Daktylský pentametr

— u u  — u u  — || — u u  — u u  — (poslední syllaba obou kól je indifferens).


Propertius 2, 8, 8: vinceris aut vincis || haec in amore rota est.


Elize v diairesi, Catullus 68, 10: muneraque et Musar(um) || hinc petis et Veneris.


Hiát v diairesi, např. Catullus 67, 44: speret nec linguam esse nec auriculam

quare cur te iam || amplius excrucies? (Catullus, 76, 10)


Slova obou hemiepés řazena ve stejném pořadí: quo poteras trepidis || utilis esse reis (Ovidius, Ex
Ponto, 2, 2, 52).


Chiastické postavení, Ovidius, Tristia, 3, 1, 80:       privato liceat || delituisse loco.

·         Obvyklé verše, co se syntaxe týče, Ovidius, Fasti, 1, 13 a 14:

            Caesaris arma canant alii; nos Caesaris aras,

                        et quoscumque sacris addidit ille dies.

·         Méně obvyklé verše (jedna věta obsahuje dvakrát dva verše), např. Ovidius, Fasti 3, 517n:

            sex ubi sustulerit, totidem demerserit orbes,

                        purpureum rapido qui vehit axe diem,

            altera gramineo spectabis Equirria Campo,

                        quem Tiberis curvis in latus urget aquis.

·         Nejméně obvyklý je následující typus, Propertius, 4, 10, 39-42:

            Claudius a Rheno traiectos arcuit hostes,

                        Belgica cui vasti parma relata ducis

            Virdomari. genus hic Rheno iactabat ab ipso,

                        mobilis e rectis fundere gaesa rotis.

·         Epigram na spartské hrdiny padlé u Thermopyl připisovaný Símónidovi z Keu, do latiny
přeložil Cicero, Tusc. 1, 101:

ὦ ξεῖν᾽ ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ὅτι τῇδε

κείμεθα τοῖς κείων ῥήμασι πειθόμενοι


Dic, hospes, Spartae nos te hic vidisse iacentes,

            dum sanctis patriae legibus obsequimur.



Ovidius Amores I, 1


  Arma gravi numero violentaque bella parabam


              edere materia conveniente modis.


  par erat inferior versus – risisse Cupido


              dicitur atque unum surripuisse pedem.

5

  Quis tibi, saeve puer, dedit hoc in carmina iuris?


              Pieridum vates, non tua turba sumus.


  quid, si praeripiat flavae Venus arma Minervae,


              ventilet accensas flava Minerva faces?


  quis probet in silvis Cererem regnare iugosis,

10

              lege pharetratae Virginis arva coli?


  crinibus insignem quis acuta cuspide Phoebum


              instruat, Aoniam Marte movente lyram?


  sunt tibi magna puer nimiumque potentia regna;


              cur opus adfectas, ambitiose, novum?

15

  an, quod ubique, tuum est? tua sunt Heliconia tempe?


              vix etiam Phoebe iam lyra tuta sua est?


  cum bene surrexit versu nova pagina primo,


              attenuat nervos proximus ille meos;


  nec mihi materia est numeris levioribus apta,

20

              aut puer aut longas compta puella comas.


  Questus eram, pharetra cum protinus ille soluta


              legit in exitium spicula facta meum,


  lunavitque genu sinuosum fortiter arcum,


              quod que canas, vates, accipe dixit opus!

25

  Me miserum! certas habuit puer ille sagittas.


              uror et in vacuo pectore regnat Amor.


  Sex mihi surgat opus numeris in quinque residat:


              ferrea cum vestris bella valete modis!


  cingere litorea flaventia tempora myrto,

30

              Musa, per undenos emodulanda pedes!



  Callimachus, ΕΙΣ ΛΟΥΤΡΑ ΤΗΣ ΠΑΛΛΑΔΟΣ (T), 1–22

  Ὅσσαι λωτροχόοι τᾶς Παλλάδος ἔξιτε πᾶσαι, (1)

    ἔξιτε· τᾶν ἵππων ἄρτι φρυασσομενᾶν

  τᾶν ἱερᾶν ἐσάκουσα, καὶ ἁ θεὸς εὔτυκος ἕρπεν·

    σοῦσθέ νυν, ὦ ξανθαὶ σοῦσθε Πελασγιάδες.

  οὔποκ’ Ἀθαναία μεγάλως ἀπενίψατο πάχεις, (5)

    πρὶν κόνιν ἱππειᾶν ἐξελάσαι λαγόνων·

  οὐδ’ ὅκα δὴ λύθρῳ πεπαλαγμένα πάντα φέροισα

    τεύχεα τῶν ἀδίκων ἦνθ’ ἀπὸ γαγενέων,

  ἀλλὰ πολὺ πράτιστον ὑφ’ ἅρματος αὐχένας ἵππων

    λυσαμένα παγαῖς ἔκλυσεν Ὠκεανῶ (10)

  ἱδρῶ καὶ ῥαθάμιγγας, ἐφοίβασεν δὲ παγέντα

    πάντα χαλινοφάγων ἀφρὸν ἀπὸ στομάτων.

  ὦ ἴτ’ Ἀχαιιάδες, καὶ μὴ μύρα μηδ’ ἀλαβάστρως

    (συρίγγων ἀίω φθόγγον ὑπαξόνιον),

  μὴ μύρα λωτροχόοι τᾷ Παλλάδι μηδ’ ἀλαβάστρως (15)

    (οὐ γὰρ Ἀθαναία χρίματα μεικτὰ φιλεῖ)

  οἴσετε μηδὲ κάτοπτρον· ἀεὶ καλὸν ὄμμα τὸ τήνας.

    οὐδ’ ὅκα τὰν Ἴδᾳ Φρὺξ ἐδίκαζεν ἔριν,

  οὔτ’ ἐς ὀρείχαλκον μεγάλα θεὸς οὔτε Σιμοῦντος

    ἔβλεψεν δίναν ἐς διαφαινομέναν· (20)

  οὐδ’ Ἥρα· Κύπρις δὲ διαυγέα χαλκὸν ἑλοῖσα

    πολλάκι τὰν αὐτὰν δὶς μετέθηκε κόμαν.


Heliodorus, Aithiopika, III, 2


Τὰν Θέτιν ἀείδω, χρυσοέθειρα Θέτιν,

Νηρέος ἀθανάταν εἰναλίοιο κόραν

τὰν Διὸς ἐννεσίῃ Πηλέϊ γημαμέναν

τὰν ἁλὸς ἀγλαΐαν ἁμετέραν Παφίην,

ἃ τὸν δουρομανῆ τόν τ’ Ἄρεα πτολέμων (5)

Ἑλλάδος ἀστεροπὰν ἐξέτεκεν λαγόνων

δῖον Ἀχιλλῆα, τοῦ κλέος οὐράνιον,

τῷ ὕπο Πύρρα τέκεν παῖδα Νεοπτόλεμον,

περσέπολιν Τρώων, ῥυσίπολιν Δαναῶν.

ἱλήκοις ἥρως ἄμμι Νεοπτόλεμε, (10)

ὄλβιε Πυθιάδι νῦν χθονὶ κευθόμενε,

δέχνυσο δ’ εὐμενέων τάνδε θυηπολίην,

πᾶν δ’ ἀπέρυκε δέος ἁμετέρας πόλιος.

τὰν Θέτιν ἀείδω, χρυσοέθειρα Θέτιν.


Sofoklés, Oidipús král, 151-158

ὦ Διὸς ἁδυεπὲς φάτι, τίς ποτε τᾶς πολυχρύσου

Πυθῶνος ἀγλαὰς ἔβας

Θήβας; ἐκτέταμαι φοβερὰν φρένα δείματι πάλλων,

ἰήιε Δάλιε Παιάν,

ἀμφὶ σοὶ ἁζόμενος· τί μοι ἢ νέον (155)

ἢ περιτελλομέναις ὥραις πάλιν ἐξανύσεις χρέος;

εἰπέ μοι, ὦ χρυσέας τέκνον Ἐλπίδος, ἄμβροτε Φάμα.


Seneca, Oidipús

Te Tyrrhena, puer, rapuit manus,
et tumidum Nereus posuit mare,         450
caerula cum pratis mutat freta:
hinc verno platanus folio viret
et Phoebo laurus carum nemus;
garrula per ramos avis obstrepit;
vivaces hederas remus tenet    455
summa ligat vitis carchesia.
Idaeus prora fremuit leo,
tigris puppe sedet Gangetica.
Tum pirata freto pavidus natat,
et nova demersos facies habet:            460
bracchia prima cadunt praedonibus
inlisumque utero pectus coit,
parvula dependet lateri manus,
et dorso fluctum curvo subit,
lunata scindit cauda mare                   465

Horatius Carmina I, 7

Laudabunt alii claram Rhodon aut Mytilenen
     aut Epheson bimarisve Corinthi
moenia vel Baccho Thebas vel Apolline Delphos
     insignis aut Thessala Tempe;
sunt quibus unum opus est intactae Palladis urbem               5
     carmine perpetuo celebrare et
undique decerptam fronti praeponere olivam;
     plurimus in Iunonis honorem
aptum dicet equis Argos ditesque Mycenas:
      me nec tam patiens Lacedaemon                                     10
nec tam Larisae percussit campus opimae
     quam domus Albuneae resonantis
et praeceps Anio ac Tiburni lucus et uda
     mobilibus pomaria rivis.
Albus ut obscuro deterget nubila caelo                                  15
     saepe Notus neque parturit imbris
perpetuo, sic tu sapiens finire memento
     tristitiam vitaeque labores
molli, Plance, mero, seu te fulgentia signis
      castra tenent seu densa tenebit                                        20
Tiburis umbra tui. Teucer Salamina patremque
     cum fugeret, tamen uda Lyaeo
tempora populea fertur vinxisse corona,
     sic tristis affatus amicos:
'Quo nos cumque feret melior fortuna parente,                      25
     ibimus, o socii comitesque.
Nil desperandum Teucro duce et auspice Teucro:
     certus enim promisit Apollo
ambiguam tellure nova Salamina futuram.
      O fortes peioraque passi
mecum saepe viri, nunc vino pellite curas;                            30
     cras ingens iterabimus aequor.'


Horatius Carmina IV, 7

Diffugere nives, redeunt iam gramina campis
     arboribus comae;
mutat terra vices et decrescentia ripas
     flumina praetereunt;
Gratia cum Nymphis geminisque sororibus audet               5
     ducere nuda chorus.
Inmortalia ne speres, monet annus et almum
     quae rapit hora diem.
Frigora mitescunt Zephyris, ver proterit aestas,
     interitura simul                                                                 10
pomifer autumnus fruges effuderit, et mox
     bruma recurrit iners.
Damna tamen celeres reparant caelestia lunae:
     non ubi decidimus
quo pater Aeneas, quo dives Tullus et Ancus,                      15
     pulvis et umbra sumus.
Quis scit an adiciant hodiernae crastina summae
     tempora di superi?
Cuncta manus avidas fugient heredis, amico
     quae dederis animo.                                                          20
Cum semel occideris et de te splendida Minos
     fecerit arbitria,
non, Torquate, genus, non te facundia, non te
     restituet pietas;
infernis neque enim tenebris Diana pudicum                        25
     liberat Hippolytum,
nec Lethaea valet Theseus abrumpere caro
     vincula Pirithoo.


Ausonius Grammaticics Latinis Burdigaliensibus...

Nunc ut quemque mihi

Flebilis officii

Relligiosus honor

Suggeret, expediam,

Qui, quamvis humili

Stirpe, loco ac merito,

Ingeniis hominum

Burdigale rudibus

Introtulere tamen

Grammatices studium.