124
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
ôía T(ov IxaXoVv axo 6uíó tou; xqt\xixó ógog Iôtj, onou t^oúaav axó|xr| aXr)6i-vot 600XOĹ 0£ (iia xaxáoxaar| Jtoti (pávxa^e axoug xaxoĹxoug xujv jxóXecov ojg éva EÍÔ05 agxÉyovri? aixXóxr)Tag, Ttáxw ajró tT|v xaXoxáyaOr] ngooxaaía xou Suí^avTivoú qexoú xaw KaXXégyriÔuyv,10
H 'Iôr| avaqpégExai gtjxá o>g o xónoc ójtou &iaôgauaxí.í,£xat *| ílavibijia, to Ľ Amoroso Fede xat xo zmwôbío |ie xov XagLar|uo axov EQanóxQiro. 'Eva onoíona to1j 60UV0Ú /QT]oi,(iOJioiŤ)BiiKE ino noipmxó EiiEtaóôio xng yy.ióoxpac nov jiEgiygátpei o Persio Hapajrávco, a. 98). Aev Etvca aacpég jioú ôiaôgajiaxi^Exai n BooxoTiovAa, JtagóXo tiou xo aHT]VLzó uxxá^Ei u.e xt]v H XEi0ÓYQaq3t] jtapaXXayT) tou 17ou at-róva Jiau 011u.oai.Euoe o Ocouác IlaiiaôóitouXos nfgiáyt-i uta aiviyiiaxtxn, avatpogá axo «Tí;g zla/iág 6ffúotj», yta xi-yv oiioía ujrocxŕjQtí;E o MevéXaog nagXauai; óxi [Ľiogá va ngoegxExai äjró itagacp9ogá evóc agxixoú «ľď 'lóafg] fiac, »; 6gvat!» (O.I, riftjiaôórcoutós 1966: 357).
KEfAAAIO 11EMHTO
Kcojicoôía
Alfred Vincent
'Tj NA An0 TA 2HMANTIKA EniTEYTMATA XIUV KgX|TĽX(ÓV auyygacfjÉUXV XT]? JXE-
J—/ gióôou xt)5 ÔEVExoxgaxtag r|xav t] äx|[uou@YÍa aaxixráv xcoiiídôlcóv axr| V£oeXXr|vtxr| yXtóaaa.1 Scútovxat xgía Égya; o Kar^ovgfmog (ŕ| Xar£á(XWr0g) xou retonyĹou XoQxáxar], o avcóvuixog ZráQr/t; xai o 'Pogzovvazog tou Mágxou Avxráviou <í>óo:xoXou. Ta ôuo jigróxa x@ovoXoyoúvxat axa xéXri xou 16ou ŕ| xtg agxég xou 17ou aióva, evú o 4>uQzovváxoq ygácpxr|xe y.axá xr| ôiágxsta xr|g jroXtogxtac, xou Káaxgou. yúgco oxa 1655. Kat xa xgta cpaĹvexai óxi itgoogí-tjQVxqv yia tí] oxitvíí (Puchner 1983a).
Oi oxóxol auxoú xou xecpaXatou sívat va óoGsí, \iia yEvixŕj £taayujyŕ| 0x15 xgr|xtxÉg xa)|icoótE5, va auí,r|xr]6£t lie auvxouia r\ axéar] xoug jje xoug XoyoxExvt-xoúg xoug ngo&gójioug (lôtaĹXBga [ie xr\v ixaXtxr| xco[«uôia) xai, xéXog, va ôle-gEuvr|0oúv 01 avaXoyleg avá^eaa oxov ôga|.iaxLxó xoug «xóa[io» xai. xr|v «jx0ay(.iaxixóxr)ta» XT|5 XQT|Xixf|5 xoivwvíag, órojjc auxr| jxagouaia^exat (ixóao 0^1x05 jiLaxá ŕ| \as jxóot] 7xXr|góxT]xa;) oe totogiwá Éyygacpa.
Ta xgía aco^ó|xeva égya ôev avxiixgoomiteúouv o\óxXr|gr| xt|v Lcrxogía xt]c xaincoôíag axr| 6Evexoxgaxoú[,iEvr) Kgf]xr|. Tgátpovxag axa xéXr| xou 17ou aicó-va. o Giovanni Papadopoli avacpégei óxi eXXrivixég xoJixcoôÍEg jtagioxávovxav
Tevlxti 6i6Xioygatpta yia xijv y.qy\xi>ľí\ yuo\uúbía 6Í.. oxov 6i6Xi,oygacpiMÓ oóriyó. 0a T|SeXa va Evx«Q^oxŕ|aco xt|v Dr Rosemary Bancroft-Marcus, nou ótáôaoe auxó xo xe-cpáXato kul ékove itoXXÉg XO1)0iľ*5 icgoiaoEtg. 'OXa xa aírúvana ffn|.iELa oxo xsXtxó xeĺuévo eívaí, rpuaixá. ótxx| ^ou eoOúvt).
12ft
ALFRED VINCENT
KQMQAIA
127
xaxxixd tic AjxdxgiEq, xouXdxioxov cog xr|v Evag^n, tt)5 Jtoxtogxiag xoij Kd- j oxqov,2 'Iocog pdXiaxa va £xouv crcoSei pepr] Evdg xa[LEvov Egyoxi, EvocopaxcopE-va cog eppexga xtogia oto xa'ixd Jtaga(iu0i xr|q Ee%aofi£Kri$ Nvtprjg?
Tic ArtoKQieg, 01 Kgiptixoi prcogowav va nagaxoXoi<6f|aoTrv eva ei6og «6£dxgou tod Spdpoxw. O Papadopoli (cp. 127r-v) iiEpiygdcpEi iicbg jTEgitpegov-xav dvfigcg axoug dgdpotig qpogcbvtac pdoxeg xai vxupEvoi aav xoug vattxixoijg and xa nloia xcov Epjrdgcov xgacaoi), tpXuagcovxag pjtEgSEpEva xaxd pipr|ar] xcov oXXavSixcbv, \xe i&iaixEga diaaxedaaTixd ajtoxfiXEapaxa dxav CTEcpxav ixdvco oxa «&u|MiTa» xr]g paaxagdxag xoug.
Aev i\rav dyvcocTTEg xai 01 jrogaaxdoEiq ixaXixcbv xcopcodicov. Aqxexe; 6e-xaExLeg itgiv and xa 1600. o 6idar|pog Bfvexoc r|6ojtoidc. Jtowytrig xai powi-xdq Antonio da Molino epfive xdjtoio 6idoxr|pa axirv Kegxuga xai axr|V Kqt)xt] xai, aupcpcova pe evav ouyxgovd xov, SiaaxEdailE 000 nxav exei jraiLtovxag oe xcopco6i£g.J O idguxr|g xiqg Axa6r|piaq xov Stravaganti, o Avdgeaq Kogvdpoq, EygaxpE pia 6iaaxixr| oript'icooT] o' evu XEigdypatpd xou yia pia xcopcodia pe xixxo (La) Spia (Kaidoxoxog), nov mQavdv avacpEpsxai oe xdj-xoia Tiagdaxa-ar| xr)c commedia dell'arte (navayuoxuxiig 1968: 62, OT]p. 32). O opdXoydq xou arr\v Axa6x|pla xcov Vivi, o Francesco Barozzi, EvdiacpEpdxav ejilot|c yia xrpv xcopcodia, av xai pia jragdaxaar] jtou cpaivEtai dxi el^e opyavcoaEi tocog va EyL-ve oxtjv IxaXia xai dxi axr]v Kgr]xr| (Bancroft-Marcus 1982/3: 64-5).
Ta acoi,dp£va Epya exouv xoivd ogiapsva cyupdaxixd yvcogiopaxa, xa jxe-giaadxEga and xa ojtoia xayuKxtigl^oirv Ejtior|q tr| VEOxXaoixt'i xtopioota axr|v
2 Papadopoli, ĽOccio, (p. 66r-v. O ovyYQacpÉag auxr|g xr\g avexooTng Jtepiygocpríg xr\g c^cor|g oxt] ÔEVETOxgaxoúpevn. Kgrpn, oev xaxovopa^ETCu oto xELQÓygacpo, pjropeí ó|M06 va ava-yvcopioTCÍ, anó avacpopég pcaa oxo KEÍpevo aravjg yioug tou Nicolô nai Michele, arc o ôouxixóq ypappaTÉag x«i votápiog Giovanni Papadopoli. natéoac tou aoyypaipÉa xr\g lOTogiac tou navEJuaxtiuím' Tt^q náóoôac Nicolô Papadopoli Comneno. H ÁÉEt) occio otov títXo eívou JiapaU.ayr| tou ozio (tXEijOegog xeóvoq). O óeútedoc TÓfiog tou XEipoyQáipou EÍvaí éva xpovixó toc Kptixtxov Ido/inou. O xa-6T]yr|xŕ|q riavayiu)Táxr|5 éxei evtojtíoei á^Ao XEipóypacpo, u£ títáo Memorie delia Guerra di Cíuidia, oxo ojtoío to óvojjux tou ouyYpacpÉa óivExai tuq Giovanni Comneno Papadopoli. otx| 6iô).io0iixr| tot' Syracuse University ott\ Néa Yópxr| (oDX.í.oyi) Leopold von Ranke. op. 77).
3 BX. Manusakas xai Puchner 1984. O Morgan (1960: 420-5) itíoxEUE óxi xa auoo^áopa-xa jtpoépxovxcxv anó OKptf|YT)jiaTixó ítoii|p«. Qaxóoo, ŕ|6t] oxa 1955, o xa9r|yt)TT|; Mavoiiaaxaq EÍxe u,xooxT]glgei xr)V TOioxiKÓTtgu ánoijir] cíti to xa^Évo épyo i)xav otuv 3tpaypííTLxÓTi]TCí xwptjiňííí (t)).. Muvoúoaxaq 1965: 39-40). O Morgan (1954: 63-4) éxei EJtior|5 ujiooTT|pí^Ľi ótl évcíq ripóIoyc>c; jtou t>ioocí>0r|xE oto Nccviavó xei-póypacpo tcjjv xprTtXOV KEiuévcúv <tvr)xe rtpxixá oe uia xapivn, xcouíoďící xai óxi to aoxiQixó jroir|uc( O <I>aÁÁÍť)<>g. mm (igíoxfTOL oto iôio xuQáyQatfo (Eav0ou6i6i|g 19276), unopeí va eíxe ypaipxtí uig 6punaxixóg povó?,oyog. BA. xcóga navayicuxá-xr|g 1993y.
J    SL Panayotakis 1992 xai Vincent 19736.
IraXía xai aXÄoú.5 AiaógauaTÍ^ovxai oto Káaxgo, oe ejtoxi) xovtó otov ygd-vo ouyygacf f|5 xovg, nai xa xtigia itgóaojÄa avrjxouv axa u.Eaaia axgcóiiaxcc tou aoxixoú jtXT|6ua|joú. Kat axa xgía égya, xo aíaio XÉX05 EirixoyxdvExai pE tt|v avaxdXui|)r] xov xa\ié\ov and xaigó j-iaiôtoíi Evdg anó xa Jtooawjia. H Ďgáor] xcov xwnioônúv xaXiiuxei AiyóxEgo ajtd uía piga, xrigcíjvxag éxai tTiv «agiaxox6Uxt'i» £VÓTT]ia tok xqÓvow (6X. Radcliff-Umstead 1969: 3 x.e.). O Kar-'C,ovg/iJľog xat o (Pogiowámg é^ouv tujtixt| vEox)waoixt) ÔiáxaET| oe ngóXoyo xai jtévxE itgdSeiq, r) xeXsuxaía and xtq onoĹEq xeXeiojvei ps pta ot'vxopri jipoa-cpcóvr|ar] axo xoivó and Éva areá xa itgóacona. O IráOr/g, óixcoq oií)^ExaL axo XEigáygacfo, éxei pdvo xgsiq jrgá|Eiq' Éxei dpcoq jtegtxojtEÍ and Éva itoäú exxe-véaxEgo xEÍpEvo.
Ta XEigdygacpa xcov xwpcoóiróv jieqiíxouv tvxEgpÉÔia pt' OÉpaxa and xryv xXaaixi) pcOoXoyia r] anó xiq attyxgoúoEiq xi^q xgioxiavixr|q Eugcójtr]q xai xx\g pomoxiXpavLxi); AvaxoXŕ|q. Tcx tvxEgpŕóia anoxEÄodv xo avxixEÍpEvo tExcogi-axoi! XECpaXaíou o' axixó xo 616X.Í0 xai 6ev Ga out^xtiOoŕv )a;jtxopEgiós eôcú. ASÍlei Jtávxtoq va ÉxoxipE ujxótNr), dxav avaXoyLudpaoxE xt| ouvoXixti evxiotcuot) jtoľ 6a Éôivav xa Égya, óxi 01 jragaaxáoEic xovc. pjtogEt va jiEgiXcipňavav ivxEgpÉôia, xcov ojtolcov xa OÉpaxa, xo tjcpoq xat o xójroq ôgáoiiq 0a Égxovxav oe jiX.ŕ|Qr| avxíOEar) p£ tt]v ídia xr|v xojpco&ía.
'Ojtwg dA.a axEÔdv xa xgr|xixd dgapaxiy.á Égya, oi xcopwóÍEq eívaí ygappÉ-veg oe opoioxatáXiixta ôioxixa jioXixixcóv axí/tov, Exxág aitó Xtyong axí/oug axoug OTioíoug o AáoxaXog nagaOÉxei ajtoojtáapaxa itaXixr)g jtoiľ|OT|g ŕ| ajiayyeXXti xr| 6ixr| xou «cxiixoaxÉôia» ixaXiXT| ottava {SxáOrjg T 145-6, Kari,. A 363-70, <Pogx. A 279-86). H xyTlall xov Éppexgou Xóyoo ajioxeXei aripEÍo gr||tig pE xiyv ixaXtxri ixgaxxixi), xaxd xr\v ojioía o ns^óg Xóyog r)xav xo OLivn,0iupÉvo dgyavo xou xtopixoii OĽaigov anó xig agxÉg xoxi 16ou aicóva.
Aťxá, XoiJtdv, EÍvaí xájroia ouoxaxixá xoivá xai oxa xgia Égya. O xgánoc ópcoc p£ xov OTOÍo ax'v6uá^ovTai xai avapiyvVjovxai p£ áXXa noixiXXsi noXv, Éxai hot' 01 tgEiq xtopioóÍEg va EÍvaí axi^v jtgaypaxtxdxrixa nokv óiacpogetixá égya — ójtcog 0a doúpe dxav EEfxaaoups xt^v xáOs uía xiogiaxá. T.xov Kar-i^ovgft^o i'jtegioxiiEi xo otoixeío xr|g cpdgaag' o Srádiji; EÍvaí pta Axigixŕ) xcopio-ôía gopavxixtig Lvxgtyxag pE xánoteg axrjvÉq 3x01? poiái;oxtv pE cpágaa, evcó o 0oQTovvárog n:go6áXXei éva r|0ixó pi'ivnpa acivôxiaapÉvo pE pjráXixo irt)yaío Xioíipog.
_ 4t
5 revixé; JT/.Tipoipogíec oxetixó pe xrrv ixaXixi] veoxXaaixT| xeouioôía, 6X. oxoug Herrick 1960, Radcliff-Umstead 1969 xui Andrews 1993. H jtaXaiórEpi] aXXá XeJixopt:-géoTEpi] emoxómim) xov Sanesi (1954) jtugapÉvei xpľ|cjipr|- yia pLa xpuoTixi) ouXXo-yv| KEipévojv, 6X. touq Súo xópong oe EJtipéXeicx Borsellino (1962-7). STipavxLxég jipoocpaxEc iiEAÉTEg eivaí ExEÍVEg tcov Baratto 1975 xcu Guidotti 1983. 2xf;TLxá pe tt) XoyOTEXvixŕ| OEtogia tug Avayévvľ|atig, 6X. Weinberg 1961.
128
ALFRED VINCENT
KHMflAIA
L29
KATZOYPMHOl H jiXoxú, tou KaťQovguTľov EÍvaí agxexó ajrXr).
O veagóc NixoXóc eívui egioxtuLiévog |le xuv Kuoaávxya. ujiOTiOétiEvr) xógti, XT)g «tco-XiTixfj?» novXioevag. 'Ex«i évav lieoóxojto avrit,T|Xo. xov Aq^évt), o ojioíoc axĽÔiágt'i va xlétpEi ta cpogÉLiaxa xr|g Ĺóiag xiig yuvaixag xou yia va ayogáaEi a.xó xijv ľlouXi-oÉva xiiv EÚvoia xr]g «xógt)g» xn,g. fiaxóoo, r] Kaooávxga ayaJtaEi xov NtxoXó xai xou oível xa 6gay_LÓXia xi]g va xa SáXei EVÉxuyo, cócixe va éxei xai auxóg xgTJM-axa yta xt|V riouXiaÉva. H KQoayaiyó^ oxeóiátEi xcóga va ^EyíXáaEi xov AQHévx|, Sátovxug xiyv uľtriQÉxgiú xr|g Avvoúaa vu xov ôe/xel a' éva axpxeivg äa)|iáTlo on) Génu, xr|g Kaa-oávxoag, evcó o NixoXóg xai i] aXuGiví) Kaooávxga Oa a;toXa|j6ávouv jua Eycoxixr) vúxxa.
Qoxóoo, i) Avvéga, u, uvxíiraXog xr|g nouXiciÉvag, 3tXt|gO(()ogeí xov itaxÉga xou NixoXoú náxouiio óxi o yiog xou ajiaxuXáei xg»j|i«xa axiig riouXiaÉvag- extivog uno6é-XEi ótl o NixoXóg xXéfei anó xo otxoyEveiaxó xaináo xai ajroipaaígEi va 6áXEt va xov auXXá6ouv. H AvvÉta jiXi|yocpoQ£Í axó|xt) xr| yuvaíxu xou AgLiévt] yia xlc jrgoOÉOEig xou áv&oa xiig. 'Oxav cpxávEi. o Ag|iÉvr|g axr|v Ttóyxu xr|g riouXiaévag, r\ yuvaíxa xou, Éi;Co qpQEvebv, xov mávei [in xr) 6oT)6eia xr|g ujnigéxgiág xoug, xov xoa6áei axo aníxi xai xov xXeiôáivei oxo owLiáxió xou — cot' onou xo oxáei uitó xo jtagáOuyo.
2xo HExa^ú, o wtr|géTT)g xou A(>LievT| Moúaxgouxog É'Xfi avaxaXm|JEi óxl ľ| Kaooávxga ôev eívai Jtgay)iaxixr| xógr] xi|g nouXujÉvag. aXXá óxi y£vvú,6r|xe oxi] Ná^o. Jtiáoxx|KE axXáôa aitó xoug Toúgxoug xai ayogáoxi]X£ anó xov naxagíxt) xov ávxga Ti); riouXiaévag. O Moúaxgouxog xaxaXrfyei oxo ouuJlégaoLia óxl t| Kaooávxga jtgé-jtei va EÍvaí u, xapéví) xógr] xou íoiou xou Ag[iévr|, nou xcogíaxrrxe airó xoug yoveíg XT)g hqiv areó jtoXXá xQÓvia, óxctv óXr| >) oixoyÉvEia aixnaXu)xíot>|xe anó xoug Toúgxoug. Súvxojca E3ti6E6aLÓ)VETai, i) xauxóxr|xá xi]g. Miraívei o Ttáxounog op)iT|ttx<i, ŕtaXXog (ixófo) |.ie xov yio xou, yaXirvEÚEi óutog óxav [laBaivEL xnv aXríOEia. OXtg ol EVÔiatpe-QÓjjieveg juXeuqec au(.i(pti>voúv yut xov yáiio xou NixoXoú xai xi]q Kaoaávxgag xai xo égyo xeXeuíivei ^e )iia xagoú|jEVT| yLogxtí.
Aiáqjoga áXXa xw)axá EJtEiaóÔLa auvucpaívovxai |i' auxŕ| xt| 6aoixŕ| Kkov.r). O xauxT|OLágr|g axgaxicoxixóg KouaxouXiÉgT|g jxQOOrtaGEÍ. va xaxaxxTpEi, xiiv riouXiaÉva xat y£XoioJtoi£Íxai xax' £jcaváXin|JT) (B ii, T viii). O oxoXuaxixóg AáoxaXog TQLyugĹ^Ei oxo TCgiÔrógio TT|g 6gáoT|g, ôivovxag au)i6ouXég jiou xa-veíg 6ev axoÚEi. 2e xújtoio ot))ieío, yĹvExai xai auxóg Gau|iaoxi)g xt|c IIouXioé-vag, jiou xov aitoggÍJtxEi %<í>QÍq, íioXXá-iroXXá (A xii). H (láXXov xaXagi] oúvôe-ax] x(uv EjtEiaobíwv [ie xov Mjxgáôo xai xov AáaxaXo xagaxxr|QÍ^£L xai xa xgía Égya.
H XúcT) nou Etagxáxai anó xt)V avaxáXui))r| Evóg naióioú xauivou anó xai-gó EÍvaí EJÚan,g xagaxxr)giaxixó oxoixeĺo xai xiuv xguáv xqt]xixwv xco)1<jJÔlúv, ŕ)xav )iáXiaxa xoivóg xójiog xai xou ixaXixoú Geutqou. Sxov Kar^ovQ/uto
ó)«ug, r) aQXXxx) xaxáaxaar) xai r) e^éXiItí xr|g fioLaÍEi va uaxEgEĹ, auyxgixixá, a£ aXr)Go(páv£ia. AvxíGExa lis xa avxĹaxotxf* ngóoujjta oxov Zxáúrj xat xov <Pogxovváxo. r) Kaooávxga óiaxr)g£Í xo óvo)ia jiou xrjg Éôtuoav oi yovfiíg xr|g-xai ó)ioog, ôev cpaívExai va éxel jcggáoEi ajtó xov vou xou Agiiévr) xai xrjg yu-vuixag xou óxl auxx| T) Kaooávxga Oa )iJiogoúa£ va EÍvaí T) xaiiÉVT) xógi) jcou é\|iaxvav. ETtiJtXÉov, jragóXo nov 11 Kaooávxga yvcogít,Ei xo óvoita xtov yovicóv xríg, ôev xo é%u avaqiŕgEi jtoxé axr|v riouXiaÉva oúxe t| IlouXLaÉva xr)v é%£i gco-xt)oei oxExixá (E 231-4). Aev 6a éjtgEJts ó)icog va ehi)ieLvod)ie lôiaíxsga ott|v Etpagiioyfi ogOoXoyLxtóv xgixT)gicov axr|v jxXoxr| Liiag avayEvvr|Oiaxr(g xai)iuj-ôtag. O GEaxtíg LiáXXov ôev Ga eĺxe xéxolou EÍôoug ajtaLXT|oeig, aXXá aľtXrág Ga ácpr)VE xov Eauxó xou va jragaaugGEi Euxágiaxa anó xt|v EaojxEgixt) Xoyixi) xoov xcjLiixcjv xaxaaxáoEcov.
H ôaaixTJ XLVT)xtígia ôúvaLií) axov Kaxtpigymo EÍvaí o 'Egcoxag. To ysiQÓ-ygacpo iiáXioxa jtegiXa)i6ávEi Évav ngóXoyo, axov ojtoío xo oxavôaXiágixo jtaiôí-GEÓg xauxiéxaL yia xt] ôúvoliti xou — iiia taigiaaxTÍ at „r|, av xaL ngó-XEtxai,, jiiGavcóg, yta )iExayEvéaxEgx| jigoaGŕ|xt) axo xeÍ)ievo xou XogxáxaT) (A. IloXíxiig 1964: 95). To égyo jtagouaiáCsi tita OEtgá jragaXXaycbv axo Qé\ia xou 'Egcoxa, aitó xo VEavixó jxáGog xou NixoXoú xai xr)g Kaoaávxgag róg xo xcolii-xó §EXóyiao)ia xou Ap)iévr| xai xig yEXoísg Egojxixég anójieigEg xou {paiicpagó-vou KouoxouXiégT) xai xou XaxívoLiaGoúg AaaxáXou. H ôúva)ir) xou 'Egcoxa yi-vsxai avxLXEĹLiEvo axXr|Qr|g EX|iExáXXEUOr]g ajtó xt)v riouXiaéva xai xig auva-ôÉXcpoug xr|g xai xa ajtoxE?i.oLiaxá xi)g avxcxEÍLiEVO xogo'íôíag ajtó xoug ôiácpo-goug ujtripéxEg.
'Oittog xai axig áXXEg óúo xw)icoóĹEg, t| Xugixr) jtoír)OT) itávco ae Egcuxixá Gé-H«xa ou(.i6óXXei axo ouvoXixó aiaGt)xixó aJtoxéXEaiia. O NLxoXóg xaL t) Kaooávxga Excpgá£.ouv xa aio9r|Liaxá xoug lie EixóvEg jiou 6uliĺl,ouv xóao xig xgt]XLxég LiavxiváÔEg óao xai xa jtEgiaoóxEgo Xugixá OEaxgixá Égya, ÓJttog T) ílavágta:
ÍTgóôaXe, xogaoíóa fwv, TigóôaXe, TteOvfuá fiov,
va óóoTjg <pcug axa (xáxia fiov xai ôgóoog axrrv xagôiá /xov.
(B 157-8)
To xtóvi v' á^'ľj dvvexat aav ioxa r] o/iogqia aov, xat va [i£gáot]g xa degiá [xjzogtíg[ix xt] Oiugiá aov.
(B 179-80)
Qaxóao, xa xaOagá Xugixá %<])QÍa EÍvaí axfixixá aúvxOLia- LiáXXov or))iav-xixóxEgi) Geoí) xaxÉxouv exeívo oxa ojxoia o 'Egcoxag xgu,ai)iojtoiEĹxai cog jiT)yi) yéXiou. Oi xcoLiixÉg jtXEugÉg xr|g auLiJiEgupogág Evóg EgtoxEULiÉvou ajtoxaXú-jtxovxai auxvá ajtó xov ujtť)géxr) xou, jiou xig ujtOYgaiL)iíi;Ei avxiOEXixá. Auxi) t) avTLLiExrójriaí) ôev ejtitpuXáooExai aitoxXEioxixá oxa xcoiuxá Jtgóacoita xou
130
ALFRED VINCENT
KfíMQAIA
131
ApLiEvi) xai tou KouotoiiXjíqt]- xai o NixoXóg sívat ouxvá dv\xa xr]g. Zxrrv KOíí>xr\ axirvr] Tľ|g nptóxrig ngá§r|g, óxav o vsagóg TgayouóÚEi xa epamxá tou ôíoTixa xr)v auyr| xaxco ano to napá0upo xrig ayanr||iÉvr|g tou, o unr|QÉTr|e tou KaTÍ^áganog yxgiviáCei itou tov É6aXav va nagaxoXou0EÍ x<upíg va éxei ngo-yei>|iatÍ0Ei xai jiaouôet Tig Xugtxég eSágaEig tou xuqĺou tou ti' éva noXú ngoa-yeuDtiévo óixó tou «egumxó» xpayoúôi:
NIK.    Me Ta yXvxó xtXaÓLOfió tov rjXw jigoaxuXovai
xáde TtovQvó óXa ra itovÁiá va '6yt) va tóve óovai. —
KA.     Me to j.io<jy.aTO to yXvxv y.ai ji' ó(loq(pn Xoyáôa
xáQe jiovqvó oi ipgóvi/ioi óiúxvonot xrjv xQváôa...
(A 133-6)
'Eva óiatpoQETixoú £Í5oug xl°É'M-og ôrpiffUQYEÍTai [is Tf|v loia^ouaa yXoJa-oa tou AaaxáXou — éva tiaxagovtxó ^iíyua ano aXXonpóaaXXa XaTivLxá, 6e-vETÍí;ovTa itaXixá xai ixaXít/rvxa xgrrxixá, nou Etvat to aŕpa xaxaxEOév xou xai axa xgia épya xai to onoio oôriyei, tpuoixá. oe xcofiixég nagE^rryřjaEig:
O povine malae indolis, fin quando Ó£ oxoXát,eiQ
tovtm; tic, otqútec. jiov XQaxstc.; Non pensi, ôs Xoyiá&tg...
(B 237-8)
YjrápxEL £mot]g Éva apxETÓ fiEyáXo jtooootó ojttixoú xioújiop arov KaT-£,ovqluto. O tingáôog KouaTouXiÉgr|g uitoxqeojvei tov unripÉTt] xou KaTÍ^oúo-[ijto va |Lcpo|iaxT|oeL iiaí;í tou, cóojiou Éva EXacpgó XTÚnt)iia tou oxougiaoLté-vou airaOLOit tou KaTt,oúg|inou xoú xó6el Trpy ópEÍ;r| yia §icpaaxía (B 61-86)- r\ nouXiaÉva tov ogoaĹ^Ei xaxa6gÉxovxág tov |ie to ôo^eío vuxxóg (T 466-70) xat o AáoxaXog tov qíxvel xáxio xxuJKÓvrag xov \i Éva avxíxuno xou Magxtá-Xt| (A 390-4). Tov Lôlo tov AáoxaXo xov '^anXúivEi cpapóú-nXaxú o tiaQr|TT]g tou NixoXóg (A 204). IoiaÍTeoa xaituxá enEioóóta Eivai t) «aúXXr)vpr|» xou AOHÉVT] ano rr] yuvaíxa xai tt)v unr|géxpiá tou xai r| ouvaxóXouOr] ópanéxEU-ot| tou (E 50-70). 'Eva xoivó x«gaxTV|piaTixó óXiuv auTtóv tiov aax£Í<±>v EÍvai r\ TajiEivojxix»í avTioTQotpr| tojv qóXcov — o \mgá6o<; lóLco? auvTíjtÔETai |avá xai ^avá ajró jrgóoaina nou óev Éxouv xa|xía oxÉor| |íe Ta oTQaxiwxixá.
STA 0H2
SuvoiJil^ovTas tt|v 3xXoxŕ| xou ZTáOr], ôgiaxónaoTE avxLnéxojjioL \ie éva ao6a-qó jigó6Xľ||ia. To xeĹ|.ievo nou jxagaôiôei xo novaóixó yvtooxó ^ac xEtQÓygu-cpo EĹvaí xá6ť (iXXo jragá nXrige;' éxei ujtooxeL áygLgg jiegixojiég ae xájroio ar|-
HEÍo Tľ)5 [iETáÔoor|5 xou. Ajió xa (.iégr| nou éxouv xaxaxQeovpyr|0EÍ éxai EÍvai xai oi axryvéc Tr|q éiíBear\q ott|v jtocótt] npát;^. axig 0310ÍE5 9a jtagouaiaL,óxav r] agxllt1í xaxáaxaar] twv ôúo tsuyagidiv twv vEapwv EgojTeu|iévwv. Aiácpoga áXXa xwgía ouai<óôr| yia Tt)v o^aXi) e£éXi|t| tt|5 jtXoxr|5 éxouv jregixoirei f| acpaioeBeí.
STa (jexajioXEnixá xQÓvia, r\ aQxim] fiopcpf) xr|c itXoxrjg ajioxaTaaTá8T)XE 6áoEi eaiuTEgixcóv aToixeíwv xou ocoCóhevou XEijiévou.6 Ze aógég yga^iéq éxei cog £|rig:
O [ia0)]TTÍ; Xgúoijijtoc e^xítei va itavxgEUTEÍ ti] Aaiinooúoa, xôqv\ evóc t]Xu/.i<o|.iÉvoi) Řixíryógoi'. yvoioxoú anó tiiv lÔióxTixá xou mg NxoxopEg. O yégog euvoeí to oyEoio au-xó. O íÔio; oxEÔiá^Ei va reavtQEiTOÍ zr\ <PatvTga. xógii tou KÚTtyiou StúBt]. H Oaiv-Tga, (ootóoo, eí ai eguxEunévT) (je tov Xqúoljijio xai jiioteúei óxi o Xgúainnog xr|V emoxfitTíWfo' ti] vú/tu xai óti tt|5 éxei. &éoei to {mixtuXXói tou. 2tt]v jteaYHaTixóx»|-Ta, o EmoxÉJiTrig xrig óev iíiav o Xqúoijctckj aXX('« o <píXog tou nájjtpiXog.
Tia v' ajTO(|)úy£i tov yáuc [i£ xov NTOxóyE, r\ "raíviga (iiXáei axov jiutéga TT|g yia TLg vuxTEgivég eiuaxéi|j£tg xai yia to ôaxxuXíňi .xou Tr|g éxEL Ô(Í>oel o «XQÚaLJijiog». E^iu cfgEvtóv ps xo «éyxXr|Lia» tou XgúaiJtitou —jiou to xávei axó|.iii ôagúiEQO r| óé-0|.ieuoti xou nť tt) Aaungoúoa— , o 2xá0T]g aimqiaaítEi va 6áÄEi, va xov ouXXá6ouv.
X' iďTÓ to ai](iEÍo, qpxávEi oto Kdoxgo o XTiÓĽpóvag xou XqvoudiovraéerjXt)? xai avaxaXújxxEi óti o ňoúxag éxei (jpuXaxíaEi to ayógi. O nÓLiqpiXog, coaTÓao, gr]Táťt va TL^iooi)(lřL otii OÉOTi tou (píXou tou. O ra6gr)Xr|g jrXr|go(f>o0ei TÚga xov jtaXió tou yvtooTÓ SxáOi) óti o XgúaiJimog EÍvai oxt|v jtgaynaxixÓTr]Ta o anó xaigó xa^évog yiog tou í&iou xou 2Tá6r|, o Xguoi)g, nou \iir.QÓ jtui&Í tov EÍxav itágEi oi xougoágoi. AnoxaXúiTTETai EJiÍ0T]g r\ ngayuaxixri xauTÓTiixa xou vsagoú itou EJtiaxErtxÓTav tti <J>aívTga. To aôtxt|(ia ouyxaiQEtxai xai axe6'á^ovtai ol yá[ioi xou XgůouiTiou (xe xt| Aafuigoúaa xai xou ná[XCpiXou m-E t^ <řaí.vxga.
'Ontog ac&^exai axo xEigóygacpo, o Zuí6i)c; agx^Ei li' Évav aúvxo|xo ílgóXo-yo [iE xii HOQqjT) oiiiXíag xou Oeoú xou Ég<i)xa — nou 6gíaxfTai eníarig, (is na-gaXXayÉg, ott|v ngcóxTi oxiivr) xr|g nÉp,nxr|g nga§T|g xr]g TlavúiQiac,. Avá^Eau aTig TQEig ngá|eig unápxouv &úo ivTegLiÉ6ia. nou axoXiáCovTaL aXXoú a' auxó xo 616XÍ0.
SuvwpaonÉva (ií xr]v xugí.cog nXoxt] eívai luo OEigá xidluxúv EnEiooôícov [it xov xaux>iaiápr| axgaxitOTTi, o onoíog avatpégexai oxo XEigóygatfo tog Mngá-6og. Eívai xai auxóg unoipr|tpiog yia xi]v súvoia xi^g <t>aívxgag —nagóXo nou eívai navxge^évog— xai éxei xávei ÉxxXr|or| yia 6oT]9sia ott|v ngo|Evr)Tga <í>Xoupoú. Se Liía axcó xig x^ÉvEg oxr|vég, cpaívgiai óxi nagaaúgETai oto onÍTi xou lTáGr|, íaa-Loa ywi va TanEivtuOfii \nz xců(itxó xgóno xai va ôagOEÍ. Mia
Ta ou^nEgáanaxa xojv 2. AXe^íou 19546, Mavoúaaxa 1954 nai. BaoLXiíou 1974 auvoi|HL.ovxai anó xr| Martini 1976: 17-22 xai 53.
132
ALFRED VINCENT
KQMQA1A
133
ÓXXt| JiapÉx.6aor| oto agxixó xeí^evo rýxav |na ajtóimpa tou AaaxáXou va fc£-XoyiáaEL xr| yuvaíxa tou M^gáôoť, JiQÓYHa Jtou eíxe w? aitoTÉXEana va tov xXei&ióoow oto ajToxcopriTriQio xai va tou ôcóaouv to avaJtocpsuxTO |úXo (Ba-olXeĺou 1974).
Se aúyxpLori ^ie tov KaxtflVQfxno xai tov <t>oQxovváxo, r\ itXoxr) tou Ixáärj sívaí axETixá oúvÔext), [íe Ta ôúo <;EÚyr| timv Ega)TEU(i£v<jov, tí)v ivcgiyxa xai xtg ôúo ÓEUTEpEÚouoE.c; jtXoxéc; (íe npcDxaycoviaxEg tov Mjtgáôo xai tov AáaxaXo. Tr| Xúor| xr\c, EmcpÉQEi o xuxaloc eq-/o|jóc; svóc véou jrgooojjrou, tou ra6pŕ|Xrj, o' Éva xqíol[io ari|iEÍo — éva auvr]9iO(iiévo téxvao|ia ott) vsoxXaai.xŕ| xuj|.ia>ôi,a.
AxQcoTr)oiao|.iÉvo xaOtóg EÍvat to KEĹfiEvo, óev [ijtoqeĺ xaveLg jiapá va \iav-xéipzi |.LÓvo ux iróun, Ejuóe^ióxrpra r)xav apxixá xaxaox£uaa|iÉvo to Égyo. Sxa acotouxva xu.r|naxa, loaxóao, o CTuyygaqiÉac cpaívExai va eXeyxei xaXá to uXixó tou. Sxijv agxf|, o ujtr|gÉxr|5 tou Xqúoijtjiou Aqetoj juoteúei XavOaapiéva óxi o
a(pÉVTT|g TOU EÍVaí EQ(0TEl3|iÉVO5 |.l£ TT| <l>aíVTga xai ÓTL XT]V EjIiaXEJlXEXai T T]
vúxxa' ot s|t)vt|oel? tou XpúoiJCTOu (6X. A 37-44) Oa éôivav oto xolvó va xa-xaXáôeL ti oti(i6aívEL xai 0a axiiwovgyowav \ixa xaxáoTaor] ôgapiaTLxr|5 £ipiú-vEÍag, Ecpóoov Ta áXXa jrpóarajia (|ae eíaiQtor] tov nánqjiXo) uiévouv oe áyvoia 65 Tig xeXixéc oxt|vÉ5. AriuLoupysÍTat Eiúarjc aywvĹa aitó vwgíg h.e tt|v avaxoí-vwari tou ejtlxeĹjxevou yá|iou tou Ntotóqe jie Tryv ajtgóOu|.ir| <t>aívTpa. H ayio-vía xopuípióvETai ÓTav r\ <J>aĹvTpa ajioxaXÚJtTEi otov jtaTÉpa ttjc tov xputpó aggaôobva xryz, Lee tov «XpwiJi3to» (B 297-304)- r| EtopioXóyr|ai) xr\z o&iyyEÍ xaxEuOtiav oxr\ aúXXr|i|>T| xai ttj ipuXáxiar] tou Xpúai;tjrau (r 106-7).
To Xuqlkó 0T01XEÍ0 avaicxúoaExai mo évTOva otov Sxádyj aiť ó,xi atov KaxifiVQfino. Ta xí'gia Jipóawjia 8px]voúv yia Ta 6áoavá xoug oTa óíxxua tou ŕpcoxa ^ie itoLT|TixoÚ5 (xovoXóyou? —X0JOĹc ya ôiaxórcxovxai anó xuvixotig
Ujľť]pÉTEC;-      XQX]ai\lOnOlá>YtaC, ElXÓVEg HOU 0UHÍ£oX!V TOV EqwXÓXQIXO X\ XT|V
EQúicpĹXr}. 'Exoi, o nánqiLXo; 0QT]VoXoyEÍ yia tt|v xaTáaTaor| tou fiE (.na oeiqu xaXoE;uyiO|JÉvtóv jtaoaóó^wv:
X' éva yiováxo m ófiogcpo Xifiuúva i] tpvx'í ftov Qáoaei xrj vvxxa /ne Jfaoá xat fi' avayáXXiaoi) fiov, xat xrjv r}fiéí>a OfaXixxr'j ttjv óftoQ<fť) vtov ayxáXrj xgazeí, xi £íf áyQia xvfiaTa.fi' ajto^iyávti jxáXv yXvxóxuxrjv avána^nf ftov <pégvei xo oxoxiót, xai XQÍorj xat xvQÚvvrjorj náXi xo (pwg fiov ôíôev fiéoa axo cpojg zvcpiávofiai. xat xávtu xrjv obó fiov, xat xo oxoxáôi é%<j) xptoq xaQágio xt oôtryó fiov.
(A 303-10)
TEvixá, ot vEapoí EgcoTEt'^Evoi avxi(i£Ta)3t'i^ovTai au|.CT0V£Tixá xai QOfiav-Tixá otov Xxú6)j. O ujtr|géTr|g tou Xqúoljtjiou Agexag 6ot|0óei xai xaxavoeí
xov aq)ÉvTT| tou (6X. A i) — evxEXoóg avxíOExa au" ó.tl o xXEuaaxtxóg KaT^á-gaľtog. EjriTgÉiTETai axó[.ir) xai otov ná(icpiXo va e|iXeo)0eí yia to atpáX|ia tou ^e to va to 0|ioXoyŕ|OEL, ÓTav o tpíXog tou ouXXa(i6ávETai áôixa (ľ 157-60).
To xioú^oq ôaat^ETai xlipícog oxa TUjron:oir|(j,Éva xco(itxá itgóocoita, ÓJtwg o AáaxaXog, o aTgamÚTríg, i] <J>Xougoi). ol oiátpogoi umr|g£T£c xai o NxoxópEC. To Xextixó xwtihoq EĹvaí xaXá avEjtTuy^Évo axig axr|véc; nou aó^ovtai, 6eí-Xvovtuc; tt]v Ĺôia jigoTÍ(ir|aíi yia to jragáÔo|o xai tov naQaXXr)Xto|xó reou cpa-vEpojvETai oti] ňo|.iri TT|g 11X0x1)5. 'Eva ôiaaxEôacmxó Jtagáôeiyna sívaí r| axr|-vr| ott|v onoLa o tijtr|gÉxr|c riETgoiiTaog xogoí6EÚEi Ta «ygá|j[iaTa» (to Xotlvi-xá ygámiaxa) yia xa onoia unEgricfavEÚETai o AáaxaXog:
To jtqúxo ygáfifia o yáióagog, xarjftéve, tQfiŕfvwpí oov ah, ah, ah, ah (pcúviá^ovxag, xt txaxafiovx'C,iové oov xat x' áXXo jiáXt yetg xqióc; oov tQfir/vzipc, sxslvo OJtov, oa ôáXnc, bvo an' avxá, be be 6a Jtovat, xqÍvoj.
(B 145-8)
(POPTOYNATOS
H jrXoxr) tou OogxouváTou EĹvaí r\ ajiXoúoTEpr| airó T15 Tpeic:
O <ŕoQTOuvúxog éxei avaTgatpeí aitó xov ép-HOQO rLavvoúxoo, o ojioíoc; xov 6pr)xe [Xtopó, jiqiv airó ÔExaéy XQÓvia, ď Éva itXoio jiou EÍxav ngtv oxa xÉpia tou? (tou-oauXuávoi xotipoápoi. O rLavvoÚToog 6éXel va \iátei Jtoiot F.ivaí 01 yovEÍg tou vsa-gov jtpoToú xavovíoei évav xaxáXXľ|Xo yi' auxóv yáno. O t&opxouváxoc. (Daxóao, eí-vai eQunev(iévo9 \us xt]v nexgovÉXu, xópr| xt|5 xŕje«S MriXiáq. IlaQÓXo jiou t\ nexgovÉ-Xa avraiioAiäEi xtjv ayáni) xou *ooxowáT«u, T| .ir|xéga ti:; oxoiieúei va ~cr\v TiavxQÉ-i()ei, yia QIXOVOHIXOÚ5 Xóyoug, \m xov ^ľXoúaio aXXá r|Xixiu)nŕvo ytaTgó Aoúga. Oi 8ta3tQay(iaxEÚoEi5 ytvovrcu. |iéo«i> tik Jtgo^EvrÍTguc nergoú?- o Aoiigag xt]g avatpÉgEi óxi eíxe Évav uixgó yio jiou xov Émaaav 01 xougaápoi ^gi,v cutó ÔExaé^i ypóvLa. Sxo HETa|ú. o navvoúxoog ouveióv]xoiioieí óxl óev ^ijiogEÍ va xaOuoxEgiioEi jTEgiaaóxEgo xov yá|io xou <ťogTouváxou x' éxai f^xáei ajtó xov (píXo xou vEapoú, xov 0óó<ugo. va xov 6or|9ŕ|OEi va xou 6gEi vúcpľ|. O ©óôojpoc xaTacpciŕ/Ei axí)v riexpoú xai (ia8aívEi anó auxŕ|v yia xov xapiÉvo yio xou Aoúga. Yx[oi|ná^Exai. óxi xo natot TtQÉmi va eivaí o íŕogxouváxoc, ngúy^u jxou ygrjyoga EmÔEÔauóvExai. TEnáxog Euxuxía Jtov |ava-ôgŕixE xov yio xou, o Aoúgag &ívci |íe %a(fá xr\v EuXoyta xou yia tov yá|io tou 4>opTou-váxou xai xi|5 FlExgovÉXac.
Qg auvT|9a)5, ŕkcupoga xco^ixá Ejrei,aóÔi.a auvôéovxai x«Xagá ^e xr\v xu-gkoq jxXoxr|. O HJigáôog T^aôápXag upoonaOsi va xaxaxxŕjaEi xx| M?)Xiá xai rcÉipxEi. Gú^a (iiac (pápaag Jtou ott|vei r\ LTexqoú: itetôexat va [íjiei oto ojúti xr\c,
134
ALFRED VINCENT
%r\Qag vxuj.i£vog tr]Tidvog. \x£ u,6vo anoxi)xa\xa va <pdei ^uXo ano xov <I>gdoo, tov afieXtpo xu,g Mr|Xidg (A i). KaOiog ^r|xdei, Ex6ixT|ar|, o6r|yEixai xai ae dXXsg xanEiveoaEig. AXXeg axiTvtg exouv jigcoxayeoviaxri tov axoXaarixo ddaxaXo xou tI>ogxo^)vdxou, jtou exei hel oid<poga jragajiuBia axov riavvouxao yia tig uito-xi9£|i£VEg Egioxixsig axa^ieq tod ayogiou (A iii).
riagoXo jiou xa xugia Qi[uaTa eivol jrapdnoia \i£ auxd xou Zzddij xai xou Kax'Qovgjxnov, |i£ xr| 6idxa£u, xiov oxiivtbv xt]g Ex9£ar|g xoug 6iv£xai aXXou t] £|.i<paav|. O gQOJxac tol1 Oogxouvdxou yia tt|v fkxgovEXa 6ev avatpEgsxai tua-OdXou axn,v jtQcoTii jtQd|t|. Xtt)v jtnam] axrjvrj, avd^tEoa a' auxdv xai xov riavvouxao, r\ £j.icpoor| oivExai oxt|v e^dQTT]ar| ton cog Oexou nai6ioir o riavvouxaoc exei axouoEl tpr||.iEg oxi o <t>ogxouvdxog jtaga|jEXei xig airouftEg xou xai. xdvEi xaxdg naQEEg, xai, xov EjiiTcXrixxEi uuaxiigd. Mexd xitv iuagouaiaor| xr|g Egom-XTJg xgsXag xou Amiga yia xttv ITExgovEXa axr] 6evreQT| axirvr), r\ xqlxt] xai xe-XEuxaia axrvyf| xiig Jigd^rig EiuaxgEipEi oxo GE|ia xr|g ngibxrig axTjvrig, oxav o <t>ogxouvdxog EgxExai avTi^EXomog [re xov AdoxaXo, ttjv Jir|yr|, ojroc tcioxeuel, xcov £a(paX)i£va>v jrXr]gocpogi(bv xou riavvouxaou. To EiStiXXio xou <t>ooxouvd-xou xai Tt)Q IlExgovEXag EiadyExai yia jrgioxT] ipopd atT] bevreoy] axv|vrj xi]g S£UTEpr|g jrpdErig. To £gyo XoiJiov oev Eivai anXatg )iia laxogia aydjir|g- exei oe irgcoxo nXdvo xr| auvoXixr) aXXayv) xr|g xvyryg (fortuna) tov vEagou rjgcoa, xou aix|.iaXcoxia|i£vou jtaubiou nou eyivs eXeuGepo, jrXouaio xai euxuxlo^ievo.
O 0ogxovvdxog GeXei va ngo6dX£i Eva pr|xd r|0w6 |iT|vt>|ia. Touxo exxiGexoi axov IlgoXoyo, svav u.ov6Xoyo xr|g Tuxng, r| onoia jiagouaidtExai tog rjOixr) bv-va\rc[. 6iv£i xt] 6oV|9Eid xi^g novo a' EXELvoug nov xtjv xtgbiaav ys. tig Sixeg xoug jtgooitd6EiEg (ax. 19-22, 73-88). Atpoij 6(ooei nagaoEiynaxa ajxo xr)v agxaia laxogia, t) 1vyj\ oxgecpExai axo Kdaxgo yia aiiyxgoveg ixEginxuaEig xr|g yEvvaio-6iogiag xt]g. Eexivo |iia exxevt) nagex6aar|. sitaiviovtag xoug xaxoixoug yia xig EJti&ooEig xoug xooo axa ygdii^iaxa 600 xai axov nakz\io xai jigotp^xEuovxac 6x1 ygrjyoga 9a ajraXXayoirv ajxo xoxig Totigxoijg Eio6oX£ig (ax. 90-118). rupL^o-vxag axo xugiiog Gfijia xiig, Xeel 6x1, e6w axo Kdaxgo, exel avxai.iei.i))£i noWovc, tpxmxoijg avOgaiitotig 6ivovxdg xoug Strvafit] xai 3tXotrtT|, yiaxi xoug eSXejie:
atpevTeg va dvvXtiryaoi fiEydAovg, axov ogi^a, Ta%id xai agyd, xai avowal/'?/ xiapiid dev eyviOQi^a...
O <£>ogxowdxog, Xsei, Eivai Eva Jtagd6Eiyna' r| X0J|XU)8ia 0a iEUEi:
(127-8)
yia rg oqztsi; tov toi noXXiq, rai dtd^e; tov toi xXijoeg, xai zdoEg xov xg a/uexgi/xeg, xai xd^cg xai mQiaaeg, mig ajxo oxXdGo eXevxego xai nXovoov exa/xd xo, xi eioe aviJxdXjiKJxeg xa6^S xai dd£eg tqiEQa xo.
(139-42)
135
H arnxaaia xiov teyou-Eviov xiqg TvxT|g yia xoug xaxoixoug xou jto).iogxri|.iEvoT' Kdoxpou eivai itgocpavrig: t| he^Aovxixti EuSai^ovta Ga 6o0d 105 avxa[ioi6r] Ejrijrovuiv repoajxa9a<iv xaL unaxoT|g oxoug EJtiXEcpa\f|g.
Kaxd jtoao djicog £jiaA,ri0Euovx(/i xa 6i6dy^axa xr)g Tuxr|g a£ 6,xi axoXou-Gei oxo £gyo; H y£u.dxr| OEoao|j6 ujiaxoxi xou (Pogtouvaxou axov xx|6£ii6va xou ngosgxexai, ev lieqsi xouXdxiaxov, and xo 6x1 yvwgiuEi nojg x\ xaxr) diaytoyxi 9a jijiogowE va oSTryrpei ot ajioxA.r|gcoor| (B 221-4), evio Eivai oiyouga exoi-fiog he xr|v riExgovE^a v' avxaXXdlouv dgxoug —xai &axxu)a6ia— xwo^5 TT1 ouyxaxdGEUT] xov (.lEyaAojv (Y 471-90). ^gdyita Jioti Ba BetpQOtrvTav oooago jragdjtxco|.ia jtgog xoug yovEig. nag' 6Xa amd, 6ev umdgxEi £&d> xo avxioxoLxo xiov vuxxEgivciiv auvavxrioeiuv xou Ild^cplXou xai xr|g Oaivxgag xou ZxdOi] ov-X8 xr|g 6iajxgayjidxEuor|g xexoiwv auvavxT|a£(flv nou ouvavxd|i£ axov Kax^ovQ-fijto. Kai, jtagoXo nou 01 Siaxrigu^tig xou ITgoXoyou 8ev £jiavaA.a^i6dvovxai gr|xd xaxd xr| 6idgx£ia xou sgyou. Sidipoga jxgoatojia niXouv yEvixd yia tov gdXo xT)g Tuxiig x| xou Pi£,lxou ott] 8ia(i6Q{pcoOT| xiov ytyovoxiov B 241-52, E 295. 313-4). To ioio xo ovo^ia xou r\Qwa iyn. 6E6aia. arijiaoia — o Tiav-vouxaog xo 6idX£|E yiaxi Euxdxav va exei- o 9£xdg xou yiog xaXr) xuxn 575-6).
H dXXxi 61)111 xou (iTjvufiaxog xiig Tux^g sivai t| i&£a oxi 01 anagxisg xi|.ioj-gouvxai a' auxd xov xoa(,io. FlgdxEixai yia Eva x|Gixd 6i6ay)ia nov 9a ^uiogou-0£ va avxXr|9Ei and xt)v laxogia xou Tgtoixou noX£|.iou, G£|ia xuyv XEaadgcov lvTEQ|iE6tuv jtou axoXou9ouv x>)v xco[iw6ia axo xeipoygatpo xou (Pogxavvaxov 6x|X(bv£xai, jcpdynaxi, gx|xd and xov AivEia xaBaig cpEuyEi ano xr\ tpX£y6|.i£VT) jioXt] xou axo TEXog xou xgxagxou ivxEgnEdiou (ax. 191-2). Eivai Ex6r|Xii r| ava-Xoyia avdjiEaa axr|v iidXiOQHLa xr|g Tgoiag xai xr|v jxoXiogxia xou Kdaxgou, |iEaa oxo ojioio jrgoogiL,6xav jtgoipavtbg va jxagaoxaOEi o <Pogxowdxog.
Av ojaxdoo, OJtcoc cpaivExai mGavdv. xa ivxEg(iE6ia Eixav yga^xei yia va jiagaoxaGouv avdjieaa axig jigd^Eig tou Egyou, airtrj 11 ftuooiojvr) jigoEiooitoi-riaii 6ev Ga 1'ixav T| xeXixt] EvxuKtoor| Jtou dcpr|VE o <PogxovvdTog. H ni\inxr\ ngd-|ti xeXeicjvei (ie [iiav ajtoxaigExiaxt'igia opdia xou Mjio^ikti, axt]v onoia ev/e-xai axo xoivd: «xt o 0iog va aag a%u>axi xgdvovg noXXovg xai Xfvxegid axa amua aag va 6eiTE» (E 412-13) — anrixwvTag tk)v itgoq)r)T£(,a xr|g Tu/rig axov FlgdXoyo.
'Exai, rcapoXo icou o ^opxowdxog aacpaXwg 6ev Eivai |jia 6i£*f;o6ixr| riGixi] aXXxiyogia, jtagouaidl;£xai, coaxoao. ug 3iagd6£iy(.ia Evdg grjxov )irivuLiaxog — xai [idXioxa £vdg iir|vuf.iaxoc nov 9a avxioxoixouaE aacfibg axig i6£oXoyix£g avdyxEg xr|g 6£V£xixtig 8ioixr|OT)g axo Kdaxgo xaxd xii didgxEia xr|g jioXiog-xiag.
Oi 6uo VEagoi eocoxeu(.i£Voi axov (pogxovvdTO Jtapouaidgovxui cog ou(.inaOT|-xixd xai oo8agd jigoacona xai 01 XupixEg ojiiXiEg xoug |ie Os^ia xov Egtoxd xoug ojioxeXouv eva arijiavxixd yvcbgia(.ia xou Egyou. IlagoXo jiou auxd xa xWQia &ev exouv xig jcXouaiEg eixovsg xai xr|v jtgoaEXxixd laoggoJiri^Evri 5onr| ixou xa-
136
ALFRED VINCENT
KQMS3AIA
137
QaxTr|QÍ4£i TOv Zxaßtj, o <J>óoxoXog EĹvat oe 6éoT| va ôúasi xttv Evxújimat] xr|g au6ÓQ|ir|Tr|g 0UYy,tvr|fjT]g, axó[ir\ xai óxav xgu;oTu.ojioieí, éva xoivóxaxo \ion6o:
'Eqídto., 'g noto axoXeió 'jzga^sg, xai núyfiig fiadrjfiéva róovj Xoyiíí) [ijiEQ&éfiaza, <pgixxá, xaxaga/iéva; ľloio ůáaxaXov éxoi ánovo rjvgrjxeg va <te ptáBr\ va ôíôijg jzgíxsg, ôáaava, xgíoeg, xarjfiovg xai náOr\...
(B101-4)
To oxoixEÍo xou xioújiog axov <t>ogiovváxo jtTTyá^Et a£ itEYdXo 6a9|ió anó xr] YEÍiOÍa ox)N,j(£Qi,cpogá xou r|Xixi(ow.£vou ejtíôo|ou eqwxý] Aoúga xat anó xr|v exixexoXXeuotj trav ÔEuxEgEuóvxcov Jtgoaámujv, ónwg xou AaaxdXou, xou Mjtgá6ou xai xiov uni|g£xüjv.
'Ojiiug xai axig dXXEg xu)|.i(uÔÍ£g, yívexai xáiiota X0T]arl orexixoú xtoún.oQ, nov jtaígvEi uuxvá jita apxExá «aygia» u_ogcpr|. O AáaxaXog qíxvei xdxw xov Aoúga (r 231-6) xai o TE;a6ágXag xgtíiEi Ě;úXo ôuo cpogég oxr] ôtágxELa xou ég-you (A i xai E 376). Ta xouaxoúuxa xpr|aLu.ofloioúvxai yia xtonixd £<p<pé, óxav o xoxéxr)g Mjr.gá6og TtsíElExai va EJtiaxEcpOEÍ xr| Mr\kiá (.iExa|i(pL£au.évog ae ^T|-xiávo (T 753-75) xai óxav o Aoúgag jigoaiiaGEt va EvxujKoaiáaEi xt)v flExgové-Xa ji' Éva (ujxggôoXixd) xOfUpó évôuu.a, Jtou xov xávEi va cpaívExai —xaxá xr|v exopgaai) xou MjtoE,ÍXT|— «ojoá yegovroyaioagog» \iz xaivoúgYia Xougiá xai aan.ági (A 461-76).
riagá xo yEyovóg áxi r\ jiXoxúj xou <PoQxovváx,ov xr\QÚ xig T]9iX£g au^ôáoEig xai to Jt£gt6áXXov xr|g eívai aixoXikaig «xaöcog jxgejtEt», oi xw|itxég oxr|vég xou Etvai YE|"áxEg aiaxgá ujxovooú|i£va xai xongoXoyixo xioújiog. 2' éva aaxEÍo, xo ojxoLo o AXé|r|g ZoXou,óg Qeojqeĺ |xovaotxó axnv laxogía xou BEáxgou (1973: 136), o Mjioy.KT]5 óxl (ióvo jxégoExai ejtí oxr|vŕ|g, aXXd oxgérpExai xai niXáet oxo évoxo óqyovo:
Eamaae, put] ptiXýc; eov óvrav eyw ötjyovfiai, aóiávtgoTte, yrj tpgáaaw xy tr/v xgvjxa oov, tpoßovßai.
(E 61-2)
O auvouaaitog a6iúa)v 6mitoXoxiO)v \ie u.ta aoôapr] r|9txr| éxst noXXd xqox\-Yoúuxva 0xr]v Laxogía xt]g xaj^ojôíag, anó xov Agiaxotpávn, úg xov Ruzante. O Aivoc, IIoXĹxr|g (1964: o6'-oy') axuieiióva u,ia axniEgivií avaXoyLa, |ie xov Kaga-yxió^ri. H auxápEoxri 6jxí,ôei§t] ocunaxixráv Xeitouqyicóv jxou xavovLxá ôev ava-rpégovxai eLvai xagaxxrigioxLxŕ| xou Jivsú^axog xou xagvaSaXLoú (6X. Kioug-xaáxiig 1986), [xs xo ojtoío tatog eíxav áu,sor| axÉar| oi xgt]xixég xwu.coôieg.
