wa.amu.edu.pl ADAM MICKIEWICZ UNIVERSITY IN POZNAŃ Faculty of English UAM_eagle (Taal)variatie in België en in Nederland aan de hand van huidige films dr Katarzyna Wiercińska Adam Mickiewicz Universiteit, Poznań 19.04.2018 UAM_eagle •2 Het sleutelwoord: remake ØWelke kenmerken heeft een remake volgens jou? Ø ØWaarom worden remakes van films gemaakt? > UAM_eagle Intussen in de Lage Landen… allstars1.jpg •3 teamspirit.jpg allesisliefde.jpg zot_van_a_affiche.jpg pobrane.jpg 67656.jpg 77201.jpg 95223.jpg > UAM_eagle Intussen in de Lage Landen… •4 capture-20180409-171900.png UAM_eagle Intussen in de Lage Landen… •5 capture-20180409-171724.png UAM_eagle Intussen in de Lage Landen… •6 capture-20180409-171956.png UAM_eagle Remakes: gevolg van taalkloof tussen Nederland en Vlaanderen? •Bipolariteit van het Nederlandse taalgebied •Steeds grotere culturele kloof tussen Nederland en Vlaanderen: steeds minder cultuurproducten gedeeld met elkaar, bv. filmindustrie: remakes, intralinguale ondertiteling: • “wie de actuele ondertiteling van elkaars tv-series al symptomatisch vond voor de zich voltrekkende communicatieve en talige distantiëring, is het niet ontgaan dat Nederlanders en Vlamingen nu zelfs al weigeren elkaars bioscoopfilms te bekijken.” (Cajot 2012: 54) • • • Dat is eigenlijk niet te observeren in andere taalgebieden waar meerdere nationale variëteiten van dezelfde taal gebruikt worden, bv. Engelse of Spaanse taalgebied • • • > UAM_eagle Op naar Nederlands in Vlaanderen •Typologie van de taalvariëteiten in de Lage Landen (volgens Geeraerts 2001: 331) • capture-20130410-100158.png > UAM_eagle Remakes: gevolg van taalkloof tussen Nederland en Vlaanderen? •Van de Westelaken: “dat de taal een verbond zou zijn, onzin is”; “dat de Vlaamse film voor Nederlanders zo verstaanbaar is zoals Italiaanse of Hongaarse films” •Waardenburg: “dat komt waarschijnlijk omdat Nederlanders het lastig vinden Vlamingen te verstaan.” •*** •Van de Westelaken: het manier van spelen •Wyns: de Nederlandse film is meer commercieel, oppervlakkiger en directer in de communicatie is dan de Vlaamse. • •(Meningen op basis van “Vlamingen maken films met hun buik, Nederlanders met hun hersenen” (2014)) • > UAM_eagle Remakes: De regisseurs over de culturele aanpassingen •Beumer: ‘Het is een beetje gek dat zo’n relatief oude man zoveel mooie vrouwen kan versieren. In de Nederlandse film daarentegen, speelt de jonge, charmante Barry Atsma de hoofdrol. Bij hem lijkt het wat meer te kloppen. Het is niet heel gek dat hij veel vrouwen succesvol versiert’ (van den Berg, 2010). •Beumer: ‘Ik heb met Erik een discussie gehad over die keuze, omdat hij zei dat hij dat in België nooit zou kunnen maken of durven maken. Hij had daar problemen mee gekregen als hij net die rol door een allochtoon had laten spelen. Dat telt bij ons veel minder. Ik durf die beslissing wel te nemen, omdat het meer een afspiegeling is van onze maatschappij. Een maatschappij waar veel allochtone Nederlanders op alle niveaus geïntegreerd zijn. En dus ook in een vriendengroep van blanke Nederlanders.’ > UAM_eagle Remakes: De regisseurs over de culturele aanpassingen •Beumer: ‘En ik, als vrouw, kon ik mij daar niet in herkennen. Maar ook voor Nederland is dat niet genoeg motivatie om te doen wat die mannen allemaal doen, tenzij ze echt iets te verliezen hebben. Dat ze wel van hun vrouwen houden en hun huwelijk gewoon echt niet op het spel willen zetten. Daarom is het belangrijk dat je moet laten zien dat ze leuke vrouwen hebben’ •Beumer: ‘Zo zijn Nederlanders directer dan Vlamingen, maar naast de manier van praten is ook het level van praten verschillend. Dat Nederlanders harder overkomen zit in onze cultuur gebakken.’ •Van Looy: ‘Belgen spreken nu eenmaal op een eigen manier. […] Wij spreken en durven daarbij soms onze zinnen niet af te maken of slikken de helft van onze zin in. En we zijn ook iets verlegener en bescheidener’ > UAM_eagle Op naar Nederlands in Vlaanderen •Wanneer is standaardtaal ontstaan in Nederland en in Vlaanderen? • • Noord Zuid een soort standaardtaal tegen het einde van de 17de eeuw taalpolitiek ter bevordering van het Nederlands verfransing vóór de vereniging en na de Belgische revolutie Nederlands bestaat nog steeds alleen als verzameling dialecten > UAM_eagle Op naar Nederlands in Vlaanderen •Verfransing vóór 1815: •1794: verovering door Frankrijk: Vlamingen beschouwd als Franse burgers •'une République, un peuple, une langue' (één staat, één volk, één taal): de Nederlandse dialecten gezien als bezwaar tegen de uniformiteit van het land •verfransing in alle domeinen van openbaar leven •!! verfransing toch niet gelukt in de lagere klasse (analfabetisme, slecht georganiseerd onderwijs) -> sociale kloof als gevolg • > UAM_eagle Op naar Nederlands in Vlaanderen •Verenigd Koninkrijk 1815-1830 •bevordering van het Nederlands dankzij politiek van Willem I •Nederlands, naast Frans, officiele taal in Limburg, Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen (1819); en in Brabant (1823) -> tweetaligheid •Nederlands in openbaar leven, vernederlandsing van scholen en universiteiten -> prestige, Nederlandstalige intellectuele elite; verzet van Franstaligen • > UAM_eagle Op naar Nederlands in Vlaanderen •Verfransing na 1830: •taalvrijheid gegarandeerd door grondwet: herstelling van de positie van het Frans -> Frans als dominante taal in openbaar leven • •Hoe kan je vechten om erkenning van het Nederlands als het geen standaardvorm heeft? -> Overname van de standaardtaal uit het Noorden: neveneffect ervan, zogenoemde zondagspakmentaliteit • •‘De ABN-actie dwong ongewild tot tussentaal. Het is mijn overtuiging dat Nederlands te vaak als alternatief tegenover het dialect werd voorgesteld. Het dialect was als het ware iets minderwaardigs [...] (Debrabandere 2005: 55) • •De bevordering van het AN in Vlaanderen dus gedeeltelijk gelukt. • • > UAM_eagle Op naar Nederlands in Vlaanderen •Diglossie: situatie waarin er twee talen of twee taalvariёteiten naast elkaar fungeren en elkaar completeren (Ferguson 1959). •high variety: officieel erkend, gecodificeerd, gewaardeerd door de taalgebruikers en waarin literatuur wordt geschreven •low variety: niet als achtenswaardig beschouwd en vooral in de dagelijkse conversaties gebruikt. > UAM_eagle Tussentaal in het Vlaamse taallandschap •Vandaag de dag: een soort diglossie tussen het AN en tussentaal: • • • • capture-20130410-131213.png > UAM_eagle Alles is liefde • • • • alles is liefde.jpg > UAM_eagle Zot van A • • • • zot van a.JPG > UAM_eagle Bedankt voor de aandacht! J Zijn er nog vragen? UAM_eagle Bibliografie •Acke, S. 2013. Een onoverbrugbaar verschil? : Een literatuurstudie en vergelijkende filmanalyse van het Nederlandse Alles is Liefde en zijn Vlaamse remake Zot van A. [Niet gepubliceerde Masterproef, Universiteit Gent, Gent.]. •Cajot, Jose. 2012. “Waarom het Verkavelingsvlaams onvermijdelijk was”, in: K. Absil-lis, J. Jaspers en S. Van Hoof (red.), De manke usurpator – Over Verkavelings-vlaams. Gent: Academia Press, 39-66. •Goorix, Sarah. 2012. Wederzijdse remakes: een literatuurstudie en een comparatieve filmanalyse van de Vlaamse film Loft en zijn Nederlandse remake. Ongepubliceerde MA-thesis. Universiteit Gent. URL: http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/894/912/RUG01-001894912_2012_0001_AC.pdf. •Lebbink, A.P. (2010, 7 december). Interview Antoinette Beumer – Loft. Geraadpleegd op 27 januari 2011 op het World Wide Web: •http://www.moviesense.nl/2010/12/interview-antoinette-beumer-loft/ •Stragier, Maya. 2015. Cultural Differences in Film Remakes: The Case of All Stars and Team Spirit. A Comparison of the Dutch Film and Its Flemish Remake. Ongepubliceerde MA-thesis. Universiteit van Gent. URL: http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/212/566/RUG01-002212566_2015_0001_AC.pdf. •Van den Bergh, Rob. 2011. Gescheiden door dezelfde taal? De wisselwerking tussen de Nederlandse en de Vlaamse filmwereld. [Niet gepubliceerde Masterproef, Uni-versiteit van Amsterdam, Amsterdam.]. •Vlaams Audiovisueel Fonds vzw. 2013. Vlaams Audiovisueel Fonds: Jaarverslag VAF / Filmfonds 2013. (http://www.vaf.be/uploads/media/VAF_jaarverslag_2013_03.pdf) (datum van de toegang: 18.04.2016). •“Vlamingen maken films met hun buik, Nederlanders met hun hersenen”, VPRO Cine-ma, 12.05.2014. (http://www.cinema.nl/artikelen/11106873/vlamingen-maken-films-met-hun-buik-nederlanders-met-hun-he rsenen) (datum van de toegang: 30.11.2015). •Willems, Gertjan. 2016. “Een halve eeuw filmpolitiek in Vlaanderen (1952-2002)”, in: S. Joye, D. Biltereyst en S. Van Bauwel (red.), Media, democratie & identiteit. Gent: Academia Press, 115-132. •21 >