Emmeline Besamusca
Universiteit Utrecht / Universität Wien
25 april 2018
1
MAATSCHAPPIJLEER :
POSTKOLONIALE MIGRANTEN IN NEDERLAND
Emmeline Besamusca
Universiteit Utrecht
Universität Wien
Integratie : in verschillende dimensies
■ Integratie = deelnemen in ontvangende samenleving
■ Hoe ‘geïntegreerd’ is een bepaalde groep?
(cf. Smeets & Steijlen 2006)
■ Structureel (werk, wonen, onderwijs)
■ Cultureel (taal, normen en waarden)
■ Relationeel (interactie, vrienden, huwelijken)
■ Identificationeel (verbondenheid, loyaliteit, identiteit)
‘generationeel effect’
■ Klassieke integratie theorieën voorspellen dat met de toename
van de verblijfsduur en de opeenvolging van generaties de
identificatie met het bestemmingsland groter wordt. Migranten
ontwikkelen een emotionele en affectieve verbintenis met het
land en zijn bevolking. De identificatie met de herkomstgroep en
het herkomstland zou daarom afnemen.”
■ “Meer recente theorieën wijzen er echter op dat een sterkere
identificatie met het bestemmingsland en de autochtone
bevolking niet per se hoeft te betekenen dat de identificatie met
het herkomstland en de herkomstgroep vervaagt. Beide kunnen
sterk zijn.” (Huijnk & Dagevos 2012: 16)
Hoe Indisch ben jij? (drie delen)
■ Hoe Indisch ben jij?
■ Waar komen je ouders/grootouders vandaan?
■ Wat houdt Indisch zijn voor jou in?
■ Doe je ook aan herdenken?
■ Hoe eet jij je rijst?
„Identiteitsmarkers“ (cf. Smeets & Steijlen 2006: 16) zelfidentificatie in context (cf. Smeets & Steijlen 2006: 16)
“Het is een wet uit het domein van de migratie dat mensen zich
pas in een ander land van hun identiteit bewust worden. In de
thuisomgeving staat het veel minder ter discussie tot welke groep
iemand behoort.”
Veel Indische Nederlanders “voelden zich in de kolonie eerst en
vooral Nederlander, om er pas in het vaderland overzee achter te
komen hoe Indisch zij waren.”
(Bosma e.a. 2006: 64)
Emmeline Besamusca
Universiteit Utrecht / Universität Wien
25 april 2018
2
De Molukken
De Molukken : Ambon, Ternate, Banda, e.a.
■ Kruidnagels, foelie, nootmuskaat
■ 1512 Portugezen
■ 1605 VOC verdrijft Portugezen
■ In ruil voor handelsmonopolie
Gereja Protestan Maluku (Protestantse kerk) KNIL recruten op Ambon
Proklamasi Soekarno (17 augustus 1945)
Emmeline Besamusca
Universiteit Utrecht / Universität Wien
25 april 2018
3
Republik Indonesia Serikat (Verenigde Staten van Indonesie) Republik Maluku Selatan RMS (25 april 1950)
Indonesie als eenheidsstaat (15 augustus 1950) ‚demilitarisering‘ Molukse soldaten in Nederland
ca. 4.000 soldaten, ca. 12.500 personen (maart-juli 1951) Tijdelijkheid
■ Molukkers wilden naar (vrije) Molukken (RMS)
■ Nederlandse overheid zag geen integratiemogelijkheden
■ „De regering meent, dat de levensgewoonten en opvattingen
van deze groep Ambonezen, hun lichamelijke gesteldheid en de
klimatologische omstandigheden […] hen niet disponeren voor
een blijvende opname in een hun vreemde en onbekende
Nederlandse gemeenschap.“
■ Dus:
■ „Samenbundeling in grote besloten gemeenschappen, die in
staat gesteld worden hun eigen bestaan voort te zetten“ :
■ 71 ‚woonoorden‘
Emmeline Besamusca
Universiteit Utrecht / Universität Wien
25 april 2018
4
woonoord Schattenberg (voorheen Westerbork) woonoord Lunetten (voorheen Kamp Vught)
Tijdelijk werd permanent
■ Woonoord  woonwijk
(sluiting laatste woonoord, Lunetten in Vught in 1989)
■ Opvang  zelfzorg (1955)
■ Ingeschreven in bevolkingsregister (1959)
■ Commissariaat van Ambonezenzorg (CAZ) opgeheven (1970)
treinkaping (Wijster), 2 – 14 december 1975
treinkaping (De Punt), 23 mei – 11 juni 1977
Emmeline Besamusca
Universiteit Utrecht / Universität Wien
25 april 2018
5
demonstratie bij proces kapers (september 1977) Volgende keer (2 mei)
■ Hoe Moluks voel jij je? (3e generatie) (Tessa Pormes, 29 mei 2013)
Zie: https://www.youtube.com/watch?v=sm4TEUfVOak
■ Hoe denkt de derde generatie Molukkers? (RTV Drenthe, 9 juni 2017)
Zie: https://www.youtube.com/watch?v=xYZvpau3-dA )
■ Sylvia Pessireron (2003), ‚Wij kwamen hier op dienstbevel‘. Molukkers
in Nederland. Zwolle (pp.85-95)
Vragen (N.B. noteer antwoorden)
■ Wat zeggen Molukkers van de derde generatie over hun identiteit?
Om welke identiteitsmarker(s) gaat het daarbij?
■ Welke termen/woorden gebruiken de sprekers om zichzelf te
identificeren?
■ Zijn er voorbeelden waarin een perspectief wordt benoemd,
bv. wij  zij? en wie zijn dan de ‚wij‘ en wie zijn de ‚zij‘?
■ Wat zou je zeggen over de integratie van de sprekers? In welke
dimensie(s) wel of niet?
■ Vergelijk Indische Nederlanders met Molukkers: wat zijn
overeenkomsten en verschillen tussen deze twee groepen?
Verder kijken?
■ 65 jaar Molukkers in Nederland (NOS, 21 maart 2016)
https://www.youtube.com/watch?v=FSxM6sA2wj0
■ Kamp Vught leeft door: de derde generatie (2 dec. 2013)
https://www.youtube.com/watch?v=dx2LG5Uzq6E
■ De Reünie – Aflevering Moluks Kamp Schattenberg (KRO, 20 nov. 2011)
https://www.youtube.com/watch?v=jqE3r9w6Qa8
■ De tijd staat even stil (NCRV, 7 juni 1994)
https://www.youtube.com/watch?v=nHXPDXAm-fM
Verder lezen?