O auYYQacpéac xou <Pogxovváxov KgoXóyiaí xo xeigóygacpó xou he f.ua é(i-(lExgxi EJtLOxoXfj-atpLEgwd») axov evyevx\ NixoXó Nxeu,éxto, axr|v eroxecpaXioa
xr|s oitoiag ajxoxaXuitxEi öxl ovo(iä£,Exai Mctgxog Avxravi.og <t>6axoXog. 'EYYQatpa jiou r|g9av oxo qpwg atr) Bevexlo ajiö xa [lEoa xx]g ÖExaExLag xou '6Ü xai e^T)5 exouv öojoei jiXrjöog nXTigocpogicuv yC auxö xov ävOgairco (Vincent 1967,1968 xat 1980: tö'-xö'). O <J>öaxok>g yevvv]9t|xe yug(i> axa 1597 xat jteöa-ve oxo Kdoxgo axiq agxes MagxLou 1662. Eixe xxxjiiaTa oxo KatvoügYLO Xw-gio, öexajtevxE xiXLÖn,Exga voxioavaxoXixd anö xx\v n6Xr\, önou exouv owOei lxvt] TT)g oixoyEVELaxrig xaxoLxLag (Z. AXe^lou 1985a). Moiga^E xov xoövo xou avä|X£öa oxa xx%iaxri xou xai oxrrv jtgtuxEUOuaa, OJtou EIXE £rcior|5 ojiltl Mo-Xovöxi o $00x0X05 öev eixe xov xlxXo xou Bevexou euyevti, iixav ^lEXog xtig ape-ouöaXLXi^g xä£,x\c. H OLXOYEVELa i^xav 6evexlxt|5 xaxayWYiig tai 6iaxr|goüaE xo xaOoXLxö 6ÖY)xa. rXtoaoixd, ojaxöao, xaL os jisydXo 6a6|jö jxo?axiau:xxd, cpai-VExai. 6xi Eixav atpo|iouo0El areö xtjv EXXr]vö(ptüVTi jrXsiovöxr|xa.
H ü.ög(poooi| xou $6oxoXou rjxav T| ouvr]ÖLO(iEvri yia £vav dvOgwjro xr|g xoi-vuvixrig xou Beoi|c. Eixe j.xa8ei txaXixd xai xdnota Xaxtvixd xai Eixe xouXoxl-otov [ua E3xitpav£Laxf] yvojar] xcav xXaaixtbv yga|xiidxttiv xat xrig vonixfjg. Tvd)-gi£,E, aotpaXtög, igya xov txaXixou Osdxgou xat, torag, xxjv atpr|YT||xaxLxri jtoi,r|Gri xou Ariosto. 'Ofxtoc E^taou ar|ü.avxixö ^tEgog xiig ^atÖEtag xov ajxoxEXoüoE x\ eX-Xr)VtxT| XoYOXEXVia xx)g KgT]TT)c, yQaxxr] xaL 3xgotpogtxr|. Etvai xagaxxrigtaxtxö oxi xo Eva aitö xa xgia otat,6nEva xEtgÖYgatpa xr|g EQUKpiXrjg Etvat ano xo y£Qi xov <I>6oxoXou (Vincent 1970a).
Aev ^EgoxifiE av o <I>6oxoXog r|xav [liXog xgT]xixr|5 Axaöxi^ttag. Etxe jidvxujg yvtuQtnta, touXdxtoxov, nie xov Francesco Zeno, niXoc xT|g ava6iu)uivr]g AxaÖT|u.i,ag xtuv Stravaganti, o ojxoLog EyiVE EJtiaxojtog xr^g Capodistria xai xou onoiou r| TxXouata 6i6Xto9r]xr| 3i£gtXdn.6av£ xdjtota xgTixixd xstfXEva (Ilava-YiuJxdxTjg 1968: 93). O OöaxoXog Eixe £JxiaT|g ax£0"£ig |X£ xov Xoyw ogOöSo^o tiyouuevo Ta6giT|X navxöyaXo xat j.te xdnotov Avxwvto ndvxi|io, jiou pjcogEt jtLÖavöxaxa va xauxtaxet (iE xov auYY(?acpEa xou txaXtxou JtoiHEVtxou ögd|xa-xog VAmorosa Fede.
Kaxd TT] ötdgxEta xr]g jtoXioQxiag xou Kdaxgou, o OoaxoXog anowojiiqxE 6s6ata ano xa xxr|n.axd xou. ErnuyE aixö xt]V Kgf|xr) yia Eva 6tdöTT|(ia, eixe 6|iujg EJiiaxQETpEi axa 1652 yia va jcEgdoEt xa xeXsuxaia xou xgovia axr]v no-Xtogxri|j,£vri n6Xr|. 2' auxr| xr\v itEgto6o, Enat|g eveqyö goXo axo Su[.i6oüXio xwv <t>£ou&agxtüv, av£Xa6£ ötdcpogeg 6totxT|xixeg OgOEtg xai 6gr)x£ axöpt] %Qo-vo yia va ygdijJEt xr|v xW[i(ö8ta xou.
AIA2YNAE2EI2
Ot xgEtg xgr)xtxEg xco[ioj6iEg ouvßiovxat oacptoc |ie xov xXdöo xou txaXtxou 9e-dxgou ixou Etvai yvoioxog tog «XoYta» xmptoöta, commedia erudita (6X. Jiagajtd-vto, orju. 5). H Xöyta xm^tioÖLa Ef.tcpavtaxT]XE YÜgtu axa 1500. ava^xuxÖr|XE ajtö
138
ALFRED VINCENT
KßMÖAIA
139
auyygacpeLg öjitug o Ariosto, o Machiavelli, o Aretino xai o Bibbiena xai xaXXiEg-YŤ|6t|xe lÔLaĹTEQa axig KQiryxuuxég auXsg xai axig Axaör|LiL£g. Av xai ôiaóoa-iiaxíl^exai oe aúyxpovo aaxixó TTEgifiaXXov, t| TtXoxTÍ xiuv égycov avxXEÍxai ev (lépEL arcó tt)v agxaía paiLiaíxŕi xdiLiio&ia, (iE aváiuíjri uXlxoú xai cxjtó jtsi^ég ixaXLXÉg novelle (oirryrÍLiaxa). Ol auLiôáoBig xai ol xsxvixég ócpeiAav EJiioríg jtoXXá axrrv agxaía npaxxixrí xai 0x15 avayevvr|OiaxÉg s;gLir|veíeg xr|g apxcáag řvOYOTE/viKt'|c BECopíag (Weinberg 1961).
Ta xrjí]tixá Égya xgiioiiioľioioóv óXsg xig ôaaixÉg auLioáaELg xr|g XóyLag ixa-Xixrig Kto[t<»ôí.as: xtjv xaxavoLir| xr|g öpdartg oe jiévxe jxgá|ELg, xr| ÓLaípEori oe axr|vég, Tav jrgóXoyo, X15 evóxuxeg XÓJQOU Kaí XQÓvou, xo aúyxgovo Lteaoaaxixó jiEgiôdXXov xai XT] xOTlorl jrpoawjtojv nou EÍvaí oe LieyáXo 6a8iió xujtojioľnLiéva. ctXXá ôev éy.ouv rcgoxoflopioLieva ovóiiuxa xai LuiaxEg ÓJtug axr| «Xa'Ľxŕ|» ejxay-YEXjiaTixTJ xo)}i(oóía, xt|v commedia delľarte. KdOs éva aitó xa ngóciojta x(ov xpiytixióv x(o|iu)ôi(í)v éxei to avxíoxoixó xou axoug xoivoúg xÚJtoug xr]g commedia erudita: 01 tpXoyEpoL goLiavxixoí, vsagoí EpťoxEuiiévoi, 01 ;tXoúaioi aXXd x|Xixi<u-[révoi avxíCx|Á.oĹ xoug (nou LuropEÍ va EÍvai yiaxpoí, óíiwg o Aoúgag, r] ôixTjyó-goi, óncog o Nxoxógeg oxov Ixú6>)), o axoXaoxtxóg ôdaxaXog. o xauxriaidgríg oxgaxLO)xr|g, r| jrgo(;£vr|xga, r\ povepláva xat 01 Öidtpopoi ujTľ]géxeg. Axóllt] xai o 4>gdgog, Éva ÔEUXEpEÚov jiqóoumo axov 4>ogzovvázo, é%ei ngoyóvoug exuv erudita, lie ÔLaar||AÓXEpo xov Frate Timoteo oxo La Mandragola xov Machiavelli.
Ol Jtio ximoTtotíijiÉvEg LiogqjÉg x-ng xprrcixíjs xcnjuDoíag éxovv jióki auyxe-xgLLiéva xagaxxr|giaxixá am) xoivoú lie xig avxiaxoixég xoug ixaXixég. 'Exai, 01 naiÔEQaaxLXÉg xáaeig nov ajraôíoovxai oxov AáoxaXo axov Kaz'C,ovgfiJto (B 220-2) xai axov <PoQxovváxo (A 307-8, yia jxapd&Eiyiia) eívol auvT|OiaLiÉVEC axo-ug IxaXoíig auvaôÉXtpoug xot'C (Radcliff-Umstead 1969: 200), svá 01 xauxr|-oiágTi&e; oxgaxiú)XEg xr\q ixaXixr|Q axrivr^c jxapiaxávoirv xouc iiogtpuj[iŕvotiq, óittog xai 01 KgT|Xixoi auváôeX<poí xoiig (Boughner 1954: 90-5).
2xt]v jiXoxf| xujv xgi]xixwv xiojiaiôiáiv xgiiaiiiOÄOiom'xai iioxi.6a mv ajio-xsXoiiaav iiégog xí); axExixiig rtagaxaxaOľ|xr|C xt|c erudita. 'Exai. xo Oelicc xou véox' r| xr|5 véac not> ajroxaXt'jixexai óxi tívaí xo xa^Évo -taiôí evóg áXXou jigo-awnox' xQilomoKoiEÍxai yia va cpép£i xo aiaio xéXoc oe avagí6iir|XE; ixaXixÉc xojLHooíeg, ev(Ó xo (fiváívE |.iE oxÉ6ia Yta Évav ycxlio v| yóliov; sívai. oxeoóv ex xwv ovx ávEU xa)v épycov TT)S erudita. Ynágxouv Eľtíar|5 jioXvágiOLia xoivá x«-gaxxrigiaxixá ÓQaLiaxougYi.xr|q T&fývxbfc.
Kai ÓLtíDg, rjjiágxouv EJtíarjC arinavxixég oiafpogéc. Sxr|V commedia erudita. líEyáXo (.légog xr|g Eľtivox|xixóxTixag xou air/Ygacpéa —xai xou evôiacpégovxog tou xoivoú— axgficpóxav jigog xrrv jtXoxx), r\ onoia Tixav auvriBcog oúvoexii xai 8ugx|Liaxixf|. IlavoúgYOi urerigéxsg Ltiixaveúovxai e^tocpgevixá xóXna yia va eu-oÔtuOoúv 01 EQcoxixég 6Xéi|iÉi.; xcuv xugiwv xoug, 01 LiexaLicpteaEig xai ol jtaga-YvojgiaLÉg JtoÜ.ajr./iaaLai;ovxai xai oúo tí jtEgLaaóxegEg «Lvxgiyxeg» LinogEĹ va avajtxúaaovxaL xauxóxgova. 'fíg évav ôaOLió, r| hXoxt) xou Izádr/ lioiú^el lie
sxELVEg xr|g erudita. av xai \i£ xa öixä xoug Liexga öev eivai L&iaixEga oiivöext). Sxov Kaz&VQUJio, coaxoao. r| nXoxii eivai itoXu ajiXouaxEUHEvr|, irgaYLia 3tou LaxuEL ax6|.iT| jtEQLaaoxEgo yia xov (pogrovvato. To iölo auii6aivei ejtLOT|5 va eivai xaQttKTWaxixö YvuigLOLia xr|g jxoLLLEvixr|g xtojiaiSLag riavuigta xaL xr]g ^LuOLOxogiag Eqcozoxqito^.
'Oaov acpogct auyxEXgLlieVEg «jtTiYEg» XT|g j[XoxT)g xtov xgr|XLXtciv xton<jjoi(j)V, 0 Pecoraro (1986) i)Hoaxr|gii;EL nEiaxixd 6x1 o Sradrjg qvxXel xr| 6olit| xov oe lle-ydXo 6a0Lio, xai jiLÜavov ajtEUÖEiag, ajio xr|v xaiLicaÖLa L'amame furiosi) (exöo-6t|XE axa 1583) xou Raffaello Borghini — lie 0i]LiavxLXEg ncivxiug anXouaxEUCELg xaL jigoaagLioyEg. O Kaxt,avQfi7Zoc;, tuaxoao, xaL axÖLir| JiEQLaaöxEgo o 0og-zovväzoc;, axrjv a3iX6xr|xa xi^g öOLirjg xoug, ÖLacpegouv xöao gL^ixd and 6,xi ajroxEXei xavöva yia xt]v erudita. nov (paivExai jtoXu amöavo va 6iaxi-|gouv tl: ygvixEg YoaLiLLEg auYXExgiLiEviov EgyCDV, Av ol öuo oirvYgaqjEig dvxXrjaav ovxcug xr|v jiXoxt| xov xtoLiü>öicov xoug ana auyxEzgiLLEva Egya xr)g erudita. 6a JigEJtEi va xa axoXou0i]oav jxdga nokv EXsuÖEga — xöao, tiov öuaxoXa nj-rogoiijiE va iiLXr]aouLiE yia eva ouvoXlxö «j:göxuno».
Ynagxow, ©axoao, rtEpurxiooELg onov ^ELiovtoLievEg oxr)VEg. ÖLaXoyoi r] dX-Xa xagaxxrigiaxixd axoLxeia lijioqel va ajTOÖELxxEL öxl jtgoEgxovxaL and ovyxe-xgLiLEva ixaXLxd cgya. Mlu x(u|.llxt] axr|vr| axov KctxtpiiQfaio, axryv ojtoia o Ad-axaXog anaYYfiXXEi Eva auxoaxEÖio jtOLT)Lia jigog xLLirjv xou MjrgdSou, Eivai ae LiEYaXo (tegog xr]g OLaaxeuT] LiLag axr)VT|g xou La Fanciulla xou G.B. Marzi (exöo-OriXE yia npibxr] cpogd axa 1570-1' 6X. Vincent 1966 xai KaxXaLidvr|g 1993a: 36). M£xa|u dXXcov, 0 Xogxdxar|g «exXei|ie» xoug ixaXLXOÜg axlxoug xou Xe£r| jigog XeEi"| cljtö xov Marzi. 'Oaov acpopd xov ZxdOrj. o Pecoraro (1974) u;toaxr|pLt;E jxel-axLxd dxi ol xcouxxoi 810X0701 axr]v xoixt] £rxr|W| xr|g JtfJCOXTiQ regd§T|g xai axT|v jigonri xai xplxr| axr]vr] xiig xgixr|g mgdtr]g (xaL ndXi axr)VEg lie xov Mrcgd6o, xov ujiT|QExri xou xai xov AdaxaXo) 6aai£ovxaL ae eneLodoLa xou La Prigione d'Amore xou Sforza degli Oddi (exooOuxe yia JtQWXT] cpogd axa 1590). O Pecoraro jrgooOEXEi (a. 89. ariii. 2) dxi axo Egyo xou Oddi, droog xaL axov ZrMi). auxeg 01 axr|VEg Xiyin oxsar] exouv iie xrrv xugiaig irXoxiy xo 6dpoc nov öiÖExai axa ave|dgxr|xa, aav tpdgoa EJiEiaöÖLa eivol xop«>txr|giaxixö xiig commedia erudita auxr|g xrjg mgiooou. To egyo xou Oddi lijioqel axOLLT| va ajXOXEXEaE xrrv mryf| ELuivEuarig yia xa EimaöÖLa axa onoia o XpuaLJurog auXXaLi6dvExaL xai 0 riaLitpiXog nagaÖLÖExai yia va xiuu)QT)8el EXELvog avxi yia xov cf iXo xou (Pecoraro 1974: 100). Ta Egya xöao xou Oddi öao xai xou Borghini avxiitpoaco-jteuouv Evav xiJTto xr]g erudita yvtßoxo tog «ao6agr|» xtoLicuÖLa (6X. Herrick 1960: 186-92), o ojtoi,og uj:r|g|E öt]LiocpLXr|g axa xeXt| xou 16ou aLOjva xaL o yEVLxbg xo-vog xou onoiou avxavaxXdxai iaio? axov XzdOrj xaL xov <Pogzovvdzo.J
EvÔLatpégov éxouv euíai]g ol avaXoykg jtou (itilielíúvsi o Pecoraro (1969/70) avti|.ie-aa axov Kaxt,ovQ)i7io xai x<j)0Ía artó épya xou GiambatLisLa Delia Porta, elÓixó xou
140 ALFRED VINCENT
O yvtooTÓTEgog oxo or|LiEgivó xotvó xXáôog xí]g ixahxŕfe avayEwn.ot.axr|g xcotimôiag LiáXXov ôev eívaL t| erudita aXXá r\ commcdia delľarte* AvtíBetci lis áXXa eíôr], r\ commedia delľarte 5r|LiiouQyr|9r|xe anó EnayyEXLi.aTÍEg T)9onoioúg-xo vórma xríg Xé|r|g arte o' auxá za auLicpgatoiieva eŕvat «EJiayysXLia» r| «ow-xExvia». EiôaLte (a. 126) óxi évag 9taaog xr|g commedia delľarte 6qÉ0T|KE tatog oxrrv Kgrixr] yúgco aza 1600 xat ôev sívaí, 6É8aLa, aníOavo va Értatt,av av%vá oxo vt|oí eitayysXuaTÍEg riOonoioí (n6. Vincent 1994S). IxaXi.xoí Síaaoi yiigi^av zv/v Eugconr|, anó xo ToXéôo tóg tov Táiiear|, xai Ltnogoúaav va §eitegáaoDV Toug yXcoaaixoúg cpgayLioúg lie xr]v xéxvt] xoug xou xXóouv xai liíliou (K. McKee oxov Scala 1967: xvi-xvii).
Qaxóoo, ôev unágxei xínoxE oxa xgrvxixá Égya nou 9a LinopoúaE va eíxe yt-vEt yvcoaxó i-tóvo anó xrrv commedia delľarte. Kat xa ngaytiaxixa ôiaxpixixá yva)0Ía|iaxa Xľ|g EnayyEXttaxixrig iTaXixr)g xtoLicoÔtag anouaiát,ouv EVTfiXcóg anó xa atO^ÓLieva xgr|Tmá égya. riaxí Éva Égyo XT]g commedia delľarte ôev eĺxe axaGegó xeílievo- ôrj|xiougyoúvTav lie auxoaxEÔiaaiió návco ď Éva ôiáygaLiiia ŕ] OEvágio. Ta npóatuná zov r|xav 6aoxxá Éva oúvoXo anó xaOiEpcoLiÉvoug xú-noug jtou enavÉgxovxav oe avapĹOLurra Égya, xaôévag |í.e to ôixó tou Xaoa_ XTTigLaxtxó óvoLia, TtgootoicEÍo xai xouotoúlii, óntug o Pantalone, o Bevexóg é[inopog ue xt| yatit|)fj tiuxri xat to otevó xóxxlvo navxaXóvi, xai o Atlecchino, o agxETiuuxóg un-ngéxríg ue to xoucttoúlii tou ae oxéôta jtou 9ulúí;ouv LinaXcó-Ltaxa.
O AĹvog noXíxiig eĺxe unoaxr|QÍ5;£i óxt 01 ngóůpoiiot xtrg xgx|TLXr|g xcolico-ôíag jrpÉjtEi va avat;r|xt]9oúv axr) «6evextxr|» xcoiuoôía, r\ onoía xonoOsxeíxat xaiuá tpogá aváu,eaa axryv erudita xai xr|v commedia delľarte? O oiaoriiióxegog Exnpóatonóg Txjg rpav o r|9onoLÓg xai 9eaTQixóg ouyygatpÉag Angelo Beolco
ĽOlimpia (jioÚTT) éxäoori 1589)- yLa xov Delia Porta, 6X. Clubb 1965. H Bancroft-Marcus (1980a: 30-1) tovĺí;ei Eníar|g opioLiévEg avaXoyÍEg u.e xov Delia Porta xat ava-(péfjm xánota áXXa égya —xo Ľ Amor costante xai zo Alessandro tou Piccolomini, xo // Gélom tou Bentivoglio, xo La Suocera tou Varchi xai zo Pastor Fido xou Guarini— ta areola EÍxav íorog ôiúoei lôéeg yta |.iEftovco|jévt:g oxr|vég. 'Ooov aqjogá xov 0ogtov-váto, öl avaXoyÍEg Jtou nagaxTjgoúvxai ue xo // Furto tou D'Ambra (Vincent 1980: Mt'iľfť) ^Ev sivaL EXxexauévEC,. To // Granckio xou L. Salviati (1566) ÉXEl évav ÉxBexo iígiua itou ovoLiáĽExaL Fortunio xai xou onoíou r) ayamnuiVTi Xeyexai Petronella. Aev itgÉnet ótuag va ^exvt'iltE óxt ol vsóxEgoi ouyygatpElg TTjg erudita éjtaigvav auvextúg axoixEÍa arcó jtaXatÓTEga égya, <(kixe eĺvoll ôúaxoXo va evxoirloEt xaveíg xr|v jtgay-LiaiLmí nriyi] xáitoiag XeítxopégEtag xaiv xgrjxixróv xelliévojv. To jióvo aíyougo EĹvai. óxl ôtátpoga ixaXixá Égya rjtav yvroaxá axoug Kgt)Ttxoúg xojLKoÔLoygáqsoug. Tta xr|V eommedia delľarte, 6X. Sanesi 1954, Pandolfi 1957-61, Lea 1962 xai Scala 1967. BX. A. noXíxi]C 1964: va'-vy'. O Padoan 1982 ölvei Lna rvf|HEi.i<i.'iu*vi| xai éyxugr) rca-gouoiaati tcüv «BevExtav» ÖEaxgLxcov auyygaijpécův. MjtogEÍ xavEĹg axó(iT) va au|i-6ouXeuteí xoug Herrick 1960: 43-59 xai Radcliff-Umstead 1969: 209-30. H exooar] xcov arcávxtov xou Ruzante anó xov Zorzi 1967 ÉXEl nugaXXuXri Lxa?,txv] (lExátpgaor).
KHMßAIA 141
(yúgto oxa 1496-1542), yvaiaTÓTEgog wc Ruzante xaTÚ tov oliwvulio Xíogitó anó tí]v náôo6a nou nguTaytoviaxeí oe noXXá anó xa égya xou. Ta xagäXTtj-gtoTLxá yvcogíotiaxa xou Kar^ovg/uiov, elôixó, xa oitoLa o noXĹxt)g GetogouoE óxi ngoégxovxav anó zr\ «6evexixt|» xtojiiuĎía, EÍvat r\ anXouaxEunévu, nXoxr), ti É|-icpaori oxa xunonoitiLiéva xojftLxá npóaa>na (xol óxl oe xaTaoxáaEig tt]c nXoxrjg) cog m\yŕ\ xtoúptog xat í) ngoTÍtunaii yta 9ogu6cí)&T] xa>|.uxrj bgáaz\. Ta enixeigriLiaTá xou ótiíog ôev anoÓEixvúouv ax' aXfjesta lua xÉxoia axéor]. Eívat yeyovóg óxi r\ anXouoxEunévt| nXoxx] xagaxxvigĹtei ogiatiéva «Sevetixo» égya-lootóoo, o' auxég XLg nEgLnxiJjaetg, oi auyygacpeíg anoiiaxgúvovxai gitixá anó xa veoxXaatxá \xoú6a xat ou(i6áoEig xat ÔT|Ltiougyouv égya evxeXujg ôiacpogE-xixá anó xig xgr|xtxég xto^taiôíeg.10 'Ontog xai va 'xel xo ngáytta, t| anonáxguv-ax| TT;g étupaoT|g anó titv «ivxgtyxa» eívai yvcógiotia xat áXXtov xgt]XLXtóv et-&<óv EXTÓg anó xr|v aaxLxr| xaipitoota. Ol «Bevexol» auyygatpEtg. avxtóexa \xt xoug KgrprLxoúg, nagaôaívouv zr\ veoxXaoLxrí vógLia xat oxov xEigLoitó xtov ngoaárnoov o Ruzante £^£LÔLX£Úxr]XE oxoug xwQLXOiig xou anó xr]v náôoôa, evcó áXXot Eioáyouv notxĹXoug xúnoug lie x<*paxTT]gLaxLxá yvcogíotiaxa xánoi.ag auyx£xgiLiévr|g nEgtoxŕ|g. O noXu&iaXEXTiotióg eívaí áXXo éva ôi.axgiTtxó yvcógiotia xcov «6evexixcóv» épycov nou anouoiá^ei anó xt)v xgrrtLXn; xcútiíoóĹa. Oao yia xo xgíxo E!u.x.rigi|i.iu xou IloXíxri, unx)gxE nXf|6og ngoTjyoÚLievtov xw^ii-xrjg ogúoi^g axryv xax£|oxr|v erudita' éva nagáôeiyna eívaí xo La Fanciulla xou Marzi, xo onoío, óntog £Íôa|i8, eĺxe ujtóxpT) xou o Xogxáxor|g.
O Pecoraro (1969/70: 182-3) éxei £nioxŕ|0£i xr|v ngoaoxii oxo óxi oxo xelqó-ygacpo xou Kaz'QovQfixov zo égyo xapaxTX|pĹi;ETai -aojitbía QsótxoXú^a, (pgá-OT| nou anoxEXEĹ uExaygacpti oe eXXr|Vixoúg xaQaKT1ÍQEÍ tou ógou commedia ridicolosa, nou xgt)OifionoL£txaL yia évav lôiaíxEpo xúno xcoLicoôíag, ôí|iiocptXT| axtg agxég xou 17ou aitúva. Engóxeixo yta yQanzr] xcoiitoôía, lie noXXá óiicog yvcogĹOLiaxa xr|g commedia delľarte.11 O Pecoraro 0£u)p£Ĺ xi^ axoiXEitóôr] nXoxf) xou Kax'QovQ/atov xaL tt|v éLicpaor) xou axr\v exfiexáXXEuari xtov xunonoir|tiévcov ngooiúncov xai Tr]g xcou.LXT|g «ôgáoiig» tog axoixEĹo nou ngoégxovxai anó xr)v commedia ridicolosa. Qoxóoo, T| ut(ir|XT| xeovoXóyTiaT| tou Kaxt,oÚQHJiov ôr|(ii-ougyEÍ ngó6Xr|iLa yť avzŕ\ zx\ OEtogĹa xai, onujoöi)noxe, 01 OLioióxr)xÉg xou lie xcoľtcoôĹEg ridicolose 6ev EĹvat agxExá ÉvxovEg tóoxe va auvEnáyovxai |xiq á^iEoi) ax£or|. ngáyLiaxL, xa xctgaxxrigiaxixoxEga yvcogíoiiaxa xcov ixaXixcóv égycov, óncog i] ouxvt) iQX\ar\ xgicóv |.ióvo ngc/EEWv, ngooconeĹcov XT|g commedia delľarte xai noixíXcov xonixúv ôiaXÉxxcov, ôev anavxoúv axtg xgr|TtxÉg xioLiioóĹEg — Exxóg anó xixv xgíngaxxr| ôolit) oxov IzúOtj, nov mOavóv ocpsiXexai as lletcíve-
nagaöely^axa eívaí to avióvuLio La Venexiana xai xa Bilora xai Parlamentu de Ruzante che iera vegnü de eampo xou Ruzante.
H 6i6^ioyQacpLa xou Pecoraro yia xuv commedia ridicolosa unogEĹ va cjuunXugcoOei UE tu |iOvoygatpia xou Marili 1978.
142 ALFRED VINCENT
véoTtgo ôtaaxEuaaxrj. H \é£,r\ «QsóixoXát,u» oxo xeiQÓYpaqpo tou Kax^ovg-fmov jijroQEL va itpooréSrptE cietú tuv Enoxr] tod Xogiáior) anó xánotov avu-ygacpÉa, o onotog eíys Ôei tov ópo os ixaXixá XEÍLiEva. 'Onotog xt av i^xav nou Xgr|atuonoÍT)OE aim'] xr| XÉÍjn, via va xaQaxTn,gía£t xov Katt.ovQpmo, EV&Éxsxat va |ít|v xt]v evvooúoe |íe xr| axEvóxEQi] crnjiaoía jtou ctii|.ieicóvei. o Pecoraro. aXXá va r)0EÄ.E anXcóg va xávEt tt)v avxiótaaxoXr| ué xov ógo uo^édia xaoxagáX (jroi(.iEVLxŕ| xcoucoôía), jtod xQT|ai[iQitoieÍTai axrjv EmxEcpaXíóa tod xeiuévou tt|5 flavÚQiac, Oto ióio x.Etgóypacpo (6X. nEgiYgacpr] tou anó xov A. IioXtTr| 1964: oó).
Oaívexai Xomóv aacpaXécrtego va auitnEgávoune óti tu ituXixó égya nou anoxÉXEoav tt]v acpexr|gía xcov Kpr|Tixcóv ouvygacpéaiv óev avr|xav axov xtnpo xr|g «óevETtxŕ|g» r) xr|g ridicolosa xco|,icoôí,ag, aXXá náXXov axo xugíagxo Qtv\ia xr|g Xóytag xa>u,coôíag xat. LÔtajg, lacug, axr|v erudita xou TÉXouq xou 16ou aicóva.
H imap^ri aTOL/EĹojv xotvtov ae óúo r) axócir) xai 0x15 xpEtg xgrynxEg xco[cco-ôtsg —nou nEptXauoavouv Xexxcxouq anórixoug xai yEvixoxEpsg onoióxriTEg oe (roxĹôa xr)5 nXoxr|g, oxr|V xaxaaxeuŕj ir|; nXoxr|g, axr]V £acoxEpixŕ| ôottŕ| xcov axr|vcóv xai otí) ôiánXaari xat t»i xQ^aip;onoír|ar| xaOiEgtonivtov xco^ixcóv xú-raov— éxei or]tieico6eí ajró ôtácpoooug xgtxtxoúg xat éxei uvt,tfvt]f)é, ôt£Ôo|txá anó tov noXíxri otitv éxôootí tou tou Kax^ovgfmov (1964: §6'-oy'). O rioXÍTr|g autinepaivEt óxi «evÚ) o jtoiT|XT|c tou Zxá6r| yvtÓQi^e aatpaXcóg tov Kaxgoúg-\ino. ôev xou axá9r|XE óiicog auTÓg xo xúgio ngóxuno. Ze nága noXXá ar|HEÍa vai ngcoxóxunog xai xo óŕ/cog áXXo yvcopíyit xi auTÓg, óntog xai o XogxáTar|g. tig txaXtxÉg xcotuoóÍEg xou xatgoú, anó xig ojtoÍEg á|i£aa EJtr|gEá^Exai» (a. |ox'). O OóoxoXog, anó xrpv áXXn,, «cpaiv£xai noXú nspioaóxfipo Enr]gEaa(,iÉvog xai mo áuEaa ££;apxn,iiÉvog anó xov Kax£oúp|i.no» (o. Sax'), nagóXo nou TJxav xai auxóg E^otxEicotiÉvog (ie xt|v txaXtxií xco|xtoôía xai nr|g£ noXú uXtxó anó au-TTiv (o. tfi'). MoXovóxl ot 3xagaxí)giíaEig xou noXÍTT| EÍvaí jioXúxmeg, éxei xt|v xáoT| va urtEgxovĹ^EL Tig onoióxi^TEg tcov xqt]tlxojv égyuiv (Eiôixá tou Kclt'Qovq-juiov xai tou <PoQľovváxov).i2 Qotóoo, EÍvaí ava|X(pLo6V]TT]TO óti ol ovyyQa-qpetg axoXou6oúaav mg évav 6a9^ió |.ua xoivt| «ouvxaYr|»' EÍvaí ejtĺot|5 Xĺyo-jco-Xv 6é6aio óti o 4>óoxoXog ir/ŕige xáiroiEg tôéeg zibixá anó xov Kai&vgfiTio.
Ti.a va ou|uxXT|g(óoou(te thv eixóva xov ÓLaouvôéoetov xtuv xo>|j,ojôiiov |íe áXXtt xgT]TLxá égYa, 9a jtgéjiEL va ava(pégou(XE óxi o ®oQľovvázog, r\ xEXEuxaía XgovoXoYixá anó xig xgEig, jTEgiéxei aacpéoxaxoug cpgaaxLxoúg anór\xovg xxjg EQW(píh]z xai xáitwg XiYÓTEgo E^CfiavEig nvŕ||XEg xr)g ílavóigia^ unágxouv ejÚ-ar|g oacpEÍg avaXoyÍEg jie xov Eqcůxóxqito oxr|v nÉ^iJxxr| oxľ|VT| xr|g xgíxr|g ngá-
11 Aev aXi)0EÚEL, 71a nagdÔELyna, óti o Mitoi;íxi)c tou (ťóoKOÄou cuiocqúttei yaa JTgó-Taori yá|tov ónui; xávei o KaTCáganog oro égyo tou XoQxáTOT], oúte óti u.-iáoyouv ouoiuOTixég tpgaoTixÉg avaXoyie; OTOug ot. B 430 tou <I>ogzovváxov xou B 340 tou KaTL,oľgft^ou.
r
KfiMQAIA 143
|r|g. onou 01 vtagoi EQCOxeujjévoi avxaXXaoaouv oayjuXioia (Vincent 1980: \iy -"-£.')■
Exxóg anó Tig YgctJtTÉg XoyoxExvixEg «nT|YÉg» xoug, OTig xgr|Tixég X(0(iwôÍEg EvooJnaxióvovxaL EJtíoríg oxoixEÍa xou xgT|xixoú jtagaôooi,axoú noXixtojxoú. ria jxagáÔEiYl-ia, anavxoúv exeí itXrieog ExcpgáoEOjv itou cpaívovxai va EÍvaí jtagoiniwÔEig, xáitoiEg anó xig onoĹEg ixagxugoúvxaL oe avEtágxrixEg miYÉg TT]g XDT|UXt)5 Xai'xV]g nagáôoor|g. Ztov <Pogxovváxo, airtTJ r| X«'íxr| oocpía EÍvaí éva axoixeío nou xaQewtlQÍ-CEt [iia anXV) yvrvalxa, xi)v ngo^Evi^xga ľlExgoú (Vincent 1980: Xrf).
Ti aiHCTEgáauuxa 0a ngénEi va byú/.oi'[iF OJtó otTJTTj ti| iie/j-ti) twv XoyoTB-Xvixujv ôiaowôéaEiov; To va xaTaôtxaaou|.ie Toug Kgipixotig cog «^r| ngcoxó-TUitoug» Xoyu) xr|g xt>x|or|g anó auxoúg iTaXtxcóv xai eXXr)vtxcóv «nr|YCÍ)v» 9a T|xav avaxQovtoxtxŕ| Ecpag^ioyn ^iLag oúvygovnig (t'| uV|jrcog gonavxixr|g;) evvoc-ag tx)g ngcoxoxumag. @a r|Tav nio ocoaxó va EnatvéoouuE xt)v ngwxo6ouXía xoug xai tr|v Ent.ÓE|tóxT]xá xoug oxt|v EcpagiToyri xcov yvcóoEcov nou EÍxav ano-xxŕ|aEi anó xo ixaXtxó Oéaxgo, ngoxELtiávou va nagouaiáoouv xr\ vEoxXaaixŕ| xco^wôla oe eXXt]V[.xó xoivó. 'Oaov acpogá xig o|xoLÓxr|XEg fiera§v xcov igtióv égycov, auxég cpatvovxai va EÍvaí ngo'Cóv Evóg uáXXov auyxpaxr|uévou nEiga-ticcxiO|ioú, xaxá tov onoco 01 oUYygacpEtg &taxr|goúoav Éva Saotxó nXaíaio nou EÍXE anoÔEixxEÍ anoxsXEaiiaxixo axo iragEX9óv, xo YÉ|xiíav óucog ue óta-cpogtxtxó xgóno, cóaxE va ÔTi|xioi)gYif|aow tgía agxExdt ôiacpooExixá ÉQYa-Qoxóoo. xa xgia acoy3ii£va Égya ôev avxtngooojnEÚouv oXóxXr|gr| xiyv toxogícc xou xu)|xixoú 9£cixgou oxr] ÔEVExoxgccxoúuevt] Kg^xt] xai taojg sívat ev uÉgEt vu-Xaio to óxt axoXou9oúv óXa Éva nagóuoto vEoxXaotxó axt|ua. H Etxaouévi) Nvqnj avxmgooconEÚEL —av Éy.ouv ôixio 01 ExftóxEg TT)g— Évav noXú ótacp'ogE-xixó xúno xcouixoú &gá(.iaxog.
H KPHTIKH KOINQNIA ZTIX KÍ2MQAIES
nota EÍvaí t] oxÉOT] aváuEaa axov xóolio nou nagouoiá£,ETai oxtg xwiicoôie; xat tt|v xoivcovía TT]g 6EVETOxgaxoúnEvr|g Kgŕ|xr|g; ITgocpavcbg, r\ xéyyy] ôev jípooTpégEt noxÉ Évav aÔLa|ceaoXá6r|xo «avxtxaxonTgtatió» Tr|g «í;ojr|g»' 01 £i-xóvEg xT|g ôiaixogcpcóvovxat návxoxe, Li£xa|ú áXXcov, anó xtg aun,6áoEig xou ouyxExgi uÉvou EĹÔoug. AuxÉg ó(.ccog 01 auLtôáaEtg tinogEÍ va noixíXXouv. anó EXEÍvEg tou p£aXia|ioú xat xou vaxougaXio|ioú, nou unoxíOExai óxt ngoacpÉ-gouv uta a/ETixá ritiEai] sixóva tiiag auyxExgi|jÉVT|5 xoLvcovíag, cóg EXEÍvEg noXú ragiaaÓTEgo xunonotr]fiÉvcov eióóv, óncog eívol to sXXryvLxó 9Éaxgo axicúv. 2e noto orjitEÍo tou cpáa|raxog ngÉnEt va xono9Exr|aouu£ xn,v xgntixri xcojicooia;
Aev ngÉnEt cpuatxá va cpavxaaxoújiE óxt 01 XíopjcoótEg óívouv pia «cpcoxo-ygacpta» xľ|g 6evExoxgaxoú|.iEvi]g Kgr|TT|g novo xat uóvo ytaxí xa tóta Ta xeíiie-
144
ALFRED VINCENT
KQMĚ3A1A
145
va unoxíÔExai óti avanapiaxouv to auyxpovo Káaxgo. Onoiaör)nox£ aitÓJtei-oa va a.vti|X6r<0JliOTOW co; áu£.OT| jttiyt) nXr|gotpogiiuv yia tt|v xqt|TIXt| £iuŕ| xai xotvcovia 9a ngÉirei va i&w8eĹ xouXáxiaxov ué EJticpúXa§T|. Anó xirv áXXxi nXEU-pá, unopá va EÍvaí skicou napanXaviixixo xo va 9£wgr|aoun£ óxi r| Eixóva xoug EtvaL «ajiXtog» au|.i6axixŕ|.
ITa va ôióoouue anavTriar) axo Epóxi^tá 1.105. ôev eívaí aváyxri va ngoana-ÖTJaonne va Öiax(ogiaou(iE xa «osaXiaxixa» anó xa «auuÄaxixa» xupa^^lQi" axixá mag xii)|.iwôÍ£g — Etpóaov éva «au|.iôaxixó» otoixeío ^jioqeí xáXXiaxa va avxiaxoixeí oe Sicú^axa xr|q Ejioxŕ|5' avxĹ yi' auxó, 9a jiqéjtci va auyxpívouu,£ xov xóa^o xa>v xw^woirav |ae ÔEÓouéva anó avEÍJágxrixEg u.agxuQÍEg, npoxEiné-vou va avayvu>gíaouuE axoiXEÍa xa oixoLa, áaxExa ajtó xt] «au|46axixóxr|xá» xoug ŕj [ít]. au|i(piovoúv \íe ó,ti éxouv va now yia xrrv xpTyuxŕi xoivwvía 01 áX-Xsq nn,yÉg. 2xLq asXíÓEg hod axoXou9oúv 9a EnixEipiíaou|.i£ va £<pap|.ióaou|.i£ aurfj xt| |ié9oóo oe uia npoxaxapxxixii xai uEpixŕj £nioxónr|or|.
Oi vEapoí áv&pEg npotayiuvioxEg xai oxa xgia Égya éxow [lEyaXiÍKJEi as UEOoaaxixég oixoyÉvEiEg, nou (paívovxai va EÍvaí apxExá Eimopsg — oe 8Éor), yia jtapáÓ£iy|ia, va ôwoouv xánoia u.óp(p<oor| oxoug yioug xoug.
TpELc xouXáxioxov anó tiq naxgixÉq n.ogipÉg iinopoúv va avayvtiiQioxovív lüg é(xitopoi. Sxov <PoQTovváľo, o xr]ÔE|ióvag xou fjpijja riavvoúxaog npoaöio-píÍExaL pT|xá 105 «ngau.axEuxr|g» axov xaxáXoyo xidv ngocconojv xou Oóaxo-Xou. To EjtáyyEX(,iá xou é^ei oxéot) \te xr|v nXoxŕ), Etpóaov eíxe 6pEi xov <J>ogxou-váxo u.wpó o' Éva xapá6i nov eíxe ayopáoEi anó MaXxécouq mnóxEg. 01 ojioí-01 xo EÍxav jiápsí anó Toúpxoug xougaágoug (Á 559-76).
H EJiinEXiixpia xr]; éxóoar|g tou SiáOrj, T] Martini (1976: 73), x«paxxr|píi;EL «fxuxopoug» óúo ngóciuna, xov ra6pf)Xr| xai xov 2xá6r), axov xaxáXoyo xa>v ngoawniov nou éxei ngox᧣i axr|v éxóoar] xr|c. ľlapóXo nou xo Enáyy£X[iá xoug ôev avacpépExai axo xeipóygaipo, 01 nXr|go(fjopÍ£g nou ôívouv yia xo na-qeXOóv xoug óixaiiúvEi xr|v unóÔEOT] xr|c Mariini. O ra6pŕ|Xr|g Ouhí^ei axov ^tá9i) xov xaipó nov 6pé9rixav xai 01 ôuo oxo KeXXÍ xy|c; MoXöaCuag (r 315)' auxó xo Xifiávi, xo or|(iEpivó Chilia, rjxav arinavxixó; axaoi^iog xcüv jiXoíujv nov éipepvav xpT|xixá xpaoiá yia va u£xatpEp9oi>v axriv noXo>vía (A. Pippidi 1974: 268-9). O ra6gf|Xr|c avaipÉpEi eäíot|c éva xa£íói xou axr| MovE|46aaiá, onou EJiioxÉif'9iixe xo jiXoío Evóq yvuoxoú xou Toúpxou xai avaxáXuijiE exeí évav aLxixáXcoio, xov ojxoío avayv<ápia£ ©g uxcr|péxr| xou 2xá6r|, (.latí \i' éva |xa>pó (xov Xoúaijtjio) (r 321-36). 'Ejieioe xov Toúqxo va EX£u9Ep<uaEi xouq aixuaXcó-xoug xai xouq wí\qe y,aC,í xou oxo oníxi xou oxr| Záxuv9o. H anXoúoxEpri Ep|ir|-vEta auxúv xiüv xa|ioní)v EÍvaí r\ ujió9£ot| óxi o ra6pr|Xri5 xai o Sxú9r|5 aaxo-Xoúvtav xai 01 ôúo fií xo E^Jiópio.
Aev ôiEuxpivÍLExai Jioio EÍvaí xo EJiáyyEXna xou Tiáxounou, xou jraxÉpa xou NlxoXoú, axov Kar^ovgfijio. Xs [iia oxr)vixŕ| oóv]yia xai axov xaxáXoyo xiDv jtpooróiiiov (x|xrínaxa xou xbluívou rcou EVÔÉxfixai va jiQoaxé9r)xav apyó-
xEpa, óxi ajtó xov Xopxátar]) avacpépExai cog TatrafxiVoc — jiéXog xr)g xá|r|g xiov cittadini (aaxiov), jtou 3iEpiXá^6avE jtoXuápiSnoug E[iJióoouq, £itayy£X|xa-xÍEq xai XEXVÍXEg. H xugíagx^l Éyvoia xou yia xrrv aoqiáXEia xon' xprmáxwv xou Oa ŕ|xav (puoixf] o' Évav Emx£ipii|iaxía' xai xo xoivó xx|q ejioxti? xou Xogxáxoii 9a ujiéOexe £VÓEXO[xÉvcoq óxi auxó T|xav xo E3iáyyEXji.á xou. To yEyovóg ótl éxei axrrv ióioxxr)aía xou Éva aypóxxr||ia é^u) ajió xr|v jTÓXt| jiou xo óiaxEigí^Exai évaq ߣTO%aQ)fc. o oiroíoq xou ipÉpvEi (lÉpog xx|q oo&£iáq (A 79-4), Ó£V Épx.Exai rj£ avxítpaor) u.' auxó, xa9iíjq iroXXoí xáxor^oi xr|g jróXr|q EÍxav xájroia aygoxi-xŕ| jtEpiouoía.
O Ag|i£VT|g axo tôi.o Égyo EĹvaí áXXo Éva Ttpóawíto tou ojioIou ôev npoa-ôiopí^exai axpi6tóg r] EjiayyEX(j.aTLxr| ibióri\ra. Meto xr|v ajtayioyri xouq oe f.ua xougxixTÍ Éipo&o oxi)v jtaxpiôa xouq XT] NáEo —xáxi jiou JioXXoí Na|ui)XEq Étr|-aav oxriv Jigay^axixóxr]xa (BaxaXónouXog 1968: 249)—, o ApnÉvr)q xai r| yu-vaíxa xou EXEu9Epw8r|xav \ie Xú>xpa jiou éôwoe xájioioq Jiovói|)UXoq Koiixixóq. o oícoíoq ptag oav aôég<pia xov* (A 427). Aipoú négaoav, aiť ó,xi cpaivE-xai, (lEgixá xpóvta E^agxr|H£voi oixovo|.iLxá ajtó xov EusgyExri xoug, xXr|govó-^rioav xeXixó xt]v jiEgLOUoía xou xai anó xóxe É^r|oav jrgoipavwq u.e agxExii áv£ar|. H XéEt| jiou xgviOL|.ioiroiEÍ,xaL yia xr|v «rtEgiouaia», xo jzgáfia, 9a u.íto-qoúoe va avaiffgExai oe ojtoLovôr|TtoxE auvóuaoiió xQj\^ázmv, xivr)xcýv aya-9(í>v xai axívT)xri5 itEpiouaíag.
Auxá xa jTpóaujjia Xomóv avxioxoixoírv axov 110XÚ ar|u.avxLXÓ api9nó xiuv Kgr|Tixióv xiuv jióXeiuv jiou toúoav anó xo Eunópio. xa Evoíxia. xnv exhexóXXeu-oi| aypoxixióv irepiouaicóv ŕ| Évav ouvouaouó xiuv xgiióv (6X. jragajtávu), XEip. 2).
Mia ÔEÚXEgti o^dôa itgoorójiiov —o oxgaxiojxr|q, o óáoxaXoq, o oixriyógoq xai o yiaxgóq— ÓLaipÉgouv anó xr|V ngdixr) xaxá xo óxl xo EnáyyEXjiá xouq anoxfiXEÍ xt) ôáar| (.aaq nEgiaaóxEgo xujionoir||r£VT|q &iánXaaŕ|g xouq oxa Égya, r| onoía axoXou9EÍ ^ua nagáóoor| nou avajrxúx9r|X£ axr|V commedia eritdita. nap' óXa auxá, xai xoúxoi avxiaxoixoúv as ar|(.iavxixég 0|iá6£q xr|q xprrrixTÍq xoiviovi.aq xau jiáXiaxa, opLO|j.£V£q X£nxo(XÉg£i,Eg xou ^eiQia|iOÚ xouq oxiq xcou.(o-óÍ£q [iitoQoúv va Sgouv xa rtapáXXr|Xá xoug oe crí^XQOVEg agxEiaxÉg papxugÍEq.
Koivóq xai oxa xpía ÉQya EÍvaí o xauxr|Oiápr]g axpaxuoxrig, nou Eu^avittT xov Eauxó xou u)g unóOEiy|.ia axpaxLcoxixtíg nEÍpag xai avógEÍag, anoÔEixvÚE-xai, ó^itug axr|V npá^r] óxi EÍvaí Évag avíxavog ÓEiXóq. O Tl;a6ápXaq oxov <Pog-xovvázo óívEi xánoiEg nXripoqjopÍEg yia XT|v npor|yoú|iEVT| oxaóioôpotiía xou: iaxugÍL.Exai óxi eí/e 6oT)8ŕ|a£i xov Don Juan B' oxiq oxpaxiioxixÉg xou EnLX£ipr|-a£ig oxr|v ianavoxpuxoúnEvr| vóxia IxaXía xat SixeXío xai óti, uetó, ouvóÔeu-oe xov íôio T)yÉxr| oxt]v noXiopxía xou Portolongone axr|v EX6a oxa 1659 (B 23-59). Yjiooxt|qí1;ei óxi exeí Éua9£ (ue xánoia xa9uoxÉgr|or|, 9a éXeve xavEÍq!) yia xr)v xouQxixŕ) Eia6oXŕ| axr)V Kgŕixr] xai xr]V áXiuaii xcov Xavtwv, nou ÉyivE oxa 1646' ÉanEuoE auEaioq xai éipxaaE «eí? Aí'yeg fiégeQ> (B 86) yia va 6or|9rioEi oxr|v áfiuva xou vr)Oioú.
146 ALFRED VINCENT KÖMQAIA 147
Auxoi ot Kpr|xixoĹ OáXaxatp apéaxovxai Eníar|g oro va smÔEixvúouv zrrv natÔEÍa xoug, napopioiáí^ovxag xov Eauxó xoug Lie riptoeg xr|g xXaaixr|q apxaió-xíixag, tt)5 IlaXaiáq Ata0r|xr|5 f| xnc; aúyxpovr|g xoug Xoyoxexvíag (6X, yia Jia-paoeiyuxi, AľarJ. A 354, Zvá9r}g A 83-6, íoor, B 57-8). H nógcpcoaŕ] xoug, waxó-oo, óncug xat t] av&QEÍa xoug, anoÔEixvÚExat uáXXov EitKpaveio^ŕ): ôev xaxa-XaSaívouv xtg Xaxivo6pi6eí.g outXÍEg tou AaaxáXou, o K.ouaxouXiépr|g |xáXtaxa oxov Kart,ovgiiJio (A 371) tpxávEi oxo ar]Lt£Ío va nEpáoEt yta tanavtxá xa txa-Xixá xou oxoXaaxtxoú. Eva áXXo xoivó xapaxxrigioxixó ôúo xouXáxioxov [tnpáôwv EÍvaí r\ ít£noí9r|ar| xoug óxi ôev |xnogoúv va avxioxaOoúv ď auxoúg öl xupísg (<I>oQľ. T 736-46, Kart,. B 91-2). To óvo|xa xou Tiľ,a6ápXa íatog anoxE-Xeí uia eigtüvixr'i avatpopá o' auxŕ| xr|v ^pEuôaío9r|ar|• tpaivExat va npoégxExat anó xo Sevexixó tavariar —ijExpEXaivco— u£ xr\ 9t)Xuxt| avxojvunia la cog avxt-X£Í|.l£VÓ tou.
H jtoXtj3iXx|0r|5 oTpaxicoxixri nagouoía uxav xaOrpuegivri jtpaynaxixóxrjxa axtg xpT|xixég jtóXeic, axóu.r| xat nptv anó xr|v xougxixr] eia6oXŕ|. Ol aigaxiü)-xeq xai oi aEno|iaxLxoí xoug auvioxoúoav Éva ir,oixíXr)g oúv9Eor|g ao)u.a ETtay-yEXfiaxidrv, nou n£ptXá|t.6av£ IxaXoúq nEÍ^ixápiouq, Kprpixoug eiôtxoúq xou nugoôoXixoú xat xouq stradioti, tnntxó anó xr\ ôógEta EXXáoa, xt|V AX6avía xat XX] AaXu.axía. Ynr|pxE etcutXéov r\ xgt]xixr| noXtxocpuXaxr] lie Toug IxaXoúg a|iu)iiaxixoúg xr)g xai xo qpEouôaXtxó tiinixó, xou onoíou ôtoixuxéq ŕ|xav (lÉXr) XT)q xomxríg aptaxoxQaxíag.
IioXXoí aitó xoug IxaXoúg aTpaxtioTixoug axrrv Koŕrxx] rp:av ávBgconoi xá-notaq u.ógcpoxrr|g — ÓTtojg o ôiáar|[tog NairoXtTávog auyygacpéag Giambattista Basile, nou unr)péxr|0£ yta éva ôtáaxr)|,ia axo vr|oí yúpw oxa 1600-7 (Manusakas xat Puchner 1984: 47). Ol EÚnoyoi Kpr|Xtxoí ŕ\xa\ ôtax£8£i|iévoi va ngooXa|.i-ôávouv xéxoioug avOgtónoug tug ôaaxáXoug xa>v naiôuáv xoug (2naváxr|g 1940-76: II, 50). EĹvaí jipoaHivég óxi oi loxugianoi xcov oxgaxLwxixróv axiq xco-IxtoôĹEq yta xr| ^tógtpotOTi xouq eíxav avxtxgiO(La axnv nQayftaxtxóxrixa, nagáX-XiiXa [AE xo óxt aitoxfiXoúoav éva xagaxxrigiaxtxó itou oun(.i£gíí;ovxav |i£ otrva-ôéXcpouq xouq oxo ixaXtxó Béaxgo (Boughner 1954: 90-5).
2xtq xcoucoôÍEq, taaxóao, xat ot xgEtq axgaxttóxEq cpaívExat va 9Ed>poi)VTai Kpr|xtxot, r) xouXáxtaxov 'EXXryveq, xat óxt §évoi. O jxoXuxaEtÔ£(tévoq TS;a6áQ-Xaq to^upí^Exat |xáXtoxa óxt éxEt xxŕ|(taxa axo vrjoí (<Poqx. B 435-49).11 ELvaí yfyovóq óxt rtoXXot 'EXXT)VĽq axoXou9oúoav oxpaxtejxtxr| oxaótoopO[.tia, xá-Jtotoi (iáXtaxa ótaxgt9r)xav lötatxepa toq axpaxttoxtxoí. Avá(.teaá xouq ŕjxav
13 E£ éva éyygaqjo tou 1635 oXéjtoujie jrcóq évaq Bevexóc; aTfjatLtuTLXÓq ^jtoQoijae va ^jiei OTirv xá|>] tq>v cpeouöaQxtüv. O air/yQa(péaq tou &OQXovváxov Má@5toq Avttü-VL05 <řócJKo>.oc; T.ijioaxÉ0Tix£ va ätóaet oe yá^o Triv nóg>r| tou Nxiáva atov xajtexavio Piero Vídal. Zxtrv rtpotxa xriq vúcpriq au|tJT£rjtXan6ávovxat KTr^iaxa ára %<f>Qiá 'E|,tJia0oq xat Kó^agr| (Vincent 1968: 130-2).
^iéXt| xQr|Ttxiov aQtaxoxpaxLxtov oixoyEVEiwv, ÓMtóg ot KaXXégyr|ÔEq, x\ Eittcpa-vróv otxoyEVEtcóv ajxó jtptór|v ÔEvextxéq xxiíoetq axi)v neXojróvvinao, ójtcoq x\ ys-vtá xcov Moupnoúpr|ôu)v xat xcov EuôainovoytávvTiocov (6X. Xaottóxtjq 1970: 96, aT|[t. 3 xat 140, ar||i. 3). Káitotot Kgr|xtxoi, éxavav óvo(ta oxo E^toxEgtxó mq xuxoôtióxxEq oxgaxtcbxEq, cpxávovxaq tóg xo ľlEgoú xat xo MeEaxó (Kyrris 1974). ľlto xovxá ott|v itaxgíôa xou, évaq Kgiixtxóq a§tco|taxtxóq, o KaXoyEpáq, uitr|-géxt]OE axiq ExoxpaxEtEg xou BXáxou Ttgtyxuxa MixaríX xaxá xtuv Toúgxcov, TtQay^axo3Toi,wvxag auxó itou aiiEiXEt va xávEt o KouoxouXtépr)g axoug at. B 15-8 xou Kart;ovQfiJtov (6X. D.M. xai A. Pippidi 1974).
Qoxóao, 01 oxpaxiwxixoí ôev >ixav návxa au[iira8£tg axT)v KgTjxr|, tóíojg axoug <pTa>xóx£QOUg xatotxoug t«v jióXewv, jiou týtav uitoxpewnévoi jtoXXég tpogég va xouq jtgoocpépouv xaxáXu(ra oxa ŕ\br\ uitEpJcXtipx] ajttxta xoug. Aev rjxav áyvcoaxa xa 6tata EJiEtoóôia aváu.£aa o' auxoúg xat xoug axgaxtcóxEg, napá xt]v EitaygújivTioti, xtuv ÔEvexixtov agx",v (rtavvóitouXog 1978: 83-4). H yEXotojioÍTiOT| xcov |iíipá6cov oxtq xpEiq Xíou,ojóĹEg 9a É6gtoxE aatpaXtág avxa-ítóxpiori o' auxá xa agvr|xixá aio9r|j,iaxa.
'Eva áXXo jiQÓoujjio xotvó oxiq xtojttoÓÍEg etvai o oxoXaaxixóq AáoxaXoq' axov SxáOt) é%£i xo xatgiaoxó Xóyio óvo[ia Ep|ioyévr|q, evoo oxa áXXa óúo épya avatpépExat ajtXibg (t£ xyyv tôtóxr|xá xou. Ex jxpcóxr|g óijiEOjg, xai 01 xpEtg tatog cpatvovxat yxpoxéoxEg |ioptpég, jxoXú ajrojiaxpua|iÉVEg ajtó xrjv itpay[taxixóxr)-ta, xa9<óg EjaÔEtxvúouv atixápEaxa xiq yvoíOEiq xoug ja' éva xpíyXtoaao [taxa-fjovixó .öiu.'ua. jtapay£u,io|.tévo tu agxatEq cpgáOEtg xat avatpopég ŕ| axó(tr|, xa|iiá cpogá, xat j.tE jtagaGé^taxa anó xov Ariosto.
AvxL9Eia art' ó.xt 9a topíueve xav£Íq, 01 E^ápoEig xcov jiatôaycoycóv ôev jxe-ptéxouv xavéva oxeSóv íxvog xriq agxatíouoaq £XXTivtxŕ|q yXňaaaq nou XOTCt-^oixotoúaav axó|xt] oxa ypanxá xouq 01 (lExaBu^avxtvoí Xóytot. H cpiuvoXoyía xat t| iiogcpoXoyía xiov ouxXiióv xtuv AaaxáXutv ôev ÔiaxpLvovxai EÚxoXa aitó xcov áXXcov ngoatójitov. Zxo XE|tXóyio, toaxóoo, uitápxEi ÔLatpogá. Oi Aáaxa-Xot óeíxvouv lôiaixEpr) jipoxí^tr|ar| yia acpo|AOiai[t£VEg ôávEiEg XÉ^Etg ajxó xr|V txaXixŕ], itou jt£QiXa^t6ávouv ôtácpoga p%taxa ôiavor|xiX(í)V ŕ| q)paoxtxtóv óia-ôixaanóv, ÓJicog eíjajuyÓQú) (E^Exá^co), EoeQxoixáQW (E^aoxco), xovxAovvxegw (otniľupuivľt) — jtépa, 6é6aia, anó xx\ ouvex^í |.texanŕ|ôriar| xou Xóyou xoug oe txaXixá xat/tí Xaxtvtxá.
Kat ot xpEtg ipaivExat óxi 0Etopoúv xoug Eauxoúg xoug xaxá xúgto Xóyo «óa-oxáXovc, ro) ygafifiaxm» (6X. Äľaxf. A 317). O xa9évag xouq |xoiá£,Ei va éxEi ayjkax] [íe xánoiou xúnou iÔkdxixó oxoXeío — o AaoxuXoq xou 4>óoxoXou xo-attEÍ xo ôtxó xou lie xo óvou.a «gimnasium» (A 393). 2xov Zxádľ], o vt:apóq Xgú-amnog, an' ó.xi cpaívExai, exei éX9£i anó xx\ ZrmvvOo npoxEiuévou va anouóá-aEt lie xov Xóyto EgLioyévr] axo Káaxpo (ľ 345-6). Anó xouq ax. B 145-56 xou XxáBi} yívf.xai aa(pég óti xa «ypáftu..axa» nou ôióáaxEt o EguoyÉvr]5 Etvat xa Ypannaxa xou Xaxívixov aXcpa6f|xou, xa onoía, ngáy^iaxt, xQX|at|.ionotoúvxav
148 ALFRED VINCENT KQMQAIA 149
eupécog axtrv K.gr)xr] yiu vr\ YQCMpf) xai xrjg EXXrrvixř|g, Exxóg aitó xtyv ixaXixr| xat XaiLVLxfj.
0 AáaxaXog xou OóoxoXou JtaQicrtávEl óti éxei piot idiaíxEpa JtXaxEid yvcóor] yXcoaacov:
p<o4 jioo£vt£qíů ygá^iftaxa volgare xai Xaxíva, QtjuaÍLxa xat cfgáyxixa, OTtavióAa xat qgavxaót,a...
(A 260-1)
'Opcog xaL oi xgEig KgTvuxoi oxoXaatixoí xauxióvxai yia xáxi jiegiooóxEpo and (.na na0r|Xixr| yvcualr] xcuv «yga(.i|.iáxa)V». O AáaxaXog tov <J>ogxouváxou laxugítexai:
xi eífiai noéxag tpvaíxóg in verso et in prosa.
(A 262)
Tóoo auxóg óao xai o auváóeXcpóg xou axov Kaxi^ovgfiJto auvOéxouv axixooxÉ-Sieg ottave axa ixaXixá itpog xiiiý|v xou Mjtpá6ou (<Pogx. A 279-86. Kaxt,. A 363-70). Kai oi xgEiq Oecogoúv xov Eauxó xouq jtETt£iga|iévo gryroga, axov Kar-t,ovQfin:o xai xov Zrúdt) póXiaxa xávouv Lita EirídEi^r] xr|g ixavóxr|xác xouq. cóojtou va xoug ujtoxoeojoouv xa áXXa itpóatoJta va acojrdaouv (Kari;. A 247-68, ZxáOr/g T 135-42- Jt6. <Poqt. A 266). Zxo xéXog xou xóGe épyou, o AáaxaXog avaXaiiéávet xgÉr) aun6oXaioygácpou xai cToiiiái^ei xa xagxiá xou yánou nov Ba ocpgayíaEi xo aioio xéXog (Karl;. E 441-6, StáOtjg T 449-58, &oqt. E 389-90).
01 KgiTtixoí Aáaxaxoi itaí^ouv auvExcóg éva Jtaixvídi jtoXlxicluxoú evxu-Jtcoaiaaiioú, nou óev reEgiogí^Exai axoug xoLieíg xt|g yXcóaaag xai xr)g Xoyoxe-Xvíag. O AáaxaXog axov KaxtpxiQfuto EÍvai xaxr|yopr|LiaTLXóg axoug laxupi-apoúg xov óxi eívai évag icgayuaxixóg ouiiaviaxrjg xr|g Avay£vvr|ar|q:
GéXstg Filosofia, 6éXeic xrjv AgtO/xnxixrj, BéXeig Aaxgovo/xta; Logica y.ai Retorica xui Umanitá xaxéyio, xatgi azr/ Matematicá xázext; nwg óev kyp}.
(A 323-6)
Flpocpavcóq, r| 6tájxXaar| xcov Ttgoacójiiov xcov xpicóv AaaxáXcov eivai xujto-itoir|n.Évr| xai éxei TtoXXá xoivá lie xouq pedanti xx\g ixaXixr|g xco|.iiuóíag. Kai áLicog, u;iápxoirv TtoXXá or|Lt£Ía ejtatprjg lie xttv xgrixixr| Ttgayiiuxixóxr|xa. rigóaipaxEq ÉgsuvEg é&Ei'§av óxi 6ev ujnígxE éXXeixiiti óaaxáXcov xai ExnaidEuxi-xcov i6guu.áxcov axiq xgt)xixég jxóXeiq. IioaXoí Kgr|xixoi airó EÚirogE; oixoyé-
vELEq exjTaioEÚovTav xaxá xúgio Xóyo axa ixaXixá xai xa Xaxivixá- xa xeXí:d-taía rjxav a3tagaíxr|XT| irgotinóOEaT| yia otouSec oe xáreoio ixaXixó jtavEjti-ax%uo, evió xa LxaXixá r)xav i] xúgia yXcóaaa xr|q 6EVExixr|q óioíxr]ar]5 oxtyv Kgr)xr| xat EÍxav agxExá |.iEyáA0 xoivwvixó xúgoq. O Sgapaxoxigyóg 4>óoxo-Xog éygai|>£ fiáXioxa oxa ixaAixá |iia aúvxopt) ar||j£t,(jjar| axo jregiOcúpio xou XEigoygáipov' xou (Vincent 1980: xgixixó iOTÓnvr)[ia att] a, 11)- atixó óev orinaí-vei óxi r) ixaAixií V|xav t) xvgia r\ r\ |ir|XQixt) xou yXróoaa, aXXá ajxAcóg óxt r|xav oiivrjOionÉvog va xv| xgx|Oi|.iojxoiEÍ ojg ygairxó ógyavo.
Ta oixovojxixá xai vopixá itXaíoia xtjg lómoxrxrig exitaíÓEUorig cpaívovxai oe ounéóXaia jiou 6r|n,ooÍ£iiaE o MÉgx^iog (1961/2: 253-6) xai o A£xogáxr|g (1980). 'Exoi, yívsxai |iia aupipovía axa 1646 va 6t6á|si o voxágiog T^tógx^Tig npcoxovoxágr|g xov yio xou Mavéa 2E6aoxoú «ygatiaxa go|tET]xa xai tpgayyi-xa va 6ia6ai;í xai va ygacpí uaé 6oAyagE xai oxi £Ar|vr|xa (j,t]6e tt)v Xaxx]va (.ia aitAog 6oAyag£ xai xouxo og6£vagia(i£vx£ xai oxi aouit£gcpXouoN,£vxe» ejií xéa-o£pa xgó^La (Aexogáxrig 1980: 250-2). AXXa aup6óXma avaaiÉgovxai ae \ia-9ř|[Kxxa yta qigáyxixa [iagxavzét\ixa —ixaXixá tou ejwtogíou— 6eíxvovtag xaGagá xov oxojió auxoú xou xúnou £X7xaí6£uar|g (Mégx^iog 1961/2: 254).
O ITgíoxovoxág^g ajtoxe^eí EJtíor|g éva rcagdoeiyna xou nrág |jiiogoúoE évag ávOgwjiog va auvSuáí^Ei oxr|v ngcxyu,axixóxr|xa. ójiiog axgi6tóg xai axa OEaxgixá égya, xouq góXouc xou 6aaxáXou xai xou voxapíou — éva ipaivópEvo yvcooxó xai anó áXXEg Jtt)yéq (Vincent 1980: 187-8). O 6áoxaXog Jtou EÍvai Jta-gáXXx|Xa xai pr)xogag éxei £itíor|g xo avxíoxoixó xou oxtjv ixaXixr| xaijicodía, avxixaxojtxgí^ovxag xov xgójto \áz xov ojtoío oi Xóyioi av6gtojriaTÉg xgtiai|.io-jioioúvxav anó xoug egyoóóxEg xoug noXixixoúg (6X. Radclifť-Umstead 1969: 169). Avauxpt6oXa, o ióiog ouvSuaanóg góXcov týrav yvtoaxóg axr|V Kgrixr|, ójiou Exxipoúaav Eníot]g jioXú xt) gr|xogixr| xíyyr\- yia Éva nagádEiypa, 6X. Za-gíóí]-BaaiXEÍou 1980.
H yXtóaoa xcov xgr]XLXióv voxagiaxráv Eyygátpuiv xwv Ypau,uévcov axa eXat|-vixá éxei icoX.Xá xoivá [tE xo nagá^Evo ouvovOúXEuna xcov AaaxáXcov. Ta éy-ypacpa Jtou 6r]LioaÍ£uaE o AETogáxt]g aitoxEXoúv xai reáXi Oaunáoio itagáfteiy-\ia. H EJtíŮgaar| xt|g Xóyiag EXXr|vixr|g jtagá6oar]g 6ev EÍvai xóoo 6a0£iá óao 0a jtEgí|.iEVE xavEÍg. Ol XoyioxaTLopoí eívat oe |i£yáXo 6a0iió au|.i6oXaiOYQa-cpixá xXiaé, xi autá auxvá xgo]xoiroir|[j,£va ajxó xig Soiiéq xr)g xgr|xixT|g 6iaXÉ-xtou. Auxó óuMOg Jtou xóvel xt) LieyaXúxEQri Evxúixtoor| a' auxt| xr| voxagiaxr| yXcóoaa eívai o peyáXog agiOuóg ixaXixróv (r) 6evexixcóv) Savelcov. OgiauÉva aitó auxá EÍvai xexvixoí ógoi r) AÉSeig 7tou éxouv áu£or| ox,Éar| |j£ xig voxagia-xég ógaaxt|pióxT]XEg, ójcioq ivaxgovf.tévxo (éyygacp^o), a xíptno vxéfimzo (xov xa-xáXXi^Xo xaigó) x| xgofiezágei (ujióaxExai). Yjtágxouv óiitog Jiága xioXXá jiou cpavxátExai xavEÍg óxi 6a unogoúoav va EÍxav avxixaxaaxaOEÍ [ie urav avxí-otoixr] EX.Xr|VLxri XÉEri. Tiaxi óxi rdaafi, yia nagdÓEiypa. avxi yia irgoptráget: H ouxvóxT|xa xcov dávEitov Xé^eov íocik ocpEÍAExai ev |tÉg£i oxr\ ouv»í9£La xou
150
ALFRED VINCENT
KUMQAIA
LSI
voxápiou va xpx|oiu.o;toi£Í ixaXixá oxr\ ôouXeiú tou xai ev iiÉpEi oto xúpog xr|g LTaXixŕg cog yXwooag xng E^ODaíag
H axaôr]Ltaixŕ| iiógcp<Dor| etvaí £jtíai|g iiépoc xx]g jrpoaawtixóxriTag tou Nto-
TÓQE, TOU ÔLXTiyÓQOU, OTOV SxáO>). QaTÓOO, ĎEV XCÍVEl EJÚÔElE;r| TT|g JtaiÔEĹag TOU ÓJICOCj 01 AÓCXaXoi — TOuXÓXlOTOV ÓX> aTr|V JT£plXOHLl£Vr| ôiaox£uŕ| TOU
žráôtj kov reapaôíÔEi to xELpÓYoc^a 'Otov auii6aív£i va avacpépExai oto máyytX\iá tou, xgx|at|j.ojroi£Í Éva ixaXÍI^ov texvixó XeíšiXóyio, jtou avTavaxXá to YEyovóg ótl OL Kptpuxoi ÔLxiT/ÓQOi aitoúôa^av auvTjOcog axiyv náÔo6a r| oe xájtoio áXXo txaXtxó jiavEmoxriiuo.
O TEAEUxaio; ajtó xoug «XÓYtoug» xújtouc EÍvat o Egwxixóg avTÍ,l;r|Xog tou <I>opTouváTou, o r|Xixia)iiÉvog YlaTQ°? Aoúpag. 'Oncog 01 AáoxaXot, EÍvaí xl amóg ujíéptisTpa UTt£pr|<pavog YLa Tl? ixavÓTX|TÉg tou. Oi avTÍJiaXoí tou, Xéei, ôev 6a iijropoúaav va YiaTpÉi|>ouv tt| MnXiá
yiatí Ô£v >jva Ttgáxixoi, xaOwg >] tí'xví/ OéXei, fitjó' Eorovdiága ľuhp'ó fitjôé xat AQiaxoxékrj, AvTQÓfiaxo, EoxovXámo, AStxoéva, Mixoivxáxrj, Atooxógtór] xo Ôaftaoxó kul xo ooqpó ljijioxoáxrj.
(A 155-8)
Onu? o ôtxíryópog, étm xai o Aoúpag x(p)0t|i'O]toiei Xe|iXóyio jiou Ttgoôí-ôei ojiouôég axx]v iTaXía, xánoit-xánou pis pua ôávEia ixaXixr| Xé!§T), ójtiug sciencia ŕ| saegxaixagw («Etaoxá)», A 164). Qotóoo, avTÍ0ETa |ie Toug Aaaxá-Xoug, ji£piopíí;Ei tt] XQ1!01! aiiToti tou texvlxoú XeS|lXoyíou oe laxpixá 9é[iaxa, avTĹ va to ejtiôelxvúei avá itáaa axiy\ir\. H yXúooa tou ôev yívETai r| íôia avxiXEÍiiEVO yE?.oiojToír|or|g.
O Aoúgag EÍvaí lóg Évav 6a0iió TUJiojTOir|uévo Jigóaiojxo. he jrgoôgóiioug ott|v commedia erudita. Axólit] xat Ta ovóptaxa xogucpaíojv ouyYgaifÉcov xľ]g ta-Tgixiíc Ta ojroia a:xapi9iiEÍ he tóoi) v:XEgii<pávEia iioiáí^ouv Ĺaiog va avTava-xXoúv TOgiooÓTEpo tt|v jiapáôoaT| napá Trpv jigaYLiaTixÓTľiTa. xa9(úg óXa ľtpoépxovTai ajtó titv apxaióxnxa ň, xov Msoalojva' xéooEga ajtó auxá Ta ovó-piaxa avacpépovxai oe ;tagó|joia aupic()gagó).iEva otou? ax. A 117-8 xr|g xojhw-Ôíag U Ge/oso (yúqco axa 1539) xou Ercole Bentivoglio.
'O|icog xai iráXi, auxó xo tpaivonEVLxá «ou(.i6aTLXó» axoiXEÍo (j,3xogEÍ va 6pEi avxiOToixÍEg oe Évypacpa. Kaxá tr) ôiágxELa xr|g moXiogxíaq xou Káoxgou, évag jtoXú yvciiaxóc Kgr|xixóg yiuxQÓc,, o AGaváaiog rigixúg, xaxecpEuyE axóur| Otov Avicenna xai xov Ijtjroxgáxr| iog auOEvxÍEg yia XT|V rtavéXr] (nEvxayaXog 1978: 79-80). Evag xaxáXoyog xtuv ujragxóvxrov Evóg jrXoxiaiou yiaxgoii axo Káaxgo, xou T^ouáve Po6Lxr|. Yy«H|xévog oxa 1647, jXEQiXa^oavEi ExôóaEig xou raXi^voú, xou Avicenna, xou In]TOxgáxT| xai xou Aioaxogíôri, nXái oe veó-xEga Égya (Kwvoxavxou5áxT| 1975: 123). EvÓ£xo|j£vojg, T| areouoia ovyxeovwv
ovo|iáxcov ajtó xov xaxáXoyo xwv avayvtuoHaxuv xou Aoúpa 0a óiaoxéóauE óooug ajió xo xoivó r|xav «uÉoa oxa itgayiiaxa*, nou mOavóv ó|jwg va |ít)v au.<pi.o6r|T0Úaav xr\ ojtouôaióxr|xa xwv agxaítov auOEvxiúv.
Ol Kgr|xixoi ytaxpoi Éxavav yEvixá xig oixovôég xoug oxr|v IxaXĹa, ano-xTwvTag éxol exeívo xo EJtixgiona ixaXixr|g naiÔEÍag jiou ejiiôeixvúei o Aoú-gag. H icapixií purogoúoE va EÍvaí regoooôoqjógo EjtáYYEX|ia, ójtiug Haext'°£^ ° xaxáXoyog tiov ujragxóvxiov xou Poôíxx), o oicoíog jtegiXa|j6ávEi évav xaxa-ttXt]xxixó agiOpió 6l6Xĺo)v, elxóvcov, EiriirXrov xai aoí)[iévicav oxeuióv. Mia ita-gójiôia EVTÚ3iojaT| Ôível í] 6ioYgacpía xou Iwávvr] KaaaLu.áxr|, Ejaifavoúg yi-a-xgoú, XoyĹou xai ixgoxEoxávxri EuayYEXiaxri xou 16ou awóva (riavaYi(uxáxT]g 1982).
AváftEoa oxa Jigóaiona xov xiouwokóv auvavxoújxE Évav a|i.oo^(.iEtcoxo agtOfJO [iT| Kgiyxixcbv EXXr|Vu)v. Yjtágxouv ávOgcjjroi ajró xii Ná|o (r| oixoyé-vEia xou Aquévi]), ti) ZáxuvOo (o ra6gŕ|Xr|g, xou ojtoLou o iiaxÉgag. wotóoo, Tptav Kgr|Tixóc), tt|v Kúngo (o 2xá0T|q — av xai oi jrgóyovoí xou r|xav anó xnv Kgŕ|XT|) xai xr)V KE<paXXoviá (o Aoúgag). Qoxóoo, oe avxĹ0Eon. yia napá-ÔEiYlia, piE ó,xi ouu6aívEi pie xov Bevexó ÉHJropo Pantalone oxt]v commedia delľarte, r\ \ix\ xpr|Xixií xaxayiDYil xoug ôev ajtoxEXEÍ OT||Jiavxixó axoiXEÍo XT]g jipoa(omxÓTr|Tág xoug xat r| ôiáXexxóg xoug ôev cpaivExaL ÔLatpoQETixŕ) ajtó Ttov áXXtov jtgoaáijauv, itou sívaí Kpr]xixoí. IlagóXo jiou xo Káaxgo xyiav Jipáyuaxi, Éva xoopiOJioXixixo aoTixó xévxpo, ôev anoxXEÍExai. ol OeaxpixoL ouYYpacpEig va EĹxav o' auxf) xt)V jTEgLjtxft)OTi mg xívryrpo óxt xóao xov «pEaXL-olió» óoo xr| óo(iLxr| avaYxaióxr|xa — xx|v aváyxT), ÔTiXaôi), va xaxaaxEuúaouv xr|v LoxogLa Evóg «xap;Évou jrai&ioú» lie xájtoio 6a9(ió aXr|0oqjávsiug.
OXEg oi OLXoyEvELEg ^ou jiagouoiá^ovxai axig xpr]TLX£g xcoLicoóĹEg Éxouv xouXáxi-oxov Évav r) ôúo ujxr|gÉxEg. ExxeXióvxag ouvEXWg XLg ôiaxayég xcov xu-pĹCDV xoug, oi unripÉXEg jiEpiiLÉvouv oe avxaXXayi-ta ôidqeúv xpoipŕi xai pouxi-opió. Oi ávxpsg imripÉXEg (touXúxiotov) ti)TOÚv ejtia^g xaxxixó luoOó. nov lijto-p£Í va xoug ôoOeí ŕ] ó%i oxr]v Jtpátil (ZxáOtjg A 177-214, 4>oqx. V 53-8). Acpoú xavovĹOEi xov yáiio xou y101-1 tov xtI Aaiiíigoúaa, o Zxá6r)g ngootpégExai va jiavxgÉijiEi xov UÄT|géxr| xou <řóXa iie xr|v A>v£Ěávxga (ľ 540-1)' axov Kaxt,ovg-fijio yívexai piia Jtapóiioia npóxaari oxoug ujtripéxEg Moúoxgou/o xai Avvixoa (E 456-9). H fiéar| yevixa xwv unr|pExtřjv uoiá^Ei TiEgiaoóxEgo lie ngooxaxEuóiiE-vujv xr|5 oixoyEvEiag. ľlapóXo nou xopoi'ÔEÚouv ouxvá xoug xupí.oug xoug, ôev ôeíxvouv oripiEÍa Jipayiiaxixŕ|c avuJiaxoiíg fj avxapaíag oúte jrptoTooxaxoúv ox-nv ejtivót|OT| paňiouQYLíýv! ójxuig ai)Li6aív£i ou/vá axig ixaXixÉg xwiiuôÍEg.
Ta voxapiaxá Éyygaif a ôívouv uloc jrapóiioia Eixóva xr|5 ^iur|g xtuv umr|p£-xiíjv. 'Eva auiiôóXaio xou 1637 epupavĹ^Ei xov "řóoxoXo va jiaípVEi axt)v vJtT)Q£-aía xou yia évav xpóvo xov Tiavvr] ílXEÚgr]. H aiioiôŕ) xou ouvloTaTai of Tpo-cpi), pouxiopió, ujióôt]OT| xai 120 ujTÉpnupa (Vincent 1968: 171-2). Ha Tig ujir|pÉ-TpiEg oi ouvTiOtaiiévoi ópot íaiag rptav Xíyo ôiaqjopExixot. Tpía Éyypaipa anó
152
ALFRED VINCHNl
153
TT|v KEcpaXXovid ELtcpavĹtouv xogíxaia nou avaXaiiodvouv uroigeaLa YLa ôexa-névxE ŕ| ôexaoxxcí) xpóvta, r] <ig xov yápo xoug' cuLicpurvEÍxai va nágouv Éva lu-xgó reoaó erpdnaE iug ngoĹxa (ľlEvxóyaXog 1975: Éyygacpa 8, 14 xat 18). O Oó-0x0X05 JtpoíxioE xt|V iíjXT)géxrjiá xou KaXrí lie xXr|goôóxr|Lia 1.000 unegnúocKV oe LiExprrxá xaL lie eĺôt) voLxoxupioú, ouv Éva xpEÔáxL lie xa oxgrocriÔia xou, lie xov ópo óxl 0a lleívei axo anĹXL xéaoEga axÓLiri xQÓvLa fiexá xov Oávaxó xou (Vincent 1968: 162-3). Aev yivExai xaôóXou avacpogá os liloOó, av xaL 6a xr)g óoOoúv «tpogELiata xai ^.jtXoiiixc» xai, unovoEĹtaL, xgocpŕj xaL oxéyr|.14 ELvaL ngocpavÉ; óxl T) oixiaxt) unr|p£aía yia opLaiiÉva xgóvia fjxav évag auvrjStOLiÉ-vog xgónog va p,a5Éi|>ei npoíxa yta xa xogixaLa xr|g lilu cpxooxx| oLxoyéveLa. Oiitog xo aúaxt]u.a nXrigcoprig ae xgocprí xaL pouxiaLió 9a éôlve axoug egyoôóxeg noXXá jtegLOtógLa yia xrrv xaiyxoúvLXr| auLinEpupogd yta xrrv onoĹa napano-vLÉxaL t] Ayouaxíva 0x0115 ox. E 27-32 xou <PogzovváTov.
2xa éyygatpa undgxouv noXXég evöei|eLg (piXLXióv, av xaL itaxEgvaXLOXLXcóv, oxéoeiov avápeoa axoug spyoôóxeg xai xoug unipÉXEg. Xxa agLOXoxgaxixá aní-xia, xo jtgoattijtLxó anoxeXoúaE —lOEtoôúg— lilo j.i£ydXr| itagéa maxwv unr]QE-xtírv. O Papadopoli (cpcp. 72v-74v) nEpLygdcpei ncóg auvx|6it;av ol EuyEVEÍg xupÍEg va nrryatvouv Écpumeg anó xrrv nóXr| axa xxr|Liaxá xoug yia xov OepLattó, jtEpi-xgLyugLQLLÉveg anó tita eú6ulit| auvoÔEĹa xtuQLxtóv, «Lingd6ürv» nox ujtugexájv, lie xou; xojgixoúg va xgayouôoúv xaL va naíí^ouv áaxauXoug. Mia nagÓLtoia ELXÓva ôĺvel xaL o MjtouvLaXr]c (429.4-8' 6X. AXe|íou xai Ajtoaxíxri 1995: 514-5). Av xgĹVEi xaveíg anó ôta8r|XEg xr|g oixoyÉveiag Kogvágou, cpaívexai óxl uitT|gxE r\ auvř|8ELa v' atprrvouv (tixgá xXr|goôoxŕ|(iaxa oe ôiácpogous unaXXŕ|-X0U5 xou ojtixLoú (6X., yia napdÔELyita, 2naváxr|g 1955: 402-3, 433-6,444-7).
H 9Éor| xrjg Kaaaávxpag axov Kaz'QovQj.1110 ôtacpÉpEt anó exeívt] xcdv xavo-VLxáiv unr]p£xcóv. 'Oxav xrrv ÉtpEgav nat&í axo Káaxgo to; axXá6a, xrpv ayóga-OE ř] xr|v e|ayógaaE o LiaxagLxtig o ávôgac, X115 riouXLaÉvag, mou xr|v 3iqoóqlí;e yia ujXT]gÉXQia xr|g yuvaíxag xou (E 175). H ElouXiaéva oiiXúvei óxl LiExaxEigĹ-^Exai tt]v Kaaaávxga aav ôixó tx|g natöi, evil) 6É6ata atr|v npayLiaxLxóxr|xa axojteúei va xrrv exLiexaXXeutá ae^ouaXixá. O xatáXoyog xarv jxqooůotuív axo Xeigóygaqpo xr| xcipaxxr|píí;Ei «ipuxonaLoa» xr|g ľlouXiaévag — T| Xé^ti nou xgil-oLLLOJtoLEĹxaL yia X15 vtagés ujirigéxgiEg axr|v KecpaXXoviá nou avatpég6r]xav napajtávco.
TgíayuvaLxeía irgooooiia, r\ Efexpou oxov <Poqxovvó.to xai t] <řXoupoú xat r\ AXE^ávxga axov ZráS)?, Jiaitfluv xov góXo xou LiEaa^ovxa axig egwxixé; uito-OÉaEig xwv jtQLoxaytoviaxráv. O AĹV05 EI0XÍXT15 maxEue óxi r| tlExgoú ôaaitóxav
Anó Éva éyygacpo xou 1617 Liaflaívoune óxl o KaoxgLvóg yi.axQÓs HgaxXuc Kaoai-^Lctxrig eĹ^E ôe/jeL axo ojútl xou [alo xonéXa, ngocpavujg ujrr|CJÉT(3La, r| ojcoĹa éjiaLQve TQOtpri xxX. aXXd óxl ^llo6ó ae xqt\[íoí. O yiaxQÓq axúptooE xo oyexmó ou[i6óXaLO, yiaxi. 11 xojtÉXa ei^e ... ogajiexEUOEi (ASV, NdeC 240, 6l6Xío 10, cp. 88r). LT6. xecp. 2.
axig «goutpLOVEg» xr\c, LxaXixt); xcoLitnôĹag xaL xou Kax^ovQfiJiov, Ev liéqel llovo acpoLiowuLiÉvri ngog XLg xguxixég auv6r)xEg (A. rioXixrig 1964: oa'-o6'). ľlgáy-Liaxi, o OóaxoXog xt|v avacpÉgEL 10c «goucpLava xaL ngo|Evr|xga» axov xaxdXo-yo xcov ngoarániov. Ol ôgaaxripióxuxÉs xr% ÓLtojg ôev eívai ôgaoxr|gióxr|xe5 ngoaytoyoú, óntog uitooiiXóvei r| ngtfixri Xé|u. 'lato; r\ Xe|x| va ar|LiaivE ojxolov-ôr|JioTE |En£gvoúaE xa 0E[uxá ógia yia va cpÉgEL oe Enatpr) xoug EgutxEULiÉvoug. Yixdgxouv evôeĺ|el5 XQllarl? Trl? lls i110- xÉxoia EugúxEgr] or|Liaaía oxouc ox. B 175 xai 195 xou SzáOtj xai axrjv jregiypatpfi xr|g «tgoauvrig eng «goucpidvag» axo xEĹiievo xľ|g ílavÓQiag axo Navicívó XEiQÓygatpo (6X. KgLagág 19756: 40).
Kai ta xgia auxá ngóawna xávouv ôiácpoga 6eXŕ|Liaxa axa aníxia xou Sxá6x| r| xr]5 MriXiág {Žxá6i% A 51-4, <Poqx. B 499-502). ElagóXo nou r\ Qéor\ xoug ôev ngoaÔLogLi^Exai lie axgĹÔELa, aacpiúg avr|xouv ae xa|.ir|Xóxego xolvcu-vlxó axgcÚLia anó exeivo xcuv oixoyEvewóv xiov ngojxaycuvLaxcóv r| í>Xougoú, LidXiaxa, EÍvaL aôeXtpfi xou ujxngéxri xou Mngáôou.
2xov Kaxt,ovQiuio, 01 LieaoacxLxé5 oixoyÉvELeg auvay£XdL,ovxai it' évav «unoxooLto» anó noXtxixÉg xai goucpiávEg. H ElouXiaÉva 6ÉX£xaL t] íÔLa Ega-axég xai axonEÚEL va exllexoXXeuxel xrrv «kóqt] xr|g» Kaaaávxga xaL xx|v unx|-géxQLá xt)g Avvoúaa. AÉxexai 6oT)6ELa xaL auLiôouXég anó xr\v negLaaóxego ne-7r.£iga|civr| AgxoXiá xat nag£LinoóLl;£xaL anó xt|v t)XLXLWLiévr| avxínaXó xr|g Avvéí;a.
0 AĹvog rToXLTug níatEUE óxt o Xogxátar|g r]xav enrigeaoLiévog anó §éva xeÍLteva axov xgóno nou xEiQÍÍEtai xx|v nouXtaéva xat óxl ôev éôtve iua geaXi-axLXT| ELXÓva xr|g xgr|xixtíg xOLvatvĹag (A. rioXĹXT|g 1964: oa'-o6'). H nXeugd xrrv onoĹa Öetogei (U5 llu geaXioxixr| ôev eĹvaí 11 ELXÓva xr|5 íÔLa5 xr|5 nogvEĹag —nou avayviogĹtei óxi unf|gxe axo Kdaxgo— aXXá (.láXXov, vollí^oj, t] |i£pLxf| evatoLiáxcuarí xug axr|v «xaXr]» xoivtovía. To onĹxi xug EIouXiaÉvag Etvat ótnXa axo antxt xou Aqliévxi, axo xÉXog LiáXiaxa xou égyou o AgLiÉvx|g xai r| yuvaíxa xou cpatvExai va Éxouv yĹVEi axevoí, cpíXoi \i' auxŕ|v. EÍvaL noXú nLOavóv va Éxouv unEgLaxúoEL EÔto ol ógaLtaxougyLXÉg aváyxEg xai auLiôdoeig ELg 6ágog xou «geaXtaLiou». EivaL Ĺatog ar]LLavxLxó óxt r| íbia avtoLiaXía (av £Ívai tÉtota) anavxá xat axr)v Cassaria xou Ariosto (Radcliff-Umstead 1969: 66).
01 nógveg («meretrici») xou Kdaxgou avacpégovxai anó xov Papadopoli ((p. 64v) xat éva x»@to axov MnouvLaXt) (284.26, AXectou xai Anoaxtxr] 1995: 380) Lioiáí;EL va unoÔT]X(óvEt óxt ot xaxaôtxaaiiÉVEg nógveg TLLuugoúvxav axÓLiii lie ÔLaicÓLinEuar). Aev cpaĹVExai ÓLiorg va undgxouv XEnxoLiegEÍg nXr|yocpogí.Eg. EÍvaL aôúvaxov va jtoulie rág jtoio ar|Lt£Ío avxLaxoLXEÍ xo antxt xr|g ľlouXtasvag oe xdxt unagxxó.
Av xa ĹÔLa xa ngóaatna xitg xgr)XLxiíg xiDLiwóĹag avxXoúvxat xugícog anó xig LieaoaaxLXÉg xá^eig, r| nagouaía Exxóg axr|VT)g dXXwv axgtoiiáxtjjv xr|g xgu-xixríg xoivarvĹag yĹvexai au^vá aLaÔTixi). 'Exai, avacpégexaL o ôoúxag xr|g KgiV xr)g tog o unoxLOépevog anoôéxxríg Lttag OLtiXíag tou AaaxáXou axoug ax. T 135-
154 ALFRED VINCENT KQMQAIA 155
42 xou SzdOij xai A 247-68 ton Kaz^ovgujiov. Zxrrv ngcoxri axxrvr) xrpg xgLxug fied|r)5 tou ItäOt], o MngdSog iregiygdcpei eva xaxdgöcopa jiou loxugi^Exai dxi Exave axo douxixd naXdxi: eradeixvuovxag xtjv avdgeia xou lie ÖExa avxi-irdXoug auyxgdvcog, £gi§E Jriga xa anaöid toxic, pe xdai| 6La, jiou xa nkr\Br) jiou awajaxitovxav axig axdXeg xai xt|V auXr) xo e6aXav evxgopoi axa Jidfiia, oi 6i-xT|ydgOL jtExa^av xa xapiLd xoug axov aspa xai o Aouxag «sSsuaatXiozrjxE» ajtd xa yeXia.
Ol cpEouodpxeg avacpepovTai lie itapdpoio aaxsio aXXd tpiXi.xd xdvo. npo-cpavcbg o «PdoxoXog 8a jiegipEVE ötl xdiroioi aixo auxoüg 8a jtapaxoXouGoü-aav jcapaaxdaeig xou 'Pogzovvdzov. 'Oxav o Tt,a6dpXag exSetel to axeöid xov va xaxaxgojcüJöEi xoug ToügKOug, o ujxr|p£xrjg xou axoXidtjEi TtixgdxoXa:
Stexeze fiE nagr/yogia, acptvrtg cptovvradoi, yfojyoga aag t6ydvof.it xai nidvezt ki6ddt.
(I 23-4)
Ol «xa6ait£QOi» nov avacpsgEL o Mjipdöog cog yEpdxoug Gaupaapd Seaxeg xr\c, ejuÖ£L^Y|g xrjg avöpslag xov oxo öouxixö TtaXdxi (Zzdd?]g T 19, 26) hqejiel va eivai EjTxorig cpeouödgxEC- Eivai xct0axTT|giaxLxd xo dxi öev elvcu. ol iSioi 6upa-xa xov Mjtpd6ou. Ilou9£vd otig xcopcuöiEg t| 6evExoxpr|XLX.r| apiaxoxpaxi.a 8ev ytvExai avxixEiLiEvo y£XoiOJtoir|ar)g r\ jtQoa6oXr)g.
To «oitxLxd ueSlo» xcov xcopcuöicöv jioXü ondvia EjiExxEivexai axoug XWpi-xoVjg, Jtou amoxEXowav xr| peydXt] JtXeiovdxrjxa xou jiXriGuopou xr]g Kgr|xr|g. Aev xijtdgxEL xltcoxe Jtou va avtiaxoixei axr| geaXiaxixri jiagouoi.aar] xtov xiopi-xcbv tng FId6o6ac tou Ruzante. O Xdyoc yi' auxd 6ev eivai xo aoxLxd axTpaxd tojv xiopcoöiiov auxd xa8Eauxd' ol xiogixoi, xou Ruzante jiagouaidL^ovxai oVjtya. cog emoxeicxEg r] pexavdaxeg oxt|v jtoXtj. EivaL öüaxoXo va cpavxaaxei xavstg evav Ruzante va axpdl^ei peaa axig axXripeg xaL itoXiopevEg aypoxixeg ouv9t|-xeg TT|g 6evexoxpaxoupEvr|g Kgi)xr|c. 'Oxav xditoxE EpcpaviEjovxai xwpixoi oxr|v kqt\xixr] XoyoxExvia, auxö aupdaivei. oxov «apxaöixd» xdapo xr|g jroipevixf|g noiTiar]g. H riavojgia diadpapaxitexai, xagaxxr)giatixd, otic noipevixeg xoi-vdxt]TEg xr|g 'ISr|g, jtou cpaivexai ötl rjxav axT|v jtgaypaxLxdxrixa Ltia oxexixd ngovoLLLoüxog JtEgioxi) xaL EJiOLievojg xaxdXXr|X^ yia eva eiöuXXio «cpuyf|g» (Papariopoli cpcp. 112v-114v).
Ot xExvixEg xai ol egydxeg, jlou ajtoxEXoüaav eva peydXo jioaooxd tou aaxixou JtXr)8uapou, exjrgoaoojtoüvxaL axig xiopojoieg exxog axr|vr|c, ditioc xaL ol meouddgxeg. 'Etot, ae duo xcupcuoiec, i] xugia evdc ojiltlou oteXvei cpogepa-ta axT| [laozoQiooa yia va Ta pETaitoirioEL oupcpwva pe xr|v xgexouaa pdöa (SxdOrjg A 53-6, <Pogz. F 95-6). H 6eot| ttjc poÖtaxgag axriv xqt|xlxt| xoLvcuvia TtagouaidgExai ipeuyaXea axx| ÖLaBr|KT) xt]g agxdvxLOoag Eleneta Demezo (1643), r| oicoia atpr|VEL eva xXrigoödxtipa aagdvxa xprruxojv douxdxcov axr\
«paoxdgiaod» xr\g AvEiliva, avatpegovxdg xr|v a' evav xaxdXoyo uixxigexiov xai jcegLoxaaLaxtdv uitaXXf|Xcov nou 6eXel va Xddouv pixgojxoad «oyid Tt)V ipuxf|» xr)g (Maugopdxrig 19796: 231).
Enou&aio gdXo oxo ucpaopaxepjtdgio eixav ol E6gaioi, jtou xaxoixouaav oe pia x<i>gtoxr| auvoixia xou Kdaxgou xovxd oxr\ 8aXaoaivr| jtuXi) xou Aegpa-Ta (Papadopoli tp. 71r). H Mr|XLd oxov <Pogzovvuzo oxojieuel va ndei exel (E 6-8) yta v' ayogdoEi aitd xo ucpaopa jtou f|tav yvuiaxd cog xaveSazoha, xo ojiolo avacpEgEL o Papadopoli cog ngo'Cdv xr|g Kgr|XT|g (cp. 159r).
KevxpLXt) Geoii oxriv jxXoxt) %ai xcov xqlcov egycov exouv ol 6£opoi, xou ydpou xai xrig oixoYEVEtag. 'Eva xgiaipo 8epa eivai T| £Xeu8£gia rj pr] xcov veiov av-Sgcojxtov va ejclXeIouv tov autuyd xoug. 2xt| Gecogia, dxtcog Xeei r) FlExgoveXa axov c&ogxouvdxo,
zo Qtg xai QeXio sygixr/aa xai xdvovai xo ydfio
(T 474)
avacpegopevri axo dxi, 8ecopt|Tixd, 5uo dv8gcojtoi 6ev pjiogouv va itavxgeuxouv naod xr\ 0EXr|ati xoug. EjtgEitE va ejelSicoxSei xai va 5o0eL i^ ouyxaxd8Ear| xoug pe pia cpdgpouXa Jtou (axov xaOoXixd ydpo) jieqielxe xig XaxivixEg Xs|£tg vis (OeXelc;) xai volo (OeXco) (n6. Vincent 1968: 126 xai 132). Sxrrv itgdSr] dptog, oi yoveig axig xcopcodiEc itegipievouv airo xa rtaidid xoug va auppogcpcoGouv pe xa div.d xoug ax^ia. H pr|Tega xng riexgoveXag Mt^Xid eivai evxeXcdg xuvixt) daov acpogd xov ydpo xr\g xdgT|g xr|g pe xov uXouaio aXXd yego Aoiiga:
Ezoxnog zvai yigovzag, xai Lvza finogti va 'Qrjar]; Axdfirj eva %qovo dvo. Kai arcemgfmovimovgioi] jzidvo^it za togvtoa xov,
(B 495-7)
Ol veol itletovxai ixoXu va ouppogcpmGouv pe auxd ixou GeXouv oi peyaXuxe-goi xoug. 'Ooo xai av diapagxugexai, r\ nexgoveXa e|agTdxai ajtdXuxa and tt] pr|XEga xt^g xai eivai ae ixoXu avLoxugri Geotj — djxiog yvcogii;eL o dJogxouvdxog (r 415-8). Zxr|v negijtxcoar] xou idiou xou ^ogxouvaTOU, o cpd6og xr]g aJioxXr|-gcoar|g xov spjioSi^ei va xdvei xdxi nou 8a Suaageoxouae xov xx]6epdva xou. Sxov SxaOn ejxiar|g, o r|XLXLtopEvog Kuitgiog avxipExtoitL^Ei xov ydpo xr]g xdgT|c xou cog vopLxr| aupcpcovia, yia xt|v oitoia exel o LSiog xt|v mgioxo6ouXia xai p£ xriv oitoia ocpEiXei ExeLvr) va auppogcpcoSEi.
H axdar| auxcbv xtov yovicbv cog regog xov ydpo xcov Jiaidicov xoug avxiaxoi-Xei axr]v icgaypaxixdxrixa xr\g eixoxtig. O Papadopoli TtEQiygdcpEL ncog auvTi8LL;d-xav va xavovitouv ol yoveig xov ydpo xcov jtcadiujv xoug' o idiog aggadcovLd-UTrpxe ae r|XL"»tia xgidvxa xeoodgcov excbv lie pia yuvaixa xr|v onoia 5ev yvcijgL-
p vk
1S6
ALFRED VINCENT
tp oirrc xav Eg ótyEiuq (tp. 65v). H avú<paoT| aváuEoa axxrv aváynr\ auyxaxáOE-ar)c xai tujv ôiio jiXeijqojv xai xrxv JigayLiaxiXT] ôúvaiiri xu>v yoviióv avxixaxojt-xgLEExai OE yau.T)Xia auuéoXaia. sXkvjvixá xai ixaXixá, xr|q jiEgióôou axixr|q, axa ojtoia o yovióq t| o xx|&£Lióvac; avaXaiioávEi va eyyvr/Oeí óxi í| xógr| xou 9a oexxeí xov yaLutgo jxou xr|q ôiáX£|av (jxô. Vincent 1980: 180).
0a xjxav ľúxoXo —av xo EjxÉxgEJTE o óiaOéaipoq x^goc,— va xcoXXajxXaaia-oxoúv xa jiagaÔEÍyiiaxa xov XQÓTtot) Lie xov ojtoio r] xoiviovia itoii jiagouoiáí,E-xai axiq kojuxoÔíec, é/el avaXoyíec, pie avE^ágxr|X£q LiaoxijpÍEq. 0a regéjiei óluoc, va Éyive cpavEpó cóq eóoó óxi. 000 évxovo xai av ávaí xo auuôaxixó axoixsĹo, ol xti)(J(OÔÍEg jipayuaxLxá jiapouaiátouv una xoivcovía xtrv oitoía 01 Kpr]xixoí xtov LtEooaoxixióv xofoajv Oa avayvwgitav wg —Xíyo-jtoXú— xn, ôixrj xouq.
Oi avxiXr|i|j£iq jtoxi ExqjgáílovTui axiq xoJiuoôÍEg óoov acpogá xoivojvixá xai jroXixixá Oéiiaxa ôev EÍvaí xÉxoiEq jiou 9a jrgoaÉôaXXav oúxe xic Jtio eíijioqec; aaxixÉq xá^Eiq oúxe xr\ 6evexixxi ôioíxx|ar|. TlapóXo nov 01 xioLtioóÍEg jxapLaxá-vovxav xi,q AiróxgiEc;, ójxaiq itaq Xisi o Papadopoli, auxéq nov oó^ovxai ôeí-Xvow EXáxiaxa ax|n.£Ía ŕ| xai xavéva íxvoc xr\c, xoivwvixriq 6iaiiagxí)giag nov ovyyá awóéExai lie Tlej yiogxéq xov xagvaĎaXtoi! (6X. Búrke 1978 xai Carroll 1985). Flap' óXa auxá, r\ £jiav£iXr|U|iÉvr| y£Xoio:rioír|av| o' airréc jxoluiojôióv, iia-xaióôoEarv axóiiuiv EÍvai oacpwg uÉoa oxo jxvEÚiia xod xapvaóaXioú xai r) xeXi-kí\ vixr| xov VEavixoii Égcoxa ajxoxEXEÍ EJti6£6aLtúar| xa>v avOgúravtov atitóv.
KF.Í>AAAIO F.KTO
T^aycDOía
Walter Puchner
V' QZONTAI TPEIZ TPArQAIEI THÍ KPHTIKHE AOľOTEXNIAZ, OV E^aigÉOOUUE TT)
L* Fedra (1578) xov Francesco Bozza, jxoxi EÍvaí ygauLiévr| axa ixaXixá (Ziógaq 1972- jx6. Puchner 1980a: 89 x.£. xai FIoijxveq 1991: 523-33- jxpóa(paxx| éxôoot] uixó xov Luciani 1996)' EÍvaí x\ EgiocpíXr) xov rEujgyíou Xogxáxari, o BamXsúg o PoboXívog xov lioávvr| AvopÉa TgaúXou xai o avcbvunoq Zrjvmv. Ze avxí.9Ear] HE xiq xgr|xixéq xiuLiioôÍEg, ol xgaytoÔUq óxiaxoXa jurogoúv va axr/xgiOoiiv lie-xatjt) xouq xai avr|XOW oe ôiaq?og£Xixá eKineba xE/voxgoniag, nov exxeívov-xai anó xryv úaxEgii AvayÉvvr|or|. \xéow |.iaviEgioj.ioi). róq xo ir|Oox'ixixó iina-góx. Ta xoivá xouq xagaxxrigiaxixá jiEgiogi^ovxai oe ôgaiictxoxigyixég avu-oáaEiq xr]q Ho0rPTí?: TOV ngóXoyo, xr|V jievxájigaxxri ôoj.tr| xai xx| XQi\or\ XOQI-xtóv. To Oi)vr|0Lanivo péxpo EÍvaí o noXixixóq 0x1x05 oe ojioioxaxáXr|xxa óí-oxixa. Móvo axa xogixá (axov Zývcova xai oe uijrnXá xaxá xa áXXa aí)UEÍa xoť XEinÉvoi.') xgr|ai|iojiOLOÚvxai áXXa [léxga. óraoq o EV&ExaaúXXaôoq oe terza xai ottava rima. IvxEgiiÉ6ia ajiavxoúv iióvo 0£ ExóóoEiq xai XEtgóygaipa xr\c EguHfíXrjg (6X. x£ip. 7).
EPQ&1AH
a. Baoixég jzXijQocpogieg
Aťxií í] xXaaixít,owa xpayojoía xxím 3.205_axixa)\j EÍvaí aatpojq 1) no óiáor|irr|. r| mo ot'xvá 6r|uooiExiu£vr) (wq Xa'ixií tpuXXáôa axr\ Bevexío) xai r\ itto jioXv-
158
WALTER PUCHNER
TPArßAlA
159
JtatYHévT] Tgaytoóía tou xpr]xixoú Oecítoou.1 'ExEt Eníaiig xr\ uEyaXUTEgr) rcnf|-xriorp anó Ta égya tou xpT]Ttxoú ňEÓTQOD. otr| XoyoTEXvía xou, tov Xatxó noXt-tiojíó. To égyo ypácpTrptE oto PéBduvo yúpco oxa 1600 r\ Xtyo nptv: anóxov Te-ojqylo XoDTáTor].' O cíUYypatpéag x|tav reoXú yvtoaxóg otr|v ejtoxt] tou, xcopa óptcog ôev YVa>pítou|iE noXXá yi' auxóv. O ĚuayyEXáxog tov xaúxtaE p.£ tov Te-cógyto Xopxáxar|, yio tou Icoávvr|, nou yEvvf|9r|XE yúpco axa 1545 r\ vcopíxE.pa x«l rtéOavE OTa 1610- auxóg o rEcúpytog V|xav Ypa|ruaxéag tou BEVETOxpmrixoú Euyevoúg Matôaíou KaXXÉpyT|, r| xaÚTiar) óptcog avxr\ npÉJiEi va napatiEtvEt axkř) unóOsari (MaupoaáTT]q 1980), Ecpóaov ôev vkuqxovv txavá anoÔEtxxtxá axotyEta* AacpaXcóg r) xaúxtar| 0a xaígiaí,E Oaup.áaia ue tt| yEvtxi] Eixóva yta ôtácpogoug Xóyoug (Bancroft-Marcus 1980a: 25 x.e.). To toto taxÚEt xai yta xtg anónstpEg va auvÔEOet o XogxaTorig tiE ttjv Axaôr]ttía tojv Vtvi oto Pé&utivo (2. AXe^íou 1979a): o póXoq TT|q xgrrrtxr|g axaôr|Lttac axr|v opyávcoari iiapa-OTaoEü)v OEOTptxojv Épycov cpaivExai va é%ei anoÓEtxxEt.5 'Oncog xai va "xei to
1 MaQTugía yta £niTtrxr|uÉveg nuguoTáuEtg xi|c EmůtfíXrjq xará tov 17o atcuva, oto noXtogxr|tiÉvo Káargo, oívei o NixóXaoc Kopviyvóg Ilana&ónouXog, nou yevvyßr\K£ axa 1651: «Edita est ac, ut memini, saepe in urbe Creta publica data semper plaeuit» (1726: II, 306- 6X. »Ol XEtp. 10, o. 294).
2 Amt) sivßi n, xgovotóyricTti nou oéxov™L oí LieXETrptÉg anó tov "avQouôíor) (1928) xcu Ei,f|g. QoTÓao, t] Bancroft-Marcus (1980a: 24) xgovoXoyEt to Égyo yúgco axa 1573-1587 (6X. jtegtoaOTSQa reagáxáTCu). BX. Eníarig Aae^Lou xat AitoaxLxT| 1988: 50, onou ngoTEtvETat uta xgovoXóyr|ar| yúoco axa 1595.
? Auto EjTiěeocaujvETCu ajió agxExég ntxyÉg, óyi uóvo anó xig OEvcTtxÉg Exôóaeig. O Magívog Tgáveg MnouvtaXr|g avacpénet to égyo axn <t>i\ovixía Xávóaxog kul Petié-fivov, onou r) iióXn tou PeOúuvou xaTOVouágei tov «recogyio Xoyxaxio» cog éva anó Ta 6iáo>i|ta TÉxva xtig (Itigouxáxr|g 1908: 588). Irrrv AcptÉgcoan, tt|c tlavajgiac ato XEtgóygacpo AanégyoXa, arpoú avatpÉQEi xr\v xavxórriTá tou (ot. 35-6), o Xoqtót-an; avaipégETat oxr|v áXXn, tou T|g(oioa. Tnv EpOMptXr) (ot. 47-50). (ľia Tn,v egun,VEta tou xtogíov, nov eivai avauirujör|TnTr|. 6X. Mavovaaxag 19636). To ióio xwgt" H«5 ejiitqÉjxei va ouunEgctvounE ÓTt r\ ílaviÚQM jtgor|YEÍTat Trig EtMxpíXri<z, xouXáxioxov óoov acf'Ogá tt] aúv0Eor| xr]g A(piÉgcooT]g (yia ogro|iťVEg TQOJiOJroiríoEig, 6/,. Bancroft-Marcus 1980a: 22 x.e.). To óti o XogTOTOTig EÍvai o ouv-i'gacf'éag TT)g E@(o(ftArjg ejtl-6E6atcl)VETai Eitíorig anó tov Xío XÓYto Aéovxa A?.X<ítio (1651: 116). Eívat EvotacpÉ-gov xo óti, EXEivr) Tr]v EJioxTJ, o AXXáxtog 6ev r|Tav 6É6atog av to éqyo eíxe ót]uooi-euteí (Bancroft-Marcus 1978: 2). ľta XT|v oixoyéveia XogTáxot|, &X. Mavoúoaxag 1956a xac 1962y xai EuayYEXciTog 1970a.
4 Tra ura axT|paxrxi) ßroygaipla, 6X. EuaYYE^áxog 1970a: 214-5 n6. Bancroft-Marcus 1980a: 24 x.e. xai, ytOt M-ia ava(jxójľn,an,, EXEuOegíou 1980. BX. EJtíoTig AXe^cou xac Anooxttr) 1988: 40-7 xai KaxXauávr|g 1993a. 176. xecp. 4, oo. 100-1.
s BX. navaytcoTaxTig 1966, 1968 xai 1974, xat IlavaYtcoTáxiig xai Vincent 1970- ava-xaXixpTny.av ejtíot); oto: öevetixcc agxEtcx anó xoug Ĺôcoug ^EXExr|TÉg véa, aor.tootív-ra uxó|-tr] éyygacpa. H Oscogta óti ot Vivi eíxav noonugaoxEuaoTtxó góXo axr\ yévů-or] xou xgx|Tixoú 0£crxyou (2. AXe|íou 1979a) ngoco8r|8T)xe líxcipi] nEgtoOÓTEQO exnó rnv Bancroft-Marcus (1982/3), rj onota jiiqteúel ótl o XogTOTa^g cnaic,E o íôiog OTa
jtgáYlia, ť| axétpr) óti éva TÉxoto aptoxoúgY11la x15 6gaj,taxougYÍag óev 9a (tnogoúae va ÓT||itoDpYr|0EÍ av óev eíxe ngoiryriOEÍ \xia nEpíoóoq 9eaTptxř|g ngonagaaxEurig, óev unopEÍ va anopptcp9£t (Z. AXeEíou 1979a).
YjtóOeoti: O 4>tXÓY<)vog, 6uaiXtág Tilg AtyúnTou, ňoXocpóvi]OE tov aňEXcpó tou yta va ndgEt tov Ogóvo xat xaxómv JtavTgEÚTr|XE tt| yj\Qa tou. ExTÓg anó xr\v xógr] tou EgtocpíXr|, éxei. áva8géi|>ei oxo nuXtixt x' Éva ayógt anó 6aoiXixó oi|*a, tov FlavágE-xo. Otův tcEyáXcooE, o TlavágETog é6et|e xn,v avógEta tou oxí) uáxri auj^ovTttg xo 6cí-aíXeio anó ExOgtxii EntÖEor], Oxav aQ%í£fii to égyo, o ITavágETog xat t| EgiocpiXt] éxouv EgcuTEUXEÍ o évag tov áXXov xat éxouv navrpEUTEÍ xgucfá. O BaotXtcig óutog Oé-Xel va 6cóoEi Trp/ EgcocptXr| oe xánotov áXXo, yto 6aatXtá, xai snO^yti tov ItavágEro cog uEoáuovTa. H puoTixr| Évtoon, éqxetch aro cpojg xat o <řtXóyovog oxot(Óvei rov ItCivágETO u.£Tá anó oxXt]gci 6aotívcoTf|gta- arr| auvéxEia, ngoojtocoúpEvog ótl airo-oÉxETai rov yapo, ngoocpÉpEt OTt)v avunotptaoTr) xógt] tou to xouirÉvo XEcpáXt. Tnv xagócá xat ra xégta tou EpaaTT| tr|g a' Éva «6aTOÉXt» cog YatirjXio ócíjgo. Meto rnv aitoxáXinjm, tou Ltaxáogtou ócógou, r\ EgortpÍXr| EntXÉyEt tt|v auTOXTOvía. Ot xogaoí-6ec tou xogoú, o6tiY»lttÉVEg anó Tnv Tgocpó ri)g EgcocpíXn,q, xr\ Xguaóvopii, gtxvouv xá-tco tov axXrigó BaoiXtá xat xov oxoxcóvouv. (Puchner 1980a: 95 x.e.).
Auxt] napaptuOtaxou xúnou at|taxo6att(.tÉvr] unó9Ear] jtXáOExat xaTÓ to unóÓEtYjra xr|g tTaXtxr)g Tpaytuöiag Orbecche tou G.B. Giraldi Cinthio (1549) (Bursian 1870).6 Qotóoo, OTÉXETttt anó |.ióvr| xr|g, tpuxoXoYtxa Etvat xuXÚTEpa 5otiT||.iÉvr|, nto tiEaxrí ÓQattaxtxá xat anuXXaYuivT] anó xoug pT|xogtxoúg axa-&r)Li.aLanoĎg xr|g txaXtxr'|g ütm¥WVT)ötaxV)g xpayaiotag (Embíncos 1956). MÉpog xiig ÖEUXEpng ngá^T|g Éyft cog npóxuno titv TpaY0)Óía // Re Torrismondo, YQatttiE-vr) anó xov Torquato Tasso npog xo xÉXog TT|g E,wf|g xod, U-Exci xr| ótauovr) xou ae aavaxópto (1587)' ÉxouttE Éxat Évav aocpaXi] terminus post quem (Mavoúoaxag 1959).' Tajrégaega tvxEg|.tÉota xod Épyou arpogoúv xo EnEtaóóto xou PtváXóou xat xtpg Ag|.iiöctq anó xnv Gerusalemme Úberata (1581) tou Tasso, črto onoío bó-9r|X£ noXXÉq cpopÉg ópaptaTtxT) uogept) oTnv haXta.8 Tta tov xa9ogiottó Fvóq
égya tou, nou ncgiéxouv oiyXcnooíHOÚg ujtaivr/poúg yia tí]v Axaór|LÚa xat ra piÉXn TTjg. BX. nEgtaaÓTEga nagaxárco.
Z' aiiTi) tt|v TQaycoôía xn,g METagQÚ0ptar]g. rr|v Orbecche, yia ngtÓTi] cpogá ôev uxágxEi xavéva OÉpio anó ttjv aQxaía nuOoXoyia.
Autt) r| xoovoXóyt)OT| igononotsixai, 6É6ata, anó to ttovxÉXo xiig Bancrofl-Mareus, nou unooTT)gtt;Et ÓTt unr']g5<xv nEQtooÓTEQEg anó (tící tpáoEtg auYYQa(f,rlS (1980a: 24), nQáyita ytex to onoío ôev unáoxer xapía aotpaXr|c anó&Eti;r|. O terminus post quem yúgto Ota 1587 6[vetul Eníot]g anó xoug Bakker xai van Gemert 1983: 83. Ot ettilisXti-xÉg tt|5 nco ngóocpuTr|g Éxř)oor|g unooxr)gtt,ouv Eníor|g, ptagt pE tov 2á0a, ÓTt unág-X£i EĚárjTinar] anó to Filostrato e Pamfiia TOU Antonio Cammelli il Pistoia (AXe^ÍOU xat AnooxtTíi 1988:35-6, 243-6).
1600 Aleardi, 1600 Villifranchi, 1607 Calderari, 1629 Orazio Persio, 1629 Franc. Miedelchin. 1639 Ben. Ferrari. 1642 Arcanio Pio xxX.
IfiO
WALTER PUCHNER
TPATßAIA
161
terminus post quem, iootÓoo, ôev tinopEÍ va 6or|6r|OEL r) ouáÔa tídv jELXpojv au-
TCXLY ÉgytOV, EJTEl&TI Ta LVTEpLlÉÔlU OXTILiaXÍ^OUV fjaoixá Éva ÓlXO TOUC pEJTEpXÓ-
pio avE|ágTr|To anó to Épyo,1' nagóXo nou apxEToi lleXetlitec, tooxeúouv óti xat auxá EÍvaí tou XoQxáxar|.lG Ta xogixá n£piXau.6ávouv, xaxá x>| yvá>\ir\ naXai-óteqiov heXett|túv, uoxĹôa anó xryv ixaXtxr| napáôooir] xr)q aváyvwo"r|q xou 2e-vÉxa, ibítňc, anó xt| Phaedra (AEiváxig 1912), xai, óitooq é/ei a&iaiicpio6r|xr|xa ajtoÓEixBEÍ, anó xa xoptxá xou Aminta xou Tasso (Bursian 1870, Pecoraro 1969) xai xt]c Sofonisba xou G.G. Trissino (Sáôaq 1879. Pecoraro 1969). <J>aivExai axó-ut] va ujráQXB tua avaXoyía xr|c xéxapxriq axrrvrjg xtjq iiqótt); npá(;T]q lie tov Orlando Furioso (áaiia 45,1, 2, 4) tou L. Ariosto (Spadaro 1975).
6. Agafiaxovgyixr) aváXvor]
Aq avaXúooutiE xtópa Tr|V nXoxŕ) axi]vi) npoq oxtjvt|: O ílgóXoyog, nou Exqxu-vsíxai anó tov Xáoo, eyn Xútx-LioxĹcp axExixá lie to £ULi£xá6Xryto xnq xúxiic xaL tou nXoúxou xai EJTLLLÉvEL Oto ÖELia xou memento mori. H np(óxľ| oxr|vr| x-nq npoVxnq jTpá£r|q EÍvaí Évaq LiovóXoyoq xou ľlavápExou yLa xa osivá xou épcoxa-T| ÔEÚxEpT| axi]vŕ| EÍvaí Évaq ExxExaiiévoq ótáXoyoc aváučaa axov FlavápExo xai xov cpíXo xou Kapnócpopo (axEoóv 500 axíxoi), nou |ExuXíyEi. xr|v npoiaxo-pia XT|g xpuqjiís Epiuxixiiq axÉot]5 (6X. Puchner 19806: 134 yia xo lloxíďo xr]q yxiooxpag' n6. Puchner 1979, lÖiojg o. 12)' oxr|v xpíxr) axirvrj, o BaoiXiáq ov"C,r\-xáei lie tov 2úli6ouXó tou yia xt|v EmOuuia xou va rtavxpéipEi xtrv xópu xov axr|v xÉxapxr| axr|vrt, o 2úii6ouXoq auXXoyíi;exai tt|v aaxá0£ia xt)q oúvattríg xai xt|g xúxnq- T) npá|r| xeXeliúvei lie xo npiijxo xopixó: évav úlivo axov 'Epuoxa.
AEÚTEpr] itpát^. Jtp(óxT) axuvr|: O BaaiXiáq anoxaXúnxEi xryv ujTEpôoXixŕj ayájtxi xou yia xr| iiovaxoxópr| xou o' évav iiovóXoyo (auxóq sívaí o Xóyoc, nou Ôev xx|v jtávxpEipE axÓLiT|)- axr\ ÔEÚXEpiy oxr|vf|, r) EpwqjíXri acpr]y£Íxai oxí] Xpu-oóvold], xi] véva xr\q, xo npO(jjr|Xixá Tr|q óvsipo lie óúo nEpiaxépia nou óÉxovTai EJtíOEor| anó Éva apnaxxixó ópvfio- ott|v TpÍTT| oxr|vr|, r| NÉva auXXoyí^Exai xr| ôuaxoXía TT|q 0éor|q xr|s Epu)cpíXr|g o' Évav LiovóXoyo- oxr|V xÉxapxri axr|vŕ|, r\ Néva xpuipaxoÚEi xov riavápexo, nou EÍvaí E^aipExixá aviýoiixog yia xiq irpo-xáoEig yáiiou nou éyivav anó oúo jipíyxuiEg- |íexó xov Evr)Li£pti)VEi yta xr|v uvxi&paai] XT]C EpcocpíXriq óaov acpopá xouq ujioi()iícpiouc Livrioxr|QEg' i] jiélihxi] 0XT|vri EÍvaí Évaq axÓLiri [lOvóXoyoq tou IlavápETOu, nou Opiyvsí yia tt| Lioipa tou' oxx|v Éxxi] oxr|vf|. o BuoiXiáq xov óiaxáuEi va (.lETaipÉpEL Tiq npoTÚOEiq yá-
BX. Puchner 1980a: 110 x.e., Pecoraro 1972 xai Bancroft-Marcus 1977. Tta jiafjá&Eiytia. A. noXixnc 1978: 69. BX. xrápa Mavoúoaxag 19916: 323-7. Tta (i,a avxtOcxri ájioilii], lôiio; oe oxéori tie xo xéxagxo ivxEguéĎto. 6X. Puchner 1980a: 114 x.E. Auxá xa ivxEQtiéôta TUJiró0r]xav yta JietÓTT| tfogá air^ ŕeúteoti éxociou, tou 1676.
Liou axT]v xópr| xou- r\ é6ôolit) axnvfi EÍvaí Évaq tiovóXoyog xou ľlavápexou, nou 6pr|VEÍ xai náXi yia xt| [xoípa xou xai Excppá^Ei xov ipóôo ilt|toüs T] ayanr|LiÉvr| tou ôev LisívEi moxr|- xo ÔEÚXEpo xoqixó EÍvaí Évag úiivog OXT] i;ct>T| XT|g unaí-6pou xai tua xaxaóíxr| nig unEprupávEiaq.
TpíxT| npáijri, nptóxn, oxx|vr|: H EptoqpíXri LiovoXoysi yia xtc XaoES KaL xiq ní-xpEg xou 'Eptoxa- T| ÔEÚXEpn oxr)VT) EÍvaL o iiovaôixóq ôiáXoyoq xtov ôúo Epa-axuVv: LtExa^Ú Xa0Óq xai 0Xíi|ir|q, r| EptutpiXr) opxí^ExaL airávia niaxr] xai o riavápETOg EX<ppáí;£i xr|v avrpuxía xou yia xiq LiEXXovxixéq E^EXt^Etq- axrjv xpí-xr| axr|vŕ|, o ľlavápExog, iióvog xou, ojtapáaoExai aváiisoa axov 'Eptoxa xat xov (póôo xou Oaváxou' axr|v xéxapxr|, í] Aaxtá xou ôoXotpovr]LiÉvou aosXcpou xou BaaiXiá EmoxpécpEL anó xov KÓTto Kóoiio xat opxíi^ETaL EXOtxr|OT]' otttv nÉimTí] oxT|vr|, o BaaLXiriq E|aLpEL xr|v xaXŕ| tou xv%r\ xai tt| ôúvatir| tou, evü) t) aópaTT| AoxLá unóoxETai lle tt| OEigá TT|g OávaTO xul xaTaaTpocpr) yi' auxóv xo xpíxo xopixó EÍvaL LLLa xaxaÔíxí] xr|q ôĹT|>aq yia nXoúxo.
TÉxapTí] npá^T], nptóxr) axr(vr): 2ut,iqxoúv r\ NÉva xai o 2úii6ouXoq: o BaoL-Xiá; óxouoe xuxaía xouq Epaaxéq va iuXoúv xai Épi^E xov ľlavápExo oxr\ (puXa-xf|' oxí] ÔEÚXEpri ox-r)vr|, o SÚLiôouXoq ouXXoyil^Exai xrrv anóXuxx| öuvafiT| xou Eptoxa- axryv xpĹxr|, o BaaiXiáq, É^aXXoq lie auxá nou ucptoxaxat toc naxÉpaq. tt|v EmBuLiía xou yta Exôíxr|ar| xai xí] 0tyiiÉv>] xou xllit|, jtpoEtôonoiEÍxaL anó tov SúllôouXo va r|p£iiŕ|aEi, aXXá Ltáxaia- axr|v xÉxapxr| oxrivr|, t| Ep(DfpĹXT|, lie tov xopó xwv xopaaĹôwv, avxLLisxwjtí^Ei xov BaaiXiá' napaôÉxExai xr|v Evoxr) xx]5, Eyxtotiiá^ei xiq unripEOLEq xou ľlavápExou npog xo ôaaĹXEio xat, xsXtxá, pĹxvExaL os napaxáXia, \ís tióvo anoxÉXEatia va e^aypicuBEL axóiLT| nEptaaóxE-po o BaaiXiaq xai va anapvr|0£Ĺ xr|V xópr| xou' axrrv nÉLtnxii oxr|vr|, o Zú|i6ou-Xoq npoanaOEÍ tiáxaia v' aXXá^Ei xr| yvtoiir] xou ôaoiXLá' r| éxxt] oxr|vr| Etvat Évaq iiovóXoyoq xou BaatXiá yta xr|v x^XiÔLOLiÉvri xllit) xou xai xa oxÉÔLá xou yia Exôixr|or|' axi^v É6ôoLin, o ľlavápExoq oÔT|y£Í,xaL o' auxóv xai unEpaaní^EL xov Eauxó xou avacpEQÓLLEvoq oxtq unr|p£OÍEq xou npoq xo 6aaĹXEio xai oxr) 6a-aiXLXií xaxayroyii xou, Ôev xaTacpÉpvsr óitrog va nEÍOEt tov BaatXia, nou xov ôi<í>xv£i anó (.mpooxá xou' xo xÉxapxo xopixó eívol uta npoo£Uxr| axov f|Xto va aňiíoEL xo tptog xou.
H nÉLinxr) ngált] avoíyEi lie xov x°°ó xtov xopaotÔwv va axoÚEt tttv exx£vt| avatpopá svóq u.avxaxoq)ópou yia xo cpqixtó LtapTÚpto nou EnéôaXE o Baot-Xiáq Otov riavápEXO' xou |Epíí;u)oav xr| yXtúooa xai xa Liáxia, xou éxo^av xa XÉpia xai xou ÉôyaXav xr|v xapôtá, u,£ oxonó va xa ólúoouv oxt|v EpcuipíXri a' éva «6axaéXi» tttq yaLir|Xio ótópo- axn, ÔEÚXEp-n axi)vr|, o axXripóq BaaiXiáq exol-(.tátExai yia xr| auvávxr|ar) lle xr|v xópr] xou- axt|v xpíxr|, yEL(áxt| xaxá npoai-o8ŕ|Liuxa, u EptotptXľi anoxojpíí^Exai xr| Néva- oxr|v apxií o BaaiXiáq npoanot-EĹxai nojq ouptiptovEÍ yia xov yá(.io xat 6áí^£L xr\v Epo)(pĹXr| va avoĹ^EL xo yatLT]-Xto ôtópo, iiExá xaLiapojVEL txavonoiriHÉvog xov novo xtiq árptuvriq xópr]q xou xat xaĹQExai yta xrv EmxuxĹa xuq Exotxriaiíg xou' T| Ep(o(ptXr| anoxripúaoEt xov
L62
WALTER PUCHNER
TPAfHAlA
L63
naxéga xt]g' r| xexagxr] axT)vr| eívca o uxxvóXOrOg xr]g EpcocpiXr)g npoxoú auxo-jtTovrjoEi- oxr|v JtÉujtXTi. o XOQÓc xai r| Neva GpT]vouv xirv xupia xoug- oxr|v exxt] oxr|vri, o oxXxiqóc BaoiXiág, aauyxívr|Tog ajtó xr]v EÍóipr] xou Saváxou xi]g xó-QT|c xou, axoxcirvExai aitó xr| Neva xai xov x°QÓ, evcó t| Aoxiá xou aÓEXcpou xou £|.i(pavíí;ETat yta Xíyo anó xov Abx\- r\ EpiotpiXr) LiExatpÉpExai É|co ue xtuxg, evcó to nxtoua xou BaaiXiá oiJgExca aitó xr) axiyvřj xaxá xn, óiágxeia xou xEXEuxatou awTOJiOtJ xopixoij (XoXo|.ióg 1973: 39 x.e., Puchner 19816: 40 x.E.)."
H ógau.axoupyixti oolitj xai r\ aúv9eat) xcov npoatóncov EÍvai noXú ajtXtj (6X. xo Stáygauu,a xi)g axr|vixT|g napouaiag xcov npoaiinaw oxov Puchner 19816: 64 xai lIoúxvEg 19836: 228): xó6e Éva aitó xa xgia xtigia npóotona éxel xov óimó tou Éu,maxo: IlavápExog-Kapn.ócpogog,12 EpiorpíXrpNéva, BaoiXtág-£úpi6ou-Xoc. Zxig xgEig npuóxEg npáEEtg, xúOe ngóocono EixtpavíÍExai Emoi)g novo xov: oi au:cpi6oXt£g xon ItavápExou yia xr\ u,eXXovtixi) itíoxT] xr\Q EgiocpiXriq (r| ra9a-vóxiixa va evóióoei axig JtgoxáoEig) ótaXúovxui u.óvo oxt) axrrvr] xaxá xryv ojroía EXEÍvr] xou ogxíí^Exai aicóvto éptoxa (r ii)' o póXog xou (Og postilion ďamour JTEpiÉXEi taxupoúg xóvoug xpayixiíg EipurvEÍag. Ajtó xr|V xpixr] npáí;i) xai. E^i^g, oi Egaaxég yívovxai uía uováóa oxr] opáai] xai r\ 6aoixr| avxiOEOi) tou Égyou ÉgxExai uti]v EmcpávEia: r] avxí9£or| aváuEaa oxoug Epaaxég xai xov BaaiXiá. Oi EocuxEpixég au.cpi6oXÍ£g axoXou9oúvxat anó E^umpixÉg óuaxoXÍEg, xaGoóg o Xopxáxai|g uxirvoSexEÍ ue (TEyáXr] Spauaxtxr| ouvaui] xr\v xaxaoxgo-iprí xou xó9e ngoJxayioviOTf]. H nXávi] xcov Egcoxixuiv auMprBoXiutv (llavápExog) axoXouBEÍxai areo xt|v nXávr) puag 6£xixř|g xpojtrig xr|g xaxáaxaar]g (axrrv E iii, xi] oxx\vx) iiE xo «6axcéXt» nou iregiéxEi xo u.axá6pto yau,rjXto ótógo. r\ EpcocpiXr] 6giax£xai oe xpayixT] nXávr]) xai xrrv nXávri xx\g u,axia6EXixr]g cpiXoaocpíag xr|g E^ouaíaq (ri víxr| xou BaoiXtá xaxá xou 'Epioxa ajtoxaXúítxExai tog xaxanáxr|-ot| xou óixaíou). H anóXuxu, óúvaur) xou 'Epioxa un£p6aívEi xig xa|ixég óiaípo-
" IV avxr\ xixv TEXEuraia axryvri ujidgxouv oolouevEs 6ia(fO()STixEq ygacptc oxa xeihe-va irou jxapahibouv to coyo, i6iio; axo XEiooygacpo xou Birmingham. H Bancroft-Marcus (1980a: 33) 6a xojroOeToiJae xnv e|A(pdvujf| xou <pavxdouaxog —jioXu euXo-ya— oxo xeXo;. nagaX^Xa, 8a rixav ajtaQaixr|xeq ogiauevEg vee? SiaigeaELj oe axr|VEc;. H Bancroft-Marcus niaxeuei oxi i\ 6Laigear) oe axnvec., jxou jtoimlXXel a^o xel-uevo oe xeluevo. eivat «aJti8avo va rival auOevrixri arig uogcpec, jtou ex£l £x5o0et» xai Oa engEjiE va avaOEtogr)Oei ou^cpojva u^: otrvejESt^ veox^aoixEc agx^s. ue evoel^ti veac axr|vr)5 or xdOr eiaoSo r| e^oSo (r| Odvaxo) evo; ngotriiuiou (1980a: 36 x.e.). Auxo, 6t6ata, Oa oor|youo£ as uia ^aXXov aoaipr'l SiaigEOIl tojv oxr]vu>v (Puchner 1981a: 107).
12 Mtxd xxrv ngaJXT] jtguEti, oitou exxeXei tt] teiTOugyta «exeivou jiou Sivei otov dX^o nqv euxatgia va uiXr|OEi» oti]v exOEan, xr)c .xgotaTOQiac;, o Kagjidcjogoc 6rv jtagou-OLdt,Exai ^avd, jrgdyua jrou jtqejtel ouo?.oyouuEvo>c; va OetngriOEt wc 6gauaTOugyixri aouvauia xr|g tgayojoiag. Txic, >.a'tx£g SiaaxeuEC, o dfto^oq goXog xou «EEE>.iaoExat» 3t£gioo6x£go: ouvtiOutq ytvExat o jigoSoxnc xou flavagEtov (6/,. tvoxr|xa (ot) naga-xdxu).
peg (jiagóXo kov ajtoxaXÚJtxexat óxi o llavápExoq Etvat axr\v jipayM.axtxóxr|xa yioc SaoiXiá). H E^ÉXt^ri xT|g nXoxrig ujtoqeí va irEptygaipEÍ cjg r| jiopEÍa xou BaoiXtá airó xo óíxato axo áóixo. anó xt|v Euxuxia axtyv xaxaaxpoupr).1-1 xaGióg oi EpaoxÉg itpoxtopoúv anó xi]V au,(i)t6oXía xat xrrv avoLiia oxr] 6£6aióxr|xa xat Tt] vo[tipióxr|xa. Ot óúo ofiáÓEg Jigooctjiojv ouvóÉovxat xai x^fttovxai anó xoug «]i£oá£,ovx£g»: xov Kapjtóq>ogo (fióvo oxrrv Éx9Eor|), xx\ Neva xai xov Zúli-6ouXo. Evtó ot 5úo xeXeuxoíol apxixá EÍvat irioxoi axov BaoiXtá, óoo EXEtvog éx£t ótxto oxi]v avxtXr|iJ)fi xou jieqí xt|ir|g, xa9ióg t] 6gáar| E^EXÍooExat, 6or|0oúv óXo xai JtegtaoóxEpo xoug Eoctaxéc,, ot ojtotot 6ixaicóvovxai EJiixaXouftEvot xttv aJtóXuxt] Eittxpáxv]OT] xou Eptoxa ajxÉvavxi atig xoivtovtxég SiaxptoEtg (jiou UJioóeixvÚExai óxt éxai xi aXXiúig 8ev ujrápxouv), ojojxou x\ íbia r\ NÉva \ie xov Xopó xwv xopaalówv xaxaoxpétpiT xov áóixo TÚpavvo.'4
H 6aoixr) ópaitaxoupyixi] óolxt) avxixaxonxpi^Exai xovóptxá oxo uÉyeOog xou póXou xtov ouxXoúvxutv Ttpootújitov: o IlavágExog ExapégEi ox.EÓóv 700 oxí-Xoug (jxávio anó xo Éva jiéujtxo xou épyou). r\ EgiotpíXf] yúpco oxoug 520 oxíxoug xat o BaoiXiág yúput oxoug 495. Auxr) r| gx|xopixT| uitEpoxi] xou IlavápExou ax£xti,Exai lie xt]v airagatxT]xr] pisxáóoot] jrXngoifogitóv oxr|v éx9eot], xa9tóg xat u.£ xoug [tovoXóyoug xou nou ExcfipáL,ouv a|ttpt6oXÍEg yia xov 'Epioxa, xoug onotoug ExtpÉgEt oxov póXo xou utg qxrpÉa xtov ya(.ir|Xiiov npoxáasutv. Auxó tpalvExat aaÉoatg, óxav o póXog u\oipaax£t oxig npáljEig: A: 341axíxot, B: 168, T: 143, A: 3, E: 0. Ot 55 cpopég nou natgvEi xov Xóyo xou óLvouv évav |iéao ópo gtioEtuv yúpa) oxoug Wh oxíxoug (eívai dnXaórí axexixá 0[riXr|xixóg). Avxiaxpoipri, xovSptxá, eívat T| e|éXi^t] xujv pr|OEWv xi)g EgojtpíXrig: A: 9, B: 102, T: 99, A: 151'/2, E: 166 oxíxof auvoXixá 52 ou,iXÍEg, u.e |,iéoo ógo oxeoóv 19 axíxwv avá prior) (av xaveíg atpaipÉOEL xov itovóXoyo XTjg auxoxxovíag, EÍvai
" Evxoúxoig, X] EgurrvEÍa tou Morgan EÍvut ujtEg6oXixd uovónXEugi)' ygdtpEi: «Mítogeí va unooxt]gix0EÍ óxi ngayuaxtxóg t'igioag xou égyou EÍvat o 8aaiXidg, o jiaxégag nou ňixáCETru aváfiEaa otuv ayánr) yia xn,v xógr) tou xai xuy ij!uxoira6r|Tixť| ogyi) yta Tt]v aríutoari nou tou éipcge. H i]g<uí6a tou títXou eívai éva áygiouo itgóacDJio, X<ogíg ÓitrxuudvoELg xagaxrr|ga ř] jtXoúro ucpriq, cúoxe va jigo^EvrjaEi oxi6ř|jfOTE dX-?^o EXTÓg anó tiiv jrio ouvaLoOriuaTixř) (.lag auujiá0£ia» (1960: 411). Auto óucog or|-fiaivEi itagavónori rrjg 6aoixVjs avxtOe.Tixr)g 6o|tr|; xov égyou. H ipuxoř.oyixř| e|éXtgr) anó oxogyixó Jtaxéga oe ogytauévo xúgavvo nagouotá^exai oúrtug r| áXXíug y\bx] oXoxXr|g<o|iévi] oti|v agxr'| xx% Téxagxi]? rrgá§r|g, x&Jptg xáiroia u,ETa6aTixií <páor|. To t|iuxoXoyLXÓ Evóiacpégov yia tov BaoiXiá 6ev uitogEÍ va elvol ueyaXurego anó to EVÓtatpégov yia rrjv EgaiiplXr]: o BaoiXidc, nou ejtíot]c 6gíox£Tai oe jrXdvr|, rival aro TÉXog an?Liúg to óoyavo rrjg [.lolgag, x(t)9'q ógapaTOugyLXÓ /gatpaTiaiió. S' oXóxXti-go to égyo, oi egaarée jregiygátpovtai mg nto oXox/.r|g[o|réva xat |te UEyaXúxegEg StaxuptdvoEtg ngóotojta an' ó,xi ot innamoraú xir; xaiutuoíag (LIoúxvEg 19836:191).
14 Zxtg Xaíxég Beaxgixéc StaoxEuég aitó xi] ouxtxi) EXř.dóa, xo óxl o Itavagexog ťtvai oť aXé|0Eia anó SaaiXtxř) yEviá. exot nou 6ev naga&iáqexai to lése-majesié, ava-jiTÚOOExai jTEgiooOTtgo (ji6. £vóxt]Ta (ox) nagav-ÓTio).
I (it
WALTER PUCHNER
TPAfflAIA
165
JtoXu XiydxEpoi). H Egu)(piXr| £|EXiao£xai xai yivExai axo 5euxeqo uioog xr|g xgayoj&iag o ngayuaxixdg avxinaXoq xov BaaiXid. H iragouaia xr|g oxi) axii-vrj, jcagd xa Xiyoxspa Xdyia hod ExtpEQEi, eivai mo anoxEXEOLiaxixri dgapia-xougyixd. ZiiLwpojvog lie xt|v e|eXi£ti xx|g auyxpouar|g, o goXog xov BaaiXid exel EJtioT)5 avodixr] Ttogsia: A: 26, B: 62, V: 28, A: 189, E: 177'/a rraxoi' lie 66 otu-Xisq ouvoXLxd (jtEQiaaoxEpEg and xd0E dXXo irgoaiojio), o Lisaoq opoq xiov 6i-xcivv ton qt]0£cov Eivai (Lovo 6,7 oxlxol (xo iiiad and xou llavdgExou). Avxoi, OL aQiOLtoi avxavaxXouv xa «6r|xtLxd» xoxi axoXia xaL xr| «6ou6r)» piavia xou axryv xexagxr] xaL jxeliicxt| jxpd^r| (Puchner 1986).15
Ouauu6£ig yia xr\ 6olit| xou Egyov xaL xrpv aiaQiyxixT| xr|g ujio6oxx|S xou (xai EidixdxEga yta xr|v iigoipopixri jxagd6oor| xou Egyov, 6X. Ev6xr)xa (ax) jrapaxdxm) Eivai oi dpaptaxougyixEg EvxdaEig (Puchner 19816: 48 x.E., Ilou-Xveo 19836: 229 x.e.). Oi axdXouOEg unopouv va avacpEpOouv ojc oi or|u.avxi-xoxEgeq: (1) H jxpocpryxEia xou Xdpov axov IlgoXoyo oxi «ar)Li£ga» (r) agiaxo-xeXixt) Ev6xx|xa xou xqovou) 6Xoi oi jxgwxayioviaxEg 6a xax£6ouv piai;i xou axov A6t| (IlgoXoyog-E vi). Me auxd icgoE^ocfXEixai r|6r| xo xsXoq xai xo ev-oiacpEgov xou xotvou LireogEi va axgacpEL and xo «xl» axo «3iuq» xr\g 6gdaY]g. (2) H EmOuLua xr]5 Acxidg xou aOEXcpou xou BaaiXid yia £xdixr)ar| (r iv-E vi). (3) O xgucpdg Epioxag xou ilEuyagiou xai r\ ajxoxdXu^r| xou (A ii-A i). (4) H EJTixougLXrj nXoxr] xx|g Epioxoxpojiiag xwgi^Exai oe 6uo xaxEuOvvaEig: (a) xi]v jrgoojTOir|xr| xagd xou BuaiXid yia xov ejiixeiuevo yd(xo xr|g xdgTjg xou (A iii-A i- axoiir) xai axr| A vii xaiOExd xov riavdgExo aagxaaxixd: «y.aAu>c; zov d£o fiov yatiTiQO')) xai (6) xov EvxsXioq a&ixaLoXdyryro cp66o xou llavdgExou yia xr)v itiaxT] xi)g Epa>(piXr|g (B vi-T ii, ogxoq aydTxn,g). (5) To Lioxi6o xou ayviopiaxov jiQiyxLiia (A ii, dxav o Kagitdtpogoq xa9r]avxdilEi xov riavdgExo
111 H auaxaar) xiov Jigoatiuriov xaxa axuvEg jxapouaidgEi axEXixd xHUT)Xu, JEXixvoxrjTCt EjiLXOLVtovLag: 277 axgr|OiLLOJioirixec EuxaLgiEc, yia oidXoyo avxixi.0Evxai ce 53 oxrvavxx|aeig xurv Jtgoadmtov Era oxnvric, Sr|Aa&T| uia avaXoyiu 5:1 (Puchner 19816: 48). Autt] t) xdoT] yia [AOvdXayo pjiogei. va an:o6eLXXEL ajro tua dXXn axaxLaxixr]: on airvoXo 29 axuvtov, oi 13 eivai (LovoXoyoL (xo 45% xou Epyou). Sxt]vec lie jrEgLaooxE-ga a»t6 6tio itgoouijta ejil oxr|vr|g aitavxoiiv uovo oxr)v xExagxii xai xnv jieujitti ngd|u (au^ouaa Jtuxvoxnxa xn; oiioxaang x<ov axrivixuv ^goommov). xaOcijg o Xogxuxof|c E(UiXexei ,xgoo6EUXLxd xov x°Q° ™v xogaoi&tov oxi^v uhoOeoii. H Jia-gouoia eni owrvrjs xaxd rmrjvEC Seixvei uia biaipogExixi] elxovu outo exeivt| nou 61-vei xo LiEyeSog xu>v ohlXliov: o BaoiXidg ^goTfyeiTai pE &iu&£xa E'H(f avioEig, axo'kov-8el o llavdpexog lie Evvea. r\ Neva xat o Zuu6ouXoq lie eirxd o xafiEvag xai ti Eocd-cpiXn fiovo ue e^i. auxT] ttjv "ajroxguipriw xnq riQiDi&ac, xou xltXou a^oxaXiOTTExai xdxL ano tv] 6gauaxoi)gyLXT| LXavoTxria xou Xogxaxau. M6>ac nou t'.xdgxfJ ot'vr/tV-ixagouoia oxn axnvri oxuv jtt:g[jrTU)or| xnq Egio(()LXT|g. auxo OLiiog OTJ[i6alvsi lie xov navdgsxo oxi] 6EUXEgr| jigdE;r| (xeoofgEig diaooxixsg oxtivEg), lie xov BaaLAid xaL xov 2ull6ouXo (jtevxe oxn,v£g yia xov xaQeva axr|V xExagxr| 3igdgr|. ajio xig ojioLEg ol xgELg ouiurUxouv) xai ue xr| Nevu oxn dEuxegn, ngd^Ti (xgeig axnvEg).
oxi 6ev npgjiEi va foo6dxai xiq UEXXovxixEg £§EXi|Eig, atpou Eivai yioq 6aaiXid, d)g xx| A vii, dxav o BaoiXidg apvEixai va xov max£x|>£i). (6) To-ftgtwpT|xix6 ovEigo xr]g Epa)(piXr)g xai r\ rno6Egr| xou jigayuaxo3xoir|ar| (B ii-E iv, r] auxo-xxovia). (7) H JXEgiEgyEia xou xotvou yia xr|v aXXayx] xT|g axaax\<; xr\g Nsvag and xov 6taxayLi6 xai XT|V EittcpuXaxxixoxxixa axxiv avidioxEXri ujtoaxr|QL|r) (B ii-E vi). (8) H aycovia jtou 6x]LuougyEixai and tl? axgateg avxiogdasiq xou BaaiXid iiExd xr|v ajtoxaXuiiir] xou uuaxixou ydLiou (A i-E i). (9) O^Qdvaxog xou rJavdgExou xai xo Ltaxd6gio yaLir|Xio Stogo xojv lieXcov xou (E i-E iii). (10) TEXog, Eva «xuipX6» uoxl6o: r\ ujtoax£or| xou Kag^dcpogou va 6or|0r|O£i jov qpiXo xou (A ii-ajxEigo^ JCatJiLQcpogog 6ev E3xa.v£ncpavLL;Exai). AuxEg oi vor)LiaxixEg xai auvaiaOT]LiaxixEg EvxdoEig (yia (.ua jiagouoiaoT) xoug a£ ypa-ipixT| 3iapdaxaar|, 6X. Puchner 19816: 65 xai IIouxveq 19836: 231) jipoxaXouv xr\v Jtgoaoxxi xou xotvou iSLwg axr]v agxi). axr|V xXiLidxioaT] xai Jigog xr| Xuar| xoug, x' Exai JtgoatpEQOUV Liia diaq;ogoitoix|Li£vr| Eixova xr|g auvaiaOr|naxixT|g 6ouf|g xouEoyou.
Eva ouaiaaxixo xgixx|gio xriq 6gaLiaxougyixr|g 6E|ioxTixag Eivai r\ (XExdSo-ax| jtXrigoipogLibv axr|v exOeot) xou Egyou xaOcug xai axr\v agxx| xdOs axxivipg. H 6aoixii flxiivri £x0Ear|g xr|g xgayco6iag Eivai r\ A ii, avdiiEoa axov riavdgExo xai xov Kagndipogo. Eva xexvixo xcg66Xr|iLa jxou exel va Xuoel o 9£axgixdq auy-YQaqpsaq Eivai va \ir\v acpT)0£i xov riavdgExo, ujg jxoiijio nXrigocpogiiov, va u.iXd-el iidvog xou, aXXd va iii(xriO£L uia «(puaixfj» au£r|xr|ar| h' Evav epmiaxo. Tt| &£-^loxExvia (ie xt]v ojtoia o Xopxdxar|g EixixuyxdvEi auxo xov axoxo (oe ouyxgior| HE xi) axr|vr| Ex0£ar|g axov PodoXivo) bei%vei Lua Jioaoxixr] avdXuon, xr|g OEigdg avxaXXayrig griaEtuv: oe auvoXo 57 avxaXXayuv (r\ oxr|vf|, jiou exxeLvexoi oe 474 oxixouq, Eivai r| LiEyaXuTEgr] xr)g xgaycodiag xai \iia ano xig uxyaXuxEpeg axo XQt]xixd Oraxgo), o dLdXoyog xtov cpiXuv E^EXiaafixai axEXixd ygriyoga xaxd xo npojxo xgLxo ([iEor] xaxuxr|xa 4,95 axixoi)' axo 5£ux£go xgLxo itgoxaigEL jioXu agyd (lieot) xaxuxr^xa 10,84) xai axo xEXsuxaLo xgixo qeei xai jtdXi Xiyo mo ygr)yoga (9,16), idicoq axig xfiXEuxaiEg 6ixa avxaXXayeg (5,2). O Xogxdxaxig 5L-vei Exai ilia ixoixiXia 8oiir)g a' auxr) xr\v XEgdoxia axr|vr| xr|g Ex8£ar|q, lie xig aX-XayEg xou gu0|xou xou 6iaXdyou. Auxu, r| dgaiiaxougyixT) xExvixr) oxr|v ExOEar) iiixogEL £jti,ar|q va (pava ano xo axEXixd (XEyE0og xou HEpoug tou jrXr]gocpogio66-xr| xai exeivox) itou xou divEi xriv EuxaipLa va |iiXr|0£i: IlavdgEXOg 301,5 axixoi, Kagjidcpogog 172,5 — Liia xaXoi,uyLauEvr| tpuaixri out;Tixr|ar|. 'Ouojg xaL £dd> xu-giagxei t| noixiXLa: oxo jxgcoxo xgixo xx\c, axTivrig, o iisaog dgog Eivai avdXoyog lie auxov xou auvoXou xx|g axx]vr|q (PlavagExog 33,5, Kagjioipogog 60,5- o (pLXog gioxd xai reiE^Ei xov r\Q<xta va aixoxaXui|)Ei xo Liuaxixd xr|g 0XtiJ)r|g xou), oxt] auv-EXELa nExa6dXXExai dgaaxixd axo «£jti6pa&uu£vo» (lEaato |i£gog (FlavagExog 158, Kagiraqjogog 48' o rigcoag xou dgd|xaxog Ttagouaid^Ei xr|V aitagaixr|XT) ngoioxogia), svio t| avaXoyia xojv gr]a£aiv axo xeXeuxolo xgixo xaxaaxaXdi;£i oe d.xi xai oX6xXx]gr| r\ axr|vr| (5: 3) (llavdgExog 110, Kagjioipogog 64).
166
WALTER PUCHNER
TPATOAIA
167
H ouvxoLi6x£gr| Sfiuxepri axr|vr} Ex9£ar|g xr|g Tgaymbiac, (B ii), avduEoa oxig 8i>o yuvaixeg, osiyvEi iiia napofioia a%ior\ xojv ijeyeBiov xojv gr|o£iov: EpiotpiXT] 102. Neva 60. O 6101X0705 slvcti noXu juo pEuaxog xai avr)ouxog (ui-ar\ xaxuxrrta axa xgia jtpwxa XExapxa: 4,77) xai napouaidL>i oxaoi|i.6xr|xa \16vo oxo xeXeuxcelo x£xapxo (12,66), ojtou T| EgtotpiXri atpr|Y£ixai xo jTpocpryri-xo XT|q ovupo. O xgojxoq xeLgLau,oiJ xcov Staxtttidvaeovv xr|5 raxmirzac, xou dtaXdyou XEvxpitsi xo EvSLacpEpov xai Seixvei xaOagd OQiauivEg aiaGtixixEg douiq jiov xagaxxrigLCow Ei&txd auxo xov auyygacp-Ea. O Xopxdxarig svaX-Xdaoet £juar|g oxeSov auti^Expixd xov StdXoyo xai. xov itovoXoyo (A: M-A-A-M, B: M-A-M-A-M-A-M, T: M-A-M-M-A, A: A-M-A-A-A-M-A, E: A-M-A-M-A-A).
ZxEon |i£ xr| 8gau.axougyLXT] avdXuoii exei xai r\ %Qr\oy] jTagaoooiaxujv xe-Xvixibv, onarg r\ avayysXLa xr]g-£jiixEi,u.Evr|g EtadSou Evog Jipooiimou oxr| oxtjvtj, jtou o Xopxdxar)c X£tQi^£Tai iie i&iai,x£pr| ixavoxiqxa (oe aiVyxeiar] [ie dXXoug Kgryxixoug xai Ejtxavf|oioug 6ga|Aaxougyoug). Ejt£l6t| aux£.g 01 axpaxriytxEg jiXr]go(p6gr|OT]q awdEOVxai U.E YXroaaixEq cpop|iouX£g, Oa augr|xr]Oouv axryv £116-LtEvri Ev6xx|xa.
y. Atadrpixij irjg yXmaaag xai xrjg axi%ovgyiag
Aev zyov\iz u,ia ODOTTjnaxixi) aiaOrrxtxri xai uxxpixr) avdXuoTj xrjc yXobaaaq xrjg EgtoqiiXtjg xai Sev widpx61 £xx£vr|g [aeXext] toil bpanaxoupyixou utpoug xou XopxdxoT].16 Auxo 6£.6ata avxixaxonxgiLEi xt|v xaxdaxaox| xr|g 6aaixrig Epsu-vag, tcou ajio TcoXXsg ajToujiEig 6ev Eivai ixavojTOir|Tixfi (a6£6aioxT|X£q ojg Jipog xr| xpovoX6yr|or|, xa 6toygacpi.xd SeSouevo, xr| ar|(uaoia X£t;£a>v xxX.). H uovr} Egyaaia itou jrpoaavaxoXit~,Exai Trpaynaxixd Jigoq xrrv ata0rrxixr| xx|q yXioaoag Eivai t| 6iaxpi6r| xr\g ITT|6iivia (1977) yla xa agxatt^ovxa xai Xoyia axOLxeia oxo Xe|lX6yio xou XopxdxaT|. H nx|Sr_bvia exei 5ujoei Ejriar|q Ev8iatpEgouo£g ueXexes xr\g tiopipoXoYiag xai xi]q ouvxa|iiq (6X. xrrv xgixixr) xr]g Bancroft-Marcus 1980a: 38). Eva i&iaix£ga xagaxxriptaxixo yvcbpiapta xou spyou Liaq Eivai t| unag|T| ouvOexwv jisgioSoov itou ujt£g6aivouv tt| |XEXpixi) ptovdfta (r| vori|iaxtxfi Evoxrrxa 6r]Xa6f| 6ev jtEgtopL^Exat axo 6i,oxtxo, xov oxixo r\ xo rtui-oxixto, ojtcoq axo 6r)jtoTtx6 xpayouSt).17 A316 dXXsq ajio^Eig, r\ ttExptxri 8op,x|
Yjrdgxouv noXXriq axexixeq nagaxr]gr|OEiq axr|v Bancroft-Marc us 1978 xai gtov 2. AXe|Lou 19546, 1954y xai 19696, xai xdjtotsg ttdXXov iitrtQEOoiovtoxixEq xgioetg axoug A. floXixri 1978. Ar|u,agct 1985. Emhiricos 1956 xxX. H Jtotrixixr) a£t« xaiv xo-gtxtbv xovLgexai ajio xov Kgiagd 1935 xai xov A. IToXixri 1952a. To yXrooadgio xn,6 ex6oor]s Hav6ou6i6r] (1928) eivai avciragxrig (Bancroft-Marcus 1980a: 37 x.E.)' t:va jtoXu xaXrixego jigoaipEgcxai ajio rouq AXe|lou xai Ajroaxixr] 1988. BX. Ei6ixd Kugiaxioriq 1978: 245-80 xai 348-61.
aval ojitoq oxo Stpttoxtxo xgayouftt (jtoXtxtxoq oxixoq, aXXd |XE t,Euyagu)xti ottoioxaxaXr||ia, itou anavxd oe opiattEvouq ttdvo xuixouq 5r|[,toxixou xgayou-8iou).'s To yEyovoq auxo jxpoxaXst ogiouivEq EvSiatpegouoEq avaxaxaxd|Eiq axr|V Jtagdfioari xr]q xgrixtxr|q jiapaXoyriq XT]q EgojcpiXrjg (6X. Evoxrjxa (ox) jra-paxdxco).
To ^toigaa^ta svoq oxixou oe Suo OJ.tXr|XE5, r\ avxtXa6f|, anavxd &£xaoxxcd tpopEq axi^v EgaxplXr/ (evu) auxo aufi6aiv£i xeaaEpEtq tpogEC oxov PodoXivo xai xpirivxa xEaoepEtq oxov Z»;ftova)- ngoxEtxat yta Eva aitoxEXEairaxixo wpoXoyt-xo itEoo yta xt|V vnooxi\Qify\ xx|5 Ejtixoivcovtag (agtio8t6xr|ta xy|q xcoiico6iaq, SsSaia)." Ot tStaixEgot axxitxaxLonoi. o^ioioxaxaXr|i;iaq xr|q EgwcpiXi/g jtEpt-Xau,6dvouv Eva ouvxaxxtxd ouvGexo xgivw xojro6exr|).t£vo 0x0 XEX05, rcou auvf|-0toq o|ioioxaxaXr|XXEL lie xo exeivo,20 xo oitoio aitavxd Eirloris ouxvd oxov PodoXivo (riouxvEp 19836: 185).21 'ExoupiE ax6|ix| ooopEia airo o^iddi-Adr] xai xd-H<»-ydfio (FIouxvEg 19836: 183)' r\ xgXEUxata o|,toLoxaxaXrj|ia 6taxr]g£txai oxov Kaxaa'ixri (riouxvEp 1983a: 678) xai oe |ua Xa'ixT| nagotjiia." O Xopxdxar|q Xgx|Oinonot£i auaxExtaxtxd xfixoieq EtixoXa ajto|ivr|(iov£uotfi£q ^togtpEq o^iolo-xaxaXr|^iaq, yta va 8r||iioupYr|a£t xpaytxr) EigtovELa ri ou|i6oXixT| uExtiutxiooi). Tia napdSEiytta, r| o|roioxaxaXr|i;La xdfiuj-ydfio, axr| oapxaaxixr) (popnouXa XaLgextOLiou xou av£jii9uitr|Xou ya^itpou, xov oixoto itpdxEtxai va oxoxcbaEi o BaaiXidq, iyu r\br\ xpTiaiLtojioLrjOsi axou; ox. B 365-6, dxav JiEQixapxjq o Baot-Xidq Extpgd^ei xr|v euxt) va 6ei xi^v xogx| xou Jxavxg£uivr|:
'*   O Ev6txaouX?,a6og xov xogixcbv jijcogEL va SgsOei oe xgritixd 6r||.i0TLxd xoayouSta,
aXXd udXXov ajravia (Luber 1880). "   Sxo xEXoq xou jiovoXoyou xx)q auxoxxoviaq it|c EgtutptXrig, r| aitoxouxi 6iaxojtT| xou
oxixou SriittougyEL uiav avatgixictoxLxr] Jtauoxi (yia xig SiacpogETixtg ygacprig, 6X.
Bancroft-Marcus 1978: 189- 6X. ejtior|gnagaxdxo), on,|i. 24). M   A 211, 274, B 27, 105. 273, T 356, A 201, 348, 449, 615, E 278. 2e oiLOioxaxaXr^ia lie
xo auretvo: A 442, A 358, E 244.116. AeXriyiavvdxri 1995/6.
21 P060X. A 446, 620, B 70, 144, 388, 460, T 195, A 123. 490. 116. sjtiorjg KatQ. A 138, 349, B 264, Ztjvwv A 226, SrdBtjg A 297, B 148, Ivx. A 34, Qvaia (ex6. Toavxadvo-yXou 1971) 1134.
22 rigoxEtxai yia to Siaxixo lie xo onoio 0 BaoiXidg xmQ£xa xov navagero re evtovt] eigcovEia:
Kakwg zov d^o fiov ya/xfcgo, xaXayg rovr, va xdficu xaSwg TvyaLvai atjpirQO tov opogtpd xov ydfio.
(A 647-8)
O A. SoXottog avatpegei otl oxig itagaoTdoEig Tt]g Eoaxputjg xou 1934 xai xou 1961 auxsg 01 Xst|ei.g ngoxaXoiioav rtdvxa yeXto axo xotvd (1973: 221, or\\i. 46). To Slotlxo oiarrigEiTai aTig xgriTtxeg nagaXoyeg xi]g EoojcpiXng (Flouxveg 19836: 193) xai Ejri-orig xgTioiuoiKXELTai enavELXri^Lieva, ot jragoLioia ouiitpgagoLieva, oxr|v hpiyiveia xou Kaxoaixr] (ngoXoyog 163-4, A 105-6, A 211-13, E 341-2, 648-9). 'Ixv1 tou t&iou ftiorixpu Sgtoxovxai Eitioiig ae [ua jiagoiLiia ano xr\ Nd^o (ZEuytoXtig 1950-6: III, ag. 648-9).
68
WALTER PUCHNER
TPATQAIA
169
Tooa lie ocptyyEi r/ mQvjiia x' i) oqe^tj va xd/xw xovxo and jaevo. xov noXXd jieBv/ixj/xevo yd/io.
Tot ioia oxeXt] oiioioxaxaXr|i;iag, jiod Extpgdl^ouv xr\v ouaia tod Siaxixou (va xdfxw-ydfw), diaaxgeipovxaL as ejiibduvr] avdiivriaii axoug at. A 647-8, xa-6u>g o ydiiog e^ei ri6r| ylvei atr|V jigay|iaxixdxT|xa xaL o BaaiXidg Oeioqel tov Eautd tod E^ajtaxr)Ltevo tog jiateoa. 'Eva dXXo jiagd§£iyLia auxou tod odoxexl-oxlxod xeigiaiioD tT|g OLioioxaxaXxiijiag —tyv%rj /xov-xog/ii /xov, 105 excppaori TpiiX0003!10^™1!? £voxr|xag— xOTlatM'OJl:OLELXal- iidvo ajto tr|V Egto(piXr| (IIod-Xveq 19836: 191 x.e.) xai auxd oe xgia OTKieia: T 149-50, oxo anoxopDopcoiia xi]g 6iaxr|gu§r|5 tod Egcoxd xr|g ott|v xo|i6ixf| axr|vr| T np otov auxoxxovixd (tovd-Xoyo (E 465-6) xai ott]v xEXeDxaia sixiOavaxia xgauyu, xr|g:
navdoexs, FlavdgsTE, FlavdoETE ijwyjj fiov,
SovtjQa fxov xoy) 6agd/ioigt/g xai de^ov to xog/ii fiov.
(E 523-A)2"
Ado xpioiLia otjiiEla arnv jeXoxd,, jxod ax£xi,t;ovxai lie xttv xdpT) xod BaaiXid, auvoEovtai edtb lie Liia cpdgLiouXa: r\ au(i6oXixr| evojot] Egtoxa xai OavdxoD xaxagyeixai oxt|v oLLoioxaxaXT)i;ia i/wjij fiov-xog/ii /xov. Aev sivai JtagdSjEvo jlod xo oioxixo auxd EJ1161WVEI axr|v jiapd6oar| xcov xgr|xixibv JiagaXoytbv Tr]g EgwcpiXr/g25 xai as LtavxLvdoeg.26 H y,Qr\ax\ TTIS OLLOL0xaxaXx|^iag yia TT|V irgo-xXrpri auyxivr)aiaxiov EVTurctijaeiov Eivai and Ta mo tea axoixeia xr\g jcoir)-aT)5 xod Xogxdxar].
To SgaLiaxougyLxo evgxixxo xod Xogxdxar| Liiropei ejuar|g va EJtiOTKiavOei oxt] %qx]ox\ xr|5 axEgEOTDJirig qpdgiioDXag. H cpopLLouXa TT)g ttvayyeXtag eiaddou «/ia xov (Ttjv) ... 9(oQw/0vvTr)gdi» ajtavxd oDxvd axryv EgaxpiXrj (IlgdXoyog 137-
Ma yrj 6/iOQiprj '/iai yy/ doxi/fAl}, HavdosTE i/rvyrj fiov, yia oevav eyevvrjQrjy.E otov xoo/10 to xog/ii /tov.
(r 149-50)
To jiXaimo xr\g Lj)i'xoo<ULiaxixT|c ouvosOT|g exei 1)611 JcgoexoiLiaaxel otov at. I" 114:
mmg fiia ipvyf) vai fXEx' avxd x' eva fie to xog/ii xov. 2e (leoixEg iragaXXayeg xou xei|ievou, 0 Stuxegog oxlxoc SLaxditxEtaL oxr| [jeoii, exol noD r| 0[ioioxaxa).r]^La (level avoixXTJ (Bancroft-Marcus 1978: 189). Bl. noirxveg 19836: 191 x.e. 116. ((isooj Eqiotoxqltov):
KaXXia 'yjii <x£ [it 0o.vo.to. nag' dXX}] fie ^aifj fiov.
yiaxt yta as yEvvt]Qr]x£ otov xda/xo to xogfii /tov.
(AiouSdxT| 1971: 61, «g. 260)
H tjJiccivLxxixTj ofLOLOxaxaATj^Lct Tpvy>] /iag-xogfii /tag SLaxiigEixai EJtiarig oe (lavti-vd&£; (ALOD6dxT| 1971: 79, ag. 17).
8, A 35-6, B 235-6, 257-8, 363-4, 371-2, r 45-6, 61-2, A 135-6,147, 233-4, 645-6, E 223-4, 264-5, 321-2, 595-6) xai axryv IlavwQia- &iaxr]p£Lxai EixLaiqg axig Jtgoipo-giXEg JtagaXoyEg (Puchnet 1981a: 110 x.e.). Adxxj r\ avayyEJaa EiaddoD Evdg jtgoauiJtoD axr| axr|vf| yivexai auvrjOcog oxo x£A.£Dxa[o 6iaxixo ngiv and xi^v aX-Xayii xr\q aDOxaoiqg xtov cwrrvixibv Ttgoaiturcov r\ axo xtgoxEAEDxaio (E 223-4) r\ axo xgLxo and xo xiXog (A 35-6)' aXXoo [i,eaoXa6ovv xEaasga dlaxixa cog xt|v daooo (E 595-6) r) ixevxe diaxLxa (A 233-4, T| ljpo6lollevt) Egco<rjLXr| LijcaLVEL oxr\ axt]vr) jioXd agyd), evco axr|v jtEgLixxcuaT) xcov ox. r 61-2 x\ aKkayr) xr\g aijoxaorig yivExai (i£xd and Eirrd oXdxXriga dLaTLxa, axr] didgxEia tiov oreolwv llevel anagaxr)gT]TT] r| uagoDaia axil axTjvri xod vEOLpegiievoD jtgoadjjtoD (yia Liia ODvojtXLXT) itagoDOLaaT|, 6X. Puchner 1983a: 79 x.£.).
H avayyf.Xi.a lltioqel EJiLatig va 6glaxExai oxiqv agxx| xi^g axr|VT|5 t'| oxt| Li£ar| xt]5 (B 371-2, A 147, E 321-2). O Xqgxdxar|g xQTl0Lli0IT0LEi' XT1V xexvixr) xiig avayyeXlag wg EDxaigia yia va TiXiigocpog^aei ex xaiv jtgoxEgtov yia 6,xl 6a axoXoD0i)aeL, xaOibg xai yia va 5r|Liiougyx|aEi xr|v ax(idacpaLga yia xr|v ejtLxet-iiEvr] ODvdvxi]ari xiov jxpoaauxcov. AdxoI 01 «agiioL» XT|g aijaxaarig yivovtai axLyiieg j[DXVT|g £(i(iearis (LEtddoarig nXrigoLjpogLOJV yia ODii6dvxa axoxaoxixxig xai ODvaLa6r)LiaxLxr)g tpDOTig (o 6elxxt]s xod Jidao EviniEgoiLiEvo elvol xo xoivd yLa xo xl oni(i6aiV8L oxov xoollo XT]g axr|VTig eivai oXXlooxe Eva and xa noioxixd aLoGnxLxd XQLxrigia TT|g xXaaixi); 6ga(iaTODgyLag). AxoXodSodv Xiya naga-o£L.y|iaTa ttjc jxoXDX£iTODgyLXOTT|Tag xcov axlxcov avayyEXLag. H 0Dvt]9iaiiEvr| LpdgLLODXa ELvaL xdjicog exol:
Ma xov FlavdgETO dojgd) x' igytxai aa dXi/t/dvo xai xo (tavxdxo xo Jigtxv Oe va '%ei /ladx/fiivo.
(r45-6)
To x<JJOLO auxd ot)llellovel xo xeXog xod LiovoXoyou xrjg EgwcpiXrig yia Tig x»-geg xol xig mxgeg xod 'Egaixa xai xiqv apxr) xr|g LieydXrig (xaL Liova6ixr|g) egco-xixr|g axx]VT|g axr|V xgLxri itgd|r|. H xaxdoxaaii dLacpogojiOLeixai daov acpopd xig TiXrigocpogiEg: 11 EgaicpLXr] jiloxedel dxi o Ilavdgexog exel LidGei yia tig 6ia-ixgayLiaxEDOELg axexixd lie xov ydiio xiig, ngdyLia jiod ovxiog aXiiOsDEi. O Ilav-dgExog oiiojg exel xai dXXoug XdyoDC va elvol axevoxcogr||L,Evog (jtou xoDg yvw-gtt,EL iidvov o idiog xai xo xolvo): xryv EvxoXr| xod BaoiXid va lllXi^oei oxr|V EgunpLXii yia xo OeLia xtov woipTiipicov |ivr|axTigtov, itgdyLta yia xo oiroio ejie-Xe|e aoxdv x\ Moiga, xai xov cp66o xod (jiod xov exel ExrpgdoEi axi] deiixegt) Jigd§T|) oxl r\ EgtocpiXi) LuxogeL va dexxEL ilia axed aDxeg xig itgoxdoeig yd(iou xaL va xov eyxaxaXEiT|i£i. Tia xo xoivd, ilod exel [tdXig axoxiaei xov jiovdXoyo xrig EgojcpiXi^g, aDxr) i| avi^ODxia (xoid^Ei [idXXov addaiLL^. YndgxEt |«a diacpo-gd axiyv itXr|gotpdgr]aTi, hod LiJtogEi va Jiagaaxa0EL exol: xolvo —» IlavdgETog -» EgojcpiXri. 2tt]v ejiolievt) oxt]VT|, o FlavdgExog 5ev 6Xejiel aiieotog xt]v Egro-
170 WALTER PUCHNER
(piAr| (eva lieoov itou xoil<JiLioji,oi£ixai avyya yia va Sivovtai jrXripoipopiEg oto xoivd, xa9tog xai as jtpdacojta jtou 6pi,axovxai axr| axr|vr), yia xputpsg oxEipeig xai Evodiiuxa auvaia9r|Liaia). E^riysL oe siji diaxixa xa auvaLa6r|Ltaxd xou xol xo oxe6io auxoxxoviag xou. H Ep<ocpiXr| xgoiioxgaxEixai oxav avxiXaii6dv£xai tx\v d9Xia Sid6Ear| xou ayajir|Li£vou xrpg (xai avayvtogi^ei dxi rjxav eXXijiok nXr|pocpopr|LievTi), excppd^Ei, xr|v mnkv0\ xrpg a' eva 6Laxrxo (E 59-69) xai,, |e-ancbvxag or xXdiiaxa, xgExei ngog xo iiepog xou, dnrog yi/vexaL ipavegd and xoug endiievoug axixoug xou Flavagexou:
Ma zr]v xegd fiov ovvirjQo) x' eqxezcu TiQog e/ieva, x' £%£i to TiQoowTio xkizo, z' OjUfjAzia OajiTuajxeva.
(r61-2)
H 6gaiiaxixf] agxi) xr]g Li£ydXr]g egumxr'ig axr|vr'ig, jiou 6a odT|yr)a£i oxov dgxo xr|g EgmcpiXr|5 yia niatri tog xov 6dvato, EnttuyxdvEtai exot SeijioxExvixd. Mia Evoiacpegouaa ev6xT|ta evtaarig oXoxXrigwvexai (o tpd6og emxuxiag xx|g yaiir|-Xiag oiaiieaoXd6T|aT|5 jtou etxe avaXd6ei o riavdgexog) xai 5ev iinopEi va undgij;EL lie xapud aiicpi,6oXia yia xa aiaOrifiaxa xtov npcrtaycoviaxajv. ('Exai xeXekovei xo jxgtoxo LLEgog xx|c xgaY<A>6i.a5, oxo deuxego iiegog, xo xugio OEita eivai o auvaio6r|iiaxixdg xdciiog xou BaoiXid.) H Epomxu, axr|vr| xaXunxsi exoi Eva aiioi6aio eXXeiLLiia nXxipocpopunv, xo oixoio dcpr|VE xai xa 6uo jipderw-Jta «oe jtXdvr|»: e|t|yei oxr|V EgutpiXT] xo daOuxsgo und6a9go xrjg aroXniaiag xou ayanr|Lt£vou xr|g xai auyxgdvtog draXuEi xoug cpd6oug xou IiavapEtou yia xr|V Jii,axr) xr|g. H jiapalevid xr|g Moigag, jiou 9eXel exelvov va Eivai o LtEad^uv axig yau,t|XiE5 &iangay|iaxEuaei<;, Eivai xwqi? anoteXeaLia- oi EacotEpixeg auy-xgouaeig xou ngcbtou iiEpoug diaXuovxai [liaa axov 'Egcoxa, evco ot e^ioxegixeg xou deutegou Liegoug 9a o6rp/r|aouv axr|v xaxaaxgocpr| (nagaXXx|Xiou.dg 'Egio-xa-Qavdxou).27
H xexvixt) xr|S avayyEXLag xpriaiLionoLeixai ejuar|g and xov Xopxdxari lie avxi8exo xgdno: exippdtovxai unoBeaei; xai nenoi6r|aeig nou anodeixvuovxai XavOaoLiEVEg. H ex tuv ngoxEgurv yvwar| xou xoivou druuougyei Exai xgayixr| ELpmvEia:
" Tia eva dXXo jtagd&ELyLia auxr|c tr|g xeyvixiig ttv$ avayyEXiac, 6X. A 233-4, onou o SVJ[l6ouXo5, au^r)X(ovxo5 lie xov BaoiXLa, oxa(iaxd anoxoLta, oxav oaehel ti^v Egto-qjiXr) va jiXuaLd^EL, jtoXu agyd xai ELH^avcbg ae [leydXiq a^dyviDar] (xeXlxo: EXArpavt-LEtat axT) okl]vt| oxxto axLxoug agydiEoa). To TeXEiixaio u^LaxLXLO xou Staxixou 6/l llovo ajr6LKOvtt,£L t,o>T)od xa OLO0tifiaxa xou 2u(i6ouXow yi' auxfi xtrv xgayixi] xaxd-axaor|, aXXd emori; JiQo6LaygdcpEL LtEgLxtog xo xeXoc xr|g EUOLLEvric oxrivti; (A iv), oxr]v onoLa o BaoL>.La: agvetxaL v' axouoEi xic lxeolej xr|g Egaxpi.Xx|s. 'Exql n q)6g-|iouXa xi)5 avayyEXiag ytvexai euljiXeov jua oxiynri rtou ngo^EVEL ayiovLa.
TPAFQAlA 171
yiazi 8ojqo) zo 5aoui6 azo Oqovo xadiofievo,
xl oloyaQoc, oe xaozsgzi x' sif syvota jiXio 5s [tJiaiva).
