Proszť; dopasowač rysunki do ponižszych zdaň | Ratunku! Palí sie! Požár! No nie, zalálo nam mieszkanie! ] Chyba zlámalem reke. | Uwažaj! Co sie stalo? Pomoc panu? Mam zadzwonič po pogotowie? j Wínda znowu nie dzialä? | Slabo mi, zaraz zemdlej?. | | Chciatem poinformowač o wypadku samochodowym. i | Czuje cos dziwnego, chyba sie gaz ulatnia. j Zobacz, pies Baranowskich wpadl pod samochód! EAZ B 112 O B Pioszq potaczyč zdania (1 -11) z nazwami odpowiednich stužb (a - k). Uwaga! Czasem jest wi^cej poprawnych odpowiedzi, a nazwy niektorých stužb možná wykorzystač kilkakrotnie. Kiedy.. pomoze... 1.... pali sie,... a) pogotowie ratunkowe. 2... byt wypadek samochodowy... b) policja. 3... kaloryfer nie grzeje... c) straž miejska. 4. .. . nie ma wody... d) straž požarna. 5... nie ma pradú... e) pogotowie gazowe. 6... . gaz sie; ulatnia... f) pogotowie energetyczne. 7... ktoš zemdlat... g) pogotowie centralnego ogrzewania 8... dwie osoby bija_ si$ na ulicy... h) pogotowie wodoci^gowe. 9... . winda sie; zepsuta... i) pogotowie džwigowe. 10. .. telefon nie odpowiada albo jest ciqgle zajety... j) pomoc drogowa. 11. .. ktoš wpadt pod samochód... k) biuro napraw. ^3 ^% Prosze. porozmawiac z kolega / koležankq o wypadkach, które sie. Panu / Pani przytrafily. Oto pýtania, które mog3 sobie Panstwo wzajemnie zadač: 1. Czy bytes / bylas kiedys swiadkiem jakiegos wypadku? 2. Czy Tobie lub Twojemu znajomemu, komus z Twojej rodziny zalaio kiedys mieszkanie? 3. Czy ubezpieczasz mieszkanie? Od czego? Od zalanta, wlamania, požáru? 4. Czy ztamates / zlamalaš kiedys reke albo noge? (§J Prosze, wystuchac dialogów i wpisač brakujíce c D stowa. Dialog 1 - Prosze pana! - Jezus Maria! Co sie panu.............................? - Spadlém ze schodów. O Bože, chyba..........................riog?- Strasznie mnie boli. - ....................panu? Co mam zrobič? - Prosze zadzwonic po...............................Zna pan numer? - Tak, 999. Juž dzwonie, niech pan sie nie......................... Wszystko bedzie dobrze. - Dziekuje panu bardzo. Dialog 2 - Panie doktorze, chyba zlámalem nog§. - No...................., jak to sie stalo? - Spadlém ze schodów. - Musimy najpierw...................zdj?cie rentgenowskie. - Panie doktorze..............wszystko bedzie dobrze? - Tak, niech sie pan nie denerwuje, zrobimy rentgen i...............zobaczymy doktadnie, co to jest. Aha, jeszcze jedna wažna rzecz - jest pan...................., prawda? - Tak, tak, oczywiscie. 5. Czy kiedys zemdlales / zemdlalaš? W jakiej sytuacji? 6. Czy spadleš / spadlas kiedys ze schodów? 7. Czy dzwonileš / dzwonitaé kiedys za granicg po pogotowie / policje / straž požarna? Kiedy? W jakiej sytuacji? Czy sprawito Ci to jakies problémy? Prosze. uzupelnič zgodnie z faktami z powyžszych dialogów. Dialog 1 Pierwszy mežczyzna zapytat drugiego, co...................sie stalo. Drugi odpowiedziat, že.........................ze schodów. Dodat tež, že chyba...................noge. Powiedzial, že noga strasznie..............boli. Pierwszy mežczyzna zapytat, czy .........................................................Wtedy drugi poprosit, žeby pierwszy.......................po pogotowie. Zapytat rów- niež, czy................numer. Pierwszy poprosil, žeby drugi sie....................................................Zapewnil równiež, že .....................................dobrze. Dialog 2 Pacjent powiedziat lekarzowi, že chyba....................noge. Lekarz zapytat........, jak.................................................. Pacjent odpowiedziat, že..............................ze schodów. Lekarz poinformowat pacjenta, že.......................najpierw zrobič rentgen. Pacjent zapytat go, czy........................... ............................................Lekarz zapewnil, že tak i powiedzial pacjentowi, žeby................................................... Zapytat go równiež, czy...................................................... 113 yj] Oto przebieg pewnego wypadku. Prosze. ustalič chronologiczna. kolejnošč wydarzeň [Ô] Kierowca toyoty jechal stosunkowo szybko. ] Kierowca toyoty nie zauwažyt znaku „stop", ] Kierowca polonéza zahamowal, ale \z\ W tym samým czasie do skrzyžowania podježdžal polonéz. j Ktos zobaczyi dwa samochody na šrodku skrzyžowania i kierowców, którzy rozmawiali ze sob^. Szybko zadzwonií po policj? i pogotowie, fg] bylo juž za póžno, bo toyota byta na šrodku skrzyžowania. ] nie zatrzymal si§ i wjechaí na skrzyžowanie. ] Poza tym nikomu nic si? nie stalo. ] Polonéz uderzyt w prawe przednie drzwi toyoty. ] Toyota podjechala do skrzyžowania. j który równiež wysiadl z samochodu. ] karetka zabrala pasažéra toyoty, który mial zlámaný r?kf. [g] Kierowca toyoty od razu wysiadl z samochodu i poszedt do kierowcy polonéza, □o Postugujac sie, ponižszymi zwrotami, prosze. przygotowac z kolega. / koležankq scénky policjantem, a druga uczestnikiem lub swiadkiem zdarzcnia. Policjant pyta o przebieg nik lub šwiadek go relacjonuje. ZADAWANIE PÝTANIA •Chcialem / chcialam zapytač,... Czy wie pan / pani,... czy... / gdzie... / kiedy... / kto... / dlaczego... / jak... / po co...? ■ Prosze, mi powiedzieč,... • Przepraszam, že przerywam, ale itiuszq zapytač... ■ Czy to prawda, že... Jak to možliwe? Co sie, stalo? ■ I to wszystko? ProszQ mówič dalej. RELACJONOWANIE WYPOWIEDZI . Jedna osoba jest wypadku, a uczest- 114 . powiedzial / powiedziata, že... . zapytat / zapytata, czy / kto / kiedy / gdzie.. ■ Powiedzialem / powiedziatam mu, že... • Chcial / chciata, žeby mu / jej pomoc. ■ Prosit / prosila, žeby... ■ Chciatbym / chcialabym cos dodač. To jeszcze nie wszystko. Nic wi^cej nie wiem. PROSBA O POWTÓRZENIE • Przepraszam, ale nie uslyszalem / ustyszalam. ■Czy može pan / pani powtórzyč? Czy može pan / pani mówič trochy gtošniej / wolniej? Przepraszam, ale nie wszystko zrozumiatem / zrozumiatam. na (samým) pocz^tku najpierw potem póžniej nagle na (samým) koňcu Idiomy PI!) Prosz^ przeczytac definicje stownikowe i uzupetnič ponižsze zdania stowami lub zwrotami wyst^pujacymi w definicjach. Stownictwo przypadek, -u I - zbieg okolicznosci, traf, los: Przy-padek sprawil, že odnalazlem droge. Przypadek chciai, že akurát byla ladná pogoda. przypadek, -a II - kategória gramatyczna okreslajaca skiadniowíj ŕunkcje rzeczownika, przymiotnika oraz za-imków, np. mianownik, dopelniacz, itd.: przypadkiem, przez przypadek, przypadkowo - w sposób nieplanowany przez nikogo. Frzypadkiem uniknqiem zderzenia. Nie widziales przez przypadek moich okularów? Spotkalem go przypadkowo. Zguhi-lem potrfel przez przypadek. przypadkowy - i. be/iacy wynikiem przypadku: Przypadkowa znajomosč z. majacy zwiazek z przypadkiem II: System przypadkowy jezyka polskiego. od przypadku do przypadku - rzadko, czasami: Andrzej nie jest kinomanem, chôdzi do kina tylko od przypadku do przypadku. 1. Nie znam dobrze Renáty, to tylko taka............................ znajomosč. 2. Nie interesuje sie sztuka, na przyktad do teátru chôdze 3. Spotkatem go....................................na uniwersytecie. 4..........................................................nie pôjd? do Grze- gorza - nie ma mowy - wiesz przeciež, že go nie lubie. 5. Wiesz co.............................................................................. wež ze soba^ wi^cej pienigdzy — nie wiadomo, co može sie stac w tak dalekiej podróžy. wypadek, -u - l. to, co sie^ zdarzylo; to, co si$ stalo nagle; zdarzenie, fakt, w wyniku którego ktoá poniósl straty materiálne, utracil zdrowie lub žycie: Tragiczny, nieszczešliwy wypadek. Wypadek samochodowy, ko-lejowy. Uniknqč wypadku. Na skrzyžowaniu doszio do wypadku. Mial miejsce, zdarzyl sie wypadek. wypadek przy pracy - potocznie czesto žartobliwie: nieprzewidziane, male niepowodzenie, uboczny efekt jakíejš aktywnošci: Planowaliscie to dziecko? Nie, wypadek przy pracy. w zadným wypadku - (kategorycznie) nigdy, nieza-ležnie od sytuacji (wystepuje z czasownikiem w nega-cjiy. W žadnym wypadku sie juž z nim nie spotkam! Nie zgodze sie na to w žadnym wypadku! na wszelki wypadek - žeby sie zabezpieczyč, dla pewnosci: Zapowiadano ladnq pogode, ale na wszelki wypadek wziql ze sobq parasol. Slownik wspólczesnego jazyka polskiego, red. B. Duna), Warszawa 1996 6. Nie chcialem zrobic bl?du w tym zdaniu, to tylko 7. W jezyku polskim jest 7.................................................. 8. To byt.............................................., že Marcin zaczal pracowač w tej firmie - nie planowal tego. 9. Sfyszatem, že twój brat mial............................................ samochodowy. 10............................................................................................. przed egzaminem Mariusz powtórzyt jeszcze raz materiál gramatyczny. Cze,šč D. Písanie I. Do zwrotów podaných w tabeli prosz? dopasowač rodzaje tekstów, w ktorých moga. one wysta.pič. w w lišcie nieformalnej kartce pocztowej w lišcie / e-mailu formálnym io prywatnym w opowiadaniu w relacji z jakiegoš wydarzenia • Szanowny Panie Dyrektorze / Profesorze // Szanowna Pani Dyrektor / Profesor • Chciatbym / chciatabym Pana / Pania_ poinformowač, že niestety... • Z wyrazami szacunku // ta.cz? serdeczne pozdrowienia • Drogi Wujku / Kochany Dziadku // Droga Ciociu / Kochana Babciu • Na pocza.tku mojego listu chciatbym / chciatabym podzi?kowač za Twój / Wasz list. ■ Pozdrawiam Ci? / Was serdecznie // Serdeczne pozdrowienia dla wszystkich • Sciskam / Catuj? • Wasz... / Twój... / Wasza... / Twoja... • Przesytam serdeczne pozdrowienia z... // Pozdrawiam goraco z... • Žycz? szybkiego powrotu do zdrowia. // Žycz? sukcesu na egzaminie. • Do zobaczenia w... • Trzymaj si? / Trzymajcie si? • Byto to... / Pewnego dnia... • Wtedy... • W pewnym momencie... / Nagle.... • Zdarzyto si? to... (kiedy? gdzie?) • Na poczgtku... / potem... / póžniej... / nast?pnie... • W tym samým czasie... / jednoczešnie... • Kiedy... • Poniewaž... • Na zakoňczenie... / na koncu... pdczas egzaminu W czwartej cz^šci egzaminu bedzie Pan musiat / Pani musiata napisač dwa teksty. Wšród nich moga^ pojawič si$ podobne do przedstawionych ponižej: II. Prosze. wybrač jeden z zestawów i wykonač obydwa polecenia (a i b). W tekstach prosze. užyč odpowiednich zwrotów. Zestaw 1 a) Prosze napisač kartke z pozdrowieniami i žyczeniami powrotu do zdrowia do kolegi, który lezy w szpitalu. (20 stów) b) Prosze napisač opowiadanie zaczynajace sie od stów: „Wszystko zapowiada-to sie tak pieknie.....". (180 stów) Zestaw 2 a) Miat Pan / miata Pani wypadek na nartach za granica i niestety nie wróci Pan / Pani na czas do pracy. Prosze napisač e-maila do szefa, w którym go Pan / Pani o tym poinformuje. (20 stów) b) Prosze napisač relacje z ostatnio odbytej podróžy. (180 stów) Zestaw 3 a) Prosze napisač list do firmy ubezpieczeniowej w zwiazku z poniesionymi szkodami spowodowanymi zalaniem mieszkania. (30 stów) b) „Ostatnio miatem pecha" - Prosz? napisač list do rodziny w Polsce. (170 stów)