CESKOSLOVENSKÁ AKADEMIE VED HISTORICKY 1'.lSTAV CSAV Sekce historická CODEX DIPLOMATICUS ET EPISTOLARIS REGNI BOHEMIAE IV 1 CESKOSLOVENSKÁ AKADEMIE VED Vedeckj redaktor doc. dr. Zdenek Fiala, kandidát historickych ved 1 CONDIDIT GUSTAVUS FRIEDRICH TOMI IV FASCICULUS PRIMUS INDE AB A. MCCXLI USQUE AD A. MCCLIII EDIDERUNT JINDRICH SEBÁNEK ET SASA DUSKOVA PRAGAE MCMLXII SUMPTIBUS ACADEMIAE SCIENTIARUM BOHEMOSLOVENICAE © 1962 Nakladatelství Ceskoslovenské akademie ved Praha PRAEFATIO um aliis exposz1erimus loci,~, q1.zanlo temporis spatio et quibus co11dicionibus hunc Diplomatarii iomum edencilicet l1rchivis publicis in Dresden, IV!agdeburg, Bautzen, Wroclaw (archivum publicum nec non archidioecesanum). Archiva quidem in Wroclaw exsistentia opere nostro iam confecto visitare nobis conligit. ltem Bibliolhecam Universitatis Lipsiensis (librorum manu scriptorum sectionem), Bibliothecam cenlralem ibidem nec non bibliothecam Seminarii historiae medii aevi perscruta11dae in Facultate philosophica Universilati.'> Humboldtianae Berolinensis suos nobis aperuisse thesauros grate profitemu1·. Cetera vero eius ge11eris inslituta, quae hoc loco beneficii memores nominamus, quae lamen visitare (cum laboris nostri damno) non potuimus, imaginum lucis opera· depictarum copiam uberrimam liberaliter nobis miserunt. Quorum nomina sunt haec: Archivum publicum Vindobonense, Arclzivum ¡Jublicum in Linz, Archiuum publicum in Graz (quae instituta etiam diplomalum imagines lucis ope depicias ex archivis monasteriorum Austriacis nobis comparaverunt), Archivum publicum 1Vlonacense, Archivum ordinis Theulonicorum in Gottingen, Archivum ordinis Theutonicorum Vindobonae, Bibliotheca Nationalis Vindobonensis, Bibliotheca publica Bavarica Monacensis, Bibliolhec<1 l\;fusei Britannici Londiniensis. 6 PRAEFATIO lmmensa eral copia eorum, qui nobis tam domi quam foris in munere nostro exsequendo variis modi.5 opem atque operam navaverunt efficaces. ]taque nihil nobis relinquitur, nisi ut omnibus summatim saltem debitas meritasque gratias agamus. 1Vonnullos apud numeros singulos commemoravimus, alios autem, quorum consilium atque opera maioris erant momenti, speciatim hoc loco inducere nobis visum esl. E viris doctissimis Austriacis hi nominandi sunt: Dr. G. Rath, consiliarius curialis, Archivi publici Vindobonensis moderator generalf,'), Dr. E. Zollner, in Universitate Vindobonensi professor, Dr. F. Hausmann, in universitale eadem venia docendi praeditus. E Germanía Dipl. arch. M. Kobuch Dresdensis et Dr. H. Schieckel Oldenburgensis. Materiam congerentibus modo insigni praesto nobis erant Pragae: PhDr Emma Urbánková, sectionis librorum manu scriptorum Bibliothecae Universitatis moderatrix, PhDr Jifí Prazák, Arclzivi Academiae scientiarum Bohemoslovenicae socius, PhDr Zdenek Kristen, in Universitate Palackiana Olomucensi docentis munere fungens; Brunae: PhDr Jirl Radimsky, Archivi publici Bru11ensis moderator. et PhDr Jaroslav Dfímal, Archivi civitatis Brunensis moderator. Censuram operis egit PhDr Zdenek Firila C Se, in Universitate Carolina Pragensi docentf.,., munere fungens, cuius benevolentiam grato animo recordamur. De loto opere ad finem perducendo optime meritus est sodalis nosler humanissimus PhDr Jaroslav Ludvíkovsk(J, in Universitate Purkyniana Brunensi professor, qui in quaestionibus philologicis solvendis, in textibus Latine reddendis nec non in plagulis legendis nos indefessus adiuvabat. Ministeria multa nobis et carissima et utilissima assiduitate promptu fecit PhDr Jifí Spévácek, Instiluti historici Academiae scientiarum Bohemoslovenicae socius, qui praeter alia hanc praefationem in Latinum convertit. Consiliis philologicis nobis summa cum benignitale succurrerunt: (in textibus Latinis) PhDr Antonin Hartman et PhDr Marie Michlová, (in textibus Bohemicis) PhDr Frantisek Trávniéek, Academiae sodalis, PhDr Milan Kopeck(J C Se, in Universitate Purkyniana docentis munere fungens, (in Germanicis) PhDr Leopold Zatocil, in eadem nostra universilate professor. Gratiae denique agendae sunt iis omnibus, qui nos in opere confi.ciendo quomodocumque adiuverunt. Quorum in numero erant cathedrae nostrae assistentes PhDr Miroslav Flodr C Se et Vladimír Vasku, historicus·promotus. Postremo etiam M. Veselá, coadiulrix nostra in documentis colligendis atque ordinandis, studiis nostris diligentissime praesto erat. Editioni imprimendae operam eximiam navavit PhDr Lad.islav Uléák, in aedibu.f) Academiae scientiarum Bohemoslovenicae tomi huius redactor, et Jaroslav Hrub(J, qui curam technicam operis imprimendi suscepit. Nominandi sunt etiam librorum imprimendorum curatores et typothetae, qui, ut hic líber quam maxime expolilus viris doctis traderetur, curam dederunt: .tWilos Dvorák, Oldfich Prosek, Antonln Strnad. Ad finem huius prae/ationis liceat nobis lectores benevolos ad1nonere nos omni siudio atque opera elaboravisse, ut opus conficeretur, quod scientiae temporis nouissimi postulatis omnibus nec non viae ac rationi, quibus hodie monumentorum scriptorum editiones parantur, ab omni parte responderet. Fragiliiate vero humana fieri certe potuit, ut in hoc opus, quamquam summa cum cura elaboratum, lamen vitia aut menda aliqua irreperent, quibus, ut viri docti ignoscant, precamur. Ceterum speramus /ore, ut brevi secundam huiusce diplomalarii partem edamus, quae omnes necessarios indices et corrigenda complectatur. In cuius praefatione etiam adnotationes aliquot ad operae nostrae methodum speclantes invenientur. Operis huius manuscriplum die 31. mensis Martii a. 1958 finitum est. Ea, quae ex illo tempore mulata sunt, respici iam non potuerunl. Dabamus Brunae die 26. mensis Aprili.() a. 1962. Editores PROLEGOMENA DIPLOMATICA AD SUMMAM REDACTA 1 ntra plurium annorum spatium, quos in praesenti opere parando consumpsimus, ad certas quasdam cognoscendi rationes et leges methodicas pervenire easque propria laboris experientia probare nobis contigit, e quibus tres tamquam normas in ipso operis introitu proponere statuimus: a) Rei diplomaticae explicandae quasi fundarnentum et necessaria condicio, etiam si tractandae sunt chartae privatae (quae minus recte ita vocantur, cum chartae quidem regís Bohemiae pro chartis privatis nequaquam haberi possint) supremi aevi medii, specialiter saeculi XIII., in quo praesens opus versatur, est et erit semper chartarum comprehensio graphica et stilistica, quae quidem nullo alio modo nisi apparatu diplomatico quam plenissimo collato ad effectum adduci potest. b) Quae materiae diplomaticae comprehensio sensu marxistico, si modo disciplina diplomatica postulatis scientiae historicae responsura est, necessario exigitur, videlicet ut chartae functio cognoscatur; ad quam cognitionem quae directa via non asciscitur clavem praebet ea ratio, quae ratio chartae vel chartae us·us appellari potest. e) Quod ad hanc chartae rationem exquirendam attinet, examinandi principia debent esse classes vel classium partes (ordines), quae existebant in illa societate, in qua quaeque charta orta e·st et ad quam valebat. Ad quas normas haec adnotanda sunt: Ad a) Haec sententia minus manifesta est quam esse videtur. Nihil enim audivimus de diplomatario, quod (ut praesens diplomatarium) chartarum materiam, posteriore saltem saeculo XIII. et in latiore territorio ortam vel ad eius modi territorium pertinentem, via et ratione vere diplomatica tractatam atque explicatam contineret. Neque enim existere potest, cum alteri condicioni quae item per theoriam tantum laudatur nondum satisfact11m sit. Quantum quidem sciamus, nos primi apparatum scientificum, qui tanto operi diplomatico serviret, construere ausi sumus. Ad b) Apparatus diplomaticus quamvis perfectissi1nus instrumentum esset formalis tantum, non realis (scientificae) cognitionis, nisi chartae examinatio plane et organice coniungeretur cum eius multiplici usu, qui constat e variis rationibus, quae ínter chartam et societatem intercedebant et quae cum ad chartae originem, tum ad eius functionem socialem determinandam vim habuerunt. Cum autem ex omnibus chartae rationibus maximi momenti sint duae, i.e. ratio, quae destinatario, et ea, quae editori cum charta intercedit, iudicamus esse necesse, ut studia diplomatica imprimis has duas praecipuas lineas et earum reciprocam cohaerentiam constanter sequantur. Ad e) Si varias rerum condiciones consideramus quaerentes, quis chartas, quas tractaturi simus, ediderit et quis eas acceperit, in quinque magnas 8 PROLEG0)1ENA classes chartae discedunt. Primo loco sunt chartae editae aut acceptae a membris regnantis familiae, cuí rex Bohemiae praeest, videlicet a summis feudalibus saecularibus; tum chartae editae au·t acceptae ab episcopis Pragensibus et Olomucensibus, qui ínter feudales spiri·tt1ales primum tenent locum; ad tertiam classem spectant chartae, quas varia ecclesiae instituta eorumque sodales ediderunt, qui est numerosissimus inferiorum feudalium spiritualium ordo; ad q11artam classem char·tae a nobilibus editae aut acceptae, scilicet chartae feudalium saecularium; ad quintam denique et postremam classem chartae editae aut acceptae a civitatibus earumq11e incolis, qui est solus ordo praeter feudales, ad quem chartae usus directe pertineat. Quae divisio primo aspectu in mentem revocare videtur illam iamdudum notissimam partitionem chartarum privatarum q.d. in charlas principum, episcoporum, spiritualium inferiorum, nobilium, civitatum. Verumenimvero haec partitio nova est, nempe in scientia posita, quod ea ipsa re significatur, quod ea ducti ad fundamentale scientiae principium pervenimus, statuentes chartae rationem ex ea quaestione directe pendere, cuius classis sit ille, ad quem charta pertineat. Hunc condicionum nexum ut exploremus, est ínter munera studii diplomatici, quod quidem nos animo conceperimus, munus sane praecipuum. Certiore sensu quaestio hic solvenda etiam ita poni potest, ut statuatur, quales sibi quisque apud nos condiciones illis temporibus, ad quae praesens opus spectat, effecerit, ut chartas et alias litteras edere vel accipere posset, vel quibus e causis et condicionibus cancellariarum et archivo1'um initia pendeant. lis, quae supra explicavimus, structura et natura introductionis, quae sequitur, destinata est. Expresse tamen est admonendum hanc introductionem non esse nisi summarium commentationis multo amplioris, quae Bohemice scripta est et cuius prima pars sub titulo ,,De chartae apud regem et episcopos in regno Bohemiae Venceslai l. temporibus usu'' (Sebánek-Dusková, Panovnická a biskupská listina v ceském státe doby Václava l.)in Commentationibus Academiae Bohemoslovenicae (Rozpravy CSAV) anno 1961 iam prodiit, altera sub titulo ,,De chartae apud inferiores feudales spirituales et saeculares nec non apud civitates earumque incolas in regno Bohemiae Venceslai l. temporibus usu'' (Sebánek-Dusková, Listina u nizsích feudálü duchovních a svetskych i u mest a jejich obyvatel V ceském státe doby Václava l.) brevi proditura est. Summarium, quod l1ic typis excudendum curavimus, ita quidem confectum est, ut Iaboris nostri methodus in universum intac·ta maneat, nimirum tamen nisi praecipuas conclusiones easque iusta argumentatione carentes afferre non potest. Est igitur illa maior commentatio, quam diximus, tam necessarium Codicis diplomatici complementum, ut lectorem praesentis tomi communiter eam consulere iubeamus. Sunt etiam alía quaedam in hisce prolegomenis breviter saltem explicanda. Iam primum monemus praesenti Codicis tomo chartas quidem inde ab initio a. 1241 usque ad regis Venceslai mortem contineri, verumtamen prolegomena eius ad totam Venceslai l. aetatem pertinere, ut non solum tomurn IV., sed etiarn praecedentem tomum 111. quodammodo introducant. Itaque hic systematice exquiritur, quae insti- PROLEGO~IENA 9 tuta diplomatica, qui scribae et notarii annis 1230 1253 apud omnes Bohemiae editores vel destinatarios fuerint, a quibus ad nos chartae illo tempore conscriptae pervenerunt. Quin prolegomena hoc modo extendere necesse fuerit, certe nemo est qui dubitet. Potius fieri potest, ut qt1is obiciat (sic enim ad alterum propositum transimus), 11e totam quidem aetatem Venceslai l. esse satis circumscriptam, de qua utilis monographia conficiatur. Quam obiectionem refellere possumus commemorantes nos, ante-. quam ad praesentem monographiam conscribendam accessissemus, multo Iatius temporis spatium perscrutatos esse, totam Pfemyslidarum aetatem, quod alia commentatio a nobis edita testatur (J. Sebánek-S. Dusková, Ceská listina doby Pfemyslovské, Charta Bohemica aetatis Premyslidarum, Sborník archivních prací VI.). Adiciendum est nos in chartis tractandis materia Bohemica non fuisse contentos, sed ad chartas scriptura et stilo a commtini usu distinguendos latiorem comparationern adhibuisse, cum, quantum possemus, proximam saltem terrarum Bohemicarum viciniam respiceremus. Ut ex ipsa operis nostri structura effici·tur, ne chartas quidem e terris Bohemiae adiacentibus provenientes aut eodem a nobis destinatas examinare supersedimus. E cont1~ario autem patet eius modi examinationem non id contendere posse, ut materiam, ad quam spectet, totam complectatur. Ubi nihil agitur neque agi potest, nisi ut radius quidam Bohemicus in externum orbem diplomaticum penetret. Dum antiqua studia virorum doctorum ad totum diplomatarium Bohemicum aetatis Pfemyslidarum edendum spectantia continuamus, volumus sane ex illis studiis omnia adhibere, quae sive typis excusa sive manu scripta adire potuimus, imprimís autem illam satis magnam collectionem chartarum descriptarum, cui ipse Franciscus Palacky, historiographus illustrissimus, prima fundamenta posuerat quamque postea vir doctissimus Gustavus Friedrich, recentioris diplomatarii Bohemici conditor, maxime auxit. Etsi una ex parte evitari non poterat, quin nonnullas copias huius collectionis, cum verba autographi variis de causis conferre non potuissemus, prorsus sequeremur, ex altera parte hoc loco in universum profitemur tractationem diplomaticam totius fere materiae, quam praesenti opere edimus, nobis solis obtigisse neque nos in hac re notabilius apparatu ab aliis collato niti potuisse. Per se porro intellegitur nos in hoc tomo IV., ubicunque id fieri potuisset vel utile visum esset, edendi regulas servavisse, quas v. d. Friedrich suo operi proposuerat quasque nos generaliter probamus. Erat tamen ubi ab his regulis declinare deberemus. Quarum declinationum nonnullae eius momenti sunt, ut in hac quamvis brevi praefatione attingantur. Quae ut ad seligendam, ordinandam, tractandam materiam diplomaticam pertinent, ita his articulis exponi possunt: 1) Materiam, quae ad diplomatarium Bohemicum spectat illa interim omissa, quae nisi in formarum libris ad nos non pervenit consequenter in duas partes distinguere oportet: a) acta, quae ad ipsam diplomatarii Bohemici stirpem spectant, i. e. ea fere, quae ab institutis et personis Bohemicis edita aut accepta sunt; b) acta naturae tantum complementariae, scilicet originis exterae, ubi de rebus et personis Bohemicis solae mentiones fiunt. 2) Materia diplomatica, quam sub a) posuimus, constanter integro textu, et ubicunque cura 10 PROLEOOMENA - - - - - - - - -- - - -- - - - - -- - -- - - - -- - -·-··-------- - - · --·-·institutorum Bohemicorun1 orta erat, etiam arte diplomatica elaborata edatur necesse est, cum materia sub b) posita no11 nisi regestorum forma edenda sit. 3) Qui dualismus, ut ita dicamus, ex ea re necessarie sequitur, quod diplomatarium Bohemicum erat et est diplomatarium territoriale q. d., unde efficitur, ut pari modo atque omnia diplomataria terri·torialia in ma·teria colligenda duas rationes, chartae originis et chartae rationis vel usus, i..espicere debeat. 4) Verumtamen cum non nisi illa prior ratio (se. originis) sensu diplomatico organica sit et diplomatarii propria, opportunum nobis visum est l1anc rem in novo diplomatario ita exprin1ere, ut in unoquoqtte diplomatarii tomo classis a) et b) suo quaeque ordine ch1--onologico disposita separatum locum obtineret. !taque ea materiae diplomaticae pars, quae hoc priore tomi IvT. fascículo editur, est partim materia classis a), videlicet propria codicis diplomatici materia, ad quam haec prolegomena, alio loco integro tenore excusa, pertinent (nun1. 1 295), partim materia classis b), scilicet acta naturae tantum complementariae (num. 296 474). Eodem autem modo chartarum materiam in omnibus sequentibus tomis disponere in animo habemus. 5) Haec rei solutio est quidem non solum in diplomatario Bohemico, sed universe i·n codicibus diplomaticis edendis nova et inusitata, attamen quin recta sit, nostra quidem sententia, iam ob eam causam dubitari non potest, quod eius principium communi studii diplomatici principio respondet. Si quis autem obiecerit hac materiae diplomaticae partitione interdum res inter se cohaerentes separari, contra dicere possumus necessariam totius operis unitatem registris, quae binos uniuscuiusque tomi fasciculos complectantur, servatum iri. 6) rfextus, qui nisi in libris formarum ad nos non pervenerunt, nullo modo curn materia sub a) posita misceri debent, quod v. d. F1·iedrich fecit, sed secundum rei naturam aut speciali Codicis tomo, quo toti formarum libri tractabuntur, aut quantum per se exsistunt, alteri, se. regestorum ordini sub b) inserendi sunt. 7) Spuriorum speciali serie, quam Gustavus Friedrich instituerat, reiecta modo in recentioribus diplomatariis usitato et probato spuria in eundem ordinem atque genuinam matcriam redegimus. Sunt fortasse alia, quae nos hoc loco de novo diplomatario instituendo explicare oporteat. Dicendum sit exempli causa, quo modo quaestionem solverimus, quae materia sit re vera diplomatario complectenda, quo modo capita chartarum nec non chartarum et sigillorum descriptionem disposuerimus, quas leges in exemplaribus manu scriptis aut excusis enumerandis nec non in libris et commentationibus allegandis servaverimus. Verumtamen cum omnia, quae ad novum codicem diplomaticum instituendum pertinerent, alio loco (J. Sebánek, Cesky diplomatár, Diplomatarium Bohemicum, Sborník prací filos. fakulty brnenské university 2, et Zásady vydání ceského diplomatáre, Diplomatarii Bohemici edendi rationes, ibidem 4) diligenter exposuerimus, animum lectoris eo convertere satis h.abemus. Summarium explicationis de via et ratione Codicis edendi lector extraneus, cui commentationes memoratae praesto non sunt, infra pag. 49 videat. Sk PR014EGOMENA 11 DE DIPLOMATIBUS BOHEMICIS VENCESLAI l. TEMPORIBUS EDITIS. l. D E C H A R TA E A P U D R E GE M E T R E G N A N T 1 S FA M 1L1 A E ME M B R A U SU. a) Venceslaus l. 11 Venceslaus iunior rex vel postea rex 160 littera-s edidit, quarum nonnullae in duobus vel pluribus exemplaribus ad nos pervenerunt, ut in summa 187 exemplaria exstent. Quo in numero sunt 150 chartae in 177 exemplaribus, originales autem chartae vel autographorum instar confectae 142. Prorsus in cancellaria (quod et ad scripturam et ad stilum attinet) 35 chartae ortae esse probantur: 11, 323 (A), 111, 21, 43 (A), 44, 54, 108, 146, 170, 175, 180, 209,227, 232, 240, 247, 260; IV, 17, 19(A), 26, 32, 33,44, 62 (A 1, A 2), 63, 64, 71, 80, 158, 165, 166, 169, 173 (Al, A 2), 175. Ceteris chartis conficiendis cancellariae sodales inaequaliter et maxime vario modo operam dederunt (11, 323 (B), 333; 111, 15, Reg I, 777, 111, 20, 24, 30 (A l, A 2), 32 (A l, A 2), 43 (B), 51, 56, 73 (A 1, A 2), 125, 135, 153, 162, 165, a. 1237, Nov. 26. pro Crucigeris (A 1, A 2, A 3 non excus.), III, 177, 183 (A, B), 188, 193, 195, 207, 208, 219, 226, 253, 257, 259; IV, 4 (A 1, A 2, A 3, A 4), 8, 11, 12, 23, 34, 39, 55, 65, 117, 118a, 149, 150, 151, 152, 153, 177 (A, B), 183 (A 1, A 2), 185 (A 1, A 2), 213, 214, 218, 241, 266, 288 (Al, A 2)), cum alias chartas destinatarius solus conficiendas curaverit (III, 22, 23, 26, 61, Reg 1, 868 (A 1, A 2), 111, 104, 116, 136, 138, 139, 158, 176, 212, 216; IV, 9, 10, 13, 15, 43, 56, 159, 168 (A 1, A 2, A 3), 171, 190, 232, 233 (A l, A 2), 234, 235 (A l, A 2, A 3, A 4), 236, 237, 239, 276). E 35 copiis una tantum, non solum quod ad stilum, sed etiam quod ad scripturam attinet, in cancellaria orta esse iure conicitur (111, 211). Vestigia stili cuiusdam e Venceslai notariis in compluribus chartis apparent (11, 343, 382; 111, 2, 55 cuius nisi Bohemicam versionem non novimus 62, 65, 102, 105, 115, 124 autographum recenti demum tempore deperditum est 130, 204, 228; IV, 19 (B), 27 Germanicam tantum versionem novimus 160, 170, 180, 188 (A, B), 207, 215, 216, 217). Alias chartas apud destinatarium confectas esse aut argumentis probari aut conici saltem potest (11, 319, 111, 129, 202, 223; IV, 238, 268), quattuor chartae arte diplomatica definiri non possunt. Praeter chartas habemus novem VencesIai mandata, e quibus tria in apographis tantum exstant (111, 1\43; IV, 248, 249), e sex autographis non nisi unum apud destinatarium (latiore verbi sensu) confectum esse probatur (IV, 167), de duobus, ubi orta sint, diiudicari non potest (IV, 40, 145), tria summam suspicionem movent (IV, 291, 292, 293). Denique registris papalibus una 12 PROLEGOMENi\ epistula Venceslai l. ad Gregorium IX. data (111, 145) inserta est, quae qu·od ad stilum definiri non potest. Chartam ab editoribus indigenis ad Venceslaum datam nullam novimus. (sd) Chartarum Venceslai l. scribae: V 1===V10: 11, 323, 333; 111, 44; (in chartis aliorum editorum: 111, 45, 196). V 2 V 28: III,15, 183 (A 1), 188. V 2a P JI 10: Reg I, 777. V 3 V 22: III, 20, 153 (in ch. al. ed.: IV, 37). V 4: 111, 21, 22, 61, 226. V 5: 111, 23. V 6: 111, 24. V 7: 111, 26, 212. V 8: 111, 30, 32 (in ch. al. ed.: 111, 31). V 9: 111, 43, 56, 125, 219; IV, 4 (A 1). V 10 V l. V 11 Johannes notarius: 111, 54 (in ch. al. ed.: 11, 371; 111, 142, 222). V 12 P 6: 111, 51 (in ch. al. ed.: 111, 173). V 13: 111, 73 (A 1). V 14: III, 73 (A 2). V 14a P JI 15: Reg I, 868. V 15: III, 104. V 16 = Wilhelmus notarius P JI 12: 111, 108, 146, 170, 175, 209, 240. V 17: III, 116. V 18 R 13: 111, 135. V 19: 111, 136. V 20: 111, 138. V 21: IIl, 139, 158. V 22 - \?' 3. V 23: 111, 162, a. 1237, Nov. 26. Pragae pro Crucigeris (non exct1s.) (A 1, A 2, A 3), 111, 257 (AR, tab. 36/1) (in ch. al. ed.: a. 1237 [cea Nov. 26.], Bohuslava de Cernuc pro Crucigeris (non excus.) (A 1, A 2). V 24: 111, 165. V 25 Cu 2: 111, 176. V 26: 111, 177. V 27 Hilarius n. P 2: 111, 180 (AR, tab. 35), 232. V 28 = V 2. V 29:. 111, 183 (A 2); IV, 233 (A 2), 234, 235 (A 1, A 2, A 3, A 4), 236, 237. V 30: III, 193. V 31: 111, 195. V 32: 111, 207. V 33: 111, 208. V 34: lll, 216. V 35 =~ P 3 R 15: 111, 227, 260. V 36 Reinboto notarius P JI 9 Cu 8: 111, 247; IV, 17, 19, 33, 44 (in ch. al. ed.: IV, 182). V 37: 111, 253 (in ch. al. ed.: IV, 67). V 37a: IV, 32, 65. V 38: 111, 259 (AR, tab. 37/l); IV, 26 (in ch. al. ed.: lII, 258). V 39: IV, 4 (A 2). V 40: IV, 4 (A 3). V 41: IV, 4 (A 4). V 42: IV, 8, 276. V 43: IV, 9. V 44: IV, 10. V 45: IV, 11. V 46: IV, 12. V 47: IV, 13. V 48: IV, 15 (in ch. al. ed.: IV, 121, 196). V 49: IV, 23. V 50: IV, 34. V 51: IV, 39. V 52: IV, 40. V 53: IV, 43 (ex parte), (AR, tab. 37/3). V 54: IV, 43 (ex parte), (AR, tab. 37/3). V 55: IV, 55. V 56: IV, 56. V 57 ~-= 1l1agister Dionysius: IV, 62 (A 1, A 2), 63, 71, 213, 214, 218. V 58: IV, 64, 173 (A 1, A 2). V 59 Cu 5: IV, 80 (AR, tab. 38/1), 153. V 60: IV, 117, 118a, 167 (in ch. al. ed.: IV, 178). V 61: IV, 145. V 62 B 1 - P 1111: IV, 149 (ex parte), 151 Conradus, Brunonis episcopi notarius. V 63: IV, 149 (ex parte), 150, 152. V 64: IV, 158. V 65: IV, 159. V 66: IV, 165, 166, 169, 183 (A 1), 185 (A 1) (in ch. al. ed.: IV, 164). V 67: IV, 168 (A l, A 3) Pfisnobor, Pfemysli notarius. V 68: IV, 168 (A 2). V 69: IV, 171. V 70: IV, 175 (in ch. al. ed.: IV, 240)~ V 71: IV, 177 (A). V 72: IV, 177 (B) (in ch. al. ed.: in posteriore tomo CDB videbis). V 73: IV, 183 (A 2).- V 74: IV, 185 (A 2). V 75: IV, 190. V 76: IV, 232. V 77: IV, 233 (A 1). V 78: IV, 239. V 79: IV, 241. V 80: IV, 266, 288 (A 1) (in ch. al. ed.: IV, 245). V 81: IV, 288 (A 2). V 82: IV, 291. V 83: IV, 292. V 84: IV, 293. (Sk, sd) Primi Venceslai notarii anonymi sunt. E chartis, quas Venceslaus iunior rex edidit et quae dpm ( datum per manus) formula carent, tres stili cognatione coniunctae sunt: A) JI, 310; B) 11, 323 (A, B); C) 11, 333. Ad quas genere diccndi aliae chartae, PROLEGOl\11.:N¿\ 13 ~--------------------------------------- paulo post a. 1230 ortae, accedunt. Quae sunt: D) 111, 2; E) 111, 43 (A, B); F) 111, 51. Stilo cum his chartis duae quoque chartae ab aliis editae: G) 111, 45; H) 111, 173 cohaerent. E quibus charta D in apographo tantum exstat, in ceteris aliquot scribae cognoscuntur, qui in Venceslai cancellaria versati esse videntur: scriba V 1 V 10 chartas B (exempl. A), C, G, scriba V 9 chartam E, scriba V 12 - P 6 chartas F et H exaraverunt. Qui omnes ad medium diplomaticum ecclesiae Pragensis referuntur. Quam ob causam, si dictatorem harum priorum Venceslai chartarum identificare volumus, eodem nos vertamus necesse est. Verisimillime cogitandum est de Bernhardo, scholastico Pragensi, qui postea (inde a 10. m. Sept. a. 1236 usque ad 13. m. Sept. a. 1240) episcopus Pragensis fuit. Scripturae quidem genere cognosci non potest. Ea res, quod Venceslai chartis edendis operam navavit, controversias ostendit, quae post Premysli l. mortem inter ecclesiam Pragensem et Wissegradensem de primis partibus in cancellaria regia agendis exstiterunt. (sd) J ohannes, primus Venceslai notarius, cuius nomen ad nos pervenit, sine dubio Arnoldi, cancellarii et praepositi Wissegradensis, partes gerebat, qui Arnoldus ecclesiae suae perpetuum denique in cancellaria regia primatum vindicavit. Johannes in cancellaria inde a 18. Ian. a. 1232 usque ad 18. Jun. a. 1234 versatus est; postea titulo capellani et canonici Lutomericensis ornatus ínter testes apparet. Scripturam et stilum eius examinaturis initium nobis faciendum est a novem chartis, in quarum dpm formula nominatur: A) III, 15; B) Reg I, 777; C) 111, 21; D) 111, 24; E) 111, 44; F) 111, 54; G) 111, 55; H) 111, 61; 1) 111, 73 (Al, A 2, dpm formulam A 2 tantum habet). Quo ex numero interim chartam G exclusimus, quippe quae nisi in versione Bohemica non exstet. Adiunximus tamen alias dl1as, quae stilo cum chartis A F et H 1 co·haerent: K) 111, 22; L) III, 65. Chartae C, H, K eadem manu exaratae sunt, quarum scriba (V 4) scholae graphicae Plasensi addicendus est. Ceterarum chartarum (ch. L in apographo tantum exstat) alia alia manu scripta est. Chartarum C, H, K, cum stili quoque cognatione inter se contineantur, dictatorem cum scriba V 4 identificare licet. Praeterea autem etiam chartae E, F, I, L eundem stilum ostendunt. Quibuscum genere dicendi aliae tres chartae cohaerent, quae quidem varios editores, sed eundem destinatarium, capitulum Wissegradense, habent: 1) 11, 371 (falsum); 2) 111, 142; 3) 111, 222. Quae tres chartae omnes eadem mani1 cxaratae sunt, quae insuper huius familiae chartam F scripsit (scriba V 11). Itaque chartae, quae .Johannis dpm formula munitae sunt, in duas familias, scriptura et stilo inter se discrepantes, discedu11t. Propria Johannis opera in familia chartarum E, F, I, L quaerenda est, ad quas charta G accedit; scripturae autem ratione habita cum scriba V 11 identificandus est. Cum Johannis stilus stilum Hermanni, praepositi Lutomericensis, qui cancellariae Pfemysli I. praefuerat, sequatur, verisimillimum est eum e medio diplomatico Lutomericensi esse profectum et cancellaria relicta aliquanto post in capitulum Wissegradense transisse. Pos·t annum 1240 de Johanne iam nihil notabilius audimus, quamquam in capitulo Wissegradensi inter canonicos ·usque ad a. 1253 testis comparet. (sd) 14 PROLEGOl\IENA Wilhelmus notarius. De quo prima fit mentio in charta 111, 30, ubi cum in testium formula, tum in formula inusitata ,,confectum per manum'' nominatur. Ex eo tempore nomen eius maximam partem in dpm formulis chartarum Venceslai l. et Pfemysli, marchionis Moraviae, usque ad m. Junium a. 1240 invenimus. A. 1249 cancellariam Pfemysli 11. ingressus est, ubi usque ad a. 1262 datarii munere fungebatur. Chartis vero conficiendis solum usque eo operam navabat, dum Pfemysl 11. in terris Austriacis regnare coepit. Manum Wilhelmi notarii novimus (V 16), qua. hae chartae Wilhelmi dpm formulam exhibentes exaratae sunt: a) III, 108; b) III, 146; e) 111, 175; d) 111, 209; e) IlI, 240; f) IV, 202. Omnes hae chartae absolutam stili aequitatem prae se ferunt ( -- familia prima). Huc spectat charta quoque g) 111, 211 in apographo tantum se1,vata, quam igitur a Wilhelmo etiam scriptam esse patet. In iis chartis, quae per Wilhelmi manum : 111, 88, 89, 106, 141, 214. P 5 :I11, 91. P 6 V 12: I1I, 119 (in ch. al. ed. : 11I, 173). P 7: 111, 126. P 8: 111, 140 (in ch. al. ed.: III, 99). P 9: 111, 144. P 10: 111, 174. P .11: 111, 194. P 12: ante a. 1239, Oct. 16. pro Johan. (Kristen, Dve nezn. listiny, p. 91). (Sk, sd) Hilarius notarius. In quattuor Pfemysli marchionis chartis: A) III, 53; B) 111, 74; C) 111, 76; D) III, 87, ad varios destinatarios datis, idem scriba (P 2), idem dictator, idem datarius, scilicet Hilari11s notarius, apparet. Has chartas ab Hilario scriptas et dictatas esse aliae chartae probant, se. chartae Pfemysli: E) 111, 97; F) 111, 180; G) III, 232, quae quidem ídem scripturae et stili genus exl1ibent, in quibus tamen Hilarius non nominatur. In altera familia, ad quam Pfemysli charta H) 2. m. Dec. a. 1233 ecclesiae Pragensi edita (non excusa) et tres chartae Venceslai l.: I) 111, 165; L) 111, 227; M) III, 260 spectant, quod ad scripturam attinet, res se ita habet: Charta H in apographo tant11m exstat; ch. 1 a scriba alioquin ignoto V 24, chartae L et M a notario V 35 -- P 3 exaratae sunt. Quod ad stilum attinet, omnes chartae ab Hilario, quamquam stilo non ita proprio, dictatae sunt. Alii auctores etiam chartas: N) 111, 38; O) 111, 50; P) III, 90; Q) 111, 107 (A 1, 11\ 2); R) 111, 208; S) 111, 212 sine iusta causa ad Hilarium rettulerunt. Authenticam partero chartae T (III, 174) Hilarius quidem dictavit, sed exempla1", quod ad nos pervenit, falsum est. I-Iilarius etiam in nonnullis aliis Ptemysli marchio11is et Venceslai l. chartis nomina·tur, attamen probare non possumus eum ad has chartas conscribendas aliquid attulisse. Hilarii nomen etiam in chartis aetatis Ptemysli l.: U) II, 161; V) 11, 232; W) 11, 320 affe1~tur, ubi de Hilario nostro agi (stili ra·tione habita) veri simile est. Apud Premyslum marchionem a m. Septembri a. 1233 primas partes agens versabatur. Ex eo tempore usque ad finem a.1234 duas tantum chartas ipsius Pfemysli habemus, quae sine Hilarii opera ortae sint. Ab anno 1235 usque ad m. Ianuarium a. 1238 Pfemyslo operam valde inconstantem, post Ianuarium a. 1238 omnino nullam navabat, nam acl Venceslaum (in officio quodam minore et quae nos Ia·tent condicionibus) transiit. Post a. 1240 nulla operae eius diplomaticae vestigia manent, quamquam aliquot etiam annos vixit. Notariatus PROLEGOMENA 19 disciplina cum Wilhelmo cohaeret ipseque ad medium diplomaticum Olomucense formandum aliquantum contulisse videtur. (Sk) e) Pfemysl 11. Huius capitis elaboratio ·terminatur cum tempore (se. primis sex Premysli 11. regis annis), tum re (se. chartis, quas Pfemysl II. pro terris Bohemicis edidit, Iitteris igit·ur classis a), ad quas quidem tractandas totam materiam diplomaticam perspectam habere necesse erat). Non numeratis duabus chartis (IV, 87a, 97), quae ad chartam alioquin notam revocantur et praeter unum falsum (IV, 242), 31 chartae servatae sunt, e quibus 4 formam mandati et 2 formam consensus f01--mulae habent. De deperditis nihil scimus. 1~res chartae ad nobiles, una ad civitatem, una ad papam destinata est. Chartas ab editoribus indigenis ad Pfemyslum datas nullas .novimus. Ab initio Premysli actionis diplomaticae (i. e. a vere anni 1247) usque ad m. Martium a. 1251 l. periodus institutorum eius diplomaticorum pertinet, ex qua 15 chartae ad nos pervenerunt. Quid de his chartis cogitandum sit, ea re significatur, quod 14 cha1..tae dpm formula munitae sunt. Historia porro huius primae periodi in duo temporis spatia dividenda est, quor11m primum usquc ·ad finem a. 1248 pertinet. Omnes quattuor chartae, quae ex l1oc temporis spatio servatae sunt: A) IV, 105; B) IV, 108; C) IV, 127; D) IV, 146, eundem dat.arium nec non eu11dern dictatorem habent, qui est Prísnobor, Prernysli notarius. Ex altero temporis spatio hac char·tae ad nos pervenerunt: E) IV, 172; F) IV, 176; G) IV, 184; I-I) IV, 195; I) IV, 198; L) IV, 202; M) IV, 203; N) IV, . 208; O) IV, 157; P) IV, 174; Q) I\T, 179. Chartart1m aequitas, quam illo priore temporis spatio animadvertimus, hic iam corrumpitur. Prísnobor nunc semel tantum dictat (E) detrt1diturque ex cancellaria primum a WilheJmo notario, qui dictavit et scripsit chartam L, dictavit ch. N et Q, dictandae fuit particeps chartae M, deinde a Reinbotone, qui chartam F dictavit et scripsit, chartam M scripsit. Etiam chartae P et Q a Pfemys1i scriba (P 118) exaratae sunt, de chartis 1et O certe iudicari non potest, chartae vero G et If sine dubio apt1d destinatarit1rn ortae sunt. Ex altera periodo 16 chartae exstant. Chartis manifeste falsis vel q11ae dubiae fidei sunt ( R) IV, 212; U) IV, 244; AA) IV, 289 et 242) segrega·tis chartas ciare aut verisimiliter apud destinatarios confectas mirum quantum nun1ero praevalere (IV, 209; 211; 223; 225 (T); 259; 260 (W); 283 (X); 287 (Z); 290 (BB); 294) reperimus. Semel tantum Reinbot.o scripturam suam et stilum rursus exhibuit (Y) IV, 286), noviter .l\rnoldus (V) IV, 255, manus tantum), de una charta (mandato S) l\l, 221) diiudicari non potest. !taque praecedentem rerum statum comparantes paene de cancellariae quadam dissolutione loqui possumus. In dimidia quidem chartarum parte (8) datarius (Wilhelmus) nominatur, qui re vera chartis conficiendis neque scripturae neque stili operam dedit.. Accedit quocl ne Austriaca quidem n1ateria Pfemyslum an·te patris mortem veram cancellariam pro 1~erris Austriacis condidisse ostendit. (Sk) 20 PROLEGOMENA Chartarum Pfemysli 1l. scribae: P JI 1: IV, 87a. P JI 2: IV, 97. P JI 3: IV, 105. P JI 4: IV, 108. P JI 5: IV, 146. P JI 6: IV, 157. P JI 7: IV, 172. P 11 8: IV, 174, 179. P JI 9 V 36 Cu 8: IV, 176, 203, 286 (apud al. ed.: IV, 182) == Reinboto notarius. P JI 10 V 2a: IV, 184, 294. P JI 11 - V 62 - B 1: IV, 195 == Conradus, Brunonis episcopi notarius. P JI 12 - V 16 - Wilhelmus notarius: IV, 202. P JI 13: IV, 209, 223. P JI 14: IV, 225. P 1115 == V 14a: IV, 242. P JI 16: IV, 244. P JI 17: IV, 255 Arnoldus notariil,5. P JI 18: IV, 259. P JI 19: IV, 260. P JI 20: IV, 283. P 1I 21: IV, 289. P I I 22: IV, 290. (Sk, sd) Ptísnobor notarius. Quem ut arte diplomatica comprehendamus, ordiendum est nobis a 12 (vel 19 (20)), chartis a. 1249 67 eadem manu scriptis, in quarum editoribus Premysl et in destinatariis ecclesia Pragensis primum locum tenent. Quae sunt hae: A) IV, 168 (A 1, fortasse etiam A 3); B) Reg 11, 3, 4 (A 1 A 5); C) Reg 11, 206; D) Reg II, 342; cf. 342 (A 1 A 3); E) Reg II, 343; F) Reg 11, 376; G) Reg II, 377; H) Reg II, 402; 1) Reg 11, 448; L) Reg 11, 467; M) cf. Reg II, 580; N) Reg 11, 580. Ad eandem stili. familiam ch. G, H, 1 spectant. Examinatis Pfemysli cha1..tis, quae per manum Pfísnobori a. 1247 9 RO LEG<)1\ill~Ni\ CHARTAE APUD SAECULARES INFERIORES FEUDALES (NO B 1 LES) U SU. Pervener11nt ad nos 19 chartae, quas inferiores feudales saeculares ediderun·t: A) 111, 70; B) 111, 99; C) 111, 100; D) 1237 [ante Nov. 26.l Bohuslava de Cernuc p1..o Crucigeris (A 1, .Li\ 2) (non excus.); E) 1237, Dec. 4. Margareta, Sigefricli Orphani uxor, pro n1011asterio i11 J)olní J{ou11ice (non excus.); F) 111, 181; G) III, 221; H) IV, 14; I) IV, 35; I<.) IV, :i6; J_.,) IV, 42; M) IV, 81; N) IV, 147; O) IV, 201; P) IV, 220; Q) IV, 227; l{) IV, 228; S) IV, 240; ,.1.) IV, 267. Contra 8 chartae exstant, quas fet1dales saeculares a 1..ege, marchione, regina aut ab episcopo acceperunt: a) 111, 174; b) III, 214; e) IV, 86; d) IV, 157; e) IV, 158; f) IV, 161; g) IV, 174; h) IV, 286. Explicatio11e diplomatica freti comperimus ad feudalem saecularem chartae usuro multo 111inus pertinuisse quam ad feudalem spiritualem. Quod imprimis ea re ostenditur, quod feudales saeculares propriis institutis, quibus ad chartas conficiendas opus est, maximam partero carebant. Multo magis quam rex feudales saeculares e feudalibus spiritualibus in re diplomatica pendebant, qui, si res postulaverat, chartas ab eis expetebant et propriis institutis eas conficiebant. Auc·tores quiden1 ftterunt feudales spirituales etiam, ut nonnullae chartae regales feudalibus saecularibus ederentur. At charta a feudali saeculari ad alium feudalem saecularem edita lucem prorsus non aspexit. Quae chartae incuria feudalium saecularium non solum aetatis Venceslai l., sed etiam totius saec11li XIII. propria fuit. (sd) 5. D E e H A R TA E A p u D e 1 V 1 TA T E s E T E A R u M 1 N COL AS U SU. Conspectus littera1·t1m, quae a(J civitates et earum incolas destinatae aut ab t~is e) IV, 267. Qt1arun1 mediam partem princeps terrae edidit et civitas exclusa ch. H :.:icccpit. De hclc cha1·tarl1m genere sine dubio per totum saeculun1 XIII. patet non exsta1"e plane autheriticam char·tam a principe te1--rae ad civitate1n editam, qtiae pe1" destinatarii operam diplomaticam orla sit. Re vera nonnisi chartae B et D, quae in cancella1"ia dictatae et scriptae esse probari possunt, genuinae sunt, quibus ch. H adnume1..anda est; co11·t1"a charta C subditiva est, c11m chartam 1 falsam esse demonst1"a1"e possimus. Forn1a tantt1m huc spectat mandatum L, quod re vera a perditam esse opinari non possumus. De actione tune facta notitia tantum limites describens confecla esse videtur (vide CDB 11, pag. 308 num. 311). Explicatio (CDSI~ 11. 1, pag. 111), quae exemplaria A 3, A 4 a. 1228 orla et anno demum 1241 ad finem perducta esse dicit, eo minus accipienda est. Quibus in exemplaribus neque temporis notatio addita est neque testium nomina totaque exemplaria unius scribae manu scripta sunt. Causae quidem statui non possunt, 10 sed res, ut delimitationis charla a Venceslao l. adhuc iuniore rege ederetur, exigebat; itaque initium exemplarium A 3, A 4 mutatum est. Vide: Misna, episcopus et capitulum ( B ). ...4.pud Fr: Simplice.') annotationes solummodo. [Al, A2] [A3, A4] + 1 In nomineª sancteb et individuec B In nomine sancte et individue trinitatis amen. B Nosd Wencezlaus,e dei trinitatis. UUenzeslaus, iunior rex Boegratia rex Boemoruml quartus, omnibus mie. I· in perpetuum. Cum clare9 memorie Cum 15 karissimus pater noster Ottakarus,h rex illustris, 11 cum venerabili domino Brunon~,i 20 Misnensisl ecclesiek episcopo, bona' fidem limites inter terrasn Zagost et Budisin° virisP honestis tBurchardo de Gnaswiz,t ,.Bernardo de Camenech,r 8 Regnardo de Wichow~,· 'Heidenrico de Dobrus,' 11 UFriderico Wertes","Syukero de Trelen,11 wcristano et Gerlacho de Landescrone,w zRudolfo de Godow,.x Hermanno de ·Lubchow,u Florino de Zgorliz,.: 41Henrico Woysichª1 sub debito prestiti sacramenti commiserit distinguendos, quia 11 2s b 1viri idemb1 burquardos terrarum ipsarum e 1uniformiter distinxer11nt,e 1 nos factumd1 -·--- -------- -··----·-----------··------------------ -----·----- 4. ª) Prima ,n' ex ,d' inter scribendum corr. A 1. b) ,sanct~' A 2. e) ,individu~' A 2. d) deest A 2. e) ,Wenzezlaus' A 2. 1) fi.nis primae lineae A 2. g) ,ciar~' A 2. h) ,Otaka1·us' A 2, A 3, A 4. i) ,Brvnone' A 2, ,B[run]one', quae uncís clauduntur, cum membrana destructa perierunt A 3, ,Brunone' A 4. i) ,Missenensis' A 3. k) ,~cclesi~' A 2. Z) ,bolJna' fi.nis 30 secundae lineae A 2. m) fi.nis primae lineae A 3. n) fi.nis primae lineae A 4. º) ,Bvdissin" A 2, ,Budesin' A 3, A 4. P) ,vi(ris]', quae uneis clauduntur,cum membrana destructa perierunt A 3. - q-q) ,Burkardo de Gnaswitz' A 2, ,Burgardo de Gnaswitz' A 3, ,Burgardo de Gnaswiz' A 4. _r-r) ,Be1·nhardo de Kamentze' A 2, ,Bernhardo de Kamenz' A 3, ,Berhardo de Camenz' A 4. s-s) ,Reinhardo de Wichowe', fi.nis tertiae lineae .A 2, ,Reinhardo de Wichow' A 3, ,Reinardo de 35 Wichowe' A 4. t-t) ,Heidenrico de Dobrvs' A 2, ,Heidenrico de (Dobru)z', quae uncís clauduntur, cum membrana destructa perierunt A 3, ,Heydenrico de Dobrus' A 4. u-u) ,Friderico Wertes' A 2, A 4, ,Friderico Wirtes' A 3. v-v) ,Swickero de Ztrrele' A 2, ,Siukero de Trelen' A 3, A 4, post ,de' fi.nis secundae lineae A 3; w-w) ,Christano et Gerlaco de LandeschrOne' A 2, ,Cirstano et Gerlao de Landescrone' A 3, ,Cristano et Gerlao de Landescro[n]e', fi.nis secundae lineae; quae uncis 40 clauduntur, cum membrana destructa perierunt A 4. x-x) ,Rvdolfo de Godowe' A 2, ,R(ud)olfo de Godow' A 3. Y) ,Lvbchowe' A 2, ,Lubchow' A 3, A 4. z) ,Gorlitz' A 2, A 3, ,Gorliz' A 4. - a 1-a 1), et Heinrico de WOisitz' A 2, ,Heinrico Woisitz' A 3, ,Henrico Woysiz' A 4. b 1-b 1) ,idem \Tiri' A 2, post ,viri' fi.nis tertiae lineae A 3. e 1-c 1) ,uniform[iter] distincserunt' A 3. d 1) 1241 MAII 7. NUM. 4. 61 -------·-· -----·-----·-----·-- -~---- ----~- ------------ ideme 1 gratum/1 habentes et ratum, presentis scriptig1 et sigilli nostri munimine roboramus, auctoritate nostra regia districte mandantes,h1 ut eadem distinctio inviolabiliter observetur in cultis et colendis et universis pertinentiis subnotatis: a Nizai 1 contra Po- .... loniam per directum usque ad montem Yezwinche, abinde in cumulos Kamenicopkyi1 5 dwa,k1 inde in angulum Nakuthypozchaki,11 inde in montem Tyzow,m1 abinde in Mostech,n1 inde in sepulchrum01 Winichopez,P1 inde in ryvumP1ª Qwiz,ql ibi distinctic estr1 suspensa propter distinction~mr 1ª inter Zahosts 1 ett1 Poloniam nondum factam. Item contra Boemiamu1 a"1 montibus Sneznichew1 in Biskowex1 maiorem, inde in parvamY1 Biskouue,x1 inde in SuchidoJ,z 1 abinde inª2 Rokitoui Koren,ª2 abinde 10 in sepulchrum01 Oroszowcoph,b2 inde in ryvumP1ª Koren,cz abinde in Nizam,d2 Nisame 2 sursum usque dum influit Cameniza/2 et usque ad ortum eius. Omnia lymitibusP4 hiis inclusa g 2episcopi sunt Misnensis.Y2 Item de burquardo Dolgauizh2 ab eo loco, ubiconfluunti2 Lvbothnai2 et Ostruzniza,k2 ad defluentem in Oztrvnyzam12 ryvumP 1ª Peztawm2 et ortum eius, abinde in semitam Betozchazizan2 et in montero 15 Jelenye02 gora,02 abinde in ortum CamenizeP2 et per decursum eius usque ad distinctionem Zagost et Budesin,q2 abinde in ryvum,P1ª qui Sprewa dicitur et defluit per Gerartisdorfr2, et decursum eius usque ad antiquam stratam contra Jaworik,82 ab ipsa strata contra Budesint2 in Sprewam, que defluit per villam Zalom,u2 et per decursum eius in rivum Jedl~~v 2 et quendam cumulum ex directo, ind~w 2 in semitam, qua itur 20 de Glussina inx2 vallem et per eandem vallem in Lubotnam.u2 Omnis fundus terminis hiis inclusus ad Missnensem%2 pertinet episcopatum. De burquardo Dobrus ah antiquo campoªª trans Sprewam Daniborowb3 brod,ba abinde in antiquam semitam, qua ·---·-----·- - . - -- - ·--~-·- - --·· ----------- --·-·-·--- -- - -------- ----- . ---··- - -·-·- ·---- ---· - -----·--·----- J."inis tertiae lineae A 4. e ') ,idem' super linea eadem manu eodemque atramento additum A .3. / 1) ,gratum' A 2, A 3, A 4. g 1) post ,scripti' sequitur ,testimonio' A 2. h 1) ,mandantes' A 2, A 3, 25 A 4. i 1) ,Nizza' A 2. i 1) ,Kamenicopki' A 2, A 3, A 4, ,e' ex ,i' correctum A 3. k 1) ,dua' A 2, A 3, A 4. ll) ,Nakuchipozkaki' A 2, ,Nakuchipozcaki' A 3, ,Nakuthipozcaki' A 4. ml) ,Tizowe' A 2, ,Tizow' A 3, A 4. n 1) ,Moztet' A 2, A 4, ,Moztech' A 3. o 1) ,sepulcrum' A 3, A A 4. P 1) ,h' super linea additum A 1. P 1 ª) ,rivum' A 2, A 3, A 4. q 1) ,Qviz' A 2, ,Quizt' A 3, ,Quiz', ,Q' in loco raso scriptum A 4. r 1) ,est' in loco raso eadem manu eodem atramento scriptum 30 A 4. r la) ,distinctionem' A 2, ...4. 3, A 4. s 1) ,Zagost' A 2, A 3, A 4. t 1) ,[et)' A 3. u 1) "" ,Bohemiam' A 3. V 1) ,a' A 2. wl) ,Snesnize' A 2, ,[Snesni]ze' A 3, ,Snesnize' A 4. x 1) ,Bischowe' A 2, ,Bischowe' A 3, A 4. Y1) ,puam' A 1, ,paruuam' A 3. z 1) ,Zvchidol' A 2, ,Zuchidol' A 3, A 4. a2-a2) ,Rokitowikeren' A 2, A 3, A 4. b2) ,Droszowicoph' A 2, ,Droszoucuph' A 3, ,Droszowcoph' A 4. C2) ,Koren' A 2. d2) ,Nizzam' A 2. e2) ,Nizzatn' 35 A 2, ,Nizam' A 3. f 2) ,Kameniza' A 2. g 2-g 2) ,sunt Misnensis episcopi' A 3. h ª) ,Dolgawitz' A 2, ,Dolgawiz' A 3, A 4. i 2) ,influit' A 2. ; 2) ,h' super linea additum A 1, ,Lvbotna' A 2, ,Lubotna' A 3, A 4. k2) ,Oztsniza' A 2, A 4, ,Oztrosniza' A 3. l2) ,Oztñyzam' A 1, ,Oztnsizam' A 2, ,Oztrosnizam' A 3, ,Oztsniza1n' A 4. m2) ,Peztówe' A 2, ,Peztau' A 3. n 2) ,h' super linea addit·um A 1, ,Betozkaziza' A 2, A 3, ubi ,zkaziza' in loco raso scriptum, A 4. - 40 02-08) ,Jelenihora' A 2, ,jelenahgora' A 3, ,Jelenagora' A 4. 1>2) ,Kamenize' A 3. q2) ,Bvdissin' A 2. r2) ,Gerhartsdorf' A 2, ,Gerhardesdorf' A 3. s Z) ,Jawoznik' A 2, ,Jawornich' A 3, A 4, ,or' in loco raso scriptum A 3. t 2) ,Bvdissin' A 2, ,Bubsin' A 3. u 2) ,Za16m' A 2. v2) ,Jedle' A 2, A 3, .4. 4. .1v2) ;ill' A 2, A 3, A 4. x2) ,i' ex? correctum A 2. Y 2) ,Lvbotnam' A 2. z 2) ,Misnensem' A 2, A 3, A 4. a 3) ,campo' A 2, A 3, A 4. b 3-b 3) ,Daniborowebrod' 62 NUM. 4. 1241 MAII 7. itur Weletyn,c 3 et sic per eam usque in Sebnizam, in locum, ubi mansit antiqusd3 heremita.e 3 Item ex alio latere af 3 cumulo, qui est inter Kosschizg3 et Nowosedlich,h3 in aqt1am, que dicitur Zechozerce,ia usque Oymin.i3 Inde in maiorem stratam contra Nuenkyrchenk3 usque in Ratolphessiphe13 et per decursum eius in Wazounizam,m3 abinde in Tyzown3 et in montero Bukouvagora,03 abindeP3 ad summitatem montis, 5 unde oritt1r ryvusP 1ª Welewiza et Zlatyna.q3 Abinde in Sebnizam et per ascensum eius usque ad locum heremitera predicti. Ad l\fissnensem83 episcopatumt3 pertinent, que hiis terminis includuntur. ·Item de burquardo Syzenu3 per sen1itam de Syzenu3 in Godowizam, inde in cumulum Cossow,v3 ab illo in cumulum pro1)e viam, qua itur de Budysynw3 Zocowe,x3 ab eadem via donec prope vian1 Guntersdorf,Y3 inde in ryvum1J 1ª 10 Gustyz 3 et in maiorem rivulum de Guschª4 in Radel. De Radel in <:amenahora,b 4 abinde adc 4 summitatem montis inter Pozend 4 et Lypowahora,e' ·abi11de in Belypotoch/4 et sic usque in Wazownizam,Y4 abinde usqueh 4 in Isinberch,i 4 abinde, ubi Lawani' et Poliza confluunt, per decursum Polize, usque dum confluatk4 cum Lozna. 14 A Lozna14 in Sabnizam et ita usque ad Iocum, ubi Iymitesm4 Tyzow,n4 Bukowahora,04 Welewiza 15 in Sebnizam protenduntur. Omnia lymitibusP4 hiis inclusa ª'pertinent domino regi.q 4 ltem hii sunt lymytes,r 4 qui distingunt Godow54 et terram regis: a loco, ubi a14 semitau 4 de Syzenv 4 per lymitesr 4 RadeJ,w 4 Camenaghora,x 4 BelypotokY 4 et decursum Lozinez4 in Sabnizam pervenitur; inde in ortum Lozine; abinde in ortum Lezsneª5 per decursum ~iusb 5 , donec defluatc 5 in Wazownizam,d6 per decursum Weszonizee 5 20 ----··.-·-·· . ---- ·- --···-·-- -· ·-- - - ___..___ -·------·- · - - -··----..-·--- ...----··--···- ·--· -···....-- -··-. - --···· .._--·-···..... -------- A 2, ,Daniboroubrod' ...4. 3, ,Daniborowbrod' A 4. c3) ,Weletin' A 2, A 3, A 4. d3) ,antiquitus' A 2, A 3, A 4. ~3) ,heremita' A 2, A 3, A 4. f ª) ,á' A 2. g3) ,Kossciz' A 2, A 4, ,Kosscitz' A 3. h ª) ,Nowozodliz' A 2, A 4, ,Nowazodlitz' A 3. i 3) ,Zehoherze' A 2, ,Zehozerce' A 3, A 4. - i 3) ,Dimin' A 2, A 4, ,in Dimin' A 3. k3) ,Niwenkyrchin' A 2, ,Nuenkirchen' A 3, A 4. -l 3) ,Ralolfis siffen' A 2, ,Ratofes scfen' A 3, ,Ratolfessiphe' A 4. n1 3) ,Wazowenizam' A 2, ,Wazow- 25 nizam' A 4. n3) ,Tyzowe' A 2, ,Tizou' A 3, ,Tizow' A 4. ºª) ,Bvckowagora' A 2, ,Buchowagora' A 3, ,Bucowagora' A 4. P3) post ,abinde' sequitur ,usque' A 3. q3) ,Zlatwina' A 2, _4_ 4, ,Zalatwina' cum punclo primo ,a' subposito A 3. r3) ,heremit~' A 2. sJ) ,Misnensem' A 2, A 3, A 4. t 3) ,episcopum' A 3, A 4. u 3) ,Sizen' A 2, A 3, "'4. 4. v3) ,Cossowe' A 2, ,Cossou' ...4. 3. w3) ,Bvdissin' A 2, ,Budesin' A 3, ,Budsin' A 4. X3) ,Zocowe' A 2, 30 ,Zocou' A 3, ,Zoco\ve' A 4. Y3) ,Gvnthersdorf' A 2. z3) ,Gvzk' A 2, ,Guzc' A 3, ,Guzti' .4. 4. - ª') ,G,Tzk' A 2, ,Guzc' A 3, A 4. b4) ,Camenahgora' A 3, ,Camenagora' A 4. c4) in loco raso scriptum A 3. d4) ,Poren' A 2, A 3, A 4. e4) ,Lipo,vahora' A 2, ,Lipowagora' A 3, A 4. - f 4) ,Belipotoch' A 2, _4 3, A 4. Y') ,Wazounizam' A 3. 114) ,usque' deest A 2. i 4) ,lsenberch' A 2, ,Isenberc' A 3. i 4) ,Lawan' A 2, A 3, A 4. k 4) ,confluit' ...4. 3. 14-l 4) ,A Lozna' 35 eadem mana super linea additum A 3. m4) ,limites' A 2, ...4. 3, A 4. -- n ') ,Tyzowe' A 2, ,Tizou' A 3, ,Tizow' ...4. 4. º') ,Bvcowahora' A 2, ,Bucowahgora' A 3, _,Bucowagora' A 4. P4) ,limitibus' ,4. 2, A 3, A 4. q4-q4) ,ad dominum regem spectant' A 2. r4) ,limites' A 2, A 3, A 4. s4) ,Godowe' A 2, ,Godou' A 3. 14) ,á' A 2. U4) ,semita' A 2, A 3, A 4. V4) ,Sizen' A 3, A 4. w4) ,Radel' A 2, A 3, A 4. x4) ,h' super linea addilum A 1, A 4, ,Camenahora' 40 ...4. 2, ,Caminahgora' ~4. 3. Y4) ,Belipotoch' ...4. 2, A 3, A 4, ,e' ex ,i' corr. A 2, ,p' ex ,b' radendo corr. A 3. z4) ,Lozin~' A 2. a5) ,z' super linea additum A 1, ,Lezsne' A 2, A 4, ,Lezne' A 3, ,Sicce et' alia manu fortasse superscriplunl A 2. b5) ,eius' A 2, A 3, A 4. c5) ,defluit' A 3.d6) ,Wazoweniza111' ...4. 2, ,Wazounizam' A 3. . e5) ,\Vazounize' A 3. f 5) ita Al, A 4, ,ad' A 2, A 3.- 1241 MAII 7. NUM. 4. 63 ab/6 rubum Erlinum,g5 abinde supra montem Scutkowh5 usque in Visbach,i5 de Wisbachi5 usque in Rederam, que fluit per Seligenstat,i5 et usque ad ortum eius; abinde in rivum, qui fluit inter Vrankendalek5 et Hart,16 exindem5 in mediamn5 pa.ludem,0 .i que est inter RamnowP5 et Giselbrechtesdorf;q6 exinde in Album Iapidem et usque in fontem prope Tvtizc,r6 abinde in veram Zrebernizam. Omnia infra85 Iymites hoss 5 contenta t 6ad episcopatum pertinent.15 Item inter Priszez et Camenzus per antiquam stratam, qua itur de Budisinv5 contra Albiamw 5, in antiquum vadum transx5 Alestram et sic usque in Difindal,Y5 abinde in Polsnizam, de Polsniza ad z 5locum, ubi in eam defluitz5 Lvzna,ª6 et usque ad ortum Luzne,b6 abinde in pedem montis Radbizcc 6 et 10 usque ad semitam Pribizlay,d6 inde per descensum montis et semitee 6 contra Budisin115 in maiorem Polsnizam,16 abinde in rivum Tvssing6 usque ad ortum eius. Inde in Iaworh6 et per decursum Jawor ad agros antiquitus excultos. In quibusdam autem locis, ubi Iymitesr4 contra terram Budisinvs se extendunt, distinctionis mencioi6 necessaria non fuit, quia ea antiquitasi6 obtinebat. Extremitatesk6 vero16 propter novalia, t5 que dubium m 6generant, sunt distinct~.na Quia verom6 ad servandam distinctionem predictam movetur fideliter nostra intencio06 et voluntas, in bonis omnibus cultis etP6 incultis et pertinentiis universis, queP6 infra lymitesr4 q prenotatos Misnensi noscuntur episcopatui pertinere,q6 firmamus per regium bannum pacem, sub obtentu gratie nostrer6 districtissime inhibentes,86 ne quist6 omnino Misnensem ecclesiam aut rec- 20 torest6 eius episcopos in posterumu6 perturbare audeatv6 in eisdem, siu6 indignacionemw6 nostram et proprii corporis et rerum periculum voluerint:r6 evit.are.Y6 Testes huius rei sunt: z6 Albertus dux illustris Saxonie,z6 ª 7 Tediricus comes de Brenen,ª7 -·---------··.......----·--·-~----· --·....,.............,,.,..... ----···--·--·- .. ··-- -·-·-·-- ........_......_._... --·· -......--··--· -- - . . ·- .. -- --- . - ----··· -·---·...-~ .... ·--·-------- -·--- . ·gS) ,Erllinum' A 3. h5) ,Scutkowe' A 2, ,Scutkou' A 3, ,Scutko,v' A 4. i-5) ,Vischpach' A 2, ,Vispach' A 3, ,Visba¿' A 4. i 5) ,Sreliginstat' A 2. k 5) ,Vrankintal' A 2, ,Vrankental' ...4. 3. 25 l5) ,Harte' A 2. m5) ,inde' eadem manu super linea additum A 3. n 5) ,d' inter scribendum corr. A 2. o 5) ,palludem' A 3, A 4. P5) ,Ramnowe' A 2, ,Ramnou' A 3. q 5) ,Gisilbrehtisdorf' A 2, ,Giselbrehstorf' A 3. r5) ,Tvtizk' A 2, ,Tutizc' A 3, A 4. s 5-s 5) ,hos limites' ...4. 2, ,limites hos' A 3, A 4. t 5-t 5) ,ad Misne11sem pe1"tinent ~cclesiam' A 2. u 5) ,Came11tze' A 2, ,Kamenz' A 3. VS) ,Bvdissin' A 2, ,Budesin' A 3, ,Budsin' A 4. w5) ,Albeam' A .'2. X5) ,s' 30 inter scrib. additum A 3. Y5) ,Tffintal' A 2, ,Di[fental)' A 3. 3 5-z5) ,I[ocu]m (u]b[i in eam defluit]' A 3. a6) ,Lvsna' A 2, ,L[v]s(n]a' A 3, ,Lusna' A 4. b6 ,Lusne' A 2, A 3, A 4. c 6) ,Radebizk' A 2. d6) ,Pribizlai' A 2, A 3, A 4. e6) ,semit~' A 2. 16) ,per eandem semitan1 in minorem Polsnizam' sequuntur in A 2, ,et per eandem semitam in minorem PoJsnizam' sequuniur in A 3, A 4. g6) ,Tussin' A 3, A 4. 116) ,Jawor' A 2, A 3, A 4. i 6) ,n1e11tio' A 2, A 3, A 4. - 35 i6) ita A 1, A 2, A 4, ,antiquitus' A 3. k6) ,Extremitates' A 2, A 4. ,Ex[tremitates]' A :J. - 16) ,[ve1~0]' A 3. m6-m6), (generant, sunt distincte. Quia] vero' A 3. n6 ,distincte' A 4. 0 6) ,intentio' A 2, A 3, A 4. P 6-p 6) ,incult[ is et pertinentiis universis,] que' ...4. 3. q 6-q 6) ,pren [otatos Misnensi noscuntur episcopatui] pertinere' A 3. r 6) ,nostr~' A 2. .') 6) ,inhibentes' A 2, A 3, A 4. t 6-t 6) ,omni[no l\tlisnensem ecclesiam aut r]ectores' A 3. zz 6-tz 6) ,pertu(rbare audeat 40 in eisdem],si' A 3. v6) ,audeant' A 2. W6) ,indignationen1' A 2, A 3, A 4. x6) ,voluerit' A 2, A 3, A 4. Y 6) ,evitare' A 2, A 3, A 4; in loco raso scriptum A 3. z 6-z 6) ,Albertus illustris dux Saxonie' A 2, ,Alber(tus dux illustris Saxon]ie' A 3, ,Albertus dux illustris Saxanie' A 4. ª 1-a 7) ,Theodericus comes de Bren' A 2, A 3, ,Tydericus comes de Brenen' A 4. b 1-b 7) ,Erkinbertus burchgravius de Starkinberch' A 2, ,burcgravius de (Starchenberk]' A 3, ,burgrawius de 64 NUM. 4, 5. 1241 MAII 7... 29. b 1 burchravius de Starchenberk,b7 e'/ Heynricus de Baruth,c7 d 1 Hoge1--us de Wrideberich,d7 Guntheruse1 et Rodolfus/7 fratres de Biberstene,a1 h 7 Henricus de Lyfendal,h1 Bernhardusi7 de Camenech,11 Wilricus de Landescron~k1 et alii quam piures. Datum in Lapide Regis anno dominic~z7 incarnacionism1 MºCCºXLIº,n7 nonasº 7 mayy,P1 indictione XIª,q12 inr7 proximo•7 die post festum heati'7 Johannis ante 5 portam Latinam.u1 Sigillum: Venceslai l. regis in filis sericis fl.avi et rubri coloris (A 1, A 2), in filis sericis purpurei coloris filis argenteis circumftexis (A 3, A 4) illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk, sd io 5. l. Gregorius IX. papa capitulo Pragensi praesentatam sibi electionem [Nicolai], episcopi Pragensis, se confirmasse eumque consecrasse significans, ut ei oboediant, mandat. I l. lisdem verbis scri(Jit clero civitatis et dioecesis Pragensis. is 111. [Venceslao l.], regí Bohemiae, eundem episcopzlm a se confirmatum et consecratum commendat. Laterani [1241] maii 29. Apographum exstat in Gregorii IX. registrorum volumine VI1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 79v, lib. XV, ep. 63 et 63a (R). Reg: Palacky, Reise, pag. 28 num. 163 et 154 (ex R). - Reg 1, pag. 487 et 488 num. 1038 20 et 1039. Potthast 1, pag. 932 num. 11021et11022. Auvray 111, pag. 515 num. 8038 - 6040 (ex R). Epistula 63a respondet num. I11. A.pud Fr: Apographum maxima ex parte lypis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. 25 - - - -- ----- ------------- [4.] Starkenberic' A 4. e7-c 7) ,Hogerus de Vrideberch' A 2, ,[H]oigerus de Vrideberch' A 3, ,Hogerus de Vrideberic' A 4. d 7-d.7) ,Heinricus de Barvth' A 2, .,Heinricus de Baruth' A 3, ,Henricus de Baruth' A 4. e 7) ,Gvntherus' A 2. f 7) ,Rvdolfus' A 2, ,Rudolphus' A 3, ,Rodolphus' A 4. g 7) ,Biberstein' A 2, ,Biberstein' A 3. h '1-h 7) ,Heinricus de Liebintal' A 2, ,Heinricus de Li[fendal]' A 3, ,Henricus de Lifendal' A 4. i 7) ,[Bernha]rdus'A 3, ,Berhardus' A 4. i 1),h' 30 super linea additum A 1, ,Kamentze' A 2, ,Kamentz' A 3, ,Camenz' A 4. k 7) ,Landischr~ne' A 2, ,Landescrone' A 3, A 4. l 7) ,dominice' A 3, A 4. m ") ,incarnationis' A 3, A 4. n ") ,MºCCºXºLIº' A 2, ,MºCCºXLI' A 3. o7) ita A 1, A 4, ,n'Oñ' A 2, ,naJi' A 3. P1) ,mail' A 2, A 3, ,mai' A 4. q7) ,quartadecima' A 2, ,XIIIIª' A 3, ,XI' locus rasus super linea et eadem manu paulo dextrorsus ,111' additum A 4. r7) deest A 2, A 3, A 4. s 7) ,proxima' A 2. 35 t 1) deest A 3. u 7) Litteris distentis scriptum A l. 2 ) Ad annum 1241 recte indictio XlllI. pertinet. 1241 MAII 29. - 30. NUM. s. 6. 65 -~-------------···--- l. Capitulo Pragensi.a Presentatam nobis electionem de venerabili fratre nostro.., 1episcopo Pragensi, in vestra ecclesia celebratam facientes examinari, prout convenit, diligenter, quia eam invenimus de persona idonea canonice celebratam, illam auctoritate apostolica confirmavimus et eidem episcopo munus consecrationis propriis s manibus duximus impendendum, spe nobis proposita, quod per diligentie sue studium eadem ecclesia grata in spiritualibus et temporalibus auctore Domino suscipiet incrementa. Ipsum ergo ad prefatam ecclesiam cum plenitudine nostre gratie remittentes, precipiendo mandamus, quatinus ei tamquam patri et pastori animarum vestrarum plene ac humiliter intendatis et exhibeatis eidem obedientiam et reverentiam debitam 10 et devotam, eius salubria monita et mandata suscipiendo devote ac humiliter observando. Alioquin sententiam, quam ipse rite tulerit in rebelles, ratam habebimus et faciemus auctore6 Domino inviolabiliter observari. Datum Laterani 1111 kalendas iunii, anno quintodecimo. 11. In eundem modum clero civitatis et diocesis Pragensis. is 111. In eundem modum.. , 2illustri regi Boemie, usque remittentes, regalem 20 25 30 excellentiam rogamus, monemus et hortamur attentius, quatinus eundem episcopum sereno vultu recipiens, eum et commissam sibi ecclesiam oh divinam reverentiam et apostolice sedis ac nostram habeas propensius commendatos, eius salubria monita suscipiendo devote ac humiliter observando. Datum ut supra. sd 8. Gregoriu$ IX. papa [Nicolao], episcopo Pragensi, concedit, ne ab archiepiscopo J.líaguntino intra quadriennium interdicto affi.ci, suspendí vel excommunicari possit sine apostolicae sedis licentia speciali. Laterani [1241] maii 30. A.pographum exstat in Gregorii l X. registrorum volumine V11, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 79v, lib. XV, ep. 61 (R). Reg: Palacky, Reise, pag. 28 num. 166 (ex R). Reg 1, pag. 488 num. 1040 (ad a. 1240). Potthast 1, pag. 932 num. 11023. Bohmer, Regesta archiep. Maguntinensium 11, pag. 263 num. 388. RI V. 2, pag. 1256 num. 7364. Auoray 111, pag. 515 num. 6036 (ex R). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparalum; registrorum rationem habere non potuimus. ----·--------·------~-- ·------ ··--. --- ·-·-----·-· --·· ·----·-. - ......_.._. ·-- .. - .... . . ·-·· -· ·--------·- - 5. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. b) ,actor~' R. 1) N icolao. 1 ) Venceslao. 66 NUM. 6, 7. 1241 MAII 30. - IUL. 2. ------------------·-------------------- •• , 1episcopo Pragensi.ª Volentes, ut ex eo, quod tibi propriis manibus munus consecrationis duximus impendendum, aliquid favoris et gratie tibi sentías accrevisse, fraternitati tue presentium auctoritate concedimus, ut venerabilis frater noster ..,2 archiepiscopus Maguntinus, metropolitanus tuus, in te interdicti vel suspensionis aut excommunicationis sententiam ferre non valeat absque nostra licentia s speciali. Presentibus post quadrienniumb minime valituris. Nulli ergo, nostre concessionis etc.3 Si quis autem etc.3 Datum Laterani 111 kalendas iunii, anno XºV. sd 7. Gregorius IX. papa monasterio in Louka ius patronatus ecclesiarum in Pfímltice to et in Prosimefice confirmat. Laterani {1241] iul. 2. Autographum, quod in antiquis catalogis Lucensis monasterii apud Melch. Kleiner, Series fundationis Lucensis (1738), pag. 27 et in CDM commemoratur, iam dudum de8ideratur (A). - Apographum in.sertum est chartae· Brunonis, episcopi Olomucensis, datae in Kelé a. 1251 15 (num. 226 (A 2)), cuius autographum in SAR Brunae (archivum mon. in Louka) asservatur (B). Alterum apographum insertum est chartae Guidonis, tituli sancti Laurentii in Lucina presbyteri cardinalis, apostolicae sedis legati, datae in Louka 1267 oct. 22. (Sebánek, Archivy, pag. 38 num. 216), cuius autographum ibídem asservatur (C). Ex simplicibus apographis vetustissima illa sunt, quae in codice mnscro saec. X V. ,,Matricula Lucensis'' intitulato in 20 eodem archivo (inter Cerronianos 11, 263) fol. 37" et 3311 exstaiit, quorum primum ex A, secundum ex B transcriptum esse videtur. Quorum primi tantum (D) editio nostra respectum habet. Ed: CDM 111, pag. 2 num. 2 (ex AJ et pag. 146 (in adnotatione ad num. 173) (ex B). Reg: Reg I, pag. 494 num. 1061. Potthast 1, pag. 934 num. 11044. Sebánek, Archivy, pag. 14 num. 78 (ex B, C). 25 Lit: KK, pag. 1. Sebánek, Listiny pfimétické (totius rei tractatio). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Gregorius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..ª 1abbati et conventui monasterii Lucensis, Premonstratensis ordinis, Olomucensis diocesis,6 salutem et apostolicam benedictionem. Cuma nobis petitur... effectum2• Eapropter, dilecti so in Domino filii,c vestris iustis postulationibusd grato concurrentes assensu,e ius patronatus de Primetiz/ et de Prosmeriza ecclesiarum, quod carissimush in Christo filius noster..ª, Boemiei rex illustris,3 tune patronus ipsarum, venerabilis fratris nostri..ª, 6. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. - b) ,quadrien' in loco raso eadem manu corr.; genuine ibi ,quinquen' scriptum esse videtur R. 1) Nicolao. 2) Sigefridus. ª) Vide CDB 111, pag. 4 num. 6. 35 1241 IUL. 2. - OCT. 19. NUM. 7, 8. 67 Olomucensis episcopi,4 earum diocesanik et capituli sui accedente assensu1,5 monasterio vestro pia liberalitatem concessit, sicut illud iuste acª pacifice obtinetis, vobis et per vos eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. s Si quis... incursurum.2 quintodecimo. Nulli ergo. . . paginara nostre confirmationis... contraire. Datum Laterani VIº nonas iulii, pontificatus nostri anno Sk 8. Venceslaus J., rex Bohemiae, /ratribus hospitalis sanclae Mariae Theutonicorum 10 donationem, quam Domaslava, matrona nobilis de Miletin, de proprietatibus suis /ecit, confirmat. 15 20 25 In Hradec [Králové} 1241oct.19. Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum in Gottingen (sign. ser. 28 num. 34) asservatur (A). Ed: Millauer, Ritterorden, pag. 103 num. 8 (ex A). CDM 111, pag. 10 num. 25 (ex Millauero). Reg: Reg 1, pag. 491num.1063. Dobenecker, Regesta 111, pag. 167 num. 993. JoachimHubatsch, Regesta ord. Theut. 11, pag. 12 num. 73. Lit: KK, pag. 13 14. Scriba: V 42 = destinatarii proprias. Exempla script. num. 8. Dictator: Reinboto notarius. Vide: 11. 1 a, Reinboto notarias (C), 11. 3, Ordo milit. Theuton. (L). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, arle diplon1a1.1ca non tractatum. Autographum chartae inspicere non potuimus. Imagine phototypica tantum usi sumus. 1 In nomine Domini amen. 1 Nos Wencezlaus, dei gracia rex Boe111orum quartus, fratribus hospitalis sancte Marie de domo Theutonicorumª Jerosolimitana" in perpe- 7. ª) gemipunctum omittitur B, C. b) ,Olomumucensis dyocesfs' C. e) ,ttlit in Domino' B. d) ,postulacionibus' D. e) ,consensu' B. f) ,Primetizt' C; ,Primeticz' D. Y) ,Prosmerizt' C; ,Prosmericz' D. h) ,karissimus' C. i) ,Bohemorum' B. k) ,dyocesiani ipsarum' 30 B; ,earum dyocesani' C. ') ,consenso' B, C, D. m) ,libertate' C. 11) ,et' C. º) ,VIº' C. 1) Johanni. 2) Vide CDB I 1, pag. 46 num. 53. 8) Venceslaus. ') Roberli. 6) De donatione ecclesiae in Prosimérice in charla Pfemysli Otakari l. regis anno 1226 {acta (CDB 11, pag. 287 num. 288), de donatione ecclesiae in Pfimetice in charla Venceslai· J. regís anno 1239 data (GDB 111, num. 212) mentio fil. Consensus episcopi Roberti cum priore donatione eo tantum modo, 35 quod episcopus in charla superius citata testis nominatur, cum posteriore donatione propria charla super ea re edita (CDB 11, pag. 191 num. 206) exprimilur. Consensus capituli Olom. in chortis non commemoratur. 68 NUM. 8. 1241 OCT. 19. . tuum. Cum regalis 11 magnificencie liberalitas ad universosc extendí debeat, ad eos tamen specialiter et merito reffunditur, quibus divina gracia tribuit intellectum, ut ei tota mente velint obsequi et non solum res, sed 11 eciam personas pro nomine ipsius gladiis et periculis quibuslibet exponere non formidant.d Quod in fratribus domus hospitalis sancte Marie de domo Theutonicorumª in Jerhusaleme plenissime adver- s tentes, donationemt, 11 quam domina Domazlawa, matrona nobilis de Miletin, relicta Zbrazlay pincerne felicis memorie, de proprietatibus, quas ipso tempore libere possidebat, prefate domui fecit multis coram positis viris nobilibus et aliis diversis personis in presencia nostreo celsitudinis in loco, qui dicitur Gradech, in domo fratrum Minorum, ipsam dominam Egidio de Olomuch, fratre Milichii, et Chotheborio, viris nobi- 10 libus, ad nostram presenciam conducentibus, ratam et gratam habemus et ipsam, utpote iuste et racionabiliter factam, approbamus et eam nichilominus ipsi domui Theutonicorumª hereditario iure possidendam perpetuo presentibus confirmamus. Sunt autem hee possessiones, quas domina prefata eo, quo prescriptum est, ordine domui contulit supradicte: Miletin villam cum omnibus attinenciis et iuribus suis, provinciam ts Olesnich cum omnibus, que attinent, et preterea tres villas Mazloied, Zadowi et Wiclek cum iuribus et attinenciis earumdem, pratis, pascuis, silvis, piscationibus, venationibush, agris cultis et incultis et in posterum excolendis. Hac igitur donationei in nostre maiestatis presencia sollempniter celebrata, possessiones donatas fratri Ludewico, viro provido ac discreto, qui eo tempore fuit Boemie conmendator, de gracia speciali 20 iussimus assignari et secundum terre consuetudinem per circuitum lymitari. Volentes igitur predictas possessiones a cunctis exactionibus esse liberas et exemptas et confirmationis nostre perpetua libertate gaudere, firmiter inhibemus, ne quisquam heredum aut successorum nostrorum, procuratorum, preconum, camerariorum .aut quorumlibet in regno nostro iudiciariam potestatem habencium, ipsam domum et fratres et fami- 2s liam eiusdem in huius collationis et regie confirmationis gracia valeat vel audeat molestare aut quicquam de premissis in prescripte domus iuris preiudicium inmutare. Ceterumk ad huiusmodi donacionis et confirmationis robur perpetuum presentem paginam ipsis fratribus nostri sigilli appensione conmunitam cum subscriptorum nobilium virorum testimonio iussimus assignari. Testes: dominus Heynricus lanthcravius 30 Thuringie, Hogerus de Frideberch,1 burchravius de Starchmberch, Jaros pincerna, frater suus Eppo de Zliwen, Zobezlaus dapifer, Wocco camerarius, Milichius camerarius Olomucensis, Egidius frater eiusdem, Nacherat et Hrono fratres filii Pacozlay, Choteborius, Zdezlaus de Hlumech, Nahwal, Rudolfus filius Rudolfi, Burchardus et filius suus, Witko de Camenech, Hirzo magíster coquine, Milota de Zwoysich, Zulizlaus, as Zbizlaus iudex, Beneda filius Stephani, Budimir filius Sdizlay, Taz, Lowata Sdonowich, Tschazta filius l\Iilichii et alii quam piures. Acta sunt hec anno dominice incarnationis MºCCºXLIº, indictione XIIIIª, datum Gradech per manum Reinbothonis, curie nostre notarii, XIIIIº kalendas novembris, sequenti die post festum beati Luce ewangeliste. 40 1241 OCT. 19. - 1241 S. D. NUM. 8, 9. 69 Sigillum: Venceslai l. regis in fi.lis sericis viridis, rubri atque albi coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk 9. s Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Marienthal villam Sei/ersdorf a Henrico, villico de Ostritz, comparatam iure proprietario possidendam donat. In Sadská 1241 -. Autographum in membrana scriptum secundi belli gentium calamitatibus corruptum atque deletum nunc in archivo publico Dresdensi asservatur (A). 10 Ed: CDLS 1, pag. 58 num. 37. Reg: Reg 1, pag. 498 num. 1054. Doehler, Urkk. d. Kl. St. Marienthal, pag. 15 num. 5 (qui opera antiquiora, in quibus haec charla typis impressa est, affert). Prochno, Regesten, pag. 85 (7) num. 8. Lit: Bauermann, Alteste Urkunden, pag. 112 (explicatio stili). 15 Scriba: V 43 = ignotus. Dictator: ignotus, numquam membrum cancellariae regiae /uit. Vide: JI. 3, Marienthal in Lusatia (E). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Autographi deleti et vastati rationem habere non potuimus; quam ob rem apographo tantum v. d. ·Friedrich, eius descriptione 20 nec non imagine partis chartae phototypica usi sumus. 1 In nomine sancte et individue trinitatis. 1 Wenzezlaus, dei gratia rex Boemie, omnibus in perpetuum. Quoniam teste philosopho in rebus humanis nichil est 11 magnum, nisi qui potest magna contempnere, et iuditio viri sancti nichil est proprium, nisi quod potest esse perpetuum: nos animo libenti bona transsitoriaª saltem aliqua 25 pro 11 eternorum commutatione contempnere ipsaque Christi pauperibus decrevimus erogare. Cum itaque semper opere precium sit deo famulantibus subvenire ipsorumque utilitatibus !I prospicere in futurum, universis tam presentís temporis quam futuri duximus declarandum, quod sanctimoniales de. Valle sancte Marie a villico de Oztrosen, Heinrico videlicet, et fratribus suis R~dolfo et Hartmanno villam Siuerdesdorf 30 prope dictum oppidum sitam et forestam eiusdem ville cum omnibus pertinentiis suis pro octoginta marcis argenti de consensu heredum reclamante nemine compararunt; ceterum Heinrico, filio Ottonis, prefecti de. Donin, qui se ius aliquod habere in eodem ------ 8. ª) ,TheuiOñ' A. b) ,Jérlm' A. e) ,niversos' in loco raso _eadem manus eodem atramento corr. A. d) Ita A. e) ,Jerhm' A. 1) ,atiOO'e' in loco raso eodem atramento corr. A. U) ,e' in 35 loco raso (ex ,i'?) corr. A. h) Litterae ,ven' in loco raso scriptae A. --- í) ,atione' in loco raso eodem alramento corr. A. k) ,C' in loco raso scriptum A. 'J deest ,Erkenbertus' A. íO NUM. 9, 10. 1241 S. D. predio testabatur, quadraginta marcas pro consensu emptionis et beneplacito contulerunt. Nos igitur villam pretaxatam in manus nostras a prefatis fratribus resignatam, si quidem eam a nobis in pheodo habuerunt, cenobio Vallis sancte Marie iuxta regiam munificentiam pro remedio anime nostre et uxoris nostre Cunegundis omniumque ad nos pertinencium iure proprietario contulimus perpetuo possidendam. Verum ut hoc s regale et solempne factum maneat inconvulsum, ipsum conscribi scriptumque sigillo nostro simul et regine, dilecte coniugis nostre, queloci iam sepe dicti fautrix esse noscitur et fundatrix, fecimus insigniri. Sane qui contra hoc factum rite celebratum et manu scriptum facere presumpserit, se regie maiestatis offensam noverit incursurum. Huius rei testes sunt: Stephanus monachus, Boguzlaus camerarius noster, Hermannus comes.. to de Mannesfelth, Gallus suppanus, Cvnradus de Poniz, Guntherus de Biverstein, Reinhardus de Pinzic, Wilricu.s de Landischrone, Sifridus de Kolbovwe et alii quam piures. Acta sunt hec in Sazka anno gratie MºCCºXºLIº, regnante Domino nostro Jesu Christo amen. 15Sigillum: Venceslai l. regis e cera viridi in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Praeter Venceslai regis sigillum etiam Cunegundis sigillum, quod v. d. Doehler numquam huic chartae appensum esse putat, annuntiatur. sd 10. Venceslaus l., rex Bohemiae, ecclesiam sancti Stephani in Litomérice ab exactioni- 20 bus, quae magistro venatorum solvebantur, liberal, petente suo capellano Hermanno, praeposito eiusdem ecc/e')iae. Pragae 1241 -. Autographum in membrana scriptum in SAR Litomélice (archivum capituli Lutomericensis) asservatur (AJ. Apographum isdem verbis insertum est confirmationi Johannis, regís Bo- 25 hemiae, datae Pragae 1341 iul. 17. (Reg IV, pag~ 386 num. 963), cuius autographum ibidem asservatur (B). Alterum apographum cum nonnullis varietatibus leclionum, ex quibus una tantum notanda est (vide inferius nota a), insertum est con{irmationi Karoli, Romanorum imperatoris, datae Pragae 1373 nov. 17. (RI VIII, pag. 438 num. 5291), cuius autographum ibidem asservatur (C). 30 Reg: Reg 1, pag. 498 num. 1066 (ex A). Lit: Sebánek, Helman, pag. 241 ss (stili inquisitio). Scriba: V 44 = sine dubio destinatarii proprius. Dictator: Hermannus, regís capellanus, praepositus Lutomericensis. Vide: 11. 3, Litomérice, ecclesia sancti Stephani (A). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum,sed artediplomatica non tractatum. 9. ª) ita A. 35 1241 S. D. NUl\I. 10, 11. 71 --------------------------~·--·-----·-----~Wencezlaus, dei gracia rex Bohemie, ecclesie sancti Stephani in Luthomeric in perpetuum. Sepe contingit pia facta hominum 11 sive donationes legitimas ordinatas sollempniter immutari temporis per processum, nisi vivaci pagine memoriter 11 inserantur; vivit enim Iittera et actio eidem littere sagaciter commendata. Notum 5 siquidem facimus universis tain 11 presentibus quam futuris, quod nos ob reverenciam nostri conditoris et ob honorem sancti Stephani prothomartiris, inclinati precibus dilecti et fidelis nostri capellani, domini Hermanni, prepositi Luthomericensis, pro salute et remedio anime nostre atque patris nostri et omnium nostrorum successorum hane libertatem donamus et conferimus nostra regia potestate ecclesie sancti Stephani 10 in Luthomeric et omnibus generaliter hominibus ad ipsam pertinentibus, ut nullam penitus iusticiam sive exactionem et, quod cyeztneª vulgariter dicitur, sive estivali sive hyemali tempore nostro officiali, qui lowchy vulgariter appellatur, ut prius consueverant, persolvant, nec ipse venator sive lowchy ah eis exigere aliquid nomine sui officii, ut prius faciebat, deinceps exigereb audeat nec attemptet; sed sint ah hoc liberi 1s penitus perpetuo et exempti. Ad huius itaque nostre pie donate libertatis perpetuam memoriam et ·inviolabile firmamentum presens privilegium conscr.ibi fecimus et sigilli nostri robore communiri. Datum Prage anno dominice incarnacionis millesimo ccm0 xLm0 1m0 , indictione XIIllª. 20 Sigillum: Venceslai l. regis in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk 11.++ Venceslaus l., rex Bohemiae, petente uxore sua, Cunegunde regina, monasterio Cellae b. Mariae V. Brunae condonat iura (bergrecht), quae de vineis eiusdem monasterii 2s circa civitatem Brunam sitis ad mensam suam spectant. 30 35 In Kfivol~lát 1241 -·. Charla autographi instar in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (B). Apographum insertum est confirmationi Mariae Theresiae, Romanorum imperatricis, datae Viennae 1740 maii 6., cuius autographum in eodem archivo asservatur {C). Aliud apographum manu saeculi XV. exstat in archivo civitatis Brunensis (D). Aliud apographum exstat deinde (praeter nonnullas copias in F J.\1) in copiario chartaceo saec. X V1l. ,,Urkundenbuch des Herburger Klosters'' intitulato (fol. 4 num. 3) in SAR Brunae (Collectio mnscr. num. 291) asservato, qui vidimationem Eccardi de Schwoben, Brunensis et Cremsirensis praepositi, datam Brunae a. 1636 oct. 4. continet (EJ. Ed: CDM 111, pag. 3 num. 3 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 499 num. 1056. Sebánek, Archivy, pag. 14 num. 79 (ex C). Lit: Sebánek, K otázce zalotenl herb. klástera, pag. 407 (defi.nitio scripturae). KK, pag. 2. ------·------------------------·------------·--· 10. ª) ,steura' C. - b) sic A, B, C. 72 NUM. 11, 12. 1241 S. D. - 1242 M. IUN. Charla, quamvis illaesa, membrana replicata carel. In dorso chartae regislralor monasterii saec. X 1Jl. scripsit ,,Littera libertatis'' (A). Scriba: V 45+ = destinatarii scriba, qui cea a. 1260 charlas exaravit. Exempla script. num. 9. Dictator: repetit verba chartae num. 39; quam ob rem chartam falsam putare necesse est. Vide: JI. Ja, Reinboto notarius (D), 11. 3, Bruna, Cella b. Mariae Virg. (AJ. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tracta- tum. In nomine sancte trinitatis et individue unitatis. Nos Wencezlaus, dei gracia rex Bohemorum 11 quartus, omnibus presencium noticiam habituris ad rei memoriam.• * Regie ma- -a gestati congruum Jf fore dinoscitur, ut ea, que perpetuare decrevit, robur debitum firmi- 10 tatis debeant obtinere.• 11 Noscat igitur tam presens hominum etas quam futura et in Christo successura posteritas,* quod* in honorem dei et gloriose matris eius beate Marie Virginis pro remedio nostre anime ac nostrorum antecessorum ad pias preces domine et uxoris nostre,* Chunegundis nomine,• sorori Herburgi et conventui dominarum de Cella sancte Marie in Brunna iura, sive ut vulgo dicitur berchrecht, que ad nostram mensam spectant, is de vineis, quas possident circa dictam civitatem et habiture sunt in posterum, ad subsidium Celle memorate misericorditer relaxantes, perpetuo condonamus, volentes nichilominus, ut hec elemosina nostra a nostris successoribus nullatenus infringatur. Ut autem huius indulgencie pagina rata sit et inconvulsa nunc*et in evum, ipsam nostri sigilli munimine iussimus insigniri. Actum presentibus hiis: Witegone de Nouo Castro, 20 Heynrico de Sitauia, Gal1o de Lewenberch,* Ratiborio de Doblin* et *quam pluribus,* datum in Burgelin per manus .Rembothonis, nostre curie notarii, anno Domini millesimo CºCXLIº. Sigillum: Venceslai regis in scidula membranae appendet; magna pars eius de/racta et deperdita est; formam sigilli aspicientes exludere non possumus sigillum manu malevoli cuiusdam esse 25 tactum. C/. Sigilia num. 1, 2. sd 12. Venceslaus l., rex Bohemiae et sacri per Germaniam imperii procurator, monasterio in Marienthal villas Jauernick et Behennsdorf ab Hartvico de Dehsa emptas confirma!. 30 Pragae 1242 m. iunio. Autographum in membrana scriptum secundi belli gentium• calamitatibus corruptum atque deletum nunc in archivo generali Dresdensi asservatur (A). Apographum insertum est confirmationis chartae Karoli, Romanorum imperatoris, datae Pragae 1357 aug. 17. (Reg VI, pag. 358 num. 642), cuius autographum in eodem archivo asservabatur (B). 35 Ed: CDLS 1, pag. 65 num. 39 (e copia vidimata nunc ignota). 1242 M. IUN. NUM. 12. 73 Reg: Reg I, pag. ó03 num. 1062. - CDM VII, pag. 730 num. 80. - Doehler, Urkk. d. Kl. St. J.ltarienthal, pag. 16 num. 6 (qui opera antiquiora, in quibus haec charla typis impressa est, affert). RI V. 2, pag. 1684 num. 11390 (cum annotatione de titulo regis V.). Prochno, Regesten, pag. 86 num. 10 (ex A). 5 Lit: Bauermann, Alteste Urkunden, pag. 113 (explicatio stili et scripturae). ..'>criba: V 46 = 11erisimiliter destinatarii proprius; Bauermannum, qui charlae scribam V 36 = = Reinbotonem fuisse opinatur, sequi non possumus, licet scriptura scribae V 46 illius scribae scripturae similis sil. Exempla script. num. 10. Dictator: Reinboto notarius. l quartus et sacri per Germaniam imperii procorator, omnibus in perpetuum. Cum causis diversis exigentibos !I proditam constet esse scientiam litterarum, ad hoc tamen nichilominus est inventa, ot per ipsam humane, que labilis est, memorie succurratur. Que cum ex eo, quod curis et sollicitodinibus rerom temllporalium extrinsecus occupatur, freqoenter interius hebetetur, necessitas exigit, ut eius defectum littera suppleat, 20 quam nec processus temporis, nec obscuritas enervet oblivionis. Volentes igitur pre- 11 sentis pagine testimonio gesta subscripta, ne umquam eadem possint vetustate temporis deperire, ad noticiam posterorum deduci, cunctis cupimos fieri manifestum, quod nos advertentes conversationem gratam Domino et acceptam sanctimonialium dominarum de claustro Vallis sancte Marie iuxta Oztrozn divina providentia coope- 25 rante constructo, Cysterciensis ordinis, que vitam angelicam, viventes adhuc in carne perituri secoli, spretis desideriis et calcatis curis omnibus, delegerunt soli divine contemplationi vacantes, sperantes ipsarum suffragiis eternorum participes fieri premiorum, venditionis et emptionis contractum de villis Javvrnik et Beheimsdorf com ecclesia et nemore, cum pratis et virgultis, com agris cultis et incultis ínter ipsas dominas et 30 Hertwicum de Dyzin mutuo habitum, ratum et gratum habemus et ipsum firmiter approbamus et nichilominus villas easdem cum supprab scriptis attinenciis con-. . ventui dominarum prefato et earum monasterio presentibos confirmamus volentes, ut possessiones easdem conventus et monasterium prenotatum iuxta libertates et privilegia Cysterciensis ordinis pacifice et quiete debeant interminabiliter possidere 35 ipsisque de regie celsitudinis gratia speciali valeant absque gravamine quolibet et impedimento perpetua securitate gaudere; presenti nichilominus statuentes edicto, ne quis heredum aut successorum nostrorum prescripti confirmacionem contractos aliquatenus irritare aut in ipsius conventus et eiusdem monasterii preiodicium et gravamen de villis antedictis cum earom suprascriptis attinenciis contra huius nostre 40 constitutionis decreta quicqoam debeat inmutare. Volumus etiam et irrevocabiliter statuimus, ne quis prefatum dominarum conventum et earum cenobium de personis ecclesiasticis vel mundanis in possessionibus premissis impedire, perturbare vel qua- 74 NUM. 12, 13. 1242 M. IUN. - IUL. 7. ______________________.... -- ----·------- ------ -·--·------ cumque occasione molestare presumat. Quod quicumque presumpserit, omnipotentis dei et nostram indignationem et preterea decem marcarum auri penam, quas nostre conponet camere, se noverit incursurum. In huius itaque sollempnib facti robur et evidentiam et perpetuam firmitatem presentís scripti privilegium conventui et cenobio prenotato iure proprietario cum subscriptorum testimonio pro habundanti cautela 5 duximus exhibendum sigillorum nostrorum munimine roboratum et perhenniter valiturum. Testes autem sunt hii: Michahel monachus de Cella, Nycolaus de Chazzovv, Otto de Copriez, Liutoldus de Bunowiz, frater eius Martinus de Strel, Nycolaus de Borsiz et fratres eius Albertus et Branizlaus, Martinus de Stewiz, Heinricus de Chunewalde et frater eius Hertwicus de Sprewmberch et alii quam piures. Acta sunt 10 hec anno dominice incarnationis MºCCºXLll, mense iunio, indictionec XVª, datum Prage per manum curie nostre notarii Reinbotonis, anno, mense et indictione pre- scriptis. Sigillum: Venceslai J. regís in filis sericis viridis et albi colorís illaesum appendet. C/. Sigilla num. 1,2. sd 13. Venceslaus l., rex Bohemiae, donationem quorundam bonorum a nobili viro Johanne, filio Zbislai (Zbrazai) [de Polná], magistro et fratribus hospitalis sanctae Mariae Theutonicorum factam auctoritate regia hospitali antedicto confi.rmat. J11 Kri1Joklát 12421 iul. 7. Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theulonicorum in Gottingen (sign. ser. 28 num. 1) asservatur (A). Ed: }.lfillauer, Ritterorden, pag. 107 num. s+ (ex A). 15 20 Reg: Reg 1, pag. 504 num. 1064, pag. 624 adnotatio v.d. Fr. Palack(¡: ,,Reponendum ad 25 annum 1252, legendumque ,Johannes filius Zbizlai' (non Zbrazai·)." Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. 11, pag. 12 num. 77. Lit: Palack(J J. 2, pag. 476 (de eadem re). Kalousek in PA X, pag. 653 ss (datum chartae, topographicae quaestiones). Cermák in PA XX,pag. 381 (de eadem re). Novotny l. 3, pag. 911 (de eadem re). Simák l. S, pag. 1198 n. 3 (de eadem re). 30 Scriba: V 47 = sine dubio destinatarii proprius. Exempla script. num. 1.1. Dictator: fortasse destinatarii proprius. Cum argumento chartae cf., quae a chronographo (FRB 11, pag. 524, 626) re/eruntur. Dati emendatio non solum necessaria non est, sed ne probabilis quidem, si (ut ex apographo v.d.G. Friedrich apparet) numerus X in anni indicio non est posterius additus. 3:> Vide: 11. 3, Ordo milit. Theuton. (M). --···------~----------- ---- -------------- -·-~ ----· ----...-··--·-- r ' r ' 12. ª) ,Boem' A. b) ita A. - e) ,indoee' A. 1242 IUL. 7. NU:\I. 13. 75- - - --~----------·--- --·- -- --· -- ·-----.....--... ~- ------· --··-... ... .. -·- -·· --- .·-· . .-·-··. ·-· ·-·-·.. - --·· -·. ,._____- -- ·---·-·-- - ·---- Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arle diplo1natica non lraclalum. Aulographum chartae inspicere non potuimus; imagine photolypica solummodo usi sumus. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Uencezlaus, dei gracia rex Bohemo1~um, universis presentem paginam 11 inspecturis in perpetuum. Perhennari 5 convenit, que geruntur in tempore, ne per oblivionis umbram cum tentpore dilabantur, 11 presertim pía facta, que sui exemplo incitare possunt plurimos ad salutem. Cum igitur nobilis vir Johannes filius Zbrazaiª quedam 11 bona sua religiosis viris magistro et fratribus hospitalis sancte Marie Theutonicorum Jerosolimitani in elemosinam divine remunerationis intuitu cum nostro consensu contulerit, videlicet villam Drobowic et 10 Pribizlauic et Zamplez ac Vzose ac dimidiam partem ville de Winar cum omnibus pertinenciis earumdem, dederit eciam eis silvam, que Zlubichki dicitur, que iacet inter Camenicam et Dubraunicam rivulos et protenditur a primo -exitu seu ortu eorumdem rivvorumb per descensum usque ad bona filie sue Anne et usque ad vvillasb Branisow et Marcwartic et usque in Prehod; insuper contulerit ipsis ius patornatus" ~cclesie in 1:> Polna cum duabus villis, quarum utraque Jancow vocatur, cum suis pertinenciis; ad hec de amplitudine pietatis contulerit ipsis post mortem uxoris sue, vel si post obitum ipsius alium virum duxerit viduitatis virtute neglecta, utramque villam, que Potezi nuncupatur, ac villam de Tupadlec et secundam medietatem supradicte ville de Winar cum omnibus pertinenciis earumdem villarum seu omnium aliarum, que in 20 presenti pagina superius sunt notate; hec siquidem bona omnia memorata prefatus J. dedit de consensu nostro magistro et fratribus antedicti hospitalis ac eorum omnibus successoribus in perpetuum libere ac perpetualiter possidenda: quia igitur predicti nobilis donacionem iam dictam ad dei omnipotentis honorem et eius intemerate matris laudem celebratam esse cognovimus, nos, qui ah ipso celesti principe et eius 25 honestissima genitrice possidemus,. presencialiter quod habemus, et in futuro seculo prestolamur eterna, predictas omnes villas ac silvam cum omni districtu, ambitu et honore antedicto hospitali et fratribus eius in perpetuum auctoritate regia comfirmamus; statuentes, ut quicumque donationem prefatam in quacumque sui parte imfirmare temptaverit, decem marcarum auri pena mulctetur. Testes huius comfirma- 30 cionis sunt: Heinricus et Chaztolaus de Sitauia fratres, Gallus, Bauarus, Witgo de Gradec et Zawise, Zdezlaus de Sternber, Vlricus Lepus, Marquardus de Donowic, Checho iudex, Boruta et alii quam piures. Datum in castello, quod Burglin dicitur, anno dominice incarnacoisd millesimo ducentesimo XLIIº, nonas iulii. Sigillum: Venceslai l. regis in filis sericis albi, rubri, viridis, violacei coloris illaesum appendet. 35 C/. Sigilla num. 1~ 2. --· -- · - - - - - -------·--··-·------- ·--------------~---·-··- · -------- t:J. ª) Ita loco ,Zbislai' A. b) ita A. - e) Ex ,Tupladle' puncto sub primam ,l' posito corr. A. d) Ita, abbreviationis titulo omisso A. 1 ) Vide in/erius. 76 NUM. 14. 1242 AUG. 21. 14. Conradus de Hohenberg cum Gerhardo, abbate Teplensi, eiusque conventu de bonis in villa [Dolni] Zandov concordat. Apud Cheb 1242 aug. 21. Autographum in membrana scriplum nunc in SUA Pragae (archivum mon. in Teplá) 5 asservatur (A). Reg: Reg 1, pag. 504 num. 1066. - Gradl, Monumenta, pag. 71 nun1. 197 (qui opera antiquiora, in quibus haec charla typis impressa est, afferl et chartam annolationibus topographicis remque perlinentibus explicat). Lit: Vojtisek, pag. 12 (sigillum civitatis Egrensis). Dusková, Ceská listina .'J, pag. 174. to Sebánek, Ceská listina 3, pag. 112. In dorso chartae registrator monasterii saec. XIIl. scripsit ,,Super Sando\v'' (A). Scriba: verisimiliter Teplensis monaslerii. Dictator: eiusdem monasterii. Vide: I I. 3, Teplá-Chotésov ( 1), I I. 4, De charlae apud nobiles usu ( H). 15 Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica nori tracta- tum. Cvnradus de Hochenberc universis presens scriptum inspecturis tam presentibus quam futuris [salutem i]nª perpetuum. Novercari solet 1 rerum noticias processus temporis, nisi scripti memoria perennetur. Cognoscant igitur tam present[es]ª 20 quam posteri, quod egob Cvnradus de Hochenberc 11 ex bonorum virorum consilio cum venerabilibus dominis, videlicet abbate Gerhardo et conventu Tep[p]lensi,ª de omnibus bonis ville in SanfJdowe taliter convenimus in unum, quod censuum et precariarum usufructus ipsis pars media de cetero cedere debeat, rerum accidentalium cquoque pars tercia.e Sum insuper arbitratus, ut iam dictos dominos meos peramplius in bonis 25 prenominatis [con]traª hoc statutum ullatenusd debeam molestare. Quod si violavero, nec ad monitionem fratrum de Liebenstein, domini Marcwardi de \Vagowe et domini Heinrici de Kiensperc infra terminum sex ebdomadarum reyocabo, iuri tocius viJle in Sandowe renunciavi, ita quod de cetero de illa ad me nichil pertineat, sed conventui Tepplensi to·talis in proprium cedat et servitutem. Insuper ne hoc factum ac statutum 30 importuna possit processu temporis revocare calumpnia, ipsum per me statui mandari litteris ac sigillorum mei et domini Ram~ngi de Kamerstein, iudicis provincialis in Egra, domini H. de Liebenstein, fratrum de Valckenberc, domini M. de Wagowe et sigillod civitatis Egre munimine roborari, nomina testium adhibens: fratres de Liebenstein, fratres de Valckenberc, M. de Wagowe, H. de Kiensperc, Vlricum de Cvnratsreut, 3:> VIricum de Waltvrn, Fridericum de Waldowe, Waltherum de Ratsheim iudicem civitatis, Wolfelinum de Vohendraz, Bitterhvndum, Ilsvngvm magistrum monete, Pertoldum fratrem Alberonis de domo Lapidea et alios equam piures, testes )Tdoneos.e 1() 1242 AUG. 21. - 1242 S. D. NUM. 14, 15. 77 -----~- - - - ---- ·---·-- ·--··-·- - -- -- -·- - -- ·- - -- - -- - -- Datum apud Egram XIIº kalendas septembris, anno Domini MºCCºXLIIº, indictione XIIII.t Sigilla: sex sigilla, quae in scidulis membranaceis appendebanl, iam aoulsa et deperdita sunl. sd 15. Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Chotésov villas D{Jsina et Chrást confert. - 1242 . Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum Coronae regni Bohemiae) asservatur (A). Reg: Reg 1, pag. 504 num. 1065 (ex AJ. - Koss, Archiv, pag. 14 num. 8 (ex AJ. Lit: Novotny l. 3, pag. 757. In dorso chartae registrator monasterii saec. XIIl. scripsit ,,Super Disinam'' (AJ. Scriba: V 48 = destinatarii proprius, qui etiam charlas num. 121 et 196 exaravit. Exempla script. num. 12. 15 Dictator: destinatarii proprius. Vide: 11. 3, Teplá-Chotesov (O). Apud Fr: Apographum simplex a v. d. Palack(J exaratum. 1 In nomine sancte trinitatis et individue unitatisª amen. BWencezlaus, dei gracia quartus rex Boemorum,6 universis presentem paginam 11 inspecturis salutem in eo, 20 qui salutis tribuit incrementum. Quoniam quorum vigor iusti examinis devotis obsequiis erga nostram magestatem efficaciter estualjre dignoscitur, horum sedulam devocionem congruis et condignis nostre gracie beneficiorum favoribus speciali prerogativa duximus attolendos: Cum igitur dominus Sdizlaus, prepositus HoJltesouicensis, locique eiusdem conventus ad nostrum mandatum in duce Bauarie1 et in eius evectio- 2s nibus graves sumptuosasque expensas facientes nobis in ipso effecto gratum et acceptum seviciumc exhibuerunt, insuper temporis eiusdem momento iuxta voti nostri desiderium ab eodem preposito et conventu centum marcas puri et examinati argenti ad pondus nobis iussimus ex integro exhiberi. Nos itaque eorum in hoc grata et devota obsequiorum beneficia placide ac sine murmure, utpote plerumque fieri solet, nobis - - - ---·------ - - ------ - - -- -·... -- - -·---- - - - - --------- - - ---- - - - 3(> 14. ª) Quae hic et infra uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt. b) ,ego' eadem manu superscripsit A. __ e-e) In membrana lacerata scriptum est A. d) ita A. e-e) Verba ,alios quam plures... ydoneos' charla iam exarata eadem manu et eodem atramento ex ,alii quam piures... ydonei' correcta sunt A. f) ita A; indictio ,XIIII' perperam adfertur, cum ad annum 1242 indictio ,XV' pertineat. 78 NUM. 15, 16. 1242 S. D. exhibita pietatis oculis considerantes, ipsorum etiam gravibus expensis uberiori clemencia condolentes, et quia regiam magnificenciam plus decetd pia claustralium loca suis sublimare donacionibus quam sic multiplici expensarum prestacionee consumere, pro dampnificacione ergo huiusmodi per mandatum nostrum facte prestacionis villam Disina cum Hrast larga manu et mente cum omnibus suis pertinentiis cultis et incultis, 5 silvis, arbustis, pratis, piscacionibus dicto preposito et conventui liberaliter contulimus iure perpetuo possidendam. Quam villam Adam dictus, quidam nobilis noster miles, cuius eadem villa liberale patrimonium fuerat, ad nostram accedens excellenciam sua sponte nostre contulit magestati. Nos vero ad maiorem evidenciam huiusmodi factum perducere cupientes, in foris regni nostri ibidem prefato Adam assistente et penitus 10 contra hoc nullo contradicente dictam villam nostre aule attineri perpetuo fecimus proclamari. Ne igitur prefatus prepositus et conventos ah aliquo in posterum in prememorata possessione a nobis sibi donatal inpediantur vel indebite graventur, presentem paginam sigilli nostri munimine dignum duximus roborari. Et quicumque ipsum molestare presumpserit, indignacionem dei omnipotentis et inviolabilis matris t5 eius perpetue virginis nostramque ingratitudinem se graviter noverit incursurum. Data anno dominice incarnacionis MºCCºXºLIIº. Sigillum: Venceslai l. regis e cera coloris minii in fi.lis sericis flavi, albi, violacei colorís illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1,2. sd 20 16. Gerhardus, Teplensis electus, pronuntiat compositionem litis cum milite quodam de hereditate in villa N eltejov (N elseov) per arbitros factam. In Krukanice 1242 .1 Autographum in membrana scriptum nunc in SUA Pragae (archivum mon. in TepláJ asser- 25 vatur (AJ. In dorso chartae legitur annotatio manu saec. X V111. scripta ,,Relata in Annales Tom. 1, fol. 14'', id est in copiarium, quod ,,Annales monasterii Teplensis'' nominatur et nunc latet. Reg: Reg 1, pag. 50/i num. 1067 (ex AJ. Lit: Sebánek, Ceská listina 1, pag. 149. Scriba: verisimiliter Teplensis monasterii. ----- ....... -·---- -·-·-.. _.,......__________-· ---.. - ·-- -- ··-··--·------------·---- -- ---·-·----- .. --·· -- --- ·- -------·---- . ... . . --- --- - -- ---.....·- - ·-----··-- .... ----..-· ·- -... 15. ª) Syllabam ,ti' eaden1 manu superscripsit A. b) ,Boem' .:i. e) ita pro ,servicium' A. d) ,decet' ex ,dedet' radendo corr. A. e) ,prestacione' in loco raso corr. ..4.. f) ex ,donatam' radendo ,m' corr. A. 1) Ottone. 30 •)- ,)~") 1242 S. D. - 1243 M. IAN. NUM. 16, 17. 79 -------------- ----..............__..._____.______ - - · - - - - - - - - - - - Dictator: ignotus. Vide: 11. 3, Teplá-Chotésov (K). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tracta- tum. Inª nomine sancte et individue trinitatis amen. Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris,b quod ego 11 G.,2 Teplensis electus, ád citacionem cuiusdam militis pro quadam hereditate nomine Nelseov in Chladrun 11 coram rege et baronibus Iitigaturi convenimus; super quo plurimum disceptantes, tandem in arbitros convefJnimus, quorum nomina hec sunt: Herdeborius de Scherob et Heinricus, parrochianus 10 de Chladrvn,c Wecemilus et Gebhardus, fratres de Tepla. Qui add prefixum terminum convenientes et sibi testibus plurimis adiunctis tandem cause finem inposuerunt de consensu utriusque partis, scilicet ut ei tres marcas argenti et duo peccora,e oves duas et duos porcos daremus; quod nos sine omni contradictione persolvimus; ipse vero e converso metas predicte hereditatis iniuste ablatas requirere promisit. Nomina autem 15 testium hec sunt: Benesch et frater eius Laurencius de Pnewan et Waltherus de Kvrschawa, Koiata de Popowizz, Lezzek de Nischova, Heinricus de Vgezd. Acta sunt autem hec ab incarnatione Domini anno MºCCºXºLIIº in curia Teplensi nomine Crucanizz. Sigilla: tria sigilla, quae in scidulis membranaceis appendebant, avulsa et deperdita sunt. 20 sd 17. Venceslaus l., rex Bohemiae, civibus de Bruna libertates et iura indulget. Pragae 1243 m. ian. Autographum in duabus membranis scriptum, quarum altera ,,privilegium maius'', fl.ltera 25 ,,privilegium minus'' nominatur, in archivo civitatis Brunensis exstat (A 1, A 11). E plurimis apographis in libris civitatis Brunensis in eodem archivo asservatis vetustissimum id notandum est, quod in copiario chartaceo saec. XIV. exeunt. - XV. (mnscr. num. 40), fol. 37 40v legitur; quod apographum totum privilegii argumentum praebet cum aliquot lacunis, quae scribae incuria exstiterunt (B 1, B 11). Articulus tantum A I 17 cum descriptione 3() chartae continetur in instrúmento nonnullorum notariorum publicorum dato Brunae 1367 iun. 8. (CDM XV, pag. 94 num. 113), cuius autographum in eodem archivo asservatur. ldem - · - - - - - - - - · - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 18. ª) Ante ,l' pars chrismi /orlasse restat; cuius altera pars charla finita desecta est A. b) alteram ,u' ex ,o' in locQ raso et longam ,r' ex brevi in scribendo corr. A. e) ex ,Chladrum' radendo corr. A. d) ,a' ex ,i' statim in scribendo corr. A. e) Sub primam ,e' scr,iba punctum posuit, sed 35 postea id punctum delevit in .&4.. 1) In temporis notatione dies non adfertur; chartam ante diem 21. augusti 1242 datam esse verisimile est, quod in ea Gerhardus nondum abbatis titulo usus est (vide num. 14). 2) Gerhardus. 80 NUM. 17. 1243 l\rl. IAN. -----------·---·- ------------··----··------·---. ··-· --- articulus insertus est confirmationi Karoli, Romanorum imperatoris, datae Brunae 1367 nov. 5. (CDM X, pag. 17 n·um. 21), cuius autographum in eodem archivo exstat. Translationem Germanicam codex mnscr. saec. XIV. praebet in eodem archivo (mnscr. num. 1) asservatus, fol. 225 232; quam praetermisimus. ]mago phototypica A I: Bretholz, Geschichte der Stadt Brünn 1, apud pag. 47 (cum tran- 5 scriptione); A 11: J. Dfimal, Archiv mlsta Brna, im. 1. Ed: Jura primaeva Moraviae, pag. 42 (bis) - 58. CDM 111, pag. 12 num. 32 (ex A 1) et pag. 16 nun1. 33 (ex A 11). Rossler, Die Stadtrechte von Brünn, pag. 341 356 (ex CDM, ibídem translatio Germanica). CIB 1, pag. 72 num. 37. Reg: Reg 1, pag. 506 num. 1069. to Lit: Rossler, Die Stadtrechte von Brünn. Tomaschek, Deutsches Recht, pag. 73 ss. Bretholz, Geschichte der Stadt Brünn 1, pag. 40. Zycha, Ursprung der Stiidte, pag. 202. Sujan, Dljepis Brna, pag. 96 (translatio novissima in linguam Bohemicam). KK, pag. 16. Schwab, Die Erorterungen zur Kontinuitatsfrage 1, pag. 269. Weizsücker, Wien und Brünn, pag. 125 ss. Meznlk, .Jihlavské privilegium, pag. 15. Sebánek, Ceská listina 3, pag. 100, t:> 105. In membrana replicata A 1 manu saec. XIII. scriptum legitur: ,,Chuneviz'' (AJ. Scriba: V 36 = Reinboto notarius. Cf. Exempla script. num. 4. Dictator: Reinboto notarius, qui privilegiis nonnullis civitatum Austriae usus est; ea, quae cum privilegio Leopoldi, ducis Austriae, civibus Viennensibus Viennae 1221 oct. 18. dato 20 (BUB 11, pag. 56 num. 237) consonant, typis minoribus imprimuntur. Vide: 1l. 1 a, Reinboto notarius (F ), I l. 5, De chartae apud civitates usu (D ). Apud Fr: Nonnulla vetusta apographa. [I] i In nomine patris et filii et spiritus sancti ªamen.ª BNos Wencezlaus, dei gracia rex Boemorumb quartus, omnibus tam posteris quam modernis salutem. 2:> Gloria principum* per pacem et subditorum quietem 11 largius elucescit, cum fama ele• • • mentie ac diligentia protectionis eorum extenditur in posteros et memoria nom1n1s eorum, quam continue studio virtutis acquirunt, aput homines permanet immortalis; salutem quoque perpetuam a(!Domino promerentur, cum subiectos, quibus presunt, bonis consuetudinibus et institutis honestis ab enormitatibus, quibus non solum corpora 3t> set eciam anime intolerabilia pericula sustinerent, retrahunt et ad iusticie tramitem conversacionemque proballtam et acceptam et utilem universis iuris severitate perducunt. Hinc est, quod nos dilectorum civium nostrorum de Brunna devocionem precesque affectuosas et assiduas* advertentes libertates et iura subscripta, per que tranquillitati et communi utilitati eorum decrevimus providendum, ipsis et eorum heredibus et posteris 3:> de regia clementia indulgemus, quas de gracia speciali nichilominus eisdem scripti presentís testimonio confirrnamus.1 (1] Statuimus igitur, ut* quicurnque civium, habens infra* civitatis ambitum, hoc est infra fossatum et murum, valens quinquaginta talenta, quemquam occiderit,* nulla pro se fideiussione indigeat, set* iudex ipsum citet tribus edictis2, id est tribus vici- 4ll bus infra VI ebdomadas, ita quod, cui homicidium inpingitur, neget se idem homicidium commisisse; et si se innocentem ostendere voluerit, expurget se VII viris 243 1\1. IAN. NUM. 17. 81 -------------- -·-- ·-·- ··-··-·· ·-· - --- ··------·--- ---·-- credibilibus et honestis, inter quos videlicet VII sit unus de iuratis principis; quem si habere nequiverit, acquirat eum per dei iusticiam, id est per aquam. (2] Item, quicumque alium de homicidio vel de invasione domus, hoc est heyms~che,3 vel de quocumque reatu consimili culpaverit, prius metsecundus iuret coram s indicio, quod nec invidie nec inimicicie causa, nisi de culpabili conqueratur; quod si non fecerit, actor ipse querimonie sue renunciabit coram indicio, quaín contra suspectum habebat; si vero suspectus VII se viris prefatis expurgaverit, innocens erit a indice et actore; si vero talem expurgacionem habere nequiverit, capite puniatur vel secundum graciam iudicis et iuratorum civitatis emendet. to [3] Si autem homicida deprehensus fuerit in ipso actu* cum* gladio cruentato et si iudex hoc probare poterit cum VI idoneis et l1oncstis personis et uno iurato, capite puniatur;4 si vero iudex predictas personas non habuerit ad probandum,c probet metquintus, duobus videlicet iuratis et aliis duobus honestis viris, ita ut de predictis VI viris vel de quatuor sequentibus nullus inimicus vel emulus extiterit interfecti, capite puniatur.c t5 [4] Si autem homicida legitimis ter vocatus edictis coram indicio non comparuerit, iudex eum proscriptum denunciet et prima pars bonorum suorum iudici, altera pars actoribus,. tercia vero cedat Iiberis et uxori; verum si Iiberis et uxore careat homicida, qui proscripcione dampnatur, prima pars bonorum suorum iudici, altera pars actoribus, tercia vero ecclesiis egentibus et ad vías reformandas de commuie consilio 20 impendatur.5 [5] lgitur, quicumque pro homicidio in proscripcionem devenerit,in ipsa per annum et diem omnium interventu destitutus et auxilio permanebit. Decernimus eciam, ut quicumque propter homicidium dampnetur exilio, finito anno et die nequaquam civitatem intrabit, antequam marcam argenti civitati assignet. 25 [6] Sane, si *homicida non habet* infra muros valens quinquaginta talenta et nichilominus fideiussorem pro se poterit invenire, idem *fideiubeat pro eo in summa L talentorum, de quibus quinquaginta talentis tercia pars iudici, tercia pars actoribus, tercia vero civitati solvetur; *si fideiussorem non habuerit, iudex ipsum capiat* et teneat, quousque de ipso iudicet, sicut iustum fuerit et ordo postulat racionis.6 30 [7] Insuper, si filius aut amicus alicuius quemquam occidat et pater vel amicus eius absens fuerit vel presens manum non apposuerit, si mettercius virorum fidelium hoc probare poterit, ab omni culpa et pena ipsum decernimus absolutum. [8] ltem, si quis de homicidio incusatus confessus fuerit, quod id fecerit vim vi repeliendo, id est notwernde, si hoc ipsum probaverit metseptimus probabilium virorum, 35 inter quos VII sit unus de iuratis principis, innocens erit; et si iuratum habere non poterit, acquirat eum per dei iusticiam, id est per iuditiun1 aque; si ve1~0 in aqua processum non habuerit, set defectum, acquirat eum per ignitum f errum; et talis expurgacio et iudicium cuilibet indulgetur, qui de homicidio impulsatur.7 (9] Nunc de vulner*ibus duximus adnectendum. Si quis civium alicui manum am- 40 putaverit vel pedem* aut nasum aut aliquod nobile membrum abstulerit, iudici pro pena quinque talenta solvet, passo dampnum X talenta componet; si vero,* qui dampnum 82 NUI\f. 17. 1243 M. IAN. --------------------------------------- fecit, denarios habere non poterit, secundum legem iudicetur de ipso:* oculum pro oculo, 1nanum pro manu et sic de ceteris membris; si* fieri vult inculpabilis, probet innocentiam suam metsecundus probabilium virorum et uno iurato; et si non poterit hos habere, probet metseptimus probabilium virorum, et liber sit.8 [10) Item, quicumque alteri amputaverit digitum vel ita vulneraverit, quod membrorum 5 paciatur detrimentum, id est litschert, iudici duo talenta, passo dampnum quinque talenta persolvat; si vero denarios non habuerit, eo, quo predictum est, ordine puniatur;9 si fieri voluerit innocens, probet innocentiam suam metquintus probabilium virorum; et si hos habere non poterit, probet mettercius, ínter quos de iuratis principis erit unus. 10 [11] Si quis auten1 aliquem temerarie citaverit, penad talis indicio principis reservetur. [12] Si quis* aliquem vulneraverit, ita quod vulneratus convalescat sine detrimento membrorum, id est lytschert wunden, iudici un11m talent11m, vulnerato duo talenta persolvat; si denarios non habuerit, septimanis sex detineatur pro pena captivus ve) tá expurget se mettercius probabilium virorum.10 (13) Si* quis citatus legitime convenitur, quod aliquem plano vulneraverit vulnere sine lesione* membrorum nobilium,* et ille versa vice proponat hoc se defendendo fecisse, hoc met.tercius probabilium virorum testimonio conprobabit; sin autem, iudici talentum, vulnerato duo talenta persolvet.11 20 (14] Si vero quis quocumque tempore fuerit vulneratus, ipsis,e de quibus habetur suspicio, quod ·eundem vulneraverint, si* bona non habuerint, que sufficiant ad emenda11dt1m, vel* fideiussoribus careant, a iudice usque in crastinum *teneantur, et* mane facto vulneratus* coram iudicio suspectos conveniat, iuramento* ab ipso actore prius prestito met seeundo; et si vulneratus pre nimia debilitate corporis ad iudicium venire nequiverit, due 25 ydonee persone cum nuncio iudicis ad eum veniant et in lecto egritudinis ah eo metsect1ndo recipiant calumpnie iuramentum, quod a nullo recipitur*, nisi* i u ret met seeun dus12 • [15] Nulli quoque prestabitur ídem iuramentum, id est voreit, extra iudicium, set in iudicio tantum; preterquam, ut supra dictum est, ille, qui debet iurare, sit adeo debilis, quod· ad iudicium venire non possit, tune iudex mittet ad illum duos vel 30 piures honestos viros, quoram quibus idem metsecundus prebeat sacramentum.13 [16) Pro vulnere vero, si quem contigerit proscripcione dampnari, in ipsa extra civitatem sex ebdomadis permanebit; per quod spacium, si de causa et culpa sua non composueritl cum iudice et actore, sex aliis ebdomadis extra civitatem commorabitur iterato; et si quidem ad hoc componere neglexerit cum eisdem, annum et diem extra 35 civitatem manebit; si vero versa vice se suspectus facere voluerit innocentem, expurget se metquintus probabilium virorum; quodsi processum non habuerit, intrans domum X talenta, egrediens domum X talenta persolvet; quorum prima pars iudici, altera pars actori, tercia vero civitati solvetur; et si pecuniam non habuerit, manum amittat. [17] Volumus quoque, ut quicumque manens in civitate cum civibus iura tenuerit :10 universa tam in indicio quam in collectis, ab omni teloneo debeat esse liber. 1243 M. IAN. NUM. 17. 83 [18] P·recepimus etiam, quod quicumque ad pugnam vel rixam tenso aren vel balista accesserit, iudici tria talenta, civitati vero duo solvat.14 [19] Omnis quoque, qui die forensi in foro cum forensi populo, quod gladium ad gravamen alicuiusa nudaverit, convictus fuerit, iudici duo talenta, tria talenta civitati s componet; si pecuniam non habuerit, manus ipsius transfodiatur cultello. (20] Si quisquam civium alicui in debito teneatur, tres dies peremtoriose solvendi habeat vel absolvat. [21] Item, quicumque in aliquo fui:to deprehensus fuerit, quod LXª denarios valeat, suspendiumh pacietur; si vero minoris valoris fuerit, non suspendetur, set ad 10 notam infamie ferroi ignito consignabitur in facie, ut est moris. [22] Si •quis vulneratus fuerit adeo, ut ad iuditium venire non possit et posse evadere non putatur, et• resk huius facti ad iuditium venerit, iudex teneat ipsum captivurn, qui fecit, donec, si vulneratus possit evadere, videatur; si vero *quis pro ipso voluerit fi dei ussionem prestare, fideiubeat• pro L talentis, donec vel i 11e convalescat vel moriatur, 15 et secundum hoc• emendet.15 [23] Statuimus etiam firmissime, quod quicun1que mulierem honesta m vel vir gi nen1 vi opresserite vel rapuerit et illa infra XIII! dies testimonio duorum credibilium virorum se probaverit exclamasse, ille igniti ferri se indicio expurgabit; si vero ille se non expurgaverit*, sententiam capitalem subibit; preterea, si• iJla infra dies XIIII* testimonio 20 VII credibilium virorum illum convicerit, nulla sibi conceditur expurgacio, set capitali sententia punietur.16 (24] Si vero mulier aliqua communis se conqueritur vi opressame, et si constiterit, iudex eidem satisfaciat de opressoree iuxta consilium et sententiam iuratorum; in potestate quoque iudicis erit illum, si voluerit, puniendi.17 25 [25] Si quis convictus fuerit per VII viros credibiles et honestos, quod falsum testimonium perhibuerit et vel deum vel sanctos blasphemaverit, excidett1r lingua illius vel redimet eam V talentis.18 [26] Ite1n aput quemcumque infra ambitum civitatis cultellusl longus, qui dicitur misericors, stechmezzir,• cingulo suspensus deprehensus fuerit,* dabit iudici unum talentum 3<> et assignabit cultellum, vel manus ipsius transfodietur cultello; qui vero cultellum talem in caliga* latenter portaverit et furtive, iudici det V talenta vel manum amittat19 • Sunt et alie leges, libe1--tates et iura necessaria civitati, que, quoniam omnia presens pagina fuit insufficiens, continere, in hoc etiam dilectorum civium nostrorum de Brunna de gracia speciali preces decrevimus admittendas, ut ea, que restant, sub 35 nostris possint sigillis in alio volumine plenius annotare. Ut autem conscripta et nichilominus conscribenda robur habeant perpetue firmitatis nec heredum aut successorum nostrorum quispiam in predicte civitatis preiudicium et gravamen ea cassare vel quicquam de ipsis constitucionibus nostris debeat immutare, presentem paginara predictis civibus nostris et eorum heredibus ac posteris cum testimonio subscriptorum in earum- 40 dem confirmacionem duximus exhibendam, nostrorum sigillorum munimine roboratam et perhenniter valituram. Testes: Withcom camerarius de Prybinich, Withco senior, 84 NUM. 17. 1243 M. IAN. Withco de Nono Castro, Bochko burchravius Znoymensis, Cryho dapifer, Ratiborius cum filiis Arthlewo et Jenchone, Víctor, Sifridus et Cadoldus Orphani et alii quam piures. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MºCCºXºLIIIº, mense ianuario, indictione secunda,n datum Prage per manum curie nostre notarii Rembothonis, anno, mense et indictione prescriptis.0 [II] Hee sunt libertates, leges et iura, que in maiori privilegio non poterant contineri, que tamen nichilominus volumus per.omnia rata esse et firma et ut prescrip((ta inviolabiliter observari. 5 [1] Volumus igitur et irrefragabiliter statuimus, ne quisquam baronum aut nobilium terre potestatem habeat in civitate Brunnensi,P vel in ipsa 11 violentiam exer- 10 ceat, vel aliquem teneat sine licentia et nuncio iudicis civitatis. (2] Siquidem volumus, ut quicumque civium homines et possessiones extra civitatem habeant,cz JI nullam in ipsis iudex provincialis vel eciam alii beneficiarii provintie, ita ut ab eis ne.e citentur nec etiam .iudicentur, habeant potestatem, set iudicentur a iudice civitatis. 15 (3] Item statuimus, ut quemcumque post renovacionem monete infra XII ebdomadas invenerint monetarii nostri aurum vel argentum ementem ad estimacionem duarum marcarum argenti, eandem tollant pecuniam, gracia mediante, nec ulterius in persona emptoris nec in aliqua substantia eiusdem habeant potestatem. [4] Decrevimus etiam, ut in civitate proprietates habens, possit easdem vendere 20 absque impedimento quolibetr persone necessitate cogente. [5] Sane precipimus, ne de cetero sint in civitate aridaria braziorum, alioquin volumus, ut possessores eorum de dampnis quibuslibet, que ipsorum occasione emerserint, lesis satisfaciant, ut est iustum. [6] Inhibemus etiam, ne de cetero sint thaberne extra civitatem ad miliaree in 25 ·bonis alicuius,g preter bona et possessiones notarii Brunnensis,P qui capellam sancti Procopii habuerit et monetam. [7] Prohibemus etiam, ne quis aliquem proprio pane carentem, in ludo deciorum dampnificet, ultra quam sit eius valor vestium. [8] Item civibus indulgemus, ut quicumque mercimonia deferentes ad nundinas Jo BrunnensesP venerint, tribus ante Penthecosten et postea totidem septimannis cum suis mercibus morabuntur. [9] Statuimus insuper, quod quicumque civium moriatur, si uxorem habuit vel liberos, iudex vel advocatus nequaquam intromittat se de bonis• ipsorum, set sint in potestate uxoris et liberorum.2º [10] In arbitrio quoque sit vidue non nubere vel nubere cuicumque \"elit absque quolibet impedimento; idem quoque statuimus de filia vel nepte cuiuslibet civium, quod et de vidua.21 [11] Si autem is, qui moritur, non habuit uxorem vel liberos et sine testamento et ordinacione rerun1 suarum decedit, bona, que reliquit, proximo heredi suo cedant.22 35 [12] ltem volumus, ut• advena hospes in civitate moriens* de rebus suis quicquid 40 1243 M. IAN. NUM. 17. 85 ----------- --·------ --------------- ordinaverit, ratum et firmum volumus permanere; si vero moriens nichil ordinaverit, cives custodiant res defuncti annum et dien1; infra quod* spatium si venerit aliquis, qui se socium vel heredem vel creditorem defuncti mettercius honestorum virorum probaverit, eide1n absque contradiccione assignentur omnia, que* contingu11t defunctum; sin 5 auten1, pars bonorum illort1m tercia pro anima defuncti, tercia iudici, tercia vero cedet in usus civitatis.23 (13] l ..iberum quoque habebit arbitrium advena, ubicumque* voluerit sepeliri.24 [14] Placuit etiam celsitudini nostre, ne advena contra civem nec civis cont1..a advenam inducat testimonium illorum, qui dicuntur litcovfer, nisi viros honestos habeat 10 cum illis.25 (15] Volumus eciam, ut nullus hospes advena super debito vel quacumque causa possit inducere testimonium advenarum contra cives, nisi cum advenis habeat unum civem vel plures. (16] Decrevimus etiam, ut XXIIII civium iurati de mercatu et aliis, que ad hono- 15 rem et utilitatem pertinent civitatis, pro ingenio suo debeant fideliter ordinare, quorum ordinacionem nec iudex, nec cives, nec alter quispiam irritabit; quod qui presumpserit attemptare, solvat iudici penam ah eisdem statutam.26 [17] Precipimus insuper, ut ~put quemcumque* inventa fuerit iniusta mensura,* vel i niusta ulna, vel a1iq uod ini u stu m genus ponderis, iudici solvat V talenta.27 20 [18] ltem volumus, ut quicumque de altero in civitate movens querimoniam de quacumque hereditate, sive de domo, vel agro, vel molendino, vel vinea~ fideiussores exhibeat iudici pro X talentis, quod eandem querimoniam* prosequatur.28 [19] *Quicumque *bonum hon1inem, qui non sunte de honestioribus civitatis, cedat fustibus, iudici talentum, fustigato duo persolvet, vel expurget se mettercius honestorum 2s virorum.29 (20] Si aliquis infra septa muri habens valense XXXª tale11ta, fustibus cesus fuerit, suspectus det iudici duo talenta, ceso V talenta, vel expurget se metquartus honestorum civium.80 [21] Si aliqua levis vel inhonesta persona verberata fuerit, que hoc ipsum forte sua 30 meruit insollentia, si suspectus hoc probare poterit mettercius viris credibilibus, líber erit a iudice et actore.ª1 [22] ltem, si* aliquis cuiquam civium, qui tamen non est de honestioribus* unus, percusserit alapam, iudici det dimidium talentum, percusso talentum;32 et si lesus testimonium producere voluerit contra illum et si versa vice alter sese voluerit expurgare, 35 expurget se mettercius credibilibus viris. [23] Quicumque domum alterius armis, balistis vel arcubus temerarie invadere presumpserit et si ipsam invasionem passus iniuriam cum vicinis suis honestis probaverit, rei tamquam de homicidio puniantur;33 si vero querimoniam suam testibus non potuerit comprobare, iudici duo talenta, unum civitati persolvet; si vero de invasione 40 domus querimoniam plane moverit, suspectus se duobus digitis ex.purgabit. Hec itaque universa prescripta sicut a nobis ita etiam a nostris heredibus et successoribus voJumus 86 NUM. 17. 1243 M. IAN. intemerata perhenniter observari. Acta· sunt hec anno dominice incarnacionis l\'JºCCºXLIIIº, mense ianuario, indiccione secunda, datum Prage per manum curie nostre notarii Rembothonis. Sigillum: Venceslai l. regis, A 1 in fi.lis sericis f1.avi et rubri coloris, A I I in filis sericis fl.avi tl violacei coloris illaesum /ere appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. sd --------------------·-------- - ·- - - --·-·-·---------- · - - - - ..- 17. ª)Ante et post ,amen' parva pictura apponitur A. b) ,Boem' A. e-e) Scriptura in parte membranae fl.exa valde corrupta apparet A. d) Scriba litteram quandam longam scribere incipiens superiore eius parte relicta inferiorem erasit et in ,p' correxit A. e) ita ...4.. 1) ,;)posuerit' A. g) ,alíe~' A. h) super ,i' lacuna in membrana A. i) super ,f' lacuna in membrana A. k) ita A; to in B recte sicut in privilegio Viennensi ,reus' legitur. l) primam ,l' ex ,t' in scribendo corr. A. m) ,e' eadem manu eodem atramento superscripsit A. n) ita A; indictio secunda perperam ad/ertur, cum ad annum 1243 indictio prima pertineat. - º) Litteris a se distantibus, ut ultima linea repleretur,..-.. ,,_ scriptum est A. P) ,B1·un11' A. q) ,haeat' A. r) deest ,cuilibet' A. 1 ) In privilegio Viennensi (V) legilur: ,Gloria principum latius uberiusque per pacem et t:> quietem subditorum elucescit, quando fama clementie et diligentia protectionis eorum extenditur in posteros. Salutem quoque merentur a domino, cum eos, quibus presunt, bonis et honestis consuetudinibus et institutis ab enormitatibus, quibus non solum corpora sed et anime perduntur, cohibent et ad iusticie tramitem conversacionemque bonam et cuilibet proximo suo utilem iuris severitate perducunt. Hinc est, quod nos civium nostrorum Wiennensium devotionem petitionem- 20 que affectuosam pia animadvertentes consideratione, donavimus ipsis ac posteris eorum et iuxta consilium et ammonicionem fidelium ac ministerialium nostrorum perpetua statuimus donacione iura, per que clementer eorundem providimus paci ac tranquillitati.' 1) In V articulus 1: ,Statuimus ergo, ut si aliquis civium, habens infra murum civitatis et fossatum ad L talenta, quemquam occidat, talis non indigeat ulla pro se fideiussione, sed a iudice civitatistribus edictis vel 25 uno pro omnibus peremptorio citetur'. 1) In V e/. fi.nerñ articuli 9. ') In V art. 1, linea 21: ,Si autem homicida deprehensus fuerit in ipsa actione id est an der hanthaft, cum sanguinolento gladio, et si iudex hoc probare poterit cum VII viris honestis et credibilibus, qui dixerint eum hoc homicidium perpetrasse vim vi non repeliendo, id est vnnotwernd, capite puniatur'. ')In V art. l., l. 25: ,Si véro homicida legitimis ter vocatus induciis non venerit, iudex eum proscriptum p1·0- 30 nuntiet et due partes bonorum suorum sint in potestate uxoris sue et liberorum, tercia pars sit in potestate iudicis. Si non habeat uxorem nec liberos, antequam in proscriptionem deveniat, disponat de illis duabus partibus, qualitercumque velit'. 6) In V art. 1, l. 32: ,Si autem homicida non habet nec potest ostendere infra murum valens L talenta et tamen fideiussorem pro se invenire poterit, ille fideiussor fideiubeat pro eo sub periculo et perdicione proprie persone. Sed si 3:> fideiussorem habere non poterit, iudex capiat eum et teneat, donec iudicetur de ipso, sicut iustum fuerit'. ') In V art. 1, l. 14: ,Si vero homicida confessus fuerit se homicidium perpetrasse vim vi repeliendo, id est notwernde, probet hanc notwer cum ignito ferro'. 1) In V art. 2, l .13: ,De vulnerantibus autem sic. Si quis civium alicui amputaverit manum vel pedem vel oculum aut nasum aut aliquod nobile membrum, iudici det X talenta, ei qui dampnum recepit totidem. Si 40 vero is, qui dampnum fecit, denarios habere non poterit, iudicetur de ipso secundum legem, videlicet oculum pro oculo, manum pro manu et sic de ceteris membris. Si talis voluerit fieri inculpabilis, probet innocenciam suam, sicut pax est instituta'. ') In V art. 2, l. 23: ,ltem quicumque alteri amputaverit digitum vel ita vulneraverit, quod patiatur detrimentum membrorum, quod dicitur lideschaert, iudici det tria talenta, ei, qui dampnum recepit, tria talenta. Si 45 denarios habere non poterit, eodem modo puniatur vel expurget se, sicut pacem instituimus'. - 10 ) In V art. 2, l. 27: ,Si quis autem aliquem vulneraverit ita, quod vulneratus convaleat, videlicet 1243 M. IAN. NUM. 17. 87 --- ------ - -- -- - -----·-------- - - - -- - - - (17.J tantum simplici vulnere, iudici det duo talenta, vulnerato duo talenta. Si denarios no11 habuerit, decalvatus et decutatus verberetur coram iudicio, non ibi ubi fures verberantur, vel liberetur sicut pax est instituta'. 11) In V art. 2, l. 30: ,Si vero aliquis citatus legiti~e impetitur, quod s alium vulneraverit sine lesione tamen membrorum nobilium id est simplici tantum vulnere, et ille e converso proponat defendendo se ipsum hoc fecisse, hicmet quinta manu ex XX a indice denominatis iuramento calumpnie suimet secundi interposito se expurget. Si se non expurgaverit, emendet iudici sicut iustum fuerit'. 12) In V art. 2, l. 35 et art. 3, l. 3: ,Si quis vulneratus fuerit in crepusculo vel in nocte, ipsi, de quibus suspicio fuerit, quod alium 10 vulneraverint, si tantum in bonis non habent, ut sufficiant ad emendandum vel non habent fideiussorem, a indice usque in crastinum detineantur, et in mane vulneratus ipsos suspectos coram indicio conveniat, iuramen.to calumpnie ab ipso actoremet secundo prius prestito. Et si vulneratus pre nimia debilitate corporis ad iudicium venire nequiverit, due ydonee persone cum nuncio iudicis ad. eum veniant et in stratu (sic) egritudinis ab eomet secundo reci- 15 piant calumpnie iuramentum. Volumus itaque, ut a nullo recipiatur iuramentum, quod dicitur vorait, nisi illemet secundus iuret'. 13) In V art. 3, l. 4: ,ltem vorait non prestabitur extra iudicium, sed tantum in iudicio, nisi sicut supra dictum est, si vulneratus fuerit adeo debilis; et si incusatus, super quem taliter est iuratum, velit se expurgare, iudex denominet sibi X homines sue professionis et X alios viros honestos, ut ex omnibus illis incusatus eligat sibi IIIIºr, ut ita 20 ipsemet quintos se expurget'. 14) In V art. 9, l. 22: ,Nullus ad domum alterius invadendam vel alias in civitate ad pugnandum cum arcu vel balista accedat. Qui contrarium fecerit, si habet domum, illa nobis cedat, vel redimat eam a nobis cum XXX talentis. Si domum non habet, amputetur sibi manus, vel redimat eam cum X talentis'. - - 15) In V art. 2: ,Si aliquis vulneratus fuerit adeo, quod ad iudicium venire non potest, et si putatur non posse evadere et si reus huius 25 facti ad iudicium venerit, iudex teneat ipsum captivum, donec videatur, si vulneratus possit vivere nec ne. Si autem aliquis velit fideiubere pro ip~o, fideiubeat pro eo pro L talentis, donec ille vel convaleat vel moriatur, et secundum hoc tune emendet'. 1•) Jn V art. 8: ,Statuimus etiam, quod quicumque virginem vel mulierem honestam vi oppresserit vel rapuerit, et illa infra XIIII dies testimonio duorum credibilium virorum se clamasse probaverit, ille indicio igniti 30 ferri se expurget. Si vero se non expurgaverit et si post inducias datas fugiendi deprehensus fuerit, sententiam capitalem subibit. Si autem illa infra XIIII dies, quando hoc fecit ei, testimonio VII credibilium virorum illum convicerit, nulla sibi conceditur expurgatio, sed predictam sententiam subibit'. 17 ) In V art. 8, l. 20: ,Si mulier aliqua communis conqueratur, se vi oppressam, etiam non audiatur'. 11) In V art. 14,15: ,Si quis convictos fuerit cum VII viris honestis et credibilibus, 35 quod falsum testimonium perhibuerit, abscidatur ei lingua, vel redimat eam X talentis, et quem falsitate sua dampnificavit, illi dampnum suum emendet. Qui dominum deum et sanctos suos vituperaverit, abscidatur ei lingua et non liceat sibi redimere eam ullo pretio'. 1•) In V art. 16: ,Item apud quemcumque infra muros civitatis cultellus longus, qui dicitur stechemezzer, in cíngulo suspensos deprehensus fuerit, hic det iudici 1 talentum et eundem cultrum. Qui vero eum 40 infra caligam vel alias apud se ubicumque latenter et furtive portaverit, iudici det X talenta vel manum amittat'. 20) In V art. 19: ,Statuimus etiam, quod quicumque civium moriatur, si uxorem habeat vel liberos, iudex se non intromittat de bonis vel de domo ipsius, sed sint in potestate uxoris et liberorum'. 21 ) In V art. 19, l. 21: ,In arbitrio quoque sit vidue non nubere vel nubere cuicumque velit, quod nemo inde habeat aliquid facere, dummodo nubat civi et non militi. Si 45 vero militem duxerit, persona sua et res in gratia et voluntate nostra persistat. Id ipsum etiam statuimus de filia vel nepte cuiuslibet civium, quod et de vidua'. 12) In V art. 19, l. 24: ,Si autem is, qui moritur, non habet uxorem vel liberos, in ordinacione ipsius consistant bona sua. Qui si decesserit absque testamento et ordinatione rerum suarum, bona sint proximi heredis sui'. - ! 3) In V art. 20: ,Item volumus, ut undecumque venerit advena, si moriens aliquid de rebus suis ;)0 ordinaverit, rata maneat eius ordinatio ... Si vero moriens nichil ordinaverit, cives custodiant bona defuncti annum et diem; infra quod quidem spatium si aliquis venerit, qui se heredero vel socium vel creditorem legitime ostenderit, eidem absque contradictione assignentu1· bona defuncti, que eum contingunt. Si autem nemo venerit, due partes bonorum illorum nos contingant, 88 NU~f. 17, 18. 1243 M. I~\N. - MART. 20. ----~-- - · ·- - - -·- ·--·- ......... .. . .. . . . .,.. ·---·-- -- ._..,__ _______.,.. ______ -- -- - - - - - - -- --- - - - ---- - -·- 18. Conradus, episcopus Olomucensis, capitulo suo auctoritaiem praestante ratum habet, ut frater Rudigerus, magister hospitalis s. Spiritus [Antiquo] Brunensis, cum omnibus possessionibus eiusdem hospitalis Brunae, in Jihlava, in Kfizanov et alibi sitis ad hospitale s. Johannis Hierosolymitani se transferat, salvo iure patronatus episcoporum 5 Olomucensium. In Pustiméf 1243 1nart. 20. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (AJ. Apographum insertum est confirmationi ~Stanislai, episcopi Olomucensis, datae in Olomouc 1509 ian. 2., cuius autographum ibidem asservatur (B ). 10 Ed: CDM III, pag. 24 num. 38 (ex AJ. Reg: Reg 1, pag. 511 num. 1072. Delaville, Cartulaire 1I, pag. 602 num. 2294 (ex A). Lit: KK, pag. 21. Sebánek, Ceská listina 3, pag. 116 n. 71. Scriba: verisimiliter episcopi proprius. Dictator: Herbordus notarius. 1:> Vide: Il. 1 o, Herbordus notarius (1), II. 2 b, Conradus, episcopus Olom. (A), 11. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (H). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tracta- tum. BIn nomine sancte et individue trinitatis amen. I Cunradus, dei gracia Olomuncen- 20 sis episcopus, omnibus in perpetuum. 11 Propter ambiguos rerum eventus et causa[ 17.] tercia pars detur pro anima illius'. 2') In V art. 20., l. 2: ,Et ubicumque advena velit sepeliri, liberum habeat arbitrium'. 26) In ·v art. 21: ,Statuimus etiam, ne advena aliquod testimonium possit facere super civem nec civis super advenam cum biis, qui dicuntur leitchovfaer, quin ha- 25 beat alios testes honestos cum illis'. 23 ) In V art. 28: ,Denique statuimus, ut XXIIII civium, qui prudentiores in civitate inveniri poterunt, iuramento confirment, quod disponant de mercatu et de universis, que ad honorem et utilitatem civitatis pertinent, sicut melius sciverint; et quicquid üdem in hoc agant et disponant, iudex civitatis nullo modo audeat irritare. Sed quicumque in aliquo contra illorum XXIII! statuta fecerit, solvat iudici penam ah ipsis institutam, et hii 30 XXIIII quanto sepius conveniant pro disponendo statu civitatis'. 27 ) In V art. 26: ,Item apud quemcumque in civitate inventa fuerit iniusta mensura, que dicitur hamme, vel iniusta ulna vel iniustum aliquod genus ponderis, iudici solvat V talenta'. 11) In V art. 10, l. 1: ,Preterea si aliquis faciat querimoniam de alio,_et ille qui conqueritur postea velit dissimulare, occultam cum eo faciens compositionem, que dicitur halsune, iudex debet eum cogere, ut querimoniam suam 35 prosequatur'. 29) In V art. 4:, Statuimus, ut quicumque aliquem bonum hominem, qui non est nobilis horno, cedat fustibus, iudici det 11° talenta et ceso 11° talenta vel expurget se, sicut pax est instituta'. 30) In V art. 4, l. 15: ,Si aliquis infra murum ad XXXª talenta habens fustibus cesus fuerit, cedens det iudici V talenta, ceso V talenta, insuper obtineat gratiam nostram'. 31 ) In V art. 4, l. 17: ,Si autem aliquis verberet aliquam inhonestam personam, scilicet garzionem vel 40 levem ioculatorem, qui verbis vel aliqua indisciplina hoc erga ipsum meruerit, si hoc probaverit, nichil det iudici, verberato etiam nichil'. 32) In V art. 4, l. 20: ,Si vero quis alicui domestico, qui tamen non est de honestioribus et divitibus unus, percusserit alapam, iudici det V talenta, verberato etiam 'I talenta'. 88) In V art. 9 (e/. n. 14). 1243 M..<\RT. 20. - M. M..\RT. ~U~·I. 18, 19. 89 ---- - -- - - ---- - -- - --- --- --- ---- - - - - - -- -- - - -- - ---- rum di"Tersitates, quibus humana fragilitas a veritate rerum gestarum plerumque deviat et recedit, 11 ea, que fiunt legitime, Iitterarum solent indiciis eternari. Proinde notum esse volumus tam presentibus Christi fidelibus quam futuris, 11 quod nobis et capitulo nostro presentibus et auctoritatem prestantibus frater Rvdengerus, magister hospitalis ;> sancti Spiritus in Brunna, cum universis possessionibus, quas idem hospitale tam in Brunna quam in Igla ac in Crizans et Iocis aliis iusto hactenus possedit tytulo, ad domum hospitalis sancti Johannis Baptiste Jerosolimitaniª se transtulit, salvo nobis iure patronatus nostri, quod in hospitaleb sancti Spiritus dinoscimur habuisse. Preterea auctoritate nostra et de voluntate et consensu fratrum hospitalis sancti Johannis 10 et etiam fratris Rudengeri, magistri hospitalis sancti Spiritus, de eodem hospitali taliter est ordinatum, quod quicumque magisterium ac regimen eiusdem hospitalis habuerit, tres marcas argenti debet mittere singulis annis in subsidium hospitalis sancti Johannis Jerusalem; quicquid vero residuum fuerit, ad emendationem hospitalis sancti Spiritus et sustentationem infirmorum pauperum convertetur. Ut autem hec translatio tam t ;> persone quam hospitalis et possessionum rata et inpermutabilis perseveret, super ea presentem pagina·m scribi et sigilli nostri appensione iussimus roborari. Ad maiorem etiam huius facti evidentiam hanc litteram sigillo nostri capituli duximus muniendam. Huius rei testes sunt: Sigerus decanus Olomuncensis, magister Milo archidiaconus Olomuncensis,c magister Willehelmus archidiaconus Prerouiensis, Heinricus abbas 2º Trebecensis, Robertus electus Gredicensis, Johannes electus Lucensis1 Teodericus electus Zabbarducensis, Heinricus electus Wilgradensis, Albertus prepositus in Dubranik, frater Vlricus commendator domus Theutonicorumd in Nuzedliz, Baldewinus de Brunna, Baldewinus de Lapaniz, Herbordus notarius, Berterammus de Puztemir canonici Olomuncenses et alii quam piures. Actum in sinodo nostra in Puzte- 25 mir anno Domini MºCCºXLºIII, XIII kalendas aprilis, po-ntificatuse nostri anno secundo.e 1 30 35 Sigilla: 1) Conradi, episcopi Olom., in filis sericis flavi et nigri coloris, cuius fragmentum tantum restat, appendet. Cf. Sigilla num. 9; 2) deperditum; reliquiae tantum eorundem atque sub 1) filorum sericorum exstant. Sk 19. -++ Venceslaus l., rex Bohemiae, contractum emptionis inter monasterium in teliv et Hermannum dictum Baleo de domo Theutonicorum super capella in Humpolec et in Jihlava factum confirmat. Pragae 1243 m. mart. - ----·-...- -····- ---..-- · --·------~- ··· - - - ----- - - --- - - -- ....----..... r .... ~ 18. ª) ,Jerlimitani' A. b) ,hospital' A. - C) ,Olom' A. - d) ,Theuton' A. - e-e> ,pontificatus secund<>' litteris maioribus distensis, ut ultima linea expleretur, scripta sunt A. 1 ) Conradus ponlificatus sui annos ab introitu in dioecesim suam numeravisse videtur. 90 NUM. 19. 1243 M. MART. A) Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum mon. in Strahov) a.sservatur (A). Apographum insertum est transumpto ab Theoderico, abbate in Strahov, et Hoycone, abbate in Milevsko, saec. XIV. ineunte confecto, cuius autographum in SAR Telé (archivum mon. in 2eliv) asservatur (B). Aliud apographum saec. XV. exstat in copiarlo Siloensi, qui in SUA Pragae (archivum mon. in Strahov, sign. XVI A 2) asservatur, pag. 5 5 6 (C). Copia·vidimala, quam A. Boéek in CDM I I 1 affert e J\,fuseo Brunensi, non exstat neque in archivo existebat anno 1896, ul ex opere B. Bretholz, Regesfen, pag. 141 num. 6 cognosci potest (D). Imago pholotypica: AR, tab. 34/3. Ed: CDM JJJ, pag. 22 num. 37 (ex D). Reg: 1\1.illauer, Ritterorden, pag. 101 num. 7 B (ex B). - Reg 1, pag. 512 num. 1074. Lit: KK, pag. 21. Scriba: V 36 =-= Reinboto notarias. Cf. Exempla script. num. 4. Dictator: Reinboto notarias. l'ide: 11. 1 a, Reinbolo notarias (H), JI. 3, Zeliv (F). Apud Fr: Apographum simplex sine annotationibus ante textum positis. t(J 15 B) Charla autographi instar in Museo Brunensi, quam A. Boéek in CDJitl affert, desideratur; neque in eodem archivo exstitit anno 1896, ut ex opere B. Bretholz, Regesten, pag. 141 num. 5 cognosci potest (B )·. Apographum insertum eral transumpto ab Arnoldo, abbate in Tfeblc, aliisque confecto cea a. 1267, cuius autographum in archivo Siloensi a.sservabatur, nunc autem 20 latet (C). Aliud apographum insertum est confi.rmationi Ladislai, regis Bohemiae, datae Pragae 1454 mart. 21., cuius autographum in membrana scriptum in SAR Tele (arch. mon. in Zeliv) asservatur (D ). Alfa apographa exslant denique in copiarlo Siloensi (vide infra sub A): pag. 6 7 (ex B), pag. 10 11 (ex D), pag. 26 27 (ex C); nos D et apographum copiarii in pag. 6 7 (E) respicimus. 25 Ed: CD1\1l JII, pag. 21 num. 36 (ex B). Reg: Millauer, Ritterorden, pag. 99 num. 7 A (e vetusta copia mon. Siloensis, nunc ignota). Reg J, pag. 511 num. 1073. Lit: KK, pag. 19. Charla adulterina exemplum A sequens confecta esse videtur; re et stilo etiam chartis CDB l I1, 30 num. 48 et 49 affinis est. Vide: 11. 1 a, Reinboto nolarius (G}, JI. 3, Zeliv (G). Apud Fr: Apographum simplex sine annotationibus. [A] [B) 1 In nomine sancte et individue trinitatis an1en.ª 1 Nos Wencezlaus, dei gracia rex Boemorum quartus, omnibus in perpetuum. Cum inter ceteras anime virtutes memoriam 11 esse constet in humanis actibus maxime oportunam, quia tamen e·t ipsa propter exteriorum rerum curas et sollicitudines, quibus freIn nomine sancte et individue trinitatis 35 amen. Nosª Wencesla11s, dei gracia rex Bohemieb quartus, omnibus in perpetuun1. Cum ínter ceteras anime virtutes memoriam esse constet in humanis actibus maxime oportunam, quia tamen et ipsa propter exteriorum 40 rerum curas et sollicitudines, quibus frequencius mentes mortalium occupantur,c vetustate 1243 M. MART. quentius mentes mortalium occupantur, vetustate temporisb 11 hebetatur, fatis ecclesiis vel possessionibus et ad ipsas spectantibus Syloensem ecclesiam prenotatam et eius rectores et fratres contra regie nostre constitucionis et confirn1acionis decreta impe- dire,0 molestare vel qttacumque occasione 1tl perturbare presumat,P set semper ipsam ratam etd inviolabilem debeat conservare, sicut nostre gracie favoremf sibi adesse et omnipotentis dei evadere diligat ulcionem. Ut aute1n huiusmodi constitucio et confirmacio* prefato 15 conventui et ecclesie Syloensi* de gracia speciali indulta interminabile robur habeantr et perpetuam firmitatem•, presentis privilegii paginam ipsis duximus exhibendam nostrorum sigillorum appensione munitam et 2.0 perhenniter valituram. tam et perhenniter valituram. 2!> Acta sunt hec anno dominice incarnacio- Acta sunt hec anno dominice incarnacionis nis MºCCºXXXXºIIIº, mense marcio, in- millesimo ducentesimo8 quadragesimo8 111°, diccioned secunda,e datum Prage per ma- mense marcio, indictione secunda, datum num curie nostre notarii Rembothonis Prage per manum curie nostre notarii Remanno, mense et indiccioned prescriptis. botonis.* Sigillu1n: \'enceslai 1. regis in filis sericis fl.avi, albi, rubri coloris illaesum fere appendet. Cf. Sigilla num. 1,2. sd ····-·-·- - - ··'""-· ----- ---~- -----------------·---·-·· --·-·· --- --····-·-·-------~-·----···-·---- 3(> 19. (A] ª) ...4-nte et post ,amen' parva pictura 1'1. [B] ª) ,Nos' deesl E. b) ,Boemorum' 35 apponitur ..4.. b) in loco raso ex ,tempoum' ....--. ...-.... corr. A.· - e) ,Theuton' A. d) ,i11dcoe' A. e) ita A; indictio secunda perperam adfertur, cum ad annum 1243 indictio prima pertineat. 1 ) Chartam Hermanni dicti Baleo de venditione vide CDB I11, pag. 48 num. 48. E. C),ocupantur' D. d) deest D. e) ,valeat' D, E. 1) ,Theutanicorum' E. g), solempniter' D. h) ,Teutonica' D. i) ,Gumpolz' E. - k) .possidebant' D. ') ,Humpolz' h". m) ,Gyglaua'E. n) deestE. n') ,apendiciis' D,E. 40 - º) ,inpedire' D. P) ,presumant' D. q) ,favore' D. r) ,habeatur' E. s-s) ,CCºXºL' E. 1243 APR. 30. NUM. 20. 93 20. Conradus, episcopus Olomucensis, monasterio in Louka auctoritate a Venceslao l., rege Bohemiae, sibi commissa ius patronatus ecclesiae in Prosiméfice confirmat, eidem monasterio super ecclesia praedicta ius spirituale con/erens. s In Mansberg 1243 apr. 30. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivwn mon. Lucensis) asservatur (A). E simplicibus apographis vetustissimum illud est, quod in codice mnscro saec. XV. ,,Matricula Lucensis'' intitulato in eodem archivo (inter Cerronianos I 1, 253) fol. 2sv 29 exstat (B). to Ed: CDM 111, pag. 25 num. 39 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 512 num. 1075. Sebánek, Archivy, pag. 14 num. 80 (ex A). Lit: KK, pag. 23-24. Sebánek, Listiny primétické, pag. 93 94 (deliberatio totius r~i ). In sinistro superiore angulo tergi chartae minu.~ eleganter praeparati scriba pennam probaoit (scripsit ibi ,,C.d''); praeterea hic manu saec. X 1I l. (B) scriptum est ,,Confirmatio episcopi 15 super ecclesia Prosmeriz''. Scriba: probabiliter episcopi proprius. Dictator: Herbordus notarius. Vide: 11. 1 a, Herbordus notarius (L}, 11. 2 b, Conradus, ep. Olom. (B), 11. 3, Louka (F). Apud Fr: Solummodo descriptio chartae cum annotationibus a J. Sebánek ad v.d. G. Friedrich • 2(> missa. C.1, dei gracia Olomoncensis episcopus, omnibus in perpetuum. Iustum est et honeste consonum racioni, ut res legitime acta IJ litterarum testimonio roboretur. Notum igitur esse volumus tam presentibus Christi fidelibus quam futuris (J, quod nobis una cum prelatis nostre dyocesis in domini nostri, regis Wenzezlay gloriosi Boemorum, 25 prellsentia constitutis in sexta feria ante diem Palmarum anno Domini MºCCºXºLIII°2 dilectus in Christo Johannes, abbas de Luca, ah eodem domi110 rege humiliter postulavit, ut ius suum, quod ei in ecclesia de Prozemeriz competit,ª sibi recognosceret et eo permitteret eum frui. Dominus vero rex habito consilio hoc negotium nostro commisitª examini finiendum, ut, si ius esset pro domino abbate, predictam ecclesiam 30 sibi confirmaremus auctoritate regia hoc volente. Nos vero viso instrumento super nominata ecclesia confecto et diligentius examinato, quod idem abbas nobis postmodum presentavit,3 domino Cunrado, quondam Brunnensi notario, illius ecclesie plebano, ius suum etiam eidem abbati coram nobis resignante,b quod sibi in illa ecclesiacompetebat,ª nos domino abbati et ecclesie sue Lucensi ius patronatus ecclesie in Prozemeriz aucto- 35 ritate regia nobis commissaª duximus confirmandum, eidem abbati et ecclesie sue ius spirituale nichilominus conferentes.c Et ne domino abbati super ecclesia sepedicta postea questio vel gravamen oriatur, nos ei super ea presentem paginam dari et sigilli nostri appensione iussimus roborari. Huius rei testes sunt hii: Theodericus abbas de 94 NU:\I. 20, 21. 1243 APR. 30. - MAII 18. Zabardowiz, Sygerus decanus Olomoncensis, Cunradus quondam Brunnensis notarius, frater Wlricus commendator domus Teutonicorumd de Nuzedeliz, frater Johannes supprior Lucensis, frater Rudengerus canonicus in Zabardowiz. Datum in Mansberg per manum Herbordi, curie nostre notarii, anno Domini MºCCºXºLIIIº, 11 kalendas maii, pontificatus nostri anno secundo.4 -a Sigillum: Conradi, episcopi Olomucensis, in filis cannabinis flavi coloris optime conservatum appendet. Vide Sigilla num. 9. Sk 21. Theodericus, abbas monasterii in Zábrdovice, Albertus, praepositus in Doubravnik, 10 Hezzelo, prior monasterii in Strahov, Marquardus, canonicus Pragensis, magister Hilarius litis decisionem ínter Johannem, abbatem monasterii in Louka, et Wicbertum, praeposililm sancti Hippolyti in Hradisté [apud Znojmo], pronuntiant. -- In Louka 1243 maii 18. Apographum insertum est chartae a duobus notariis publicis datae in Louka 1422 oct. 29. 15 .... (Sebánek, Archivy, pag. 256 num. 1231), cuius autographum in SAR Brunae (archivum mon. Lucensis) asservatur (B). Apographum saec. XV. exstat in codice mnscro ,,Matricula Lucensis'' intitulato ibidem (inter Cerronianos 11, 253) fol. 39v asservato (C). Aliud apographum saec. XV. a notario civitatis in Znojmo verisimililer confeclum exstat in libro testamentorum civitatis Znoymensis aba. 1421 (archivum civitatis Znojmo mnscr. num. 96) 20 fol. 103" (D ); in eodem mnscro etiam Germanica versio eiusdem chartae manu (notarii civitalis) saec. X V. scripta reperitur, cuius tenorem inferius vide*. Aliud apographum in scida chartacea manu scribae saec. XV. scriptum, qui membrum cancellariae Znoymensis eral, in SAR Brunae (Collectio A. Bocek nlim. 3344) asservatur, cuius unam tantum discrepantiam (vide n. t) respeximus (E). Aliud apographum saec. XVII. exstat in codice mnscro ,,Líber Z> seu matricula [Lucensis] ... a. 1662... noviter erecta et in meliorem ordinem redacta'' intitulato (Coll. mnscr. SAR Brunae num. 10) fol. 20" 21, cuius item unam tantum discrepanliam respeximus (vide n. t) (F). Ed: CDi'Yl 111, pag. 26 num. 40 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 512 num. 1076. Sebánek, Archivy, pag. 14 num. 81 (ex B). :Jt) Lit: KK, pag. 24. Dictator: explorari non potest, quia communi stilo curiali utitur. Vide: JI. 3, Louka (G), Strahov (B), Zábrdovice (D). Apud Fr: Solummodo descriptio chartae cum annotationibus a J. Sebánek olim ad v. d. G. Friedrich missa. :J5 -- -------·· ·-· ... •' - ----·-· - -------- .... ---·-·------ . . ·-------- ---------~-··-··---- - 20. ª) Scriba signo ,;>' utitur A. b) Ex ,resignato' inter scribendum corr. A. - e) ,re' in ..loco raso eadem manu corr. A. d) ,Teuton' A. 1) Conradus. ~) 1243 apr. 3. - ª) Vide chartam Premysli Otakari l. dutam in Znojmo 1226 sept. 19., CDB ll, pag. 287 nzim. 288. 4) Vide num. 18 nota l. 1243 MAII 18. NUr.i. 21. 95 In nomine Domini amen. Theodoricus,ª abbas sancte Cunegundisb in Brunna,e Albertus, prepositus in Dubrawnik,d Hezzelo,e prior montis Syon in Boemia, Marquardus,1 canonicus Pragensis,' magister Hylarius omnibus, ad quos presens scriptum pervenerit, salutem in eo, qui est salus omnium. Durante quadam discordia inter 5 dominum J.,h abbatem Lucensem, ex una parte et dominum Wipertum,i rectorem sancti Yppolitik de Gradis,1 ex altera pro quodam molendino sito sub castro Znoyemm tandem placuit eisdem in nos arbitras convenire, ut nobis mediantibus inter ipsos reformacio pacis et concordie firmaretur. Auditis itaque proposicionihus et allegacionibusn utriusque partis et habita discussione non modica super eis unanimiter concordavi- 10 musn', vallantesº arbitrium pena decemP marcarum argenti. Deinde pronuncciavimusP' sub hac forma, ut dominus Wipertust loco molendini," quod sub castro situm fuit, aliud in villa dicti abbatis et ecclesie sue Lucensis Nesaglebes nomine habeat molendinum, unde decem modios Znoymensis mensure, siliginis videlicet, et tres' solidos denariorum,u hoc est nonaginta0 denarios,w annis singulis percepturus.w' Insuper pisca- 15 riam habere debet ibidem in terminis sibi deputatis et molendinarius:c ipsis serviet in honoribus et emendis. Preterea disposuimus eiu duosz modios tritici, quos de ecclesia Primeticzªª singulis annis in festo beati Michaelisbb percipiet, cum tamen de priori molendino, cuius obstaculum fratres de Luca temporibus suorum antecessorum de suo iure confisi in parte sui fundi funditus destruxerunt, predictus Wipertuscc in certa 20 pensione ultra undecimdd modios siliginis mensure minoris et ducentos denarios, nichil amplius percipereee consuevisset.11 Acta sunt hec in Luca secundagg feria'' in diebus Rogacionum, anno Domini MºCCºXl..111º, hiis presentibus, quorum nomina subnotantur: Otto canonicus montis Syon, Falco canonicus ibidem, Fridericus sacerdos de Ruchowan,hh Cunradusii sacerdos de Vgezd,kk Petrus sacerdos de Vrboue,1l 25 magister Wilhelmus phisicus in Zno~:m.mm In huius rei evidens testimonium declarandum nostra sigilla sunt appensa. 21.* In dem nomen des berren amen. Theodrich, abpt zu sand Kunegud zu Brunn, .,.~lbrecht, probst zu Dobrawnik, Hezlo, prior des pergs Syon zu Behemm, Marqward, korher zu Prag, und 3tl maister Hylarius alle11 den, di dise gegenburtig geschrifft furkumpt, das heil in dem, der da ist aller ding heil. Als dann gestanden ist ain czwitrecht under hrren Hannsen, appt zu Luca, ------ ·-------·----···---·-·------ - - - - --·-·--···· --·-----· - - - ·~-------- -- . ·- -- ·--· . -·------------..- 21. ª) ,Theodricus' C,D. b) ,Gunegundis' e, ,Kunegundis' D. C) ,Bruna' c..._.. d) ,Dobrawnik' D. e) ,Hezzlo' D. f) ,Marqwardus' D. Y) Post ,Pragensis' sequitur ,et' C, D. h) ,Johannem' D. i) ,Vipertum' C, D. k) ,Ypoliti' C. ') ,Gradicz' C, ,Gradnicz' D. - 35 m) ,Znoym' e, ,Znoyma' D. -·-- n) ,oblacionibus' D. n') ,concordamus' D. º) ,vallant'' c. P) ,X' c. P') ,pronunciamus' D. q) ,Vipertus' e, D. r) ,molondini' c. S) ,Nessechleb' e, ,Nessakleb' D. ') ,111' e, ,duos' D, E, ,viginti tres' F. U) ,denarios' F. V} ,LXXXX' c. 'º) Post ,denarios' sequitur ,est' e, D. w') ,percepfs' B. -- X) ,molendinator' D. 11) ,et' D. Z) ,11' c. ªª) ,Prziemeticz' e, ,Przimeticz' D. bb) ,Mychaelis' c. CC) ,Vipertus' D. - 4º dd) ,XI' C, D. ee) ,percepere' C. 11) ,consvuevisset' D. gg-gg) ,feria secunda' C, D. hh) ......-._. ,Ruchwan' D. ii) ,Conradus' C, D. kk) ,Vgiesd' C. ll) ,\Virbone' C, D. mm) ,Znoyma' <:,D. 96 NUM. 21, 22. 1243 M...\.II 18. - IUL. 22. ains teils unde· berren ' iiprechten, regirer sond Poltenperg von der Grednicz, des anderen teils umb ain mull gelegen under dem haws Znoym, darnach gefiel beiden teilen in uns als spruchlewt ze chomen, also das durch uns under in ein widerpringung eines frides unde eintrechtikeit bestet wurd. Also haben wir gehort furlegen unde darlegen beider teil erkentnoz nicht chleiner ober die sach eintrechtichleich uber ain sein worden, den spruch verpinten unter ainer penn X march 5 silbers. Darnach haben wir gesprochen in sollicher forem, das herr Viprecht anstat der mull, die under dem haws gelegen ist, ain ander mull in dem dorff des vorgenannten abpts unde seiner kyrchen zo Loca, Nessakle gennant, haben sol, von dem er X mutt koren znoymer maz und 111 schilling phenning, das ist XC den., er alle jor nemund ist. Dar nach sol er haben di vischerey daselbst im in.sein auzgeczeigten gemerkhen unde der mullner im gewertig sol sein in erungen 10 unde wandelen. Darnach haben wir im zugeschikht II mott waicz, die er von der kyrchen zu Prenticz ali jor a.n sand Michels tag nemen wirt, wenn von der vorigen mullª) furslacht die pruder zu Luca zu den czeiten ir vorvadern, als si sein recht maynten zo haben, in dem tail irs grundes von gront auffzoprochen haben, der vorgennant Viprecht in seinen czins ober XI mutt korens chleiner maz unde czwei hundert phenning nicht mer aufzuhebenb) gewonheit hat gehabt. 15 Actum zu Luca am montag in der pettwochen, anno Domini tawsent czwai hundert onde in dem drey onde virczigistem jor. Dabey gewesen sind, der nom hie unten geschriben sint: Otto korher des pergs Syon, Falco korherr daselbs, Fridreich ain priester von Rochwann, Conrat ain priester von Vgezd, Peter ain prister von Vrbone, maister Wilhalmm arczt zu Znoym. In huius rei evidens testimonium declarandum nostra sigilla sont appensa. 20 Sic 22. lnnocentius IV. papa abbatibus in Velehrad et in Zábrdovice et praeposito in Doubravnik mandat, ut inquirant, quo tempore, per quos et in quibus partibus regnum Hungariae praesentibus Tartaris et post eorum recessum hostiliter vastatum sil. 25 Anagniae [1243] iul. 22. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine I, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 6, lib. 1, ep. 35 (R). Ed: Fejér, CDH IV. 1, pag. 302 (ex R). CDM 111, pag. 28 num. 42 (ex R). Rodenberg 11, pag. 4 num. 3 (ex R). 30 Reg: Palacky, Reise, pag. 28 num. 157 (ex R). Reg 1, pag. 514 num. 1079. Potthast 11, pag. 945 num. 11097. Berger I, pag. 9 num. 35 (ex R). Lit: Novotny l. 3, pag. 763. KK, pag. 26. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. .. Welgradensi1, Cisterciensis et .. Zabirdouicensi,2 Premonstratensis ordinum abbatibus, et .., preposito ecclesie de Dumbrauinic3, Olomucensis diocesis.ª Spatiosum et speciosum Vngarie regnum sic afflixit Tartarorum horrenda crudelitas, quod - - - - - ----- -- - -- -- - -- - -- - -- - -··-- - - - - - - ------ - 21.* ª) ,die wur oder' alia manu additum D. - b) ,gufzuhehen' D. 35 1243 IUL. 22. - AUG. 3. NUM. 22, 23. 97 exinde universitati fidelium inesse debuit materia lacrimarum. Set quidam,' sicut mirantes accepimus, regnum ipsum presentibus Tartaris et post illorum recessum hostiliter invaserunt, multos de ipsius confinio, illorum bonis consumptis per incendium, ponentes in ore gladii, non absque manifesta iniuria Crucifixi. Quocirca mandamus, s quatinus inquisita super hiis diligentius veritate, quo tempore, per quos et in quibus regni partibus sint talia perpetrata, nobis vestris litteris fideliter exponatis, ut eorum veritate comperta, quod expedire viderimus, exinde disponamus. Quod si non orones 10 etc.6 Datum Anagnie XI kalendas augusti, anno primo. Sk 23. Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterii in Marienthal protectione suscepta universos regni sui incolas hortatur, ut conventui eiusdem coenobii donis large succurrant. Gorlicii [1243] aug. 3.1 Autographum in membrana scriptum secundi belli gentium calamitatibus corruptum atqut 15 deletum nunc in archivo publico Dresdensi asservatur (AJ. Ed: CDLS 1, pag. 67 num. 40 (e copia simplici nunc ignota). Reg: Reg 1, pag. 514 num. 1080. Doehler, Urkk. d. Kl. St. Marienthal, pag. 17 num. 7. --- Prochno, Regesten, pag. 86 (8) num. 11 (ex A ad aug. 2.). Lit: Bauermann, Alteste Urkunden, pag. 114 (explicatio stili et scripturae). 20 Scriba: V 49 = destinatarii proprius fortasse. Dictator: Reinboto notarius. Vide: 1l. la, Reinboto notarius (R), 1l. 3, Marienthal in Lusatia (G). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum et arte diplomatica tractatum. Autographi deleti et vastati rationem habere non potuimus; quam ob rem apographo tantum v. d. 25 Friedrich, descriptione et imagine partis chartae phototypica usi sumus. Wencezlaus, dei gratia Boemorum rex, omnibus inregno suo constitutis presentem litteram inspecturis 11 salutem in domino Ihesu Christo. Cum regalis munificentie liberalitas universis opem poscentibus aures cle((mentie debeat acclinare, nichilominus his, quibus divina gratia tribuit intellectum, ut seculares abneganf(tes affectus so se tota devotione ad obsequendum obtulerint domino Ihesu Christo, auditum prebere et eos in cunctis exaudire tenetur. Presentem igitur litteram universitati vestre duxi- 22. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. 1) H enrico. 2) Theoderico. ª) Alberto. - •) Scilicet Fridericus, dux Austriae, cum suo exercitu. 5) Vide CDB 111, pag. 75 num. 71. 98 NUM. ~, 24. 1243 AUG. 3.... SEPT. 11. mus dirigendam, in quibusª et personas et substantias conventus dominarum in Valle sancte Marie apud Ostros vobis propensius recommendantes mandamos et hortamur in Domino, quatinus intuitu dei et regie peticionis et reverentie honore nuncios earumdem, cum ad vos pro sublevanda paupertatis ipsarum venerint indigentia, benigne suscipiatis et honeste et ipsos in omnibus, prout decet, expediatis efficaciter, nec eos 5 cum rubore occasione cuiusquam supervenientis alterius avertatis, tantum ipsis de bonis vobis collatis a Domino conferentes, quantum divina pietas inspiraverit, ut ah omnium retributore bonorum et eterna premia recipiatis et a nobis exinde loco et tempore condignas grates recipere debeatis. Ceterum predictum dominarum conventum cum universis attinentiis suis sub protectionis nostre gratiam recepimus.adeo, ut quic- 10 quid honoris et pietatis ipsis inpensum fuerit, personaliter nobis reputemus inpensum. Unde quoque ipsarum gravamina et incommoda modo simili nos perturbant, presentí statuentes edicto, ut nullus, sive prelatus vel nobilis, advocatus vel sculthetus, sive persona ecclesiastica vel mundana, alta vel humilis, queb conventum eundem in aliquo molestare vel impedire presumat. Quod qui presumpserit, indignationem dei 15 omnipotentis et nostram se gravissime noverit incurrisse. Data Gorlihze IIIºd nonas augusti, indictione prima. Sigillum: in fi.lis sericis flavi et rubri colorís appendebal., nunc avulsum et deperditum est. sd 24. 20 Innocentius IV. papa episcopo [Pragensi], abbati Brevnoviensi, praeposito Pragensi scribit de controversia exorta super vacante ecclesia Olomucensi, cuí capitulum per electionem magistrum Wilhelmum canonicum, Maguntinus autem archiepiscopus, loci metropolitanus, Conradum, canonicum Hildesemensem, praefecerit; mandat, ut Conrado spatium trium mensium terminum peremptorium praefigant, intra quem coram papa 25 personaliter vel per procuratorem compareat. Anagniae [ 1243] sept. 11. Apographum exstat in 1nnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 17", lib. I, ep. 111 (R). Ed: CDM 111, pag. 29 num. 43 (ex R). Rodenberg 11, pag. 16 num. 21 (ex R). 30 23. ª) ita scribae incuria pro ,in qua' A. b) ita A. e) Primum scriba ,gorriz' scripsit, sed postea secundam ,r' in ,l' correxit et ,h' eodem atramento superscripsit A. d) Prochno in Regestis (vide supra) annotat ,1111'; cuius temporis notationi P,des habenda non est, cum autographum deletum sil. 1 ) In nota temporis annus non expresse nominatur, qui ex indictionis numero facillime elicitur. 35 1243 SEPT. 11. NUM. 24. 99 Reg: Palack(J, Reise, pag. 29 num. 168 (ex R). Reg 1, pag. 515 num. 1082. Grünhagen-Korn, Reg 1, pag. 35. Potthast 11, pag. 948 num. 11129. Schramm, Regesten, pag. 75 sub anno 1243 num. 2 (ex R). Berger 1, pag. 23 num. 111 (ex R). CDS VII. 1, pag. 26·9 num. 603. RI V. 2, pag. 1263 num. 7399. Hoogeweg, Urkundenbuch d. Hochst. 5 Hildesheim 11, pag. 345 num. 686. 10 J..,it: Novotn(J l. 3, pag. 764. KK, pag. 26. Quae typis minoribus dedimus, ex epistula num. 3 recepta sunt. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. ..episcopo1 et .., abbati monasterii de Breunowe,ª2 et .•, preposito maioris ecclesie Pragensisb3• Ex parte dilectorum filiorum .. decani4 et capituli ecclesie Olomucensis fuit propositum coram nobis, quod ipsa pridem pastore vacante5, iidem, prout spectat ad eos, ne illa sub diutina vacatione langueret, ad tractandum de futuri substitutione pontificis in capitulo convenerunt, et cum orones per scrutinii formam in magistrum Wil- 15 lelmum,6 eorum concanonicum, virum utique• litteratum, h onestu m et provid \1 m ac in spiritualibus et temporalibus circumspectum, per cuiusc industriam dicta ecclesia de bono in melius* reformanda speratur, concorditer consensissent, ipsum in Olomucensem episcopum elegerunt. Qui cum add multam eorum insta11tiam electioni de se facte consenserit, Conradus, canonicus Ildesemensis7, • in episcopatum Olomucensem per laicaJem potentiam se procuravit 2o intrudi; qui spoliatis eorum domibus de ipsa ecclesia eiecit eosdem et in ea fractis eius *ostiis in ipsius bonis hostiliter debachatur. Quare procuratores dictorum decani et capituli nobis humiliter supplicarunt, ut c11m de premissis apud sedem apostolicam*e possit fieri plena fides, ipsi ecclesie ac eiusdem canonicis, qui per eundem Conradum bonis omnibus spoliati et experti vincula et carceres in iniuriam clericalis ordinis subire coguntur 25 mendicitatis opprobrium, providere paterna sollicitudine curaremus. Procurator vero partis adverse, quem cum iure iurando, quod procurator esset, admisimus, eo quod procurationis litteras propter viarum pericula secum deferre timuit, ut dicebat, proposuit ex adverso, quod R.,8 quondam Olomucensi episcopo, licet frequenter monito, excessus canonicorum suorum corrigere non curante venerabilis frater noster.•9, Ma- 30 guntinus archiepiscopus, loci metropolitanus, eandem Olomucensem ecclesiam iure metropolitico visitavit, et cum inquisitione prehabita decanum et alios canonicos ipsius ecclesie pro manifesta cohabitatione mulierum et aliis diversis excessibus et evidentibus criminibus exigente iustitia suspendisset, tandem eorum succrescente malitia tulit excommunicationis sententiam in eosdem.10 Demum vero, predictis deca- 35 no et canonicis Olomucensis ecclesie existentibus sic ligatis et absolutionem negligentibus implorare ac interim prefata ecclesia pastoris solatio destituta, predictus archiepiscopus reputans eos iure electionis indignos, quia lapsu temporis iam devoluta erat ad eum potestas providendi eidem ecclesie de pastore, Conradum, Ildesemensem canonicum, virum utique providum et discretum, predicte ecclesie Olomucensi prefecit, 40 faciendo eum in ipsius ecclesie episcopum consecrari; cui tam in spiritualibus quam in temporalibus ecclesie ministranti capitulum ipsius ac totus Olomucensis civitatis et 100 NUM. 24, 25. 1243 SEPT. 11. - 20. diocesis clerus tanquam suo episcopo obediunt humiliter et intendunt. Cum igitur sit in desiderio nostro continuum ecclesiarum subvenire dispendiis per condigne provisionis effectum, mandamus, quatinus dicto Conrado, qui pro eiusdem ecclesie pastore se gerit, spatium trium mensium terminum peremptorium prefigatis, infra quem post vestre citationis edictum personaliter vel per procuratorem sufficientem et idoneum ;> cum rationibus et munimentis suis ad negotium ipsum spectantibus nostro se conspectui representet, facturus et recepturus, quod ordo dictaverit rationis; non obstantibus litteris apostolicis ad .. , archidiaconum Wratislauiensem, eiusque coniudices super huiusmodi negotio, per quas ad executionem ipsius propter malitiam temporis et eiusdem C. potentiam, ut asseritur, procedi non potuit, impetratis.11 Quicquid autem 10 super hoc feceritis, nobis per vestras litteras fideliter rescribatis. Quod si non omnes, tu, frater episcope, etc.12 Datum Anagnie 111 idus septembris, anno primo. Sk 25. lnnocentius IV. papa prioribus et jratribus ordinis Praedicatorum Olomucensibus 1s et Brunensibus iniungit, ut fideles in Olomucensi civitate et dioecesi constitutos ad crucem contra infideles Livoniae et Prusciae suscipiendam admoneant. Anagniae [1243] sept. 20. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (Collectio nova) asservatur (A). Revocatio ad eandem epistulam exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo 20 secreto Vaticano asservatur, fol. 28, lib. 1, ep. 163, his verbis: ,In eundem modum eisdem Olomucensibus et Brunnensibus, Olomucensis diocesis,per Olomucensemcivitatem et diocesim'. Quae revocatio ad similem epistulam in registris Vatic. sine dato adiuncta est, cuius inscriptio haec est: , ..priori et fratribus ordinis Predicatorum Magdeburgensium' (1). Ad eandem 25epistulam etiam aliae revocationes adiunctae sunt. lnest etiam revocatio: ,In eundem modum eisdem Pragensíbus per Pragensem civitatem et diocesim' (11). Ante epistulam hoc loco signo 1 signatam in eisdem registris aliasimilis epistula invenitur (fol. 28, lib. 1, ep. 162), quae data est Anagniae { 1243] sept. 23., cuius inscriptio haec est: ,..priori provinciali fratrum ordinis Predicatorum in Alemannia' (111). Ad epistulam hoc loco signo 111 signatam iterum duae revocationes ,In eundem modum' sunt. Quarum prima haec est: ,..priori provin- 30 ciali fratrum ordinis Predicatorum in Polonia per regnum Boemie, Po1oniam et Pomeraniam' (IV). Autographa epistularum 1 IV ignoramus, epistulae exstanl tantum in registris (R). 24. ª) ,Brennowe' R. b) Superscriptio colore rubro scripta est R. e) ,cuius' in loco raso scriptum R. d) ,ad' in loco raso scriptum R. e) Recte ,non possit fieri', vide num. 3. 1) Nicolao, Pragensi episcopo. 2) Clementi. · 3) Thobiae. 4 ) Johannis. 5) Post re- 33 nuntiationem et mortem Roberti, Olomucensis episcopi. 6 ) Regis Venceslai quon4am notarium. - 1) Cf. num. 3, ubi dicitur ,fautor Friderici dicti imperatoris'. 8 ) Roberto. 9 ) ,.')ige/ridus. 1 º) Anno 1240, vide Novoln!] 1.3, pag. 751 2. 11) Id est num. 3. 12 \ Videlicet: ,Quod si non omnes bis exequendis potueritis interesse, tu frater episcope, cum eo1~um altero ea nichilominus exequaris.' 4() -;) 10 15 1243 SEPT. 20. NUM. 25. 101 Epistulam ex 111 IV compositam sub dato Anagniae l 1243] oct. 7., in apogr. saec. XV. servatam, vide Philippi, Preupisches UB l. 1, pag. 115 num. 151. Ed: CDM 111, pag. 30 num. 44 (ex A). Strehlke, 1,abulae l,pag.197 num. 206 (1 exR). Philippi, PreufJisches UB l. 1, pag. 111 num. 146 (1 IV ex R). Rodenberg 11, pag. 18 21 num. 23 24 (1 IV ex R) (Qui opera antiquiora, in quibus hae epistulae typis impressae sunt, adducit). Reg: Reg I, pag. 516 num. 1083 (A). Potthast JI, pag. 948 num. ad 11133 (A), pag. 949 num. 11136, 11137 ( I IV, qui opera antiquiora, in quibus hae ep-istulae typis impressae sunt, affert). ..."l\ílülverstedt, Regesta archiep. Magdeburgensis I 1, pag. 525 526 num. 1162, 1163 (1, 111). Berger I, pag. 30 31 num. 162, 16.'3 (I IV ex R). Lit: KK, pag. 26 27. Bocek rettulit autographum (A)· in archivo mo11asterii ordinis Praedicatorum Olomucensiun1 asservari. Quod ibi re vera /uisse nota in dorso saec. X VIl. scripta affirmat. Sed inde ante a. 1840 abalienatum est, nam deest in catalogo huius archivi ad dictum a. a B. Dudík composito. lllud vetas in dorso saec. XIII. scriptum ,Olomucensis' fortasse ipsius scribae est. In superiore margine plane evanidum ,secund(um in Mora)via (?)' fortasse in cancellaria apostolica scriptum est. Datum A docet diem 23. sept. epistulae 1, in qua dies deest, non recte indictam esse. Epistula ad diem 20. sept. pertinet. Apud Fr: Apographum simplex. 20 Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. . prioribus et fratribus ordinis Predicatorum Olomucensibusª1 et Brunnensibus,b2 Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Qui 11 iustis causis hominum promovendis promptum favorem impendimus, tanto libentius vigilanti cura prosequi pia debemus negotia Ihesu Christi, quanto deus homini preferendus JI esse dinoscitur et omnis sibi 25 deberi reverentia comprobatur. Igitur cum, sicut relatu fidedignorum accepimus exultantes, conditor omniu-m in Liuonie ac Pruscie partibus dilectorum 11 filiorum fratrum hospitalis sancte Marie Teutonicorum Jerosolimitanic ac aliorum fidelium triumphanti dextera faciente sit multipliciter exaltatus et spes sit, quod ibidem magis ac magis sui nominis gloria protendatur, si plantationi sue partium earumdem favorem, quem in 3o ipso possumus, impendentes oportunum illi per devotos ecclesie subsidium procuremus: discretionem vestram rogamus et hortamur in Domino, per apostolica vobis scripta mandantes ac in remissionem peccaminum iniungentes, quatinus in Olomucensi civitate ac diocesi, assumpto sancte predicationis officio propter deum, fideles constitutos in illis ad nimiam caritatem, qua Christus nos dilexit e.t diligit, respectum habere et ei 35 retribuere aliquid pro omnibus, que tribuit ipse illis, piis exhortationibus secundum datam vobis a deo informare prudentiam studeatis diligenter et sollicite, petituri, ut ipsi redempti pretio glorioso, in quos tanquam viros christianos et4 catholicos cadere obprobria exprobrantium Christo debent, se viriliter et potenter accingant, tanquam zelum dei habentes ad ampliandam gloriara Crucifixi et liberandum proximos de mani- 40 bus paganorum, profecturi et acturi secundum fratrum consilia predictorum, ita quod et ipsis premium debeatur eternum et infideles non possint, quod impune Christi nomen impugnaverint, gloriari. Illos vero de civitate et diocesi memoratis, qui crucis 102 NUM. 25, 26. 1243 SEPT. 20. - M. SEPT. signaculo in Liuonie seu Pruscie subsidium insigniti propter .paupertatem vel debilitatem illuc nequeunt personaliter proficisci, a voto crucis absolvere procuretis, dummodo de bonis suis iuxta proprias facuitates congruam subventionem exhibeant, per manus eorumdem fratrum in idem subsidium convertendam. Nos enim, ut, quod pro nomine redemptoris tam digne deposcitur, effectu facili compleatur, omnes dictarum 5 civitatis et diocesis in succursum eorumdem fidelium suscepto propter hoc crucis signaculo processuros nec non eorum familias et bona omnia, donec de ipsorum reditu vel obitu certissime cognoscatur, sub protectione ac defensione sedis apostolice admittentes, illis ac aliis, qui iuxta facultatem et qualitatem suam illuc bellatores idoneos in expensis propriis duxerint destinandos, necnon qui ad subventionem fidelium partium 10 earumdem de bonis propriis congrue ministrarint, vel qui in alienis expensis illuc accesserint, ibidem ad minus per unius anni spatium servituri, iuxta quantitatem subsidii et devotionis affectum illam indulgentiam idemque privilegium elargimur, que transeuntibus et subvenientibusin Terre sancte subsidium conceduntur. Preterea, ut prefatum negotium, quo pluribus contingit iuvari remediis, prosperitatis optate susci- 15 piat incrementum, presentium vobis auctoritate concedimus, quod illis earumdem civitatis et diocesis, qui ad sollempnem predicationem vestram accesserint, viginti dies de iniuncta penitentia relaxare, ac eorum singulis illuc sumpto pro·pter hoc crucis caractere processuris, qui pro incendiis et iniectione manuum in clericos vel alias religiosas personas excommunicationis laqueum incurrerunt, absolutionis beneficium 20 iuxta formam ecclesie impertiri possitis, proviso, ut passis dampna et iniurias satisfaciant competenter, illis dumtaxat exceptis, quorum excessus adeo sunt difficiles et enormes, quod merito sint ad sedem apostolicam destinandi. Datum~ Anagnie XII kalendas octobris, pontificatus nostri anno primo.e Bulla: in fi.lis cannabinis appendebat; nunc iam avulsa et deperdita est. Sk 28. Venceslaus l., rex Bohemiae, hospitali beati Johannis Baptistae sanctique Antonii confessoris [in ~4ntiqua Bruna] universa iura, quae in montibus sive vineis iuxta Brunam 25 possidet, con/ert. 30 Pragae 1243 m. sept. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Apographum insertum est con{i.rmalioni Mathiae, regis Hungariae, 25. ª) ,Olóñiucen' A. - b) ,Brllnnen' A. e) ,JérI1miGil' A. - d) ,et' eadem manu inter scribendum additum est A. e-e) Verbis competenter distentis A. 1) Theoderico fort~se, qui anno 1240 (CDB 111, num. 243) nominalur. :!) Nicolao fortasse, qui anno 1240 testis nominalur (CDB 111, num. 260). 35 5 1243 M. SEPT. NUM. 26• 103 . Bohemiae etc., datae Budae 1489 iun. 9., cuius autographum in eodem archivo asservatur (B). lmago phototypica: AR, tab. 3712. Ed: CDM 111, pag. 32num. 45(exA).-Delaville,Cartulaire11,pag. 606num. 2302 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 517 num. 1084 (ex AJ. Prochno, Regesten, pag. 87 (9) num. 12 (ex A). Lit: KK, pag. 28. In dorso chartae registrator monasterii saec. XIII. scripsit ,,De iure montium'' (,4.). Scriba: V 38 = cancellariae regiae proprius. Exempla script. num. 7. Dictator: Reinboto notarius. Vide: 11. Ja, Reinboto nolarius (I), 11. 3, Ordo hospit. s. Johannis Hierosol. (1). 10 Apud Fr: Apographum simplex cum quibusdam annotationibus. 1In nomine Domini amen. aNos Wencezlaus, dei gracia Boemorumª rex quartus. Cum in humanis actibus plurimorum gesta virorum 11 illustrium scriptorum inops deleverit oblivio, ne simul et ea, que per nos et nostris geruntur temporibus, simili depereant racione, salubri providimus consilio, ut f1 gestorum seriem subscripto- 1s rum transmittamus in scripto memorie posterorum. Cunctis igitur tam presentibus quam futuris tenore presencium fieri volumus 11 volumus" manifestum, quod nos hospitalis beati Johannis Baptiste sanctique Antonii confessoris fratribus universa iura, que in montibus sive vineis iuxta Brunnam a nostris progenitoribusc possedimus ah antiquo, vel quacumque racione possidere legitime videbamur, de vinea videlicet 20 qualibet urnam vini et triginta denarios, liberaliter contulimus et absolute volentes, ut ipsi fratres easdem possessiones absque ullo inpedimento et quobibetd obstaculo perpetuo possidere debeant pacifice et quiete de nostre celsitudinis gracia speciali. Sane presentí decrevimus statuendum edicto, ne quis predictos fratres vel eorum domus in premissis nostre donacionis redditibus impedire, molestare vel perturbare 25 presumat, set perpetua ipsos in eisdem et firma permittat libertate gaudere. Ut autem hec ipsa nostre donacio maiestatis rata semper et stabilis perseveret nec eandem quisquam heredum aut autb successorum nostrorum debeat irritare aut in predictorum fratrum aut ipsorum domuum preiudicium vel gravamen eandem valeat in posterum immutare, presentero paginam nostri sigilli munimine roboratam et perpetuo valituram 30 predictis fratribus et eorum domibus cum testimonio subscriptorum duximus conferendam. Testes: dominus Cvnradus episcopus Olomucensis, Wytigo filius Zawisch, Henricus de Tvtleibe, Zmilo filius Henrici de Sytauia, Henricus purchravius de Donin, Jaros de Waldenberch et alii multi. Acta sunt hec Prage anno dominice incarnacionis MºCCºXLºIIIº, mense septembri, prima indiccione, data loco prescripto, anno, 35 mense et indiccione prescriptis per mant1m curie nostre notarii Reymbotonis. Sigillum: in filis sericis viridis et rubri coloris appendebat, nunc avulsum et deperditum est. sd ------------ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - · ...--. ' b28. ª) ,Boem A. ) Scribae incuria bis scriptum est A. e) ,progenitoribus' eodem atramento statim in scribendo ex ,progenibus' correxit A. d) ita pro ,quolibet' A. 104 NU~f. 27. 1243 M. OCT. 27. Venceslaus l., rex Bohemiae, fratribus domus hospitalis sancti Johannis Hierosolymitani donationem hereditatis Grobniki in Opaviensi provincia confirmat idemque fratribus iudiciariam potestatem con/ert. Pragae 1243 m. oct.1 -~) Versionis Germanicae apographum apud Gaerth, Geschichte v. Groebnig, fol. 369 in archivo Vralislaviensi (sign. D 174) olim servatum (B) nunc deesl. Apographum simplex eiusdem versionis olim in SAR Opava servatum (C) nunc latet. ...4.pographum C saec. XIX. praebet Collectio Francisci Tiller in SAR Opava (D). Ed: Sebánek, Listina hrobnická (ex D cum reconstructione genuinae versionis Latinae). to Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 112 num. 49 (ad 1243 oct. 1. ex D). CDS VII. 1, pag. 269 num. 605 (ad 1243 oct. 1. ex B). CDS (11. Reihe) 1, pag. 97 num. 123. Lit: Sebánek, Lisl.ina hrobnická. Dictator: Reinboto notarius. Renovationis chartae a Plemyslo Otakaro 11. in Pisek 1263 sept. 12. datae auxilio (CDM V11, 15 pag. 765 num. 125) chartam, testium nomina e num. 26, redintegrare licet. Vide: 11. la, Reinboto notarius (K), JI. 3, Ordo hospit. s. Johannis Hierosol. (L). Apud Fr: (J. In col. sin. textum D, in dextra redintegrationem praebemus. In namen gottes amen. Wir Wenzeslaus, von gottes gnaden khonigk zue Beheimb der vierde. Erkennend alle dingk auf erden augenblieklich und vorganglich und dass mit der zeit aus menschlichemª gedechtnus ohne hülfe der schrieft vorschwenden, derohalben geliebet uns die zeitlichen ding zue erhaldtung unendtlicher festigkeit durch mittel der schrieft ewig zue machen. Hierumben thun wir kundt aller jetziger und künftiger weldt, dass wir aus angeborner gütigkeit uns erbarmet der gewaldt un[d]" unrechtens, so den brüdernc des hauses sancti Johannis Baptistae vor und bey unseren gezeyten durch gewaldtfarung und verbeste leuth geschehen undt beybracht worden, und haben die gobe und bostetigung, so hoch lobliches gedencken unsers anherren brudern Heynrich, marggraf zue Mehren, den vorgenandten brüIn nomine Domini amen. Wencezlaus, dei gracia rex Boemorum quartus. 20 Considerantibus nobis, quod universa, que geruntur sub sole,2 momentanea sunt et transitoria et processu temporis ab humana memoria evanescunt, que succursu caruerunt litterarum, placuit celsitudini 25 nostre, ut ea, que temporaliter geremus, ad fir1nílatem interminabilem obtinendam scriptorum remediis eternemus. Universis igitur tam presentibus quam posteris presencium testimonio fieri volumus manifestum, 3o quod nos de innata nobis benignitate super. iniuriis et violenciis,3 que fratribus domus hospitalis sancti Johannis Baptiste Jerosolymitani4 potestatum occasione aut aliorum maleficum ante nostra et nostris tem- 35 poribus contigit irrogari, moti5 compassionis aflectu,5 donationem et confirmationem, quam pie memorie progenitoris nostri frater Henricus, marchio Moravie, predic- 1243 ~I. OCT. dern im Troppischen lande an der erbschaft gemein Grobnigk genandt mildiglich gethan und befestet hat. Welche begnadung 'vir annemblich gelieben und 5 vorwilligen, bevehlen festigklich bey der pehn des laster[s]b vorsierung der maiestat, dass kein bieschof, prelat oder jemandes geistlicher 11nd weltlicher personen, graven, edlen oder unser camberer, 10 burggrafen, richter oder dienstverwandten, wer sie waren, gerichtliche gewalthabende, einiche gerechtigkeit oder gewaldt in vorgenandter erbschaft zue entgegen koniglicher mayestat decret 15 vorsuche zue gebrauchen oder vorzuenemen; da nun wir haben vorgenandten brüdern in oft ge1neldter erbschaft volkombliche gerichtliche gewaldt gegeben, sowol in deuben als todtschlagen oder 20 allen anderen sachen zue koniglicher wirde gehorenden. Und nicht allein jetzt genandte ding, sonder[n]b wir bestatigen ihne auch das marktdorfd und eine befestigung aise zue erbauen aus konig- 25 licher gütigkeit mit volworte unserer spone ewigklich vorleihende. Damit aber niemand vorgedachter richter oder gerichtliche gewaldthabende oder unser erben und nachkommende in vorgenand- 30 ten brüder hause und ihrer leute fortheyl und begnadungen einiche beschwarung zuefuge oder koniglicher obrigkeit befestigung vonvandle, so haben wir ihne und ihrem hause diesen brief mit nachgeschrie- 35 benen gegeben, befestet mit unserem anhangenden insiegel ewigk kraft zue haben. Gezeug herr Conradus bieschof zue Olmutz, Heynrich burggraw zue Wonitz, Zmilo von Tuckleybe8 und an- 40 dere viel mehr. Geschehen nach menschSUM. 27. 105 tis fratribus in provincia Oppaviensi hereditatem, que uillgariter Grobnik nuncupatur, liberaliter contulisset, fauorabiliter confirmamus. Nos igitur eidem donationi grato occurrentes assensu, firmiter sub pena lese maiestatis statuimus, ut nullus episcopus vel prelatus aut quisquam de ecclesiasticis personis mundanisve, comitum, nobilium sive camerariorum nostrorum, purchraviorum, iudicum seu beneficiariorum vel quorumlibet aliorum iudiciariam potestatem habencium, quidquam iuris ac potestatis in predicta heredilate contra regie maiestatis decretum attentet usurpare vel uendicare; quoniam nos pre/alis fratribus iudiciariam plene contulimus potestatem in sepefata hereditate iam in furtis quam in homicidiis sive in omnibus causis ad regiam dignitatem spectantibus. Et non solum iam dicta concedimus, verum eciam villam forensem nec non fortem sibi domum construendí, de nostra clemencia cum nostrorum nobilium consensu concedendo eternaliter confi.rmamus. Si autem aliquis prefatorum iudicum vel quorumlibet iudiciariam potestatem habencium aut heredum et successorum nostrorum in predictorum fratrum domum et in eorum hominum preiudicium aut gravamen ordin·et aut nostre magnitudinis sancita immutet, sepedictis fratribus et eorum domui presens instrumentum cum subscriptorum testimonio duximus conferendum sigillorum nostrorum munimine roboratum et perpetuo valiturum. Testes: dominus Conradus episcopus Olomucensis,· Henricus purchravius de Donin, Zmilo filius Henrici de Sitavia, Henricus de Tutleibe et alii quam piures. Acta 106 NUM. 27, 28. 1243 M. OCT... NOV. 10. werdung des herrn tausendt zwey hun- sunt hec anno dominice incarnacionis dert im vier und vierzigsten jare, zue MCCXLIII,6 datum Prage mense octobri,6 indictionis prime, anno et mense prescriptis per manum curie nostre notarii RemPrage den ersten octobris, indictionis primae, anno et mense praescriptis per manum curie nostre notarii Remistonis. botonis. s Sk 28. Innocentius IV. papa Radoslao, acolytho Pragensis dioecesis, providet super de/ectu natalium, ut ad sacros ordines promoveri et ecclesiasticum beneficium obtinere possit. I¿aterani [1243] nov. 10. Apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservalur, fol. 37, lib. 1, ep. 221 (R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 29 num. 159 (ex R). Reg 1, pag. 517 num. 1086. - Potthast 11, pag. 952 num. 11172. Berger 1, pag. 40 num. 222 (ex R). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, registrorum rationem habere non potuimus. Radoslao, acolito Pragensis diocesis.ª Cum sicut in nostra proposuisti 10 15 presentia constitutus, ..1 mater tua cum quodam subdiacono, ignorans ipsum esse clericum, matrimonialiter publice contraxisset, teque suscepisset ex eo, licet ex hoc 20 pati defectum aliquem in natalibus te non credas, quia tamen times aliquorum detractioni vel calumpnie subiacere, provideri tibi super hoc per sedem apostolicam humiliter postulasti. Quia vero ad optinendam apostolice sedis gratiam litterarum scientia et honestis moribus diceris adiuvari, auctoritate tibi presentium indulgemus, ut hoc non obstante possis ad sacros ordines promoveri et ecclesiasticum beneficium obtinere. 25 Nulli ergo etc. Si quis etc.2 Datum Laterani 1111 idus novembris, anno primo. sd 27. ª) ,menschlichenn' D. b) Quae uncis clauduntur, desunt D. e) ,brüderm' D. d) ,Mark(dorfJ' D. e) seu ,vals' pro ,haus' fortasse D. 1 ) Indictionis numero, nominibus testium nec non modo, quo Reinboto notarius in temporis 30 notandi formulis utitur, consideratis, non est dubitandum, quin notatio temporis in charla D ciare corrupta ita, ut supra fecimus, corrigenda sit. 2) ,sub s1Jle' vide in charta Pfemysli, quod stilo, quo Reinboto utitur, respondet. ª) Haud totidem verbis translatum esse videtut. ') Quod e charla Premysli complere licet. 1- 1) lterum e charla Premysli complere licet. 6) Vide notam 1. 28. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. 35 1) Nomen ignoramus. 2 ) Vide CDB 11, pag. 46 num. 53. 1243 NOV. 13. NUM. 29. 107 29. lnnocentius IV. papa abbatissae et conventui monasterii sancli Francisci Pragae propter asperitatem regíonis varias circa cibum et vestem austeritates relaxat. Laterani [1243] no11. 13. 5 Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 38, lib. I, ep. 232 (R). Ed: Sbaraleae Bullarium 1, pag. 314 num. 16 (ex R sine inscriptione). Reg: Palack(J, Reise, pag. 29 num. 160 (ex R). Reg 1, pag. 517 num. 1087. Potthast 11, pag. 952 num. 11174. Berger 1, pag. 41 num. 233 (ex R). 10 Lit: Novotn(J J. 3, pag. 763. Joachimová-Votoéková, Anezka Premysloona (CCH 1938), pag. 65 (reí deliberatio). Quae typis minoribus dedimus, ex epistula Gregorii IX. papae data Laterani [1238) maii 5. (CDB I 11, pag. 233 num. 187) recepta sunt. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere 15 non potuimus. . ..abbatisse1 et conventui monialium inclusarum monasterii sancti Francisci Pragensis, ordinis sancti Damiani.ª Piis votis omnium, set eorum precipue, qui divinis laudibus ferventer invigilant ac sacre vite studio sine intermissione desudant, libenter intendimus et ipsa favore benivolo promovemus, illum habendo pre oculis, qui cuneta 20 cum suavitate disponens suorum universitati fidelium diversa remedia protulit, per que in ipsius laudibus devota persistere delectetur. Ex frigida siquidem dispositione patrie, in qua degetis,b ac ex eo, quod olei et ciborum quadragesimalium copiam non habetis, provenit, sicut accepimus, quod licet sit in desiderio vestro continuum per afflictionem carnis assiduam mereri premia beatorum, tamen pro fragilitate nature, spiritus promp- 25 titudinem retundentis, vix absque discriminis incursu sufficitis, ut in omnibus formule vite vestre rigorem perpeti valeatis. Verum quia pium esse dinoscitur, ut ex provisione sedis apostolice a vobis iugum Domini cum suavitate feratur, universitati vestre presentium auctoritate concedimus, ut non obstante, quod* secundum ipsam formulam semper in cibo quadragesimali ieiunare debetis, vino et pulmentis omni tempore tam sanis 30 quam aliis nec non ovis etc lacticiniis, preterquam in generalibus ieiuniis ab ecclesia constitutis, liceat vobis uti. In omni etiam pascha et infra octavas eiusdem, nisi sollempne ieiunium occurrat in illis, Nativitate et Circumcisione Domini, so1lempnitatibus gloriose virginis, beati Michaelis archangeli, beati Johannis Baptiste, Sanctorum apostolorum et sanete Crucis, in festo saneti Luce, beatorum martirum Stephani, Lau- 35 rentii et Innocentum, sanctorum confessorum Augustini et Jeronimi, beatarum virginum et martirum Agnetis et Agathe ac beate Marie Magdalene et sancte Elisabeth nec non in festo Sanctorum omnium et precipuis festivitatibus monasterii ac ordinis vestri et regni Boemie ac in tertia et quinta feria, preterquam in maiori et minori 108 NUM. 29, 30. 1243 NOV. 13. quadragesima, non teneamini ieiunare. lile autem, que sunt corpore imbecillesd aut debiles, servare austeritatem ieiunii et abstinentie legem minime permittantur, sed iuxta infirmitatem vel debilitatem ipsarum cum eis tam in cibariis quam ieiuniis ah abbatissa seu maiori sorore misericorditer dispensetur. Insuper huiusmodi sorores imbecillesd seu debiles ac servientes eisdem infirmitatis sue tempore loquendi, que ne- s cessaria et utilia fuerint, habeant in infirmitorio potestatem. Duas etiam habendi tunicas aut piures, si necessitas exegerit vel abbatissa viderit expedire, scapularia et mantellum cum pellibus ac subtilares cum pedulibus et utendi fisconibus feno vel palea plenis et cervicalibus vobis Jicentiam impertimur. Ceterum confessori vestro, qui pro tempore fuerit, liceat de illorum transgressionibus, que secundum predictam formulam 10 vel ordinem vestrum aut factas circa vos provisiones sedis apostolice servare debetis, confessionem vestram audire et penitentiam vobis iniungere salutarem; salvis penis, quarum impositio competit abbatisse secundum vestram consuetudinem vel observantiam regularem. Nulli ergo nostre concessionis etc. Si quis autem etc.2 Datum Laterani idus novembris, anno primo. Sk 30. Innocentius IV. papa Agneti, sorori monasterii sancti Francisci Pragae, respondet ad dubia circa regulam ab ea eiusque sororibus observandam exposita. 15 Laterani [1243] nov. 13. 20 Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 38V 39, lib. 1, ep. 233 (R). Ed: Wadding 111, pag. 95 num. 28. Sbaraleae Bullarium 1, pag. 315 num. 17 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 29 num. 161 (ex R). Reg 1, pag. 518 num. 1088. Potthast 11, pag. 952 num. 11176. Berger 1, pag. 41 num. 234 (ex R). 25 Lit: Joachimová-Votoéková, Anezka Pfemyslovna (GGH 1938), pag. 64 ss (rei deliberatio). Quae typis minoribus dedimus, ex epistula Gregorii IX.papae data Laterani [1238] maii 11. (CDB 111, pag. 237 num. 190) recepta sunt. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. 30 Karissime in Christo filie Agneti,1 sorori monasterii sancti Francisci Pragensis, ordinis sancti Damiani.ª In divini timore nominis et amore sollicita sepe tre- 29. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. - b) ,degitis' R. e),'¡' sub linea eodem atramento adscr. R. d) ,imbeccilles' R. 1) Nomen ignoramus. - :¿> Vide CDB 11, pag. 46 num. 53. 35 1243 NOV. 13. NUM. 30. 109 -·------------------------------------ mula redderis, ne a te vel monasterii tui sororibus aliquid contingat fieri, quod divine displiceat voluntati. Hinc est, quod cum universis ordinis tui sororibus, sicut accepimus, in virtute obedientie a sede apostolica sit iniunctum, ut traditam eis regularis vite formulara inviolabiliter observare studeant et ipsa in monasterio tuo laudabiliter 5 observetur, tu super eo, quod in proemio ipsius formule apostolicis Iitteris2 inserte dicitur: ,regulam beati Benedicti vobis tradimus observandam',3 una cum sororibus tuis in timore poneris et ancxietate gravaris, presertim cum mortale credas committi peccatum, si contra preceptum huiusmodi aliquando veniatur et impertinens ac impossibile reputetur, quod in ordine tuo dueb regule debeant observari:4 Quare suppli- 10 catione humili petivisti,5 ut duo verba premissa, que de virtute obedientie et regula beati Benedicti dicuntur, amoveri de ipsa formula et quedam de novo ac illa etiam faceremus in ipsa conscribi, que dicto monasterio a pie memorie G. papa, predecessore nostro, specialiter sunt indulta.6 Nos quidem ad rationis consiliun1 recurrentes, ex diversis causis expedire non vidimus, quod id facere deberemus. Primo, quia predictam formulam 15 studio compositam vigilanti et per sedem apostolicam confirmatam dilecte in Christo filie Clara abbatissa et sorores monasterii sancti Damiani de Asisio ac omnes alie tui ordinis sollempniter sunt professe. Secundo, quia ipse illam a professionis sue tempore usque nunc laudabiliter* servaverunt. Tertio q11ia, cum sit in ipsa statutum, ut ubique ab omnibus eandem profitentibus uniformiter observetur, ex presumptione contrarii grave posset ac im- • 20 portabile scandalum exoriri, presertim quia cetere sorores prefati ordinis, dum* regule ser1em sic violatam vel alteratam attenderent, turbatis mentibus in ipsius observantia, quod avertat Don1inus, titubarent. Tue itaque devotionis plenitudinem affectione paterna rogamus, in remissionem tibi peccaminum iniungentes, quatinus de salvatoris nostri dulcedine ac benignitate confidens, cui nichil gratius mente humili, nichil ditius bona voluntate 25 potest offerri, prefatam formulam pro Iibroc vitec habeas et ipsam reverenter ac diligenter observes eamque a tuis sororibus observari procures cum illius tamen temperamento rigoris, de quo ídem predecessor noster et nos super quibusdam ipsius formule articulis ex apostolice providimus plenitudine potestatis; nec te ac sorores easdem illud exterreat, quod de virtute obedientie ac observanda beati Benedicti regula in eadem ao formula continetur, cum pro eo, quod sororum universitas suos ab illicitis restringat affectus et religiose vite studio fortius astringatur, preceptum obedientie in illa positum fuerit et adiectum de beati Benedicti regula, ut per ipsam quasi precipuam de regulis approbatis vestra religio redderetur, nulla tamen propter hoc necessitate vobis inducta, ut ipsam teneamini observare, sicut ex eo ciare probatur, quod memoratus predecesso1.. 35 noster presente et audiente venerabili fratre nostro .., Ostiensi episcopo,7 declaravit, quod regula ipsa sorores tui ordinis non ligat ad aliud, nisi ad abdicationem proprii et perpetuam castitatem, que substantialiad cuiuslibet religionis existunt et in quibus consistit meritum consequendi perpetue felicitatis effectum.8 Tu itaque, columba pacifica, tu, filia virtuosa, quiescas et da finem mentis tue fluctibus, ut similia postu- 40 landi de cetero resumas affectum, cum tibi ac eisdem sororibus ad merendum premia perempnis vite suscipiat,e quod solam sepedictam formulam cum apostolice dispensa- 110 NUM. 30, 31. 1243 NOV. 13. - 25. tionis remediis ad dei gloriam mundis cordibus observetis, provisure vobis per humilis confessionis auxilium, si quando aliud ex fragilitatis humane defectu ah aliqua vestrum agatur,1 quam in eadem formula vel factis circa vos apostolice sedis provisionibus habeatur. Datum ut supra.9 Sk 5 31. lnnocentius IV. papa abbatissae et conventui monasterii sancti Francisci Pragae indulget, ut a quoquam conveniri per litteras apostolicas minime possintneve aliquis contra ipsas earum auctoritate procedere valeat. Laterani [1243] nov. 25. 10 Apographum exstat in 1nnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 41, lib. 1, ep. 248 (R). Ed: Wadding 111, pag. 426 num. 1. Sbaraleae Bullarium 1, pag. 318 num. 23 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 29 num. 162 (ex R). Reg 1, pag. 519 num. 1089. Potthast 11, pag. 953 num. 11183. Berger 1, pag. 44 num. 249 (ex R). 15 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. ..abbatisse1 et conventui monialium inclusarum monasterii sancti Francisci Pragensis, ordinis sancti Damiani.ª Vacantibus amori celestium et contemptui terrenorum in hiis benigni libenter occurrimus, per que ah hominum liberati calumpniis 20 et quieta contemplatione proficiant et perempnis vite bravium cursu libero comprehendant. Eapropter, dilecte in Domino filie, ut innocens vestre paupertatis humilitas per nostre provisionis auxilium tranquille devotionis consequatur augmentum, vobis auctoritate presentium indulgemus, ut a quoquam conveniri per litteras apostolicas non possitis, nec aliquis contra vos earum valeat auctoritate procedere, nisi de ordine 2s ---------~------~----------·--------------- 30. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. b) ,duo' R. c·c) Genuine ,vito libro' sed corr. R. d) ,alía' in loco raso eadem manu ser. R. -e) In ,sufficiat' corrigendum fortasse. f) ,agitur' R. 1) Regis Bohemiae sorori. 2) Vide CDB 1I1, pag. 144 num. 118. ª) In epistula citata superius dicitur autem: ,ut ordo monasticus, qui secundum deum et beati Benedicti regulam... inviolabilite1" observetur'. ') Scilicet beati Benedicti et sancti Damiani. 6) Supplicatio 30 Agnetis deesl. 6) Vide CDB I 11, pag. 237 num. 190. 7) Hugone. 8) Hoc loco Statuta Hugonis, quae dicuntur, sine dubio intelliguntur, cf. Potthast 1, pag. 541 num. 6179. ·-- 9) Scilicet ,Laterani idus novembris, anno primo'. 1243 NOV. 25. - DEC. 27. NUM. 31, 32. 111 vestro et hac indulgentia expressam fecerint mentionem. Nulli ergo nostre concessionis etc. Si quis autem etc.2 Datum Laterani VII kalendas decembris, anno primo. Sk 32. s Venceslaus l., rex Bohemíae, ecclesiam parochialem in Stfíbro cum iure patronatus et attinentiis eius donat hospitali, quod ibídem frater Ulricus construxit. In Hrádek1 1243 dec. 27. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum ordinis Crucigerorum cum stella rubea Pragae) asservatur (A). Apographum exstat in codice mnscro saec. X V1.- 10 XVIII. ,,Liber memorabilium viridis ah a. MCCCCC ad a. MDCCL'' intitulato in eodem archivo (sign. 11/6) asservato manu saec. XVII. scriptum, fol. 680V 681 (B). Ed: Beckovsk(J 111, pag. 471 472 (cum translatione Bohemica pag. 472 473). In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est ,,Privilegium super ecclesia in Mysa'' (AJ. Scriba: V 37a = cancellariae regiae proprius ( Wissegradensis). Exempla script. num. 6. 15 Dictator: Reinboto notarius. Vide: 11. 1 a, Reinboto notarius (L), 11. 3, Crucigeri cum stella rubea (M). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum manu scribae explorata. + [I]nª nomine Domini amen. [N] osb Wencezlaus, dei gracia quartus Boemorume rex, omnibus in perpetuum. Cum propter humane defectum 11 memorie 20 gesta temporalia literis oporteat commendari,d ut ad posterorum noticiam valeant pervenire, placuit celsitudini nostre, ut et nos 11 eadem similitudine, que vita comite gerimus, per scripture testimonium transmittamus ad cognitionem posteritatis future. Cunctis igitur tenore pre)lsentium volumus fieri manifesturo, quod nos ecclesiam, hoc est parrochiam in Mysa cum iure patronatus et aliis iuribus et attinenciis suis in o 25 succursum fratrum et infirmorum hospitalis, quod frater Vlricus in eodem loco de propriis facultatibus Domino inspirante construxit, eidem hospitali contulimus de gracia speciali, volentes usufructibus ipsius ecclesie ídem hospitale cum suis fratribus et infirmis absque gravamine quolibet et impedimento perpetua libertate gaudere. Statuimus nichilominus, ut quicumque ipsos in hac nostra donatione offenderit vel 30 presumpserit perturbare, indignacionem divinam incurrat et nostre maiestatis offensam irrecuperabilem mereatur. In huius itaque nostre gracie testimonium presentem 31. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. 1 ) Nomen ignoramus. ') Vide CDB 11, pag. 46 num. 63. 112 NUM. 32, 33. 1243 DEC. 27. - M. DEC. paginam hospitali prefato et eius rectoribus, fratribus et infirmis duximus conferendam, nostrorum sigillorum munimine roboratam et perenniter valituram. Acta sunt hec anno Domini MºCCºXºLIIIº, mense decembris, indictione secunda.2 datum in Castello VIº kalendas ianuarii, anno et indictione prescriptis per manum curie nostre notarii Rinbotonis. Sigillum: Venceslai J. regis, quod nunc avulsum et deperditum est, olim, sicut in B expresse commemoratur, in filis sericis fl.avis et violaceis appendebat. Sk 33. 5 Venceslaus l., rex Bohemiae et sacri per Germaniam imperii procurator, confirmat to magistro Wilhelmo, capellano suo, custodi corporis sui et plebano sancti Michaelis in Znojmo, donationem villae Valtrovice, quam procurator ipsius Henricus et cives Znoymenses fraudulenter impetraverant, revocata privilegii confirmatione, quam iidem apud notarium regis per falsam suggestionem obtinuerant. In Kfivoklát 1243 m. dec. 15 Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. in Znojmo) asservatur (A). !mago phototypica: Svábensk(J, Jesuité ve Znojmé, apud pag. IX. Ed: CDM 111, pag. 33 num. 46 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 520 num. 1091. RI V. 2, pag. 1688 num. 11423. - MHDC IV. 1, pag. 20 308 num. 2272. Sebánek, Archivy, pag. 14 num. 82 (ex A). Lit: KK, pag. 28. Sebánek, Ceská listina 3, pag. 103 104. Scriba: V 36 = Reinboto notarius. Exempla script. num. 4. Dictator: Reinboto notarius. Vide: 11. la, Reinbolo notarius (M). Apud Fr: Probatio manus (pausa q. d.) manu scribae explorata. 1 In nomine Domini amen.ª 1 Nos Wencezlaus, dei gracia rex Boemorumb quartus et sacri per Germaniam imperii procurator, omnibus in perpetuum. Dignum 11 est et consonum racioni, ut hii, qui principum fideliter insistunt obsequiis, aput 25 32. ª) Ad litteram ,I' maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. b) Ad litteram 30 ....-.... ,N' maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. e) ,Bom' A. d) ,~mendari' A. 1) Kfivoklát /ortasse, vide num. 33. ~) lndictionis numerus rectus est, si ad eam indictionem spectatur, quae ab 25. dec. incipit. 1243 M. DEC. NUM. 33. 113 ipsos gaudeant privilegio gracie specialis. Cunctis igitur tenore 11 presentium tam posteris quam modernis fieri volumus manifestum, quod nos attendentes grata et accepta servitia, que nobis magister Wilhelmus 11, dilectus clericus et capellanus noster et custos corporis nostri specialis, plebanus sancti Michaelis in Znoym, exhibet in- 5 cessanter et inantea graciora poterit exhibere, donacionem ville Waltherouich, quam procurator noster Heinricus et cives Znoimenses aput nos impetraverant tacita veritate, de qua nichilominus idem privilegii confirmacionem aput notarium nostrum falsi sugiestionee obtinuerant mediante, irritam et inanem penitus decernentes, ipsam presentibus utpote fraudulenter obtentam tum propter deum et iustitiam et salutem 10 anime nostre, tum eciam ob dilectionem predicti magistri nostri et beati Michaelis reverentiam revocamus,1 presertim cum ad ecclesiarum commodum et quietem non ad earum lesiones et gravamina intendere debeamus et eandem villam Waltherowich,d per quam predicta beati Michaelis ecclesia a nostris progenitoribus dinoscitur esse absolute dotata, ipsi ecclesie et eius pastoribus legitimis quiete ac pacifice perpetuo 15 possidendam presentium testimonio confirmamus; volentes eiusdem ecclesie pastores prefate ville possessione interminabiliter absque gravamine quolibet et impedimento gaudere, presentí nichilominus statuentes edicto, ne quis heredum aut successorum nostrorum vel quisquam de personis ecclesiasticis vel mundanis ipsum magistrum W. ac suos successores in eadem villa impedire, molestare vel quacumque occasione per- 20 turbare presumat. Quod qui presumpserit, quinque marcas auri pro pena camere nostre in exemplum inobedientie et contemptum presumpcionis componat.e In huius itaque nostre constitucionis et confirmacionis decreta, robur et perpetuam firmitatem presentís privilegii paginam ipsi magistro W. et ecclesie prefate cum testimonio subscriptorum duximus exhibendam, nostrorum sigillorum appensione munitam et perhenniº2s ter valituram. Testes: Wlricus filius ducis Karinthie nepos noster, Johannes miles eius, Zacharias prior, Anthonius, Gothfridus fratres ordinis Predicatorum, Bochko burchravius Znoimensis, Dluhomilus, Jencho filius Ratiborii, Drazko, Otto prepositus Melnicensis, Conradus et Cono phisici, Zungelinus et alii quam piures. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MºCCºXLIIIº, mense decembris, indiccione secun- 30 da,I datum in castello Burglin. per manum curie nostre notarii Rembothonis anno, mense et indiccione prescriptis. 35 Sigillum: Venceslai l. regis in multis Jilis sericis viridis et rubri coloris illaesum appendet. C/. Sigilla num. 1,2. sd ~ 33. ª)Post ,amen' parva pictura apponitur A. b) ,Boem' A. e) ita pro ,suggestione' A. - ....-... d) ,Waltherow' A. e) ,aponat' A. 1) Indictio bene enumerata est, nam charla anno exeunte edita est. 1) Charla non exstat. 114 NUM. 34. 1243 S. D. 34. Venceslaus l., rex Bohemiae, villas quasdam, quarum nomina afleruntur, de proprietate nobilis viri Bavari uxorisque eius Dobroslavae hospitali sancti Johannis Hierosolymitani donatas procuratoribus domus hospitalis in Strakonice iure perpetuo servituras confi.rmat. s Apud Pisek 1243 -. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (AJ. Ed: Delaville, Cartulaire 11, pag. 601 num. 2292 (ex A). Reg: Reg 11, pag. 1220 num. 2788 (ex A). Lit: Dusková, Ceská listina 2, pag. 172. In tergo chartae manu saec. XIII. exeuntis scriptum est: ,,Conftrmacio donacionis in Stratkonyz''ª (B); in dextera parte tergi chartae lineae sunt, quae lineis in pagina recta /actis non respondent. 10 Scriba: V 60 = ignotus, probabiliter destinatarii proprias. t5 Dictator: Reinboto notarius; quod ad relationem ad num. 36 attinet, vide ibídem. Ratione vestigiorum habita, ex quibus sigillum chartae manu malivoli cuiusdam tactum esse apparet, putari posset chartam ad exemplar verae, nunc deperditae chartae posterius scriptam esse. Quam opinionem /alsam esse explicatio chartae arte diplomatica /acta docet. Vide: JI. 1 a, Reinboto notarius (N), 11. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (M). 20 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 1 [I]nb nomine patris et filii et spiritus sanctic. 1 [W]encezlausd, dei gratia Boemorume rex quartus, omnibus in perpetuum. 11 [C]onsiderantibusf nobis, quod ea, que geruntur sub tempore, vetustas oblivionis consumat adeo, ut factorum presentium non sit 11 aput futuros recordatio, quippe cum in rebus humanis nichil constet 25 esse durabile, placuit et visum fuit utile, ut sublfsiriptorumo seriem gestorum in Iittera, cui nunquam vita deficit, transmittamus memorie posterorum. Cunctis igitur tam presentibus quam futuris fieri volumus manifestum, quod cum dilectos fidelis noster Bawarus, vir nobilis, divino tactus spiritu villas quasdam subnotatas, has videlicet: ecclesiam et domum hospitalis Ztraconiz, Horca, Zuzedowiz, Mutiniz, Lubetiz, Rado- Jo seyowiz, Milonowiz, Ptacowiz, Lom, Chirti cum suis apendiciis', eth matrona domina Dobrozlawa villam Lusiz cum suis atinentiiso hospitali sancti Johannis Baptiste in Jerusalem absolute de suis proprietatibus libere contulissent, ad nostram venientes presentiam devote et humiliter nostre magnitudini suplicarunt", quatenus easdem donationes hospitalis predicti domui, procuratoribus tamen loci Ztraconiz iure per- 35 petuo servituras, dignaremur de speciali regie magnificentie gratia confirmare. Dignum itaque arbitrati iustis ipsorum et honestis postulationibus annuere, donationes predictas ratas et gratas habentes et eas nichilominus utpote factas rationabiliter appro- 1243 S. D. NUM. 34, 35. 115 bantes presentibus confirmamus. Ut autem hec nostra confirmatio robur habeat et perpetuam firmitatem, nomina virorum nobilium huic littere pro habudanti• cautela in testimonium iussimus annotari: Uitco de Pribiniz, Zawisa filius Vitconis, Uito1 de Zepecow, Sulizlaus filius Swezt, Jarozlaus, Gallus fratres, Neostup de Horowiz, Zauuisa s de Dobran, Conradus de Janowiz, Fridricus cum filiis de Skin, Zwoysa cum fratre de Bor, Predotho cum fratribus de Blatna, Petrus cum fratribus de Belsic, Albertus de Mnechow, Witmarus, Techanus, Johannes de Sesiz, Saztolaus de Ztredca, Reinhardus cum fratre de Bizchi, Nicolaus filius Mladothe, Alexius capellanus regis. In huius rei evidentiam presentem litteram predicte domus fratribus duximus conferendam 10 nostri sigilli munimine roboratam. Acta sunt hec anno dominice incarnationis MºCCºXLºIIlº,m indictione prima, datum aput Pezch per manum notarii nostri Reybotonis. Sigillum: Venceslai J,, regís in filis sericis violacei, flavi, rubri coloris, quae maxima ex parte decerptae sunt, appendet. Cf. Sigilla num. 1,2. Crassitudo sigilli et fissurae in eius latere ipsum 15 manu malivoli cuiusdam tactum esse indicant. Sk 35. Bavarus de Strakonice in remissionem peccatorum suorum, uxoris suae Bohuslavae, filiorum et parentum hospitali sancti Johannis Hierosolymitani ecclesiam et domum in 20 Strakonice aliasque villas, quarum nomina afferuntur, donat. 2-;) -1243-. Aulographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioralus Melitensium) asservatur (A). Reg: Reg 11, pag. 1220 num. 2787 (ex A). Lit: Sebánek, K otázce bfevn. fals, pag. 267-8 (scriba). -Dusková, Ceská listina 2, pag. 172. In clzartae dorso manu saec. XIII. exeunt. scriptum est: ,,Donacio ecclesie et bonorum in Strakonycz'' (B). Scriba: monasterii in Bfevnov /ortasse proprius. Exempla script. num. 39. Dictator: charta praecedente (num. 34) usus est, quod typis minoribus hoc loco exprimitur. 30 V. d. Friedrich /also opinabatur dictatorem chartae num. 34 hac charla usum esse. 3t. ª) Littera ,k' deleta est A. b) Ad lilteram ,I' maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. e) Spatium 55 mm vacuum relictum est, textus porro in/erius scriptus A. d) Ad litteram maiorem ,W' depingendam spatium vacuum relictum est A. e) ,BÓem' A. 1) Ad litteram ,C' maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. g) Ita A. 't) ,'l' eadem manu et :ij todem atramento additum est A. i) ita pro ,habundanti' A. l) ita pro,Uitco' A. m) Post ,M~ sequitur ,M' erasum, ,III' corr. ex ,11' eadem manu eodemque atramento A. 116 NUM. 35, 36. 1243 S. D. Charla cea a. 1255 in monasterio Brevnoviensi scripta esse videtur; iuris actio, de qua charla testimonium perhibet, re vera iam a. 1243 peracta est. Vide: JI. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (N), 11. 4, De chartae apud nobiles usu (1). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 1In nomine sancte et individue trinitatis amen. B Cum humane conditionis s status motuª multipliciª varietur et ea, que geruniltur in tempore, vetustas oblivionis consumat adeo, ut factorum presentium non sit apud futuros recordacio, quippe cum in rebus ~ humanis nichil constet esse durabile, placuit et visum fuit utile, ut gestorum series in littera, cui nunquam vita deficit, 11 transmittatur memorie posterorum. Nos igitur Ba-Warus de Straconitz tenore presencium notum facimus universis, quod nos ad laudem et 10 honorem divine celsitudinis et ob remissionem peccatorum nostrorum et uxoris nostre nomine BohÜ.zlabab ac filiorum nostrorum et parentum nostrorum hospitali sancti Johannis Baptiste Jerosolimitani ecclesiam et villas* subnotatas* de nostris proprietatibus libere ac Iiberaliter contulimus perpetuo possidendas, videlicet ecclesiam de Straconitz et domum cum dote, excepta domo principis, Lom, Ptacowitz,c Minolowitze, Ra- 15 doschewitze, Svschedowitze, Lvbetize, Nutinitze, Kirti" cum suis appendiciis; et predicta uxor nostra has villas, videlicet Mokaca-0-e et Hoclav emptam/ pro LXªVI marcis et aliam villam Mnichav, predicto hospitali contulit libere ac perpetue possidendas. Ut autem hee nostre collationes robur obtineant perpetue firn1itatis, presentem Iitteram sigilli nostri munimine fecimus roborari. Testes autem huius rei sunt: Vitco de Probi- 20 nitz, Zawische filius Vitconis, Vitco de Zepecon,u Svlilza~sh filius Zwiztonis, Jarozlaus filius Marquardi, Pvrchardus de Janouis, Szwoische cum fratre Dlvhomilo de Bor, Predota cum fratribus de Blatna, Vilhelmus filiii Groznaceh de Podebran. Acta sunt hec anno dominice incarnationis MºCºCX°LIIIº, indictione prima. Sk 25 Sigillum: Baoari de Strakonice in filis sericis viridis et rubri coloris illaesum appendet. Vide Sigilla num. 36. 36. Margareta {de Miroslav] cum Hartlebo filio suo eiusque pueris monasterio in Oslavany donat ius patronatus ecclesiae in Miroslav cum decimis ibidem et in villis Vlcíkef 30 (Wolfgers) et Podolice (Podoliz), ubi eidem monasterio quattuor laneos confert. -1243 . ·- - ------------------------------------ 35. a-a) ,motu mu' in loco raso scriptum est, seriba genuine pro verbo ,motu' verbum ,multiplici' scribere coepit, sed ínter scribendum corr. A. b) Nomen in loco, qui primo vacuus relictus eral, ab eodem scriba magis nigricanti atramento adscriptum est A. e) corr. ex ,Ptacowutz' A. 35 d) Super ,ti' locus rasus, ex ,Kirri' corr. fortasse A. e) ita pro ,Mokarov' A. f) ita pro ,emptas' fortasse A. Y) ita pro ,Zepecov' A. h) ita A. i) sic, ex ,fllius' in loco raso corr. A. 5 1243 S. D. NU.M. 36, 37. 117 Autographum in membrana scriptum in archivo civitatis Brunensis asservatur (A). Ed: CDM 111, pag. 47 num. 61 (ex A, perperam ad a. 1244). Reg: Reg 1, pag. 626 num. 1108 (cum eodem errore in temporis notatione). Lit: Dusková, Listiny rudikovské, pag. 268 (explicatio scripturae). KK, pag. 43. - Dusková, Ceská listina 2, pag. 173. Charla membrana replicata carel. In dorso chartae registrator monasterii saec. XI11. scripsit: ,,Super ecclesia in Mirzlaus et decimis'' (AJ. Scriba: destinatarii proprias; vide CDB 111, num. 224. Exempla script. num. 40. Dictator: ignotus, destinatarii fortasse. 10 Vide: JI. 3, Oslavany (P), 11. 4, De chartae apud nobiles usu (K). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tractatum. In nomine sancteª trinitatis amen. Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris presentem 11 paginam inspecturis, quod ego Margareta curo filio meo Hartlebo una cum pueris 11 suis ius patronatus ecclesie in Myrzlaus cum decimis et is omnibus adtinenciis et cum deci(Jmis duarum villarum in Wolfgers et in Podoliz cum quatuor laneis abbatisse et conventui Ozlawensi pro remedio animarum nostrarum et omnium parentum nostrorum perpetuo iure contulimus.1 Et ne aliqua temeritasb successorum nostrorum hanc donationem possit retractare, sigillo nostro et magnatum, qui presentes fuerunt, voluimus communiri. Huius rei testes sunt: Ratiborius de Dobi- 20 lin, Rvto, Sifridus Orphanus, Hermannus Orfanus, Willehalmus Pincerna, Luppoldus Pincerna, Wichardus de Thyrnah, Lupus de Nashmerizc, Lupoldus Poschil, Stephanus o Vngarus, Witego de Mirzlaus, Cochanusd, Leo, Vlricus, Sifriduse dee Marchia, Gerungus et aliil quam piures. Datum anno MºCCºXLºIIIº. Sigillum: Margaretae de Miroslav appendet in filis cannabinis albis sinistro angulo inferiore 25 ductis. Vide Sigilla num. 35. In corroborationis formula chartae annuntiata sigilla ,magnatum' nunquam eidem appendebant. sd 37. Otto, praepositus ecclesiae in Mélník, et eiusdem loci capitulum monasterio in Choso tésov montem Vrabina, duas villas nomine Cernotín et villam Turov (Turouo) vendunt. -1243 . 36. ª) ,sancte' eadem manu, eodem atramento super signum commatis superscripsit A. ") longam ,r' in brevem in scribendo corr. A. c.) ,s' ex ,z' statim in scribendo corr. A. d) ex ,Cohanus' ,e' interscripto corr. A. e-e) ,[Sifri)dus de' tectum perfila A. f) ,l' ex ,i' statim in scri- 35 bendo corr. A. 1 ) C/. CDB 111, num. 213. 118 NUM. 37. 1243 S. D. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monaslerii in ChotésovJ asservatur (AJ. Apographum exstat in codice charlaceo saec. X VIl. ,,Annales monasterii Cotieschouiensis'' intitulato, quod in UK Pragae (sign. XV B 4J asservatur, pag. 128 130 num. 2 (B ). In quo apographo copiarium fundamentale, noslris temporibus ignotum, citatur, ubi charla in fol. 356 copiata esse videtur. Reg: Reg 1, pag. 619 num. 1090 (ex AJ. - Frind, Kirchengeschichte I 1, pag. 435. Lit: Sebánek, Ceská listina 1, pag. 147. In dorso chartae registrator monasterii saec. XIIl. scripsit: ,,Super W1·abinam montem et duas Cernotyn'' (AJ. Scriba: destinatarii proprius = V 3 = V 22. Exempla script. num. 2. t<• Dictator: magíster Dionysius, regís vicecancellarius. Vide: 11. la, magíster Dionysius (num. 1), I l. 3, Teplá-Chotésov ( P ), i.\tlélnik, ecclesia capitularis (B ). Apud Fr: Apographum simplex a v.d. Fr. Palacky exaratwn. 1 Universis Christi fidelibus presentes literas inspecturis. 1 Otto, miseratione 15 divina Melnicensis ecclesie prepositus, et eiusdem loci capitulum salutem 11 in vero salutari. Universitati vestre tenore presentium innotescat, quod nos pro magnis nostre ecclesie necessitatibus, debitis scilicet liquidis ad ecclesie utilitatem contractis, f1 que ex mobilibus solvi non possunt, ne in posterum ecclesia in suis rebus grave dispendium paciatur, communiª consensu et unanimi voluntate nostro et ecclesie nostre 20 nomine ven}Jdimus, damus atque tradimus Sdizlao, preposito de Chotesouich, et eiusdem loci conventui villas et montem Vrabina cum omnibus suis pertinenciis inferioribus et superioribus, ingressu et regressu, pleno iure, quarum nomina sunt hec: Chirnotin, Turouo et aliud Chirnotin et ipsarum fines signatis terminis concluduntur, pro marcis CCCtis argenti ad pondus Bohemie,1 renunctiantesb exceptioni non ponderati, 25 non recepti seu traditi argenti, tempore contractus, dolí et in factum exceptioni et omni alii tam canonici quam civilic inris auxilio, quod nobis posset prodesse et dictis preposito et conventui obesse. Promittimus etiam ipsis stipulantibus duplam evincionis nomine cum obligatione omnium bonorum nostrorum et ecclesie nostre tam spiritualium quam temporalium, privatorum et communium.d Verum si super dictis villis 30 et monte vel ipsarum aliqua dictum prepositum vel successores eius seu conventum suum in ius evictionis nomine vocari contigerit, promittimus omnes expensas legitimas, quas ipsos propter hoc fecisse contigerit, sive facte fuerint in principio litis, medio vel in fine, plenarie resarcire, credendo quantitati expense solo verbo ipsorum et conventus vel successorum eorundem sine sacramento seu alía probatione. Insuper, ut presens 35 contractus firmum sorciature effectum, promittimus nullo nunquam tempore pretextu alicuiusf circumventionis in integram restitucionem petere. Que omnia, singula et supradicta firmiter attendere, observare et non contra venire nomine et ecclesie nos·tre bona fide sine fraude promittimus, prestando corporale iuramentum tactis sacrosanctis ewangeliis. Acta sunt autem hec anno dominice incarnationis 40 1243 S. D. - CC.<\ 1243. NUM. 37, 38. 119 MºCCºXLºIIIº presentibus bis testibus: canonicis Melnicensibus Johanne, Nicholao, Sireto, Michaele, Stephano, Diuino, militibus vero Wlcchone a rege misso, Vncone et Wlcchone filiis supradicti Wlconis de Zvekov, Zazino de Oprnich et filio suo Ratmiro, Bohuchwalo, Vitla fratre eius de Lucavich, Vitla de Ztankov, Ludevico de Nezdich, s Conrado de Lesin et filiis eius Conrado et Milota, item Domazlao, Ottone fratre suo de Lesin, Purchardo et Sdizlao filio eius de Preztawlc, Lemaro de Oplot, Petro de Lelov, Arclebo de Tuscov, Abraham de Zmedcich, Vitkone, Budiuoy de Wrhauech, Wiscone de Cameniche, Drsekone de Wschus, Predwoyone de Lyzov, Ottone de Mascrov, item Lubkone de Lyzov. Ut autem presentibus litteris fides adhibeatur, eidem concessimus 10 presentes litteras sigillorum nostrorum munimine roboratas.g Sigilla: 1) avulsum et deperditum est; 2) ecclesiae in Mélník e cera coloris minii in filis sericis flavi, albi et rubri coloris illaesum appendet. Vide Sigilla num. 26. sd 38. ts Nicolaus, archidiaconus tam Brunensis quam Znoymensis provinciae, et Vojtéch, praepositus in Doubravntk, litem, quae ínter abbatem in Louka et magistrum Wilhelmum, plebanum sancti Michaelis [in Znojmo], de decimalibus denariis ad parochiam sancti Nicolai [ibídem} spectantibus vertebatur, decidunt. - [cea 1243] -.1 20 Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum mon. Lucensis) asservatur (AJ. Ed: CDM 111, pag. 27 num. 41 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 513 num. 1077. Sebánek, Archivy, pag. 14 num. 83 (ex A). Lit: KK, pag. 25. 25 In dorso chartae manu registraloris saec. XIII. (A) scriptum est: ,,Littera Willemi super decimas sancti''; quae sequuntur, erasa sunt et in eraso loco recens annotatio exstat. Scriba: ignotas, probabiliter monasterii in Louka proprius.. Dictator: ignotus, communi stilo canonico utens. Vide: 11. 3, Louka (H). 30 Apud Fr: Solummodo descriptio charlae cum annotationibus a J. Sebánek olim ad v. d. G.. Friedrich missa. 37. ª) ,:lmuni' A. b) longam ,r' ex brevi in scribendo corr. A. e) ita pro ,civilis' A. d) ,:>munium' A. e) Primum scriba /ortásse ,srciatur' scripsit, sed postea ,s' erasit et in ,so' correxil A. f) ,alic~' A. a) Pars verbi ,[robo) ratas' litteris multum a se distantibus, ut linea ultima exple· 35 retur, scripta est A. 1) Eadem venditio antea Venceslai l. regis charla anno 1238 (vide CDB 111, num. 177) confirmata est. 120 NUM. 38, 39. CCA 1243 - 1244 FEBR.. t 7. N.,2 archidiaconus tam Brunensis quam Znoymensis provincie, et W.,3 prepositus de Dubravnike, universis presens scriptum inspecturis salutem in perpetuum. Cognol(scant universi filii ecclesie, quod cum inter dominum abbatem Lucensem' et magistrum W.,6 plebanum sancti Michaelis, lis verteretur de decimalibus de(Jnarüs, quos ah antiquo tempore barrochia sancti Nicolai inste et quiete possederat, nisi quod s dictus magister W. per manum indebitam ad suam eos volllebat trahere ecclesiam, cum tamen nullum de iure ad eum haberent respectum, nobis indicio presidentibus predictus abbas in nostra presentía personas ydoneas, tres honestos sacerdotes, scilicet Policonem, Boream et Premizlinum, duxit in testimonium, per quorum voces totam suam iusticiam, sicut debuit, demmonstravit apertissime. Inquisiti enim a nobis dicti 10 sacerdotes cum perfecta diligencia de contentione dictorum denariorum sub stola una voce retulerunt et fidei sacramentum porrexerunt, quod ex antiqua possessionis iusticia barrochia sancti Nicolai de tota civitate personales et decimales de11arios semper recepisset. Nos igitur totam causam domini abbatis firmam et habentem robur a voce testium congnoscentes et per omnia videntes in parte sua morari iusticiam, ipsum 15 misimus in perpetualem possessionem decimalium denariorum, magistrum W. ah eis penitus excludentes. Precepimus eciam eidem magistro W., ut domino abbati de denariis per IIII0 r annos minus inste receptis usque ad octavam beati Laurencii martyris satisfaciat. Et ne decisa possit lis revocari processu temporis, presens scriptum cum subscripcione testium sigillorum nostrorum karactere roboramus. Huius rei sunt hii 20 testes: Wipertus prepositus sancti Ypoliti, cuius sigillum in testimonium facti. idem abbas peciit apponi, magister Hylarius, Rvdgerus de Tupnau, Petrus plebanus de Vrbav, frater vium demereri. Unde quoniam diem extremi iudicii nos elemosinis et aliis bonis operi}) US prevenire de necessitate oportet, ut misericordiam consequamur et graciam inveniamus in tempore oportuno, universitati vestre auctoritate regia mandamus et precipimus, hortamur et monemus, petimus et consulimus in Domino, ut salutis vestre 111emores fratribus et infirmis hospitalis in Gorlitz, quod fratribus domus Thevthonico- 20 rumb favorabiliter et libere contulimus de gratia speciali, de vestris elemosinis subvenire dignemini propter deum, ut et ab ipso retributore bonorum on1nium premium eterne beatitudinis et a nobis exinde gratiarum actiones multiplices recipere debeatis, scituri veracissime, quod quicquid de substantiis, quas a Domino possidetis, sive mobilibus, sive immobilibus, eidem contuleritis hospitali, nostre collatum camere procul 25 dubio reputamus. Siquidem volumus et nichilominus statuimus, ut de bonis censualiLus, si qua hospitali predicto a fidelibus oblata fuerint, fratres hospitalis eundem censuro de bonis ipsis persolvant, quem eorumdem bonorum datores dominis suis dare antea consueverunt. Sane omnem indifferenter·donationem a quibuscumque personis eidem exhibitam ratam et gratam habentes eam ipsi hospitali presentium testimonio 3'' apparent, quae in ca1zcellaria apostolica scripta esse videntur. Manu registratoris eccl. Wissegradensis saec. XI11. in dorso chartae scriptum est: ,,Innocencius papa domini (sic) regi, quod non possit eum excommunicare legatus vel in terris (sic) eius interdictum mittere'' (A). Cur in registris 10 desit, v.d. Rodenberg 11, pag. 52 n. 2 explicat. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. 1 Innocentius 1 episcopus, servus servorum dei, carissimo illustri regi Boeflmie, salutem et apostolicam benedictionem. in Christo filio . . ,1 Sincera devotio et inconcussa constantia, quibus circa Roj)manam ecclesiam inter principes alios speciali- 15 ter dinoscerisª claruisse,ª nos inducunt, ut persoílnam tuam favore apostolico multipliciter prosequentes, ipsam uberioris privilegio gratie honoremus. Hinc est, quod nos tuis supplicationibus inclinati excellentie tue, ut nullus sedis apostolice delegatus vel delegati subdelegatus ipsius in personam excommunicationis aut in terram tuas interdicti sententias valeat promulgare, auctoritate presentium indulgemus. Nulli ergo ... contra- 20 ire. Si quis ... incursurum,2 presentibus post decennium minime valituris. Datum apud Burgum Camberi in Vallibus Maurianis VIII kalendas decembris, pontificati1s6 nostri anno secundo.b Bulla: Innocentii 1 V. papae in filis sericis fl.avi et rubri coloris illaesa appendet. C/. Diekamp, num. 5,36. Sk 49. Innocentius IV. papa ad supplicationem [Venceslai l.], regis Bohemiae, abbati monasterii in Bfevnov mandat, ut relaxata sententia excommunicationis dudum a b. Adalberto in cives Pragenses venalem conficientes cereuisiam prolata, civibus Pragensibus 30 venalem con/iciendi cerevisiam licentiam largiatur. Lugduni [1244] dec. 3. - - - -- - - -- -- - - --- --~-------------------- 48. a-a) Signa reclamationis verba praepostere legenda esse docent A. b-b) Litteris competenter distensis, ut ultima linea expleatur, more Romanae curiae scriptum A. 1 ) Venceslao. - 2 ) Vide CDB 11, pag. 46 num. 63. 134 NUM. 49, 50. 1244 DEC. 3. - 8. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum mon. in BfevnovJ asservatur (AJ. Apographum in copiario monasterii in Brevnov (sign. A VI 3) (BJ, cuius apographum apud Fr invenitur, nunc latet. Ed: Dobner, Annales IV, pag. 340 (ex AJ. Reg: Dobner, Monumenta VI, pag. 19 num. 32. Schram.m, Regesten, pag. 75. 5 Lit: Pubitschka, Chron. Gesch. Bohmens V, pag. 207 (explicatio et translatio chartae in linguam Germanicam). In chartae replicatae parte dextra ,,C (?)ar''; in dorso charlae ,,&'' apparent; quae in cancellaria apostolica scripta esse videntur. In scidula membranacea bullae appensa registrator monasterii Brevnoviensis saec. X 11l. annotavit: ,, Innocencii de relaxacione cervisie cervisie''; to primum ,,cervisie'' partim erasum est (AJ. Apud Fr: Apographum aliqua ex parle typis praeparatum. Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio.., abbati de Breuno,1 ordinis sancti Benedicti, Prallgensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Ex parte carissimi in Christo filii nostri.. , illustris regis Boemie, 11 nobis extitit supplica- 15 tum,2 ut, cum dudum a recolende memorie beato Adalberto, Pragensi episcopo,3 11 propter sterilitatem afficientem tune nimium partes illas, excommunicationis sententia in omnes cives Pragenses venalem conficientes cervisiam prolata fuisse dicatur et nunc per dei gratiam magna sit in partibus eisdem annone fertilitas, providere super hoc misericorditer curaremus. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, 20 quatinus, si est ita, auctoritate nostra huiusmodi sententia relaxata civibus ipsis venalem conficiendi cervisiam, patiantur, licentiam largiaris. nostri anno secundo. presertim cum multam, sicut dicitur, vini penuriam Datum Lugduni III nonas decembris, pontificatus 25Bulla: Innocentii 1V. papae in filis cannabinis illaesa appendel. Cf. Diekamp, num. 5, 36. Sk 50. lnnocentius IV. papa Vladislao, nato [Venceslai l.), regís Bohemiae, indulgel, ut cum [Gertrude], nepte [Friderici JI.], ducis Austriae, matrimonium licite conlrahere valeat, quarto consanguinitatis gradu non obstante. 30 Lugduni [1244] dec. 8. 49. 1 ) Clementi forlasse. - 2 ) Supplica regís Venceslai non exstat. - 3 ) Qui anno 997 martyrium passus est. 1244 DEC. 8. - 9. NUl\f. 50, 51. 135 Apographum exstat in lnnocentii IV. regislrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 121, lib. 11, ep. 2 (R). Ed: CDM 111, pag. 43 num. 57 (ex R). Rodenberg 11, pag. 52 num. 71 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 29 num. 163 (ex R). Reg 1, pag. 524 num. 1103. Potthast 11, 5 pag. 974 num. 11469 (qui opera antiquiora, in quibus haec epistula registrata est, commemorat). Berger l, pag. 129 num. 749 (ex R). RI V. 2, pag. 1272 num. 7487. Lil: Novotn(J l. 3, pag. 765. KK, pag. 41. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. 10 Nobili viro Watslao,ª natob carissimi inb Christo filii nostri .. ,1 illustris regis Boemie.c Cum summus pontifex collatis sibi in persona beati Petri ah eo, qui eterna providentia celestia simul et terrena disponit, clavibus regni celestis Iigandi obtineat pontificium et solvendi, nonnumquam, supra ius de iure dispensans, necessitatis vinculum, quod ad ipsius iuris observantiam cuncti tenentur, laxat provide de sue potes- 15 tatis plenitudine circa quosdam, cum urgens necessitas exigit vel evidens utilitas, maxime publica, persuadet, nulla interveniente acceptione indebita personarum, quia non est reputandum deferri persone, cum pro loco et tempore non privati, sed publici commodie gratia et presertim divini consideratione servitii quicquam alicui sine inris iniuria indulgetur. Hinc est, quod nos tuis et carissimi in Christo filii nostri..,1 20 illustris regis Boemie, patris tui, supplicationibus inclinati,2 tecum, ut cum dilecta in Christo filia..,3 nepte nobilis viri.. ,4 ducis Austrie, non obstante, quod es ei quarto consanguinitatis gradu coniunctus, matrimonium licite contrahere valeas, cum speretur gravibus per hoc posse obviaril periculis et bonum multiplex procurari, auctoritate apostolica dispensamus. Nullio ergo etc. Si quis autemh etc.5 Datum Lugduni VI 25 idus decembris.hs Sk 51. Innocentius IV. papa cum [ Henrico], marchione Misnensi, dispensat, ut cum [Agnete], filia {Venceslai l.], regis Bohemiae, ex utroque latere ipsz1m quarta consangzliao nitatis linea contingente matrimonium contrahere valeat. Lugduni [1244] dec. 9. ----------·---·------.-.....---------....-..~·-- .. - · - - - - - -............---···... ---···---- ---·-- 50. ª) ,Waislao' R. b-b) ,nat. car. in' in rasura ser. R. - e) Superscriptio colore rubro scripta est R. d) ,quod' R. e) ,comodi' R. f) ,obvia1·e' R. Y) ,Nulli' i11 loco raso ser. R. h-h) Eadem manu, pallido autem atramento scriptum est R. 35 1) Venceslai. - 2) Supplica non exstat. 3) Gertrude. - ') J;'riderici 1l. - 5) Vide CDB I 1, pag. 46 num. 53. 6 ) Videlicet ,anno secundo' ul supra. 136 NUM. 51, 52. 1244 DEC. 9. - 18. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 121, lib. 11, ep. 3 (R). E 1 d: Rodenberg 11, pag. 52 num. 72 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 29 num. 164 (ex R). - Reg I, pag. 524 num. 1104. Potthast 11, pag. 974 num. 11470 (qui opera antiquiora, in quibus haec epistula typis impressa est, 5 affert). Berger 1, pag. 129 num. 750 (ex R). RI V. 2, pag. 1272 num. 7488 (ad dec. 8.). Lit: Novotnf¡ J. 3, pag. 765. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. Nobili viroª.. , 1marchioni Misnensi.b Etsi coniunctio copule coniugalis 10 in quarto consanguinitatis vel affinitatis gradu sacris sit canonibusinterdicta, provide tamen super hiis interdum Romana dispensat ecclesia, maxime cum urgens necessitas id exposcat. Cum igitur, sicut ex parte tua fuit propositum coram nobis,2 nobilem puellam3, natam carissimi in Christo filii nostri.. 4, regís Boemie illustris, ex utroque latere te quarta consanguinitatis linea contingentem, ducere desideres in uxorem, nos 15 attendentes, quod, sicut a fide dignis accepimus, ínter alía bona, que inde poterunt provenire, illius ex hoc procuratur pax et tranquillitas regionis, tecum, quod cum predicta nobili, impedimento huiusmodi non obstante, matrimonium libere contrahere ac in contracto licite permanere valeas, auctoritate presentium dispensamus. Nulli ergo etc. nostre dispensationis etc. Si quis autem etc.5 Datum Lugduni V idus 20 decembris, anno secundo. Sk 52. Innocentius IV. papa Johanni, capellano [Venceslai l., regís Bohemiae,] indulget, ut dignitatem ecclesiasticam, si ipsi ofleratur, una cum ecclesiis in Bluéina et in Hruso- 25 vany [nad Jevisovkou], Olomucensis dioecesis, libere retineat. Lugduni [1244] dec. 18. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 124", lib. 11, ep. 49 b (R). Reg: Berger 1, pag. 136 num. 797 (ex R). 30 Apud Pr: O. Registrorum rationem habere non potuimus, imagine phototypica tantum usi sumus. - ---·---- - ------ - - -- - -- - - - -- -- -- - - - - ------- - 51. ª) ,No. vi.' in loco raso ser. R. ·-- b) Superscriptio colore rubro ser. R. 1) Henrico. 2) Litteras propositionis ignoramus. - 1) Agnetem. - •) Venceslai. - 6 ) Vide CDB 11, pag. 46 num. 53. 35 1244 DEC. 18. - 21. NUM. 52, 53. 137 Magistro Johanni, cappellano carissimi in Christo filii nostri.1 ª Vite laudabilis et scientie merita te dignum dicuntur efficere, quod apostolice sedis benignitas personam tuam speciali prosequatur gratia et favore. Hinc est, quod nos huiusmodi meritorum et eiusdem obtentu regis, cuius libenter in suis volumus honorare personam, s ut dignitatem ecclesiasticam habentem curam animarum annexam, si tibi canonice offeratur, recipere ac ipsam et de Buchina necnon de Cruspanenb ecclesias, Olomucensis diocesis, cum simili cura, quas obtines, libere retinere valeas non obstante constitutione concilii generalis, tecum auctoritate apostolica dispensamus, ita tamen, quod ecclesie et dignitas ipsa debitis non fraudentur obsequiis et animarum cura nullatenus negli- 10 gatur. Nulli ergo etc. nostre dispensationis etc. Si quis etc.2 Datum Lugduni XV kalendas ianuarii, anno secundo. sd 53. Innocentius IV. papa Johanni diacono, rectori ecclesiae in Slapanice, absolutionem is super defectu natalium, eidem. auctoritate litterarum quondam Gregorii IX. papae per bonae memoriae Robertum, Olomucensem episcopum, concessam, confi.rmat. 20 25 Lugduni [1244] dec. 21. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volum ine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 158, lib. 11, ep. 333 (R). Ed: CDM 111, pag. 44 num. 58 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 29 num. 165 (ex RJ. Reg 1, pag. 525 num. 1106. Potthast 11, pag. 975 num. 11484. Berger 1, pag. 169 num. 1076 (ex R). Lit: KK, pag. 41 42. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuinlus. Johanni diacono, rectori ecclesie de Slapanice, Olomucensis diocesis.ª Constitutus in presentia nostra humili nobis insinuatione monstrasti, quod cum auctoritate litterarum1 felicis recordationis G.2 pape, predecessoris nostri, super defectu natalium, quem pateris de presbytero genitus et soluta, per bone memorie R.,3 Oloso mucensem episcopum, tecum fuerit dispensatum,4 ut posses ad superiores ordines promoveri et ecclesiasticum obtinere beneficium, etiam si curam habet animarum 52. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. b) ,Cruspan' R. 1) Scilicet Venceslai l., regis Bohemiae. - 2 ) Quid supplendum sil, vide CDB 11, pag. 46 num. 63. 138 NUl\I. 53t 54. 1244 DEC. 21. annexam, postmodum ecclesia Olomucensi a suis persecutoribus perturbata6 et episcopo predicto defuncto,• dispensationis tue litteras cum rebus tuis aliis amisisti." Unde nobis humiliter supplicasti, ut, ne in posterum contra te aliquid detractionisc possitc inpingi, providere tibi paterna sollicitudine curaremos. Quia igitur per viros fide dignos apud sedem apostolicam existentes nobis de dispensatione huiusmodi s plenad extitit facta fides, nosd tuis supplicationibus inclinati, quod factum est ah eodem episcopo provide in hac parte, ratum habentes, id auctoritate apostolica confirmamos et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo etc. nostre confirmationis etc. Si quis autem etc.7 Datum Lugduni XII kalendas ianuarii, anno secundo. 10 Sk 54. lnnocentius IV. papa [ Sigefrido], archiepiscopo Maguntino, qui in magistrum et fraires hospitalis Hierosolymitani in Bohemia pro eo, quod ipsi quintam partem suorum proventuum non solvebant, excommunicationis sententiam post appellationem ab eis ad ts sedem apostolicam interpositam promulgavit, mandat, ut sententiam relaxet. Lugduni [1244] dec. 21. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Ed: CDM 111, pag. 45 num. 59 (ex A). Delaville, Cartulaire 11, pag. 623 num. 2346 20 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 525 num. 1106. Pottlzast JI, pag. 975 num. 11485. Bohmer, Regesta archiep. Maguntinensium 11, pag. 282 num. 506. RI V. 2, pag. 1273 num. 7492. Lit: KK, pag. 42. In chartae superiore angulo dextro nota ,,Leo'', duabus lineis exstincta legilur; in chartae 25 -replicatae parte dextra nota ,,Rec ·y.i''', in dorso chartae ,, +·'' exstant. Quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. Apud Fr: O. Innocentius episcopus, servos servorum dei, venerabili fratri ..1, archiepiscopo Maguntino, salutem et apostolicam 11 benedictionem. Sua nobis dilecti filii ..2 ao --------------~-----·------~----.. - - - - - - - - - - - -53. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. b) ,amlSisti' R. e-e) ,ionis possit' alio atramento magis distincto in loco raso scriptum R. d-d) ,plena nos' in loco raso alio atramento magis distincto scriptum est; in margine minoribus litteris et alio (?) atramento annotatum est: ,exstitit facta'; quae verba genuine omissa esse videntur R. 1) Litterarum non exstat notitia. 2) Gregorii papae 1X. 3) Robertum, anno 1240 defunctum. 35 - 4 ) Litterae non exstant. 6) Per Conradum, canonicum Hildesemensem, et suos fautores. 6) Vide notam 3. 7) Vide CDB I 1, pag. 46 num. 53. 1244 DEC. 21. - 28. 139 magister et fratres hospitalis Jerosolimitani in Boemia petitione monstrallrunt, quod, cum universis ecclesiarum prelatis et clericis provincie Maguntine nostris dederimus Iitteris 11 in mandatis,3 ut quintam partem ecclesiasticorum proventiumª tibi solva11t., tu6 ipsos pro eo, quod tibi quintamc partero de suis proventibus non solvebant, post 5 appellationem ab eis ad nos interpositam excomunicationisd sententiam promulgasti. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, siestita, sententiam ipsam sine qualibet difficultate relaxans eos super hoc decetero non molestes. Datum Lugduni XII kalendas ianuarii,e pontificatus nostri anno secundo.e Bulla: lnnocentii 1V. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5,36. 10 Sk 55. Venceslaus 1., rex Bohemiae, hospitale apud ecclesiam sancti J acobi in Kladruby ab Ulrico, cive de Stfíbro, fundatum sub protectione sua in Stfibro transfert et Agnete, sorore sua, petente statuit, ut hospitale illud hospitali s. Francisci Pragae apud s. Petrum i1l 15 vico Theutonicorum sito sit subiectum. - 1244 dec. 28. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum ordinis Crucigerorum cum stella rubea Pragae) asservatur (A). Apographum exstat in codice chartaceo saec. XVI. XVIII. ,,Liber memorabi1ium viridis ab anno MCCCCC ad annum MDCCL'' intitulato, 20 in eodem archivo (sign. 11/5) asservato, manu saec. XVII. scriptum, fol. 682-682V (B). 25 3() 35 Ed: Friedrich, Cesk(J diplomatáf, pag. 240 num. 1 (ad 1243 dec. 28.) (ex A). l~it: Beckovsk(J I 11, pag. 473 (explicatio et in linguam Bohemicam translatio). Scriba: V 55 = sine dubio destinatarii proprius; non Reinboto, ut v. d. Friedrich opinabatur. Exempla script. num. 13. Dictator: Reinboto 11otarius; quac typis minoribus dedimus, ex num. 32 recepta esse videntur. Chartae scribendae cancellaria regia nec non destinatarius participes fuerunt. Hanc chartam re vera iam anno 1253 exeunte exstitisse charla Premysli Otakari 11. data in Kladruby 1253 dec. 26. (Friedrich, l. c., pag. 241 num. 2) demonstrat, quam haud dubie scriba Premysli cancellariae (Arnoldus nomine) scripserat. Cum in illa annus a primo ianuario incipiat, certe eam ad 28. dec. 1244 ponere possumus, non ad 28. dec. 1243. Chartam post illum termfnum scriptam esse putari licet, quod autem necessarium non est, si signum stellae cum cruce in sigillo hospitalis iam anno 1241 invenimus (e/. num. 1, sigillum 3, e/. etiam num. 32, 94). Vide: I l. la, Reinboto notarius (S }, 1l. 3, Crucigeri cum stella rubea (N ). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum et arte diplomatica tractatum, cuius tractationis conclusiones corrigendae erant. -----------------------·---- --------~ ----- ----- 54. ª) Ita, loco ,proventuum' A. b) Post ,tu' scriba ,in' omisit A. e) interlinea/is rasura A. d) ita, titulus deest A. e-e) 1'1ore curiae Romanae litteris distinctis scriptum, ut ultima linea expleatur A. 1) Sigefrido. - !) Durata fortasse. - 3) Lilteras ignoramus. 140 N UM r.: 1"" r.: 6.i. • ·>·>, a}. 1244 l)EC. 28. - 1244 S. D. In nomine Domini amen. Nos Wencezlaus, dei gratia rex Boemorun1 quartus, omnibus in perpetuum. Mortaliumª gesta, que transitoria sunt et caduca, ah humana 11 cicius elabuntur memoria, nisi litterarum remedio fuerint eternata. Unde a viris prudentibus est provisum, ut ea, que stabilia debuerint permanere, 11 scientia litterali, que sola vivit per tempora, et voce testium roborentur. Notum igitur presentiun1 5 testimonio fieri volumus universis tam posteris 11 quarn modernis, quod nos, videntes gravamen et animi perturbationem domini abbatis Cladrubensis1 super hospitali*, quod frater Vlricus de Misa, civis noster, de suis proprietatibus aput ecclesiam sancti Jacobi in ipsa villa Cladrubensi fundaverat, sub proteccione regie potestatis in Misam transposuimus, ita ut ibidem facultates transitorie et bonorum hominum elemosine in celestes 10 thesauros per manus pauperum deportentur. Ad instantiam igitur et petitionem dilectissime sororis nostre domine Agnetis, in domo sancti Francisci Domino famulantis, constituimus, ut iam prefatum hospitale hospitali, quod sancti Francisci titulo nuncupatur, Prage aput sanctum Petrum perpetuo sit subiectum, ita quod quicumque magister hospitalis predicti sancti Francisci fuerit, priorem in hospitali Misensi statuendi plenam 15 et liberam habeat potestatem, adeo ut non solum signum hospitalis sancti Francisci de vico Tevthonicorum deferant,2 verum etiam obedientia magistro hospitalis sancti Francisci iure plenissimo sint astricti universi tam fratres quam sorores in domo prefati Misensis hospitalis Domino servientes. Ad huius igitur gratie libertatem perpetuo solidandam de gratia spetiali duximus annect~ndum,b quod ipsam domum hospitalis 20 Misensis ah omnium iurisditione ac inpetitione, preterquam premisimus, liberam semper esse volumus et exemptam. Ne igitur hoc sollempne facturo a quoquam heredum aut successorum nostrorum in preiuditium hospitalis sancti Francisci et prefate domus hospitalis Misensis in posterum valeat immutari aut aliquatenus irritari, presentero paginam ipsis fratribus duximus conferendam, nostri sigilli munimine hace subscriptorum 25 testimonio roboratam. Testes: Stiborius iudex, Witigo de Pribenice cum filiis Wocone et Witigone, Witigo de Bruch, Bribizlaus de Sare, Prothiwa, Otto prepositus de Melnik et alii multi. Acta sunt hec anno gratie MºCCºXLºIIIIº, indictione ,d quinto kalendas ianuarii. Sigillum: in filis sericis appensum eral, nunc avulsum et deperditum est. Sk 56. Venceslaus l., rex Bohemiae, confirmat compositionem ínter Sigefridum Orphanum ex parte una et monasterium in Velehrad ex parte altera de molendino quodam in Bulhary - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- -·-- - ---·---------·------ 30 55. ª) ,M' ex ,in' eodem atramento corr. A. b) ,~' ex ,i' corr. A. C) ita pro ,ac' A. d) Ad 35 indictionis numerum addendum spatium 10 mm vacuum relictum est A. 1) Reinheri. 1) Cf. num.. 191, 245. 1244 S. D. NUM. 56. 141 --------- -·--------------------------- hereditati ecclesiae in \'elehrad, c¡uae Pfítluky dicitur, damnum aflerente, factam. Pragae 1244 . Autographum in membrana scriplum in SAR Brunae (archivum monasterii Velehradensis) asservatur (A). Apographum inserlum est confirmationi Mariae Theresiae, imperatricis 5 Romanorum, sine dato, cuius autographum mutilum in SAR Brunae (archivum monasterii in Rajhrad) asservatur (B). Apographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in eodem archivo asservato, fol. 27" ··~28 (C). Ed: CDM 111, pag. 45 num. 60 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 625 num. 1107. Sebánek, Archivy, pag. 15 num. 87 (ex A). ttt Lit: KK, pag. 42. Sebánek, K otázce brevn. fals, pag. 270 (explicatio scripturae). In dorso manu saec. XIII. ,,Super Britluk'' (A) legitur; altera manus saec. XIII. XIV. scripsit: ,,Confirmatio regis Wencezlay super conpositione facta inter nos et Syfridum dictum Orfanum super manso quodam in Bulgarn, cui includitur molendinum ibide1n et aquaductus, qui nocivus erat agris in Pritluk'' (B ). t5 Scriba: V 56 == destinatarii proprius. Dictator: destinatarii proprius. Vide: 11. la, Reinboto notarias (Q), 11. 3, Velehrad (G). Apud Fr: Apographum simplex. Inª ominee patris et filii et spiritus sancti amen. Egoª Wencezlaus, dei gratia 20 Boemorum rex, omnibus tam moderni quam futuri temporis in perpetuum. lnterª innumera, que 11 de alta iudiciorum dei abysso presentís exilii viator patitur horno, hoc quoque ad cumulum incommodorum6 accedit, quod oblivione memoria confunditur, ut 11 res necessarias, cum necesse non sit, cominus amplectatur et easdem tempore oportuno, quasi longinquo relegatas exilio, alieno vix amminiculo 11 queat investigare. 25 Eapropter, que in presenciarum geruntur commodac et utilia modernis et eorum successoribus profutura, scripti convenit monimentis stabiliri. Cumª igitur nostra regalis potestas, quam iuxta apostolum non nisi a deo nobis credimus collatam, ad hoc semper intendat et favorabiliter sit exposita, ut cum omnium, tum maxime ecclesiarum iura ausu illicito convulsa reformare et inconvulsa pari favore regali sub clementia 30 confovere, maxime ecclesiam Welegradensem, in terra nostre dicionis nostro in tempore a piis progenitoribus nostris devotissime constructam ac magnifice dotatam et ditatam, propensiori decernimus studio manutenered et contueri dicteque ecclesie fautoribus vultum nostre maiestatis ostendere sereniorem: Noverintª igitur universi presentes et futuri, quod nobilem nostrum Sifridum dictum Orphanum gratia uberiori 35 amplexantes, hereditates quasdam in terminis Morauie eidem contulimus imperpetuum possidendas, Bulgarnª videlicet et Nideke et Ysgrube, permitentes,e ut easdem sue accomodase redderet utilitati, quod cum sine preiudicio adiacentis hereditatis ecclesie Welegradensis, que Priklub dicitur, fieri res minime postularet propter fundum molendini in Bulgar situm, quo exstructo tempore inundationis aque, alveum proprium 142 NUM. 56, 57. 1244 S. D. excedentes, prefate hereditatil in agris, pratis, pascuis, silvis incommoda' non modica ac dampna generare comprobantur: Quaª de causa venerabilis abbas Welegradensis communicatoh prudentum virorum consilio dictum Orphanum Sifridum interpellavit, quatinus in suorum remissionem peccaminum iam dictam molendini aream et aqueductum in iniurias sue hereditatis, iure licet communi,i iam tercio destructum exstrui 5 non pateretur et exerceri. In quibus cum dictus Orphanus suos sibi diminui redditusk causaretur, tandem placuit utrimque, ut dictus abbas data summa pecunie, hoc est XXti marcís, in aliquam estimati dampni reconpensationem, cum per duorum annorum curricula pluris sit inde proveniens emolumentum1, mansum, cuius limitibus aqueductus cum suprahabita molendini area includitur, ace omnibus attinentiis sibi vendicaret 10 omni sopita contradictione perpetuo possidendum. Ne vero res acta alicuius calumnia seu prava machinatione possitm in irritum duci temporis processun, utriusque rogatu, abbatis videlicet et Sifridi0 dicti Orphani, hanc eorum conventionis paginam sigilli nostriP serenitate fecimusr roborari. Datum anno gratie MCCXLIIIIº Prage per manum prothonotarii nostri Reimbotonis. 1s Sigillum: Venceslai l. regís in filis sericis flavi et rosacei colorís aliqua ex parte laesum appendet. C/. Sigilla num. 1, 2. sd 57. Cunegundis, regina Bohemiae, domui s. Mariae apud pedem pontis [s. Johannis 20 Hierosolymitani] Pragae curiam in T{Jnice ad capellam suam in Lysá [nad Labem] pertinentem vendit; cui capellae iacturam de bonis regni in Vrutice restituit. -1244-. ...4.utographum in membrana scriptum, quod in archivo magni prioratus Melitensium Pragae asservabatur, nunc latet (A). 25 Ed: Delaville, Cartulaire 11, pag. 609 nzzm. 2310 (ex A). Reg: Reg JI, pag. 1220 num. 2789. _____________________.. ____________________ ---·--------·-·· -··-·-...-- - 56. ª)Prima littera verbi colore rubro ornata est A. b) ,in amodorum' A. e) ,~moda' A. d) Linea, quae utrumque verbum coniungil, eadem manu scripta est .¿4.. e) ita A. 1) Post ultimam ,i' locus rasus invenitur; prius eodem loco ,s' scripta eral A. g) ,inomoda' A. h) ,omunicato' 30 A. i) ,~muni' A. k) Secunda ,d' inter scribendum ex ,l' fortasse correcta est; etiarn abbreviationis titulus pro o correctus est A. l) ,[proveniJens emolumentum' in loco raso, ubi non solum verba, sed etiam lineae erasae erant, eadem manu et eodem atramento scriptum est A. m) In loco raso eadem manu et eodem atramento scriptum est; rasura eliam verbum ,attinentiis' in superiore linea 35et verbum ,conventionis' in inferiore linea scriptum tetigit A. n) Scribae incuria verbum ,tempo1·is' iterum fortasse scriptum eral; quod verbum charla exarata erasu111 est et lacuna, quae eo loco exsliterat, linea undata explela est A. º) Scriba ,O' scribere incepit, sed statim in scribendo correxil in ,S' A. P) ,i' in loco raso ex ,o' eadem manll et eodem atramento correcta est ..4.. r) ,i' ex ,e' statim in scribendo correxit A. 1244 S. D. - 1245 :\IART. 3. NUl\f. 57, 58. 143 In dorso: manus saec. XI11. ex. teste G. Friedrich scripsit: ,,Empcio bonorum in Tyncz''. Scriba: Cu 4 = ignotus. Dictator: Fridericus notarius. Vide: 1l. 1 e, Cunegundis regina ( D ), Fridericus notarius (A), I J; 3, Ordo. hosp. s. Johannis 5 Hierosol. (P). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, arte diplomatica non tractatum, chartae imago phototypica minime apta. 1 In nomine Domini amen. 1 Quoniam labilis est memoria hominum, ne ea igitur, que fiunt in tempore, simul labantur cum 11 tempore, solent scriptis et testibus 10 communiri. Notum sit omnibus quam presentibus tam futuris, quod nos Kvnegvndis, 11 dei gracia regina Boemieª, attendentes comodumb et honorem domus sancte Marie ad pedem pontis Prage, curiam cum 11 agris attinentibus in Tinec, pertinentem ad capellam nostram in Liza sancti Desiderii, vendidimus pro quadraginta minusc marcís in perpetuum pacifice possidendam et pro eadem vendicione in villa Nawrvtici de is bonis regni nostri equipollens concambium fecimus assignari. Et ut vendicio nostra domui predicte sancte Marie et commutacio capelle nostre sancti Desiderii de Liza robur habeat perpetuo valiturum, presens scriptum pro maiori cautela fecimus exhiberi nostri sigilli munimine roboratum, hiis testibus annotatis: Gothardo subcamerario nostro, qui et circuivit, domino Sdiborio indice terre, Mztidruhone, Heynrico et fratre 20 suo Scaztolao, Gallo cum fratre suo Beneso, Slavnico,Wolkmaro, Lambino, Cressone, domino Eppone preposito Pragensi, Vito decano Pragensi, Engelberto decano 'Vissegradensi et aliis multis. Anno dominice incarnacionis millesimo ducentesimo quadragesimo quarto, indictione quintadecima, datum per manum domini Fridrici, scolastici Wissegradensis ac dilecti notarii nostri. 25 Sigillum: olim in fi.lis sericis appendebat, iam avulsum et deperditum est. sd 58. lnnocentius IV. papa [Thobiae] Pragensi et [Hermanno] Lutomericensi p1·aepositis et [Radoslao], archidiacono Pragensi, mandat, ut beneficia canonicis Olomucensibus, 3o qui ad prosequendum negotium electionis in ecclesia sua de Wilhelmo celebratae ad sedem apostolicam accesserant, temer~ ablata restituí faciant. Lugduni [1245] mart. 3. Apographum insertum est chartae Thobiae Pragensis et Hermanni Lutomericensis praepositotorum et Radoslai, archidiaconi Pragensis, datae Pragae {1246 - - 7j apr. 9. (num. 106), iterum - - -- - - -- - - -- - - -- - - -- -- - - - - - -- - - --------· - ·- ...___ ...--. 35 57. ª) ,Boem' A. b) ita A. e) Hoc loco numerum (,duobus' verisimillime) scribae incuria omissum esse nemo non videt. 144 NUM. 58, 59. 1245 MART. 3. - 4. insertae chartae C. sancti Sebastiani et T. sancti Nicolai, decanorum Magdeburgensium, datae Magdeburgae 1247 sept. 25. (num. 118b}, cuius aulographum in archivo publico Magdeburgensi (rep. U 1XVIA1) asservatur (B). -Alterum apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine I, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 165v, lib. I 1, ep. 382 (R). Ed: CDM 111, pag. 48 num. 63 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 29 num. 166 (ex R). Reg 1, pag. 526 num. 1109. - Potthast 11, pag. 982 num. 11569. Berger 1, pag. 176 num. 1121 (ex R). Lit: KK, pag. 45. Apud Fr: Apographum ex registris Vaticanis assumptum; registrorum rationem habere non ..3 potuimus. to Innocentiusª episcopus, servus servorum dei, dilectis filiisª .. Pragensi1 et .. Luthomiricensi,2 Pragensis diocesis prepositis, et .. , archidiacono Pragensi,3 salutemª et apostolicam benedictionemª. Exhibita nobis dilectorum filiorum W. electi,4 J. decani,5 B. archidiaconi8 et magistri J. canonici7 ecclesie Olomucensis petitio continebat,8 quod cum ad prosequendum electionis negociumb de dicto W. in eadem ecclesia cele- 15 brate9 ad sedem apostolicam accessissent, fuerunt suisc interime beneficiis spoliati. Ne igitur eis huiusmodi absenciad sit dampnosa, presenciume vobis auctoritate mandamus, quatinus, quicquid post iter areptuml ad eandem sedem veniendi inveneritis' in eorum preiudicium temere attemptatum, in statum debitum legitime revocetis ac eisdem beneficia ipsa cum fructibus medio tempore inde perceptis restituí facientes, in 20 possessionem illorum inducatis eosdem ac defendatis inductos. Si vero superh hoc aliquih se duxerint opponendos, eos auctoritate nostra citetis, ut infra terminum peremptorium competentem prefigendumo a vobis nostro se conspectui representent, facturi et recepturi, quod ordo dictaverit rationis. Quod autem fideliter rescribatis. Quod si non omnesf ... exequantur.10 nas marchii,m pontificatusª nostriª anno secundo. 59. super hoc feceritis, nobis Datum Lugduni Vº1 no- 25 Sk lnnocentius IV. papa [Johanni] decano, Bartholomaeo archidiacono, Johanni, canonico et procuratori ecclesiae Olomucensis, concedit, ut pro promovendo negotio electionis 30 58. a-a) deest in R, ubi superscriptio colore rubro scripta est. b) ,ne~otium' R._ e-e) ,interim suis' R. d) ,absentia' R. e) ,presentium' R. f) ,arreptum' R. g) deest in R. h-h) ,aliqui super hoc' R. i) ,etc' R. l) ,V' R. m) ,marlii' R. 1 ) Thobiae. 2 ) Hermanno. ª) Radoslao. ') Wilhelmi. 5) Johannis. 8 ) Bartholomaei. - 7 ) Johannis. 8) C/. num. 3,24. 9) Electio Wilhelmi canonici mense octobri 1240 celebrata est. 35 - 10 ) Vide CDB 111, pag. 76 num. 71. 1245 MART. 4. - 11. NUM. 59, 60. 145 in ecclesia sua de Wilhelmo celebratae mutuum 460 marc. sterlingorum contrahant. Lugduni [1245] mart. 4. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 178V, lib. 11, ep. 473 (R). 5 Ed: CDM 111, pag. 48 num. 64 (ex R). Rodenberg 11, pag. 71 num. 101 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 29 num. 167 (ex R). Reg 1, pag. 627 num. 1110. Potthast 11, pag. 982 num. 11570. Berger l, pag. 188 num. 1210 (ex R). Lit: KK, pag. 45. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non to potuimus. . . decano,1 Bartholomeo archidiacono et Johanni, canonico et procuratoriª ecclesie Olomucensis." Ex parte vestra nobis extitit humiliter supplicatum, quod cum vos pro electionis negotio, que in Olomucensi ecclesia de dilecto filio Guillelmo extitit celebrata, ad sedem apostolicam venientes2 et moram ibídem diutinam protra- 1s hentes gravia subieritis onera expensarum, ita ut omnino vobis defecerint iam expense, providere vobis super hoc, ne pro necessariorum defectu predictum remaneat negotium inexpletum, paterna sollicitudine curaremus. Vestris igitur precibus inclinati vobis pro expensis necessariis faciendis ad promovendum dictum negotium contrahendi mutuum super bonis eiusdem ecclesie usque ad summam quadringentarum et sexaginta marca- 20 rum sterlingorum ac obligandi propter hoc bona predicta liberam concedimus auctoritate presentium facultatem. Datum Lugduni 1111 nonas martii, anno secundo. Sk 60. Innocentius IV. papa [Nicolao], episcopo Pragensi, et Brevnoviensi et Gradicensi 25 abbatibus mandat, ut Conradum, canflnicum Hildesemensem, in ecclesiam Olomucensem intrusum, qui citalus non venit, peremptorie cilent, ut in /esto s. Johannís Baptistae proximo personaliter coram papa compareat. Lugduni [1246} mart. 11. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano 30 asservatur, fol. 166, lib. 11, ep. 384 (R). Ed: CDM 111, pag. 49 num. 65 (ex R). - Rodenberg 11, pag. 74 num. 104/I (ex R). _____,,______. ~-- --··--·· ·--· ·---·-- ·---- 59. ª) ,procuratoribus' R; auctoritate litterarum nunt. 60 et 61 corr. est. - b) Superscriptio colore rubro scripta est R. 1) Johanni. 1 ) Cf. num. 58. 146 NUM. 60, 61. 1245 MART. 11. Reg: Palack1), Reise, pag. 29 num. 168 (ex R). Reg 1, pag. 627 num. 1111. Potthast 11, pag. 983 num. 11588. Berger 1, pag. 176 num. 1124 (ex R). RI V. 2, pag. 1276 num. 7625. Lit: KK, pag. 46. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non 5 potuimus. . ., episcopo Pragensi1, et .. Breunouensi2 et .. Gradicensi,3 Pragensis et Olomucensis diocesum abbatibus.ª Exponentibus coram nobis J.4 decano, B.5 archidiacono et magistro J.6, .canonico et procuratore Olomucensis ecclesie, quod Conradus, canonicus Ildesemensis, pro eo, quod in Olomucensem ecclesiam se procura- 10 vit intrudi et se gerit pro episcopo in eadem, fuit auctoritate nostra citatus, ut nostro se conspectui per se vel procuratorem, super hiis secundumb iustitiam responsurus, ydoneum presentaret:7 Verum quia idem comparere hactenus non curavit diutius expectatus, mandamos, quatinus auctoritate nostra peremptorie citetis eundem, ut in festo beati Johannis Baptiste proximo futuroª personaliter compareat coram nobis ts facturus et recepturus, quod ordo dictaverit rationis. Quod autem super hoc feceritis, nobis fideliter rescribatis. Quod si non omnes etc.9 Datum Lugduni V idus martii, anno secundo. Sk 61. I. 1nnocentius IV. papa {Nicolao], episcopo Pragensi, et BrevnoviensietGradicensi abbatibus significat se Conradum, canonicum Hildesemensem, in ecclesiam Olomucensem intrusum, suspendendum et bona ecclesiae Olomucensis sequestranda duxisse, mandans, ut eadem recipianl et diligenter conservent. 20 11. lnnocentius IV. papa abbatibus, praepositis, decanis, archidiaconís, aliis eccle- 25 siarum praelatis civitatis et dioecesis Olomucensis ... ut supra usque ,,suspendendum''. Lugduni [1245] mart.11. J. Autographum in membrana scriptum in SAR Olomouc (archivum capituli Olom.) asservatur (A 1). Alterum autographum in SUA Pragae (archivum monast. in Bfevnov) asservatur (A 2). Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto 30 Vaticano asservatur, fol. 166, lib. 11, ep. 385 (R). 11. Autographum in membrana scriptum in SAR Olomouc (archivum capituli Olom.) asservatur (A 3). 60. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. b) ,secundum' in loco roso pallido atramento scriptum R. 35 1 ) N icolao. z) Clementi fortasse. •) Roberto. - •) J ohanne. ') Bartholomaeo. •) Johanne. - 7) Vide num. 24. ')Die 24. mensis iunii. ') Vide CDB 111, pag. 76 num. 71. - " 10 15 1245 MART. 11. NUM. 61. 147 Ed: Dobner, J.lfonumenta IV, pag. 261 num. 66 (ex A 2); ibídem VI, pag. 18 num. 31 (ex A 2). CDM 111, pag. 50 num. 66 (ex A 1). Rodenberg 11, pag. 74 num. 104/11 (ex R). Reg: Palack(¡, Reise, pag. 29 num. 169 (ex RJ. Reg 1, pag. 527 num. 1112 (ex A 1). Potthast JI, pag. 983 num. 11587 (ex A 1). Schramm, Regesten, pag. 75 (ex A 2). Berger I, pag. 176 nun1. 1123 (ex R). RI V. 2, pag. 1276 num. 7526. Hoogeweg, Urkundenbuch d. Hochst. Hildesheim, pag. 369 num. 730 (ex R). l1il: Novotn(J l. 3, pag. 770. KK, pag. 46, 47. A 1: a) In chartae replicatae parte dextra nota ,,p. c.'', b) in dorso chartae nota ,,Indica deus'', e) registratoris signum ,,R'', in quo litterae ,,Scj}t'' positae sunt, d) in transversum in inferiore parte chartae legitur ,,littere Pragensi episcopo et suis [collegis]''; quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. A 2: In chartae replicatae parte dextra idem, quod sub a) in A 1, in dorso chartae idem, quod sub b) in A 1 legitur. A 3: ldem atque in A 2 legitur. Quod typis minorib11s dedimus, tenorem litterarum num. 60 sequitur. Apud Fr: Apographum A 1 et R respiciens; registrorum rationem habere non potuimus. [Al, A2, R] (A 3] Innocentiusª episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri .. , episcopo Pragensi1, et di- dilectis filiis abbatibus, prepositis, decanis, lectis filiis .. Breimouensi62 et .. Gradicensi3, [I archidiaconis et aliis ecclesiarum 11 prelatis PragensiscetOlomucensisdiocesumd abbatibus, civitatis et diocesis Olomucensis 20 salutem et apostolicam benedictionem.ª Exponentibuse coram nobis J. decano', B. archidiacono/6 et magistro J., 11 canonico et procuratore Olomucensis ecclesie6, quod Conradusa, canonicus Ildesemensis, pro eo, quod in Olomucensemh ecclesiam procullraverath se intrudi et se gerit pro episcopo in eadem, fuit auctoritate nostra citatus, ut nostro se conspectui per se vel procuratorem idoneum presentaret, super hiis secundum iustitiam 25 responsurus:e Verum cum diutius expectatus contempserit comparere, nos, indempnitati eiusdem ecclesie precavere volentes, eam et domos ipsius cum bonis omnibus, que ad ipsam et episcopatum pertinent, sequestranda et predictum C.i propter suspitionem' dilapidationis ac infamiam intrusionis ortam de ipso, et ne scandalum in eodem populus Domini patiatur, ab amministratione spiritualium et temporalium duximus 3o suspendendum. ldeoque discretionim vestre per apostolica scriptam mandamus, quatinus domos et bona ipsa auctoritate nostra recipere ac diligenter conservare curetis usque 35 ad nostre beneplacitum voluntatis, contradictoresn per censuram ecclesiasticam appellatione postpositaº compescendo.n Quod si non omnesP . . . exequaris.7 Datumt Lugduni V idus martii, pontificatusr nostri anno secundo.f, r 148 NUM. 61, 62. 1245 MART. 11. - APR. 8. Bulla: Innocentii IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet (A 1, A 3). Cf. Diekamp, num. 5, 36; in A 2 in filis cannabinis appendebat; nunc avulsa et deperdita est. Sk 62. Venceslaus l., rex Bohemiae, domos hospitalis sancti Johannis Hierosolymitani per s suum dominium constitutas, /ratres in eisdem commorantes et omnia bona eorundem in suam recipiens protectionem universis baronibus, officialibus atque subditis mandat, ne quis eorum in villis dicti hospitalis praesumat violenter hospitari. In civilate Pragensi 1245 apr. 8. Duo autographa in membrana scripta in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) 10 asservantur (A 1, A 2). Ed: Delaville, Cartulaire 11, pag. 628 num. 2354 (ex A 1, A 2, varietatibus neglectis). Reg: Reg 11, pag. 1221 num. 2790. Lit: KK, pag. 48. Scriba (A 1, A 2): V 57 = magíster Dionysius. Cf. Exempla script. num. 14. Dictator: magister Dionysius. Vide: 11. 1 a, magíster Dionysius (A), 11. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (Q). Apud Fr: Apographum aliqua ex parle typis praeparatum explorata scribae manu, non autem • nomine. 15 Wencezlaus, dei gracia Boemorum rex, universis baronibus, militibus, offitiali- 2º busª et aliis omnibus fidelibus suis, quocumque nomine censeantur, per districtum sui dominii constitutis,b graciam suam 11 et omne bonum. Cum non solum per circuitum regni nostri plantare sanctam religionem tamquam princeps catholicus, verum eciam plantatam fovere teneamur,c ut sic diem messionis extreme misellricordie possi· - - - - - - - - - - - - - - - - - - · - - - - - - - - - - · - - · - - - - - - .- 61. a-a) Desunt et voce tantum ,eisdem' signi{i.cantur in R. b) ,Breimouen' A 1, A 2. 25 .....-. e) Finis primae lineae ,Pra¡¡gensis' A 2. d) ,dioc' A 1, A 2. e-e) Quae sequuntur verbis tantum, ,et cetera ut supra in proxima usque presentaret' significantur in R; supponitur ordo verborum num. 60. 1) Finis secundae lineae ,archidiacono ~et' in A 3. g) ,Corradus' A 3. h-h) Finis tertiae lineae ,Olomullcensem' in A 3, finis tertiae lineae ,procuraflverat' in A 2. i) ,Corradum' A3, ,Conradum' R. ') ,suspicionem' R. m-m) Desunt in R. n-n) Desunt et verbis tantum ,etc. 30 usque compescendo' significantur in R. º) Primam ,s' ínter ser. corr. A l. P) Voce tantum ,et cet.' indicantur in R. q-q) Verbis tantum ,Dat. ut in proxima' indicantur in R. r-r) Verbis distinctis, ut ultima linea expleatur, more curiae Romanae scriptum A 1, A 2, A 3. 1) Nicolao. ~) Clementi fortasse. ª)Roberto. 4) Johanne. 5) Bartholomaeo. 6 ) Johanne. - ') Vide CDB 111, pag. 75 num. 71. 35 1245 ~~PR. 8. NUl\l. 62. 149 mus operibus prevenire, decet serenitatem regiam vigilanti studio providere, qualiter religiosi viri, quid vanitatibus seculi renuntiantese elegerunt Domino in paupertate nimia/ ministrare, 11 a vexationibus secularium et temporalium strepitu sint inmunes;º vera namque religio quietem appetit et, dum mundanis dispendiis agitatur, ab execu- 5 tione mandatorum celestium resipiscit turbationum miseriis anxiata. Sane religiosi viri, fratres hospitalis sancti Johannis Jerosolimitani per Boemiam et Morauiam constituti, serenitati nostre graviter sunt conquesti, quod vos, quocienscumque per ipsorum bona transitum facitis, audaci spiritu et mente sacrílega non reverentes crucifixum nec deferentes cruci, quam in signum deferunt crucifixi, ingredientes villas eorumdem 10 violenter hospitamini et, si qua sunt vestris usibus necessaria, de rebus hospitalis aufertish auctoritate propria cum gravih contumelia creatoris, non attendentes, quantum sit execrabile facinus illius pauperes spoliare, qui pro redemptione humani generis suppremii dominii celsitudinem operiens servilii forma aspersione sui sanguinis volens miseris misericorditer misereri, semet ipsum exinanire et crucis subire tormentum non expavit. 1s Quia vero honor regis temporalis, cui á rege regum eterno concessus est gladius ad laudem bonorum et malorum debitam ultionem, iudicium diligit, ut nostrum feliciter a salvatore nostro, quem corde pariter et corpore, quantum eius permittit misericordia, veneramur, regimen gubernetur, reddimur corde solliciti, qualiter pauperes Ihesu Christi sub nostro possint dominio regali protectione communiti Christo pauperi pie 20 devotionis obsequium quietis mentibus, devotione debita et sincere religionis fervore gratanterl inpertiri.l Ceterum universitatem vestram volumus non latere, quod nos ob reverenciam divine maiestatis omnes domos hospitalis predicti per nostrum dominium constitutas necnon fratres in eisdem conmorantes et omnia bona eorumdem cum omnibus suis pertinentiismin nostram protectionem recipimus specialem. Quare vobis 2s vestrisque posteris auctoritate regia districte precipiendo mandamos, quatenus nullus vestrum, quantecumque dignitatis existat, in villis dicti hospitalis violenter presumat hospitari vel ipsius bona, tam mobilia quam inmobilia, ausu sibi temerario usurpare. Quod si per aliquem vestrum secus presumptum fuerit, presumptorem curabimus auxiliante dei filio hac animadversione punire, quod primo de bonis eius pro dampnis 30 hospitali per eum illatis iuxta certam estimationem in duplum satis fieri faciemus; secundario iuxta magnificum morem nostrum,cumpropter contemptum mandati nostre celsitudinis contra maiestatem nostram eos non sit dubium deliquisse, talem sumemus vindictam, ut ipsorum pena metus erit aliorum et deinceps ceteri similia non presument, qui consimilia mala cogitant vel minora. Presentes autem memoratis fratribus 35 eorumque successoribus in perpetuam rei memoriam concedimus litteras sigillorum nostrorum munin1ine roboratas. Actum in Castello Veteri anno Domini MºCCºXLºVº, anno vero regni nostri XVIIIº, datum per manus magistri Dyonisii, aule regie vicecancellarii, inn civitate Pragensi die VIIIº intrante aprili.n Sigillum: Venceslai l. regís in A 1 e cera viridi con/ectum fronte et tergo inversis in filis sericis 150 NUM. 62, 63. 1245 .<\PR. 8. fl.avi et rubri colorís illaesum fere appendet. In A 2, ut in A 1, sed de cera colorís tegulae tosta.e et recte confectum /ere illaesum. C/. Sigilla num. 1, 2. Sk 83. Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in I.Jitomysl privilegium ab avo suo Vladi- 5 slao 1l., rege Bohemiae, concessum innovat, eius tenorem inseri faciens. In civilate Pragensi 124t5 apr. 8. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Strahov) asservatur (AJ. Lit: KK, pag. 48. Scriba: V 57 = magíster Dionysius. Exempla script. num. 14. Dictator: magister Dionysius. Vide: 11. 1 a, magister Dionysius (B), JI. 3, Litomyil (D). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum explorata scribae manu, non autem • nomine. 10 15 Wencezlaus, dei gracia Boemorum rex, fidelibus suis, religiosis viris abbati et conventui Lutomislensi, salutemet regie serenitatis graciam. Cum non solum per circuitum regni nostri plantare sanctam religionem tamquam 11 princeps catholicus, verum eciam plantatam fovere teneamur, ut sic diem messionis extreme misericordie possimus operibus prevenire, decet serenitatem regiam vigilanti studio providere, 20 qualiter religiosi viri, qui vanitatibus 11 seculi renunciantes elegerunt Domino in paupertate nimia ministrare, a vexationibus secularium et temporalium strepitu sint inmunes; vera namque religio quietem appetit et, dom mundanis dispendiis agitatur, ab 11 executione mandatorum celestium resipiscit turbationum miseriis anxiata. Sane, cum iustis petencium desideriis R. ~U:\I. 65. 153 ecclesiae Wissegradensis saec. XIV. (in eodem archivo num. 24), fol. 17v - 18 num. 45 asser11atur (B). Ed: Ponlanus, Bohl1emill pia, pag. 82 (ex B ). Hammerschmied, Gloria Wissegr. ecclesiae~ pag. 188 (ex A). 5 Reg: Reg 1, pag. 528 num. 1117. MHDC IV. 1, pag. 322 num. 2296. In dorso chartae manu saec. X 11l. exeunt. registratoris Wissegradensis scriptum est: ,,Super Hodkowic, domini Wencesslay regis qua1~t.i'' (B). Scriba: V 37 a = cancellariae regiae proprius (Wissegradensis). Cf. E~xempla script. num. 6. Dictator: magíster Dionysius. 10 Vide: 11. la, magíster Dionysius (D), 11. 3, Vysehrad, eccl. cap. (G). Apud Fr: .ilpograpllum aliqua ex parte typis praeparatum cum annotatione de scribae manu. Wencezlaus, dei gracia Boemorumª rex, universis, qui christiana professione censentur, presentes litteras inspecturis salutem in vero salutari. JI Cum in ecclesia Wissegradensi, que nostra est capella specialis, certus sit canonicorum numerus et nos 1s ad peticionem quondam magistri Johannis 11 de Asschafenburch villam in Hodkowic ecclesie contulerimus memorate, ut ex ea prebenda de novo constitueretur, ad quam idem magister 11 reciperetur in canonicum et in fratrem, tandem eodem magistro viam universe carnis ingresso dicta villa, de qua prebenda ultra certum numerum fuerat, licet minus sufficiens, constituta, fideli nostro Alberoni clerico fuit in prebendam assig- 20 nata, qui, cum eandem aliquamdiu possedisset, demum in eadem ecclesia fuit ad integram per electionem canonicam prebendam concorditer evocatus; sicque 'rilla memorata, que ad integram minus sufficiens prebendam fuerat, vacavit, possessore suo integrum prebendale beneficium consequente. Quia vero decet serenitatem regiam locis divino cultui dedicatis religiosa sollicitudine providere et dare operam, ut ministris 25 Jesu Christi, qui pro salute nostra et tranquillateª' regni nostri frequenter ad Dominum interpellant, alimenta non desint, benignitate regia ob reverentiam beatorum apostolorum Petri et Pauli concedimus, ut villam suprascriptam cum omnibus suis pertinenciis fideles nostri canonici sancti Petri in Wissegrad in refectionem quadragesimalem, que minus sufficiens fuerat, convertant, sicut eis visum fuerit expedire. Quare presentes 30 in testimonium super hac concessione regia in perpetuam rei memoriam prefatis canonicis eorumque successoribus concedimus litteras sigillorum nostrorum munimine roboratas. Actum in Castello Criwoplat6 anno Domini MºCCºXLºV, anno vero regni nostri Xº''ll1°, data permanum magistriDyonisii,temporecPhilippi, nepotis nostri, prepositi Wissegradensis, aule nostre cancellarii, mense aprili, anno et loco prescriptis. 35 Sigillum: Venceslai l. regís de cera subfusci coloris con/ectum in fi.lis sericis fl.avi, rubri, violacei coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk - - ---- - -- - - - - - --- - - - -- -- - - - -- - -- -- - -- - - - -.... 6á. ª) ,Boem' A. ª') Ita pro ,trantJtlillitate' A. b) Genuine scriba ,Criwoblat' scripsit, ,b' erasit et ,p' supplevit A. e) Ultima ,e' alio atramento addita A. 154 NUl\tl. 66, 67. 1245 }IAII 29. - M. IUN. 66. Innocentius IV. papa monasterio Cellae b. Mariae Virginis Brunae donationem loci ad construendam ecclesiam a [Venceslao l.], rege Bohemiae, factam confirmat. Lugduni [1245] maii 29. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (A). 5 Ed: CDM 111, pag. 64 num. 70 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 629 num. 1118. Potthast 11, pag. 990 num. 11678. - Sebánek, Archivy, pag. 16 num. 88 (ex A). Lit: KK, pag. 50. In autographi dextro angulo superiore cancellariae apostolicae nota ,,Le'' duabus lineis exstinc- 10 ta legitur. In autographi tergo, ubi annotationes cancellariae apostolicae esse solent, ,,proles regia f'racta moni~ (?)'' legitur manu scribae saec. X 111. /orlasse scriptum. Apud Fr: O. BInnocentius 1 episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus..1 priorisse ac conventui monasterii ancillarum 11 Christi de Cella castitatis in Brunna, ordinis is sancti Augustini, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Solet an(Jnuere... impertiri.2 11 Cum igitur, sicut nobis exponere curavistis, carissimus in Christo filius noster.. ,3 illustris rex Boemie, divino intuitu .benigno prosequens vos favore, locum, in quo vestrum monasterium fundavistis, spectantem ad ipsum pia et provida liberalitate donarit, nos vestris precibus benigniusª annuentes, donationem 20 eandem gratam et ratam habentes, ipsam auctoritate apostolica confirmamus et presentís scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... hanc paginam nostre confirmationis ... contraire.2 Si quis... incursurum.2 Datum Lugduni 1111 kalendas iunii, pontificatus nostri anno secundo. Bulla: lnnocentii 1V.. papae in fi.lis sericis {1.avi el rubri coloris magnopere dilaceratis in super- 25 fi.cie valde corrosa appendet. C/. Diekamp, num. 6, 36. sd 67. Agnes, discipula sancti Francisci et soror regís Bohemiae, circuitum nomine Pfestice a rege Venceslao ad aedi{i.candam domum monasterii sancti Francisci collatum monasterio 30 in Kladruby vendit. Pragae 1245 m. iun. 66. ª) ,benignius' ex ,benignum' ad nutum correctoris cancellariae apostolicae correxit A. 1) Herburgae. !) Vide CDB 11, pag. 38 num. 42. 3) Venceslaus. 1245 M. JUN. NUl\t. 67. 155 Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum mon. in Kladruby) asservatur (AJ. Reg: Reg 1, pag. 629 num. 1119 (ex A). Lit: Dusková, l~istiny kladrubské, pag. 295 (explicatio scripturae). Sebánek, Ceská listina 1, 5 pag. 149. Membrana replicata bis fl.exa esse videlur. Scriba: caricellariae regiae proprius (Wissegradensis) = V 37. Exempla script. num. 5. Dictator: ignotus. Vide: 11. 3, Minoritae (B), Kladruby (P). 10 Apud Fr: Apographum simplex manu scribae explorata. B In nomine Domini nostri Ihesu Christi amen. 1 Veteris Ade propagini tanta fragilitas et instabilitas inesse cognoscitur, ut ex his, que preteJlrierunt vel futura sunt, nichil noticie possit mentibus hominum imprimere vel posteris commendare, nisi cuiuslibet ordo rei scripture 11 testimonio muniatur, et, quemadmodum res acta is vel facta fuerit, ad etatem posteram transmittatur, ne fraudis veneno iniqua machil(nantium et ordinem veritatis pervertere cupientium valeat infirmari. Cum enim mundus in maligno sit positus et unusq11isque sua querens, non que dei vel proximi, omnesque pene per viam vanitatis incedant avaritie ac perfidie dediti, valde necessarium fore constat, ut quicquid ad honorem dei et ecclesiarum agitur, ita litteris roboretur, 20 ne aliqua temporis prolixitate ab humana memoria elabatur. Notum igitur sit omnibus Christi fidelibus taro futuris quam presentibus, quod ego Agnes, discipula sancti Francisci, soror regis Boemorum, circuitum quendam nomine Preschitz, qui a fratre meo domino Wencezlao, rege Boemorum, ad edificationem domus sancti Franciscy, in qua ipsa constituta sum, collatus erat liberaliter, ecclesie Cladorubensi pro mille 25 ducentis marcis vendidi cum omnibus silvis, campis, pratis, pascuis et fluminibus et aliis cultis et incultis ad eum pertinentibus, possessiones eiusdem circuitos ecclesie predicte et ipsius conventui libere, pacifice etª quiete iure hereditario perpetuo possidendas; per quam peccuniam predicta domus sancti Franciscy edificata consistit. Ne autem oblivionis nebula presens factum processu temporis valeat aliquatenus obum- 30 brare, sigillo ecclesie sancti Franciscy presentero paginam roboravi, testimonium advocans cunctarum sororum mearum fratrumque Minorum omnium de sancto Jacobo tam presentium quam futurorum. Acta sunt hec anno dominice incarnationis MºCCºXLºV°, mense iunio, indictione 111, datum Prage anno, mense et indictione prescriptis. 35 Sigillum: in ¡ilis sericis coloris rubri et fl.avi appendebat; nunc vero avulsum et deperditum est. sd - · - -·····-----------·------·--··-- -----·---·--·---------- ---- ·--- Gi. ª) ,et' interscribendum omissum scriba postea eodem atramento addidit A. 156 NUI\I. 68. 1245 IUL. 13. 88. lnnocentius IV. papa litleras quasdam regu.111 Bohemiae Pfemysli Otakari l. et Venceslai l. sedi apostolicae missas confirmat, quarum tenorem inserí facit. Lugduni [1245] iul. 13. Apographum insertum est instrumento notarii publici dato in Cluny 1413 marl.12., cuius auto- 5 graphum in archivo secreto Vaticano (sign. A. A. Arm. C, 396) asservatur (C). ..4.liud apographum saec. X 111. exstat v. d. G. Battelli (vide inferius) teste in codice Oltoboniano 2546, fol. J4v, in eodem archivo asservato, cuius rationem habere non potuimus (B). V. d. G. Friedrich in CDB JI, pag. 170 atque G. Battelli testibus exstat aliud apographum a. 1773 a de Barive confectum in codice mnscro nro 8990 bibliothecae Nal. Parisiensis, fol. 170, cuius rationem ha- 10 bere non potuimus (D). Reg: Palack~, Reise, pag. 29 num. 170 (ex C). Reg 1, pag. 529 num. 1120. Potthast JI, pag. 994 num. 11721. Baltelli (vide inferius), pag. 362 num. 15. Lit: G. Battelli, 1 1,ransumpti di Lione del 1245, M J(JG 62 (1954), pag. 336 ss. Fr. Bock, Die erste urkundlich grei/bare Ordnung des plipstlichen Archivs, ibidem pag. 317.1 Apud Fr: Apographum insertarum chartarum tantum. Hoc loco imagine phototypica instrumenti C, minime apta, usi sumus. Innocencius episcopus, servus servorum dei, universis Christi fidelibus, ad quos littere iste pervenerint, salutem et apostolicam benedictionem. Ne occasione 15 casuum futurorum, quibus corporalia subiacent universa, privilegia et littere, que 20 temporibus retroactis ab imperatoribus et regibus aliisque principibus, nobilibus et fidelibus christianis sedi apostolice sunt concessa vel missa, quorum aliqua bullis aureis, alia vero sigillis plumbeis aut cereis roborata esse noscuntur, valeant deperire, nos hiis omnibus et eorundem caracteribus sigillorum diligenter inspectis quedam ex ipsis non corrupta, non cancellata, nec etiam viciata, presenti pagina facientes de 25 verbo ad verbum nichil addito, mutato vel dempto transcribí et transcripta huiusmodi prelatorum ecclesiasticorum, quorum nomina inferius continentur, sigillorum munimine roborari auctoritate apostolica sacro concilio decernimus approbante, ut illa eadem fides transcriptis adhibeatur decetero memoratis, que ipsis auttenticis adhibetur, et ipsa transcripta ex nunc autentica censeantur. Tenor vero predictorum privilegio- 30 rum et litterarum est talis: Sanctissimo patri suo Innocencio etc.2 Venerabili in Christo patri et domino Honorio etc.3 Sanctissimo patri ac domino H. etc.' Sanctissimo in Christo patri ac domino G. etc.5 Nos autem Nicolaus patriarcha Constantinopolitanus, Albertus patriarcha Antiochenus, Bertoldus patriarcha Aquilegensis et Philippus Bituricensis, Bonifacius Cantuariensis, Albertus Armacanensis, as Joellus Remensis, Americus Lugdunensis, Girardus Burdegalensis, Gilo Senonensis, Oddo Rotomagensis, Gaufridus Turonensis, Guillelmus Bisuntinensis, Johannes Arelatensis, Johannes Compostellanus, Petrus Terraconensis, Johannes Bracvrensis, 1245 IUL. 13. - 25. NUM. 68, 69. 157 Leo Mediolanensis, Vitalis Pisanus, Marinus Barensis et Ispanus Auxitanus archiepiscopi, necnon Robertus Leodiensis, Nicolaus Pragensis, Johannes Pictauensis, Roberttts Belciacensis, Henricus Carnotensis, Hugo Lingonensis, Wercius Lucanus, Albertus Mutinensis, Arias Vlixbonensis,ª Petrus Barchinonensis, Gualterus Wigor- 5 niensis, Robertus Lincolniensis, Dauid Sancti Andree et Vlricus Tirriestinus episcopi, \Villelmus etiam Clunacensis, Bonifacius Cisterciensis et Stephanus Clarauallensis abbates, frater Johannes insuper magíster ordinis fratrum Predicatorum et frater Bonauentura vicarius ministri generalis ordinis fratrum Minorum, privilegia et litteras prelibata eorumque sigilla cum caracteribus suis inspeximus diligenter factaque coran1 io nobis collatione de ipsis ad transcripta superius annotata singuli sigilla nostra eisdem fecimus transcriptis apponi. Nulli ergo... huius decreti paginam. .. contraire.6 Si quis ... incursurum.6 Datum Lugdunib 111 idus iulii, pontificatus nostri anno tercio. 15 sd 69. Innocentius IV. papa Philippo, praeposito ecclesiae Wissegradensis, concedit, ut primas duas vacantes praebendas idoneis personis con/erre valeat. Lugduni [1245) iul. 25. Autographum in membrana scriptum in archivo capituli Wissegradensis Pragae asservatur 20 (A). Apographunz saec. XI V. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis (in eodem archivo num. 24), fol. 12 num. 21 (B). Ed: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 75 (ex B). Hammerschmied, Gloria lVissegr. ecclesiae, pag. 397 § 4 (ex A). Reg: Potthast 11, pag. 1005 num. 11832 (perperam ad aug. 25.). 25 In autographi dextro angulo superiore nota cancellariae apostolicae ,,P'' (seu ,,Pe'') duabus lineis exstincta legit1ir; sinistrorsus nota quaedam, ,,s'' fortasse, inferius ,,: . '' alio atramento scripta est. In membranae replicatae dextro margine nota ,,Ce'' (eadem manu'!) scripta legitur. In autograplti tergo manu cancellariae apostolicae ,,Hermannus'' (?) scriptum evanuit, ita ut mínima litterarum vestigia videri possint; ibídem manu destinatarii saec. XIIJ.: ,,De 30 collacionibus prebendarum'' (D) et alfa manu saec. X 11l. X 1 V.: ,,Quod collatio prebendarum pertinet ad capitulum'' (H) legitur. Apud Fr: Apographum et accurata chartae descriptio. - - -·-·._.·-· ---- - --·-- ..--. 68. ª) ,Vlxbonensis' C. - b) ,Lugdunen' C. 1) Editiones et litterarum monumenla, in quibus transsumptum cu1n litteris solum ad reges 35 Bohemiae destinatis invenitur, inducimus; editiones et litterarum monumenta, in quibus communiter tantum omnia eodem die edita transsumpta exhibentur, omisimus. Cf. autem Berger 1, pag. XL VII. 1) Vide CDB 11, pag. 6 num. 8. 3) Vide CDB l 1, pag. 138 num. 149. ~) Vide CDB l 1, pag. 170 num. 184. 6) Vide CDB 111, pag. 182 num. 145. 6) Vide CDB 11, pag. 46 num. 53. 158 NUM. 69, 70. 1245 IUL. 25... 31. Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio Philippo, sudiaconoª et capellano nostro, preposito ecclesie 11 Wissegradensis, carissimi in Christo filii nostri..,1 regis Boemie illustris, nepoti, salutem et apostolicam benedictionem. Prof)merenteb tam tue devotionis promptitudine", quam fidei puritate constantis te specialem inter devotos JI Romanee ecclesie reputari .-.. deest in A 2. g) ,mart' A 1, A 2. h) ,dilectos' deest in A 2. i-i) deest in A 2. 1 ) Vide confirmationem regis Venceslai num. 80. 1245 OCT. 10. - NOV. 7. NUM. 80, 81. 169 Scriba: V 59 = Cu 5; qui non solum in regís, sed etiam in reginae cancellaria munere fungebatur. Cf. Exempla script. num. 16. Dictator: magister Dionysius. Vide: 11. 1 a, magíster Dionysius (FJ, 11. 3, Misna, episcopus et capitulum (D). 5 Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tracta- tum. Wencezlaus, dei gracia Boemorumª rex, viris discretis et amicis suis karissimis.. preposito,1 •• decano2 totique capitulo Misnensi salutem in vero salutari. 11 lustis petentium desideriis ,et' super linea eadem manus addidit A. u) ita pro ,permittit' A. X) ita pro ,misericordia' A. -,.--..... Y) Pro ,dominio' scriptum A. z) ita pro ,protectione' A. ªª)ita pro ,obsequium' A. bb) ,oms'(?) scriptum A. ce) ,díiiñ' scriptum A. dd) ita A. ee) Primum ,usurbare' scriptum et sine rasura ínter scribendum corr. A. 11) ita A. gg) ,iuia' A. hh) Post primam ,e' scriba prius ,i' 35 scripsit, et in ,s' sine rasura inter scribendum correxit A. ii) ,summemus' ,prima littera ,m' linea subterducta est A. ll) ita pro ,vindictam' A. mm) ita pro ,rei' A. nn) Post ,litteras' scriba ,sil)' scripsit, quod statim erasit et scripturam continuabat. ºº) ita pro ,nostrorum' A. 1) Magistri ordinis per Bohemiam. 1245 EX. - 1246 IAN. 3. NUl\1. 87b, 88. 179 tem in Domino. Noveritis nos recepisse mandatum apostolicum in hec verba: Innocentius episcopus, servus servorum dei, ut supra.6 Et quia mandatum apostolicum negligere non possumus nec debemus, vos ammonemus in Christo et auctoritate, qua fungimur, vobis iniungendo districte precipimus, quatinus beneficia Olomucensis 5 ecclesie ac diocesis, que, ut dicitur, indebite occupastis, in manus eorum, quorum sunt, vel procuratorum ipsorum cum fructibus inde perceptis et, qui percipi potuerunt, a recepcione litterarum istarum infra duas ebdomodasª resignetis. Nos enim eos in possessionem prenominatorum beneficiorum inducimus et per excommunicationem et alias censuras ecclesiasticas defendimus inductos, alioquin si vos duxeritis opponendos, 10 vobis iterum auctoritate apostolica iniungendo precipimus, uta die, quo presens littera in Olomucensi ecclesia vel villa vel alias fuerit publice presentata, infra sex ebdomodasª compareatis peremptorie coram domino papa super hiis plenarie responsuri. Sk 88. t5 Innocentius IV. papa monasterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae protegendum suscipit, bona eiusdem ab Ulrico Nigro donata confirmans. Lugduni [1246] ian. 3. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) QS8ervatur (A). Ed: CDM 111, pag. 61 num. 82 (ex A). 2<~ Reg: Reg 1, pag. 638 num. 1143. Potthast 11, pag. 1016 num. 11982. Sebánek, Archiuy, pag. 16 num. 90 (ex A). Lit: KK, pag. 66. Sebánek, Ceská listina 3, pag. 1.16 n. 67. In membranae replicatae dextro margine inferiore nota cancellariae apostolicae ,, .p. B.'' legitur. In autographi tergo eo loco, ubi annotationes cancellariae apostolicae esse solent, manu 25 saec. XI11. ,,proles re{lia f'ract~'' legitur, quae manus eadem atque in num. 66 esl. Apud Fr: Solummodo descriptio chartae cum annotationibus a J. Sebánek olim ad G. Friedrich • missa. 1 Innocentius 1 episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus ..1 priorisse et conventui monasterii de Cella castilJtatis in Brunna,ª ordinis sancti Augusti- 30 ni, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur... effectum.2 Eapropter, dilecte in Christo filie, vestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu personas vestras et monasterium de Cella castitatis, in 87b. a) ita B. 1) Vide in/erius. !) Thobias. ª) Hermannus. ') Radoslaus. 1) Sigero. 6) C/. num. 68. 180 NUM. 88, 89. 1246 IAN. 3. - 23. quo divino estis obsequio mancipate, cum omnibus bonis, que impresentiarum rationabiliter possidet aut in futurum iustis modis prestante Domino poterit adipisci, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus. Specialiter autem domos, vineas, curtes, molendinum in Telnich et alia bona oppido Brunnensi adiacentia, que Vlricus dictus Niger, laicus Brunnensis, Olomucensis diocesis, prout spectabat ad eum, pia vobis 5 liberalitate concessit, prout in litteris inde confectis plenius dicitur contineri,3 sicut illa inste ac pacifice possidetis, vobis et per vos eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... paginam nostre protectionis et confirmationis... contraire.2 Si quis autem... incursurum.2 Datum" Lugduni III nonas ianuarii, pontificatus nostri anno tertio." 10 Bulla: lnnocentii IV. papae in fi.lis sericis fl.avi et rubri coloris satis dilaceratis in superficie valde corrosa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. sd 89. lnnocenlius IV. papa abbatibus de Bievnov et Kladruby, ordinis sancti Benedicti, 1s et de 1Vepomuk et Plasy, ordinis Ciste1·ciensis, mandat, ut secundum statutum concilii generalis et secundum litteras Gregorii IX. papae apud aliquod monasterium hoc anno capitulo convocato abbates et priores, tam exemptos quam non exemptos, Pragensis et Olomucensis dioecesis, ad illud venire compellant; quae capitula ut exinde annis singulis celebrentur, constit1zit. 20 Lugduni [1246] ian. 23. Apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 261, lib. 111, ep. 348 (R). Alia apographa ex autographo seu nonnullis autographis oriunda exstant: in Libro privilegiorum monasterii Cladrubensis saec. X VIl. in SUA Pragae (archivum eiusdem monasterii) asservato, tom. 1, fol. 73 num. 29 (B); in SUA 25 Pragae (archivum monasterii in Bfevnov, sign. B 1 26) apographum saec. X VIIl. (C); in F. B. Scheppli Lapide sepulchrali fundatoris et benefactorum... monasterii de Plassio (1774), cuius mnscr. in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pag. 272 273 (D).1 Ed: Manrique, O. C. congr. Hisp. Annalium JI, cap. 10 num. 12. 88. ª) ,Brun' A. - b-b) Verbis distinctis, ut ultima linea expleretur, more Romanae curiae scriptum A. 1) Herburgae fortasse. 2) Vide CDB I1, pag. 46 num.. 53. 8) Verisimillimum putamus non Ulrici Nigri chartam, qua caremus, sed Venceslai l. regis confirmationem (num. 39) eidem monaste- 30 35rio a. 1244 datam, sed eo tempore nondum adulteratam, indicari. 1246 IAN. 23. NUM. 89. 181 Reg: Palacky, Reise, pag. 30 num. 180 (ex R). CDM 111, pag. 61 num. 83 (e Palack(J). Reg 1, pag. 538 num. 1144. CDM VII, pag. 780 num. 83. Potthast 11, pag. 1017 num. 11996. Schramm, Regesten, pag. 75. Berger 1, pag. 255 num. 1696 (ex R). Lit: KK, pag. 56. 5 Quae typis minoribus dedimus, vide n. 6. Apud Fr: Apographum e registris confectum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. ª ..2 Breunouensi et ..3 Claderubensi sancti Benedicti, ..4 Pomucensi et ..5 Placensi, Cisterciensis ordinum abbatibus, Pragensis diocesis.b Olim sedes apostolica intellecto, 10 quod succensa velut ignis dampnande prevaricationis impietas non solum vepres et spinas, carnalibus scilicet servientes operibus, devorabat, sed consumebat etiam quasi cedros Libani, nonnullos videlicet regularis ordinis professores: veluti pia mater, que ftliorum uteri sui oblivisci non potest, volens eorum vulneribus congruam adhibere medelam, sacro statuit generali approbante concilio, ut in singulis regnis sive provinciis de triennio in triennium salvo iure diocesanorum 15 pontificum fieret commune capitulum abbatum et priorum, abbates proprios non habentiumc, qui non consueverunt tale capitulum celebrare, ad quod universi non habentes prepeditionem canonicam convenirent apud unum de monasteriis ad hoc aptum, ibídem tractaturi de reformatione ordinis et observantia regulari, ut evulsis sensibus vitiorum plantarentur arbores gratiose, que tam fecunditate fructuum quam odoris suavitate placerent. Verum 20 operante illo, cui est proprium bonisd invidered actibus, cum nichil aut parum utilitatis ex eodem statuto provenerit, eo quod abbates et priores, abbates proprios non habentes, neglexerunt ad huiusmodi capitulum convenire, pie recordationis Gregorius papa, predecessor noster, sicut in litteris eius contineri perspeximus,6 certos visitatores certis provinciis et personis regularibus deputavit, plena eis potestate concessa corrigendi et refor- 25 mandi tam in capitibus quam in menbris, que correctionis et reformationis officio indigerent.* Cum itaque in plerisque regnis et provinciis correctio et reformatio non processerit iuxta desiderium predecessoris eiusdem nec adhuc etiam, sicut accepimus, procedat, prout in voto sedis apostolice continetur, digne vobis ad instar predecessoris ipsius per apostolica* scripta mandamus, quatinus apud aliqttod monasterium ad hoc idoneum hoc anno 30 convocantes capitulum, abbates et priores, non habentes, ut est premissum, abbates proprios, tam exemptos quam non exemptos, Pragensis et Olomucensis diocesis, venire ad illud, dummodo non sint impedimento prepediti canonico, per censuram ecclesiasticam sublato cuiuslibet contradictionis et appellationis obstaculo compellatis et deum habentes pre oculis procedatis in celebratione capituli iuxta constitutionem concilii memorati, eadem censura facturi, q11e in 35 ea deliberatione provida ordinata fuerint, firmiter observari; tantam et talem diligentiam et sollicitudinem circa correctionem et reformationem ordinis adhibendo, ut dignam Domino, in cuius conspectu omnia nuda sunt et aperta, in extremo die districti examinis possitis exinde reddere rationem. Volumus nichilominus et mandamus, ut premissum capitulum faciatis annis singulis celebrari, concessa eis, qui ad presidendum futuris capitulis celebrandis fuerint ordi- 182 NUM. 89, 90. 1246 JAN. 23. - APR. 16. nati, convocandi simili potestate. abbates et priores predictos et cogendi rebelles, appellatione postposita, Datum Lugduni X kalendas februarii,e anno tercio. sd 90. lnnocentius IV. papa [Brunoni], electo Olomucensi, concedit facultatem vocandi s tam religiosos quam alios clericos saeculares dioecesis suae ad locum, in quo fuerit extra ipsam, et iniungendi eis illa, in quibus sibi teneantur. Lugduni [1.246] apr. 16. Apographum exstat in 1nnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 273, lib. 111, ep. 460 (R). 10 Ed: CDM 111, pag. 62 num. 84 (ex R). Rodenberg 11, pag. 118 num. 157 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 30 num. 181 (ex R). Reg 1, pag. 639 num. 1146. Potthast 11, pag. 1022 num. 12057. Berger 1, pag. 269 num. 1801 (ex R). RI V. 1, pag. 1287 num. 7606. Lit: KK, pag. 56. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, registrorum rationem habere non potuimus. .., electo Olomocensi.ª1 Cum, sicut te accepimus intimante, absque culpa 15 tua non possis diocesim Olomucensem intrare,2 ne id tibi cedat in preiudicium et subditis tuis officiat ad salutem, vocandi tam religiosos quam alias clericos seculares 20 dicte diocesis ad locum, in quo fueris extra ipsam, et iniungendi eis illa, in quibus tibi tenentur, auctoritate tibi presentium concedimus facultatem, non obstante constitutione de duabus dietis edita in concilio generali.3 Datum Lugduni XVI kalendas n1aii, anno tertio. Sk 25 89. ª) ,Innocentius episcopus, servos servorum dei, dilectis filiis' addidit B. b) Superscriptio colore rubro scripta est R; ,salutem et apostolicam benedictionem' addidit B. e) genuine ,habentes' eodem atramento corr. R. d..d) genuine ,invi'.lere bonis' signis corr. R. e) ,pontificatus nostri' addidit B. 1) Quod apographa ex autographis oriunda novissima sunt, ea, quae in registris Vaticanis 30 inscripta sunt, hic sequimur. Ex apographis B tantum respicimus in notis ea, quae in registris desunt, addentes, variationes orthographicas et scribae errores praetermittentes. 2) Clementi forlasse. ª) Reinhero. •) Henrico fortasse. 6) Henrico. -· 6) Vide CDB 111, pag. 72 num. 68. 90. ª) Superscriptio colore rubro scripta R. 1) Brunoni. 1) vide num. 72- 77. 3) Quae constitutio in communibus iuris canonici collec- 35 tionibus reperiri non potest. 1246 APR. 21. NUM. 91. 183 91. Innocentius IV. papa [Venceslaum l.], regem Bohemiae, totius diligentiae studium adhibere iubet, ut electio de Romanorum rege in imperatorem postmodum promovendo, loco Friderici quondam imperatoris celebranda, unanimiter et sine dilatione fiat. s In eundem modum scribit episcopo Herbipolensi, ducibus Bavariae, Brabantiae, 10 15 .{)axoniae, Brunsvigiae, marchioni Misnensi nec non marchionibus Brandenburgensibus. Lugduni [1246) apr. 21. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 301V 302, lib. 111, ep. 632 {curial. 5] (R). Ed: Rodenberg 11, pag. 121 num. 160 (qui opera antiquiora, in quibus haec epistula typis impressa est, adducit, ex R). Weiland l I, pag. 455 num. 347 (ut supra, ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 30 num. 182 (ex R). CDM 111, pag. 62 num. 85. Reg 1, pag. 539 num. 1147. Potthast 11, pag. 1023 num. 12072. Rerger 1, pag. 291num.1970 (ex R). RI V. 2, pag. 1288 num. 7610 (quae editio annotationes rem explicantes apponit). Dobenecker, Regesta I11, pag. 208 num. 1284. Lit: KK, pag. 56. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, registrorum rationem habere non potuimus. •• ,1 regi Boemie.ª Quia inter ceteros orbis principes etc., ut supra in proxi- 2º ma usque credimus pariturum.2 Hinc est, quod serenitatem tuam monemus, rogamus et hortamur attente, in remissionem tibi peccaminum iniungentes, quatinus pie pensans, quam 87b). 7 ) Nomen ignoramus. 1247 APR. 28. - MAII 3. NUM. 107, 108. 201 Vide: 11. 1 d, Ulricus de Carinthia (C), 11. 3, Velehrad (H). Apud Fr: Simplex apographum. o l In nomine sancte et individue trinitatis. Ego Vlricvs, 11 filius ducis Karinthie1 ac filius sororis incliti 11 regis Boemie,2 omnibus presens scriptum inspecturis 11 in pers petuum amen. B Recordationi et noticie presentium et futurorum ratione huius scripti debita significari In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. Reinherus, deª paciencia to humilis abbas, totusque convenlttus monasterii Cladrubensis universis fidelibus salutem in domino Ihesu. Eorum, que ínter homines aguntur, facillime subruit lf oblivio, et quia generacio preterit et generacio advenit et nota ab ignotis corrumpuntur, et ideo maxime per litteram, que est baJlculus memorie, indicium veritatis et certitudinis argumentum fine perspicuo et incorruptibili huiusmodi actiones circummuniri con- is sueverunt: Noscat igitur tam presens hominum etas quam etiam in Christo successura posteritas, quod nos de pari consensu et unanimi voluntate fratrum nostrorum, videlicet Bogdali, Wlrici, Perhtoldi, Hermanni, Heinrici, Rudolfi, Ratiborii, Pauli, Petri, Nicolai, Radozlai, Lupoldi, Rudlini et reliquorum aliorum partem ville Cosetich, que ad nos spectarat, speciale nostre ecclesie patrimonium nullo inpugnante obstaculo domino 20 Sdizlao, preposito Hotesouiensi, pro viginti marcis argenti cum omnibus eiusdemb piscacionibus, venacionibus, pascuis, virgultis, pratis et aliis pertinentiis cultis et incultis perpetuo vendidimus.c Ad evidenciam autem huius rei testes sunt hii: Brechizlaus de Zbiroh, Rathmirus de Scuirin, Radozlaus cum filio suo de Prozthebor, Rathmirus et Protiua filii Lupoldi de Rachow et de Blahouzt, Conradus de Lesina, Patricius de 25 Jablechna, Paulik filius Gumperdi de Hoztun, Pribizlaus de Oploth. Actad autem sunt hec anno dominice incarnacionis millesimo ducentesimo quadragesimo septimo. In cuius emptionis et vendicionis testimonium nostro sigillo et conventus presens scriptum duximus roborandum. Datum in Clad1--ub XVIº kalendas decembris.d Sigilla: 1) Monasterii Cladrubensis, quod in scidula membranae valde altritun1 appendet, idem 30 est fortasse atque in CDB 1I I, pag. 46 num. 46. Cf. Sigilla num. 14. 2) Quod item in scidula membranae appendebat, avulsum et deperditum est. sd --------- ---- _. ~--·-- ·----~·------------· ---·- --- - - . ··----·--------------- ·- . -···· .,_,.. ---- ----- -... 121. ª) ita scribae incuria pro ,dei' A. b) ,eiu>de' A. e) ,vendidimus' eadem manus eodem atramento superscripsit A. d-d) Quae sequuntur, charocteribus magis distensis scripta sunt; praete- 35 rea post singulas voces lacunae maiores exstiterunt, ut spatium post ultimi testi.'> nomen vacuum relictum scriptura repleretur. 1247 DEC. 13. NUM. 122. 217 122. Innocentius IV. papa omnes Christi fideles per regnum Bohemiae conslitutos hortatur, ut de bonis suis hospitali in Most subsidia con/erant, idemque omnibus hospitalis illius benefactoribus vere poenitentibus indulgentias concedit. 5 Lugduni {1247] dec. 13. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (A). Apographum manu saec. XVIII. scriptum exstat in cod. mnscro saec. XVII. (1654), qui ,,Liber aureus'' appellatur, in eodem archivo (sign. V/1), pag. 494 6 (B). 10 In membranae replicalae margine dextro haec nota posila est: ,,Sy[mon] de Po'', in paginae rectae angulo superiore dextro nota quaedam eral, quae iam recte discerni non potest (,,p''). In autographi tergo in margine superiore sinistrorsus alia manus annotavil: ,,[Frater Johan}nes de Plano Carpino,'' quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. 1n tergi chartae medio manus registratoris Crucigerorum annotavit: ,,Hospitalis'' (C). 15 Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. 1InnocentiusBepiscopus, servus servorum dei, universis Christi fidelibus per regnum Boemie constitutis salutem 11 et apostolicam benedictionem. Quoniam, ut ait apostolus, ... vitam eternam.1 Cum igitur, sicut ex parte dilectorum filiorum .. magistri2 et fratrum hospitalis de Ponte, Pragensis diocesis, fuit propositum coram nobis, ad 20 idem hospitale pauperun1 et infirmorum confluat multit11do eisque ibidem humanitatis solacia ministrentur nec ad id et ad sustentationem personarum eiusdem hospitalis proprie sibi suppetant facultates, universitatem vestram monemus, rogamus et hortamur attente in remissionem vobis peccaminum iniungentes, quatinus de bonis vobis a deo collatis pias elemosinas et grata eis caritatis subsidia erogetis, ut per 25 subventionem vestram eorum inopie consulatur et vos per hec et alía bona, que Domino inspirante feceritis, ad eterne possitis felicitatis gaudia pervenire. Nos enim ... 1 omnibus vere penitentibus et confessis, qui eis manum porrexerint caritatis, viginti dies... relaxamus.1 Datum Lugduni idus decembris, pontificatusª nostri anno quinto.ª 30 Bulla: Innocentii IV. papae in fi.lis sericis flavi et rubri colorís illaesa appendet. Cf. Dieka1np, num. 5, 36. Sk - -- ----··- - - - - - - ··--·-- -- - - - -- - - - - ---~ --·-· ·· -------& __ ., ____ 122. a-a) Verbis distentis, ut ultima linea expleatur, more Romanae curiae scriptum A. 1 ) Vide CDB 111, pag. 34 num. 35. - !) Nomen ignoramus. 218 NUM. 123, 124. 1247 DEC. 13·... 30. 123. Innocentius IV. papa omnes Christi fideles per regnum Bohemiae conslitutos hortatur, ut de bonis suis hospitali sancti Francisci Pragae subsidia con/eranl, idemque omnibus hospitalis illius benejactoribus vere poenitentibus et con/essis indulgentias concedit. 5 Lugduni [1247] dec. 13. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (A). Apographum exstat in cod. chart. saec. XVI. XVIII. ,,Líber memorabilium "'\"iridis ah anno MCCCCC ad annum MDCCL'' intitulato in eodem archivo (sign. 11/5) manu saec. XVII. ser., fol. 661 661" (B). 10 In membranae replicatae margine dextro haec scriptoris nota posita est: ,,M. B.''. In autographi tergo in margine superiore alia manus annotavit: ,,F(rater] Joh[annes) de Plano Carpino,'' quae verba iam /ere evanuerunt. Quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. In tergi chartae medio manus registratoris Crucigerorum saec. X 111. annotavit: ,,Hospitalis'' (C). Membrana graviter violata est. 15 Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. 1Innocentius1 episcopus, servus servorum dei, ...1 vitam eternam. Cum igitur, sicut [ex]ª parte dilectorum filiorum ..2 mag(istri]ª et fratrum [hos]pitalisª Pragensis fu[it p]ropositumª...1 relaxamus. Datumb Lugduni idus decembris, pontificatus nostri anno quinto.b Bulla: 1nnocentii IV. papae in fi.lis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. Sk 124. 20 Bruno, episcopus Olonzucensis, se monasterium in Rajhrad consecrasse, illuc devote 25 accedentibus indulgentias relaxasse ibidemque duo altaria consecrasse testatur. In Modfice 1247 dec. 30.1 A.utographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum mon. in Rajhrad) asservatur (A). Ed: CDM 111, pag. 64 num. 89 (ex A, ad 1246 dec. 30.). 30 Reg: Reg I, pag. 542 num. 1157 (ex CDM). 12~:1. ª) Quae hic et infra uncís clauduntur, cum membrana destructa perierunt A. b-b) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleatur, more Romanae curiae scriptum est A. 1) Vide litteras praecedentes num. 122. - 1) Nomen ignoramus. 5 1247 DEC. 30. - 1247 S. D. NU!tl. 124, 125. 219 l,Jil: Novotny l. 3, pag. 777 n. 4 (temporis notae rationem inquirit); pag. 893 n. 1 (diploma spurium esse putat). Sebánek, Moderni padelky, pag. 495 (sinceritas chartae). In tergo chartae manus registratoris monasterii saec. XI1l. scripsil: ,,Super indulgencias'' (A). Scriba: B 1 = Conradus, episcopi notarius. Exempla script. num. 27. Dictator: idem Conradus, qui lamen communi stilo canonico hic ulitur. Vide: 11. 2b, Bruno episcopus (E), Conradus notarius (C}, 11. 3, Brevnov-Rajhrad (F). Apud Fr: Simplicia tantum apographa. Anno gratie MºCºCXLVIIº, quarto kalendas ianuarii, die vero dominica, in festo 11 Innocentium.2 Nos Bruno, miseratione divina episcopus ecclesie Olomu- 10 censis, in nomil(ne sancte ac individue trinitatis et in honore victoriosissime crucis ac inteme(lratissime dei genitricis semperque virginis Marie omniumque celestium virtutum, beatorum spirituum, patriarcharum, prophetarum, apostolorum, martirum, confessorum atque virginum monasterium in Raygrath duximus consecrandum; illud tali specialis prerogative titulo decorantes, quod in omni anniversario dedicationis 1s eiusdem omnibus vere penitentibus et confessis illuc tune devote accedentibus de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri ac Pauli apostolorum eius auctoritate confisi sexaginta dies de iniuncta sibi penitentia misericorditer relaxamus. Eodem eciam die in prenominato monasterio duo altaria consecravimus, quorum tituli, principalis et sup[erilorisª videlicet altaris beatis apostolis Petro et Paulo, inferioris vero sancte et 20 gloriosissime cruci specialiter annotantur. Ut autem hiis litteris et, que in eis continentur, fides adhibeatur et credentia, nos eas sigilli nostri appensione duximus confirmandas. Datum Moderiz secunda die post dedicationem eiusdem monasterii, pontificatus vero nostri anno primo.2 Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in fi.lis cannabinis viridis coloris valde laesum appen- 25 det. Cf. Sigilla num. 12. Sk 125. Cunegundis, regina Bohemiae, consensum suum de compositione litis, quae inter magistrum et fraires hospitalis s. Johannis Baptistae Pragae ex una parte et magistrum ------------------------------ .-..-------- 30 124. ª) Quae uncis clauduntur, cum membrana destructa perierunt A .. 1) Actio, de qua charla testimonium praebet, a. 1247 dec. 29. evenit, ut in illius principio aflertur. In hunc diem re vera dies dominica incidit; festum autem lnnocentium communi usu die 28. dec. celebratur. Probabiliter est festum lnnocentium in monasterio Raygradensi dominica post festum lnnocentium celebratum ratione mirarum quarundam caerimoniarum (vel potius excessuum) 35 habita, quae in mon. Brevnoviensi nec non in Raygradensi huic diei adiungebantur (ej. CDB 111, pag. 81 num. 75). Charla denique respectis omnibus (annis quoque ponti{i.catus episcopi Brunonis) 124'1 dec. 30. data esse videtur; quae res cancellariam Brunonis epocham primi ianuarii adhibuisse ostendit. 1) Vide notam 1. 220 NUM. 125. 1247 S. D. hospitalis s. Francisci de vico Theutonicorum Pragae ex parte altera super villa Vysehnévice vertebatur, praebet. -1247-. Duo autographa in membrana scripta in SUA Pragae (archivum Cruciger. cum stella rubea) asservantur (A 1, A 2). Apographum (quo ex autographo ortum sil, discerni non potest) exstat in codice mnscro saec. XVII. (1654), qui ,,Liber aureus'' appellatur, in eodem archivo asservato (sign. Vil}, pag. 32 (B). In chartae A 1 tergo manu saec. XIIl. scriptum est: ,,Privilegium super conpositione inter Cruciferos aput sanctam Mariam et ex parte nostra'' (A). Scriba A 1: Cu 6 = ignotus, unus ex ecclesiae Wissegradensis clerici.'1 fortasse; A 2: Cu 7 = 10 ignotus, unus ex ecclesiae Wissegradensis clericis /ortasse. Dictator: Fridericus notarius. Vide: Jl. Je, Cunegundis regina (H ), Fridericus notarius (E), I 1. 3, Crucigeri cum stella rubea (Q). Apud Fr: Apographurn ali<¡ua ex parte t1¡pis praeparatum. 15 Nos Chunegundis, dei gracia Boemorum regina, notum facimus universis presens scriptum inspicientibus, quod cum super controversia, 11 que vertebatur interª magistrum et fratres sancte Marie" ad pedem pontis Prage hospitalis sancti Johannisc Babtisted ex una parte 11 ete magistrum ac fratres hospitalis sancti Franciscil de vico Theutonicorum Prage ex altera super villa Wissehnewice, quam bone mejJmorie quondam uxor 20 Muttinea Bohuzlauah contulerat domuii sancte Marie ad pedem pontis, amicabilis composiciok intervenisset, videlicet quod dicti magíster et fratres1 sancte1 Marie de proventibus sancte Crucis in Wirben ad magistrum et fratres hospitalis sancti Francisci memoratos. pertinentibus sine omni inquietacione sive perturbacionem colligere debeant marcas octoginta ad pondus Pragense, et ipsi, magister et fratres sancte Marie, renun- 25 ciaveruntn coram nobis omni actioni0 sive inri, quodcumque competebatP eis et expensis proinde factis contra magistrum e·t fratres sancti Francisci super bonisr memoratis: partibus igitur utrisque convocatis, eandem composicionem8 ratam habentibus ac requirentibus nostrum consensum super eodem et favorem, presentes dedimus litteras1 in testimonium sigilli nostri munimine roboratas. Acta sunt hec anno dominice 30 incarnationis MºCCºXºLVIIº, datum per manus notarii nostri Friderici, scolastici Wissegradensis. ------ ---- ---- - --·---- ---·-------·-··--- - . -- -· --·---· --· ·-· ·- ·-···· - ..-·-··...----·---- 125. ª) finis primae lineae A 2. b) ,r' brevem in longam mutavil A 1. e) Scriba scripsit ,Ibis', sed statim litteris his erasis correxit A l. d) ,Baptiste' A 2. e) ,et' alía 1nanu fortasse adscriptum est A l. f) ,Franllcisci' fi.nis secundae lineae A2. g) ,Mutine' A 2. h) ,Bohuzla- 35 wa' A 2. i) finis tertiae lineae A 2. k) ,~posiro' .¿4. 1; ,amposiW A 2. l-l) in loco raso scriptum est A 2. m) ,pertu1·batione' A 2. n) ,renuntiaverunt' A 2. º) in loco raso ex ,actoi' correxit A J. P) ,:>petebat' A 1; ,:>mpetebat' A 2. r) ,b' ex ,111' fortasse in scribendo correxit A l. s) ,aposié'Onem' A 1; ,;,mposito1ÍC' A 2. '> ,literas' A .Z. 5 10 1247 S. D. NUM. 125, 126. 221 Sigillum: .4. .1: Cunegundis reginae in filis sericis violacei, rubri, flavi coloris in medio fractum appendet; A 2: eiusdem reginae in iisdem fi.lis, sed illaesum fere appendet. Cf. Sigilla num. 6. sd 128. Cunegundis, regina Bohemiae, atlestatur Ottonem, praepositum de Melnik, suo atque regís assensu tres villas, videlicet duas villas nomine Cernotin et villam Turov ('11 hurow) cum silva Vrabina, monasterio in Chotesoo vendidisse. - 1247 -. Autographum in membrana scriplum in archivo areis Pragerisis Pragae (archivum capiluli Pragensis) asservatur (A). Reg: Reg 1, pag. 563 num. 1189. - Ersil-Praiák, Katalog, pag. 23 num. 33 (ex A). Lit: KK, pag. 117 n. l. In tergo chartae reliquiae verborum manu registratoris monasterii in Chotlsov saec. XIIl. scriptorum: ,,[Mlelniceii'' et ,,wiensi'' leguntur (B ). ·1;> Scriba: Cu 8 = V 36 = Reinboto notarius. C/. Exempla script. num. 4. 2t> Dictator: ignotus quidem, sed Friderico notario proximus videlur. Vide: I l. la, Reinboto notarius (1), 1l. le, Cunegundis regina ( I ), 1J. 3, 1'eplá-Chotésov (R). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum cum definitione scripturae; descriptio chartae accurate exarata. 1 In nomine 1 Domini amen. Nos Chunegundis, dei gratia Boemorumª omnibus tam presentibus quam fututis IJ hane paginam inspecturis salutem. • reg1na, Ut cupiditas6 effrenata, mater litigium,c materia iurgiorum, pacis emula, sectatrix inJ.lvidie, fornes discordie, sub inris tramite limitetur, utilitatem actuum et gestorum et bona 25 facta piorum necesse est scriptis 11 et privilegiis perhennare, ne per transitum et per mutabilitatem hominum oblivio subripiat bonum, quod providentia reliquit predecessort1m successoribus et providit. Igitur, ut ille, qui universa bona prestat hominibus, parten1 recipiat prestitorum, nos universis hanc paginam intuentibus apperimus, quod Otto, prepositus Melnicensis, cum assensu nostro 11ec non et domini nostri regís ao et mariti vendidit de dicta prepositura tres villas, Chrinotyn et aliud Chrinotyn et 1"'hurow cum silva \Vrabina preposito et conventuid de Hotesouich it1re hereditario perpetuo possidendas.1 Et ut talis vendicio perpetuo gaudeat robore firmitatis, memorato conventui in signum evidens hanc paginam dedimus nostri sigilli mt1nimi11e roboratam. Datum anno dominice incarnationis l\IºCCºXºLVIIº.e 222 NUM. 126, 127. 1247 S. D. Sigillum: Cunegundis reginae in {i.lis sericis fl.avi et rubri colorís valde laesum et sine artis peritia conservatum appendet. Cf. Sigilla num. 6. sd 127. Pfemysl Otak·arus 1l., marchio Moraviae, tres laneos cun1 molendino et piscatores 5 quosdam cum attinentiis in Svitava iuxta Brunam, olim ad beneficium dapiferi pertinentes, ecclesiae sancti Michaelis, filiae ecclesiae sancti Petri Brunae, in qua fraires Praedicatores oralorium construxerunt, donat. Brunae [1247] _ l • Apographum simplex saec. XVIII. manu P. Alexii Habrich, prioris monasterii in Rajhrad, to probabiliter scriptum in SAR Brunae (archivum mon. in Rajhrad, sign. G d 26) exstat (B ). Aliud apographum eiusdem saec. praebet A. Marggraff in suo opere ,,Archivii conventus s. Michaelis arch. ord. Praedicatorum Brunae copiae ftdeliter ex originalibus descriptae... MDCC et sequentibus'', cuius mnscr. in eodem archivo (ínter Cerronianos 11, 127 fol. 60) invenitur (C) sub hoc titulo: ,,In antiquo libro prothocolo conventos hujus tale invenitur instru- tS inentum serenissimi marchionis Moraviae Przemislai a. 1241.'' Quod prolocollum -nunc sine dubio deperditum - latet. lterum aliud apographum simplex saec. X V1I l. manu ignota scriptum exstat in fasciculo superius citato (G d 26) in SAR Brunae (D ). lbidem apographunt simplex praeterea invenitur eadem manu ut C scriptum (E). In collectione apographorum ,,Monasticon''dicta,quae in SAR Brunae (archivum mon. in Rajhrad, sign. G a 20) asservatur, 20 apographum manu saec. X V11l. sub titulo ,,Fasciculus complectens chronicon dipl. - hist.... mon. et ecclesiae s. Michaelis... mnscr. Alexii Habrich...descriptum est in Morav. Monastico G. Leffebure'' invenitur (F). Apographum eadem manu atque F scriptum exstat in cod. mnscro in eodem Monastico (sign. G a36fol. 2v) asservato (G). Apographum a Petro Cerroni scriptum exstat in cod. mnscro ,,Monasticon Moraviae cum codice probationum, tomus 111'' 25 intitulato in eodem archivo (inter Cerronianos 1, 75) fol. 106 (H). Apographum simplex saec. XIX. cum revocatione ,,Aus Pessina Mars Moravicus MS. 11. 1,heil'' in CollectioneAntonii Bocek (SAR Brunae num. 6422) asservatur (1). Notandum est hoc apographum a Pessina /actum nec non et apographum simplex (L) ex archivo olim fratrum Praedicatorum Brunae, quod Boéek inducit (M) (vide in/erius), reperiri non posse. Apographum saec. XIX. ine- 30 untis manu G. Leffebure con/ectum exstat in SAR Brunae (archivum mon. in Rajhrad, sign. G b 7) in cod. mnscro ,,Monasticon'' dicto (N). Quod haud respeximus. Ed: CDM 111, pag. 82 num. 111 (ex L et M, ad 1247). CDM V, pag. 233 num.17 (ex G, ad 1241). Reg: Reg 1, pag. 547 num. 1171(ad1247). Reg 1, pag. 499 num. 1068 (ad 1241). 35 Bohmer, Add. sec., pag. 426 num. 4 (ad 1247). Lit: KK, pag. 79 num. 111. Dictator: Prísnobor notarius. ------~------·---------·-- --------~-- 126. ª) ,BÓem' A. b) ex ,cupiditates' fortasse correxit A. e) ita A. d) in scribendo ex ,conventi' correxit A. e) Loco ,VII' notam ,VIII' legendam esse excludere non possumus. 40 t) Chartam Ottonis, praeposili de Mllnlk, de eadem venditione vide num. 37, confirmationem Venceslai l. regis vide CDB 111, num. 177. 1247 S. D. NUM. 127. 223 Vide: JI. le, Pfemysl 11. (C), Prlsnobornotarius (Q), 11. 3,0rdofratrumPraedicatorum (A), Bruna, eccl. sancti Petri (B). Apud Fr: Apographum a J. Sebánek ad v. d. G. Friedrich missum. In nomine Domini amen. Ut nostris temporibusª gesta immota permaneant s et ne de rebus decisis arbitrio vel aliqua6 sentenciab judiciali determinatis iterum calumpniac possit oriri,d solent literarume custodia mancipari. Notum igitur facimus universis tam presentibusl quam futurisu, quod nos, Przemislh, deii graciai marchio Moravie1, Wenceslai, inclitim regís quartin Bohemie,0 filius, ad peticionemP dilecti capellani nostri, Alberti de Monte sancti Petri in Bruna, tres laneos cum molendino et quosdam 10 piscatores cttm ipsorum attinenciisq in Zwittaviar juxta Brunam sita, qui ad beneficiun1s dapiferi pertinebant, quos etiam inclittis' marchio felicis men1orieu patruusv noste1-- Przemisl in recompensacionemw ecclesie3: sancti Michaelis, filie,, ecclesiez sancti Petri de Monte dicte,ªª eidembb contulitbb et beatecc memoriedd dominus Robertusee, Olomucensisee' episcopus, suo privilegio per sentenciaml/ excomunicacionisuu roboravithh2, 1s in qua nunc dilecti fratres ordinis Predicatorun11i oratorium construxerunt, damus eidem ecclesieR et concedimus predictamm bona confirmantesnn libere00 possidenda. Ne quis autem successorum nostrorum hanc commutationemPP et donacionem infringere valeat,PP presentemqq paginam conscri.bi et sigilli nostri munimine fecimus roborari. Hujus autem rei testes sunt: \Titkorr de Nova Domo, Milik et Zdik83 frater 20 ejus, Parduz'' camerarius, Czerthªª castellanus°" de Meydlwerkww, Archlebx~ et Janu11 frater ejus, Wilhelmus, Andreas camera1~ius et Arvuszz frater ejus, Marquardusªªª de Cinnenwergbbb, Ulricusccc civis Brunensis, Arlanus ejusdemddd civitatis civisddd et Cruciburgensiseee monetael// magíster./// Acta sunt hecwg anno incarnacionishhh dominicehhll millesimoiii ducentesimo quadragesimo3 septimoiii, datum in Bruna per 25 manus Przisnaborii'11, curiemmm nostrennn notarii. Sk 127. ª) ,temporis' l. b-b) ,aliqua sententia' C, D, E, F, G, H, ,sententia aliqua' J. e) ,calumnia' C, D, E, F, G, If, l. d) ,exoriri' J. e) ,litterarum' l. f) ,praesentibus' C, D, E, F, G, H. Y) ,futuros' H. h) ,Przimisl' l. i·i) ,dei gratia' C, D, E, F, G, H, ,D. D.' J. 30 ') ,Moraviae' C, D, E, F, G, H, l. m) ,inclyti' I. n) ,IV' 1. 0 ) ,Bohemiae' C, D, E, F, G, H, 1. P) ,petitionem' ibid. q) ,attinentiis' ibid. sine 1. r) ,Zvittavia' C, D, E, F, G, H, ,Zvitavia' J. 8) ,crucificium' J. ') ,inclytus' F, G, verbum deest l. U) ,memoriae' e, D, E, F, G, H. V) ,patrinus' J. W) ,recompensationem' e, D, E, F, G, H, l. X) ,ecclesiae' ibid. Y) ,filiae' ibid. . - Z) ,ecclesiae' ibid. aa) ,dicto' e, E, F, H, 1, ,dictae' G. bb-bb) ,eidem con- 35 tulit' deest B, e, D, E, F, G, H. CC) ,beatae' e, D, E, F, G, H, ]. dd) ,memoriae' ibid. ee) ,Albertus' l. ee') ,Olumucensis' D, ,Olonucensis' H. 11) ,sententiam' e ]. YY) ,excommunicationis' C, D, E, 1, ,excomunicationis' F, G, H. hh) ,roborat' C l. ii) ,Praedicatorum' ibid. ll) ,ecclesiae' ibid. mm) ,praedicta' ibid. nn) ,confirmamos' ibid. 00) ,libera' e, D, E. PP-PP) ,et donacionem' deest e l, ,valeat infringere' ibid. qq) ,praesentem' 40 ibid. rr) ,Witko' 1. SS) ,Sdik' e, D, E, F, G, H. tl) ,Pardivs' e, ,Pardios' F, G, ,Pardws' D, E, ,Pardos' H, l. UU) ,Czert' H. VV) ,castelanus' H. WW) ,Meydwerk' e, D, E, F, G, ,Meydiberg' H, ,Meidverk' l. XX) ,Artleb' e, D, E, F, G, 1, ,Albert' H. YY) ,Ja11e' e, D, E, 224 NUM. 127, 128. 1247 S. D. 128. Alramus, iudex et civis Brunensis, se testamento Johannis militis, filii olim Bertheri, monasterio in Velehrad /acto ínter/uisse declara/. Brunae 1247 - . Autographum in membrana scriplum in SAR Brunae (archivum mon. in Velehrad) asserva- 5 tur (A). Apographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in eodem archivo, fol. 33" (B). /mago phototypica: Sebánek, Ceská listina 3, tab. 1. Ed: CD:Nl 111, pag. 81 num. 110 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 554 num. 1192. Sebánek, Archivy, pag. 16 num. 94 (ex A). Lit: Vojtisek, pag. 12 ss. KK, pag. 77-9. Sebánek, Ceská listina 3, pag. 120. In tergo chartae manus registratoris monasterii saec. XIII. ex. aut XI V. ineunt. annotavil: ,,Super quodam testamento in Nempsicz'', quod ,,N'' una linea exstincta sequitur (C). Alia manus probabiliter iam saec. XIV. addidit: ,,Testimonium Alrami, iudicis Brunnensis,'' (B), quod partim in loco raso scriptum est. Scriba: ignotus, Velehradensis monasterii verisimiliter. Dictator: ignolus, eiusdem monasterii probabiliter. Vide: 11. 3, Velehrad ( I), 11. 5, De chartae apud civilates usu (F). Apud Fr: O. Ego Alrammus, iudex et civis Brunnensis, omnibus presens scriptum inspecturis 10 15 in perpetuum amen. Notum fieri cupimus presentium 11 tenore presentibus et 20 posteris, quod ego Alrammus, iudex et civis Brunnensis, intereram ultimo testamento domini Johannis militis, beate memollrie filii Bertheri, quod ante mortem suam condidit, et inter alia, que testatus est, tale testamentum fecit domui et dominis Weleradensibus, videlicet quod 11 omnia bona, que habebat in Nemsciz iure civili sub solutione trium talentorum, que illis de hiis solvebat annis singulis tam in vinetis, agris, pratis, 2a silvis, piscationibus et universis attinentiis post mortem ipsius iure perpetuo et uxsorisª sue absoluta et liberrima donacione contradidit possidenda, tali scilicet condita conditione: si eadem uxor sua contraheret cum viro aliquo, statim prefati domini Weleradenses sine omni obstaculo et contradictione possessionem predictorum bonorum - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - [121.] F, G, H, ,Jank' l. ZZ) ,Avus' e, D, E, F, G, H, ,Awus' l. aaa) ,Marcquard' e, D, E, F, G, ,Marquard' l. bbb) ,Cinenwerg' D, E, ,Cinnenverg' F, ,Cinnenwerk' l. CCC) ,Vlricus' e, D, E, H. ddd-ddd) ,civis eiusdem civitatis' J. eee) ,Crucisburgensis (Cuttenburgensis)' l. 111-ffl) ,n1agister monetae' C, D, E, F, G, H, ,magister monete' l. ggg) ,haec' C, D, E, F, G, H, l. - 30 lihh-hhh) ,incarnationis dominicae' C, F, G, ,incarnationis Domini' D, E, H, ,Domini' J. iii-iii) 35 ,primo' B, G, ,1241' C, D, E, F, H, ,MCCXXXXI' l. lll) ,Pris11aborii' l. mmm) ,curiae' C, D, E, F, G, fl, l. nnn) ,nostrae' ibid. 1) Charla ad annum 1247 pertinet, apographorum incuria ,7' in ,1' corrupta est, vide J.tl. 1 ) Charla non exstat. ª) Vide notam 1. 1247 S. D... 1248 IAN. 8. NUM. 128, 129. 225 obtinerent libere ac pacifice pro remedio ipsius Johannis et pro debito xxxta marcarum et triginta talentorum, in quibus prefatus Johannes isdemª dominis iam dudum fuerat obligatus, presente filia fratris et aliis amicis suis consentientibus et in nullo contradicentibus huiusmodi testamento. Et ut hoc salubre testamentum inconcussum s et illibatum permaneat, sigillo civium decrevimus roborari. Acta sunt hec anno Domini MºCCXºLVII in domo prefati J., in civitate Brunnensi coram me et aliis honestis viris, videlicet domino Friderico plebano de Ruchwan, Henrioª Sweller, Petro avunculo Rubini, Francone, Petro filio Syn1onis, Brendelino filio Mulsaci, Henrico6 .. de Aldenmarc, Sifrido dicto Coler et aliis quamc pluribus. 10 Sigillum: Civitatis Brunensis in filis cannabinis albi et glauci coloris illaesum appendet. Vide Sigilla num. 39. Sk 129. Innocentius IV. papa magistrum et fraires hospitalis sancti Francisci Pragae prote- 15 gendos suscipit eisque hospitale in Stftbro et ecclesiam in Loket ceterasque possessiones ipsorum confi.rmat. Lugduni [1248] ian. 8. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (A). Apographum saec. XVIJ. exstat in cod. mnscro intitulato ,,Monu- 20 menta et privilegia atque literae ad ecclesiam parochialem Cubitensem pertinentia... descripta anno Domini MDCLXVII'' in eodem archivo (sign. V/44), fol. 2 (B). Alterum apographum saec. XVII. exstat in cod. mnscro simililer intitulato de anno 1676 in archivo parochiae in Loket asservato, fol. 4, qui saepius sub titulo ,,Liber memorabilium ecclesiae Cubitensis'' corrunemoratur (C). .....-.... 25 In membranae replicatae margine dextro manu scribae A annotatum est: ,,tpe ani M'' (? ). In frontis chartae recto angulo superiore annotatum est: ,,pe'', quod duplici linea deletum est. In autographi tergo scriptum est: ,,Fratris Johannis de Plano Carpino'', quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. Registratoris Crucigerorum saec. X 1Il. manu in tergo chartae annotatum est: ,,Ad hospitale in Praga'' (A). ao Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. BInnocentius1 episcopus, servos servorum dei, dilectis filiis ..1 magis·tro et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragensis salutem et 11 apostolicam benedictionem. Iustis petentium desideriis ... complere.2 Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris iustis precibus inclinati perlfsonas vestras et locum, in quo divino mancipati estis obse- 35 quio, cum omnibus bonis, que impresentiarum rationabiliter possidet, sub beati Petri F a 128. ª) ita A. - b) ,Hé"rlco' A. - e) ex ,quum' inter scribendum corr. eodem atramento A. 226 NUM. 129, 130. 1248 IAN. 8. - 23. et nostra protectione suscipimus. Specialiter autem hospitale de Misaª et ecclesiam in Ellebogeb cum capellis et pertinentiis suis ac terras, possessiones, redditus et alia bona vestra, sicut ea omnia iuste ac pacifice possidetis, vobis et per vos hospitali sancti Francisci Pragensi auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... contraire. Si quis autem... incursurum.2 Lugduni VI idus ianuarii, pontificatus nostri anno quinto.e Datumc s Bulla: Innocentii IV. papae in filis sericis flavi et rubri colorís illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 26. Sk 130. Innocentius IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, mandat, ut [Gertrudi], ducissae Austriae, inimicis ecclesiae se opponere intendenti, assistat et loca ducatus Austriae, quorum habitatores Friderico, quondam imperatori, iuramento se astrinxerint, interdicto supponat. 10 Lugduni {1248] ian. 23. 1s Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur , fol. 60Jv, lib. V, ep. 626 (R). Ed: CDM 111, pag. 83 num. 113 (ex R). Rodenberg JI, pag. 342 num. 483/11. (ex R, qui opera antiquiora, in quibus haec charla typis impressa est, adducit). Reg: Palacky, Reise, pag. 32 num.202 (ex RJ. Reg 1, pag. 666 num. 1196. Potthast 11, 20 pag. 1079 apud num. 12816 (in eundem modum). Berger 1, pag. 637 num. 3676 (ex R). RI V. 2, pag. 1317 apud num. 7926. Lit: KK, pag. 81. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. 25 •• , 1 episcopo Olomucensi.4 Cum, sicut accepimus, dilecta in Christo filia nobilis mulier.. ,2 ducissa Austrie, zelo fidei et devotionis accensa et feminee cogitationi masculinum animum inserens, etc. ut supra in DXXIIº capitulo usque loca ducatus Austrie, quorum etc. ut supra usque in finem.3 sd 30 129. 4 ) ,Misa' in spatio vacuo relicto eadem manu eodemque atramento additum esse videtur A. - b) ,Elleboge' in spatio vacuo relicto eadem manu eodemque atramento additum esse videtur A .. - c·c) Verbis competenter distensis, ut duae ultimae lineae explerentur, scriptum est A. 1) Conrado fortasse. ª) CDB 11, pag. 27 num. 30. 1248 IAN. 23. • 28.. NUM. 130, 131. 227 131. lnnocentius IV. papa [Belam], regem Hungariae, horlatur, ut [Gertrudi], ducissae Austriae, inimicis ecclesiae se opponere intendenti, necessitatis tempore tam in iure suo quam contra ipsos inimicos assistat. 5 In eundem modum scriptum est [Venceslao J.], regí Bohemiae. Lugduni [1248] ian. 28. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 501v, lib. V, ep. 528 (R). Ed: Dobner, Monumenta 11, pag. 366 num. 43. CDM 111, pag. 84 num. 116 (translatum 10 in regem Bohemiae). Rodenberg 11, pag. 343 num. 486 (ex R). Reg: Palacky, Reis~, pag. 32 num. 205 (ex R, regi Boh.). Reg 1, pag. 556 num. 1199 (idem). Polthast 11, pag. 1079 num. 12824 et pag. 1080 num. 12828. Berger 1, pag. 538 num. 3578 (ex R). RI V. 2, pag. 1318 num. 7930. Lit: KK, pag. 82. 15 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. • • ,1 illustri regi Vngarie.ª Cum, sicut accepimus, etc. usque2 Austrie, zelo fidei etb devotionis accensa inimicis ecclesie opponere se intendat, serenitatem regiam rogamos, monemus et hortamur attente, quatinus dictam nobilem habens pro nostra 20 et apostolice sedis reverentia propensius commendatam, eidem necessitatis tempore, cum ah ea requisitos fueris, tam in iure suo quam contra ipsos inimicos assistas, ita quod ipsa preces nostras sibi apud te sentiat profuisse nosque sinceritatis tue zelum 25 merito commendemus. Datum Lugduni V kalendas februarii, anno V°. In eundem modum .. ,3 illustri regi Boemie. sd 130. ª) ,Omolucensi'; superscriptio colore rubro scripta est R. 1) Brunoni. 2) Gertrudis. ª) Ep. DXXll (Rodenberg 11, pag. 242 num. 483/l.) Philippo, ,procuratori eccl. Salzenburgensis',missa est; e qua supplenda sunt haec verba: ,inimicis ecclesie opponere se intendat: devotionem tuam rogamos, monemus et hortamur attente, mandantes, 30 quatinus et in hoc ei ac in iure suo exhibeas te favorabilem et assistas viriliter et potenter.Ad hec volumus et mandamus, ut.•. habitatores se Fr., quondam imperatori, contra ecclesiam iuramenti vinculo astrinxerunt, supponas ecclesiastico interdicto, contra ipsos habitatores alias tam spiritualiter quam temporaliter processurus. Datum Lugduni X kalendas februarii anno Vº'. In epist. 526 annotatur praeterea: ,In eundem modum.. , episcopo Sekowensi.' 35 131. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. b) ,fidei et' eadem manu superscripsit R. 1) Belae. - 2) Quae SJ.Lpplenda sint, vide num. 130. - ª) Venceslao. 228 NUM. 132. 1248 M. IAN. 132. Bruno, episcopus Olomucensis, universis, qui monasterio Cellae b. Virginis Brunae ad monasterium inchoatum perficiendum in quocumque subvenerint, indulgentias concedit. - 1248 [m. ian.]1 Apographum insertum est chartae eiusdem episcopi [1249 1281 ante febr. 18.} datae, cuius s autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (B). Ed: CDM 111, pag. 102 num. 134 (ex autographo in archivo S. J. asservalo, nunc ignoto). Reg: Reg 1, pag. 557 num. 1201. Sebánek, Archivy, pag. 18 num. 104 (ex B). Lit: KK, pag. 94. 10 Dictator: Conradus, notarius episcopi, fortasse. Vide: JI. 2b, Bruno episcopus (F), Conradus notarius (0), 11. 3, Bruna, Cella b. Mariae Virginis (G). Apud Fr: O. Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, universis Christi fidelibus presentem 15 paginam inspecturis salutem in omnium salvatore. Cum, proh dolor, propter pronitatem malicie ah adolescentia omnis caro fere per peccata viam suam corruperit, nisi Dominus ad patriam vere tendentibus tabulam post naufragium reliquisset penitentiam, iam non salvus fieret omnis horno. Quia igitur salvator omnium horno deus tocius gratie et solatii multifariam olim loquens patribus in prophetis sermone pro- 20 phetico peccata elemosinisª facit redimere, sciens, eternus ah eterno, quod hiis datis munda sunt omnia, dilectionem vestram presentibus rogamus, amonemus et exhortamur in Domino in remissionem peccatorum vobis iniungens, quatinus in salutem vivorum et mortuorum circa feminas religiosas de domo novella Celle sancte Marie in Brvnna misericordie intendatis operibus et eis pro quantitate facultatum vestrarum 25 elemosinas porrigatis, ut per vos possint perficere monasterium inchoatum ad conditoris gloriara et vos de mamona vite presentís in obitu vestro in eterna recipiamini tabernacula beatorum. Nos vero cognoscentes, quod sicut aqua ignem ita peccatum extinguit elemosina, de omnipotentis misericordia omnibus, qui predictis dominabus et domui in quocumque subvenerint, triginta dies indulgentie erogamus. Datum 30 anno gratie ab incarnatione Domini MºCCºXºLVIIIº, pontificatus nostri anno primo. sd ------------ ---------------~ ......... ·- - ...._--· ··---- ····------·--- ....- -·----- 132. a) ,elemonis' B. 1) In temporis nota mensis et dies quidem non adferuntur, sed charla ad mensem ianuarium ponenda est, propterea quod Bruno ponti{i.catum suum ab anni 1247 mense ianuario exeunte nume- 35 rare videtur. 1248 FEBR. 26. NUM. 133. 229 133. Conradus, [olim Olomucensis] episcopus, de praedio, quod ei Pfemysl Otakarus 1l., iunior rex Bohemorum, contulit, nemus Svréín (Zwerchin) monasterio in Velehrad donat. - 1248 febr. 26. 5 Autographum in membranascriptum in SAR Brunae (archivum mon. in Velehrad) asservatur (AJ. Apographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in eodtm archivo asservato, fol. 66 66'0 (B). Ed: CDM 111, pag'. 84 num. 11'1 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 55'1 num. 1200. Sebánek, Archivy, pag. l'l num. 96 (ex A). 10 Lit: KK, pag. 83. In tergo chartae manus registratoris monasterii saec. XIII. annotavil: ,,Super nemus inter Priest et Sucowicz domini Chvnradi, <.>lomucensis episcopi, privilegium'' (D), cuius annotationis initium (verba ,,Super nemus'') plane quidem evanuit, adhibito tamen titulo respondente in Codice Velehradensi legi possunt. In superiore margine et in chartae replicatae margine 15 puncta posita sunt. Membrana, quam scriba chartae adhibuit, e codice mnscro excisa esse videtur. Scriba: ignotus, episcopi proprius fortasse. Dictator: ignotus, cuius origo statui non potest. Vide." 11. 2b, Conradus episcopus (C), 11. 3, Velehrad (K). Apud Fr: Simplex apographum. 20 Chvnradus, dei gracia episcopus,1 universis hanc paginam inspecturis4 salutem in omnium salvatore. Cum gesta 11 priorum ex defluxu temporis posterioribus oblivionem generent, eo quod omnibus Ade filiis inevitabilis moriendi 11 indicta sit neccessitas, pia subsidia fidelium, que in abholicionem suorum peccaminum ecclesiis conferunt, neccesse ·11 est annotari Iitteris, sigillis quoque et testibus confirmari. 2s Noverint igitur tam presentes quam futuri, quod nos Chvnradus episcopus de predio, quod nobis inclitus iunior Bohemorum rex contulit, Primizel nomine, ecclesie Welgradensi contulimus iure pleno et perpetuo, videlicet nemus Zwerchin, quod situm est inter Prieizt et Svkowiz, hanc nostram donacionem sigilli nostri roborantes munimine et testimonio testium subscriptorum: Zvdomirus camerarius provincie Breschizlauienao sis, Stephanus filius Nycolay cognomento Ban, Andreas de. Chwaschiz," Petrus villicus provincie Olomuncensis, Martiaschc filius Petri, Chislinchd villicus in Hvlin, Waltherus, Jenich, Herwicus et alii quam piures. Acta sunt hec anno Domini M°CºCºXºLVIIIº, V kalendas marcii. Sigillum: in scidula membranacea chartae appendebat; nunc avulsum et deperditum est. ~ Sk 133. ª) ,inspecturis' prima ,s' in loco raso scripta A. b) in ,Chwaschiz' ,w' ínter scribendum corr. fortasse A. e) i1l ,Martiasch' ,s' inter scribendum ex ,e' corr. A .. - d) etiam ,Chiilinch' legi potest A. 1 ) Olim Olomucensis episcopus, cf. num. 18, 20. 230 NUM. 134, 135. 1248 MART. 17. 134. Philippus, Salzeburgensis electus et apostolicae sedis legatus, omnibus, qui stipiblls monosterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae sustentaverint, indulgentias concedit. Brunae 1248 mart. 17. Apographum insertum est chartae Brunonis, episcopi Olomucensis, {1249 1281 ante febr. 18.] 5 datae, cuius autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (B). Ed: CDM 111, pag. 85 num. 118 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 557 num. 1202. Martin, Regesten I, pag. 5 num. 37. Sebánek, Archivy, pag. 17 num. 98 (ex B). 10 Lit: KK, pag. 84. Dictator: exemplo epistularum cancellariae apostolicae, quibus indulgentiae conceduntur, et charla Brunonis episcopi eidem monasterio in Modrice 1247 ian. 9. data (num. 98) usus est; quae ex Brunonis episcopi charla sumpta sunt, typis minoribus exprimuntur. Vide: I l. 3, Bruna, Cella b. Mariae Virginis (H ). t5 Apud Fr: O. Phylippus, dei gratia ecclesie Salzburgensis electus, apostolice sedis legatus, universis Christi fidelibus, ad quos hec littera pervenerit, salutem in salutis et gratie largitore. Quoniam, ut ait apostoJus ...vitam eternam.1 Cum igitur claustrum dominarum ad Cellam sancte Marie infra muros in Brvnna pauper sit in redditibus nec ad susten- 20 tationem earum ibidem Domino iugiter famulantium *proprie suppetant facultates, universitatem vestram rogamus, monemus in Domino adtentius et hortamur in remissionem vobis peccaminum iniungentes, quatinus de bonis vobis a deo collatis pías elemosinas et grata ejs caritatis subsidia erogetis, ut per vestram subventionem adiute iugibus ibidem valeant orationibus insudare et vos illarum participes fieri mereamini apud deum et per hec et alia 25 bona, que Domino inspirante feceritis, post huius mundi transitum ad eterne possitis felicitatis gaudia pervenire. Nos itaque. . . beatorum Rudberti et Virgilii, patronorum nostrorum, auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui predictis sanctimonialibus manum porrexerint caritatis, viginti dies criminalium et decem dies venialium.. . relaxamus.1 Datum in Brunna anno Domini millesimo ducentesimo 30 XL octavo, X.VI kalendas aprilis. sd 135. Ulriczls, episcopus Secoviensis, omnibus, qui stipibus monasterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae sustentaverinl, indulgentias concedit. 35 Brunae 1248 mart. 17. 134. 1) Vide CDB 111, pag. 34 num. 35. 1248 MART. 17. - MAII 4. NUM. 135, 136. 231 Apograplwm inserlum est chartae Brunonis, episcopi Olomucensis, [12-49 1281 ante /ebr. 18.] datae, cuius autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (B). Ed: CDM 111, pag. 86 num. 119 (ex B). 5 Reg: Reg 1, pag. 557 num. 1202. Sebdnek, Archivy, pag. 17 num. 97 (ex B ). Lit: KK, pag. 84. Dictator: chartae Philippi, electi Salzeburgensis, eodem die datae (num. 134) verba repetil. Vide: I l. 3, Bruna, Cella b. Mariae Virginis ( I ). Apud Fr: O. 10 Vlricus, dei gratia Seccowensis episcopus, universis Christi ftdelibus, ad quos hec Iittera pervenerit, salutem in salutis et gratie largitore. Quoniam, ut ait apostolus ... vita.m eternam.1 Cum igitur claustrum dominarum ad Cellam sancte Marie infra muros in Brvnna pauper sit in redditibus nec ad sustentationem earum ibídem Domino iugiter famulantium proprie suppetant facultates, universitatem vestram rogamus, monemus in Domino 15 attentius et hortamur in remissionem peccaminum vobis iniungentes, quatinus de bonis vobis a deo collatis pias elemosinas et grata eis caritatis subsidia erogetis, ut per vestram subventionem adiute iugibus ibidem valeant orationibus insudare et vos illarum participes fieri mereamini apud deum et per hec et alia bona, que Domino inspirante feceritis, post huius mundi transitum ad eterne possitis felicitatis gaudia pervenire. Nos itaque... omnibus vere peniten- 20 tibus et confessis, qui predictis sanctimonialibus manum porrexerint caritatis, decem dies criminalium et decem dies venialium... relaxamus.1 MºCCºXºLVIIIº, XVI kalendas aprilis. 138. Datum in Brvnna anno Oomini sd 25 Innocentius 1V. papa [Philippo], procuralori ecclesiae Salzeburgensis, mandat, ut Engelberto, decano Wissegradensi et procuratori regis Bohemiae, de aliquo beneficio in provincia Salzeburgensi provideat. Lugduni [1248] maii 4. Apographum exstat in Innocentii 1V. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano 30 asservatur, fol. 530, lib. V, ep. 817 (R). Reg: Palacky, Reise, pag. 32 num. 208 (ex R). Reg 1, pag. 568 num. 1205. -- Potthast 11, pag. 1087 num. 12918. Berger 1, pag. 586 num. 3865 (ex R). Hauthaler, Aus den Vatik. Registern, pag. 275 num. 66. Martín, Regesten, pag. 6 num. 43. 135. 35 1) Vide CDB 111, pag. 34 num. 35. 232 NUM. 136, 137. 1248 MAII 4. - 5. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus• • •, 1 procuratori ecclesie Salzeburgensis.ª Dignum est, ut hii, qui per devotionis studium et fidei puritatem apostolice sedis gratiam meruerint, fructum ex sua devotione reportent, ut et ipsi proficiant in constantiam pleniorem et alii per s exemplum emulationisb bone ad nostra et ecclesie Romane obsequia facilius provocentur. Attendentes igitur devotionis constantiam, quam dilectos filius Engelbertus, decanus ecclesie Wissegraden:sis, procurator carissimi in Christo filii nostri..,1 regis Boemie illustris, in ecclesie Romane negotiis adhibuisse dinoscitur se multis periculis exponendo, ac volentes ipsum ob hoc et consideratione ipsius regis, cuius immoratur 10 obsequiis, speciali prerogativa gratie prosequi et favore, mandamus, quatinus eidem in aliqua ecclesiarum civitatis vel diocesis aut provincie Salzeburgensis in aliquo personatu vel dignitate sive prelatura aut alio ecclesiastico beneficio, etiam si curam haberent animarum, quod recipientem deceat et donantem, si quod vacat ad presens etc. usque obtulerit,3 auctoritate nostra providere procures; non obstante, si in eccle- 1s sia, in qua ei providendum duxeris, statutum sit de certo canonicorum numero, iuramento vel confirmatione sedis apostolice aut quacumque alia firmitate roboratum, vel si pro aliis ipsa scripta nostra direximus, quibus nolumus etc.,4 aut aliqua indulgentia sedis eiusdem contraria, de qua specialem in presentibus oporteat fieri et per quam possit huiusmodi gratia impediri; contradictores etc.5 Lugduni 1111 nonas maii, anno Vº. 137. mentionem Datum 20 sd Innocentius IV. papa [Alberto] Ratisbonensi et [Conrado] Misnensi episcopis mandat, ut barones et nobiles regni Bohemiae, qui, licet contra F[ridericum], quondam 2s imperatorem, et /autores eius signum crucis receperint, eisdem auxilium praestant, diligenter moneant, ut ad gremium ecclesiae revertentes [Venceslao l.], regi Bohemiae, ecclesiae devoto, potenter assistant, alioquin eos excommunicatos nuntient. Lugduni [1248] maii 5. ._ . . _ . __...._..__,._____________ --------~------------- 136. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. - b) ,u' ex ,o' eodem atramento correxit R. ao 1 ) Philippo. 2 ) Venceslai. - 3) Suppleri non possumus. ') ,auctoritate presentium preiudicium generari' supplendum est. ') ,auctoritate nostra appellatione postposita compescendo' supplendum est. 1248 MAII 5. :SUM. 137. 233 Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 529v, lib. V, ep. 814 (R). Ed: CDJ\11111, pag. 8'1num.121 (ex R). - CDSR 1, pag. 126 num. 144 (ex R). - Rodenberg 11, pag. 391 num. 553 (ex R). 5 Reg: Palacky, Reise, pag. 32 num. 207 (ex R). Reg 1,pag. 558 num. 1206. Potthast JI, pag. 108'1 num. 12917 (perperam ad maii l.; idem opera antiquiora, in quibus haec epistula typis impressa est, et alios temporis notae modos affert). Berger 1, pag. 585 num. 3862 (ex R). - RI V. 2, pag. 1324 num. 7997. Lit: Novotn(J l. 3, pag. 796. KK, pag. 85. 10 Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. • •1 Ratisponensi et ..2 Misnensi episcopis.ª Significante carissimo in Christo filio nostro ..,3illustri rege Boemie, nobis innotuit, quod cum ipse pro devotionis fervore ac fidei puritate, quam ad nos et Romanam ecclesiam habere noscitur, F.,4 1s quondam imperatori, eiusque fautoribus se potenter opposuerit et opponat pro defendenda ecclesiastica Iibertate, at nonnulli barones et nobiles regni sui, qui contra eundem F. aliosque inimicos ecclesie receperant signum crucis, in reprobum sensum dati, sicut canes ad vomitum redeuntes, dicto F. eiusque sequacibus prestare presumant in proprie salutis dispendium, consilium, auxilium et favorem. Mandamus, quatinus 20 barones et nobiles supradictos, quod eiusdem F. relicta perfidia ad gremium matris ecclesie revertentes eisdem ecclesie ac regi potenter ac patenter assistant, monere diligentius ac inducere procuretis. Quod si forte monitis vestris non acquieverint in hac parte idque propter metum regís eiusdem se forte asserant non audere: ad huiusmodi occasionis materiam amputandam tam a rege predicto, quod in personis vel 25 rebus ipsos aliquatenus non offendat, quam etiam ab eis, quod premissa observent, iuratoria et fideiussoria ca11tione receptis, ipsos auctoritate nostra ab excommunicationis sententia, quam propter hoc incurrisse noscuntur, iuxta formam ecclesie absolvatis; alioquin eos excommunicatos publice nuntietis ac faciatis ab omnibus artius evitari, supponentes terras eorum ecclesiastico interdicto, ita quod preter parvulorum baptis:it> mata et penitentias morientium nullum in eis penitus divinum officium celebretur . aut exhibeatur ecclesiasticum sacramentum, ad hoc, si necesse fuerit, invocato auxilio brachii secularis; contradictores et.c.5 Datum ut supra.6 sd 137. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. 35 1) .4lberto. :t) Conrado. ª) Venceslao. ') Friderico. 1¡) ,auctoritate nostra appellatione postposita compescendo' supplendum est. 6) Nota temporis ,Datum Lugduni 111 nonas maii, anno V' ex epistula in registris num. 809 ( Berger 1, pag. 584 num. 2357) supplenda est. 234 NUM. 138. 1248 IUL. 13. 138. Innocentius IV. papa monasterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae magistro el priori fratrum ordi11is Praedicatorum Bohemiae committit, iura et oflicia utriusque partis statuens. Lugduni [1248] iul. 13. s Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (A). Apographum insertum est chartae Henrici de Minsterberg, officialis episcopatus Olomucensis, datae Brunae 1367 iun. 3. (CDM XV, pag. 93 num. 112), cuius autographum in eodem archivo asservatur (B). Apographum exstat in Innocentii 1V. registrorum volumine JI, quod in archivo secreto Vaticano (ad iul. 15.) asservatur, fol. 1v, lib. VI, ep. 30 (R). 10 Ed: CDM 111, pag. 88 num. 122 (ex A). Reg: Palack!}, Reise, pag. 33 num. 209 (ex R). Ho{ler, Albert von Beham IV, pag. 161 num. 30 (e Codice membran. bibl. Nat. París. in fol. n. 4039). Reg 1, pag. 559 num. 1207. Potthast 11, pag. 1092 num. 12979 (ad utramque notationem temporis). Berger 11, pag. 2 num. 4115 (ex R). Sebánek, Archivy, pag. 17 num. 99 (ex A). 15 Opera, quae ex _¿4. sumpta suni, diem iulii 13., quae ex R, 15. accipiunt. Lit: KK, pag. 85. In chartae margine superiore in angulo sinistro et in media parte duo loci rasi satis extensi exstant, ubi partes tantum nonnullarum litterarum videntur. In membranae replicatae margine dextro nota cancellariae apostolicae ,,p'' legitur; alterius litterae propter duas parvas lacunas 20 in membrana /ragmentum tantum exstat, ut legi non possit. In autographi tergo in sinistro angulo superiore nota ,,y'' legitur; in media parte superiore signum cancellariae apostolicae ,,lj'' scriptum est; in tergi medio hoc scriptoris registri signum scriptum est: ,,R'', in cuius parte superiore litterae ,sc~pt• positq.e sunt; in media parte inferiore manu destinatarii fortasse saec. XIIJ. exeuntis verba scripta ,,prioris provincialis Polonie'' evanuerunt /ere; inferius manus 25 fortasse itemsaec. XIII. obscuro atramento ,,lnnocentius Illlus,, et praeterea ,,B x}tIII'' (B). scripsit. Quae typis minoribus ponuntur, verba epistulae lnnocentii 1V. papae datae Lugduni [1246] apr. 4. (Reg 1, pag. 639 num. 1146) repetunt, in qua decreta generalia, quibus monasteria sororum tutelae fratrum Praedicatorum committuntur, expressa sunt. Regestum huius chartae 30 vide in serie 11. huius tomi, nµm. 356. Apud Fr: Apographum simplex a v. d. F. Palack(¡ e registris exaratum. 1 Innocentius B episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus ..1 priorisseª et conventui monasterii de Cella sancte Marie in Brunna, 11 ordinis sancti Augustini, Olomucensis diocesis,ª salutem et apostolicam benedictionem. Apo- 35 stolice sedis benignitas prudentes virgines, que se parant accensis lampa!ldibus obviam sponso ire,b tanto propensiori debet studio prosequi caritatis, quanto maiori propter fragilitatem sexus indigere suffragio dinoscunt11r. 11 Cttm igitur,c sicut ex parte vestra fuit propositum coram nobis, vos incluse corpore in castrisd claustralibusd mente tamen libera devote Domino famulantes de institutionibus fratrum ordinis l">redica- 40 torum illas, que vobis competunt, hactenus laudabiliter duxeritis observandas ac 1248 IUI.-. 13. - 15. NU~l. 138, 13~•. 235 commiti ..2· magistro et. ~3 priori Boemie ipsius ordinis affectetis, nos pium vestrum propositum in Domino commendantes, devotionis vestre precibus inclinatie vos et monasterium vestrum auctoritate presentium magistro et priori committimt1s supradictis, eadem auctoritate nichilon1inus statuentes, ut* sub magisterio et doctrina magistri 5 et prioris provincialisb Boemie, qui pro tempore fuerint, de cetero maneatis, illis gaudentes privilegiis, que ordini predicto concessa sunt vel in posterum concedentur.1 !psique magister et prior, contraria consuetudine ipsius ordinis vel indulgentia abo apostolica sedeo obtenta vel etiam obtinenda nequaquamh obstantibus, animarum vestrarum sollicitudinem gerentes et curam ac vobis de constitutionibus eiusdem ordinis illas, que vobis com- 10 petunt, sine difficultate qualibet. exhibentes, eidem monasterio per se vel* alios fratres sui ordinis, quos ad hoc idoneos viderint, quotiens expedierit, officium visitationis impendant*, corrigendo et reformando ibidem tan1 in capite quam in membris, que corrcctionis et reformationis officio noverint indigere, niehi lo minu s institu ant et destit11an-t, mutent et ordinent, prout in aliis monasteriis monialium eiusdem ordinis fieri consuevit, electio 15 tamen priorisse Jibere pertineat ad conventum, confessiones vestras audiant et ministrent vobis ecclesiasti.ca sacramenta. Et ne pro eo, quod in monasterio vestro ipsius ordinis fratres residere continue non tenentur, pro defecto sacerdotis possit perict1lum imminere, predicti magister et prior ad confessiones* in necessitatis articulo audiendas et ministranda sacramenta predicta vobis deputent aliquos discretos et providos capellanos. Ad heci liceat 20 vobis redditus et possessiones recipere ac eab libere retinere ·non obstantek contraria consuetudine vel statuto ipsius ordinis confirmatione sedis apostolice aut quacumque firmitateb alia roborato. 1Nulli ergo. . . paginam nostre concessionis. et constitutionis ... contraire. Si quis ... incursurum.'4 Datum Lugduni 1116 idus iulii, pontificatusb nostrib anno sexto. 25 Bulla: in filis sericis flavi et rubri coloris appendebat; nunc avulsa et deperdita est. sd 139. Innocentius IV. papa magislro et priori provinciali Bohemiae, ordinis /ratrum Praedicatorum, significat se monasterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae eis commi- • ao szsse. Lugduni [1248] iul. 15. 138. a-a) In registris sicut superscriptio colore rubro scripta sunt. b) deest R. e) ,ergo' R. d-d) ,claustralibus castris' R. e),victi' R. f) ,concedenda' R. g-g) ,a sede apostolical R. h) ,non' R. i) ,hoc' R. k) Primum scriba ,obstantes' scripsit, sed postea ultimam ,s' erasit A. - 35 l-l) ,Nulli ergo etc. nostre concessionis, constitutionis etc.' R. 1) Herburgae fortasse. - 2 ) Nomen ignoramus. - 3) Nomen ignoramus. - ') Vide CDB 11, pag. 46 num. 53. 236 NUM. 139, 140. 1248 IUL. 15. - AUG. 4. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 11, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 2, lib. VI, ep. 31 (R). Ed: CDM 111, pag. 90 num. 123 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 33 num. 210 (ex R). Hofler, Albert von Beham IV, pag. 161 num. 31 (e Codice membran. bibl. Nat. Paris. in fol. n. 4039). Reg 1, pag. 559 num. 1208. Potthast 11, pag. 1092 num. 12980. Berger 11, pag. 2 num. 4116 (ex R). Lit: KK, pag. 86. Apud Fr: Apographum simplex a v. d. F. Palack(J exaratum; registrorum rationem habere non potuimus. -a • • 1 magistro et..2 priori provinciali Boemie, ordinis fratrum Predicatorum.ª 10 Apostolice sedis benignitas etc. ut supra in proxima usque dinoscuntur.3 Cum igitur, sicut ex parte dilecte in Christo filie priorisse et conventus monasterii de Cella sancte Marie in Brunna, ordinis sancti Augustini, Olomucensis diocesis, fuit propositum coram nobis, eedem incluse corpore ut supra u.sque competunt,3 hactenus laudabiliter observarint et committi vobis affectent, nos pium earum propositum in Domino com- 15 mendantes, ipsarum devotionis precibus inclinati eas et idem monasterium vobis auctoritate apostolica duximus committenda; eadem auctoritate nihilon1inus statuentes etc., ut supra verbis competenter mutatis, usque roborato.3 Quocirca mandamus, quatenus omnia premissa ad ministerium vestrum spectantia curetis diligenter et sollicite iuxta commissionis et constitutionis nostre tenorem, sublato cuiuslibet 26 difficultatis dispendio adimplere. Datum ut supra.3 sd 140. lnnocentius IV. papa abbates de Velehrad et de Louka et praepositum de Rajhrad arbitros in causa inter Ulricum Nigrum de Bruna, laicum cruce signatum, et cives quos- 2s dam Olomucensis et Strigoniensis civitatum et dioecesium de bonis Ulrici Nigri vertente constituit. Lugduni {1248] aug. 4.1 Autographum in membranascriptum in SAR Brunae (archiuum S. J. Brunae) asservatur (A). Ed: CDM V, pag. 235 num. 20 (ex A, ad a. 1251). 30 Reg: Reg 1, pag. 591 num. 1275 (ad a. 1251). Potthast 11, pag. 1159 num. 14031 (ad a. 1250). Sebánek, Archivy, pag. 17 num. 100 (ex A, ad a. 1248). 139. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. 1) Nomen ignoramus. 2) Nomen ignoramus. 8) Vide num. 138, qui ad eandem rem pertinet; de quo et nota temporis supplenda est. 35 1248 AUG. 4. - 7. NUM. 140, 141. 237 Lit: Bretholz, Geschichte der Stadt Brünn 1, pag. 73 n. 2 (notatio temporis). In membranae replicatae margine dextro nota cancellariae apostolicae valde decolorata ,,ad 3 p'' legitur; in autographi tergo, ubi notae cancellariae apostolicae esse solent, inter quattuor cruces verba ,,Julianos Zorzon in (?) '' leguntur. Notanda est etiam nota destinatarii manu saec. X V. 5 scripta: ,,der prief ist nit nuez.'' Apud Fr: Nota brevis tantum, quae ad notationem temporis perlinet. Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis .. 2 de Welgeradª et .. 3 de Luca abbatibus f1et .. , 4 preposito ecclesie de Raigradb, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Vlricus dictus Ni~ger de Bruna, laicus 10 crucesignatus, nobis conquerendo monstravit, quod Conradus dictus Stercer et 11 quidamc alii laici Olomucensis et Strigoniensis civitatum et diocesiumd super terris, debitis, possessionibus et rebus aliis iniuriantur eidem, propter quod voti sui executio impeditur. Ideoque discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus partibus convocatis audiatis causam et appellacione remota usuris cessantibus finee 1s debitoe decidatis, facientes, quod decreveritis, per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gracia, odio vel timore subtraxerint, censura simili appellacione cessante compellatisl veritati testimonium perhibere. Quodsi non omnes hiis exequendis potueritis interesse, duo vestrum' ea nichilominus exequantur. Datum Lugduni 11 nonas augusti, pontificatus nostri anno [sexto]h. 20 Bulla: in fi.lis cannabinis appendebat; nunc avulsa et deperdita est. sd 141. lnnocentius IV. papa monasterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae protegendum suscipit, omnes possessiones ac bona eius confirmat eique iura et libertates plurimas 25 concedit. Lugduni 1248 aug. 7. 140. ª) ,r' in scribendo correxit A. b) ,i' ex ,r' correxit A. e) ,qdam' A. d) ,diOc' A. e-e) primum scriba ,debito fine' scripsit, quae verba deinde signo, quod publice usurpabatur, notavit ita, ut verborum ordo mutandus sil A. --·- f) ,ti' in loco raso atramento obscuriore scriptum est A. - 30 U) ante ,vestrum' littera quaedam erasa est A. h) Annus papae pontificatus plane erasus est, vide et n. 1. 1) Quod ad verbum in nota temporis erasum attinet (vide n. h), opinionem v. d. Bretholz, quam et J. Sebánek accepit, approbandam esse putamus: Itinerarium Innocentii IV. papae sequentes annos primum, secundum, nonum ponlificatus eius exclusos arbitramur, nam eisdem annis papa 11 :i5 nonas augusti Lugduni non versabatur; e reliquis annis, i. e. tertio usque octavo, vesligia litterarum, quae erasae sunt, verisimillime verbo ,sexto' respondent. Qua de causa charla ad annum 1248 ponenda est. 2) Hartmanno fortasse. 8) Henrico /ortasse. ') Martino fortasse. 238 NUM. 141. 1248 AUG. 7. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (A). Ed: CDM 111, pag. 90 num. 124 (ex AJ. Reg: Reg 1, pag. 660 num. 1209. Potthast 11, pag. 1093 num. 12996. - Sebánek, Archivy, pag. 11 num. 101 (ex A). Lit: KK, pag. 86. In margine superiore in media parte chartae nota cancellariae apostolicae ,,G.ar.'' legitur; eadem nota eadem manu scripta in membranae replicatae dextro margine apparet. In autographi tergo in media parte superiore nota cancellariae apostolicae ,, +'' et inferius ,,Henricus'' legitur. Altera nota ,,Innocentius'' manu destinatarii saec. X 11l. exeun. scripta est (B). Jn privilegio conscribendo eadem forma adhibita est, quam ex Libro provinciali cancellariae 10 apostolicae edidit Tangl, Kanzleiordnungen, paf/. 233 num. 3; in qua quidem forma nonnulla tantum verba passim addita sunt. Apud Fr: O. 1 Innocentius episcopus, servus servorum dei, ilibus et discretis serenitatis nostre dominium tamquam columpnis fulcire pponimusb inmobilibus, alciori mente revolvimus, qualiter vos et alios viros nobiles, litteratos et discretos ad nostre serenitatis servicia promptos semper habere possimus et paratos, quod nusquam facilius efficere possumus,e quam si nostrisd ipsos serenitate regii vultus precedente beneficiis prevenimus. Nos igitur fidelitatis vestre devocionem, quam 30 erga nostram incessanter personam geritis, iuxta nobilitatem, qua vos exaltavit alti gloria sanguinis, prout nobis· et quam pluribus plenius constat mundi principibus, studiosius attendentes liberalitate regia vobis et episcopatui Olomuncensi donamus, conferimus, damus et tradimus ius patronatus et omnem iurisdicionemª temporalem, quam habemus in monasterio et villa de Raygerat, imperpetuum pleno iure ita, quod :i5 nulli umquam supanorum vel alicui hominum, quocumque nomine censeatur, liceat ine prefato monasterio vel eius bonis hospitari, vel aliquid aliud contra iusticiam agere absque nostra licencia speciali. Ut autem hec nostra donatio firmitatem obtineat pleniorem, hanc nostre celsitudinis paginam super eo conscribi et sigillorum nostrorum appensionibus iussimus roborari. Acta sunt hec in Br~nna presentibus• testibus: 40 Alberto preposito sancti Petri in Br~nna, Erkenberto burcravio de Starchenbercb,f Borscone 1248 DEC. 11. NU:\I. 150, 151. 251 marschalco nostro, Geros pincerna nostro, Hvgone et Geros fratribus de \Valdenberch, Hyrzone coquine nostre magistro et aliis quam pluribus. Datum per manum magistri Dyonisii, Wissegradensis prepositi, regni nostri cancellarii, anno Domini MºCCºXLVI1Iº, 11Iº idus decembris, indictione secunda.1 5 Sigillunz: Venceslai l. regis in filis sericis /lavi et glauci coloris illaesum /ere appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk 151. Venceslaus l., rex Bohemiae, Brunoni, episcopo Olomucensi, tradit teloneum in 10 Vyskov pro parte quadam civitatis Olomucensis, quae ad ius et prop1·ietatem episcopatus Olomucensis pertinebat. Brunae 1248 dec. 11. Autographum in membrana scriptum, quod olim in archivo archiep. in Kromériz asservabatur, nunc in archivo arcis Pragensis Pragae exstat (A). Apographum saec. XIV. legitur in 15 Libro privilegiorum membranaceo, qui in SAR Kromerlí (archivum archiepiscopale, sign. MK 1) asservatur, fol. B 4 (B ). Aliud apographum saec. XI V. seruavit Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus, qui in SAR Olomouc (archiuum cap., sign. E I 27) asservatur, fol. 31 31v num. 39 (C.). Ed: CDM 111, pag. 98 num. 130 (ex A, C). 20 Reg: Reg 1, pag. 564 num. 1220. Dobenecker, Regesta 111, pag. 263 num. 1639. Lit: Lechner, Beitriige zur Frage der Verlii.sslichkeit des CDM, pag. 138 (autographum desideratur). KK, pag. 92. Scriba: V 62 = Conradus, notarius Brunonis, episcopi Olomucensis. Cf. Exempla script. num. 2i. 2::-> Dictator: magister Dionysius, qui in testium et dati formulis tenorem chartae num. 149 sequitur, quod litteris minoribus significamus. Vide: I J. la, magister Dionysius ( 1}, 11. 2b, Conradus notarius ( 1). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tracta- tum. 30 Uvencezlaus, dei gratia quartus Bohemorum rex, dilecto fideli suo venejfrabili in Christo patri Brunoni, Olomucensi episcopo, eiusque successoribus in perpetuum. 11 Cum licitum sit cuilibet catholico principi rem immobilem ecclesie cum alía 11 meliore vel simili permutare, iure permittente nos damus et tradimus vobis et successo- -- - - -- 150. ª) ita A. b) Recte ,proponimus', titulus deest A. e) ex ,possimus' inter scribendum 35 radendo corr. A. d) Ex ,nostre' ínter scribendum radendo corr. A. e) Maxima pars verbi ,in' cum membrana destructa periit. 1) Ex ,Starchemberg' inter scribendum radendo corr. A. 1 ) lndictionis numerus non recte indicatur. 252 NU)'I. 151, 152. 1248 DEC. 11. ribus vestris titulo permutationis in perpetuum iure proprii theloneum in Wisscho·we pro quadam parte1 civitatis Olomucensis,2 que ad ius et proprietatem episcopatus Olomuce11sis pertinebat, presentes vobis ad rei memoriam sempiternam litteras concedendo. Acta sunt hec in Brunna presentibus hiis testibus: Alberto preposito sancti o Petri in Brunna, Erkenberto burcravio de Starkenburch, Bursone marscalco nostro, Jeros pin- 5 cerna nostro, Jeros et Hugone de Waldenberch, Hirzone coquine nostre magistro et aliis quam pluribus. Datum per manum magistri Dyonisii, Wissegradensis prepositi, regni nostri cancellarii, anno Domini millesimo ducentesimo XLV111, 111 idus decembris, indictione secunda.3 Sigillum: in filis sericis flavi et rufi. coloris appensum eral; nunc auulsum et deperditum est. Sk 10 152. Venceslaus l., rex Bohemiae, Brunoni, episcopo Olomucensi, eiusque successoribus concedit, ut forum rerum venalium, quod est in Ménin, in villam episcopalem Zatcany reducatur. Brunae 1248 dec. 11. tZl Autographum in membrana scriptum in SAR Kromeflz (archivum archiep.) asseruatur (A). Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo, qui in eodem archivo (sign. MK 1) asseruatur, fol. E 311 E 4 (B). Ed: CDM 111, pag. 99 num. 131 (ex A).. Reg: Reg 1, pag. 564 num. 1221. Dobenecker, Regesta 111, pag. 263 num. 1640. Lit: Lechner, Beitrage zur Frage der Verli:isslichkeit des CDM, pag. 138 (correctiones lectionum CDM). Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 618 (ut supra). KK, pag. 93. Lineae directae /oraminibus, quae in sinistra et dextra parte chartae sita sunt, non respondent. Scriba: V 63 = Olomucensis episcopi proprius /ortasse. Cf. Exempla script. num. 19. 20 Dictator: magíster Dionysius; notandum est eundem in hac charla tenorem chartae num. 150 25 sequi, quod litteris minoribus signifi.camus. Vide: 11. la, magister Dionysius (L). Apud Fr: Simplex annotatio tantum. 1 Uvencezlaus, dei gracia quartus Boemorum rex, dilecto fideJi suo venerabili in Christo patri Brunoni, Olomui'tensi episcopo, 1 11 eiusque successoribus in perpetuum. Inter ceteras 30 et preclaras virtutum sedes non inmerito locum sibi munificencia vendicat specialem, 11 que licet 151. 1) In margine B registrator saec. XVI. annotavit: ,Zebracka platea'. 2 ) Vide V. Richter, Ranlstredoveká Olomouc, pag. 122. - 3) Numerus indictionis haud recte indicatur. 1248 DEC. 11. 1248 S. D. NUM. 152, 153. 253 munificum quemlibet faciat virtuosum, cJariori tamen luce refulget in principe, dum quanto sublimius habitat, 11 tanto proJixius radios sue claritatis extendit; habet in se preterea regalis munificencia quoddam speciaJe, quia de dantis acervo non minuit nec Jargientis emolumenta debilitat, sed cum aliquos beneficiis sibi reddit obnoxios, regnantium erigit solia, firmat imperia 5 nec minus egregie thezaurizat. Inter huiusmodi sane nostrarum considerationum curas, quibus semper viris venerabilibus et discretis serenitatis nostre dominium tamquam columpnis fulcire proponimus inmobilibus, alciori mente revoJvimus, qualiter vos et alios viros nohiles, litteratos et discretos ad nostre serenitatis servicia promptos semper habere possin1us et paratos, quod nusquam faciJius efficere possumus, quam si nostrisª ipsos serenitate regiib vultus pre- 10 cedente beneficiis prevenimus. Nos igitur fidelitatis vestre devocionem, quam erga nostram incessanter personam geritis, iuxta nobilitatem, qua vos exaltavit alti gloria sanguinis, prout nobis et quan1 pluribus plenius constat mundi principibus, studiosius attendentes concedimus vobis, ut forum rerum venalium, quod est in Meneins, reducatur exnunc in villam vestram Schezans, sicut fuit ah antiquo, et ibidem in perpetuum firma stabilitate perseve- 1s ret. In cuius rei memoriam sempiternam presentes litteras concedimus sigillo nostre o celsitudinis insignitas. Acta sunt hec in Brvnna presentibus his testibus: cAlberto o preposito sancti Petri in Brvnna, Erkenberto burcravio de Starkenberch, Borscone marschalco nostro, Geros pincerna nostro, Hvgone et Geros fratribus de Waldenberch, Hyrsone coquine nostre magistro et aliis quam pluribus. Datum per manum magistri Dionisii, Wissegradensis 20 prepositi, regni nostri cancellarii, anno Domini MºCCºXLVIIIº, IIIº idus decembris, indictione secunda.e 1 Sigillum: in fi.lis sericis fl.avi el rufi coloris appensum eral; nunc avulsum et deperditum est. Sk 153. 2:> Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Chotésov duas villas, Lelov et Stfelice, quae olim ad medicos spectabant, postea a rege servientibus quibusdam datae, denique pro CL marcis a monasterio in Chotésov exsolulae sunt, con/ert. -1248-. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Chotlsov) 30 asservatur (A). Apographum exstat in codice chartaceo saec. XV11. ,,Annales monasterii Cotieschouiensis'' intitulato, quod in UK Pragae (sign. XV B 4) asservatur, pag. 130 131 num. 3 (B). ---------------------------------·-----·--------- 152. ª) Ex ,nostre' ínter scribendum radendo corr. A. b) Ex ,regie' ínter scribendum radendo corr. A. e-e) Alia subtiliore penna, sed eadem manu eodemque atramento scriptum A. 35 1) Numerus indictionis haud recte indicatur. 254 NUM. 153. 1248 S. D. Imago phototypica: AR, tab. 38/3. Reg: Reg 1, pag. 564 num. 1222 (ex A). Scriba: V 59 = Cu 6, qui et in regis et in reginae cancellaria munere /ungebatur. Cf. Exempla script. num. 16. Dictator: ignotus. 5 Vide: 11. 3, Teplá-Chotlsov (S). Apud Fr: Apographum simplex sine annotationibus. Wencezlaus, dei gratia rex Boemorum,ª universis presentem paginam inspecturis salutem in vero salutari. Vestra noverit universitas, quod sincera 11 devotio et inconcussa constantia, quibus circa nostram celsitudinem inter prelatos alios prepositus 10 Sdizlaus de Hotesouich cum conventu 11 suo dinoscitur claruisse, nos inducunt, ut personam ipsius favore regali multipliciter prosequentes, ipsam uberiori gratia honoremus. Nam quia ad JI mandatum nostrum multa grata·servicia nobis exhibuit, bine est, quod contulimus ei et conventui suo liberaliter duas villas, Leleuo et Strelici, que a felicis memorie patre nostro dicebantur ville medicorum, perpetuo possidendas; 15 quas villas cum duabus aliis, scilicet Letin ac Kbelnice, nostri contulerant predecessores medicis hac interposita conditione, ut quibusdam officiisb regiis semper parati essent assistere et interesse; quam conditionem quia minus erant ydonei adimplere, easdem IIIIºr villas medicis prefatis sublatas propter eorum insufficientiam quibusdam duobus servientibus nostris donaveramus; qui quia infesti nimis erant predicto preposito et 20 domui sue, dedit idem prepositus in manus nostras CL marcas, ut ipsum cum suis a dictorum servientium violentia liberaremus ita, quod pretaxate due ville, videlicet Leleuo et Strelici, sibi cederent, servientibus sepe memoratis iuri suo, quod in ipsis villis habuerant, voluntarie cedentibus. Quod et fecimus, quoniam nobis sponte easdem villas resignaverunt ydonea sibi facta de prefata pecunia recompensatione; alias vero 2:> duas villas, Letin et Kbelnice, propter instantem petitionem sepe memorati prepositi misericorditer medicis restituimus supradictis. Ad confirmandam ergo nostre donationis munificentiam presentem cartam nostri sigilli roboramine fecimus communiri. Si quis autem eundem prepositum et conventum ausu temerario in hiis molestare presumpserit, divine magestatis indignationem similiter et gratie nostre offensam se noverit 3o incurrisse. Datum anno don1inice incarnationis MºCCºXºLVIIIº. Sigillum: Venceslai l. regis e cera coloris minii in filis multis flavi et violacei coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1 et 2. Ad sigillum appendendum quinque fenestellae in duas series positae paratae sunt; e quibus per quattuor tantum fenestellas fila ducuntur, una, media in altera serie, vacat. sd ~ 153. ª) ,Boem' A. - b) Ex ,officisc fortasse in scribendo correxit A. 35 1248 S. D. NUM. 154. 255 154. Philippus, ecclesiae Salzeburgensis electus et apostolicae sedis legatus, omnibus, qui stipibus domllm /ralrum Praedicatorum Brunae sustentaverint, indulgentias concedit. Brunae 1248 . 5 ...4..pographum saec. X V 11l. in. praebet A. Marggraff, ,,Archivii conventos s. Michaelis.. ordinis Praedicatorom Bronae copiae fideliter ex originalibus descriptae ...MDCC et sequentibus'', cuius mnscr. in SAR Brunae (sign. Cerr. l 1, 127), fol. 97 asservatur (B). Aliud apographum eiusdem saec. exstat in collectione apographorum ,,Monasticon'' dicta, cuius mnscr. in eodem archivo (sign. Rajhrad, G a 36) asservaiur, pag. 10 (C). 10 Ed: CDI\11 111, pag. 86 num. 120. Reg: Reg 1, pag. 557 num. 1203. Martin, Regesten 1, pag. 5 num. 38. Lit: Sebánek, Modernl padelky, pag. 461 (sinceritas chartae). KK, pag. 84. Dictator: exemplo epistularum cancellariae apostolicae, quibus indulgentiae conceduntur, ei charta Philippi electi monasterio Cellae b. Mariae Virginis Brunae eodem anno mart. 17. data 15 (num. 134) usus est; quae ex eadem charla sunt, typis minoribus exprimuntur. Apud Fr: O. Philippos, dei gratia ecclesiae Saloborgensis electosª et apostolicae sedis legatus, universis Christi fidelibus, ad quos haec litterab pervenerit, salutem in eo, qui est vera salus. Qooniam, ut ajtc apostolus ... vitam aeternam.1 Cum ergo domus fratrum ordinis Praedi- 20 catorum apud Brunam noviter sit fundata nec absque fidelium adjutorio, praesertim cum ipsis fratribus propriae facultates non suppetant, valeat consumari,d universitatem vestram rogamos, monemus in Domino attentius et hortamur in remissionem vestrorum peccaminom injungentes, quatenus de bonis vobis a deo collatis in ejusdem domus subsidium studeatis pias charitatis eleemosynase erogare, ut*per haec et alía bona, quae Domino 25 feceritis inspirante, in aeterna recipiamini tabernacula messuri centuplum et vitam perpetuam possessuri. Nos etiam attendentes, quod particeps bonorum efficitur, qui se pii operis statuit adjutorem, de omnipotentis dei clementia et sanctorum Roberti et Virgilii, patronorom nostrorum, aoctoritate confisi omnibos,• qui de suis facultatibus praefatae domui aliquod impenderint subsidium charitatis, si vere contriti fuerint et confessi, 30 viginti dies criminalium et decem* venialium... relaxamos.1 Domini MCCXLVIII. Datum Brunae anno sd 154. ª) ,episcopus' B, C. - b) ,litera' C. - e) ,ajit' C. - d) ,consutnmari' C. - e) ,eleer~10sinas' C. 35 1) Vide num. 134. 256 NUM. 155. POST 1248 S. D. 155. Frater Petrus, magister domus hospitalis sanctae Mariae Pragae iuxta pontem [ordinis s. Johannis Hierosolymitani], cum suo conventu concambium, quod praedecessor eius Durata inter dictam domum et monasterium in Kladruby patravit, confirmat. - post 1248.1 Apographa exstant in Libro privilegiorum monasterii Cladrubensis saec. X V1l. in SUA Pragae (archivum mon. Cladrubensis) asservato, tom. 1, fol. 81 num. 35 (B), tom. 111, pag. 74 75 (C). Reg: Reg 1, pag. 565 num. 1224. 5 Lit: Dusková, Lisliny kladrubské, pag. 297 (quod ad notationem temporis pertinet). 10 Dictator: monasterii Cladrubensis proprius. Vide: JI. 3, Kladruby (T}, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (U). Apud Fr: Apographum simplex. Ego frater Petrus, magister domos hospitalis sanctae Mariae Prag~ª iuxtaª pontem, Joannes prior totusque conventus Cruciferorum ecclesiae loci universis Christi 1s fidelibus tam praesentibus quam post futuris has litterasb inspecturis salutem in eo, qui mortalibus largitur salutis incrementum. Noscat tam praesens hominum aetas, quam in Christo successura posteritas, quod frater Dvrata,c praedecessor noster, communi fratrum litteratorum et illitteratorum consensu nostram quondam villam Olssowicz dictam pro alía villa nomine Sekyrzand Cladrubensise monasteriie cum domi- 20 no Reinhero, loci eiusdeml venerabilia abbate, et conventu commutaverat;h sed quia nostra villa a taxatoribus ipsius commutationis praesente communitate melior existimata est, a dicto abbate domino Reinhero memoratus antecessor vicis nostrae suscepit septem et viginti marcas argenti ad pondus Pragense. Nobis igitur visum est idoneum, suscepto regimine magistrum supra nominatae domus sanctae Mariae, collectis in 25 unum fratribus, an ita esset, artim sciscitari. Comperta rei veritate confirmamus actum concambium inter domum nostram et domum Cladrubensen1 rationabiliter patratum. Insuper ad tollendas versutias calumniarum praesentem paginam sigillo ecclesiae nostrae duximus roborandam. Huiusi rei testes sunt: frater Chuno presbiter, frater Benedictus presbiter, frater Thomas, frater Jacobus presbiteri, frater Paulus commen- 30 datoris,2 frater Predborius Cruciferi; Radeslaus de Prostiborz cum duobus filiis Heinrico et Winthero, Slauiboriusk de Swinna cum fratre Paulik, Perkoss et Pro·tiuech1 fratres de Vgezd,m Zdezlaus et Dobrohost fratres filii Cunperdi, Derzislaus cum filio et Vbislaus de Sulislau,n Budiwoy, Witko,0 Zbrezek de Nurichauce, Chuno, Budek de Prehysou,P Sulislaus de Malikouichf et c~teri,,. qui interfuerunt huic concambitioni. 35 5 POST 1248 S. D. - 1249 IAN. l. NUM. 155, 156. 257 Actum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, confirmatum ulteriori anno. sd 156. Innocentius IV. papa omnibus fidelibus per Olomucensem, Vratislaviensem, Pataviensem civitates et dioeceses constitutis, qui stipibus monasterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae aedificandum sustentaverint, indulgentias concedit. [Lugduni 1249 ian. 1.)1 Apographum insertum est chartae Brunonis, episcopi Olomucensis, [1249 1281 ante febr. 18.} 10 datae, cuius autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (B). Aliud apographum exstat in convoluto chartaceo saec. XVII. ,,Diplomatarium antiquum Cellae B. V. M. Herburga dictae 1240 1609'' intitulato, in SAR Brunae (FM mnscr. num. 283) asservato, pag. 8 (C). Reg: Sebánek, Archivy, pag. 18 num. 105 (qui temporis notationi stal.uendae sludel). 15 Apud Fr: O. Innocentius episcopus, servus servorum dei, universis Christi fidelibus per Olomuncensem, Wratislauiensem et Patauiensem civitates et dioceses constitutis salutem et apostolicam benedictionem. Quoniam, ut ait apostolus, ... eternam.2 Cum igitur, sicut ex parte dilectarum in Christo filiarum ..3 priorisse et conventus ecclesie 20 de Cella sancte Marie, ordinis sancti Augustini, Olomucensis diocesis, fuit propositum coram nobis, eedem ecclesiam ipsam cum officinis et domibus de novo edificare inceperint opere sumptuoso et ad consumationem ipsarum et necessitates earum proprie sibi non suppetant facultates, universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur in Domino in remissionem vobis peccaminum iniungentes, quatinus de bonis vobis a deo 25 collatis pias ad hoc elemosinas et grata eis caritatis subsidia erogetis, ut per subventionem vestram opus huiusmodi consumari valeat et earum necessitatibus consulatur et vos per hec et alía bona, que Domino inspirante feceritis, ad eterne possitis felicitatis 155. a-a) ,Pragae juxta' C. b) ,literas' C. e) ,Durata' C. d) ,Sekyrsan' C. e-e) ,Cladrubensi monasterio' B, ,Cladrubiensi monasterio' C. f) ,ejusdem' C. Y) ,venerabile' B, C. - 30 11) ,commutatam' B, C. i) ,hujus' C. k) ,Slaniborius' B, C. Z) ,Pituech' B, C. m) ,Ugezd' c. n) ,Sulislav' c. º) ,Nutko' B, c. P) ,Prehysow' c. q) ,Malikovich' c. ,.) ,caeteri' c. 1) Notatio temporis in membrana allata lempus, quo actio perpetrata sil, signi{i,cat; ad editionem ipswn verba ,confirmatum ulteriori anno' pertinent. Quae charla post an.num demum 1250 edita esse videtur, nam eius dictator salutationis formula in monasterio Cladrubensi usurpata (chartam num. 196 sequens) usus esl. 2 ) seu ,commendator' fortasse. 258 NUl\f.. 156, 157. 1249 IAN. 1. - 14. gaudia pervenire. Nos enim de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui eis ad hoc manum porrexerint adiutricem, quadraginta dies de iniuncta sibi penitentia misericorditer relaxamus.ª sd 157.+ Pfemysl Otakarus 11., marchio Moraviae, Henrico de Liechtenstein villam Mikulov cum ipsius atlinentiis.., si Wilhelmus de Drnholec cum fraire suo Hermanno eidem villae renuntiaverint, in proprietatem donat. Brunae 1249 ian. 14. Autographum (dubiae fi.dei) in membrana scriptum in archivo principis de Liechtenstein Vadusii asservatur (A). Apographo, cuius rationem habere non poteramus, v. d. Gelasius Dobner usus est (B). Ed: Wurmbrandt, Collectanea genealogica, pag. 191 (ex A). Dobner, Monumenta IV, 10 pag. 262 num. 67 (ex B). CDM 111, pag. 103 num. 135 (ex Dobnero, ad ian. 15.). Diplo.. 15 matarium principum de Liechtenstein, sine pag. (ex A). Reg: Hormayr, Archiv 19, pag. 631. Reg 1, pag. 569 num. 1226. Bohmer, Add. sec., pag. 426 num.. 6. Rl V. 2, pag. 1706 num. 11561. Hosák, Prameny, pag. 111 num. 5. Lit: Palack(J l. 2, pag. 206 n. 236 (chartam falsam esse affirmat). Falke, Gesch. des fürst. Hauses Liechtenstein 1, pag. 289-291 (totius reí deliberatio). Dudlk, Dlíiny Moravy V, 20 pag. 271 (aulographum deest). Emler, Kanzlei,pag.16 nota 3 (sententiam v. d. Fr.Palacky sequitur). Eisler, Geschichte Brunos (ZVGMSch X}, pag. 350 (argumenti chartae expli- v catio). Susta, Kritické pfíspévky, pag. 35 (quando et quo modo charla scripta esse videatrir). Novotnf¡ l. 3, pag. 806 nota 1 (ut supra). KK, pag. 94 - 96. Dusková, Slechtické archivy, pag. 66 nota 88 (scriba chartae). 25 Scriba: P 1I 6 = ignotus, vide inferius. Exempla script. num. 29. Dictator: ignotus; Conradum, Brunonis, Olomucensis episcopi, notarium, dictandae chartae participem fuisse verisimilis est coniectura. Si quidem ex chartis in Austria asservatis scribam P 11 6 Pfemysli cancellariae proprium fuisse confirmetur, haec charla profecto sincera haberi possit et ea, quae ad num. 174 contra 30 eam dicimus, valorem perdant. Vide: 11. le, Pfemysl 11. (0), JI. 4, De chartae apudnobiles usu (d). - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - · - - · · - - - - - - - - - 168. ª) vide n. 1. 1) Notatio temporis abest in B; in C alía manus atque ea, quae chartam copiaverat, ,1248 kalendis ianuarii, pontificatus nostri anno 6' addidit ex apographo in magna ,Historia' monasterii 35 Cellae B. Mariae Virginis Brunae descripto, quae apud fraires S. J. exstitit cuiusque manuscriptum in bibliotheca Nationali Viennae (num. 12020) asservatur (lib. 1, ad a. 1248). Quod apo-.., graphum Sebánek, Archivy, pag. 18 num.. 105 a/Jert, pontificatus wtnum notationi ann.i, quae addita est, non respondere dicens. Quod autem anni notationem is demum, qui chartae apographum exarabat, supplevit, annum 1248in1249 mutare possumus. 2) Vide CDB 111, pag. 34 num. 35. 8 ) Her- 40 burgae /ortasse. 1249 IAN. 14. - FEBR. 7. NUM. 157, 158. 259 Apud Fr: ...4.pographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tractatum. Autographum inspicere non potuimus et imagine tanlum phototypica usi sumus. Discrimina lectionum, quae probabiliter ex apographo oriuntur, negleximus. Premizel, dei gracia illustris Wenzezlai, Boemorum regis, filius, marchio Morauie, s omnibus hanc paginam inspecturis imperpetuum. Censémus conveniens et honeslltum, ut eorum, qui se circa serenitatem domini et patris nostri illustris regis Wencezlai et nostram exhibuerunt fideles et devotos, reconpensemus servicia be)jneficiis et gracia singulari. Eapropter devota et fidelia servicia, que fidelis noster vir nobilis Heinricus de Liechtenstein domino et patri nostro ac nobis exJlhibuit, 10 oculo largitatis intuentes, cum dignitatem nostram dona sua deceat pluere magnifice ac habunde, villam in Nikulsburch cum ipsius attinenciis in proprietatem donamus, ab eo et heredibus suis, omni cessante impedimento, dum Wilhalmus de Dvrrenholz cum fratre suo Hermanno eidem ville voluntarie renunciaverit, prefatum Heinricumª et heredes suos pro ipsa deinceps non impetiturus, perpetuo possidendam. Et quod hec 1s provida nostre nobilitatis donacio effectum consequatur pleniorem, statuimus firmissime precipientes, ne quis ipsum et heredes suos in iam dicta villa de cetero impedire debeat seu aggravare. Ut autem ea, que prediximus, apud nos perpetuo rata et inconvulsa permaneant, presentero paginam sigilli nostri munimine fecimus roborari. Acta sunt hec in Brunna presentibus hiis testibus: domino Brunone episcopo 010- 20 mucensi, comite Ottone de Playen, Havlone de Lewenberch, Sdezlao de Sternberch; ítem nobilibus nostris de Morauia: Si[frido dicto Orphano et]b Chadoldo fratre [suo, Woyzlao, Ha]rtliebob et Jenzone fratribus, Wolframmo [Pincern]a,b Immerammo, Willehalmo de Vztopesch, Cerrone et Sceztelao fratribus; nobilibus vero de Austria: Pilgrimo de Swarzenow, Friderico de Gerlochs et fratre suo Chvnrado, Alberone, Hein- 25 rico et Dietmaro fratribus de Bovmgarten et quam pluribus aliis. Datum in Brunna per manum magistri Willehalmi, curie nostre notarii, anno Domini MºCCºXºLIXº, decimo IXº kalendas februarii. 30 Sigillum: Pfemysli marchionis in filis sericis rubri, ftavi et viridis coloris laesum (?) 1 det. 158. appen- Sk Venceslaus J., rex Bohemiae, fideli suo Erkenberto de Starkenberg civitatem Ústí nad Labem et villam Poéaply cum omnibus pertinentiis necnon iure patronatus ecclesiae dictae civitatis ad Theutonicos pertinentis iure proprii possidendas con/ert. 35 In Zalee 1249 /ebr. 7. 157. ª) ,H9T' A. - b) Quae uncis clauduntur, cum membrana destructa perierunt A. 1) Statum sigilli ignoramus. 260 NUM. 158. 1249 FEBR. 7. ------------------------------------------ Autographum in membrana scriptum in archivo publico Dresdensi asservatur (sign. Finanzarchiv 7247) (A). Apographum exstat in cod. mnscro membranaceo ,,Albrechts von Witzleben Bericht von der Balley Thüringen Privilegiis, anno 1392'' intilulato, in eodem archivo asservato (sign. 1324), fol. 7v (B). Ed: Lampe, Urkundenbuch der Deutschordensballei Thüringen 1, pag. 79 num. 103 (ex B ). :> Reg: Schmidt, UB der Vogte v. Weida 1, num. 92 (ad annum 1248). --- Dobenecker Regesta 111, pag. 266 num. 1665. Schieckel, pag. 152 num. 563 (ex A). Lit: Sebánek, Mésto ústl nad Labem v listiné z r. 1249 (charla arte diplomatica tractatur). Scriba: V 64 = ignotus, cancellariae regiae /ortasse proprias. Dictator: Magíster Dionysius. 10 Vide: JI. la, magíster Dionysius (.1\1), Ordo milit. Theuton. (O}, I l. 4, De chartae apud nobiles usu (e). Apud Fr: O. BWencezlaus, dei gracia quartus Bohemorum rex, S dilecto fideli suo nobili viro Erkenberto, burcravio de Starkenberch, graciam suam et omne bonum. Inter 15 ceteras et 11 preclaras virtutum sedes non immerito locum sibi vendicat munificencia specialem, que licet munificum quemlibet faciat virtuosum, clariori tamen luce refulget in príncipe, dum quanto sublillmius habitat, tanto prolixius radios sue claritatis extendit tantoque nobiliori propagacione in donatarium protenditur, quanto acelsiori sede noscitur racione previa processisse. Habet in se preterea regalis munificenjjcia 20 quoddam speciale, quia de dantis acervo non minuit, nec largientis emolimenta debilitat, sed cum aliquos beneficiis et gratis stipendiis sibiª reddit obnoxios, regnancium erigit solia, firmat imperia, nec minus egregie thesaurizat. Suos quippe fideles pro meritis preveniendo beneficiis, illos maxime, qui pro regis et regni defensione vitam suam exponendo diversis fortune casibus nec rebus noverunt parcere nec personis, effert 2:> preclaris ingentibus titulis nomen suum et invitat ceteros facilius ad sue serenitatis servicia illorum exemplo, quos largarum regalium erogacione manuum amplis tamquam benemeritos beneficiis exaltavit. Inter huiusmodi sane nostrarum consideracionum curas, quibus augere regni nostri solium non minus hominum utilitate, quam numero pensabamus, accidit, ut te intra rethe dominii nostri venacione Iaudabili 30 clauderemus, presertim cum tantam in te fidem invenerimus in tuicione iuris nostri in hoc importune neccessitatis tempore,1 ut carere tue devocionis obsequiis ulterius non velimus. