheden (een fontein, standbeelden, een
paviljoen, …). Over dit park kun je meer informatie vinden op deze
webpagina:
56
Handige links
Brno Time Lapse
Een mooi filmpje waarin alle kanten van Brno van ´s ochtends
vroeg tot ´s avonds laat te zien zijn.
Villa Tugendhat
In dit korte filmpje wordt het pronkstuk van de Tsjechische moderne
architectuur getoond - Villa Tugendhat. Dit functionalistische
huis dat door de architect Ludwig Mies van der Rohe
ontworpen werd, behoort tot het UNESCO werelderfgoed.
Brno: het Berlijn van het Oosten
Een Nederlands artikel waarin Brno als het mekka van
gastronomie wordt gepresenteerd. Behalve een aantal
culinaire tips kan je hier veel foto’s bekijken.
Go to Brno
Op deze handige webpagina kun je niet alleen iets meer over Brno lezen
maar er worden ook leuke tips gegeven over wat de moeite waard is om
in en rond Brno te zien. Je kunt hier ook informatie vinden over
allerlei culturele of sportactiviteiten die in Brno plaatsvinden.
De webpagina is ook in het Engels beschikbaar.
Go out CZ
Deze webpagina biedt vooral informatie over het uitgaansleven, niet
alleen in Brno maar in heel Tsjechië. Hier kun je informatie vinden over
allerlei muziekevenementen, zoals concerten of festivals, maar
ook over films, tentoonstellingen en andere culturele
activiteiten. De webpagina is ook in het Engels beschikbaar.
TIC Brno
De webpagina van het toeristische informatiecentrum van Brno biedt
informatie over de meest interessante bezienswaardigheden in Brno,
bijvoorbeeld over het labyrint onder Brno of over het Oude
Stadshuis. Daarnaast geeft de webpagina ook leuke tips voor
verschillende culturele evenementen in Brno. De webpagina is
ook in het Engels beschikbaar.
57
Uitstapjes en activiteiten
Rondleiding Mikulov
Mikulov is een stad in Zuid-Moravië die jullie tijdens de
zomercursus zullen bezoeken. De volgende QR-code is gelinkt
met een online presentatie waarin we jullie enkele tips geven
wat jullie in Mikulov kunnen bezichtigen.
Steenboeket: de laatste rustplaats van de joden uit Mikulov
Het stadje Mikulov, dat in het zuiden van Moravië ligt, is een prachtige en
mysterieuze plaats, die de toeristen veel te bieden heeft. Het meest
interessante is misschien de
band die de stad met joden
heeft, die al vanaf de tweede
helft van de 14de eeuw in
Mikulov verbleven.
De joodse gemeenschap is in
Mikulov wegens de
strategische handelslocatie
tussen Wenen en Brno
gekomen. Toen ontstond hier de belangrijkste joodse gemeenschap.
Mikulov werd het centrum van de Moravische joden. De joden leefden
daar tot het begin van de Tweede Wereldoorlog.
Na de oorlog zijn enkele Duitssprekende joden teruggekomen maar zijn
niet lang gebleven. De meest bekende zijn prof. Josef von Sonnenfels van
de Universiteit Wenen en de doofstomme en blinde dichter Hieronymus
Lorm, die een communicatiemethode voor blinden heeft ontwikkeld.
De sporen van deze joodse geschiedenis zijn in Mikulov nog steeds te
vinden. Een van de interessantste bezienswaardigheden is de joodse
begraafplaats. Er staan circa 4000 grafstenen; de oudste ontstond in het
jaar 1605.
58
In het midden van de begraafplaats staat de zogenoemde ‘rabínsky vŕšek’
(het rabbiheuveltje) waar de rabbi’s van Mikulov begraven zijn. Deze plek
wordt wegens zijn belang door mensen uit de hele wereld bezocht.
Behalve dat vindt men op de begraafplaats een gedenkteken voor 25
slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog en een gedenkteken voor 21
joodse gevangenen uit Hongarije die aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog in Mikulov werden vermoord. Bij de ingang bevindt zich
een ceremoniële zaal, die door de Weense architect Max Fleischer werd
ontworpen.
Interessante feiten:
Wegens onvoldoende capaciteit werden de joden op elkaar begraven.
Dat betekent dat er bijv. soms drie mensen op dezelfde plek maar op
verschillende diepte werden begraven.
Een andere bijzonderheid van joodse kerkhoven is dat de joden nooit
bloemen maar stenen op de graven van hun dierbaren leggen. Ze denken
dat het beter is het geld dat je aan bloemen zou besteden aan
liefdadigheid uit te geven en op de graven alleen een gewone steen te
leggen. Het idee erachter is dat bloemen verwelken maar stenen voor
altijd blijven bestaan. Het symboliseert dat je voor altijd aan jouw
dierbare zal denken hoewel hij er niet meer is.
59
Wijn in Zuid-Moravië
De productie van wijn is typerend voor Zuid-Moravië. Er worden vooral
druiven geteeld voor de productie van witte wijnsoorten. Bedrijven
samen met lokale wijnboeren produceren miljoenen liter wijn per jaar.
Het grootste staatsbedrijf bottelt ongeveer 17.000 flessen wijn per dag.
Dankzij de rijke wijngeschiedenis is de regio Zuid-Moravië bekend om
enkele bijzonderheden:
 Wijnkelderkolonie
In een dorpje in Zuid-Moravië staan de wijnkelders in zeven
etages op elkaar. Met de grote stenen toegangen ingebed in de
berg behoren ze tot één van de meest opvallende
bijzonderheden in de regio.