(E 321-2)
Auxd Eivai Xdyia xt|5 Neva5 viogig axx| oxx|vr| xou «6axaEXiou» (E iii), jiou agxi^EL ii' eva (xeyaXo LtEgog (54 axixoug) xauxoxpovrjg jtagouoiag axr] oxt]Vx|: o BaaiXids eivai axr| axr|VT| (Lie xo «6axaeXi» jiou jiegtexei xo xeipdXi xai xa lleXxi xou Elavdgexou) xai xo xolvo yvtopt^ei dSr| xa tpgixxd xou axedLa.H eio-0605 xi|5 EpiuqjLXuc avaxoLvtovexai and auxdv oxo ar|Lteio aXXayf|g xx|g ou-aiaar\c, xwv ejil axr|vr|; Jtgoocjjttov (E 265-6)1 exelvi] niraivei lie xt| Neva xai trig Xeel yia xa Jtgoaia0T|Liaxd zr\c, («za Jioixafisva fiov jxiXr] ygoixio xoji-ftiva», E 267) xaBiog JirpyaivEi oxov BaaLXid, Jtou axousi lie EXJtXr)^r| xov 6id-Xoyd xoug xai voiiit^Ei oxi o 9avaxog xou ilavdpExou xtjc Eivai r|6r| yvcooxo5. H Neva axouEi auxr| xr|V jtagaxrigiiari xou BaaiXi.d, aXXd 6ev xaxaXa6atvgL xo vdr|Lid xr|g, xai Liexd yivEtai avxLXr|itxr| r\ TtaQova'ia xou axr| axr|vr] (Puchner 1983a: 80). H Neva rxu|j,6ouXeu£i ygf|yopa tr)v EgatcpiXr] va T|g£LiT|0£i xai va ipxidlei xa LiaXXid xug, xa6o')g 6Xejtei 6tl o BaaiXidg jieplllevei xriv xu-gia xr|5 lie r|peiiLa xai x«0d- r) 6x|)r| xou ajtOLiaxguvei xoug rpd6oug xrig, Xeel axryv EgwcpLXr]. AiiEotog LiExd, o BaaiXidg 6a 6ita^ei xr| Neva xai 8a dia&ga-iiaxLaxEL T| (po6£gr| oxr|Vi) xr|g ajtoxdXuipr|g xou «yajiT|XLOU 6a)pou»: r\ Egwcpi-Xt], evloxulievt| and xr|V jtgooiioir|aTi xou naxepa xr(g, l^ei axoLiT| iieaa axrrv ip£u6aia8riori aioiou xriXoug, evcei oxryv npayLiaxLxdxr]xa o ayajiX|iiEvog XT|g Eivai r|6r] vExgog xai diaLiEXiajiEvog. H diacpopd jtXr|poqi6pr|aT(g (.lExa^u xolvou, BaoiXid xai EpcotpiXrig ojioxeXel e6co Eva LSiaixEpa loyupo aio9r|XLxd Epe9LOLia xai Jiagexei xxi auyxLvr)ax| jiou ujioxeixai a' oXdxXr|gr| xr| axr)vr| tog xo dvoiyiia xou «6axoeXiou»: auxr) r\ {paLvoiL£vi.xf| xgojix| Jigog xo xaXuxego EiadyExaL xai yivexai duvaxi) lie xa jtagarcdvoj Xdyia xr|g Nevag, jtou ngoocpe-gEi exoi eva auvaiofiuiiaxixo avxi,6apo oxa (axpiGitaxaxa) jigoaLaOr|Liaxa xr\Q Ep<Dcpi,Xr|C. 2' auxo xo otjllelo agxi-^ei Liia ouvxolit| aXXd auvaioOr|Liaxixd evxovt] Evdxr|xa Evxacng — xo Lieye9og xr|g xpayixT|g jtXdvr|g axi)v onoia 6pL-oxexol T) EgiocpLXri (o BaaiXidg ajtXwg qtaivezai va oulillexexel a' auxr| xr|v «jtXdvr|»), itou diaXuExai liovo lie xo dvoiyiia xou «6axaEXiou». H ouvOeot] &iacpog£Xixii)v itgayLiaxixoxiixcov nou E^ucpaivetai and xov BaoiXid elvol opaxf] liovo axo xolvo, evib r) jtagaxr|gr|OT] xr)c Nsvac, 6aaLa|i£vii axt| (cpuaio-Xoytxri) umoBeot] oxl r\ Excpgaar| xou jigoatojtou xdjtoiou Eivat r) jtgayiiaxixT| avxavdxXaor| tr|g EatotegLxrig tou 6id9ear|5, avoLyEL xat xaSiatd 6uvaxr| au-xr| xr|V xgayLXii jtXdvr|.
Eaxco xai and auxd xa nagaSeiyLiaxa yivexai cpavepd oti o Xopxdxar]g 6ev xexiaiLLOnotei xi^ cpdgiLouXa xr|g avayyeXiag eiaddou xcov jigoawncov [irixa-vixd, aXXd xt|V evxaaaei EiuSE^ia axov didXoyo xai xt|V jiXoxt), yeLiluovxag xr| lie ouaLcodeig elllieoe; jiXi^pocpopLEg, jtou ititogouv ae jioXXsg jtEgiJixcoaEig axd-
172
WALTER PUCHNER
TPATfiAIA
173
ur] xai vn xaBogiaouv tt|V uXoxt). Exxoq and ir\ 6datxf| Xsixoupyta xcov £itu.£-owv oxr]vixdjv oorrYicov oi onoisg xaxaypdcpouv tt)v aXXayfj xng avoxaax\t; xojv axryvixcov irgootojtiov itou itapouaidt^ovxai oe xd0£ axrrvr|, x\ cpdgitouXa avaXau6dvEt Eva itXr|0og XBixoupyiiov itou 6t£y£tpouv auvaia0r]u.axa xai acpogouv axpaxtyytxEg aytnviag, ol oreoiEg auviaxouv eva auvOexo oixxuo raaiviyLicov, jrpoXr|tjj£cov, avaXrrtjjEtov xat itapotioiwv EopcpE auvaia0r|iiaTixf|g xai atxtaxryg cpuar|g, axa onoia elvcxl ex8i]Xt| t] uiJiuXr) aia0T]TiXT| jxoioxinxa XT)g Sgaiiaxoupyixr'ig apxtx£xxovixr|g XT1S tgaycooirac;. Oi oiatpopEg axx]v irXrigocpd-grpr] Evegyouv cog £p£0toLiaxa jiod 8Lvouv oxo Epyo —napd xryv aitXr| 6oyir| ton, xov jtEpiogiaitEvo oqi6|i6 itpootOJitov xat xr| %a\ix\kx\ nuxvdxr|xa xtyg au-oxaaTiq xojv itpoocoitojv ixou Jtagouaidt,ovxcci oe xd0E oxr]vr|— itXouatEg ativ-aiaQr]LiaxiX£g aitoxpwoEig (oxov xqojio lie xov ojtoio xo xoivd xauxi^Exai x\ anooxaoiojioLEixaL and xr| 6gdor|) xai s|aocpaXit;ouv xo evxovo EvoracpEpov xoii xoivou yia xryv e^eXl^T| xr|g jtXoxr|g (rtagdXo itou auTty itgoEijocpXEixai oxov IlgoXoyo xou Xdpou xai axov tiovdXoyo xou cpavxdatiaxog) (Puchner 1981a: 116 x.e.).
EjtiuXeov, uitdpxouv (pdptiouXEg yia i;acpvtxr|, anpoatiEvri Eiaooo, dittog: «'Ev' xov sdd) xov Jtg66a?.e» (jt6. T 329, A 71), itou itagaLiivouv auii6axix£g axo xprytixo xai, xo itgibitio £jixavr|ataxd 0£axgo28 cog xig XaiXEg «outXi£g» xcov mo jigooqpaxojv xpdvutv. Ol cpdgttouXEg e|oSou xgryatitoitoiouvxai £jtiar)g areo xov XogxdxoT| lie ogatiaxougytxd ejxi6e|lo xpdno yia va tiExaodiaouv jtAr|po-cpogiEg (6X. itEpiaaoxEpa oxov Puchner 1981a: 121 x.e.).
H Bancroft-Marcus (1982/3) exei ExtppdoEt xx\ yvcoLtti oxi ogtottEveg tpgdaEtg ditioq «^mvxavog oxov Adrj» ry «'C.o>vxav6g oxov xoo/io» itegiexouv 5tyX(oaotxd XoyonatyvLa xat xguirxoygaLiLiaxa jxoti axExi^ovxat lie xryv Axa6r|Ltta xcov Vivi. Auxr] r\ ujt60£ori xp^tdcExat jXEpatxEpco ^exact] xat Etvat duaxoXo va ajto5£txx£i T| va avaaxEuaaxEt, Etpdaov Sev yvtogi^ouiiE agxeid yta xov Xop-xdxar|, xoug Vivi iy xr]v jtapdaxaaT] xcov Epycov tou. H ujtd0£oty yta xr|v unag§r| XEXotcov xgujixoygaiip-dxcov oxr]pii;£xai oe iiEgixEg axotixi unoOEOEtg, xcov ojtotorv r| 8yxng6xT]xa ttEVEt va aJtooeixxEL (6X. EJitor)c Evoxrixa (e)). H jttBavo-xr|xa va yivovxav avxtXriJixot xexoloi uitatviyttoi oe (tta OEaxgtxri itagdaxaor| iiotaLEi tidXXov jt£gtogLau:£vr|- EittitXEOV, Eva xexoio ogGoXoytoxtxo itatxviSt 5ev cpaivExat ox' aXrj0£ta va xatgtd^Et lie xr]v jxgoo(OJtix6xr|xa xou Jtoir|XT| Xogxdxar].
116. Kaxl;. A 240, 77rav. A 349, E 73, <Pogx. A 360, Evyiva 517, VmrcoyiaTQoi B 249.
6. Zxrjvixrj Jiagovoiaat]
H EgaitfiXri etixoXa iiJiopEt va TtatxxEt axr|v xujttxr| oxr|vri xou Serlto xou 16ou attbva (Puchner 19836: 45). H agxlXEJCTO'vlK'i spyaata xou Serlio r|xav yvcooxri axr]v KpTixxi.29 To veo XEtpdygatpo xou Birmingham 6ivst XfinxouEpEiEg xou oxt|-vixou: «1 schignt rapresentari ti Ghora ci Memfis» (x\ oxx\vx) jiagtaxdvei xtjv ix6Xr| xr)g MELttpLSog) (Vincent 1970a). To idio xo xellievo xaxaypdcpeL xt 0a ryxav oga-xo |xe xr\ xptiori xEvxpoa§ovtxT]g i;coypatpixrig oe att6Xuyd)vi,a jtXaiata: o Xdpog oxov ripoXoyo avatpspExat oe «iaur[:c aag xai xvgaj.ti.deq» (54), oe «xovro xo iprjlo x' £vy£vtxo nakaxt» (99) xat s^rryEi axo axgoaxrigto oxi «xovxrj Vat r) Meticprj ij ^axovozr), xoaa 'vofiaxia^iEvr/ / yta xo' d^Eg xor) Jivgd/ndeg a' 6Xr\ xryv oixovfiEvtj» (113-4). H Aoxtd, xaOcog avE6atv£t aito xov Abr\ oxryv xgtxt] npd-|x|, jtEQtygdtpEt EJttarig xo axr|VLx6: «Bovvid xat xdjatovc, ovvxrjgw» (257), «xov-xo xo onixt xo ipT]X6» (261), «xovxec, [.../ xoi jioqze<;» (265-6), «rouTa ra 0govtd» (266)' oxryv X£xagxr| Jipd^ty, o Su(t6ouXog itagaxrigEt tidXXov gtyxogixd: «Ta xsl-Xi] zovxa awzxigcb, xoi Jiogxsg, xoi xoXoveg, / xa Oeaxga, xot -ipYjXovg vaovg xat xo) Bern xo' Eix6veg» (583-4).30 'Exoi LtnQpou|i£ va ujto0eaouu£ lie aotpdXEta tiia outt6axtxf| avayEvvu,oiaxr| oxtyvty, xo (.tovoxontxo Et6og 0XT|VT|g itou jtEptypdcpEt o Serlio, (T£ Jtavopatttxi) dnorJtr| xrig MEiitpidog xai lie xo 6aatXix6 JiaXdxi axo XEVxpo. Yjtdgxouv, loaxdoo, Ev6£i§Etg oxi auxty T| oxr|voypacpia uxag n6Xr|g oe jigooitxixfi iiitogei va exei Ttpoaojgivd dXXEg ou|,i6oXixEC xwQtxeg XEixougytEg: (1) tlta 6t|ti6ota itXaxEta r] Evav 6gotto oxx] uior) X'tig oxr|viig (oxig oxriVEg A i, it, B iii, iv, v, vii, r iv, v, A i, ii, E i, iii)' (2) sva or)(i£to itou jtaptoxdvEi XT|V atOouoa xou Opovou xou itaXaxiou (tt' Eva XQaniti yta xo «6axa£Xi»), xo ojiolo JtpETtEt Ev5Exoii£vu)g va xoito0Exr|0£i axr| 6E|td r| xr]v agtaxEpri itXeupd xou itpooxr|vt-ou, EXEt itou xa a(.i6Xuyuma itXaioia Etvai itapdXXr|Xa \xe xry gdtiita (yia xig axrrvEg A iii, iv, B i, vi, A iii, iv, vi, vii, E ii, iii, iv, v, vi)- xai (3) oxvjv aitEvavxi itXEugd Eva iiEgog itou 6riXojv£t xo datiidxio xtyg EpcotrjiXrig axo itaXdxt (yia xig oxr|V£g B ii, T ii, iii, E iii). Auxoi. oi aup6oXixoL xoitot (loci) 6ev d/vat t;toypa(()i-o^ievoi oxa ati6Xuycovia itXatota, aXXd 6r]X(Bvovxat aito outt6oXtxd avxixEiitE-va (jt-X- xov Ogovo xou BaoiXLa). Auxt| t| itpootogtvii 5tai,gEor| xr|g u,ovoxojttxf|g axr|VT|g oe xpEtg 6iacpog£xtxouc xoitoug 6ev avxtxEixat oxig ouLi6doEtg xou xXa-atxi.t;ovxog Spdiiaxog xai arte 6pa(.taxoupytXEg xsxvixeg xou ooov acpogd xryv aixioXoyriar) xai xt| ar|iiavat] xcov eio65iov xat e|66cov xcov ryOoitotcov. Mia xe-xota atpavrig 6taig£ot) xrjg axr|vr|g uitooeixvuexat £mor|g aito (tta avdXuar) xtov oxT|vtov [IE toxaxouoxEg xai xn,g «xaux6xpovr|g itapouatag axr] oxr)vr|» (Puchner
B ISiujg to 6i6/do tou // secondo libra di perspettiva (LlagioL 1545). Tia xo oxi r|xav yvtooTO oxriv Kgiixn, to sgyo xou Serlio, 6X. AtiuaxonouXog 1971 ttm 1972. <r>aToii-gou-Ho«xaxrj 1983:108 xai passim.
30 H Xe^ii «0£axga» jtgcjtEi aiyouga va yivEL avrduJiTti ue tt| 6ut;avTivf| trig evvoia (iitJto6g6uia, 6r|a6otot xtogot xtX.) 6X. Mango 1981, L&torg a. 341 x.e.
174
WALTER PUCHNER
TPAľQAIA
175
1983a). Auto aval ejiiot]? cpavepo ano %r\ OKr\\>r) E iii; t| Neva xai n) EpoxpiXrj i;exivouv and to oainxxTio Tr|g xeXeuxaiag yia va cpxdaouv axr)v aiOouaa tou Gpovou, oitou Tig jteqilievei o BaoiXidg- 6iaaxitovxag xr|v «nXaxsia» xrig oxrp vxjg oto xevxgo. OTaLiaTouv uEpixeg rpogeg, evoj napaxoXouOouvTai ano xov BaatXid («7*( JtQ&fia avvxvxaivovoi, xi agytovoi va oi[uooov;», 305)' piETa iino-oei va axouaei ti Xeve (307-319) Jtai axoXid^et auxd itou axouet (320-1)- r| Neva axousi to axoXid tou (322 x.e.) xai xeXtxd tov SXenei (325-6), npdyita itou ar\-IxaivEi otl oi yuvaixeg exouv cpxdoei otov tojto onou 6piaxeTai (ottjv ai8ouoa tou Ogovou). Zxo unoXotno egyo, axoXouOouvxai ndvxa oi ouLt6daeig xx]g uo-voTOjrixTJg axuvT'ig: sivai anapaixr)X£g 5uo e§o8oi, Ltia 8ei;id xai pita apiaxepd axo pingooxivd (iEQog Trig oxT|vr|g- o Xdgog, T| Aoxid xai oi 6ai(ioveg ano tov Kdxio Kooito epxovxai euro |iia xaxanaxxfi axo xevxpo xr|g oxi)vr)g. Ta cntrjvi-xd xt)5 auXXoyr|g Corsini, Jtou eivai noXu xovxd axriv ngaxxixr| TT|g £noxr|g, exouv noXXd axEota puag xExoiag oxr|vixr)g apxiT£XTOvixr|g ae npoonuxrp OE |xia jiEpijtTcoari, LtdXtaxa, Lie Opovo axr) lieot] tou 8p6iiou, onou xdOeTai evag zanni nou Tpcuei xai jtivei (Nagler 1969)- H xgr\ar\ aXr|Giv<ov xpio&idoxaxwv avxixEiLievmv iinpooxd and xryv ngoonxixr| axrrvoygacpia xunou Serlio tpaivexai oxi 6ev rprav aauvr|9ioxTi (Itouxvep 1978: 84 x.e., Puchner 19836: 45 x.e.).
To xEipdXaio yia xr] «eEaxpixt| xexvr]» axt)v aoTipiooieuxri 8iaxpi6r| xr]g Bancroft-Marcus jipoocpspEi xdrcoieg SaoixEg nXrigotpogiEg (1978: 183 x.e.). i&uog yia xig xeipovofiieg, Tig nauoEig xtX. H Siatpogd xwv oxr|Vixu>v oStpyuuv oxa xeiiieva nou naga&i&ouv to egyo eivai Evdiatpepouaa: xatud cpogd avxi-cpdoxouv lie xrpv eliiieot] 6t8aaxaXia xou 8iaX6you xai, ev jxdari negmxiboEi, et-vai ouxvd 8uoXeixoupyLxeg xai rogixxeg. le noXXd aripieia cpaivovxai va Eivai LiexayevEoxEpeg (eitxaviiaiaxeg) npooGrpxeg avxiypatpewv xai egaoixexvtuv v|0onoitbv, dfitog xo 6Xo t;r)xT|u.a xpetd^Exai axopix| jipooexTixtj 6iEpeuvt]or| JipoTOu uitopEoouv va 6youv opioTtxd ounitepdopaTa.
E. lÔEoXoyixó fir/vvfia xai laxogixó vnóSaBgo
Sxo 6á6og xou épyou unóxEixai r) pieoaicovixTi cptXooocpia tou memento mori, r\ Jtavxaxoú Jiapoúaa Tt«poĎtxÓTV|Ta tou fiaxatóxY]c fiaxau>xi,TO>v, Trpv ojxoía ex-ippá^ei o Xdpog, tog jtQooo>jT03toÍT|or| xou Oavdxou, oxov llpóXoyo. Tíxcoxe ôev ptJtogEi va avxLoxaOeí axii ôúvaLír) xou, oúxe xa jtXoútti oúte r\ ôúvapen, oúxe t] Euxuxía oúxe x) aocpía:
7" ot^ég eôtáôrj, xo Jigoyfiíg nXio ôsv avtaxogárat, ojtWa faxgij xo orjuEQO axa oxoxttvá Xoyáxai.
Kai axo xéXog xou ľlpoXóyou:
Za ojiida aôťjvEi i] ôd|a aag, xa jtXovtj] aag aa oxóvrj axoQJiovatve xai xávouvxai, xai ť óvo,uá čta;Xeiávei aa va 'xo /íe t>/ %ÉQa aaq ygapifiévo a' ntgiyiáXi, axn óiáxgtat] ran 0áXaaaag, yř) xáfiat oxr/v naanáXt].
(ilgóX. 133-6)31
H jtpooxóXXT|or| oxov jtXoúxo, ttjv <ifi7iógEar)» xaL xov 3xapafteôo(,iévo vóuo eí-vai piépog auxríg xipg LidxaiT|C jXpoaridOEiag:
'Qqtov, xaxó nov gt^ixó, x' ívxá 'OeXa xa nXoóxn.
(B49)
Mjtopeí EJiLar|g va jrapaoáXei xaveig xa EŠríg, anó xa xeXeuxaía Xóyia xou xo-qoú:
Viaxí óXeg oi xaXofiotgdc: xov xóofiov xaixa izXovxrj fita novo aaxiá 'vat axr) t.corj xr/v xgixa/jÉvt] xovxn, fiia tpovaxaXíóa xov vegov...
(E 671-3)
O BaoLXLág, ixou xotuiáí;EL yia to jcXoúxu, (ľ 344, 351) xai tt) ôúvatiŕ) xou, lei. ae ilia jiXovt)- to Tpixo xopixó apx^ei pie |iia xaxaoixr) tou itXoúxou:
Tov TiXovxov ayogxayiá, xot) bó^ac, xeíva, xov xgovoaqiLOv axgiSeiá xaxagafíévt], jzóoa yia aag xogfiiá vexgá axofisíva.
(T 373-5)32
H ôuvaLiixi) Tt)g aoTÓGEiag jtapouoiá^exai ue tt| uEoaituvLxii xai avaysvvri-oiaxí) eixóva xou xpoxoú xr|g Túxrig:
yŕl av év' x' t] xvx>l aav lQ°X°í &£V <Í^Xe yvgí&i, x' Exdvovg anov xáOovvxat yijXá, va w yxgtnvífyi
(A 561-2)
(ílpóX. 75-6)
11 To Xáix-Lioxícp «oniOa xwoig SuvaLirp Ep<pavií;exaL tavá oxov ox. B 34, óxav x\ Neva ouuěou/jjÚEi tt)v EgojrpíXri v' aipiiaei to jtáQog xx\g va aěiioet «a« onítia óí%<e>S óvva-un» (6X. noúxveg 19836:199).
•i: Auto to poxíôo xng jtaQoftixóxnxag xou rrXoúxou 6giaxExai xai oe uavxiváôeg (Aiouóáxr) 1971: 251, ae. 36 xai 252, ag. 41 xui 46).
176
WALTER PUCHNER
TPAfQAIA
177
Mia dXXr| jtXeugci xr|g av0gcbjiivT|g auxandxrig Eivai i) «negrj(pdv£ta» (aXa-toveia, B 504), oe avxiGEar) lie tt] 6elieXlo)6t| agxr) tou ^aavaxaxt] /.tov fjoiga» (T 269). H oxiivr) T v. jtou jisgiexEi tov xoujiaaxixo piovoXoyo xou BaaiXid (jt6. <toyde/tid xaXofwigtd /as xi] dtxtj fxov ftoid&i», r 357), evco tov xgiyugiilEi r\ Aoxid tou ooXotpovr]iiEvou a&eXcpou tou, Eivai EEjaipETixd 6toaxTixr| pi£ titv putagox avxiOsori xrig xcov stxovcov.13
H avaYEvvr)oiaxT| cpiXooocpia xr)g air,6Xuxr|g 8uvaiir]g tou 'Egcoxa UTteg6ai-vel auxri tt) pi£oai<nvixT|-LiJTag6x ELiiiovr) axov OdvaTO xai tt| uaxaioxrpra, cog Evvoia «aydiTT|g yia xr) t<urp>, wu uiivEitai ano tov xogo f]or| axo jiqcoto xogi-xo. O irgayLiaTLXOg avxbiaXog tou ©avdxou (trig Ltoigag) eivai o 'Epcoxag, jtou 6ev avayvtogit^Ei xoivcovixeg 6iaxglaeig u, ouii6daEig. O BaaiXidg auLiiiegi-cpEQETai ddixa oxav auyxgouExai ue xoug voiioug tou navxo&uvapiou 'Egcoxa (yivETai ogyavo tou Xdgou) xai oi xogaoLSeg tou xopou tov Tiiuogouv yC au-tx] ttjv jtapdoaarp (A|i£ei va OT|iiEico6ei xai jidXi jrcbg o XopTdTOTic; elijtXexei eva ou(.i6aTixo XoyoTexvixo otoixeio, tov %oqo, ott)v texvixt) tou 5iEyEgar|g ouvaiaOriLidTtov («ouvaio9i]LiaTixT| 6gaLiaTougyia», Affektdramaturgie): ajco XoyoTEXVixti ou(.i6aar| jtou Eivat OTig xgeig JtQCOTeg jtpd^Eig, ajroxxd ajtocpaot-axixo goXo OTT|v jtXoxt) oto teXoc tou Egyou.)
Aev ujrdgx.ouv noXXig lOxopixEg t) yEtoygacpixeg evSEi^eig ott|v xgaycoftia; o OiXoyovog eivai 6aoiXidg TT]g Aiyunxou, o FlavdgETog Eivai yiog tou 6aoiXid «Tr|g T^EQT^ag» (Ev&ExoLiEvtog xTjg recogyiag), evcb evag aito toug ujioiprnpioug p,vr|oxr|p£g eivai ano tt|v IiEgoia, Jtou jtagouoid^Exai cog ex9qixt| xcoga (B 383 tt.e.).34 TivovTai ejiixXr|OEig axov Aia, tov nXouxcova xai xov A&t) aXXd xai axov 0e6. H yeioypacpia jtou avacpepeTai e&cb Eivai ouoiaaxixd agxail^ouaa xai TTjg avaToXixr']g Meaoyeiou (cijrcog xai otov Egondxgtro), iocog oxi y,<ogic ujtaiviypcoug oxr| oi>yxgovT| jxgayiiaTix6Tr|Ta (o «n£partg» ujropEL va Eivai ag-Xaitouoa XetT) yia xov Tougxo). H Bancroft-Marcus UJi00TT|git,Ei oxi xo egyo Eivai Evag xaXutctievog jtoXixixog ujxaivtytiog yia xt| 8oXocpovia xou MaxOaiou KaXXsgyr| (navdgexog) and xov Marino Cavalli (OiXoyovog) oxa 1572 (xai, ejiitiXeov, oxi eiiitegiEXEi eva dioaxxixo urjvutia Jtgog xr| 6evexixr| feioixriar) oxe-
H udXXov uv| ogyavLxr), xaGuOTEgrmEvi] xai ajrgoa66xr]Tn Eucftiviui] xng Aaxidg axuv xgixii Jigd|v|, rrou xc«xr|yoQEi xov BaaiXld yia aftcXtpoxxovia, r) jragd§Evr| eioo-6og xiov feaiuovcov (ano xt|v xaxajtc«XTTi), jtou yia uia aTiyur'i Eiadyouv uia OEauaxi-xr| votu oxo eyyo, xaOcog xai to itg66Xr|ua Tnc utoaTiig TOitoOEtt|ar)g xu>v xEaadginv otlxojv rcou Exqxuvei t] Aaxid axo xeXog TT|g Tgayu)6iag (6X. Bancrofl-Marcus 1980a:
xr, ZdxuvBo (Puchner 1984: 114).
xixd lie xii oiaxu6egvr|CTri XT|g Kgrixiig), auxo 6(,icog jtqoujtoOexel ugcbxov, xr|v xauxiox| tou jroiTTTT) ice tov ygauLiatEa xou KaXXEgyv) xai. 6EUTEgov. Tt\ xgovo-X6yt]or| xou Egyou aiieacog LiExd xa 1572, i;r|xr|Liaxa aXXtiXoEHagxcoitEva jtou 6ev Linogouv jigog xo iragov va ajroSEixTOUv (Qecogeixai oxl jrgEJTEi va avaOEcogr]-0EL o terminus post quern xou 1587: Bancroft-Marcus 1978: 54 x.e.).
or. MeTatyeveazeges nixes
H EgtotptXrj jigsnei r\6r\ ano xov 17o aici>va va eixe LieydXti ajtr']xr|ar| oxoug av-Ogcojioug xcov ygaiiLidxtov aXXd xai oxoug ajtXoug avOgo'ijroug.. Aev itjtogEt xa-veig va jtaga6XeT|i£i xtc e-jTi&gdoetc xr|g oe dXXa egya ttjc xgT|Tixr|g XoyoTe-Xviag' yia jragabeiyLia, to anocf 0£yL(aTLx6 bioTixo:
Ta yiXia fie xa xXdriftaxa, fte xr/v %agdv t] jtgtxa /jtav wgav eomxQ&qxaoi, xi o/tddt eyevvi]0>jxa.
(Tl-2)
6giox£Tai EXacpgd jiagaXXayuEvo oxov Egojxdxgixo (E 755-6) xai oxov Ztjvw-va (E 59-60)." Evcb cpaLvExai 6e6aio oxi o Zrjvtov xp>loiLiojtoi£L 6dvELa ajrd tt|V EgaitpiXr) (6X. EJiior)g xov ox. A 554 xai, arto xov Zrjvtnva, Toug ot. B 49-51: riTioibvicx 1972: 279),* to jTp66Xr)(ia TT|g xaxaycoyrig xou airoajraaiiaTog xou Egwxoxgtxov &6V LijtogeL va XuGei ogiaxixd, av Xr|Cp0£t ujtot[it] t] jtEgijtXoxTj au-£.r|TT'|aT) yia xr| xQovoXoyiiau auxou xou jroiripiaxog.37 'Oncog xai va 'x«i to jrgdy-j.ia, exovv 8iajtiaxio0ei agxexEg 6iaauv5EO£ig (IlTiScbvia 1972: 279 x.e.), ecfjoaov o axixog-xXei&i «yia oivav eyevvijOqxe axov xdofio xo xogfii /<ou» (T 150) anavxa pie xt]v i6ia iiopcpf| oxov Egwxoxgixo (T 1400).™ 2xtpv Evyiva (1646) ujicigxEi Liia ajirixiOTi xr|g opioioxaxaXT||iag xdfim-ydjxo (224)- ecpooov o Mov-xoeXete yvcogii;ei xrpv Ilavatgia (1173-8), r\ uji60eoi) Liia xexoiag 6iaouv6eoiig
!< O Kgiagdg ujioBexei oxl 6Xa auxd xa xogia exouv xoivf| git;a ae uta nagouiia (1938:16).
56 n6. £jriot]g Zrjvow B 368. Xxov Ztjvwvu ujrdgxouv xai dXXEg ajrr|XT|aEig xng Egw<pi-Xnc: riQoX. 5, 25. A 102, 107, 111, 115, 192, 227. 249-50, 260, 367, B 97, 243, 320, 389-90, T 69-70, 183. 257, 326. A 225, 259, E 106, 339, 373-4. Auxd xa anLiEia otpsiXrig airaixouv xMjqt) JtEQiygatpi), xaOcbc eivai 6tct(fOQCOV EiScbv.
Tia x-nv jtio rtgoatpaxri Egeuva, 6X. Maugotidxr|g 1982 xai EuayyeXdxog 1985a (xat E&(i), XEtp. 9).
BX. onp. 26 yia xryv epcpdvior] xou i6iou oxixou at Lua Liavxivdoa. YjtdgxEi dXXi] Liia evxovt) OLioLoxuxa avdpeaci axov Eqwtoxqito xai xr|v EoiotpiXm Egtatp. T 111: «/7d-cra xiavziq ajr' ayajrd, dixid 'xti va (fo6dxai»- Egejr. A 1817: «/7«rra r^orjdrai o.t' ayand, xdvia deiXtd ft>) ydaei».
33) odrryouv axo (jxei|)u piTJiKog n Aaxtd eivai pEXayevEaxEgri 6gauaxouyyixr| jtqoo-0t|xt|, jtou avr']XEi oe 6iacpoyETix6 uipoXoyixo oxytuua: (txov Lijtagox eOlolio ae cpav-xdopaxa xai ae uj[£g6oXLxd ojcxixd EtprpE. Tlgog xo iragov 6ev ujtdyxouv dXXa axoi-X£ia yia vc* axngit;ouv pia xexoia uiroOeaT].
2tt|v Evyiva xou MovxaeXecE, T| «Ilegaia» airixEi JTEgijroi' Liiag piEpag 6g6uo ajto
178
WALTER PUCHNER
TPATSAIA
17')
8ev EivctL (xoxt\qixty\.39 Eni&gaor) tt|? EgcoqpiXrjg exei emar|g EniaiiLiavGei axov BaaiXea xov PodoXivo (Anoaxixri 1987: 27-8). O noi7)Tr|g xou 4>ogxovvdxov (1655) Sev Eivai liovov o avuyQatpea? tou x£iQoy°dipou xr]g Eguxpikrig nou 6giax£xai axo Birmingham (Vincent 1970a), aXXd ocpeiXei eniar)g rtoXXd axt)v xgayiodia tou Xogxdxai) and noXXeg andxpeig (oi ot. A 192-3 tou <Pogxovvd-xov eivai napiievoi ayf-bov xaxd Xe^t) and xx\\ Egioxp. A 175-6).4" H EgtiKfiXij r)xav eiiiarig yvaxsTY) axoug op668o£oug i£peig xr)g Xiou nou eypaLpav Opriaxeu-tixd Epyu oto deiVreQO jlloo xov 17ou aicbva (avexdoxa uexqi aTiyLLr|g). Oi duo xpayiofiiEg tot Ilexgou Kaxaaixn napouaidtouv £niar|g oT|uavTixr] £5dgxr|ar| artd TT)v EguKpiXtf ott|v Icptysvexa undgxouv ogiajtEVEg avatpogfg as axixoug-xXelSl Tt|? EgoxpiXt]g (ITouxveg 1983a: 678-80), lie tov Kaxaatxr) va Ouiidxai loLtog Tig oiioLoxaxaXrgieg- axov &vipvr}, x\ xaTaaxEun, xov rigoXdyou ei&ixd (Loid^EL \i£ xnv xataaxeurj tot rigoXdyou tot' Xdpou axr]v EgwqetXrj, evil) lljco-gouv va 6gE6ouv noXXeg dXXeg avxiaxoLXLEg ott|v n.£Lmxi) npdE;r| (ITouxveg 1983a: 681-3). KaTa ttlv rcsgiodo xr\g 0£axpixr|g opaaxn,pidxr|Tag xov Kax oaiTri, OTa 1728 yia ttjv axgi6eia, 866r|xe tiia nagdoxaar] tr|g EgcoqiiXr/g oxo anixi svdg naxpixiou ott| ZdxuvOo (FIouxvEp 1978: 77). Mia eyypatpTi oto vo-Tapiaxd agxEia Tr|g Aeuxddag xov exoug 1771 avatpEpei dti unr)px£ exri Lita «cpuXXdda» lie xixXo EgwtpiXt] xat fTavdgcxog (MouXXdg 1964: 190 x.E.), npdy-iia noi) iaoiq x]br\ 6elxvel Liia iiexaxgonT) xrjg EgaxpiXtjg oe «0LiiXia» OTa ErtTd-vi)aa (Puchner 1976: 234 x.E., ar\\i. 10). Autt| t) Jtagadoat) naguaxdaEtov tt)g Ega>cptXi]g oe Xa'ixEc diaaxeueg ata Enxdv?|aa iiapxugeixai a^idmaxa and Tig nxiyeg iiag oog xa teXt) xou 19ou aitbva (6X. 6i6XioYgacpia axov nouxveg 19836: 175, ar|Li. 2), OLicog xa i6ia xa xeiiieva 6ev oibOnxav.
H EJiidiiijoii xi)g EgcucpiXrjg oxr\ Xaixr) nagddoar) eivai eva idiaixEga evdia-(pegov cpaivoLievo (Puchner 19806: 141 x.E.): Exxdg and Tig dLaaxeuig nou Eytvav ott| PouLiavia (A. OixovoLiidrig 1952/3), to Egyo rcegaaf atr|v napddoor) xr\g xgr|Tixrjg nagaXoyr|g. xaOtbg xai axo nagadooiaxd Xa'ixd Ofaxgo xr|g XEvxgi-xr(g EXXddag. And xt|V nagdSoor) xx]g xgT]xixrig nagaXoyr)g Eivai iiEXQi- axiyiiT|g yvaioxEg Enxd nagaXXayeg (IlouxvEg 1983s).4' 'OXsg 01 nagaXXayEg Eivai ygaii-
39 Evyiva 224: «Na tove xdfioj oyAr/yoga avxxivove xov ydfio». Tia xovg navoLioidxTJ-jioug axixoug and xnv [lavdjQia, 6X. Vitii 1965: 105. Tia dXXo eva 6dveio and xryj Flavrngia oxt|v EiryEva, 6X. Kagayidwr) 1970.
40 O Vinceni 1980: lev '-lie' 8lvel xai n>.r|0og dXXujv naga&eiyndxtov.
41 Eivai: (1) |ria iraXaLdxegT] naguXXayi) and xi]v negioxi) tou Anagiou |te 93 axixoug (BXaaxo; 1909)- (2) n itarjaXXayri evdg Tougxoxgnxixou and xi] Sui3qvv| ue 71 axi-Xoug (AouXyEgaxrig 1956)' (3) nia itagaXXaYn and xr|V negioxi) tou Pe()u(lvot |ie 49 oxixoug (MEyag I960)- (4) ula and xt|v avatoXixr) Kqi)tii [le 63 axixoug (At'xogdxiig 1976: 100 x.e.)- (5) |ria and xt)V negioxi) xi]g nsdiddag lie 42 oxixoug (AEXogdxn; 1976: 101 x.E.)' (6) |ila and xr|v jt£OioxT| xov PeOiinvov [K 19 oxixoug (Aexogdxr)g 1976: 102)- xai (7) Liia nagaXXayri and xo Andgi u* 24 axixoug (AETogdxr|g 1976: 103). Oi nagaXXaysg (4), (5) xai (7) ex°uv E|ExaaxEi xai ouyxgiOei (Asxogdxr|g
LievEg axoug auvT]6iaii£voug 6ExanEvxaauXXa6oug lie (oxl ndvxa Emxuxr|(tEVT)) tEUYagcoxT) OLioiox(xxaXr||ia. Eivai ygaiiLievEg axo LLEyaXtrapo (LEpog xoug oe 6iaXoyiXT| iiogipr|, lie ngdaGExa a(px|YT|Liaxixd X^'Qai, ^ou auxvd anoxeXouvxai and oxixoug nagiiEvoug and 8T|(ioxixd xgayouSia. H oxsox\ \xexa^v xtov nagaX-Xaytov eivai ouvOexn. H nXoxr) ijExivd oe dXeg xt|v nagaXXayEg lie xo ngoipr|Ti-xd dvEigo xng EgioLpiXi]g, nou ngooicovi^Exai xuv anaiuia Exdaox] xtov yEyovd-xojv (B 147-8 x.E.). AXXa xaigia ar|[ieia nou erieivav axig nEgiaodxEgEg nagaXXayEg eivai xo (.iTJvuna xou BuaiXid (E 277-8). o pdXog [.isodtovxa nou avaxiGf-xai oxov IlavdpETo (r 95 x.e.), t] 8iaxr|pu£t) tou eptoxa (r 149-50), r\ airyxgou-ar\ lie xov BaaLXid (A 647-8), XLLTjiiaxa xt\z acpTiyr|ar|g xou Liavxaxo<jpdpou yia xov daoaviciid xai xov Odvaxo xou ilavdpexou (E 113, 118, 193 x.e.), r) oxt)vf| [t£ xo «6axa£Xi» avaLieoa oxx|v EpLOLpiXri xaL xov BaaiXid (E 325 x.e., 329 x.e., 331 x.£., 367 x.e., 385 x.e., 393 x.e., 417 x.e.), n anoxt'|puEr] xou BaaiXid and xtjv EgiocpiXT) (E 435 x.e.) xai r\ auxoxxovia xr\g (E 523-4), xaOcbg xai o cpdvog xou BaaiXid ae ogiOfxeveg nagaXXayeg (E 642 x.£.). 2e dXeg ax£8dv xig nepmxibaeig undgxouv evtova ouyxivr)aiaxd x<»Q<-« Via to xoivd (Oeaxeg/axgoaxeg/ava-yvobateg) >i eniypaiLLiaxixEg diaxuncbaeig Jtou llevouv euxoXa oxr\ mvtilit|. And xi]v dnoH>ii xng «ouvaia0r|LLaxixr|g 8ga)iaxoupyiag» {Affektdramaturgie), npd-xeixai auxvd yia xr|v apxx| x\ xo xeXog i^iag ax|LiavxixT|g OeLiaxixd Evdxrixag vor|-iiaxixf|g xai ouyxivTiaiaxtig £vxaor]g iieoa oxi) 6gaLiaxo\.'pyiXT| Soui) xou Epyou. H xexaLiEvn npoooxt) (ayoivia) xai x\ ouvaioOiiLiaxixr'] ELinXoxr) (leolo xtov EgE-OiaLidxojv nou divovxai yia va xauxiaxei xaveig (te xa ngdotona cpaivovxai 6a-aixEg ngolinoOEOEig yia xn 6ia6ixaoia xr|g ano|.ivi|Lidveuotig oxt|v ngotpogiXT) nagdSoor). H 6ia6ixaaia anoLivr]LidvguoT|g guQLii^exai EnLar|g and to Liexgo xaL xr| 6uvaLir| xr)g ouoioxaxaXn^iag (6u,0La, a' auxr| xr|v neginxtoari, axo 6gd-|ta xai axo 6t)llotixo xpayou8i)- toaxdao, r) ouvOexti auvxa^r| xou Xogxdxar| xaxaxELiaxit^exai auxvd xai xdxe o axixog avanagdyExai axx|v avd6£UXT) jioptpr] xou liovov dnou t) ouvxaxxixi) xaL voi^Liaxixi) |tovd8a xaXurcxei xo noXu evav axixo T) Eva 6iaxixo. AiatpogEXLxd, 6giaxouLi£ Xiyo-noXu Emxuxr|LiEV£g avaxa-xaaxEueg xou oxixou, nEgmxtboEig axLg onoisg npoxEixai auxvd yia xr|v apxtj xou axixou ri yia xdnoio 6aaixd ouoiaaxixd, ar)Liavxixd yia xo vdr)Lia, nou em-6wi)V£i tj —axoLiri ouxvdxega— yia xr\v npcaxdxunri oLioioxaxaXnlia. TExoLEg avanXdaEig, nou xai ndXi tceqvouv lleoo and xo Liexpo xai tt| duvaiix] xng ollol-oxaxaXti^iag, Lijtogei enlace va evauLiatLbvouv axixoug and dXXa 6r|Lioxixd xgayoudia yvtoaxd axov Tgayoudiaxrj- xdnoxe auxd xaxaXr|yei ae oo6ag£g na-pExxXioEig and xr|v nXoxr), nou (tnogEi va odiiyiiaouv oe XoyixEg aouvEnELEg rj. Lie tt| oeipd Toug, va dxniiougyriaouv xr)v avdyjtT] yia nEgioodTEgeg |.i£TaToni-oeig xai 6iog6iba£ig (Puchner 1980S: 143 x.e.). ExTOg and awi) tt| oxr/xexgiLiEVT]
1974) xai xo oiivoXo xrig nagddoong exei [leXexviOei tog ngog xt| oxeor| tou lie xnv xgaytooia (Puchner 19816, noiixveg 19836). O AExogdxrig 1986a divsi xgetg veeg na-gaXXaysc xi|g xgi|xixf|g nugaXoyi)g xing Ega<pU>jg.
WALTER PUCHNER
napdöoori xiov nagaXoyojv, iyxx} xr]g Egu)q>iXr\g anavxouv ae xgrvuxd laxogixd rooyoddi«. piavxivdÖEg xai napoiLiieg (KouxouXeg 1954, nouxvep 19836: 213 «.£.)'■ TLiT)Liaxa ton ITgoXdyou tot Xdgou ExoLtv jtapeLi6Xn0ei xat oe LioipoXdyia (MeiXaiva 1873: 28,1-6, MaupoLLdxrtg 1978).
And xryv jtagd6oar) Xaixwv napaaxdaEcov xng EgojtptXrig axx\ 6uxixr| EXXd-6a, nou, art' 6,xl spalverai, Li£tacp£g0r|XE and Ta Enxdvr|aa xaxd tov 19o aiii>-va (noXi)LiEgoD-KaLiT|A,dxr| 1976/7: 236 x.e.), eivaL yvcoatsg xai exouv driLLoaieu-0ei lie xov xitXo «Ilavdpaxog» i\i oiaaxeusg, nou xpovoXoyouvtai aitd xo 188Ü neginou 005 OTiiiega xai Exxeivovxat aicd oxxw öiaxixa d>g 150 neginou oxi-XOUg: and ta Iwdwiva («JJioxdnouXog 1977, SaXapidyxag 1957), xT|v Agxa (Ba-oxapouxag 1975, Ztopag 1975), xo KapnEvrpi (Ktbvaxag 1966, 1976), xryv AiicpiAoxia (Zügag xai KgexaTi-AEOvxoLvrj 1975, Schmidt 1965: 369 x.e.), xo rpaLitiatixd ax-nv negicpepeLa xou MeaoXoyyiou (noXuuepou-Ka^iT|Xdxr| 1976/7) xai to Lavapi axx\ OEoaaXixii iiEÖLdöa (noXuLi£gou-KaLir]Xdxr| 1980). 2xt| Liixgdxegrj oiaaxEUi), xo xellievo xt|5 EguxpiXrfg exel iidvov oxxw Öiaxixa (Ktbvoxag 1966, Puchner 1976: 237)- nait,£xai axo nXaiaio auxoaxEÖLCOV xapva-6aXixd>v oxr)vibv.
YitdpxEL, aiaxdao, |iia axdur| nio auvTO(i£ULi£vr| &iaaxeur), aTT|V onoia npayixaxonoieixai nXripcos t| «xeXexoupyixt]» itexaxponr| iiiag 0£atgixr|5 u,og-<px|5 ae anXd xapva6aXixd eOilio (llouxveg 1985a: 66): unripxe iva el8oS Eeitlt" xxjg .TOiijnjc; jtou ytvdxav axa Zayopoxojpia, SdpEia and xa Iwdvviva, yiipoj axa 1915. Alio dvxgeg LieTaf.icpi£i;ovTav xai o evag EXeye axov dXXo:
Flavägaxe, [JavdgaxE, IJavdgaxE, jzatöi uov, Exeu ovo Xöyia va aov tied; ovo Xdyta va oov xglvuj. O ßaoiXtdg, narigag oov, 'Qrjxxiva aov hiXtjoei.
Exeivog Jtou ujioöüexol xov navdgEto n,XT|otä£ei xdxe xov 6aoiXLa, Jtou Xfei: Xxvipe nagt avxö xo 6ovxoe [öaxosXt] xai fit] cpoßrjoai
0 «tlavagetog» ujtaxouei xai, 110X15 axu6ei xo xecpdXi xou, o daaiXidg xov axoxibvei. Ol jtapeuptaxdpievoi GsaxEg oxoxtiivouv xdxe xov daoiXid. Auxt) x| axr|vr| £jiavaXau:6äv£xai oe xd0E amxi xol auxoi jtou Tm,v jtagiaxdvouv jiaig-vouv E.axagii)xd (IIoXuii£gou-Kau.TjXdxr| 1976/7: 230, ar|u, 26). Ol «T|9ojtoLoi» 6ev ELXav idea dxi EJtgdxsixo yia Geaxptxd egyo. H xgayioöia xou Xogxdxa-n Jigoaagiidaxrixe axo axr|Lia 0avdxou-avdoxaaT|5 (xou yaLinpou X] xou Äpa6a) xr|5 EXXnvixT|5 aypoxixrJ5 xagva6aXlXT)g axr|vr|g.42
01 avajtxuyiiEVEg jtagaXXayeg (120-150 axixojv) avdyovxai axu xEigdygacpTi JcagädooT) xai jtait;ovxai and veagoug xig AndxgiEg. H nXoxt) ctQffUjEi avvi]-
42  To uXixd and öXcg XLg negioxeg trig EXXddag 6gioxexai ouyxevxqlolievo axov Puchner 1977.
TPATQAIA
Oojg [t£ TOV ngdXoYo xou Xdgou — o Xdgog Eivai auxvd vxu|ievog dnojg o AgaSag xou eXXt|vixou aygoTixoTi xagvadaXiou, oxoXiOLtevog lie xoudouvia xai (i£ LiaugLaiiEvo xo npdatono,43 xai xgaxaEi Eniarig ae xdSjx] to xoivd. To ngoacono xou cpiXou, xou Kagndipogou, öiaandxai a' Evav ngoödxr), xov Kag-ndepogo, %' £vav exölxt)tlx6 a|LtoLtaTouxo, xov Tgiaxaxdgaxo, o onoiog, avxi yia TT] NEva xai xov xogd xtov xogaaiöoov (axo Egyo), nou Sev undgxo^v eöco, 0a oxoxtöoEi xeXixd xov axXrigd 6aaLXLd. H aXXayri xou xii»eou ar)LiaivExai and auLiöoXixEg aXXayeg 0£aT|g' o anox£qpaXia|iög yivexaL lle oxüipiLio xou xe-cpaXiou (x| Egtoq3iXr|, nou ovoLid£,£xai auvr|0tog «SaaiXonoiiXa» t) xaiiid tpogd anXobg «vucpri», aJtoxELpaXLtexai eniarig alt0 xov SaaiXLd). Stt]v nagaXXayti Evdg yjüQiov, ol vsxgol egaaxeg avaxaXouvxai oxt| C.coT| and xov Xdgo (axig xagvadaXixeg oxr)VEg auxd auvr]9tt>5 yivexai and xov «yiaTgo»).44
Auti) x] noXd ev6iacp£gouoa nagdöoari xou Xatxou Gedxgou XQ£idt;Exai ne-giaadxegr], nXtigeotegT] Egeuva, xa9o)5 ixdXiaxa xa ödvaa and xo xeIlisvo 5ev auM-ninTOUv xaOdXou lie Exeiva xrtg xgT)XtXT|g nagd8oöT|g xeov nagaXoyojv. Mag 6or|0dei va ELidaOuvouLie axx] «auvaia9r|LiaxLxr| 6gafL,axougyia» xiig xga-ycoöiag, xaGcbg xai axoug iiuxaviaLioug xrjg ngocpopixfig xol xr|g yganxrig na-gdSocr|5 (flouxveg 19836: 235). MrcogouLie iaojg va ngoaOeoouLLE dxi T) Egaxpi-Xrj eivai (j,ia and xig Xiyeg aTegeeg yeipugeg avdLieaa axov ypanTÖ xai xov ngo-qjogixö noXiTia[id ott| auyxgovr] EXXdäa xai du v) iöia x\ TgaycoSia, Liatji \m tr|V noLxiXti löTopia xtis uno6ox>i5 tT|g, eivai eva ouaitöÖEg xiir|Lia XT|g noXixi-a|UXT|5 nagd6oar]g xiig auyxgovris EXXdöag (6X. negiaadxEQa axo xecp. 10).
BAEIAEYZ O POAOAINOZ
a. Baoixig jiXr)go<pog'i£c,
H öeuxegn xgr)XLXT| xgaywöia, o BaotXEvg o PoöoXivoq, lixav enioTig agxExd yvcoaxT| axov xaigd XT|g,4S xaxdmv diicos eneae ae acpäveia.46 To Egyo exxeive-xaL oe 3.232 otixoug xai auyygacpeag xou eivai o Itodwiig Avögeag TgtöiXog,
4'   Fi' oojtt] TT] Liop(fif| xou Aga6a, 6X. Puchner 1977, oxo Xlifiu.a Araber xou Eugex-ngiou.
44 noXuLiEQOu-KaLLTiXdxn 1976/7: 248. Ha xn |rogtpT| xou «yLaxpou». 6X. Puchner 1977, oxo Xf|pL(La Arzt xou eugExr|giou.
45 O Tgo'jiXog xol n tgaycoSta xou avctcpegovrai enioug and xov MnouviaXi) oxn <3>ilo-vixia Xävöaxog xat PeQe^vov:
laiavv' A vdgia TgädovptE ydgsg 6e va nXvvai, viari EÖyaXe x' ExvxtaaE xo «Prjya PoöoXivo».
(SriQOUxdxrig 1908: 558, ax. 13-4)
46 To egyo ^idXXov 6ev ftaixxnxE jtoxe. Auxo xouXdxioxov unoor|X(i)VExai axov ot. 24 xou ngoXdyou ngog oxoug avaYVüLOxEg: «oe Seaxga öev atprfxa va Syaivei va yvoi-'Qet* (6X. eniong 2oXo|los 1973: 201).
182
WALTER PUCHNER
TPAľQAIA
183
not* Y£wtieT|XE yvQfo axa 1590-1600 xai iriOavE uetd xa 1648. O TgikXog avf)-xei ae yviuaxii aaxLxr| oixoyevEL.a xou PeOüiivou xai, jcgiv cmo xa 1645. wiegle agxexd or|Liavxixdg a|icouaxouxog xtov 6evexixcbv agxcov xr|g jioXtic. Meto xrrv aXioari xou PeOullvou ajtd xoug Tougxoug axa 1646, xov ögiaxouiiE oxri Beve-xia, ditou axa 1647 xüjicooe xrpv xgaycoöia toxi.47
To rpyo ÖLaögauaxLuExaL axr| MeucpL&a, djicog r| Egenpüfi, xai 6aaii;exaL ött] ouy-xgoDan avtiueaa ott| «piXia xai xov tguna. O PoöoAivog. SaaiALdg xt)C Aiydjttoo xai cpiXog toi) öaatXid Tng rfegaiaq TpcoaiXoD, exei tnriioei ajrd tov Agika. SaatXid ttk Kagxi|6dvag, to xegi Tng xdoing tod AgeTouoag, dxi yia tov eovitö tod. aXXd yia tov TpiDoiAo, axov ojcoio o Aqetcic to fixe ap-vT)6ei egaiTiag präg jtaXidg Toug ex9odTt|-Tag. O TgcoaiXog elxe £(koteutel xn,v xdgr| tod ßaaiAid o' Eva xovTapoxTUJir|p.a, oto ojiolo 6yr|xe vixnTrrc xai jir|QE to 6ga6E.io ajtö Ta xegia Tng. Yto ra^idi iigog xr|v Ai-yujiTO, öjiod o Po5oXivog EJtgdxeiTo va jiaga&rooei TT] vvyr\ otov <piAo tod, agxtgsi va avanTttooETai aväueod TODg iua EgcoTLXii oxeorp 6oo 6pioKovrai vauayoi a' iva pa-xpivo vx|oi. H AgETOtjoa Eixe, tpuorxd, Tnv evTimcoari öxi Tyrav ue tov UEAAovTa ouguyä Tr]g. O TgiooiAog ijExivdei xäipa yia xr\ McLtipioa yia va itagaXdgei ajrö tov tpiXo tod TT) vlJcpn jiod tod Eixe DJtoaxeOei, evco o Po&oAivog oxEirtEiai xr]v auxoxxovia, xaOcbg öev LinopEi va avTE^EL TT] aüyxgouor] avdiiEoa cnr\ ougDyixri ayaim, xai xr] ipiAia. O ODu6oDXög tod EgiiTJvog jiooteivel uia Xoyixt] Mm$ va xgaTrjoei o 18105 xirv AgsxoD-aa (0 TgiooiAog 6a tt|v dnpnvE EuxagiaxiDg yia %&Qt\ Tilg quXiag) xai va tod öiüoei avxi yi' avxr\v xirv aöeAipii tod Poöoödcpvrp ExEivt) dp.tog, dvxag Au.agdva itioxti oxnv AgxEuii, itpETCEi va ji£io6Ei and xr| 6aoiXiaaa-|*nT£ga Tilg Avvdgia, jigoxeipEvou va djioxdijjei. ajtndODLia, oxov i;uy6 xod ydiiOD. O TgiooiXog, jiod exei cptäoEi egco aitö xt|v reöXr) (iE xii ouvoSeia tod, oteXvei Yaux|Xia öo'tga tjxyyv ApETODaa, jiod 0170-0170 apxit,Ei va DJtoiliidgETai tt|v aXriOEia. 'Otov Tng E§r]7tiTai xeXixd 11 evoxn. xai ^uxe»! ODUÄEgnpogd tod PodoXtvoo iie tt| 8r)Xcoot| tod oti JtgoogigETai 71a VDtpT) tod cpiAoo tod, jtou TT)v Eixe grtTrjoEi jigiOTOg, jtaigvEi 8r)Xr|Trigio xai jiE0aivEi. O PoöoXivog, aqpoD TT)5 cpavegiboEi xov egcuTa tod xaedig exeivti JiEÖaivEi, aDTOxxovEi. H Podoödip-vi) jiEÖaivEi ajid to jiAx|7u.a xai o TgtooiXog, jiod EjupavigEiai, xeXixd aipoti nXrigotpo-grieti Ta yayovöxa ajtö eva Ypan^a tod Po&oXivou, jiecptei Jidvcü oto gUpog tod. H 6aoiXiooa-ur|TEga Avvdgia Eiupavi&Tai xagoDiiEVT| OTT) axnvti 71a va etoluüüei tov ÖLJtXö Ydiio tov jiaiönbv Tr|g xai uaOaivEi yia tov OdvaTO dXmv tiov jipioTaYtovioTiov. (MavoDoaxag 1965: 34 x.e.. Puchner 1980a: 97).
Arno xo eqyo, to ExxevEaxEgo xod xgTixixod OedxgoD, exei 10g JigdxDJto xo // Re Torrismondo (1587) xou Torquato Tasso (BouxiegiÖT]g 1933: 218-23, Mavoü-aaxag 1955).48 H ögdar| exei iiETaipEgGei ajtd tt| 2xavöiva6ia axii Meooyeio
47 'EyyQOtpa oxexixd ue xn gaui tod ax^ygacpea 6gioxovxai axoDg Mavouoaxa 1963y xai Ntoxo 1971- oi uXrigpipoptec and auTEg Tig n:r|7Eg oDvoiliigovxai ajtd todc Ma-vouaaxa 1976: XV-XVIII xai AjiooxiTr] 1987: 15-7.
Adxo Eixe r|5r| aitoöeiXTEL anö xov EaveouÖiftn oxnv aörjuGOiEDTT] £10071077] tod axrjv xQiTixri exöoou jiod oxsSiaie (1928) (6X. Mavouaaxag 1976: XIV, XXI).
xai éxei e^aXEicpOEĹ ti aiLiouiSía lietoÍú aÔEXcpoú xai aôeXcpr|g. Kaxd xa áXXa, r) jrXoxií axoXouOEÍ xo jigóxujtó xtig agxExá maxá. lie E^alQEOT) xi]v jigooOiíxit tT|g Poôoôácpvríg, jtou ejiioiig auxoxxovEt, xai xtyv auxoxxovia xou TgaiaíXou, jtou aui;ávouv éxai xov agiOpió xiov vExgtóv axo xÉXog xou ég70u. O TgcóiXog nagaXeÍJtei ôéxa axrpvég xou ngoxújtou xou (óXEg aitó xig xgEig XEXeuxaiEg Jtgá-íjeig) xai jtgooOéxEi évxExa dixég xou. IlgoaôéxEi ejtíatig xov FlgóXoYO xou MeX-Xoúhevou oe EvôexaoúXXadri otrava rima xai xa xo0cxd (xai auxá tog ejtí to icXeiotov oé EvôexacrúXXaôoug), and xa onoía xgia eivat Ygaiiuéva oe Liogcpfí aovÉxou- auxég 01 JigaixóxuJtEg auveéoeic deixvouv óxi o TgcóiXog ŕptav ixavóg jtoir|XTÍg (Mavoúoaxag 1962a, 1976: xxiii x.s.). To xeíiievo 6ev jtEgiéxei ivxEguÉ-ôia Y^a v<* rtaixxouv avdLiEoa axig jtgd|Eig. H xgixixií exei e|dgEL lôiaítega xig Xugix£g-jtoir|Xixég agsxég tou égyou xai éxei ejiioxiíoei xt|v jtgoaoxtí axig ôpa-iiaxougyixÉg xou aôuvaLiíeg (n.x- Mavoúoaxag 1965: 35).
6. Agá/j,aTovgytXTj aválvorj
H ÔgaiiaxougY^ň ôOLlT1 EÍVCU OE Y^tJcég YgapiLiég jtagóiioia lie xri 6olití xríg EgaxpíXng, av xai ri aúoxaar) xcov jigoaiójiiov waxd oxtivt) EĹvaí Xiyo ÔLacpopE-xlxt). H xgiYiovixrí ôoiiŕ| éxel ôiaXuOEÍ ajtó xov TgtóiXo (oe oúyxQiari xai ue xo ixaXixó xou Jtgóxujto) xai, \ie xrpv EiaaYioYTÍ xí)g aÔEXcpiíg xou 6aaiXiá P0Ô0-Ôdcpvr)g, Jtou Jtgóxeixai va avxixaxaaxr|a£i xr|v Agexoúaa xai va JiavxgEuxEi tov tpíXo xou TpcoaíXo, EjtiÔLcóxExai piia auLiiiExgixr| ôolit] lie óúo ^etr/ágia. H 6aoiXiaaa-pititÉga Avvdtia jrgoaxíeexai tog avxi0£Tixr| Liogcpií: avxi yia xov ôiJiXó yáLio (ÓJtcog oxt)v Ľavágia), ôev xtig ajtopiÉvsi jtagá va 0gr|vŕ|OEL yia xt|v xExgajcXfi auxoxxovia. 2tt|v lôeoXoyixtí autiíxr|or| xtig lie xr\ Poóoddcpvr) (B iv), t] onoia axoXouOei xig Ogtioxeuxixég ôo^aoiEg xiov ALia£.óvcov xai &ev 8e-Xel va avaLiixOE'i oe yÔLio, avxixaxojixgiíovTai jtoXXá ajcó xa EJiixEigrÍLiaxa xt|g tpgoaúvríg ajtó xr\v ľlavúgia (T i). To cantus firmus, ópcog, xo ôívei t) aúy-xgouaii LiEta^ú égcoxa xol cpiXíag oxov jtgojxaYiovioxií PoôoXivo. H aÚYXpouai] auxtí avajtxúaaExai pie LiE7áXri Liaxgr|Yogia xai obx\yú xcopíg xapuá jtgaYLiaxi-x»í Eacoxegixií avaYxaióxTrxa axnv xexgajiXrí auxoxxovia. To égyo ôoiieixaL axi] édati xcov LiovoXÓYurv: 11 jtuxvóxxixa aXXtiXEJtidgaaT|5 (xo noaoaxó ôr|Xaór| xg>V aiLioj[oir||iÉvcov ôuvaxoxT)xcov yia ôldXoyo — Jtoaoaxó Jtou UJtoXoYitexai |t£ jtoXXajtXaaiaaLió xou agiOpioú xcov axx|vcóv lie tov agiOpió xcov oluXoúvxcov jcgoacjjrcov) eívol pióvo 11,8%. oe aÚYxgian lie oxeóóv 17% ctotv Egwxpíkr] (Puchner 1986: 220). Oi Lióveg axuvég pie jiegiaaóxegoug aitó 6úo pExóxoug oxov ôiáXcr/o eívaí 01 A vii, E iii xai E viii (xáti jtagÓLioLo auLidaívEi xai oxr|v EgwqíXn ngog xo xÉXog tou Égyou. xaOcóg o x°góg ajtoxxd or|Liavxixó góXo axr|v jtXoxi)). O agiOiióg xcov LiovoXóycov axo aúvoXo xou Égyou eĺvol o íôiog Xovôpixá Lie xríg EgaxftXrjg (12 LiovdXoyoi xai 31 axiivég). óxi ópcog xai xo lié-
1X4
WALTER I'UCHNER
TPArQAIA
185
ao iir|xog xuiv griaetov, jiou dvai nokv vtyv\k6, lie 13,87 axixoug (oe avxiOeari lie xoug 9,79 ott|v Eoaxfib]). H xaxuxrrra xov &LaX6you axov Podolivo sivai 11,05 axrxoi (6,86 axrrv Eowxfikrj), lie xr|V xdor| auxr) yia iiovoXoyo auyxevxgtoLievri xugitog axo Jigoatono xox> BaaiXid PoooXivou: xo oioo LiTJxog xiov gr|OE(ijv xou Eivai 23 oxixoi (oe avxiOEori lie xoug 10 axixoug yia xov FlavagExo, xo avdXoyo jxgdatOJto axr|v EgaxpiXt]).
Avxr] r| ujr£g6oXixr| auyxevxgioori axo xevxpixo itgootono, xo ojxoio Jtapou-oidtEL OLioi6xr)xeg and itoXXeg airotpELg pie xov riavdpExo oxr| avaxaax) xtov axr|vixd)V jipoatojxiov, cpalvsxai xaOapd xai and xr|v avdXuau, xiov grioEtov; lie 714 axixoug opuXiag, o PoSoXivog ExtpEgei oxe66v xo eva xexagxo xoti egyov oxx| xaxavoLLri xtov gr)0£iov xou ae jrodJjEig ujioqel va jiagaxxigx|6EL pua axa-OLaxr] LiELOJar) ngog xo liliSev, jcapopioia lie xou FlavaoExou axr|v EgoxpiXr] (A: 340 oxi/oi, B: 96, T: 187, A: 82, E: 0). T auxdv jietpxEi xo xupio 6dpog xtiq exOe-ar)5, r| orcoia Eivai xaxd jioXu exxeveoxepxi oxo spyo xou TptbiXou an' 6,xi axo Epyo xou Xogxdxar]. Me 35 puoEig ouvoXixd, o Po&oXivog exei sva uiao pir|xog 20,4 axixwv avd gr|or|, Jtgdypia jiou ujio6r|Xcov£i xov avarcotpdaioxo, LieXayxo-Xixd xai Siaxaxxixo xagaxxr|pa xou, pie \iia Evxovn xdor) yia piovoXoyo. H «livt)oxt]» xou, t) AgExouoa, exel liovo 524 axixoug (16,21% xou Epyou), 6,xl jte-ginou xai r| Egto(p>iXr|, r) xaxavopir) opitog xtov gf|aea>v xr|g oe Jipd|eig 6ev eivai avxioxgocpaig auLiLiEXQixri lie xig opiiXLEg xou Ltvr)oxT|ga xr|g, dixtog auLi6aivEi axx|v xgayto&ia xou Xopxdxar): irpEJiEi va 6or\Qr)osi axrrv ExQEar) axrpv jiptbxri Jtgd|r| lie 162 axixoug, svto liovo axt)v xgixri xai xExagxr] ngaix\ (174 xai 188 oxixoi avxtaxoixu) T| iioiga xr\g E^eXiaaExai Jtpog xiyv auxoxxovia xr]g. H Xuar| xou exouoiou Oavdxou xtov 6aaixtbv jiptoxaytoviaitov xojtoOexBxai axr)v xe-xapxn, jrpdt;r| (iia^i piE xt|v a6uvaLia aixioXoyr|Lievr| and dpapiaiougyixri djxo-i|ir| auxoxxovia xr|g a6sX(pr|g xou 6aaiXid, xng Po&o&dtpvng) xai axoXouOeixai oxr|V jriiutxr] jigd^ri and xr\v (axoiiu XiyoxEgo aLxioXoyT)LLEvr|) auxoxxovia xou TgcjoiXou. To 6dgog xr|g ExOearyg ouLiLiegii;£xai EJtlarig oe pisydXo 6a9ii6 o aupi-6ouXog xou 6aaiXid Eguiivog, lie pV|aEig 408 oxixtov (xov xplxo oe lieyeOoc goXo xou Egyou, LiEyaXuxEgo aito EXEivoug xtov dXXtov 6aaiXixwv itpootbittfiv)- t) xa-xavoLLri xou gdXou xou oe jtgd^Eig exel tog e|xjc: A: 158, B: 58, T: 76, A: 0, E: 116 oxixoi (oxxyv xeXeuxoio ngd§T| avaxoivtovEL xa xgayixd VEa axov TgtoaiXo). H ELiitioxL) xr)g AgExouoag exei llovo 245 axixoug, r| 6aoiXiaoa-u.r|XEga Awdtia 298 xai r| Po6o6dtpvr| 178 (01 6uo xfiXEuxaLEg jtaigvouv iiEgog ae ina ejxixougi-xr| jiXoxr), lie axoito va xdvouv xov TgtoaiXo va 6exxel xr\ Po6o6dopvT| yia yu-vaixa xou avxi yia xtjv ujieaxriLiEvt) AgExouoa). H jtelijixti itgd§r| tfEgvEi axx) ax?ivr] ogiauiva Jigooojjia, itou exouv iar|g oxeoov exxaoi]g goXo, iSitog o Tpto-01X05 lie 166 axixoug, jiou oittog 6d^£i xegLia axx\ t,a>ii xou LioXig EiadyExai axo Epyo. Oi 6oiax£g aSuvaLiisg xr|g ExQEong xai xx|g Xuor]g yivovxai ELKpavsaxEpEg oe ilia XEJtxoLiEg£Laxr| avdXuor| xr)g ouaxaar|g xtov ngoocojttov jiou Jiagouoid-tovxaL oe xdGs oxr|vr|.
Eivai qiavEgo oxl o TgtoiXog LiiLiEixai xnv xExvixr) ExOEarig xou Xogxdxar| oxt|v jigtoxii nga\% xo anoxEXsoLia oiitog Eivai jxoXu Xiydxego 6e|ioxexvlx6: r| xaxavoini xtov OLiiXitbv iiExa^ii Po6oXlvou xai Equt|vou (A i) Eivai jxagoiioia avaXoyLxd lie exeivti ixexa^u ITavdgExou xai Kagjrocpogou oxnv A ii xr|g Eqoj-<pih)<;: aito xoug 498 axixoug, oi 340 avuxouv axov PoSoXivo xai oi 158 axov ouli6ouX6 xou. O pdXog xou Po6oXlvou axirv ExOeari Eivai xdittog mo xovioue-vog. H axr)vri Jtaigvsi Eitioxig 6ia(pog£xiXTi nogEia: o BaoiXLag PodoXivog xa-xaJtidvExai aiisatog lie xa jTpo6Xn,iiaxd xou (nag Xeljxouv ol jigoxQOJtig xou auii6ouXou, xdoo xaXd ipuxoXoyriLiEVEg axov Xogxdxor|) xai o Egunvog naig-vei xo EJtdvto x£6l !^ Tl5 auii6ouX£g xou rtgog xo xsXog xr|g axinvrig. H avxtaxoi-XTi axxjvri EX0EOT|g xtov yuvaixeitov Jigootbntov (A ii x' e6w), avduEoa axr|v AgExouoa xai xr\ Stotpgovia, xx\ viva xai ouli6ouX6 xrjg, Sivel 152 axixoug axrrv AgExouoa xai 58 axr| ZwtpQovia, evg) o TpobiXog xgioiLiojioiEi xr|v i6ia xexvixr) oiiiog xai axr)v Evagxxrigia oxrivYJ xr|g ExOEorig; ii AgExouoa aJtoxaXujixEi aiiE-owg xa rtgo6Xii|xaxd xrjg lie exxevel? griaEig x™0^ xa(iia nagoxguvoTi, Evto r| vsva xx]g avxanoxgivExai ngog xo xeXog xx|g oxx|vr)g ile ouii6ouXeg xai jtgoojtd-OELEg va xr|V r|geiir|oet (Puchner 1986). H xojio8exr|ar) axo i,6io ariueio 6uo 6ia-60XLXUV axrivtbv ExOsorig aitoxaXujtxei xtjv a6e6aioxrixa xou TowiXou axov XEiQioLid xx(g (i£xd6ooir|g nXrigotpopitov.
Mia ngooExxixTi 6gaiiaxougyixri avaXuati 0a LiJiogouaE va avaSsitEt xai dXX£g a5uvau.i£g xr)g OEaxgixrig auvOEOTig (6X. Eiilarig SoXoiiog 1973: 61-82). Exxog aixo xo ixaXixo ngoxujto, xai r| EgcocpiXt] ejioi^e ot|Liavxixo goXo axi] ouXXrii|iT| xrig jiXoxiig xat xtov jtgootbntov (6X., yia jxagdbEiyLia, xx)v agxri xr]g xgixT)g Jtpd^rig, r| ojioia, OJiwg xai r) XExagxr) Jtgd^r| xr|g EguxpiX^, tiExaaxpEi ox»i axrivii Liia ou^iixriari jtou exei tj6ti agxioei). O TpibiXog axoXouOEi eitiarig xri auxvri x0x|ar| aixo xov Xogxdxoxi xrig xaux6xgovr|g jiagouaiag, xaxd xr|v onoia Eva nooomna oxr] oxr|vri 6ev avxLXaii6dvexai aLiEatog xt|v jiagouoia xou dXXou.
y. Aiae-nnxrj xr)c, yXojooagxai xrjg oxi%ovgyiag
H ouxvoxryxa xou iiovoXoyou xai r\ oxexixti li' auxfiv, LidXXov jigoxEigri Sgaiia-xougyixd, JigooEyyiari xou xgoitou Jiagoxiig nXrigotpogitov euvoouv tpuoixd xig Xugixeg jiagex6daEig. Kai itgdyiiaxi ujtdgxoxtv oxixoi (iEydXr)g itoir|xixr|g oLiogtpidg xai xoLiipoxrixag axov PodoXivo, iSiiog axa xogixd. AuxEg 01 agEXEg xoviaxxixav auxvd aito xoug LiEXExr|XEg (n.%. Mavouaaxag 1965: 35). To xogixd xaxd xx|g auxoxxoviag, jiou Eivai ygaLiiiEvo oe xExgdaxi/a svoExaauXXaSwv xai EJixaauXXa6tov lie OLioioxaxaX^ia ABBA, a|ii;ei va itagaxEOei oXoxXrigo-eivai ajxd xa jiaXaioxsga 6£iy[xaxa xou iiaviEpiaxixou concettismo axo eXXt|vi-xo LiJtagox (Vttti 1978: 90 x.e.):
186
WALTER PUCHNER
0eqw fCľjÔ' EQJieiÓ jiote ovvtqé%£l
rov íôiov ajiu.ro rov
va '%ei to dávaró tov,
[m tyj Zfi>r) (pvXáooEi óao xo.te.%e1.
A vdgainog 10 xaxó tov ôev ojié%ei,
fi' ólo au' t] (pvor/ yvcootj
tov 'toě,e va tov ôáoEL,
jxa eig ť Äôov to Xagvyyi áqioova xgÉyti.
li (pvor] ELiág Xoijcó EÍvai firjzgvyiá fiag,
xai iiáva rjyajnj/uévr]
twv egnexil) anoiiévti,
ipr/qjwvrag ráaa EXÍya tyjv vysiá fiag.
Ma, oljiív', eyw mg 6(úqó>, r/ aypgrayió. piag
x r] i'igíJ' tj TvcpXr) fiag
Eig náBi] TiQooxaXeí fiag,
x' aiTiá 'vai tov Bavorov ľ] Jiovrjgtá flag.
Ol XHQaXTTIQLOTLXOĹ OxLxOl-rfÓQLLOllXEQ yLO TT|V EĹOOÔO Xai ÉiEoÔO TUJV 3IQO-OOJJtOIV ttjló XX) OXÍ]Vr| JIOU 6qÍOXOUHE OXOV XoQxáxat] ÔEV XPT|OllLOjr.0lOÚVTaL
ovyyá (Puchner 1981a), aXXá o TgcáiXog xQTlolM-OJTOLEĹ ÔiaÔEÔouÉVEg opioioxa-toXt||íeí, ójitog ofiáói-A ôr/ xxX., xaL xo auvxaxxixá oúv9exo xgívco xo3xo6ext|-
(JEVO OTO TÉXog XOU uxí^ov.
ô. Xxrjvtxr) jiagovúlaor]
Ta ji,go6Xr|uaxa ixagáaxaaTjg tou PoóoXívov eívai axaôr|Liaíxoú uóvo Evôiacpe-povxog, acpoú xo égyo piáXXov ôev aveôáaxrixe iioxé (6X. Grp. 46). H xgayiuôía 6a LLJioQoúoE va jtaLxxsí ywQÍg, ôuaxoXía axr| llovotojuxt] oxtjvt| xou Serlio, ue xo rtavógaLia TX|g nóXx|q xr|$ MÉpiqjiôoc oxo 6á9og, ójrtoq r\ EgaxpíXr]. Ze ôuo ar|-(XEÍa xai eôú, ajiatTEÍxaL lilo jxgooojQtvřj oiaígEouj xou axr|vixoú x<í>&ov- Kai OTig ôúo KEQiftTCOGSig, jrgóxeLxai yia ayyEXi.otpógoug jxou Lijcaívow xai xovxo-axÉxovxai yia va piExaôióaouv jtXrjgocpogÍEg axo kolvó. Zxr| axrjvr| B ii, o Liavxa-xocpógog Zátpog LiJtaívei oxr| axr\vr\ xrpv tóga jtou o BaaiXiág PoóoXĹvog ajxay-yÉXXEL xov LtovóXoyó xou (0éu.a: xo axéôio va jtavxgÉipEi xrrv aôeXcpŕ| xou Poôo-ôácpvT| lie xov cpíXo xou TgcoaíXo). O ayyEXiocpógog, irgocpavcóg ajtó xx|v áXXx| nXeugá xr|g cxr|vr|g, ôiaxójixEi xov LiovóXoyo, yia va jrXr|go<rjogr|aei xo xoivó: «'OX?] rr] vvxra nognaró va cprá%w eóu> eig riq yóga^y éjieixa gojxáei xov xopó
TPATQAIA
187
jicóg va jxóěi axo TtaXáxi xai naígVEi xr|v ajiávTu,ari (2 oxĺxol)' o PoóoXĹvog auv-tyjXjíi xov LLOVóXoyó xou yia áXXoug ôúo oxíxouc xai xóxe lióvo agxĹtEL r| OLiiXía xou ayyeXLoa)ógou. H ôeúxeqtj jtEgĹuxtoor] éxel íiagÓLioia ôolit] (T vii): ELwpavííjE-xai o |iavxaxo<j)ógoc Taixtoaxog xai jxsgiygácpei ExxEvÉoxaxa xtq jigoExoiLiaoÍEg yia xouq yáiioug (56 axíxot)- xóxe lióvo jtagaxr|0£Í xov xogó xcov oxgaxiiyojv xai xou; gojxá xov ôgó|.io yia xr| 6aaiXixr| xaxoixia' r| aítávxT|Oľ] xou xogoú avay-yéXXei ax7xeóvoJ5 xr|V ácpi^r| xou BaoiXLO. Kai oxig ôúo TregiTrxcóoEig. ôev éxoulie jigayLiaxixá xauxóxgovr] jtagouaía axr| oxt]vtí, xaQwg o x^Qog xr|5 axx|vr)g ôx|-Xwvel yia Xíyo ôúo ôiarpogexixoúg, lExiugioxoúg xójioug (ttjtrig^e ŕ|ÔT| |xia Liexá-6aor| itgog itia xéxoia «ÔLEu9éxí|ai|» oxt| axr|vr] E iii xr|g EgoxpíXrjq)- ôev auLt6aí-vei eÔcó xo Éva Ttgóoiojco va llt]v KagaxT|geí xr|V Jtagouaía xou áXXou, ytaxĹ ôev UJtágxEL ôuvaxóxr|xa Emxoivtijviac (Puchner 1983a: 83 x.e.).
e. IÔEoXoyixó firjvvfia xai tarogixó xmóôaQgo
H oxoxeivŕ|, LieXayxoXLXTÍ {púar| xou BaaiXiá, r\ £O0JX£gixr| xou aúyxpouar), r) nayegfi xou auLiitegupogá Jigog xt|V ayajtT|LLÉvri xou xxX. ôev ôiÉTtovxai ma anó xr|v avayevvr|aiaxr| rpLXoaocpla xou «jcaviaxugou 'Egwxa», aXXá avúxouv aa-(ptóg oxx|v t|)uxOIla9oXoYÍ.a xou avOgcójiou xou (ijtagóx. Exov FlgoXoyo, jcou ex-cpÉgETai arr.ó xo «MeXXoúllevo», rixoúv r|6xi xa Xáix-Lioxícp: memento mori, r\ xa-xága xou jtXoútou, t] jrgoipr|XEÍa xou Oaváxou xtov xeaaágwv véwv. H au.a£,ó-veia lÔEoXoyía xug Poôoôá(pvr|g exxLOexol tog acpÚ0Lxr| (óxtojg xai oxx]V ílavw-giay y] Poôoôáupvľ] (ómog xai r) EgiucpĹXri) í,r|XEÚei xig xógeg xcov rpxtoxáv oixo-YEVelojv, jxou [ijxogoúv va £jiiXé|ouv EXeúOsga xoug ouí^úyoug xoug. To xeXeij-xaío xogtxó avaaaívEL xai jióXl oxr) axoxEivú, axLióarpaiga xxjg xucpXríg Ei|.tag-LiévTig. H xáar) yLa axoxaoLió Jtgiv aľró xt| ôgáar), yia cpLXooócpr|aT| Jtgiv ajtó xo yEyovóg, eivai xagaxxrigioxixu, oXóxXr]gr]g xrjg xgayeiôĹag. O ôiaxaxxixóg, ôl-xaaLiévog, LiEXayxoXLXóg jtgojxayujviaxTÍg ôev xaxatpégvEi va Exu.ExaXX£uXEĹ xig ôuvaxóxT|XEg Xúor)g xou ngo6Xr]u,axóg xou, xo ojxoĺo ÓT|L*ioúgyrjOE o ÍÔLog u£ Tig ngoriyoÚLiEVEg aaxoxaoxeg EvégyELÉg xou. H EcpiaXxixú, iiova^LÓ xai r| avaXa|x-jtt| xou aauv£[Ôr]xou — óXa auxá xávouv xov xapaxxřiga xou PoôoXívou äoXú oúyxgovo' jtgóxEixai yia LiJtagóx ipuxóÔgaLLa. Aev unágxouv EStoxEgixoí EX9goí, xa Jtgóatujta ayanoúv xo Éva xo áXXo, xat ó|xwg óXol xávovxai. Ol qpí-Xol ôev eruvavxioúvxai jxoxe, xai ÓLitog r\ aúyxgouari xoug eĺvhl rj xaxaoxgocpr| xoug. 2' auxó xov xóapio xu)v EuataQrixcov, ToaxiauÉvuiv jtgoaáutojv, r\ oaoília-aa-LiT|xéga Awá^ia eívai jxgayptaxLxá i\ ^lóvr) Liogiprj nou jxEgLygatpsxai eu0ú-ygaiiLta- |égei xi 9éXel, EĹvaí o pióvog jtgayLiaxLXÓg avxÍJxaXog xr|g piotgag: eí-vai auxt) nou ^ei negiaaóxego lie xtjv x|'euôaía9r]0r] xou eitLxeipiEvou ôutXoú yá-|xoxi xai. xr|g ojioiag r| jtgooyEĹcoar| oxr|v jr.gayLiaxixóxrrra EÍvaí T) xgaytxóxEgT], xaGioc jigéjtEL va tmciiíoei xwv Jtaiôióv xr|g.
188 WALTER PUCHNER
riagd xr^v andAauari xiiq negiygaiprig AejixopEgeiiiiv, dev undgxet ox' aXr\-Oeia iSiaixego laxogixd uiidöaOpo: r\ Aiywrxos, r\ ilepoia xai r\ Kagxx|8öva eivai anAiog puOoAoyixEg-yEorygacpixEg avurcaglisg (oav xig axavSiva6ixeg X<ogeg xou Tasso), oupßaxixeg ae 6Xr| xrrv xgr]xixrj Aoyoxexvia. Kavsvag peAexu-
XT|5 ÖEV EXEL -UJXOOTTigL|EL (i>g Xlbpa TTTV llTtagcJT) Oir/XEMgiLlEVCOV 10XQQIXWV T] 3X0-AfctlXCQV DltaiVLYLLOJV.
ZHNQN
a. Baotxeg nlngocpogieg
H xgayiodia Zrjvmv (2.195 oxixoi) eivai £va yEpdxo 5gdar| LOxogixö dgdpa (Haupt- und Staatsaktion) xou pjtagdx xai öiacpogonoieixai axti ögapaxougyi-xr) xr]c öoLLv] and xig dXXeg Suo xgr|XLXEg xgayujdieg. ngaypaiEUExai eva 6u-tavxivö 9E[xa öaveiapivo aitd xoug Bu^avtivoiig xpovoygdqjoug: ttj 6aoiAeta xai xt)v nxcoox] xou auxoxgdxoga Z-nvtüva (474-91). 'Exei wg Jigöxujtd xx|g xr\v OLidxixA,T| AaxivixY| xgayuidia xou AyyAou lr|0ouixr| Joseph Simons (1595-1671).49 O auyygaqpEag xr]g eivai dyvcoaxog. Ta egioxripaxa av 9a ngeitei va xov ava-t,T|XTJ0oupE ae xa9oAixoug xuxAoug (navayicoxdxr|g 1955) xai av r]xav KecpaA-AovitT|g (EuayyeXdxog 1968) nagapevouv avoixxd- eivai Iti9avdv va ögeOei avdpeaa axoug 'EAA.T]veg anocpoixoug xou iiiaouixixou xoAAeyiou xou Ayiou A9avaoiou axx] Piopii (ITouxveg 1989). O terminuspost quem ogiaxr]X£ ngöarpa-xa oxa 1631, xpovid xr)g 3Tgcüxr|g jxagdaxaöT|g xou Aaxivtxou npoxuJtou 0"to xoAAeyio xou Saint Omer (flouxvep 1980y), xai Öxi Jtia oxa 1648, xpovid XTjg jigibxiig xou sxöooTjg. Zxa 1683 opaivExaL dxi eyive pia jiagdaxaari xou eAAryvi-xou epyou axr| ZdxuvGo. (116. AAe^iou xai ArtoaxixT) 1991: 44-58 xai 72-82.)
To egyo yiagouaidgei xig ivxgiyxEg xai xa EyxXripaxa itou öitjigagav o Bugavxt-vog auxoxodxopag Zrrvojv xai o eSdfieAipdg xou Aoyyivog, pe oxoitö va ndgouv xai va SiaocpaAiaoiJV xiyv E^ouoia. Tlgcbxa £x9oovii;ExaL o cnjvamoxpdxooag BaoiAioxog, jtou eivai axöpn avr]Aixog' o naxegag xou, o oxgaxriYog AgpdxLOg, exxeAeixai Sdaei Evög oxrivoÖETupEvou jtgai;LxonripaTog nou anoSiöouv a' autdv, evio o itarpixiog TIe-Adyiog, nou avxioxExExai axoug auvopcöxEg, xaT-nyopeixai yia EiöojAoAaxpeia. öixdge-tai xai ExxeAEixai EJtiar|g. Mfixä opcug yupigei o xgoxdg xr)g Tüxr|g: o auAixdg Avaoxd-oiog öcogo&oxEL xov axgaxd xai xaxaAap6dv£i pE Ecpo5o xo JtaAdxi xaxd tt| 6idpXEiä piag 8ogu6codoug yiopxrjg. O Aoyyivog Sicupevyei, xov xaxa&xojxouv dptirc xa (pavtd-
Tia tttv noooaMtixÖTtita xou iregicfripou lT|aouixr| Trarega, jiou xEAeicuae xt| oxaöio-Sgopia xou mg EJtixEtpaAr]g tüjv giopaioxaÖoAixejv f.xcip/iaz'iv : hxAiiohüv xr]g AyyAiag, 6A. Sotuellus 1676: 526-7 xai Sommervogel 1896: vii, axi)A. 1214-5.
TPATQAIA
ouaxa xiov öoAoipovrjpeviov Gupdxcov ü)g xov airoxecpaAiopö xou. O Zf|Vü)v xxitexai axov xdtpo xou, giovxavdg aAAd evxEAiög peGuapEvog (Mavoiiaaxag 1965: 35-6, Puchner 1980a: 98-9).
Auxd xo egyo cpgixrig axoAouGei xo Aaxtvixö xou jigdxuito apxexd jtiaxd, pg eEaigeari xr\v anAonoiriar] xwv Aejixopegeiaxwv axrtvixcbv o5x|yitov xai xuv Jta-gdAEiiJjri xojv jtag£p6AT)xcyv axTjvoJv jtavxopipag axov jtgdAoyo (MitoupnouAi-8r|g 19556, EuaYyeXdxog 1968). To Aaxivixd jigötujto, jiou r|xav eugewg yvco-axö xov 17o aidiva cug ujto6eiYpaxixf| ir|ooutxixr| Tgaywöia (pe dxi AiyöxEgEg and eil evxujteg ex&daeig), ujtctgxei eniarig ae pia yeQ\iavi%r\ öiaaxeuri (öitou o neXdyLog yivexai xo xugio jtgöooOTo), xaOiiig xai oe pia ayyXi-x.x\ xai öuo ixa-Atxig (nouxveg 1980).
6. AnuitUTorijytxii avdÄvan
To sgyo exei EYxaxaAeiiliEi xt|v xAaaixii;ouaa Sopf) xr|g övjitpiig avayevvT|oia-xr|5 xpayiodiag- axöpr] xai oi 6aoixdxegeg oup6doeig ögiaxovxai ae diaöixa-oia SidAuar|g: o ngdAoyog exei pexaxganei oe jiQokoymf] oxrivr), i] Evdxr|xa xou Xiiigou xT|g povoxonixr|g axT)vf|g exei ixagaöiaaxei, xa xogixd oxo xEAog xd9e ngd^rig exouv ElaAEicpOEi. EnmAeov, öev UItdgxo1-,'^' ivxegpeöia yia va itaix-xouv avdpEoa axig ngd?|£ig. H xgaycööia eivai negiaadxego YEpdxr] ögdoi) xai Oeapa ixagd Augiopd xai gr)xogixri. Epcpavil;ovxai ixoXXd jipdaicma ae oxexi-■xd oiivxopeg oxTyveg- r\ nXoxt) öev eivai nia aitAr], aAAd avanxuooexaL axoAou-9ci)vxag negioadxegeg ygappeg. H dgapaxougyixri Sopri xou loxogixoü dgdpa-xog (Haupt- und Staatsaktion) xou pnagöx exei noAAä xoivd pe xr|V npunpri eAi-aa6£xiavr| xpaytuöia: EOiopög oxa mavxdopaxa, aipaxo6appeveg ngd^Eig xai ipgixaA£dxr|x£g, aXATjYogixeg itavxopipeg, ougdvieg oixxaaieg xxA. Ol (noXAoi) göXoi eivai x^pig s'^aigeoTi avdgixoi, dncog ogii;ei r\ Ratio studiorum yia xig na-gaaxdöELg xou iiioouixlxoü xoAAEyiou.
To evxeXojg öiacpogexixd aioOrixixö axripa cpaivexai xai atr|v noooxixti avdXuari xoov öiaAdyiov: x\ auxvdxx|xa xcov povoAdyiuv eivai noAu xapri^öxegr] ait' d,xi ae dAAeg xpritixeg xpaycoÖLEg (pövo snxd oe 35 oxT|veg), xo peao piixog gT|or)g eivai enxd oxixoi (xo piaö and xou PoöoXivov) xai, av acpaigeoei xaveig xoug povoAÖYoug, x\ xaxuTiixa xou SiaAoYou xaxe6aivsi axoug 4,56 öxixoug (nAiiaidi^ovxag xx\v xaxuxr|xa xou öiaAÖYOU xcov xgTixixiöv xcopcoöiojv) (Puchncr 1986). Ol noAungöaconeg axr|veg eivai auxvfg (pnogei va piAiioei xaveig yia xdoti ngog xig axr)veg nAriOoug): r| A v pe enxä jrgdoawta (r\ oxt|vti xou 6aoiAi-xoü aup.6ouAiou), t| B iii pe xeoaega, r] B v pe jxEvxe, r\ B viü p£ xeaoega auv xoug Aoxayoüg (Eva aupndaio), r\ A iv pe xgia, r| A v pe eitxd, r| A vi pe evvea, x\ A viü pe xgia, tj E i pe xgia, ri E iv pe oxxd) (xo paxd6gio aupnöaio pe xrrv ep-
190
WALTER PUCHNER
TPArnAiA
191
cpdvLaT| xiov cpavxaaiidxtov), oi E vi, E vii xai E viii lie xgia r| xd6e ilia. Em-ngoaOEXcog, undgxouv nagaxXr|xixd daiiaxa, nag£Li6oXeg ypoav xai Li.naXe-xou, (pgougoi xai oxgaxitoxeg, nXi]9r| noXixcbv. Ol gdXoc olllXouvxcuv jtgoaco-ncov avEgxovxai ae 30- xo lleco iirptog xcov 35 EiLcpaviaEcov eivai ^idvo 57 oxlxoi. Auto, oncog xai oi aXXayEg xou axr|vixou xai r\ £iicpdvior| oxr] axuvr| iiEyaXou afJi8Lioxi avOgcbncov, Sev auLiqxovEi nia lie xo xAaaixiaxixd axx|Lia. H xaxavo-Lir| xo>v gdXcov xcov oitiXouvxiov ngoaconcov axoXouGei xr|v nXoxr): 474 oxlxoi excpegovxai and xov Zr|vcrjva, 370 and xov auvauxoxpdxopd xou Aoyyivo, 231 and xov diddoxd xoug Avaoxdoto, evcb ol SEondtouaEg iiopcpEg xou vixr|cp6pou axgaxriyou AgLidxiou xai xou naxpixiou ElEXdyLou exouv iidvo 126,8 xai 136,33 axiyoug avxi.oxoLxa. O Zryvcov, lie 94 oinXiEg ouvoXixd, exei lleoo Lir|xog pnoEuyv 5,04 axiyoug, evco o uiaog dgog yLa xov Elavagexo axr|V Eooxpiir] f|xav 10 axi-XOL xai yia xov Po&oXivo avedaivE otoug 23. H auvOEtr] enELaodiaxi] dour) xou loxoolxou ogdiiaxog yivexai cpavEgf] and eva areXd didygaLiiia xx|g auaxaar|g ttov ngoacbncDv xaxd axr|veg, Xdyw OLicog xwv noXXcbv ngoawncov xai axr|vd)v eivai noXu exxevEg yia va nagouaiaaxei, edcb (n6. Puchner 1986: 217).
O xEigioiidg xou ngoXdyou a£it;ei va ngoaExxei idiaixepa. O avcbvuLioc dgaLiaxougydc xoll°^ojrolEL eniSE^La xov ngdXoyo cog ex9eot|, evco LiExaxEigi-gexai xig xXaoLXiaxixEc 0"ULi6daEig lie dxga EXeuOegia. O iiovdXoyog xou Aqt| (ElgdXoyog 1-106) axoXouOeixai and (Ala tTUu>jr>|(Tr| lie xig xpeig Oee; xou Aon (107-62), axr)v onoia EQXExai va npocxEOei o Aidvuaog, cog OEog xou xgaoiou. O ngdXoyog EnexxEivsxai oxLg axrrvEg ExOsarig xrjg ngtbxr|g ngd^rig, xa9cbg o Evagxxrjpiog iiovdXoyog XT|g axLag xou BaaiXiaxou (A 1-50) Eyv£L axrrv ngayiia-xixdxnxa xr| Xeixougyia ngoXdyou (dncog 6a auLidd agydxEga oxLg xpaycodiEg xou Kaxaatxt]).
y. Aia8t]tix>] rr/g yXmooaq xai T7j$ axixovgyiat;
H xaxcbxegri yXtooaixT] noidxrrta xou Zrjvcova as auyxpLau lie xl; dXXeg xgrrti-xeg xpaycodisg exel auyvd xovlotel, OLiwg xa esaxgixd ngoaovxa xou Egyou 6ev exouv ngoaExxEi agxExd (ElouxvEg 1986). To Egyo Seixvel xig ngayiiaxixEg xou agexEg liovo axr| axv|vr|. To xugiagxo lleoo Excpgaarig 6ev eLvai )-| yXtbaaa aXXd xo 6Ea(.iaxLxd, xo Oeaxgixd oxolxelo: 6gdar|, liouolxx|, x°QOg, navxOLiiiia, axr|-vixd ecpcpE, (idx£g xai ouxco xa6' e^rjg, H aiaeryuxTi £vdxr|xa xou Zijvmva ava-dEixvuexai dxi and |iia e^exaari xr;g yXwooag r| and xuv avdyvcuar| aXXd and xx| 8Eaxgixii nagdaxaar]. H xgaycodia eivai negiaadxego 6eaj.ia xai Xiydxego noir|Lia.
H yXcoaaixii enidgaaT| xug EgaxpiXr/g eivai ax|Liavxixr| (n6. ar|ii. 36 xai a. 177 nagandvco). Oi cpogiiouXeg eiadSou xai e|d8ou xou xqt|xlxou 6edxpou XgriaiLionoLouvxaL axdiir| (Puchner 1981a). 'Oao yia xr| %Qr]or\ xi]g xpr|XLXT|5
ôiaXéxxou, xa 6aaixá éyouv ŕ|ôr| avacpegOeĹ. O xEigiaiióg xcuv LiExpixcóv iiog-cpcóv eivai xdnojg mo eXEUSegog.
ô. "Exrjvixŕ] Jiagovaíaaíj
O óiaaxEuaaxr]g xou Xoxlvlxoú ngoxúnou ríxav oncoaór|nox£ ÉLinEigog dvôgcrj-nog xou Oeáxgou.50 Auxd auvayetai and xt|v evôelxxlxxi avdXuar] xwv axr]VL-xróv o&riyiúv and xov EuayyeXdxo (1968), nou xig auyxgívei lie exeíve; tou Xa-xlvlxoú ngoxúnou.51 ľia va avaxataaxeuáaouLiE xii onr\vx\, nou &ev (inoget ma va eívaí r] LtovoxonLxŕ| axrivi] xou Serlio, xQEiaí;ÓLiaax£, coaxóao, ôle^oôlxóxe-g£g Égeuveg. To XaxLvixó ngóxuno naíxxr(xe axr] Pcóllti ae i^ia axr|vrí x^e^l-iévr] os xgĹa |i£gr|, lle OLioiáLiogcpo nXaxú ngooxT|Vi,o (ľloúxveg 1980: 246). Tia xrjv ngcóxii nagdaxaar] axo Saint Omer. cooxóao. cpaĹvexai ncug agxoúoE y\ auvr|6i-aLiÉvr] axT]vtí evóg nEgLnXavcópiEvou 6iáaou, lie npoaxŕ|vio xat xr|v xugícog axT|-vrj, xfflgiOLLÉva lie auXaía, nou EmxgÉnEL axu ôgdar] va EvaXXdaaexai and axu-VT| OE axr|vr] (Puchner 19836: 49). Tia XLg avayxaĹEg ygríyogeg aXXayég xcrjv axr]-vlxcóv, unogoÚLie va cpavtaaxoÚLie xig xgiyiovLxég negiaxxoug nou xgrjaLLLonoL-TÍOnxav and xov Giacomo Barozzi da Vignola ŕ|ôr| axa 1583. H axrrvixií ogoXo-yia eivai enioi^g iidXXov ouyxexU^LÉvr): prospettiva, porta reale, scena xxX. PloXXd E,r|XTÍLiaxa eôcó xQEid^ovxai axóf-Lt] ôieuxgĹvLar|. H auxvx| Liveía xcov daxgcov xai xr|g auyrig xai T] avacpogá axo axoxELviaoLLa xiig axr|vr|g («Ltcxugíl;ei r| aéva») xxX. unoôirXcóvouv X0T|O1 cpojxiaxixcúv ecpcpé, xa onoía ngounoOéxouv nagá-axaar] ae xXeiaxd x<úgo (Puchner 19836: 50).
Evcú óev unágxouv npayLiaxixég axx|vég lle coxaxouaxég oúxe axrrv EgaxpíXrj oúxe axov PoôoXívo, o avcóvuiiog aiiyygacpÉag xou Ztfymva XLg xei1°i4ionoiEÍ wg \iéao xagaxťngLaiLoú xcov ngoacŕmcov, jtgáyLia nou xóvel ll* Évav onxixó, ôiôa-xxixó xgóno, aÚLLCpcova lle xig agyég nagaycoyr|g xr|g ir]aouixLxr|g ógaLiaxoug-yíag. O Aoyyívog xgucpaxoÚEL xov aútiôouXo axx|v neimx^ axuvrj xr|g ngcbxng ngá^ríg, evci) o Zr|vu>v nQoanaQu va ExÔLtó^eL xov veagd auxoxgdxoga BaoLXĹ-axo xai va ôóXel axr| 9Éari xou xov Aoyyívo (A 251-366). Ol OLiiXĹeg ôiaxó-nxovxai pe axóXia xou Aoyytvou and xo (xégog onou xgúdexai (A 257, 287-8), xaÔcúg avxiôgá lle 9uu.d axig xaxuyogíeg xcov exOgtóv xou, cóanou axo xéXog ôev pmogeí ma va auyxgaxri6eí (A 367-8) xai ogjiá axr|v aíSouaa and xov xgurpor-
To yeyovóg auxó Eviaxúei xrjv dnoijir) ort o ouyyrjacpEag r|xav ajrócpoLxog xou eXXr|vi-xoii inaouLXLxoú xoXXeyíou ing Píó|rr]c, óitou jtaíxxr|xe axo 1580 éva eiôog ^uorngíou (noúxveo 19856: 193).
E&á) nQEJiei aacpaXáic va yivet Lita ôiáxfjLor|. Ta TÉauEoa ayyXixá xEioóyoacpa Éxouv xaxá xavóva anXoŕiaxegEg axr|vixÉq oortyĹeg an' ó,xi oi évruneg ExóóaeLg. O EuayyeXáxog xávsi xr) aúyxpLan ^lóvo pre xig ÉvxxmEg ex&óoEcg (IIoijxveq 1980).
192
WALTER PUCHNER
TPArQAIA
193
va tou lie to ^icpoq tou yuuvo. To xguqpdxouaLia oxETitexai. edio u.£ tt] 6oXidxr|-xa xou aixaxouaxiy xa axdXia xai Y| Eiiqxxvicri xou and xov xpua|>iova xapaxxt]-pitovv xi]V uoL'YXQaxt|xr| opyr| xai xov dvavdpd xou cp66o xcov EjnxgiaEiDV (Puchner 1983a: 73 x.E.). H xauxdxpovn, iiapouaia oxr| oxr]vr|, xr]v oiroia o Xogxdxor]g %qiiaiuoicoiei lie xdain dt'ijLOXEXvia, 6ev xexioiiiojtoieixai xaOdXou.
e. IdsoXoyixo fitjvvfta xai loxogixo vxoSaOgo
O axr/ypacpEag xr|q xpayiudiaq aacpaXibc, bxei OEoXoyiXEg yvwasi? (6X. xov xpixo oxixo xou npoXoYOu: «exe(voc; ottov to' ogavovg xiva fta dev xivaraiv)- r\ ^o-tpeor| cpiXoaocpia xr|g uoipaq Eivai xaxd xa dXXa r\ i&ia dncoq oxic, dXXEq xgayco-6i£q, iamg axdiir] jao didaxxixr). H aiiagxia. t| aXailoveia xai r| (piXapxia xi-lungouvxai.
or. MeTayeveazeQeg ntye?
Ojiioq ujto6x|Xd>vouv oi EJiaLVETixoi oxlxoi oxov nQoXoyo. xo Epyo nuixxr|XE axi-| ZdxuvOo axiq apxEg xou 1683. Yndpxouv xdjtoiEg EvdEitjEiq oxExixd iie xo ujr66a0QO auxu,q xr\z iraQdaxaar|g: and xa 1680 tcoIjxou, oi xaOoXixoi xou vr\-aiou X|0EXav va i&guaouv Eva ir|oouiTix6 xoXXeylo yia xr\v £xnaiS£uar| xiov Jiaidiiuv xouq- r\ napdaxaar|, itooq xiut]v xou Paolo Minio. lijiooei xdXXiaxa va T)xav auvdEdEuEvx] xaxd xdnoio xpdjto |x' auxd xov axoird (6iEto6ixdx£or| ou-i^T|xx]or| 6X. axov flouxvEQ 1980: 279).
xouqyixec XExvixEq xai auii6daEig, jiou, ojoxdao, EL«pavii;ouv ox](,iEia ExipuXi-oliou oxov Zrivwva, Eivai o.xl eviovel xa xpia Epya. O Zrjvtov axnicpExai x\bx\ jtpoq SiacpoQExixEq OEaxgixEg au|x6da£iq, owoeovxag xa X0x|xixd Epya lie xo Epyo xou Ejxxavrioiou dpaiiaTouoYou tou 18ou aiiova IlETgou KaToaiTT). H ye-vixf| YQaiiLif| TT|q e£sXii=T]c Eivai oacpr|c, TlEpaixEpu) Epeuva xai vfeq xpixixsg ex-odoEig Eivai, toaxdao, aJtapaiTr|T£c, yia va dioaouv xx| duvaxdxrrca axr|v xprrn-%x\ xQaycodia va Tcdpei xr| Oeoti jcou dixaiouxai axt)V Laxopia xou avayEWT]aLa-xou xai lurapox dpdiiaxoq .
XYMI1EPA2MATA
Kai ol xpEiq xpaYOiftisq xou xprjXLXOu Osaxgou exouv Eva auyxExpLLiEvo LxaXixd 1) (axr)v jt£pLJtxaiar| xou Zrivwva) Xaxivixo ngdxujxo xai exouv diaaxEuaatEi ue JXEpiaadxEpo r) XiydxEpo dripuougYLxd xpojio- ooaxdoo. jtpdxEixai yia igya tqioVv ftoXu diacpopExixiov dpanaxoupyLxiiiv jipoaujjiixoxi']xu)v xai Jiapouaid-i,ouv armavxLxeg diacpopEq axr] bo\ir] xai xr|v jcoidxrixa TT|q ykuwaac,. Evco o Podokivog Eivai xaxioxEpo; and xr|v Egoxpifa) xupiojq Xoyuj xojv 6pa|.iaxouQYi--xiijv xou aduvaLiicbv (o au^iTpaipEaq xou 6ev yviupillEi xaXd xiq ajiaixiiaEic xou xXaoixiaxixou dpa^axog xaL xoiioiiioiioiel xaO' ujiEp6oXr| xov iiovoXoyo), o Zr/vwv axoXouOei dXXa aia6r|XLxd jxpoxuna, XTyv iaxopixr| «xpay(i)6ia e|ou-aia;» xou (irtapox. H oxr/xuar) xai t) xcaOoXoyia xou Liirapdx avxixaxojtxpi^ov-xai, Eivai aXr|G£ia. r|6r| axr|v itJUXoXoyia xai xr| 6LajrXaar| xwv jrpoaioniov xou Podo/Jvov. rXtoaaixEq opioidxriTEq, xolveq cpdpuouXEg xai auLiSoXa, dpapa-
KE<PAAAIO EBAOMO
IVTEQ^léÔLa
Rosemary Bancroft-Marcus
AEKAOKTQ INTEPMEAIA, AP AMATA-M1NIATOYPEE JTOIJ XUU,aivOVTai Of. \lr\xoq ano 40 jtepíjtou tóg 200 axixouc;, aá>t,ovTai airó tttv jtEploÔo tt\z axu.rÍ5 tou xQT|Tixoú GEarpou. Auto Ta OeauaTixa EQYáxia, os Ta urxanEva xouq áp|iaxa xai touc, ógáxouc,. touc, pr|Toprxoúc, Xóyoug xouc, xai xa yXxmokoya tojv Epto-teuiíéviov, pioiá^ouv tpTiayneva ejúttioec, yia va ÔoxtLiáoouv xai va exuetoX-Xeutoúv éva EVTUJiojOLaxó aúvoXo avOptojtivcov xaL texvixcóv ôuvaTOT.r|T(0v.
'lOGX XElTOltpYU,aaV        ItSÔto E^áoXT|Or|g TOJV Kgi]TLX(JJV JIOlT]TÚ)V, T)90JtOl,(ÓV,
XOpEUTióv, uouoixojv xai oxr)vo9ET(óv. napa tt|V ujioti.9eu.evti uiroOEEOXEpri Gear] Jtou ĽÍxav ojg ÔiaXEĹiriiaTa oe xavovixoú u.r|xouc, 9EaTptxá ÉgYa- ôev EÍvaí Xujpíg xaXXiTEXvtxT) aEjía, xai rrepiÉxouv jroXXá óuoprpa ÔEÍyi-iaTa jioí.t]OT|c, xai EvôiatpépovTa npooojita.
H Xé^T] ivxíQixéôio jTpoépXExai airó tt|v jrpu)iiiT| \xákixŕ\ intermedia, agyóre-pa intermezzo.1 ZripialvEi ouoiaoxixá Éva aúvxou.0 ôpaiiatixó axExg, jtou iraĹLE-xai axa óiaXsíunaTa auu.7toaíou ŕ| jtoXúitpaxxou BEaxpixoú Épyou. KaQtóc, xa xprrnxa épya EÍvaí jievTájtpaxTa, ta ivTEpuÉóia aitavToúv auvv|9o:iq oe oiiáósg Tiov TEoaápojv. AiacpÉpouv anó oprauévEc, aitóvpEic, ajtó to jiEpioaÓTEpa iraXi-xá. Aev jtpóxEiTai Yta airXá oiaxoau.rrri.xa «auujiXr|Qcóu.aTa». H Óoyiŕ] xcov xpr|tixo')V iVTEopiEÓÍtov EÍvai XiyOTEpo xavovixT] xar auu,u,ETgixiV iiEiujvETai r\ táax\ yia Eucpavŕ| aXXrp/ogiu' to GEauxmxó aTOLXEÍo, av xai OT|u,avTi,xó, ôev eĺ-vai to xupiÓTEpo. AvTtGÉTaig, r| ôgáoT| EÍvaí nio oúvOett], xa9ojc, Éva ivteq|j,é-
Hartnoll 1967: 471, Harvey 1967: 417 xai Encyclopedia dello Spettacolo, Xŕ|upa intermezzo.
1%
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEAIA
[97
610 nepiexEi av%va 6uo-xpia EnsiodSia, xai t] Xexxlxi] nXEugd. auyxgixixd, rival iieoioooteqo avamrirf pieVr|. Xapaxxrjgag xai xivr|xgo, 5idXoyog xai iiovo-Xoyog xaXXiEgyouvxai dncog oxa xavovixd Epya- xa xeayou8ia, 01 xogoi xeu 01 au|inXoxEg, nou xagaxxr|pigouv xo Ei8og oncog avanxuxOx|XE axr|v KgT|xrp ev-acopiaxcbvovxai [le cpuaixdxr)xa axr|V und0£arp O xExvixdg dgog /eogeoxa (moresca, «|iaugixavixdg x000?;*)2 owtavxd iidvo oe xgiqxixEg axrpvrxEg o5rryieg, SinuaiVEL exeI eixe jua aup,nXoxr| duo opdScov xeoodgcov av&gcbv, elSixo Xgi-oxiavcbv Evavxiov Toupxcov, x| anXtbg «xogd» rj «navxopiLia».
Ta ivxEguxdia cpaivExai 6x1 unrip^av e|loou 6r)noniiAr| axrjv Kgr|xr| xaL xa Enxavrpa oao xai oxryv IxaXia xai vr\ EaXXia avdpi£aa oxa xeXii xou 15ou xai xov 17o aicbva. Sttjv Kpr)xrp r| Lid8a xcov Spaiiaxixcbv ivxeqlieSuov cog Oeaxpi.-xcbv xoup»axitbv |exlvt|0£ yuqio oxa 1600. EvSExoiievcog, Epya ypaLiLifva ngiv and avzr) xr| xpovoXoyia naitovxav p£ ljodolxt) rj xopixd oxa SiaXeipiLiaxa.3
And xa oexaoxxcb aco^OLiEva ivxEpiiE&ia, 6exa xouXuxioxov exouv ygacpxei, xaxd Jidoa ni0avdxr)Ta, and xov recbgyio Xogxdxorp xa unoXoma Eivai dyvwoxrig naxgdxr)xag xai, pdXXov xpovoXoyouvxai oxov 17o, 6x1 xov 16o aicbva. 'Oncog aji£OEi§E o Pecoraro (1972),4 r| xexgdfia xoxi <Pogiovvdzov (EE 0£ita xov Tpcoixd FldXepio npoEpxexai ev pepei and xov A done xou Marino- Linopou-u.E EJtOLiEvcog va xr| xpovoXoyriooupie piexd xa 1616. 'Eva dXXo auvacpEg ivxEp-LieSio, oxov IzdOrj, Sev xaipid^Ei 11' auxr) xryv opid8a xai jrgEJiEt va aval dX-Xou ouyypacpEa- npdxEixai yia E^aipExo xoiiiidxi. To oxr|iiaxix6 OEvdpio xtig KgloTig xou Hapx] nou 6p£0rrx£ \iaCA lie dXXa piuOoXoyixd ivxEpuidia 6ev exei xrrv idia nrryii ii' auxd- 0a pmopouoE va rival enxavr|oiaxd, iocog nepiXriipn xoxi ivxepLceSiou xou <PoQtovvdxov it' auxd xo 0epia. H xexgdda xrjg EgwcpiXng yia xov PivdXSo xaL xrpv Apiuoa, dncog ajie5ei§e o Bursian (1870), eivai 61a-oxeux] xiix|iiaxog xr)g Gerusalemme Liberate! xou Tasso (1581)- o Mavouoaxag (1947) edei^E 6x1 eva dXXo ivxegiiidio, xo oxexixo |i£ xt] Scocpgovia xai xov OXivxo, Jtpoepxexai and xr|V i6ia nrfii] xai EvoexexaL va oxexi^oxav agxixd lie xa dXXa xEaaepa, auyxgoxcbvxag iocog eva XoyoxExvixo aYibviapia xou xiirtou xou «castello»,5 Ecpooov xaxaXriyEi axrrv dXcoari piag rt6XT)g. (Kai xa ivxEgLieoia
xou <PoQTovvdzov undYOVxai a' auxii xnv xaxxiyogia.) IIevxe and xa nuOoXoyi-xd ivxeg|XE5ia Jtou 6gioxovxai oe XEiQdygacpo xr)g fJavwgtag xai xou Kar-tovQjUtoxi exouv xolvt) jitiyti xig Metamorfosi d'Ovidio xou Dell'Anguillara (1561). ©a Linogouaav va Eixav ygacpxEL agxExd vtopig- ixv% 100x000, xr|g eiti-Sgaorig xou Tasso uho8eixvuouv dxi ygdcpxTrxav xt|v i8ia itEgircou ejioxt| lie xa dXXa iiuGoXoyixd Lvx£gLi£8ia, iocog axr| 6exaexia xou 1580. H ni0avdxT]xa va eygariiE o Xopxdxarig xr|v ojcdda jiou 6aaii;exaL axo Egyo xou Tasso evioxuexai and xr]v unag^T) xwQiwv £jir|gEaOLievtov and xr|V Gerusalemme Liberata axr\v Egwtpih] (xai eniarig oxov ZzdGt]).6 Ta iiuOoXoyixd Lvxeg|.ie6ia unogei va eia-dyovxav agxixd lie xov npdXoyo xou 'HXiou (=AndXXtova), dnou o ixuBog xou AndXXcova xai xr|g Adcpvr|g e|iaxog£ixai oe LiEydXo 6u0lio ouLitpcova lie xov xgdno nou naoouoid^Exai axig Metamorfosi xou Anguillara.7 Ecpooov o HXiog a«£uOuvexai anoxXEioxixd ae xugieg, 6ev anoxXEifixai oXoxXipgrp r| oEigd (ngdXoyog xai ivxEppi&ia) va eixe ygacpxei wg leuOoXoyixti rpuxaYtoYi-a gicbv, dncog xo torneo di dame yia xo onoio eygaipe 0 Tasso svav ngdXoyo oxr| OEggdga.
Ol BevexoI XdxgEuav xo Oeapia- xai oi Bevexoi nou T)g0av xai plt^coaav oxTiv Kgr|XT] cpaivexai ncog oev Exaaav xo xecpi xoug yia u.exapicpi£a£ig. llgiv and xr)v yxidaxpa axa Xavid oxa 1594, nou negiygdcpexai and xov Persio oxo noir||id xou oe ottava rimaf eyive |iia Qza\iazvar\ vuxxEgivT) Eioaycoyri nou na-gouoia^e diaooxixeg oxryveg r| tableaux vivants, yia napd6eiyna xo 6doog xcov Ag6evvcbv, xo cpgougio XT)g ndX|iag, xo dpog Aixva pis xo oi6r|gougyEio xou Hcpaioxou xai xo xgTjxixd 6ouvd 'I6r|. H rj)uxaycoyiXT| auxr) ex&riXcoaT] eyive o' Evav avoixxd %diQO 6inXa oxo Xipdvi. Ta negiaodxega tableaux 0a ngEnsi va napouaidaxT]xav ndvco oe anoxgidxixa dgpiaxa, dncog exEiva nou xa xga6ou-oav dXoya rj 6681a axa ixaXixd xagva6dXia. 'Oaoi EngdxEixo va aycovioxouv nagouaidoxr|xav avd t,£uyri, vxuieevol cog mndxEg r) LiExapicpLEOnevoi oe loxoqi-xd T) uuOoXoyixd ngdacona. Kdnou-xdnou, Eva ngdocono anr|yyEiXXe EnE^riyri-(laxixoug x| aXXx|yogixoug oxixoug oxa ixaXixd. nagaoxdOrixe r| laxogia xou FlEgoEa xai xr|g Av8gopi£8ag (6X. nagaxdxco axExixd lie xo ivxEgpie8io 11), an'
; H moresca xogeuoxav agxixd and dv6gEg lie pauoiauEva ngoaiona («M6goug»). Mia Exftoxr) xr|g. nou xogeuoxav and xugieg xai xugioug xng Begovag. nagouaidgE-xai axrrv xaivia xou Zeffirelli Ptajiaioq xai lovXiiza, lis xoufeouvdxia &Epeva axoug xagnoilg xcov jfogeuxcbv. O ayyXixdg x°g6g mortis avaiuyvuEi oxoixEia xr|g moresca xai Evdc yEQLtavixou xogou lie ^iipn.
3 H navcbgia xou Xogtdxar) iocog eixe Liouoixd ivxEgueftia agxixcic 6X. xrpv oSuyia «Etg xouxo aygixicbvxai aovdge artopr;aa» piExd zr\ deuxegri regain (Kgiagdg 19756: 114). H EgmpiXn xai o PodoXivog xov TqcoiXou 6ia6exouv xogixd x' exai Sev xg£id-c^ovxai dXXa ivxegneSia (nou 6ev undg/ouv oxov PodoXtvo).
*   116. Vinrent 1980:189, anil. 2.
s    Enciclopedia dello Spettacolo, X%ipa torneo.
' Flavdigia T 573-&=Gerusalemme Liberata XVI 22 xai EgoxfiXn E 445-66=G<?r. Lib. XIX 105-9. Oi ax. B 277-80 xou ZzdOn eivai Eva aoxeio nou SaaiCexai axt|v Ger. Lib. XV 25-6. An' oao §egco, auxeg 01 avaXoyieg 8ev exouv anpEiwOEi ngor|you|i£vcog.
1 O Pecoraro (1972) iragaflExei Evav ngdXoyo xou AnoXXojvu, ygapLiEvo and xov Fulvio Testi (yia |iia nagdaxaau xou 1639 xou La Filii di Sciro), o onoio; ejrei ("a ei-xova xng ouogcpidg xng ngoaxdxi6og nou xguSEi xig axxiveg xou n,Xiou xai 111a vu^u ott|v KaxaSiio^Tl xr|s Adtpvrig and xov AnoXWva (dxi dfiiog xai axr LiExanogcporar) TT]g). H dLiean nnyr| xou xgnxixoii ngoXoyou cpaivexai va eivai xo ngcbxo pegog xcov Metamorfosi xou Dell'Anguillara undgxouv xoiveg XenxopEQEieg axu 6iaxuncoar], onojg n ibea yia xig 6dcpvEg nou «etpavijxa ozov xdopov».
8   BX. xEcpdlaio 4, o. 98 xai xryv Exftoan xou Luciani 1994.
198
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
[NTEPMEAIA
199
6,xi tpaivexai, aav xagaxxripiaxixd ixaXixd ivxegpiEdio:1' o ITegaeag oguct and xov asga pie xo xetpdXi xrpg Msdouaag' dXenei xt|v dpiogipii Avfegopieoa 6siiEvr| Yxiiivt] a' evav 6gdxo- xo GaXdaaio xegag egxsxai va xr)v xaxa6gox9iasi' exel-vog xo noXeiid and aipa xai 9dXaaaa xai xsXixd xo axoxcbvEi- o Xgdvog xai 01 TeaaegEig EnoxEg vxuvouv vutpr| xryv Avdgopieoa, evtb o Xgdvog anayyeXXEi eva aXXi-vyogixd noixiLia. To ivxegpieoio Eivai xa9agd Eixaoxixd xai xoxj XEinei o i;a>vxavdg SidXoyog xai xo avOgtonivo evdiatpepov nou exouv exeiva nou ygdcpxnxav oxr]v xgrixixr] didXexxo. H eioayiDYTi xr]g yxidaxgag ouvoXixd ano-xeXei ox|u,avxixr| piagxugia dxi xa uXixd, o E^onXiaLidg xai x\ jiEtga yia xt| 5x|pu-oupyLa 6gau.axixti)v Lpeu6aia9r|aELOv 6ev sXemav and xr| 6ev£xoxgaxo,i)iiEvr| Kgf|xr|. MoXovdxi xa etptpE xtov xgrpuxtbv ivxEpLiE&Ltov Sev 9a inxav xdoo nXou-oia dao oxig 6iaaxe6do£ig puag ixaXixryg 6ouxixf|g auXr|g, &ey Eivai avdyxx| va aupinEgdvoupie ex xtov itgoxEgtov dxi r] nagdoxaar] xoug T|xav evxsXwg egaaiiE-Xvixfj.
Avxi9£xa lie xa ixaXLxd ivxEppiedia xxig yxioaxgag xcov Xavicov, xa ivxegiie-6ia at xgr|xixr| didXexxo aiyoupa naixxrpcav oe oxenaapievri oxt]vt), agxexd LieydXrj yia xoug oxxtb x|9onoLoug iron ercaigvav piipog ae pua aupinXoxr] piogE-axag rj yia evav-Suo inndxeg nou noXEiiowav evav Sgdxo. Zxo ivxegiiedio lie Sella xr| Sccupgovia, xo axx|aiiio xou xevxgixou naaadXou xu,g nugdg ngoadio-gi^exai lie noXXr) axgi,6eia, iiiSavojg yiaxi, anaixouae Eidix!) onr| axa aaviSia xr|g o%r\vr\g. Av unr)gx£ npoaxi']vio pie auXaia, 6ev xt|v xaxE6ai;av reagd iidvo axxjv agxxj. yLa va tpaivexai x| axrrvoygacpia' ^extogigav xa SiaXEipipiaxa pie dX-Xo xgono. Sxipicpiova pis xaBiepcoiiEvr] aupi6aaT] xr|g veoxXaaixrig ogaptaxoug-ytag, xdOE lvxeplieolo xai xdBE ngdi|r| engsnE va xeXelcovei pie dSeia xiy axr]vr|. Ta txovxavd ngdacona cpeuyouv pis xditoia ngdcpaorp xa 6r|9£v vexgd iiExacpe-govxai e|io and cpiXoxig f) daipioveg. Sxo ngtoxo lvxeqlie6io xr]g Eooxpihjc,, dXa xa npdottma adEidtJouv xt] axx|vr| jipiv and xiyv xd9odo xoxi urxdiiEvou aiia-^lotj xT]g Agpiidag, eapcpe ercixLvSuvo, iron yivdxav lie xgoxaXieg. fliaio, 6LjxXa rj xdxto and xi) oxTpvVi, 6giaxdxav evag puxpdg xatgoc, |exwgiaxdg yia xoug n9o-jioioiig- dxav 6ia6di;onpiE oe pita axr|vixT| o6r|yia «axoxiyexaL and Lieoa», r\ Xe-|t| «pi£aa» avaipegexai a' auxd xo inxgd doopidxio («xapiagivL»).
Oi axr]veg yia xa ivxEpuiSia xai xa dXXa Spapiaxixd egya 9a r|xav xaXo-qmaypieveg aXXd irgoocogiveg, xojio8exr|LiEVE5 axa agxovxixd V) xoug xx]noug xiov exiyevojv. Tia ei6lxec jiEgioxdaEtg, djrug as ydpioug xiig xaXr|g xoivtoviag, oi Kgr|xixoi twygdcpoi, jtoxi ri^egav va &oijXeijoijv xai pie xov ixaXixd xai pie xov 6xit;avxivd xgono, 9a lJa>YQdcpit;av D(pdau,axa yia xo cpovxo xt]g axT]vr|g- xai xmfjgxav axivoXa iiouaixcbv xaL XQayoij6LOXtov dia6eaipia yia xr| lioxjoixti xr|g nsgi,axaaT|g. Aev yvcogi^oiipie noioi T)xav oi r|6onoioi,, evdexexai dpitug va rprav
Tia 6i6Xioyoacpia oxexlxt| lie xa ixaXixd lvxeq[.ie6lc( xr|g eitoxrig, 6X. Pecoraro 1972: 394, orjii. 47 xai Bancroft-Marciis 1977: 41-3.
e1eXXx|Vlolievoi BevexoL xai Kgr|XLXoi xr)g avcoxegrig aaxixf|g xd^g xai xx]g agi-axoxgaxLae, evoj xoug yuvaixeioug gdXoug axa xootxd xai xoug xogoug pinogEi va xoug enait^av aydgia and xa oxoXEia xr|g nsgioxTig.
nEPIAH»PEI2
EnELofj xa ivxegpiEoia eivai oxexixd dyvioaxa xai xgia and auxd exdoBrpxav pidXig ngdocpaxa (Mavouaaxag 19916), tpaivsxai v' a5(.l;EL xov xdno va 6o9ouv n£gLXf|i|>ELg xoug, lie EvdEtSeig xwv xugidxegwv opiiXiwv xai onxixwv ecpipE. Kd-9e ivxegpiiSio xwgi^exai ae ogiopiEva «eneiad6ia» fj cpdoetg xrjg dgdarjg, xaxd xditoio xgdno aav eva xavovixf|g didgxeiag OeaxgLxd sgyo, xcoqlolievo oe ngd^Eig xai axr|vig- xa piexa6axixd ax|iieia anoaacprivitovxai oxig axr|VLXEg oSriyisg. H au6Evxixdxr|xa xcov xeXeuxaiiov eivai auirpiTJaipiri, avxi9exa dpicog pie d,xi oupiSaivEL oxa xavovixd egya (onou r\ 6gdoT], yevixd, 6iEuxgivil^exai pieaa axoug diaXdyoug), aaqpaXcog divovxav gT]xec axr|vixeg odriyieg oe SLacpoga ar)-uEia and xoug ioioug xoug auyygacpEig. Kdnoisg o6r|yieg pinogEL va exouv ip6a-gei t) nagaX£«p9£i. xaxd xr\ piExd5oar| xtov xeilievojv.
7*a ivxsQfiidia xrjg Eoaxpikqc, (4)
1. O fiayefiEvog xrjjtoQ. nrryi): Tasso, Gerusalemme Liberata IV-V. i&iiog IV 1-17' XIV 62-8- XVI 26-31. 2xt)vt): o xipnog xr|g A@ui6ag ((pxiaypievog and xoug Saiiioveg), (le oncooocpooa oevxga xai piia xgryvij. O Aat|JOvag anEuOuvExai piE ax6p.tpo axoug uno-xaxxLxoug xou, unEvOuLiigovxag xr|v nxcboT] xoug and xov ougavd xai xt)v Eia6oXT| xou Xeiaxou axuv xdXarjT]' o Qedg eoxeiXe xciiga xoug Sxaugotpogoug va ndgouv xt|v Ie-gouoaXrtpi and xoug Tougxoug. Qaxdao, x\ ndyiaaa Agnt6a lEXoyidaEL xov Xgt-oxiavd jtoXeu,iaxf| PivdXSo. Oi 8aL(ioveg Siaaxognitovxai yia va iiexapispLEoxouv oe Brigia, oOLxd nouXid xai unngExoiES. / H Agp,i6a xai o PivdX6og ngooysidivovxai ueaa a' eva auvvstpo- exeivt] xov xaXioaogitei axuv EjaxgdxEid xr\g. I Oi «unr|0E-xgieg* xnc unoSexovxai xov veo xoug xugio. / t&egvouv eva xdBiapia yta xov PivdXSo xai xou aXXdt;ouv xr\\ navonXia xou lie yiogxivr] cpogeaid, evcb axouysxai niaia and xr| axryvri eva egtoxixd xgayotidi. / H Agpitda xaXEi xov PivdXSo va SgoGiaxei lie q)gouta, xgaai xai vspd. To aougouno anoaugovxai dXoi, xogeuovxag, axo naXdxi xx|S.
2. H hidauian xov PivaXdov. nr\yr): Get. Lib. XIV 69-79' XV 3-5. 44-50, 65-6' XVI 14-5, 25-35. 64-70. Sx-nvn,: T] EL00605 xou xipnou. To Pigixd o&rr/ei xoug Sxaugotpdgoug KdgXo xai Ou6dX6o axo xgT)a(pi>-('Exo xr|g AgpdSag, 61vovxdg xoug Eva xguad ga66i xai Xeyovxdg xoug va u*]v tpdvt xai va pn)v raouv. / 'Eva xgayoviot xoug jtgoxgEnEi, v' ULpriaouv xd0E Eyvoia. / Auo diiogtpa xoglxoia xou; ngooxaXoiiv va SydXouv xig nav-
200
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEAIA
201
onXieg touc xai va ygacpxouv mnoxEg xr|g aydirng xai douXoi xt]g Agpioag. Agvoupe-voi Tig dEAEaaxixEg toug ngoacpogEg, oi mndxeg dLaxdgouv Toug Saipoveg va yogi-oow oxnv xdXaar], xgenovxag dXXoug oe cpuyrp oe aupnXoxr| pogeoxag. / 'E|i ujit|de-xgiEg anAcbvouv otti axnvf| Eva xaAi xai pa^iXdgia, axognigovxag XouAoudia. / MrtaivEi 11 Appida lie xov PivdA&o, t»t(oVTag auyyvcbpi] nou ngsnEL va xov acpr|OEi yiaxi. xt] gyptouv Exeivog |anXtov£i .-tei9f|via va xoipnOei, xai vavougigExai it' Eva EgtoxLxd xgayou&i. / Ol mnoxEg, nXnaidgovtag, aneiAouvtai and duo 6r)g[a- aipou anoxuxouv p£ xo anaOi, xa axotciivouv pe xo payixd pa6&L / Eunvouv xov PivdX&o xai xov EjunAuxxouv yia xt] dsiAia xou. MexavoLovxag, o PivdX&og 6ydt,ei xuv Eitat-oxuvxr| cpogEOLd xou xat qpEuyei p£ xoug Sxaugocpogoug. / H Agpida EjtiaxgEcpei xol 6ae3iel oxl o PLvdX&og exei cpuyei. Ogxt^Exai va xov Ex6ixr]0£t jiou xrpv EyxaxeAeLibE xaL xaAEL xoug SaipovEg, ol onoioi naxaoxgEcpouv xov xrjjio xai xuv natgvouv pagl xoug yia XT|v xaxaoiio|r).
3. H jcgoatpvyrj zng Agfiidag. Lliy/Tp Ger. Lib. XVII, iduog 43-53. Zxf|vrj: xa xelxt] xug IegouaaAtip, ego) ano xx\v nuArp H Appida ngooLpeuyEi atov Toupxo 6aorAid 2oAl-pdvo xai tou gnxdei va oxeCael svav noAEpLaxri va anoxEcpaAiasi xov PivdXdo, npoc-cpepovxag cog avxapot6r| xov eaoxd xiic xai xa nAouxr] xr|g. O Tioacpepvog xai o Adgdaxog avxaycovigovxai yi' avxr] tt]v xiprp o 6aaiAidg xoug y\avyat^i xai ngootpE-gei EnmXEov apoL6t] a* dnoiov axgaticbxr] oxoxiooel xov PivdASo. Anooupovxai axryv ndXrp / O ToappESog nagaxivEi xoug XpiaxLavoug oxpaxicoxEg va noAepr|aouv yia va EAEu9Egdiaouv xov Ayio Tdtpo. / O PivdASog pe xgEig auvxgdipoug ngoxaAei oe pdxr] xoug Toupxoug- exelvol 6yd^ouv pia aoniba oxa xelxi], oupdSi oxi Sexovtol. / Byai-vouv xEOOEgeig Tougxoi xai auyxgouovxaL oe popeoxa p£ xoug Sxaugotpdgoug. Ni-x*|XT|g, o PivdXSog eoxagioxEi xov 0eo. / Ol daipoveg naipvouv xa nTtbpaxa ttov Toupxcov.
4. H axeXeveegwon xtjg [egovoahjft. Yly^r\: Ger. Lib. I 21-3' II 82-4- XX 141-2. To ixo-AuaiLiaxxo xsAog xr|g noAiogxiag exel ajtaAuvetx onpavxixd, auiupcova [acog (ie uia vu^ri oxoug ox. XIX 51 -2. O ox. 106 6aaig£xai oxov VI 853 xug Atmddag xov BigyiAi-ou, *parcere subjectis et debellare superbosi> («rat raxsivovg va Xer//aov(a, xovg dygwvg va rcaidevyum). 2xr]vr|: e|co ajid xuv iEgouoaJtiin. O roqpgedog ngoxgejiEi xoug oxga-xicyxEg xou axirv xeXixri ]tgoaitd9eia. O PivdAdog xai oi Sxaugoipdgoi 6ydi;ouv xr\v noXEptxr] Laxii- / O pavxaxocpdgog xou SoXipdvou cpegvEi Eva |ir|vu(xa: av xEooEgEig Tougxoi juiogEoouv va vixriaouv tEoaegeLg Xgioxiavoug, o To^QEdog 9a jigEJiEi va aixoxcogiioEi' aXAicog, r\ jioAu, 8a nagadoOeL O rocppE&og EjutLOXEuetai xt] adxT) oxov PLvdAdo. / Ol Sxaugocpdgoi oxoxlovouv oe uopEaxa xoug Tougxoug avxirtdAoug xoug xai o PivdAdog EmxaigeL. / O ToqigEdog egupvEL xa xaxop9cbnaxd xou. Oi Sxaugotpd-goi xaAouv xoug r|TTT](j£voug va uitotaxOouv. / O SoAiudvag tpegvEi e§oj xa xAEi6id XT]g itoArig xai tou 9r|oaugocpuXdxiou xou, gi]xci)vxag xajtELvd eAeog. O Tocpgedog tov acpr|VEL va cpuysi pie dAi] tou xuv oixoysvEia xai xov 8r]oaugd xou' xou agxei ttou |a-vajT,T|g£ xt)v Iegouaa?iT||x. O SoAipdvog xov EuxagioreL xai ouvoSeuel Toug vixurEg pE-oa ott]v JioXr],
Ivxeguedia avvdsdefXEva pie xeiiieva xtjg Ylavoigiag xai xov Kax'QovgiAicov (8)
5. ZaicpQovia xai Olivxog. Tlv|yii: Ger. Lib. II1-54. Sxryvtj: r\ lEQOuaa>.ti(j, p.E itugd (ag-ydxEga). O Tougxog 6aaiAidg xv|g iEgouaaArp, Jtagaxivoup-Evog and xov pidyo xou, xov Io|xev, anEiXEL va xdtJjEi xi] xQiaxiavLxri xoLvdxi]xa, yiaTi xXdny]xE pia Eixdva and to xgaui. / H Scocpgovia (Saxpgdvia), pia opogcpi] xoneAa, opoXoyei x-nv xkmr|, |xe xov dgo va ocoOouv oi dXXoi Xgioxiavoi. O 6aoiALdg oxeXvel va cpsgouv |uXa yia xuv jiugd onou 8a xtyv xdipouv. / O Io(iev xv|g psxacpegEi xi]v ngotaa-r] tou 6aoiAid va ag-vi]9el xov Xgioxd xai va |iitel oxo xapejji tou' exelvi] agvEixai. / H nugd oxtivetaL and xoug riaviiaapoug, nou xt] yduvouv xai xt] 6evouv axov ndooaXo. / O OXivxog, Evag veagdg Xgioxiavog, avayvcogigei tr] Scocpgovia xai Xeei atov 6aoiXid dtL Eivai aOcoa, yiati exeivog exXei|ie Tt]v Eixdva. H SiotpgovLa emuevEi dxi exeivrj ngenEi va jtE8dvEL. /
0 6aaiXidg uio9exEi tuv ngotaot] xou Iapsv xai 6dgEL va 6eoouv xov OXivxo nXdxi] |iE jtXdxr] U.E xx\ Scoqpgovia. / O OXivxog Excppd^EL xt|v eniBupia tou yia pia otEvox£gr| Evcoai] pat;! tug- exeivt; tov oop6ouXetiEL va otQEtpEi tig axeilJEig xou oxov ougavd. / H KXogivxa, pia noXEpiaxgia Jtou pnaivEL atnv unrigEoia tou 6aaiXid, aupnovEt xo t,eu-ydgi. ZuxdEi va acpEOouv EXeti9egoL, unoaxripigovxag oxi tlvai xai ol 5uo a9d)oi' o 6a-oiXidg unoxcogel. / Togeuydgi, eXeuOEgtopEvo, EuxagioxEL xnv EuegyETidd tou. / H 2co-(pgovia Sexetol tt|v ngotaat] ydpou ton OXivtou- ntiyatvouv oto onixi xEgi-XEgi.
6. LkavKog xai TxvlXa. Fltr/tp Giovan Andrea dell'Anguillara, Metamorfosi d'Ovidio (1561), XIII 253-XIV 27. Zxrvvip noipEVLxrj, pE xgr|VT|. O 9aAdooiog 9£og TXauxog (TxXd6Log) Eivai EgcuxEupevog ps xr] 2xuXXa (StXa), r\ onoia aixogginxEi nEgi(|)QOVT|-tixd xig ngoxdoELg xou. 'Exel eqAel va lxexeuoel. xu pdyiooa Kigxr] (TaigxaE) va xov 6oi]9r|oEi. / H Kigxt] tov xaipExaEi oayuvEUXLxd. Axoiiyovxag tr|V loxogia xou, ngoa-cpsgEtai exelvt] oxi] Seot] tug SxuXXag, dpiog o TXauxog agvEitai. YndaxExai va xov 6oi]9r]aeL xai cpsgvEi 8aipov£g ano xr|v xdXaou, va payeijiouv xr|v xgr|VT]' (pcoxieg det-Xvouv dxi to pdyia irexuxav. / Movn rr]g, r| Kigxr| anoxaXuntei. 6ti axESLdl^Ei va pEta-poQcpoboEL xr\ SxuXXa oe ... oxuXa. / Epcpavigetai r| SxuXXa pE Tig ouvtgdcpLoaEg tr]g-
01 xonEXeg xoqeuouv. Exelvu mxyaivei va jtXuOel xol pETapogcpcbvETai oe oxuXa. / O TXauxog OgrjVEL, ouvELdr]TonOLci)vxag xt]v itgodooia tug KigxT]g- to oxoXl too E3riti.9E-tai. 2r|xcov£xai xataiyi^a pE 6goxi] xai XEpauvoug' cpEtr/ouv dXoi.
7. Idoovag xat Mrjdeia. Flrryx): Anguillara VII 1-53. Sxuvt]: noipEvixi], pe nuyt]. O Id-oovag (Fiagdveg) exei t;Ei))ei toug dygioug xaugoug xai u, Mr']6£La (MeSeu) xou Selxvei pia payiKT] nExga xai Sotdvia, pE xa onoia 0a avtipEtconioei toug noXspiotEg xat tov dgdxovxa. YndoxEtai va tt|v xovel 6aoiAiaad too. / Ol noXEpiarEg |ecpuxgiovouv and xoug andgoug nou exouv iputeuxEi xai pnaivouv otr] axirvr], anofpaoiopevoi va oxoxij'joouv tov Idoova. ExEivog netd avdpEad toug xuv nEtga noXEpouv pEta^u toug toanou axotcbvovtat 6Xoi. / Epcpavii;ETaL o 6gdxog, nou 6ydgEi ipioTid and xa gouOouvia xou1 o Idoovag tov unordoaEi p£ xa Sdxava xai natgvEi to xguodpaXXo degag. / H Mr]SEia Egxexai xai tov nagaxivei va cpuyouv apisocog- o naxEgag ti]g nXr]-gocpogr|8r]XE ti]v jtgooooia TT]g. / O Idoovag cpEUYEi ngcoxog yia to xapdSi, evco i] Mr)-
202
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEAIA
203
OEiot avaoxaivEL xoug noXEpiatEg [xe vEgo euro xt]v nnyri, yta va xaXurpouv tr|v unoxcir-pr|or| xoug.
S. H Bvoia ztjg UoXv^evrjg. LTT]yf|: Anguillara XIII 144-77 (6X. rcapaxdxco). Sxr|vf|: xavxd axny Tpoia (axxrj;), jxe xov xdcpo zov AxiXXsa. Oi 'EXXrrveg, aipou jctjqovv xrpv Tpoia, Sev jutopouv va yupiaouv gxt]v naxpi&a xoug Xdyco tug xpLXULiiag1 o Ayaiie-Livovag xai o Obvaaiac, avapcoxtouvreu |tr|nii>g e/ei jtpoo6Xr]0ei xdrtoiog 0Eog. / To cpdvxaopia xou AxiXXtu cutcuxel- xt] Ouaia xr\Q IIoXuSevi - ndvco axov xdcpo xou. / O AyaiiELivovag 6taxdgEi va oxoxiiaEL xo tEXEUtai.o gcovtavd nai6i xoxi Ilpid|rou, aXXd unoxcopei xdxio ano xr]v meoii zov O&uooea xai ioi> o|u0uliou yiov xou AxiXXsa, xou Iluggou. / Mdvog xou, o AyaiiELivovag OLXxipEL xov Flpiaixo yia xig uupiqiogEg xou. / <t>egvouv xrpv rioXu^Evrp n£gr|cpavr| xai 6aaiXixrp O O&uoaeag xai o AyaiiELivovag npoanaBouv va xrfv xdvoxw va anofiexxEi xr\ Buaia xr)g' xaipEtai nou Qa JtcfidvEi, aXXd Xundxai xr| jLiptEpa xr|q, / O KdXxag (KaXxavtsg) xi] gioXilel lie xo oxEcpdvi xng Buaiug' exELvr] SEiXidgei, aXXd £ava6piax£L xo Odppog xrjg. / Zr|xcovxag va diooouv xo jixtoLia xr)g axrpv Exd6rj, yovaxitei axov xdcpo. / O Flxigpog xt) acpdgsL. O Aya|re-Livovag npoaeuxexai yea nauxEg BdXaaaEg. / MnaivEi n Exd6r| lie tig yuvaixsg xrjg, xaaxiajiEvr| and xr| BXirpr]. MaSaivovtag yLa xr] Ooata, axeSdv XtnoBupaEi. / H Exd-6r| xai oi yuvaixsg LioigoXoyauv xrpv EIoXuJjevti xai naipvouv xo nxcojta xr]g yia xt)v xacprp
9. TloXixaQfpc xai NeQiva. Thxfi\. jtL0avd)g Ger. Lib. IV 43-9, 73- VII 17-8. 2xT]vrj: 6d-aog. O IioXirapxog, lie xgEig maxoug axoXouBoug, yupEUEL xr\ LLvr|axr| xou, xuv jtpiyxi-iiLoaa NEpLva, cpuydda and xo 6aotXeid xug. / Evco ipdxvouv axa odurp ELicpavi^Exai t\ Nspiva vxuLiEvn 6oaxonouXa' npoona0£L va gEcpuysc and xov ydiio nou BeXouv va XTig E7CL6dXouv ll' Evav 6oaxd xai cpo6dxaL (.irijrojc; oi uxjidxEg jiou ei6e exouv axaXsi ano xov naxepa xug yLa va xt] axoxeboouv. Ajtocpaa[t;eL va pcoxr|cTEL yia xov noXi.xagxo lie aXXayLLEvr| xu cp<i)vf| tug. / Oi. LjtjioxEg xu pcoxouv av |egei nou SgiaxEtaL t| NEpiva. AvayvrogigEL xov rioXLxapxo, o onotog avaepcovei yia xt|v aXXayitEvi] xuc dipr|. EK£ivr| dLXiyEixai ixcog xr|v Ejriaaav XuatEg 6ooxoL, tug ExXEipav xa 6aaLXixd tT|g gouxa xai OeXouv va tx|v jiavxgei|iouv he xov yLO tou agxuyou xoug' cpofidxaL |iT|ncog EnLXE0ouv. / O 6oax6g nou QeXel xt| NEpiva Epxexai lie xpELg auvxpdtpoug, anaLxcovtag xiyv EnL-oxpocpr'i xug. O noXUapxog dx|XinvEi oxl Exeivog npouyeLxaL. / Booxot xai LnndtEg no-Xellouv oe LiopEO/.a. Ol 6oaxot xaxaxponcfavovxaL xai cpEuyouv. / O LloXttagxog xai u Negiva qiEuyotrv yia xo nXoio' o naxEpag xr\Q exel jtEfidvEL x' exol 0a xu6eqvx|oouv ua-'Ci xu xci>pa.
10. nvga/wg xai Oio6i]. Flrppi: Anguillara IV 31-145, lie Lita EV&exdliEvin vu^t] and xoug ax. XIX 110-3 tr]g Ger. Lib. 2xr|vrj: 5doog, nT]yr|, H 0io6r| (Tia6r|) exel eX9el va auvavxr|OEL xov riugauo (riupdiiog)- oxESLdgouv va xXEcpxouv, acpou ol avxLLiaxdp.E-voi yovELg xoug toug anayogEuouv va navrgsuxouv. 'Eva dypio Br|gio ogp.d xaxand-vcd xT]g- exELvri xo 6dg£L axa ndftia. / O IMpaLiog 6piaxEL xo LiaxcoLLEvo nsnXo xrjg 0i-a6rjc xaL volll^el oxl xr|v ecpayav xa Xiovxdpia. MaxciipcbvEtai. / H 0io6r| xov 6pioxEL avaiaOiixo. Suvepxexol ioa-ioa yLa vex xr]g EEr|yr|0EL xi auv£6r| xaL LLExd xdvEi tig at-
o0r|OELg xov. I riioxEuovxag dxi elvol VExpog yia x«gr| xn,;, u ©io6(i anocpaoigEi va ne-edvEi xi auxr|. / Mia cpcovri and xov oupavd xr|g >iEL oil o Tlugairog Linogei va 6epa-nEUtEi [ie &LMta[io xai oxl ol yovEig xoug auLicpiXLcbQr|xav. / H 0lo6t] [cagEUEi dixxaLio xat cpxidxvei xaxdnXaona xaL exxxvaa^ia, [xe ta oitoia yiaxpEUEi xr\v n\r\yr) xou riupa-llou. / nriyaivouv va 6pouv Eva |ecpcoxo xai nepijiEvouv xoug yoveig xoug.
11. negaeag xai Avdoofieda. nrryr|: Anguillara IV 411-44. 2%vyr\: ddoog. O IlEpoEag (rlEpoEog) 6giox£L |rca 6|ropcpr| xonEiXa va xXaiEL d£|revr| avduEaa oxa devxga. / Tou Xeel oxl Eivai r| npiyxiniaaa Avdgo|.i£6a (AvxgoLiExa), xaxa6LxaaLiEvr| va cpaytudEL and Eva Bngio yia rig aLiapxiEg xug nr|tEpag trig. O IlEpoEag opxii;EtaL va xr| ocooel. / H Av8goiiE6a npoaEUXExai, evco o FIsgaEag noXEndei xai oxoxcovel xo nEXcopio 0Tipio. / AnoxaXunxovxag xnv xauxdxrjxd tou, xrjg t,r|xdEi va xov navxpEUTEt. Asxexai, yiaxi ojieSel^e xt)v a|ia xou.
12. H XQior) zov ndgi]. Ur\yr]: mOavccig xo lvxep|.ie6lo 16, to 9eita djicug r]tav naOLyvai-oto. Zxnvr]: Sdaog, jfi\yr\. O Epiirrg (Mepxoupiog) Xeel axov ndpn dxi o Zeug xou tr\-tdeL va Scooel to x@uoo |if|Xo oxnv t»gaidxepr| Beo- o Ildpi^g Sexexol npoOuiia. H 'Hpa (riouvdvE) xou undaxEtai Eva LiEpi5LO tou xdoiiou av trj 5iaXr;geL- r| A0nvd (FldXXavxE), vlxt| oxov note^o- xai r\ Acpgo6ixr| (BsvEgE), Eva dfiogcpo xopixoL. Al-oxaxtLxog axr)v apxr|, o IIdpr]g 6lvel xeXlxcx xo EnaOXo axr|V Acpgo6[xr|.
Ta tvzegfddia zov HxaOi] (2)
13. O ToeAwijs xm oi Xgioziavoi. nriyr): dyvcooxr] (nEpiodog trig nokopxtag;). Sxri-vr|: noLiievLxri. O Toupxog atpatriydg TosA^nrig, lie xpeig ouvtgocpoug, exel aLXLiaXcoti-oei ilia XgiotLavij xoneXa nou xXaiei. / TeooepEig XgiatiavoL axpaxicoxEg xax-nyo-poiiv xoug Toupxoug oxl mo noXii elvol xXecpxEg ncxpd tLLir|tiEvoi oxgaxnoteg. Ol Toupxoi xai ol XpLatLavoi axr/xpouovtaL oe jiopEoxa- oi Toupxot r]tx(i)vxai. / O Toe-X£jif|g E;r|tdEi EXEog- auxog xai oi dXXoi Toupxoi augovxaL nspa yia va tt|.icrigT|()ouv.
14. ngia/iog xai MeveXaog. X\rf/z\. n nagadooi] xou Tpcuixou lToXE|rou. Zxijvii: Tpoia. O naXa|AT|ST|g (IlaXaLLEvxEg), o Oduoaeag (OuXiaEg) xai o MsvEXaog (MsvEXdog) anaixouv xr|V eniatpocpr| xr|g EXsvrig ('EXsva) xaL tcuv Br|aaugciiv tr|g otoug 'EXXtjvec. O ngia|.iog 6Latdl;eL va cpEpouv tr|v EXsvri yia va anavxnaEi r| L8ia. / O MsveAaog xr|g [LiXaEi iftLaLtEpcog, ixstEuovxag xt] va yupiaEL a' auxdv 6ev 9a xr|v xaxr)yopr]o£i oiite 0a tr| 6XdrpEL. (Xdojia;) / H EXevri, xXaiyovtag, Xeel atov IlpiaLio otl 9a axoxcoOEi av avayxaatEL va cpuyEi and xnv Tpoia. / O SaoiXidg aioBdvExai unoxgEa)(xevog va as-6aoxEi xnv andqjaori xr^g, nagdXo nou o OduoaEag xat o MeviXapg anEiXouv dxi 9a xtii|iouv xr)v Tpoia. / Oi aup.6ouXoi xou npidfiou 6iacpcuvouv, o evag nagoxgiivovxdg xov va EmaxperpEL xnv EXevt], o dXXog avxiXeyovxag oxl xdxi xexolo 0a E^oiagE lie 6ei-Xia. O 6aoiXidg 5sv BeXel va napa6£L xv/v unooxEan nou eScooe axriv EXevn, jipoxa-Xtbvxag exol xt]v fivag£r| tou Tgtoixou IIoXeliou.
204 ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
Ta ivTEQ/iéóia rov <t>ogxovváxov (4)
15; To fiijXo rní égidog, tltjyrV G.B. Marino, Adone II 40-179- 6X. Pecoraro 1972: 400, ar|U., 56. EXTjvr|: t] xaxoLxía xcov Gecóv. Ol rteeg fiaXióvouv yia éva %qvoó ut']Xo nov ygá-<pei t-návco tou óxi ngénEi va 6o0eí. axrrv (ogaiÓTEQT|. H 'Hga axrigtgExai art] 6aaiXixr| xr]g GÉarp t| A0r|vá (náXXa) axu aocpia xai xipv Tiurí xng- xai T] Acpgoóíxn, oxt] otrapu] xou Égcoxa. O Aíag (Zsug) uáxaia ngcmóonoieí óxi to uV|Xo EÍvai amaypiévo yia va ngoxaXÉOEi &ia]iáxrp O AiróXXcovag ujtoaxngíčxi xtpv A6T|vá, o Agr|g xr)v Acppoóíxrp O Aíag anocpaaígEL óxi jtgéitEi va ogiaxsí évag xgixuc mo auEQÓXnjtxo; anó xov í&io: o nágr|g, o yiog xou Ilgiáuou, nou avaxgácpr]X£ aav 600x05 axr|v 'I6r|. O Epu.r]5 ano-axéXXexai ue xo u.xjXo.
16. H XQÍoi] xov nágrj. Tlirvxf óitcog axo eviequéóxo 15. 2xr|vr|: xo Souvó 'I&r| (xovxá aiiqv Tpoin). O nágY]g negiltévei xr|V ayanr)|iÉVT| xou Neva), otav o Egur|g xou ava-xoivcóvei xtpv anotpaau xou Aía. Ol Oeéc, xov jieíOouv va unaxoúaEi. ExOÉxouv xa eju-XEigriuaxá xoug: u 'Hga xov ci;v.a uj-i uí nXoún], ouvaun xai 6aaiXeia- t| AOnvá xou uiróoxexai awpia xai avugeia- xai r\ Acpgo&íxr] xrpv ouogcpóxEpr] xonéXa oxov xóauo. O nágti? oívei xo pir)Xo oxnv AtpgoÓíiT]. Exeívi] xou Xéei nou va 6g£i xny EXÉvn (EXe-va). H 'Hga xov anoxaXeí axóXaaxo xai n ASnvá xov aneiXeí óxl 9a xáasi xo ]ieA-Xovxixó xou ĎaaíXEixv r\ Acppoóíxr| óiuog xou unóaxEiai xr|v ngoaxaaía xt]g.
17. H Haradíio^n rng EXévng. ntryr|: anórixoi xou Xogxáxar| (6X. napaxáxco). 2xr|vr|: o vaóg xr]g Acpgooíxng, égco anó xa xú%x\ xr|g Tgoiag. O nágrjg xai T| EXévn, nou 110-Xig Éxouv cpxáoEi, au^xoúv yia xig EXní&Eg xaL xoug cpóěoug xoug xai ngoaEU/ovxai axr|V AcpgoňíxT). / H Eixóva xi% Oság XQÉptEV 01 ouyavoí uvoíyouv uéoa oe aaipanó-6govxa xai Epicpaví^exai t\ Acpgo&íxri (otov ougavó;), EiSonoicóvTag xoug óxi o Mevé-Xaog (MEveXáog) xoug xaxaOLtóxEL Ol ougavoi xXelvouv. Exeívol xaxacpEÚyouv oxrpv nóXrp (AcpaigEan, xou vaoú:) / 'EgxExaL o MsveXaog lie xov Oóuooéa (OuXíoec) xai &uo axpaxiiúxeg, óXol xoug Sagrá ojtXlouévoi. Mia aáXreiyya tixel yia 6iajtgayiiaxEÚ-OEig- ELicpaví^Exat Évag xiýguxag anó xt|v Tgoía. O MEvéXaog aitaixEÍ jx\v XLLicogia xou nágr) (évoxou yia iraga6Laar| xr)g ciuXo^Evíag xai yia xXom'i) xai luv EirLoxgo(pr| xug EXÉvng, 6ia<pogExixá n Tgoía 0a xueí. / nagouoLÓ^ovxai o 'Exxogag xou xgsig TgáiEg oxgaxi.tóxEg, agvoúvxai va Scúaouv maa) xtjv EXévt| xai ajiaixoúv xryv EmoxgocpT| xug aÓEX(fir]g xou npníuou HoLÓvug (Eí^lóve). Ol 'EXX-nvsg xai ol TgiÓEg auyxgoúovxaL oe u.opÉaxa, nou Sev éxei aaqpy| éx6aar|. Auo xr)guxEg xuigí^ouv xoug Liaxnxég xaQtóg jtÉipxEi r\ vúxxa.
18. O Aovyeiog 'IxTioq. ni]yr]: Aiviiáóa 11. 2xt]vř|: u jXÚXr| xai xa XEÍxr| xug Tgoiag, ue xov IjX,xo (agyÓTEga). O AyauÉLivovag xai o ngía|xog xávouv óiajipaynaTEÚaEig- oú-xe o évag oúxe o áXXog 6ÉxExai va EjtiaxgÉrpEi xt)v EXÉvn rj xr|v Hoióvn. / TívExai lna ouLiitXoxfi Liogéaxag aváiiEaa oe xÉoaEgEi; EXXnvsc lie E.TLXEcpaXiíg xov A%MIa xai, xÉaacgELC TgáiEg ue EjaxEcpaXr|g xov 'Exxoga. Kar jráXi xaxaXr']yEi oe laojraXía. / Ol axgaxiiíixEg xou AyauÉuvova xga6oúv uÉaa xo ^úXivo áXoyo. O AyapiEpivovag Xeei axov npíauo óxi EyxaxaXsijiEi xr)v Evviáxgovr| jtoXiogxía xai ^t|xúel va jtpooq-cgOEÍ o
INTEPMEAIA
Ijritoc oxr]v naXXáóa, yia va -nouxáaEL xlc OáXaooe; xai va HJtogÉaouv va (púyouv. / O Aaoxócov (Aaoxoóvxtg) ujioipiá^Exat xo <bcúpo xou ExOgoú, aXXá o ngiapioq ejxllié-vel va xo jtágouv ^Éoa oxr-|v Tgoía. / KaOúg u mjXr| EÍvai jtoXú x«rXt| yia v' aqiT|aEi xov Iirito va JiEgáaEi,, xr|v yxgEui!;ouv. / O Síviuv (ZtvóvEg) &ívei ar|Lia anó xa teíxí] ótl 6yřjxav ol 'EXXr|VEg aigaTLÚTEg nou ujav xguLifiÉvoi ^lÉoa oxov 'Ijtjio. O Ayajié-uvovag ue Toug OTgaxiúxEg xou putaivEi axt)v Tgoía anó xr]v yxgELiLaLiEvn itÚAn. / H Xsr|Xaaía xng iróXr)g yívExai avxiXr|nxr| anó xt\ eptoxiá xai xoug xajtvoúg jiou cpaívov-tai itávu) anó xa xeíxh xai airó xig axgiyyXiég xtov yuvaixójraióiov. / ByaívEL o Aiveí-ag (AivÉag), [LExatpégovxag xoug EtpÉoxiouc ©Eoúg, piaC.í ue xov t|Xixico(jévo jraxépa xou, xt] yuvaíxa xou xai xa 8uo xou naLÓLÓ. O Ayxíaric (Avxiue|) lxexeúel va xov acprpouv exeí va ne0ávEi, o ALVEÍag ópiuig xov naígvei axoug áijioug xou. "tiEUyouv yia xuv E|ogía, xaQcíig o Ayxíar|g GgrpvEÍ xu uoíga xr]g Tgoiag.
TA INTEPMEAIA nOY BA21ZONTAI STON TASSO
H oúyxQiori xcov xpr)XLXCÓv lvxeqlleóíiov xou XogxáxoT] piE xa ixaXixá rcoLiípiaxu oe ottava rima nov ajioxeXsaav a auxx) xr)v jTEpínxioan ttjv irxiyri ÉLinvEuoríg tou óeíxvei ótl uiitiqIe JtQona 001' óXa opaiiaTougyog xai Liexá jroiT|XT|g xai qt)xo-gag. Av xat «iiExacpgágEL» xáitoiEg lÓLaíxEpa ogaoxixÉg oiLiXÍEg, xo LLEyaXúxE-0o ptÉpog xiov óiaXóyuiv, nou xapiia cpopá ajtoxeXoúv avánxvE,r\ puag oúvxopiT|g vú^irlg oe ptia opiiXía Ý| ou£,T|xr|ori oe aipT|yT|i(,axiXT| Liopcpr), ěívol 6lxt|c xou em-vóx|aT]g. EjtLXéyei ejieloóSlo lle xpixr|Qio xt) GEaxpixri xoug 6uvaLiLxr|, xóao ojg irpog xig aLoOrioEig óoo xai wg npog xov vou, xaL 6iaoxeuái;ovxág xa óev xávei jroxé anó xa piáxia xou exeívo xo cpEu^aXéo. axaSópiaxo xapaxxripioxixó, xr|v «éX£t] xtov axpoaxtóv», nou ayyíí^Ei xánoxE xa opia xou EvxumoaiaaLioú r| xou fiEXoópápiaxog. <t>povxít£L lóiaíxepa va napouoiáosi xr)v xauxóxiyra xcov veo-Entpavi!;ÓLLEvtov npootójxtov xaL va Ene§r|yT|aEi xa 6aoixá yeyovóxa nou xa acpopoúv- va unoóeií;£i, ouxvá piéaa axov 6iáXoyo (yia npocpúXa|r) anó EnEpi-6áo£Lg t'| napaXEÍxpELg), xig xLvf|OELg. xtg excppáoeig xai xig xeiQovopiLEg xoiv riOonoicóv- va ExpiExaXXeuxEÍ óoo (.mopsi xov nepiopioLiévo oxt|vlxó xtópo- xaL va ÓLEyEÍpEi piáxi xai auxí, ptuaXó xai xapóiá. AxoXouOcóvxag xig o&í|yÍEg xou OpáxLou (Ars Poetka 333-44), axóxeue xaL oxr]v xÉpxpii xai axr)v cocpéXELa xou xolvoú xou, EvaxaXáí;ovxag |LOt0r)pLaxa riOixiig xaL auyxpóvtog xÉpnovxag pí' Éva eXxuoxlxó iiiypia etouXXiou. tiOoug, XupLapLOÚ, pr)xopLXT|g xui OEápiaxog.
O Tasso. oxo Épyo xou Gerusalemme Liberata, ú%t axonó va eEóoei xov npoaxáxr| xou, xov óoúxa xx|g <J>Eppápag Alfonso, lie LLiav acpr|yr]aTi yia xtiv npcóxr-) oxaupocpopía (1095-9), oxt|V onoía napouaiáL,ovxai xa xaxopOcópiaxa xou unoxiOépiEvou npoyóvou xou óoúxa, xou noXepuaxu, Rinaldo. O r|yÉxx|g xoiv Zxaupotpóptov Godefroi de Bouillon xaxacpspE, piexá anó piaxpóxeovri noXiop-xía, va aneXeuOEpcóaEi xr)v lEpouoaXř)LL anó xr\ piouoouXpiavixT| xupiapxía,
206
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
[NTEPMEAIA
207
Emxgénovxag étot axoug Xpiaxiavoúg ngoaxuvr]TÉg vet xeXoúv eXEÚOega xr\ Xaxgsia xoug axov riavayto Tácpo. Eji£t6r| xaxá xa xi\r\ xox> 16ou catúva T^tav oúaxoXo vet qpxáaet xaveíg wg exel noXXoi Xgiaxtavot, tótaíxega pexá xr| vau-\xayia xr|g Naunáxxou, oveipeúovxav p,ia véa axaugotpogia. nou 9a aneXeuOé-gcove TTpv IepouaaXr|Li, xa6tog xai xr|v KurvaxavxivoúnoXrp ajxó xoug OGtoita-votjg Suvaaxeg xrpg. Ecpóaov r\ Koř]xr\ r|xav tötaixega euáXioxr| oe piia oOtuiiavi-xf| eníGear) xat E9ea>pEÍxo anó ogiaiiévoug cog xXngovópiog xou Bui^avxiou, eí-vat noXú eúxoXo va xaxaXá6£i xavEtg xo svöiatpegov xou Xogxáxoí] yi' auxó xo Septa. MáXXov yť auxó xov Xóyo ovóiiaaE xov óixó xou 6aaiXiá xr|g iEpou-aaXf|pi ZoXiLiávo, av xai jtgÉixst va yvárgi^s (pita nou r^egs noXú xaXá oXó-xXugo xo noír|Lia) óxt o Tasso xov ovÓLia^E Aladino' o Solimano, nou ajtoxa-Xsíxai EJtíorig «il Soldan», Etvat axgaxr|yóg xou 6aatXtá. Av Xr|cp9£t unórpr) r\ £uyÉV£ia xou xagaxxr]ga jiou ajtoöi.öet axov 6aatXtá SoXt(.távo oxa tvxepuÉ-Sia 3-5 (xovígovxag xr|v EJittiovr) xou va xr|get xig ujioaxéaeig xou), etvat ittöa-vóv va Jir|ge axot^Eta yta xuv etxóva xou anó xov OSwiiavó oouXxávo 2ouXei-tiáv xov MeyaXoitgenri (nou nÉ9ave oxa 1566), xov oxtoto anoxaXoúaav «No-tio5óxr|» ot MouoouXpiávoi xat o onotog cpr|L.iit;óxav yta xx| 6ixaioaúvT| xou.10 O 6aotXiág 6ev ovoptá^Exai SoXtptávog axov xaxáXoyo xtov ngoaconarv xou ivxEppiEöiou 5, jiagouaiáí^Exai óitcog lie xt|v i&ta ayexiY.ř] auimáOsia. napoptoí-iog, oi «amaxoi» xupíapxoi xr|g nóXr|g ovoLiá^ovxai «Toupxoi».
Ta LVXEpLieoia xou PiváXóou xai xrjg Apuíoag Linogoúv enoLiévuig va Egurp veuOoúv mg éxxXt)OT) yia axaugocpopía (n6. Ger. Lib. I 4). rigóxEixaL ÓLiorg yia éva nága noXú toeaXiaxixó EÍSog oxaugocpogíag, nou anaixEÍ anóXuxoug xa-vóvEg innoxixrrg agexrjg xai xrrv eXáxiaxri óuvaxr| aLLiaxo^uaia xai ótagjiayx|. Ot óuo auimXoxég LiogÉaxag (=piE navxoLiípia) axa ivxepLiÉóia 3 xai 4 au|x6oXÍ-Couv 6é6aia xavovixég Liáxec' ÓLitog T| LtEyaXorjruxía xou Tocpgéoou, nou emxpÉ-JXEL axov SoXlluxvo va cpiiyei aůog lie xr|v OLXoyÉVEiá xou xai xoug 8r|aaugoúg xou, ÉgxExai oe exjxXt|xxlxt| avx[9Ear| lie xo aLLiaxiigó xÉXog xou Énoug xou Tasso, ójtou o SaoiXiág Aladino jteGolvel itécpxovxag, xugtoXsxTtxá, axr|v xeXixťi Liáxv) xat oi Zxaugocpógot axoxiovouv, X£V|Xaxoúv xai Siáí^ouv, oranou va xoug £jtava<pép£i as xá^r] o &ioixr]xr|g xoug. O Xopxáxaiig avéjrxuaoe vúíjeig nou anavxoúv oxov Tasso yia «av9p<jjniaxtxóx£po» xgóíto JtoXéitou' avagcoxiéxaL ÓLimg xaveíg \ir\ntat; r\xav £nr)geaaLiévog xai anó xcgoatomxfj anoóoxiLiaata xT)g EjtLÖeorig xaiv Sxaugocpógwv axx]v KcovaxavxtvoÚJtoXr| axa 1204, r| onoía, Jtage(j,jtLJi:xóvxa)g, oÓT|yr|aE axrpv itagaxúgr|ar| xx|g KgT)xrig axoug Bevexoúg.
H OLaaxEUf] oe Oeaxgixó xeÍLievo evóg Jigouxcágxovxog Xoyoxexvtxoú Égyou Jiavxoxe auvEJcáyexaL ajiXojT.ou)aeLg' xai o Xogxaxoug anXouaxEuas noXú xig óiácpogEg xojroOeaÍEg xt]g Gerusalemme Liberata axa ivxsgLié&ia xou PiváX&ou
xat xng Appiíóag. H olllXlo xou Aaí,Ltova, jtou XELxougyeí, ÓJtcog nagaxxjgr]ae o Pecoraro, tug xtgóXoyog xug LOxogíag, jtpoégxexaL anó Éva oull6oúXlo xtuv Sai-llóvojv oxi^v xóXaori" o Xogxáxarig nexécpege xo auLi6oúXio axov xř|jio xrjg AgLiíóag, iie xr|v jigótpaar] óxl oi öaiptoveg LtoXig xov xaxacxsúaaav. (2xo égyo xou Tasso, T| Arraida cpxiáxvei xo 6aaiXeLÓ xng axi^v xogucpt] xou oouvoú ano-xXeiotlxó |íe Ltáyia, «per incanto».) Ol SxaugocpópoL axov Tasso EÍvai ErpoÖLa-ollévol |i' Éva X0uaó ga66í (yia va uixoxá^ouv xa áygta 6r|gía), Évav xaQTŤl (yta va xoug ooriyeí iiÉaa a' Évav XaoúgLvOo) xai |uav afiaiiávTiVT] aairíóa (yia va óelxvel axov Rinaldo xr]v áacoxri avxaváxXaaT) xou)' oi Sxaugocpógoi xou Xogxáxari eívai oiiXiolievol pióvo pte xa xavovtxá xoug ÓJtXa xat xo ga65í. AgyóxEga, r\ ÉxxXr|ar] XT]g Agpttóag axov 6aatXiá xr|g IegouaaXipiL ajioxeXet 6iaax£ur| xng ngodcpóvx|aTjg xr|g axov 6aatXtá TT|g Atyúnxou axo axgaxóneóó xou axt] Tá'C,a- o Xogxáxarig ayvóriae xr\ auLt6oXř| xtov aiyujixLaxwv óuvá|iE!Dv axr|v xeXixr| iiáxrp nou Éyive Liexá XT|v eíaooo axx|v IegouaaXf|(i aXXá ngLV anó xnv aneXeu9égwar| xou Tácpou. H avxmagá8eor| anXtbg Xpiaxiavcóv xol Toúg-xtjv eívat xo |xóvo nou xpEiá^exai.
Av xat o Xogxáxarig 9a éngene, tpuatxá, va ngoaagptóaei xa xouaxoúiiia xaL xa axr|vtxá xou oxa ota9Éatu,a xgr|ptaxa, LieXEXtóvxag xaveíg xo Égyo xou Tasso LtnogEL va nágei LiLa lóéa xirg agx_Lxr|g onxLXTjg aúXXr|r|)r|g xou. O Tasso nepiygárpEi xo ouli6oúXlo xcův SaiLióvtov lie avaxgixLaaxixó OEaxgixó xgóno: o Platon piE xo axr|nxgo xou xaxaXapi6ávEL xo xÉvxgo xr|g axr)vr]g xai eívai xegá-axiog, iiE xÉgaxa, xóxxiva piáxia xai cpuivr) xaúgou' ot (JtxgóxEgoi öatLioveg, áXXoL lie cpiöiaia piaXAiá xai Liaxgiég ougÉg, áXXot ópioiot LtE xtg AgnutEg xxX., naigvouv 9Éar| apLaxegá xai 6e|iá. O xřjnog negiygácpExai oav Éva LiÉgog lle XiiivoiSXEg xat xgexouiteva v£pá, noLxtXóxgwKa (puxá, SÉvxga xat, xogxágia, riXióXouaxoug Xocpíoxoug, axtegég xoiXáóeg xai anirXiég — Évag xumxóg ixaXi-xóg «yxgoxeaxog» xr'|nog nou itipiELxat xo tpuaixó xonío. Auxó nou nagouaiá-i^Ei o Xogxáxarig Lioiát;ei nsgiaaóxEgo li' Éva xgi]xixó nsgiSoXi lie onorgotpóga 8Évxga xai ogúorp H axr]vr| xr|g ÉxxXr|ar|g xr]g Armida axov SaatXtá xr|g Aiyú-nxou, nou sívai xa9iOLiÉvog axov 9póvo, axESiáí^Exai EvxuntuOLaxá anó xov Tasso' ptnaivEL, vxuLtÉvr| xotóxiaaa návco a' éva ápiia noXúiipia xoaptr]piévo, topaía aXXá aneiXr|XLxr|. E6á), aiaxóao, o XogxáxOTjg elxe áXXEg L&££g- xo ágpia öev r|xav óuvaxóv va nagouoiaaxEÍ pie xóaoug avOgtiinoug návtu axr] axr|VT| xai r| Agpiiöa ipogáei LieyaXongenég xai OeXxxixó évoupia.
Ol axóXouOoi xr|g Agiúóag óev unágxouv axov xř|no xou Tasso. O Xogxáxarig Écpxia|e auxó xov x°QÓ anó Liia ELtrpáviari xr|g Armida axo Mayeiiévo Aá-aog apyóxsga axo noÍT|Lia," ngiv anó xnv onoía Eiicpavil^ovxaL vÚLttpeg nou xo-pEÚouv, xpayouooúv xai xaXojaopLtouv xov Rinaldo. 2xr|v xgnxixr| 5iaaxEurj, r\
10   BX. Harris xat Levey 1975, Xr|U.p.a Sulayman I.
Ger. Lib. XVIII 26-31.
208
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEAIA
209
ULirytiXT) unodoxu, nou EmipuXdoaexai cxov PivdXdo otov xrpxo iocoq otpEiXsi xdxi oe iivr|Li£5 and Tig EJuaiquEq xeXexes 1)11060x115 xiov BevExdiv aHioiLiaxou-xcov nou EJtLaxEJTiovTav xr|v Kgrpxr), opyaviojiEVEg noXXeq tpopEq and xrpv xom-xr| axadr|Lua. O xfpxog diiioq ouiidoXitsi xugiioq xiq aLiagxiec, xr|q aia0r]aiaxr|c, r|6ovr|9 xai xoug xivduvoug xr|q uayEiaq. IlagdXo nou r\ EiXixgiveia xtjc; Armida aLtcpio6r|X£(xcu xauid cpopd axov Tasso, Ei6ixd oxa ixgcbxa Eitsiodftia, o IxaXdg 3ioiT|XT|5 Lioid^Ei va §£xvd xdnoxe dxi ngdxEixai yia Lidyiaaa, auiiu,axo xou AiaddXou. Oxl dpiioq xai o Xogxdxat|q, yia xov onoio xo oxl £gwx£uxr|XE xov PivdXdo dev dixaioXoyei xinoxE. O PivdXSoq xou 6ev undaxExai, aLiEocoq UExd xr| didoojOT) xoi), va yivEi o uui6xr|q xr|c,' dev xx|v axoXou0£i oxo radio xrjq pid-Xr|q ouxe xx|v ELino&iitEi va auxoxxovriaei ouxe xr|v naipvEi oxr|v ayxaXid xoxi xaOcbq XmoOupidei oiixe imdoxExai va xrpv navxpeuxei av yivEL Xgiaxiavrp H Agiii&a xou Xogxaxor] nagauivei axaQepd r\ xaxid ydr|Ooa nou auviOLidxr|0£ yia va xgaxrjoei xouq Xgiaxiavouq eEco and xrrv l£pouoaXr|u.' and XT) oxiyLir| nou 01 noXeLtiaxEc, xr|5 oxoxwvovxai (ivxEpiiEdio 3), T] aneikr) nov eGexe exaelhel x' Exai 6ev avacpEgexai ma. O PivdXdoq jiqeixel vu naXErpEi yLa xr| pioiga xou, anonoiouiiEvoq dXa doa 6gx|xe axov xfjno, Epioxa, Liouaixrp noXuxEAEia, euw-Xiec xai angaria- liovo exoi iinogei va Eivai d^iog Xgioxiavdq mndxriq, jxou avxaitoxgivExai axrrv unoxg£iuar| ayauiaq xaL aaxr|XiaLiou. Iauq o Xogxdx-ar)q va elxe oul;t)xt|oei lie xov Avxojvlo AyiXr]'2 yia xo axgaxiioxixd xai Qgr|-axEuxixd xdyu.a xiov Iwavvixdrv Innoxurv, jrou axa 1565 xaxdcpEgav va ano-xgouaouv uia o0iou.avixr| EmBeari ozr\ MdXxa.
To EjiEiaddio xr|q Sofronia xai xou Olindo Eivai xovxd axr|v agxr) xou Ejrouq xou Tasso, jxgiv and xrrv evag^r) xrjq noXiogxiaq, xai ipaivExaL (pxiayiievo yia va Sei^Ei xa Savd xr|g «axXa6ioLi£vr|5» xgLOxiavixiiq xoivdxr|xaq xiiq lsgouoa-Xr]\i. To xp-nxixd ivxegLiEdio Ga ujtogouaE EvdExopievioq va eixe ygacpxei yia va nagaaxaQei oxr] oeigd xr)q Agiiidag xai xou PivdXdou, i.0105 Lisxd xo lvteqlie-6lo 2, dnou uitdgxei aXXayr) oxr|vixou,13 coq ouvxouo xoLipidxi jxou avxinaguGE-xei xov lEpd xai xov EyxdoLiio egwxa. Sxov Tasso r^ loxogia agxi^Ei ue xr]v ai-xr|ar| xou IapiEV va xoixoGextiGei oxo x^aLii ilia xoiaxiavixr| eixdva xt]5 llava-yiaq, xaGioq Exai, moxEUEi, Ga ngooxaxEuGEi r\ n6Xr\ and xouq Zxaugocpogouq. H Eixdva aipaLgEixai and xr| xgioxiavixr] ExxXiroia, E|aipavil;exai OLitoq pidXig xonoeexT)9ei axo x^olil, unoxiGExai and 9sia Evegyeia. O xugawixdg yegoc 6a-oiXidg unoipidi;£xai yia xr|v xXonr| xouq Xgioxiavoug- £|aXXoq, diaxdt^Ei xx|v
12 O AxsXug savai o ouyyoaipEag evdg jioitiiiaxog yia xrpv jioXioguLa xriq MdXxag (xu-nib0r|XE otu Bevexia oxa 1571, ve6x£0t| ex6oot| and xov Pemot 1910' avapevExai via Ex6oar| and xov Sxeipavo KaxXandvr)). Ecpdoov xai 01 6uo dxav yEvvr|6Ei oxo Pi-9unvo xai eyQaipav oxixoug oxr| 6r|uwor| xpr)Tixr| 6idAEXxo, Eivai noXv iri8avov va Yvtooi.L,ovTav.
"   Mia e§u)T£oinr| dnor|)r| xr|5 lEgouoa/-ri|.i diadsxExai xov uayE|jEvo xr|iio.
xaxaaTgocpri xouq did nugdg xai ai6r|gou. AXXd xoxe axgi6cbq EpitpavL^Exai r\ Sofronia, (iia Xgioxiavrj vea, xai 6r|Xdjv£i dxi yvmgi^Ei xr|v xauxdxx|xa xou xXeipxr|. O Aladmo. dd^ovxaq oxo (.idxi xa xdXXr| xr|q. ngoOupionoiEixai va uno-oxeOei dxi. av xov anoxaXuipEi, 0a xtiiiogr|G£i (.idvov o xXEtpxi]c. Mevei xaxd-nXr)xxo? dxav r) xdgr| oiioXoyei dxi EXEivr) nrigE xr\\ Eixdva xai xr)v ExaipE yia va XT] oiboEi and xr| 6£6r|Xo:>orp EEaygiojLiEvo?, dd^Ei va zr\ beoovv ozr\v nugd. O Olindo, nou eivai xgucpd EguixEuiiEvoq lie xt)v EvdgExr) xdgr], xr|v avayvorgi-t£i xai Xeei axov daaiXid 6x1 Eivai xg£Xr| xai 6x1 auxdg Eivai o evoxoq. H Sofronia 6ia(iagxug£xai dxi xo dixaio eivai va xi|iojQr|0£i Exsivr], O daaiXidq ano(paaii,Ei va jiEOdvouv xai 01 6uo. H Clorinda, pua noXeLuaxgia, cpxdvEi xai auLinovei xo l^Euydgi' tr|Td, coq ngoxaxadoXf] yia xiq unrigEoiEq xr|g Evavna axoug Exaugocrjogouq. va auyxit>gr|0ouv. AngdGujia. o daaiXidq xr)q xdvEl zr\ X.dgr|, aXXd EtogiuEi xouq eqiuxeulievouc and xr|v naXaiaxivii.
O Xogxdxaiiq 6£Xxi(iia£ noXu auxr| xr|v liOonXaoxixii loxogia xou naoaXiyo Liagxugiou. ngoaOexovxdq xx^q Eva oxolxeIo |iuaxx|giou (noioq niigE xijv Eixdva;) xat xdvovxag mo Ev&iacpegouaa xr| diaiidgcpiiiari xinv ngoatuncov. To ivx£gLi£5io agxitlei dxav r\ eixdva exel r|6ri E^acpaviaxei' o 6aoiXidq exel ano-ipaaiaEi dxi 0a xaouv 0X01 01 Xgiaxiavoi, Exxdq xi av o xXEcpxrig oiioXoyriaei. O Ioliev, nou nagouaid^Exai wq xo xaxd daLLidvio Evdg xaxd xa dXXa Liexgio-nuOr'i |.iovdgXT], xov nagaxivsi va ngodei aE diieaa avxinoiva' 01 Xgiaxiavoi Eivai auvaamoLiEvoi |.ie xouq Zxuugoipdgoug xai exXtrjiav xr|v eixdva yia va avaxpExjiouv xa udyia xou. (O Xogxdxariq agveixai xr|V idea dxi ilia xgioxiavi-XT| Eixdva Ga ngoaxdxEUE eva \xr\ xgLaxiavixd xaGEOxibq.) O daoiXidq, av xai OuLUULievoq, EmLiEVEi va nEgijiEVEi 105 xrpv toga nou exei ogiaEi. H Scocpgovia, ngoxou oiioXoyr|aEL, xou anoand xr|v undaxear) 6x1 0a ocuOouv 01 dXXoi Xgiaxiavoi. Tr|v Excpodi^Ei (lee auxagxLxeq EgcoxriaEiq (o 6aaiXidq xou Tasso Eivai r]mdx£go5 a' auxd xo ar|n,£io) xai, dxav £XEivr| ngoaddXXEl xr| 0gr|ax£La xou, axeXvei axgaxitoxEq va cpEpouv EuXa yia xr|v nugd. AxoXouOe! xoxe Lita oxr^vri nou Sev undgxei axov Tasso: t| ngdxaoii xou daoLXid, nou yivExai lieoib xou Iojiev, va xrpv ndgei axo asgdi xou av anagvr|0£i xi)v nioxri xr)c xai XaxgerpEi xov MiudpieG. Exeivr| lievei nioxii axov Xgiaxd. nagdXo nou auxd ar|Liaiv£i xov Odvaxd xr|q. O IapiEV tu0£i xov 6aaiXid va avaxoivdjOEi xr| 0avaxixr| xr|q xaxa-6ixr| xai enidXenei xo cxr|aiuo xr|q nugdq.
H dcpi^ri xou OXivxou xai o auvayiovia|.idq xou pi£ xr| Zioipgovia Eivai n£gi-nou dnoiq axo egyo xou Tasso, 01 opiiXiEq 61*105 yivovxai mo avBgdimvEq, ano-xxwvxaq xovouq aydnriq- axdur| xai r\ Socpgovia, xr|v onoia 01 emxpixeq xou Tasso exouv xagaxxr|gia£i. nayegf|, ngodidei xr|v agxr) pnag aydnrig yia xov OXivxo, jragaxaXibvxac xov va Xunr]0£i «zr/ viozt] zov zr/ dgoOEQip). O daoiXidg nugudExexai dxi 6ev ssgEi noiov va moxeijiei' o IOLiev eivai exeivog nou ngo-xeivei va xouq xdrpouv xai xoug duo. 'Exai, 01 egwxeuLievoi devovxai nXdxii (ie nXdxn, oxtjv nugd — Eva ouyxiviixixd Geapia. O OXivxoq Ogrpvei yia xr| iioiga
210
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEAIA
211
xr|q Zojtppoviaq xai titv avoXoxXf|go>Tn, aydnr] xouq, eviü t| dyia jtctQöeva ano-öoxi(idt£t xiq DXixEq Tod axEipEiq xai tod Xeei va OTQEipEL TO 6XE(tua OTOV OD-gavö. (O Olindo tod Tasso xXaisi, Evci) r| Sofronia, oiojni]Xr| aXXd axXövr]xr],
XOlxdtEl EXfXXaXlxd JTQOq Ta Itdvü).) H d(pi§T| TXjg KXoQLVTaq aVXlLlEXWnit'.EXai
Xud anö tov Xogxdxor|, (iE Tiq fiXdxiOTEq öuvaxEq 8l£UXQivi.aEic;, Auvei ev uigEi TO lidott]qlo, E|x|ya')vxaq axov 6aaiXtd öxi r\ ouoXoyia xr|q Zajrppoviaq elxe xl-vTiTgo xryv aydnr] tod XgiaxoD, evcb tod OXlvtod tt|v ayditr] TT|q Zcoopgoviaq. H EpixrrvEia xrpq öxi o Mtodu.E9 (ix]xav£uxx|X£ Trlv £^arpdviar| ettelöi') öev 9eXei eixö-vEq oTa xil.auid öev JieLÖEi £va xQl0Tiavi,t<-' axgoatf)gio, to onoio 6a oxeudteu tpDoixd, |iia ötaopogETLxri E^riyriari. KaTuxpojiojvEi tov tpavXo IopiEv iie xt]v jie-pi(ppövr]or| TV]g yia (ua vlxii jiod ocpEiXsxai nEgioaÖTEpo axa (xdyia jiapd axr) yEvvaLÖTTjTa. O 6aaiXidq aDyxaiQEi EDonXaxvixd xo i^Euydgi xai todc, a(ptjvei EXEDOsgoDg va jtdvE axa aitixia TODg. O öaoiXidq xai r\ ODvoÖEia tod anoöD-govTai acpoü ol EgcuxEDuivoi ExrpgdaoDv xryv EDyvcupiooDvr] xoDg xai r| Scutppo-via ÖEXETaL u.E xa6a T1lv ngÖTaar] ydu.oD xod OXivxou. 'Exoi, t| £gtoxixr| reioxT] xai T| 9gr]OXEDXixr| oxaOEg6xr]Xa avxaumöovxai xaL rjivovxai 6do naga&ELyu.a-xa yuvaixEioD T|Qö)i0u,ov, ap£xr|g xai EDcpu'iag oe avxi.oxaaxoXri u« xiq öoXonXo-xisg ir|5 Apuiöag.
To ivTEpniÖio 9, av xai öev sivai, vouilw, egyo xod Xopxdxar], exei nXoxn, jiod ujioqeI va npofjX9£ ajrö 8do EJTEiaö&ia xod Enoog xod Tasso. Zxo IV xr|g Ger. Lib., r\ Armida Xeei (ua rpEDrixi] laxogia. nu>g ^EcpDYE an.6 Evav xaxö Oeio. noD axt"öiai;E va xr|g itdgEi to 6aoiX£iö TT]g- agvEuai va navxpEDxd xov yio xod, evüj xo tpdvxaoua xr]g (irrrEpag Tr]g xr)v npOEiöonoiEi öxi EXEivog 6eXei va xi] axoxoraEi. ApyÖTEpa (VII), 11 EvdpExr] ngiyximoaa Erminia, jiod tivai xqeXö EQOJXEUuivr) M.E xov Tancredi, 6gajT£X£DEt anö xoDq ajtaya)y£iq xnq rpogojvxag (iia öavEixf) navonXia, xaxafpEiiyEi a' Evav xuXö yEgo 6oaxd xai xx| ywatxa xod xai vxDVExai 6ooxojroxiXa. Yjtdgxei (ria EXarpgd oiioiöxT|xa avd|X£oa oxa ovö(iaxa Erminia xai NEgLva.14 2xr|v ODOia, tuoxöao, xo ivxsguiöio sivai |iia gou,avxixr) loxogia 6do ggo)X£DU£vu)v jtod i;ava6giaxovxai Liexd anö |xaxgo-Xgovio xiugioiro. (iE xdiroia 6dor| aTgaTUUTixr|q jrgojiaydvöaq axo ELpiovixö oxöXio yia xriv avixavöxr|xa xmv Sooxojv oxa onXa. Adtö 9a Tai.gi.ai2E xöao oxoDq ayDLivaoxoDq dvöpEg jtod oxgaxoXoyoDvxav anö x»]v xgirnxr] uiraiOgo dao xai oxoDq BfiVExoDq cpEODÖdgxEq. noD r|Tav jtoXd oxvrigoi yia va aaxr]9oDv otgaTiooxixd. YjifigxE avdyxx) va Eivai oe 9E.ar| oi xdxoixoi Tn,g Kgi']Tr|; va ujregaamaoDv xo vr\ai Evdvxia axriv o9ojuaviXT| Eio6oXx)' o Foscarini (jtod ujrr|-geTTioE oxr^v Kgx|xr| oxa 1574-7), öjtiuq xai dXXoi Bevexoi ysvixoi ngovox|XEg, e8ive LiEydXx] Eiicpaari axr|v exnaiÖEDori xod ixtirixoi) xai xod jtelxxod. 'Ioojq xai
14 Tft. Bancroft-Marcus 1977: 11 xai Pecoraru 1972: 398, or|ii. 53. O Pecoraro 6IUOT]jiaiVEl ÖTi to övo[ia Nerina ajtavrd otov Aminia tod Tasso, and tov oiroio iri)gE uXixö o XogTiiroriq yia Triv flavatgia xai titv EoaxpiXTj.
0 ODyygacpEag xcov ivTEpuEÖicov tod PivdXöoD xai Tt]q Aguiöaq va Eixe xaTa voD Evav TETOio jTgorcayav5ioxixö oxöx.o.
TA INTEPMEAIA 1TOY BA2IZONTAI2TON ANGUILLARA
H xEXVixr] xr|q 6iaoxEDr|5 Eivai 6aoixd T| iöia (iE exeivt| xüjv ivxEg[iE6ia)v jtod jtgosgxovxai anö xov Tasso, aXXd o xövoq Eivai u.dXXov sXacpgöxEgoq, ue s|ai-gEon, xo ivxEg(i.£Öio xx|q noXD|£vr)q (ag. 8), noD 0a oxoXiao0Ei xEXEDxaio. Avxi-9exo ue xov Anguillara. o Xogxdxor]q öev ntgiogitöxav anö xr|v avdyxri maxi)q anööoar)q xtov MeTafiogqojOEOjv xod 06iöioD' avatr|TODOE EDxdgiaxa öga|.ia-xixd öXETq, öxi avayxaoTixd ue UETauogcpcooEiq, Ta onoia 9a anoXdu6av£ to xgi]Tixö xoivö. Aio9avörav Eno(iEva)q EX£D9£goq va aXXdtjEi opiauEva ngdy-Liaxa aTi]v nXoxr).
H iGTogia tod FXaxixoD, Trig Kigxrig xai tt|5 "ExoXXag xaxaXa|.i6dvEi agxE-xt| ExxaoT| otov Anguillara. H XxuXXa, (ria öpiogipT] xögx| anö TT] Mtaor]yx], axoiiEi tiq Exu,DaTr]QEi)öELq xr]q GaXdaaiaq vu(itpr]q TaXdxEiaq, öxav xr]v |exci)0i-^£i anö uaxgid o EXaiixog xai xr]v sgiuxEiiExai. Tr| qiXEgtagEi, aq)r]yoDUEvoq xr]v laxogia tt]5 (.iExa[(ögtpüjar|q xod oe OaXdooio 9eö, aXXd exeivt] cpEtiyEi xqe-Xovxaq, anüj0r]|.iEVT| anö xr]V nagdEEVT] öxj)T| xod (uaxgid ngdoivr] yEVEidöa. ODpd xpagioD xtX.). H xgrrrixr) öiaoxEDi] (ivTEgpiEÖio 6) agxi^ei exe! nou o rXaiixoq EgxETai va odu6ouXedt£1 tt| (idyiaaa Kigxr). Oi öüo TOno9EoiEq otov Anguillara —t] nagaXia xovTa oti] MEaonvT] xai TO axga)TT]gio tod Aariou. önoD ^£i o rXaiixoq— ODyxiuvEDOVTai, yia va EnixElrxÖEi r\ «Evöxr|xa xov xti)-goD», oe Eva noiuEvixö oxr]vixö (iE ögfiar], xr| axr|Voygarnia xai xüjv dXXwv ud-9oXoyixiöv ivx£g(iEÖi(ov.
O xövoq xod ivxEg(i£ÖioD Eivai xövoq eXutpgdq iXagoxgayojöiaq. O rXauxoq nagoDOidi^Extxi ojq EgwxoxxDnrjuEvoq OaXdoaioq Osöq- arpf|V£i va evvodOeI öxi sivai ogaxd 6pEy(u?vog, (iia noD piöXiq 6yT]XE anö xo vcgö. Sxov xaigExiouö xr]q, T) Kigxr] ExÖr|X(i)VEi (iia xdnoia Etiaio0r|aLa yia xt] Geixt) tod ÖDvau.r) xai tt]v (jjgaia tod Euipdviarp (O Anguillara ögioxEi avayxaio va exOeoei xr)v Egojxixr] Tt]q 6id9Eax| oe uiav acpT]yr|(iaTixr| napEvOEorp o Xopxdxar]q xo xdvEi aoxö (ie-Ott) xod ÖiaXöyoD.) Oxav o FXavrxog xr)v nagaxaXfi yta xdnoio i;ögxi noo va xdvEi TT] Zxx'XXa va tov no0f]oei, r| Kigxr], aöidvTpona, npoarpEpETai r] ioia, xa(iagojvovTaq yia xr\ 9fiia xaTayüoyf| TT]q. Tiq (layixriq TX|q ixavÖTT]XEq xai xo nXf|9oq xiuv Epaaxo'jv XT(q. O TXaDXoq npoona0Ei va Eivai oiaxpixixöq' ExGEld-i2,Ei xt|v ouopipid TT]q Kipxr]q (o rXaDXoq xod Anguillara Eivai XiyöxEpo aöpöq), Xeei ö(ui)q öxi exei t]6t] ötöaf.i xryv xapöid tod oxrrv oipaia ZxdXXo. rigocpavtjjq
01 nagÜEVLXEq x!JQEq xr]q ZxijXXaq SjEnEpvoDv xa dXXa nQoaovxa xr]q Ki.gxr|q.
Erpöaov o Anguillara oiriyEixai xr]v DnöXomt] loxogia oe arpi]yr|(iaTixr) u,op-cpr|, o XopTdTor]q ÖT](iioDpyT|OE xiq 0|nXi£q noD axoXoD0ODV xai En£<p£p£ axöur]
212
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEAIA
213
noXXeg aXXayeg axry Bqaar). 2 xryv iTodixrj sxdoxri, r\ Klqxt| 6di;£i aiiEOMg Linpog va ex6ixti0eI xiy SxuXXa xai 6ev Xeei ma Xe^t| oxov EXauxo, nov xryv jta-paxoXovGei xai xryv axoXovGei xaOiug nagaaxEvduEi Eva anaioio ipiXxgo, tqe-X£i Jtavw ott) GdXaaoa xai pixvEi xo vypd oxov dpyio dnov auvT)6ii;£i va xdvEi Lijrdvio r\ ZxvXXa. H dxuxr| ZxuXXa xoXvund xai LiexauopryxbvExai and xo axr)-605 xai xdxci) oe tqixiotxj oxuXa, uaivoLiEvr] \i£ Xvaaa. Sxo xpryuxd ivxeqlie5io, xo xoivd apxixd oev iiaGatvEi oil t| Kipxr| exei xaxEg ngoGsoEtg, av xai r| wio-xgiaia xi)5 ifatvExai oe avxicpaxixEg tppdaEig, xig oitoiEg 0 rXaxixog eivai noXv xouxdg t) ano6Xaxwuevog yia va hqooe^ei. H Kigxr| xdvei lidyia axr|v nrryr|, acpov r\ ZxvXXa nXevexai xai jilvei exei veqo, xaXcbvxag ovouaoxLxd xovg 6ai-U.OVEC, and xryv xdXaory avxd xai xa napd^sva cpibxa not) 5eixvouv 6x1 nervxav xa Lidyia tt|5 eivai xgononoiriaEig noti eyivav lie ngotpavt] Gsaxotxa yivr|xga. Acpoxi anoLiaxgiivsL xov EXauxo, ry iidyioaa anoxaXunm xo 5ia6oXix6 xiyg oxeoio va uETauopipcboEi tt| SxuXXa oe oxuXa. TivExai mavegd xcoga dxi r\ und-axEari xrig va xdvsi xr) SxuXXa va axoXouOsi xov TXauxo oav axiiXa oxr|v Eno-Xti trig ryxav ouyxaXuLiiiEvr) ajreiMj. <t>Euy£i xai atpr|VEi xr) axryvry EXsuQEpri yia Eva xctQiTWH^vo kou noXu diaipopExixd 8Eau,a xogixoioxixr|g aGiodxr|xag. MnaivEi ri SxuXXa lie Tig cpiXsg Tr)g (dXXog evag xopdg yuvaixwv o Xopxdxar]g xoug ayanot'OE, dmog deixvei xai t) EoaxpiArj) xai xogfivovv xdunoao. AXXd r| iioLgaia oxiyiiri nXryoidc;Ei' r| SxvXXa nr|yaivEi axryv nr\yr\ va dgoaiaxei. H yie-xaiiogqjorori xr|g cpaivexai dxi Ga xaXvnxdxav and xig dXXEg xoniXeg, noti Ga iiaCeuovxav yupco xryg exeivTy xr)v u>pa- iidXXov Ga rixav nXf|pr|g (xpryoiiionotou-aav dgayE xdnoio exnaioeuuivo axuXi;). 'Oxav enioxpscpei o EXauxog, o Xo-gdg xoxi 6eixvei xr|v xaXr| xov iiExauoguxoLiEvri, r\ onoLa, xdmog yEXoia, xov eto-xiGexai. Oi Opiivoi xov, xaGcbg owEi6r|Tonoiei to 5mXd naixvi6i Tr)g Kigxi)g, 6iaxdnTovTai and xiyv xaxaiyi&a not' xoxig 6iwxVEl dXoug and xt| oxrprr). Auto to ivxEgii.E6io exei xugiorg axond xo 0eau.a, aXXd r| Eixdva xrng xaxiag xr|g Kig-xr|g xai xryg Evmaxiag xoxi TXaiixot) Eivai 8ovndaia 6oolievt| xai XEixougyEi cog nagadEiyiiaxixd u,d6r]Lia xov xi naSaivEi xavEig av xaxaipEvyEi oe LidyiooEg (xai XEtoiEg vm)oxav noXXEg ottiv Kgf|Tr) EXEivr|g xr|g enoxiis).13
Ixo ivxEgv,E6io 7. 0 Xogxdxar)g exei LiExaxgEiiiEi xai ndXL Eva xvgicog aopr|-yr|iiaxixd xeihevo xov Anguillara oe GEaiiaxixd Egydxi lie XEnxovg xdvovg oxvv nagovaiaori tidv ngooiirncov. Ztttv iTaXixr) exSoxt), 01 AgyovavxEg, ue apxryyd xov Idoova, tpxdvow axr)v KoXxi&a xai t;T|xovv and xov 6aoiXid xo xqvoouuX-Xo &Egag. Tia va xo anoxxiiaouv, npensi va letJiovv 6vo dypioug xaiigovg, va ogytboovv xo xioiia, va xo anEigow lie 66vxia 6gdxovxa, va vixf|aow xovg no-XELiioxEg nov Ga Seoivxgcooovv xai va aitoxoiiirioouv xov rpt)Xaxa-6gdxovTa. H Mri6Eia. r\ xdgr] xov 6aaiXid, sgiOTEVExai xov Idoova. o onolog ExiiExaXXEiJExai xov sgojxd xr)g yia va ex£L Trl 6or|GEid Tt|g (KgEi va xdvEi [idyia lie to 6oTava).
15   n6. •LtdBrfc B 73-5.
Acpov naXstpEi lie xr| 0WEi6r|ar| xr)g, ovyxaxaxiGExai, lie xov dgo 6x1 Oa xt)v navxgsvxEi dxav qpxdoovv ott)v EXXdda. Tov LiaGaivEi iiExd xa Lidyia nov Eivai ajtapaixr|xa yia va ndpEi xo xgvadiiaXXo 6Egag. Oi Apyovairreg nov na-gaxoXovGovv l;r|xa)xgavYdt;ovv xaGcbg o Idoovag avxi[i£xconit,Ei xovg xavgovg, xovg noXEjiioxeg xai xov ogdxovxa. fevyow (ie xo nXoio xovg, naigvovxag fia-Xji xovg xo oegag xai xr| Mrideia.
To xgr|XLxd ivxEgii£6io aqyiXti iiexd xo ^Eipiuo xcov xavgcov xai ngiv and xr| onogd, Exxdg xai av xo ^et|jiiio nagiaxavdxav agxixd ngiv and xr|v Evag^r] xov 5iaXdyov. H Mr)6Eia E^riyEi oxov Idoova xi ngsnEi va xdvEi xai xov tKlxaEi 6ia6E6aicdoEig yia xov Epcoxd xov. H andvxr|or| xov Idoova Eivai yEiidxi) and ExqppdoEig axExixfg u.e «6EOj.i£var|» xai axovyExai xdntog avyxaXvu.Li£vr)' aLiopi-6dXX£i xavEig yia xr|v EiXixgivEid xov. Aev Eivai oaqpEg a£ noio or)Li£io on£gv£i xovg «ondgovg», avvxoiia dpiiog av£6aivouv oxri axr)vr| 01 noXeLiiaxEg xga6ai-vovxag xa anaGid xovg. O Idaovag xaxanxoEixai' x©Qig va xdvEi xaLiid ngoo-ndGsia va xovg noXELirioEi, nsxaEi xr| Liayixr| nEtga nov xovg axgetpEi xov Evav Evdvxia axov dXXo. (Ta nxcoLiaxa iaug OT0i6dt;ovxat oe iiiav axgr], ngoxEiiiE-vov v' aipiioovv xiogo yia tt| iidxr) lie to Tsgag.) ELicpavi^Exai o &edxovxag' xai ndXi xgonoxgaxEixai o Idoovag xai xov vnoxdoaEi xt0Pl5 ngoondGEia, gi-Xvovxag ndvco xov iiayixd 6oxdvia. Avxr| r\ LuxpotpvxLa xai r| anoxXEiaxixr| xov e§dgxr|OT) and xa lidyia 5ev Eivai xaOdXou xoXaxEVXLXEg yi' avxdv, dxav [idXioxa ovyxgiGovv lie rr\v avdgfiia xcov Sxavgocp-dgtov oto ivxEgiiedio 2- exei-voi 6oxiiid^ovv va axoxcuoouv lie xa onaGid xovg xa xsgaxa ngoxov xgr|OLiio-noLrjoovv xo iiayixd ga66i.
H Mr|6ELa EmaxgetpEi xai xov nagaxivEL va cptiyovv xr]v Ldia axiyu,r|. ngo-xEivovxag va avaaxr)aei xovg noXE(iiax£g yia va xaXvijiovv xryv vnoxo'jgiioii xovg. EvxfXcbg adidcpogog, xr|g Xeei «'Oncog GEXsig, ayanrixr) liov» xai xr|v acpri-vel liovt) va exxeXeoei xo oxeoio xiig. H Mri&Eia diaxd^EL xa nxibicaxa va ava-axr]Govv, gavxi^ovxdg xa lie vEpd xr)g nx|yr]g and xo axdiia xr)g- oiqxwvovxai, lie xr) dEovxrog avaxgixiaoxLxri navxoniLia aocpaXcijg, xai xryv axoXovOovv e|w and xr) oxtjvt|. llEga and xo ULiEao Gsaxgixd anoxeXEOLia yuag XEXOiag oxrivtyg, divExai yiia i5Ea xai yia Try lieXXovtixti oxadiodgoiiia xr|g MtydEiag, xryv onoia 6ev ngdxEixai va anoXaiioei o Idaovag. Aev undgx£L xinoxa texoio oxov Anguillara' ry n/.r]aiEOX£gri avaXoyia dgioxsxai oe 111a diaoxEviy xov uvGov, Kara xryv onoia r| MrydELa xaOvoxEpEi xryv xaxa5ico^r) and xov naxEpa xr]g xdvov-xag xoLiLidxLa xov adEXcpd xr]g xaL axogni^ovxdg xa. Eia xov IxaXd noirytr|, ry Mr|6Eia a6LxfjGr|X£ nEgioodxEgo an' d,xi T| i6ia aiidgxr]a£ — Liia dxvxT] xonfiXa nov xryv EXLi£xaXX£VTr|XE Evag adioxaxxog ^evog. Tov Xopxdxor], oev xov ne-giooEVEi aviuidSeia yia xig iidyioaEg.
To ivxEQLiEdio 10 ngoEpxExai and rrjv LOxogLa xov nvgaiiov xai xryg 0i-a6r|g. dnojg xryv arpryyEixai oto xejiievo tov Anguillara iy AXxivdiy otic udsXcpEg xr|g, not) ovyxivovvxai vnigoxa and xo ndGog xryg. (Avtd iowg vnoaxiygitei
214
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEAIA
215
xnv int66ear| dxi xa ivxEpLisdia atrtd npoogii^ovxav via «avioviou.a xugiu'jv», nou dgxite ii£ xov rigoXoyo xou AndXXcova.) Oi duo xoug Eivai noXu epcoxeu-pievoi, aXXd o ydpiog xoug eiinoditjexai and xi]v E/Spa xiov yoviiiiv xoug. And |ua %aQa^oa axov xoixo (n6. xo Ovxiqo xaXoxaiQivric; vv%xag xov Shakespeare), xdvouv oxedia va xXecpxouv. O riupapiog xdvei avxixXei&ia xou anixioiv cpeuyouv xpucpd and xa anixta xoug piEoa axri vuxxa, axoneuovxag va auvavxnOouv axo ddaog xai va nave ce pna Liaxgivr) ndXx]. IlpioxT] cpxdvei T| ©iadr], 6|icog cpEuysi Liaxpid yia va yXuxcbaei and eva Xiovxdgi lie aiLiaxa axo axdiia, nou TgadoXoydsi xo 6eiia lie xa gouxa xr|g xaL xo neaiiEvo nenXo xr)g. Ta LiaxcopiEva gouxa ohxtyovv xov ITuga^io axo auLinEgaaiia dxi T| ©10611 xaxa-6gox9Lirxr|X£ x' Etai iiaxaigcbvExai' xo aiita xou 6dipEi xoug Xeuxoug xagnoug xou dmXavou devxpou. H 0ia6r| xov dpiaxei exei ExoiiioOavaxo xai pixvexai ndvu) axo ^icpog xou. npoxou n£9dv£L, acpryyEixaL lie o6rp\iivi] cpiovu, xr)v laxo-gia xoug o" Evav nEgaoxixd. Oi yovfig xoug, nou ouLKpiXiciivovxai iiEaa oxi] 0Xi-iLir| xoug. 9d6ouv xo tEuydpi a' eva LiapLidgivo iivr||.icr and xdxe. oi xapnoi xr|g Liougidg eivai xdxxivoi.
O Xopxuxax|g apxitei xo ivxeppiedio axo ot|lielo nou t| 0ia6x| cpxdvEi axo pavxedou. Mt:xd xryv oiuXia xr|g axr|v onoia exOexei xt]v xaxdoxaar), axoXouOsi xov Anguillara apxExd maxd (axdini xaL oe xdnOLa Xoyonaiyvia (IE xo aipia, xa onoia 6a npoxiLioiiOE xaveig va elxe napaXEiipei), xytoinononyvxag xig oiii.Xieg xiov duo equixeullevcov xaOciig auxoxxovouv. riagd xr\v EuXoyx] EXxXiiar] xou rtugaiiou oxx\ ©iadr) va llt|v axoXouGi'iaEi xo napadeiyiid xou, Exeivr| eivai exolllil va xapcpiooei xo Liaxalgt, dxav piia oupdvia cpiovv'i xr| axaiiaxd, e§T]yd)V-xag dxi auLKpLXiiii6r|xav oi yoveig xoug xai dxi xo xpauiia xou riugapiou 6ev Eivai 6avdoLLio, aXXd iinogEi va yiaxgeuxel y£ dixxaiio. Auxd xo pioxido iinopei va npoEgxExai and xrrv Geruscdemme Liberala xou Tasso, dnou x\ Erminia (nou IsgEL and cpapitaxeuxixd ddxava) 6ev£i xig nXriyeg xou ayanniiEvou xrig Tancredi jie ta LiaXXid xtig, llovo xai liovo ytaxi dev exei 6ixxa(l0 r| aacr pdvi. riioxEudxav oxl xo dixxaiio cpuxpcovE iidvo oxig nXayiEg xt|g Aixxr|g axiiv Kgti-xr) xai r|xuv euguxaxa yvioaxdg o 9puXog yia xig lapiaxiXEg xou ididxx|X£g oe nXryEg EXaipicbv and 6eXu. Acfou yiaxpEUXEi o riugaiiog, nxfyaivouv va dgouv eva XiydxEgo daaioiiEvo jiEpog x' exei nEpiLiivouv xoug yovsig xoug (xai xov yd-[L,o xoug). Auxt) r| noXu xqtjtixt| aiaia ExoaaT] iaug r)xav n£ipa|iaxLa(idg axo veo Eidog xrjg Iragedia di liclo fine nou elxe EJilvor|0"8l o Girakli, xou onoiou T] xpayiodia Altile, itia dLaaxEuri lie aiaio t£Xog xr|g Orbecche, r)xav yvtoaxi'i axov Xopxaxax].16
To ivxEpuedLO 11 ELvai eva (idXXov enmdXaio 6ta)La yia iiiav anEXniaLiEvn xopiq, lie |.iia evxuntijoiaxT| Lidxrl (IE tEgag. Uxov Anguillara, o riEgoEag n£xd ndvoo and xrjv Ai.6ionia lie xo (pxeptoxd xou dXoyo, xov TlT|yaoo, dxav dXena
16   Bancroft-Marcus 1978: 143-4.
^nav aEiaydnxixr] xonEXa 6£iievt| yULivr) a' evav 6gdxo oxr]v axxt). Madaivei and xic onaajievEg, vxponaXsg xou6Evxeg xr|g dxi eivai t| ngiyximooa Avdgo-ficda. xaxadixaaiievri va xaxa6pox6iaxei and eva 6aXdaaio xepac yia va e|i-Xeio6ei t| aXaCoveia xrig )LT|xepag xr|g. Ka0iog nXu,aidl;ei r, neXtopia cpdXatva, x| AvdpoLieda axpiyyXitei xai oi yoveig xr|g 6gr|vouv. O FlEpoEag undaxexai axoug yoveig xt|c va xn oojoei, |i£ xov dpo dxi 6a xou xt| dibaouv oe ydiio- dexov-xai (xWDlS va ptoxriaouv xt|v AvdpoLiEda). O riEgoEag Enixi6Etai axr) (pdXaiva and xov nvjyaao xaL xeXlxu xt|v odriyei ox' avoixxd xai xr)v xdvEi nexpa lie xo xecpdXi xT|g Medouaag (agydxega XQTjoifionoieLxai and xig Nr|pr|ideg yia va cpxid^ouv xopdXXi). Emaxgecpei, evto xov eneucpT|Liei xo nXrjOog nou nagaxo-Xou6ei, xai igrixdei xri vutpi] xou. Acpou euxagiaxr|aouv xouc OEOUg. yiogxdi,ouv xov yd|.io xoug.
'Onojg xai pie xo ivxepLiEdio 6. o Xogxcixang iiExacpEpei xn dpdar] and xr)v axpoyiaXid a" Eva douxoXixd oxt]vix6' t| AvdpoiiEda xou eivai aXuaodELiEvr) avdjiEaa oe 6uo devxpa. Ioiog avai (.uodyupivi). ptia xai axnv apxi) exei xai"!-Xto|iEvo ji£ a£iivdxr]xa xo npdaojnd xi]g. Acpou axouoei xipv laxopia xrig, o ITep-aeag apveixai va nioxeipjEi dxi o 6dvaxdg XT|g Eivai 0£Xi]Lia xiov 9elov xai xr)-guaaExai unEpaamaxiic xr|g. noXE|.id xo xspag (Xiovxdpi; dpdxovxa: agxou-6a;) lie xr)v av6psia Xgiaxiavou mndxr|. Mdvo acpou xo axoxcbaEL, auaxi]V£xai cog yiog xou Aia (xai xr|g Aavdr|g) xai Eyyovdg xou Ayxiar] xai i;r|xd xo xepi xrjg. H Av6gopi£6a 6£XExai pi£ npoOupiia, acpou eivai xai oi 6uo and EuyEvixr) yevid!
AcprioaLiE xeXeuxaio xo LvxegLiedio 8, yiaxi o xdvog xou eivai xgayixdg xui xo 6eiia xou negioadxego laxogixd nagd Liu6oXoyLxd. BgLaxExai axig Mexa-(lOQfpxoatic, xou 06i6iou Xdyco xr)g Li£X(X(idprpcooT|g xi)g Exd6r|g, and xr| Xunr] xr)g. oe axuXi. To cpavxaapia xou AxiXXiia napouaidtexai ae dgaLia axov Aya-LiELivova Liexci xt)v dXcoor| xng Tgoiag xai anaixei va 9uaiaaxei r| noXu^evrp Ac(:ou auax£cp'6£i lie xov lEgEa KdXxcx. oxeXvei xoug dvdgeg xou va ndgouv xnv xonEXa and xrpv ayxaXid xr|g Lix)xegag xng, xa9ci>c liovov exai 9a TpuxdaEi x\ OdXaoaa. H noXu^evr] Linaivei negricp-ava xai, dXenovxag xov yio xou AxiXWa riuggo va xt]v xoixagei. xov ngoxaXei va xx\ 9uaidaei' dpicog xavEva av6gixd X£pi dev ngenei va apiaugcoaei xx|v nagOevixr) xr]g ayvdxr|xa xai xo nxcopta xi)g npenei va 6o6ei, dxi va nouXn,6ei, axiiv Exd6r| yia va xacpei. Eivai dpicog o KciXxag exEivog nou xi] 6uaLdCei' xai oi 'EXXx]veg nrTyaivouv xo nxcbpia xr\g oxlc Tgioddeg. H Exd6r| 0pr]vei apxexr) copa, udgitovxag xov AxiXXea' xeXixd na-gcccpgovEL, enixiflexai axoug 'EXXn,veg xai LiexapiogLpcbvexai oe axuXi.
To xgrpiixd ivxegpiEdio agxigei lie xoug 'EXXr|veg va aul,T|xouv yia noio Xdyo EfinodiLEi xr]v EniaxpocpT] xoug n 6ulilolie-vt| 9dXaaaa' o Aya^iepivovag xai o OduooEag auLicptovouv dxi Eivai avdyxr] va yivEi Liia Ei|iXaaxr|pLa 6uaia. Hacp-vixd, ELicpiavitExai xo cpdvxaaLia xou VExgou AxiXXsa xai anEuOuvEtai oe dXoug, anaixtbvxag xt| Guaia xng noXu^EV>ig. O AyaLi£|ivovag 6iaxdt,Ei, Lir| Of-
216 ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
Xovxag va ot£qt|OEi tt| %r\Qa xou ngid[iou and xo xeXeuxoio natdi nou xr]g exei lieivei. O Oouooeaq eitllievei dxi Eivai avayxaio xat o Huggog ansiXet lie 6La, av 6ev yivEi auxd jtou grixiioe o narigag xou. O AyaiiELivovag ujtovxogEi xat, evu) 01 dXXot JidvE va tpEgouv xrrv xonEXa, auXXoyt^Exai xryv xgaytxdxrixa xcov av9patnLvijjv, dniog xri Seixvei r| iioipa xou itQidiiou. Ta xaOfxaaxa xr}g C,ojt)c; xou Ilgid(.iou iiapxupouv av£|dgxrrtn, yvwor| xr|g laxopiag xou Tgiotxou IIoXe-Liou, evio iatog undgxEi x«l xdnoto ngoitrjvuLia yia xrrv xuxit jtou jieqilievei xov AyaiiELivova:
Xxt] SaaiXsid xov exdOsxo nXovaoq xai imoge/xsvog
xi' an' oXojvmv xmv SaoiXimv xov xdo/tov ^r/XsfiEvog.
Tgdvxa Jtatdid     o d%aooc,x' eOojqeie ofiiigooxd xov
xi' oXrifttgvlg jzaotxagrj eoxexexo r) xagdtd xov.
'OX01 xov TigooxvvovoavE xC 6X01 xov edovXevav
xai yiXoi xa SeXijuaxa va xdfiovv xoyvgevav
xou u' ev' avoiyooipaXio^a xwv oiiiiaxuiiv xov avxdjii
yiXoi oxgaxitiixEg Exgeitav ofijxgdg xov oav xaXdfii,
K' Eig xo 'oxsgo, a' sivxd 'tieoe! jzgajxd Elbe oxoxoifxiva
onjigog xov xa naiddxia xov xa jioXvayanrjfiEva
x' voxEga ajioBavE xi avxog oxo aiiia xwv Jiaibiwv xov
x't} yt;g exovxyj eypgiaoE xo aifta xo bixov xov
x' tj ^<uga xov egrj/ia^E, irivdog exaxaoxdOn
xai x' ovo/ud r£>/ e6ovXia^£ x't] evyevsid xt,rj EydOrj.
(Ivxeqlie6io 8,61-74)
'Oxav tpEgvouv xt|v HoXu|£vr|, xrig tuXdei auoxriQd aXXd lie auiindvta, jigoojtaGojvxag va xr| auLicpiXLiboEt lie xr| Lioioa xr|g (otov Anguillara undgxEi anXcog u.ta vu|r| ott|v avayxaidxr|xa aitodoxr|g xirq 9uoi.ag ajid xo 9uua). Exei-vt] ouuqxuvEi dxi o 9dvaxog Eivai JtpoxitidxEgog ajtd xx| axXa6id, tlxaEi oiling sXEog yia ya.Qr\ xr|q uirxEgag xr|g. O AyaLiELivovaq xiig Xeei dxi xdnoxE xOELa_ axrpxE va Guaidasi xr|v idia xou xr|v xdori, xr|V IcpiysvEia- ouxe auxd ngoegxExai and xov Anguillara. H noXuljEvr) jtEpvd Liia dXi&eqx] axiyiiii xaxd xt)v onoia 6£iXi.dt",£t, oxav o KdXxag xr|q dd^Ei axo xetpdXt xo oxscpdvi xr]q Ouoiaq' aXXd xiiq Xeei dxi 9a iraEi axov ougavd (xgioxiavixdq avaxgovioiidq, laoq avayxai-oq yLa va avaxoucpiaxEi xo xolvo). ExeLvx] avE6aLv£i axov xdqio xou AxLAXea xai o KaXx"? xaXEL xov Iluggo va xr| 9uoidaEL. O vEagdg xryq LiiXdEL axXr|gd xai EJiixEigEi va xt| gi'gEi oxa ydvaxd xr]q' EXEivr| xgaSiExai lie cpgixT) and xo 6e-6r|Ao dyyiyiid xou. MExd, yovaxLt^ovxaq iidvii xiyq. Xeei xa xEXEuxaia xr)q Xdyia (e6o) axoXou9Etxai moxd xo xeIu,evo xou Anguillara). TeXixo diicoq Eivai o llug-goq EXEivoq nou 6u9i^£i xo iiaxaigr o Xogxdxar|c nagaxoXouGr|OE xr|v ngd-xXr]OT| xr]q T|Q0)L6aq xou ixaXixou EnEiaooiou 105 xr| XoyLxi] xrjq Ex6aar|. H exxe-
INTEPMEAIA 217
Xeot] x»|q xonEXaq and auxd xov aiLio6n|>rj veo, lie xa npoaarmxd xou xivrixga, EnixeivEi xaxd noXu xr) auyxLvrtOLaxT| duvaur] xr|q Guoiaq, ELdixd yia doouq yviogil;ouv dxi o Iluggoq eixe oxotojctei Evav adEXipd xai xov naxt'ga xiqq.
O AyaiiEiivovaq Xundxai xr| vsxgr] xoraiXa xai ngoaeuxexai va uaXaxiboEi xibga o AxiXXsaq. 'Oxav u.naiv£i r) Exd6r|. lie xiq unriQExgiEq xr|q va oxr|gitouv xa xXoviOLieva xrrq 6ipaxa. xr]g Xeei ygiiyoga xr)v Ei6t)oi-| xaL 01 'EXXryvEq aopr|-vouv xiq yuvaixEq axov Gprjvo xouq. O Xogxdxar)q, cpgovi|iiog, auvxoLiEUEi xov GQiyvo XTjq ExdBrjg' yivExai exai mo ouyxivrixixdq, XMq'lc, xaxageq, nagaqjgoou-vt| r) avationgEnEiq LiExaiiogcpioaEiq. Oi novEiiEveq yuvaLxsg naigvouv xr|v Ilo-Xii^Evri yia va xri Bdrjjouv, OE6diiEVEg xryv eraGuLiia xr|g va lit|v xx\v ayyisEL av-dgixd xEgi.
O Xogxdxor|g, ue 6dar] ilia ^£grj a(pr|yr|or| xai xgEig OLiiXiEg, xaxaaxEuaoe uia iiivL-xgaywdiu iiEydXou nd9oug xai angdaufvou 6d9oug, lie ouvEnELEg ni-oto xai n£pa and XT)v idia xx\v ngu^r) xr)g 9uaiag. Zxov (.lovdXoyo xou AyaiiE-Livova, towg Eixt' EniigeaoxEi. and xoug ouXXoyiaLioug xou Goffredo yLa «xri oxXr)gr| avGgiiimvri xgaymdia» axo XX 73 x>ig Ger. Lib. xou Tasso r) and xrjv nEgiygaq)T| xou Gavdxou xou IlgLdLiou, lie xa oxdXid xr)g yLa xr]v xaxaaxpocrjixr) xou xuxr|, axo II 506-58 xr|g Aiveiddag xou BigyiXLou, iSiaig and xoug nevxe xe-XEUxaioug axixoug. Eipdoov x\ Liogipr] xojv ovoLidxiov Eivai eXXtivixt'i xaL dxi ixa-Xixr| (jx.y. OduooEuq avxi OuXiaEg, noXu|evr| avxi rioXLoeva, Exadt] avxL 'Exouiina), iacog va eixe 6ia6doEi 'Ourygo oxo ngioxdxuno, dxi avayxaaxixd oxn, 6T|iiu'j6r| diaaxEur) xou Aouxdvr) (16og aiurvag- navouoidxunri avaxumoair. Walton 1979). O xgdnog nou xgrioiitonoiEt xov xogd xai x\ aioGr|OTi xou xgayt-xou riGouq xai dtdvotag unodEtxvuouv dxi eixe Eniar|g dtaddoEi xoug 'EXXr)VEg xgaytxoug, EiSixd, towg, xov Ayaiieiivova xou AloxuXou, xr|V Avxiydvrj xou 2o-tpioxXr'] xai xr|v Exd6r\ xai xr|v kpiyeveia ev AvXidi xou EugmLcrr]. A'^lI^ei va m\-liekdGeL, xdoo yia xr|v EgoiqsiXn doo xai yia xa ivxEgiiEdia xou Xogxdxar|, dxt xo xgrixtxd xoivd 6ev e!xe avxiggiiari oxo va nagioxdvovxai Ent oxr)vr|g 6taLot Gdvaxot, av xai 6a avxi&gouos tomq iie tpgixr], dnioq o Ogdxtog, oxr| acpayr| naidnbv («ne pueros coram populi Medea lrucidet»: «r] MridEta 6ev 0a EngEnE va oxoxwoEi ta naidid xr)g imgoaxd oxa ttdxta xou xoivou», Ars Poetica 185).
TA INTEPMEA1A TOY <POPTOYNA TOY
Aev elvol duvaxdv va yivEL ouyxgixixr) itEXexr] exeivaw xorv tvxEgneditov nou 6ev ygdqpxrixav and xov Xogxaxor] xai xwv onoiwv ol nr]yEg Eivai dyvutoxEg- o yEVLxdg xoug xagaxxr)gaq tpaivEtai and xr|v nEgiXiitpr| xoug. Qoxdoo, ty oxeaiy avdiiEaa oxa duo ngtbxa ivxEgpsdia xou <t>ogxovvdxov xou <I>doxoXou xai xov Adone xou Giambattista Marino a^il;£i oiyouga va 6i£geuvr)9Ei. tcpdoov o Pecoraro Entor)LiaivEi nEtoxtXEg avaXoyiEg, nou 5eixvouv nEpioodxEgo dtiEOT]
21X
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
INTEPMEA1A
219
KV.Q& £u.u,£.or| EJiiögaoii. Yjidgxouv £Jiior|g öopuxeg ouoiÖTT|t£g xai agxEid jti-arig jtagaopgdaEig x«giwv jtou atTigi^ouv xrp/ ujt66eaf| tou, av xai 01 öiacpo-geg Eivai jioXu jilo evxujccooiaxEg ajtö xig opioiÖTTpeg.
o Adone elvöl Eva öuavör|xo EyxEipaXixö Egyo, ue eixoöl dopiaxa ae ottava rima, yEicdxa aXXrfyopixoüq au|i6oXiououg. Ilagd xa jioXXd cogaia negiygucpi-xd xcupia toxi, Eivai aviapö yia uag af|u,Ega, exqi jtou u.oidgEi va ygdopxr|XE [iE axonö va u.EXExr]0Ei ajxö Xöyioug cpiXoaöcpoug. oi ojxoioi Oa ougurouaav uExd xt] ariuaaia xon u,e xoug auvaösXcpoug xoug oe xditoio axa5x|u.aixö aguivdgio. Ta xgrrxixd lvx£gu.£ÖLa, av xai &ev xouc Xeijxei xdjtoio cpiXoaocpixö cxoixeio, eivai aarntbg au.£aöx£ga xai jtLO l^covxavd, u£ ouiXIec cpxiayLiEVEg yia va jragou-aidaoiiv xa xugia ÖEÖoLiEva lie xpöno ueoxö xai EuxdgLaxo, xa9cng xai yLa va cpavEpcbaouv xig avxixgouöuEVEg a|ia)a£Lg xcov xgitbv GEaivcov (ivxEpuiöio 16) xai xrpv jtQoacojtix6xr|xa xcov opiiXrrrdjv. Eivai cpxiayLiEva yia xr\ axrrvrp ue axo-jiö va jiapaaxa9ouv a' riva xoivd Jtou ajtoxEXsixai xöao ajtö öiavoouuEvoug öao xai anö axEXixd au.a9eiq.
üxo jtotr|u.a xov Marino, r| Kgian, xou ndgr| (daua II) Eivai Eva ajtö xa itoX-Xd &iaxoaptx|xixd avExöoxa jtou auvÖEüvxai xaXagd [je xvrv laxogia xou ÄÖco-vt). Ol TQEig 0E£g ou[i6oXii;oxiv xr|v EjtiXoyri avdpiEaa axr| t^cor) xr|g ögdarpg (Hga), xou oxoxaaitoü (AÖT|vd) xai xr|g aioGriaiaxvig r|8ovr|g (Acppoöi.xT|)■ o ITdgi)g xdvsi xr| auvri9iaii£vr| avOpcomvri EmXoyr] DJTEp xon xgixoii. O jToirrrr|g öirp/sixai Jicbg ixExaijE x| Aixövoia axo xgajrigl xon au|inoaiou tcov 9ecov Eva XQi'OO urjXo u,e xx|v EJiiygacpri «va öo9t:i axrpv cogaiÖTEgrn», xcgoxaXcbvxag exoi avTibnXia oxig Oeec. H öiExöixr]aT] xr\g 'Hgag ujioaTT]pi<L,ETai ajxö xov dvöga xr|g xov Aia, xr]g A0T|vdg anö xov aösXcpö xx|g AjtöXXcova xai xr|g Acpgoöixrpg airö xov Egaaxr) xiig Äprp O Aiaq OECugEi öxi Eivai axaxdXXr|Xog yia xgixr)g, arpox) Guv&EExai xai u.e xig xpEig imor|)t|(pi£g, airocpaoi^Ei Xomöv öxi xo 6ga6sLo jrgEJTEi va arcovEiuEi o ndgr)g, yiog xou 6aaiXid xiig Tgoiac Flgidpou. Ol 0E£g ödtouv xa xaXd xoug xaL auvoÖEUovxai airö xov EgLir) axig öaoiouEVEg irXayLEg xt]g 'Iöiig oxt] (tguyia, örtou Cei o ndgrig aav ßooxög xai Egtaxoxgojtsi, ue xt)v Oivovn, (Enon axa ixaXixd x' exoi Nevcj ata xgr|tixd). O Egur|g xou avaxot-vcovEi xr|v aitöcpacx) xou Aia xai o ndgrig Ö£x£xai aJigöOuua va exxeXeoel tmv EvxoXr). MiXdEi he tt\ asigd TT|g xd0E Beo, ÖTiXwvovxag öxi exeivt] 8ixaiouxai va jxdgEi xo |rr|Xo- o üdgrig aitavxd oe xd0£ u,ia \k. Euyevgia, aXXd xwgig va jxaigvEi 9£ar|. AvLxavog va aixoipaaioei, xoug ^ixaei va 6ydXouv xa gouxa xoug. H Acpgoöixri xou xdvEi jigö0uu.a xo xaxlgi- 01 dXXec xt| uxuouvxai ue öia-(ragxugiEg. O ndgr|g naigvEi xaxd (iEgog xt|v xd0£ uia xoug yia löiaixEgr] auv-evxeu|t|, xaxd xr| &idgx£ia xr|g onoiag r| 'Hga xou uitöaxExai uXixri öuvau.r| xai öö|a, t| A0T|vd unEgoxr) axx\ [l&%r\ xai T] Atpgoöixri xr]v EXevii. O ndgrpg öivei xo uriXo axiyv Aipgoöixx|, jiou 3iavr|yugi£,Ei yia xov Ögiau.60 xn,g. H 'Hga xai r| A0r|vd xov xaxagioüvxai va öuaxuxrjOEi axo ueXXov, x| Acpgoöixri öicaig xou uitöaxExai xx]V aöidxojrrj jigoaxaoia xjyg.
Airö itXEugdg &our|g, xa xgx|XLxd ivxEgpiEOia Eivai agxExä xovxd axov Adone- oi optiXieg axoXouGouv oxeööv xr|v iöia aEigd, pioXovöxi xa £iiix£igr|ua-xa jiou jtgoodyovxai ouvx|9a)C SiacpEgouv. Tov Kgrixixö auyygaqpEa aitaaxo-Xoüoe x| 6gauaxojtoiiiOT| xr|g loxogiag xai r\ exBeotj xou Eivai evuxoxx] xai ajipöaxorcxrp Ol 0E£g exouv \iövo uia ouiXia yia va urcooxvigi'^ouv xig Öiexöi-xiioEig xoug, xaxaXryyovxag xd0E qiogd |ie xig ujtoaxEOEig Jtou Sivouv axrrv löi-aixEgn, owevxevgrr xöao r| öi£xÖixr|or| öoo xai x\ öwgoöoxia yivovxai ör||.io-aiiug. Aev undgxEi yupiviopia (o Adone Eixe xaxr)yogr|9£t yia aiaxgöxT|xa!)' Ttpoopavo'jg, oi 0£Eg r)xav r|6r| öoo EXarppd vxujiEVEg n,jtogoua£ va EJUTgeijiei T| xgr]xixi) o£pivöxr|xa. Ta yßiQia xr|g <pgaaxixx|g Liiur|ar|g öev euxpaviigovxai avay-xaoxixd [iE xr|v iöia OEigd, Evii) Eivai qjavEgö öxi o Kgrixixög ovyygaopEag xgx]-ciiiojioiTTOE xov Adone anXiug cog Jtrpyi) Yla OEvagio1 öev xi9sxai 0Eu.a XoyoxXo-itr|g. Yitdgxouv ogiauEVEg öiacpogEg axig opuXiEg xcov 9Eaivcbv (jtou ovo|idgov-xai 'Hga, HaXXdg xai Acppoöixrp). Aev xgx|aipiojtoiEixai r\ afeicoari xt]q 'Hgag va XaxgEÜEi xrpv opiogcpid xr|g o 'HXiog, EitEiör) oi Kg5]xixoi xaüxiCav xov 'HXio [iE xov AjxöXXcova xai o AiröXXojvag ujtoaxr]git;£i xrpv A0x|vd- oüxe xovil^Exai i\ öuvaiiT) xr]g öoo axov Adone. H naXXd&a öaaigExai oxt]v agEXT]- auxö ava-jcxuaoExai jtoXü jiEgioaöxEgo axo xgr|xixö ivxEg^iEdio, öjxou r\ AQx]vä ouvöee-xai ue xr\ oocpia xai xr| yEvvaiöxT|xa. Evcb r| AcpQoöixin xou Marino öt|Xü)vei ajtXd>g öxt Eivai cogaia, T] Acpgoöixri xou ivxEgpiEÖiou xovigEi xtj öüvau.x| xr|g, oe uia ouiXia Jtou 9upit^Ei xoug ax. A 277-96 xu,g HavwQiag. 2xov Adone, oi 9££g Eivai Evxujtüiaiaxd aXatövgg oe auyxgior| lce xig avxiaxoixEg xgrixixEg: «uöXig Jtou a^itßi auxö xo u,x|Xo va xo öexxco»!
To jtgci)xo xai xo ösüxEgo ^Ei>;og xcov ivx£g(i8Öicov xou <PogTovväiov (15-16 xai 17-18) auvöeovxai ue xa xoivd Jtgöacojta xou ndgx] (jtou q)£gv£i xt)V EXevt| axr|V Tgoia) xai xr|g Acpgoöixr)g (jtou jxgOEiöojroiEi xo evoxo t^Euydgi öxi o Me-vtXaog xoug axoXouGei xaxd Jtööag). H ExOgöxrjxa xcov 7tgoa6E6Xi"|(iEvcov 9eai-vcbv agxi^Ei xcoga va £xör|Xcbv£xai, evco r| jxgoaxaaia tx|g Acpgoöixrig öev 9a agxEOEi yia va acoOsi r| Tgoia. H ujioxcbgriau, tou ndgr] oroug jiEigaououg xiig aagxixrpg XayvEiag (oav xov PivdXöo, yfi)Qig xr\ (.iExaaxgocpr| tou) xai x| jcei-apiaTixf) dgvr]OTi tou jiaTEpa tou, xou ITIgidiiou, va EJiiaxpEtpEL xr|v EXevt| 9a cpEgouv xrpv xaxaoTgocpf| tou i'iaoiXiior tou teXeotoIou, to ojioio ji£gi|,iEVEi u6gioTixd o ndgrpg ötl 9a xXx|govopiT|aEi (ivT£p|ii6io 17).
SxoixEia ujTEg Trig TauTiar]g tou ouyygacpEa auxcov xcov ivxEgpiEÖtcov \x& xov <I>öaxoXo —Eva £jTixEigr|ua jtou öev ujrogoöiiE va rtgoE^ocpXf|aouuE, Ecpöoov Eivai ÖELiEva fiexä xo xeIuevo rrjg xcou.ii)öiag xai eyovv öiacpogExixr) xeiuevixt| ir.Q0£>i£uar|— jxagEXO'uv ogiapiEVEg amixTiaEig tou Xograxori a' auxd. H xcouco-öia xou ttöaxoXou sivai öiajroxiau.£vr| lce aJtör)xoug xr^g IlavüjQiac;, xr)g Egcoqji-lr/g xai xuv ivxEguEÖicov jiou jcgOEgxovxai axo xov Tasso. To LVXEgpiEÖio 15 eu,-cpavi^Ei aJir|XT|0£ig xr)g dcpi|x|g xou PivdXöou xai xr]g Agiiiöag axov xrino (ivTegpiEÖio 1) xai xr)g axT|vr|g lie xt|v Acpgoöixri oxryv xExagxr] jrgd^ri xr]g 77a-
220
ROSEMARY BANCROFT-MARCUS
vwpjag" 01aupinXoxeg xr)g iiogeoxaq axa ivxEpiiEdta 16 xat 17 Eivai oav ExrivEg oxa tvxep[.ie6ia 3 xat 4- wat xo ivxEpuidto 16 OuuiilEi or)uEia and xoug Xdyoug xou rotpgedou. O oxixog nagouaidt;£i xig axeXeteg xou OdaxoXou, ndpa noXXf| Xaapiiodia xat, xaLttd cpopd, avanr]pia' and xr|v dXXrp o xo:gaxxr|piaxixdg t/o-r|gdg guOfidg xr|s xtoLitodiag yivETCU Evxovdxegog oxa ivxegitEdia. H axExtxd aQX<iixr] yXcooaa jtQEJtEt va anodoftei axr)v aXXayu, Eidoug, xaOtug xa ivxEpLtE-dia Etvai T)0coixd xat ol xuiLuudiEg EXacpgEg. Ol opaXiEg sivai xaXd opyavojLtE-VEg oxa E3tLXEipT|Liaxc[ xoug xat tpaivovxat ngioxdxunEg, irgdyLia nou unodEi-xvuei dxi undgxEL xdnota nEipa dtxavixr|g gr]xopixr|g.
'Ojxcog xaL axa tvxEpuidta 3-4, ol aiiiaxr|gEg auyxpouaEtg avdptEaa oe 'EXXrp/eg xai Tpojeg negLopitovxat oe 6uo auptnXoxEg LtopEOxag, lie xEaoegsLg noXEpnoxeg oe xd6£ nXeugd. H laxogia xr|g jtxa»a>*|g xr|g Tgoiag, nou napouatd-JlExai axo deuxEga llioo xou xeXfuxaiou ivxegitediou, 6aai£,£xai oxr| dEuxEgi] ga-tpiodia xi]g Aiveiddag xou BigytXiou (n6. nagandviu axExixd lie xo ivxEgLiedio 8), (.ie xr| 6gdar| noXu anXonoir|iiEvr] xat tSionevr| and andaxaor|. H ddXia taxogia xod Sivtova xaL o cppixxdg Odvaxog xou Aaoxdovxa anooiumouvxai, av xai xQtlot|ionoisixai t| ngo£i&onoir]air| xou xeXeuxaiou va cpjuXaxxouv and xov 'Inno. O Vincent (1980: 192) nagaxr|gr|0£ dxi ot ox. 127-30 iotog anrpxouv xov axi-xo xou BtpyiXiou o-timeo Danaos et dona ferentes» («qpo6dptat xoug Aava-oug axdfo] xat dxav cpfgvouv &tbga»)' EivaL Evdiacpfpov oxl r\ XeEt| «'EXXr|V£g» avxLxaOioxaxat pt£ xr| Xe|ii «Ex0gdg», anocpEuyovxaq xo axiyLta (nou Ga r|xav npoadXujtxd yta xo xgr|xtxd axgoaxr]pio) xat divovxag yEvixdxEgr) EtfagLioyr) oxr|v tdsa.
I xov BipyiXto, o AtvEiag nEi0Ei pie LieydXi] duaxoXia xov naxEpa xou va xov ouvo6euo£i axrpv Etjopia nou xou iiiXXexat, evoj anocpaotoxtxdg nagdyovxag ei-vat Evag dtdxxovxag aaxEpag' xo xgr|xixd ivxEpfiedto auiinuxvcovei auxd xo Enetaddio as duo auyxivr|TiXEg oiuXtEg, nou OuLtiilouv adgioxa xoug ox. II 639-49 xat 707-10 xug Atvetddag. 2xo ivxEpLuidio, o Aivaag dyaivEt and xt|v ndXr] lie xov naxEga xou, xr| yuvaixa xou xaL xa 6uo xou itaiSid' oxov BtpyiXio, tp£u-y£i lie xov Ayxiorj, xn,v KgEOuoa xaL xov 'IouXo, xdvEt d|itog xr|v Kgsouoa xaO' oddv xat, dxav yupit,£i, ouvavxd xo cpdvxaoLtd xrig, nou xov npoxpfnEi va ava-uixr]OEL xr|v xuxil xou. Ta ivxEpLiEdta, avxiOExa u£ xt]v Aiveidda, 8ev ygdtfjxr|-xav yta va ULtvr|aouv xr|V tdguat) xr|g Pw^t)g, aXXd yia va nEgtygdi))OUV xtg at-XLEg xat xa ndOr) xr|g nxtoarig pitug ndXr|g. H nxcboT) xr)g Tgoiag ngoxXV-|6T)XE and xu|V apiagxia xou Ildgr|- atjiou X£r|Xaxri9T)X£ T) ndXr|. ot Emt;u)VX£g Eivat xa-xadtxaoLLEvot va E|ogtoxouv. To xeXeuxoIo diaxtxo xou Ayxiot] xo dEixvEt auxd xaOagd:
INTEPMEAIA
221
Ta Lvx£gLt£&ia auxd ouvo6euoe'v Lita xtottcodia ygaLtLt£VT| yugto oxa 1655, Enxd xgdvia LiExd xrrv £vag|r| xr|g noXtogxiag xou Xdvdaxa. r| onoia, nagd xx| yevvaia avxioxaori xcov xaxoixwv xou, xoxeXtjIe oe ouvOrixoXdyriori uneg xtov OOtoLiavcbv xat E^ogia yta noXXoug Kaoxpivoug. OaivExat noXu ntOavdv va ygdcpxryxav and xov (I>daxoXo avd|j.Eaa axa 1648 xaL 1655, oe pia Enoxrj nou ot anoxXeLOjiEvoi axrrv ndXr] niaxsuav dxi r\ noXiopxia fjxav XLntogia yia xtg aLiapxieg xoug.
'Oqjov xai xojg ta xguiaza SovXov zoi noXniiig, yaXovoi xai etg xov dvefio nkfinov xat 6aatXeteg!