Diminutieven in Belgisch Nederlands en Nederlands Nederlands
17.04.2018
I. DENKERTJE: Is een diminutief een universeel of taalspecifiek verschijnsel ?
 Worden diminutieven in alle talen gebruikt?
 Zijn diminutieven altijd afleidingen (dwz. dat je ze met een suffix vormt)?
 Worden diminutieven even frequent gebruikt in meerdere talen?
Nederlands Engels Tsjechisch Pools
weertje
Morfologisch prima te doen:
pogoda - pogódka
kilogram - kilogramik
grypa - grypka
Włoch - Włoszek / Włosik
Szczyt - szczycik
Probleem: het klinkt volkomen
onnatuurlijk dus in de praktijk
gebruikt niemand deze woorden
als diminutieven
kilootje
griepje
Italiaantje
topje
 universeel  taalspecifiek
II. Wat zeggen de diminutieven? Laten we naar twee kanten ervan kijken:
A. Basisbetekenis:
Diminutieven in Belgisch Nederlands en Nederlands Nederlands
17.04.2018
B. Pragmatische betekenis (die telkens uit de context blijkt):
B1. Positieve of negatieve lading. Hoe komt 'Pietje' over in de onderstaande zinnen?
Context: Piet is te lui om een presentatie voor te bereiden
Pietje is natuurlijk niet aanwezig op de conferentie.
Context: Piet is ernstig ziek geworden. Je hebt veel medelijden voor hem
Pietje is weer ziek geworden.
B2. Intensiverende functie. Wat impliceren diminutieven in de onderstaande uitspraken?
Context: Tom reageert negatief op het verzoek van zijn dochter om wat extra aandacht te
schenken aan zijn kleinzoon tijdens de intocht van de Sinterklaas (die zal door Tom vertolkt
worden) (Zot van A)
TOM: Anna, meiske, zo werkt 't niet. Ik kan geen uitzondering maken, zelfs niet voor mijnen
kleinzoon.
Context: Breejen stelt voor dat Nele (van de jeugdzorg) een kopje koffie met de Strobbes
drinkt. (De helaasheid der dingen)
BREEJEN: Een kopje kaffeke? Kleine ga 's...
Context: Freddy zou graag de auto van zijn buren lenen.
FREDDY: Ik heb hem maar efkes nodig. Half uurke, max.
III. Kijk naar de onderstaande zinnen van de originele films en hun remakes. Hoe voelt het met
diminutieven erbij?
ALLES IS LIEFDE:
TOM: Klaas, ik sta net op het punt om de deur uit te
gaan. [...] Ik kan geen uitzonderingen maken, ook niet
voor mijn kleinzoon. [...] Jullie zijn zo flink geweest om
jullie huwelijk uit elkaar te laten klappen dan moet je
ook zo flink zijn om de consequenties te aanvaarden.
ZOT VAN A:
TOM: Anna, meiske. Ik sta juist op het punt om buiten
te stappen. [...] Anna, meiske, zo werkt ‘t niet. Ik kan
geen uitzonderingen beginnen te maken, zelfs niet
voor mijnen kleinzoon. [...] Luister, schatke, dat is echt
mijn probleem niet, hoor. Ik heb ervoor niet gekozen
om uw huwelijk op te blazen.
SMOORVERLIEFD (NL):
NICK: Ik vind het erg leuk wat je gemaakt hebt maar
het is niet wat Filip Jacobs heeft gevraagd.
SMOORVERLIEFD (VL):
BERT: Michelleke, ik vind dat een heel mooi ontwerp.
Maar dat is niet wat Fred Jacobs vraagt.
ALL STARS:
JOHNNY: En wie gaat zo'n weekend regelen?
TEAM SPIRIT:
FRANKY: Zeg, wie kan zo'n weekendje organiseren?
LOFT (NL):
ROB: Ze voelde zich een beetje draaierig. Ze is haar
suiker gaan meten.
LOFT (VL):
LUC: Ze voelde zich wat draaierig. Ze is efkes haar
suiker gaan meten.