 Het doolhof
Niet ver van de stad Znojmo is een wijnkelder te vinden met
gangen geverfd met tekeningen van historische gebeurtenissen
en verschillende sprookjesfiguren.
 Dorpje met alleen maar wijnkelders
Nechory is een dorpje waar niemand woont en dat alleen uit
wijnkelders bestaat. Alle gebouwen zijn gewijd aan het telen en
de productie van wijn.
60
Pieter De Buysser
Pieter De Buysser (*1972) is een Vlaamse
schrijver. Hij studeerde filosofie aan de
universiteit in Parijs en in Antwerpen. Hij richt
zich vooral op het schrijven van theaterstukken
maar zijn oeuvre bestaat ook uit andere genres
zoals essays, fabels, lezingen en een roman.
Zijn debuutroman De Keisnijders verscheen in
2012 en wordt momenteel naar het Tsjechisch
vertaald door Adéla Elbel, vertaalster uit Brno.
Het verhaal speelt zich af in Duitsland aan het
einde van de 21ste eeuw, vijfenzeventig jaar na
het afbreken van de Muur. Een groep van vier broers en zussen, bekend
als de keisnijders, leeft bij een ronde muur gemaakt van puin van de oude
muur in het hart van Berlijn. Het verhaal begint op het moment waarop
vier kinderen bij de muur verschijnen en het terrein samen met de muur
van hen willen overnemen.
"De Keisnijders is een soort pionierswerk... een knarsende tekst vol zand in
de raderen... De Buysser schrijft zonder compromissen, uitdagend en met
het vuur van een eigen stijl..."
- Dirk Leyman over De Keisnijders in De Morgen
Behalve literatuur produceert De Buysser ook korte films zoals De Intrede
(bekroond op filmfestivals in Tsjechië en Italië), The Ambassador en Solar.
Hij is auteur van verschillende korte en lange stukken geschreven voor
het theater waarin hij soms zelf speelt. Zijn producties zijn ook bekend in
het buitenland en vertaald naar het Engels, Duits, Frans, Pools en
Italiaans.
Trailer De Keisnijders:
Voor meer informatie over Pieter De Buysser kan je terecht op zijn
officiële webpagina: http://www.pieterdebuysser.com/
61
De Koeberg (Kraví hora)
Brno is een stad die opgebouwd is op 7 heuvels: de Koeberg is één van
hen. De naam is afgeleid van de oorspronkelijke functie van deze plek die
al in de 14e eeuw als een weiland diende voor koeien. Tegenwoordig
staat die vooral bekend om een sterrenwacht en een groot park waarin
mensen heel graag wandelen, verliefde koppeltjes vaak afspreken en
kinderen graag spelen. In de straattaal van Brno wordt de Koeberg
“Monte Boe” genoemd. De sterrenwacht staat op het hoogste punt van
de berg en het topje van de koepel bevindt zich op een hoogte van 318
meter boven zeeniveau. Het uitzicht vanuit deze bijzondere locatie op de
stad is prachtig.
Het stuwmeer van Brno
In de straattaal van Brno wordt het stuwmeer ook “Prygl” genoemd. Het
was gebouwd in de jaren 1936 - 1940 op de Svratka rivier en diende als
hoofdreservoir van het drinkwater voor de stad Brno en omstreken.
Tegenwoordig wordt voor deze doeleinden vooral het water gebruikt uit
de stuwdam Vír 1 die in de provincie Vysočina ligt. Het stuwmeer is
ongeveer 10 km lang en het is niet dieper dan 25 m. Voor de inwoners van
Brno is het een zeer geliefd recreatiegebied waar vooral gezinnen met
jonge kinderen, toeristen en
verschillende groepjes vrienden
hun tijd doorbrengen. In de
winter wordt hier veel
geschaatst en in de zomer
komen we hier naartoe om te
(zonne)baden en simpelweg te
chillen. Je kan ook van het
landschap genieten en een tocht
met de stoomboot maken,
bijvoorbeeld naar het kasteel Veveří. Brno werkt samen met talrijke
partnersteden en de stoomboten zijn naar hen genoemd. Zo kan je hier
onder andere de stoomboot Wenen (Vídeň), Utrecht en Dallas
tegenkomen.
62
Het kasteel Veveří
De naam van het kasteel Veveří
is afgeleid van het grote aantal
eekhoorns dat hier leefde in de
middeleeuwen (in het
Tsjechisch betekent “veverka”
eekhoorn). Het kasteel werd
opgericht rond het jaar 1050
door de Moravische hertog
Konraad I van Brno. Geleidelijk
begon het als een vesting te
dienen en later ook als de landelijke schatkist. In de 17e eeuw, toen Brno
door het Zweedse leger van generaal Torstensson werd belegerd, wist
het kasteel (net als de stad Brno) zich succesvol te verdedigen. Bijna 200
jaar later, in 1830, werd Veveří gekocht door de Zweedse afgezette
troonopvolger Gustav Vasa. Interessant genoeg hebben hier aan het
begin van de 20e eeuw Winston Churchill en zijn vrouw Clementine een
deel van hun huwelijksreis doorgebracht, omdat zij bevriend waren met
baron de Forest die hier in die tijd resideerde. In de loop der eeuwen
behoorde het kasteel tot talrijke heren. Pas in 1925 werd het kasteel door
de staat gekocht en werd Veveří het eigendom van de toenmalige
Tsjechoslowaakse Republiek.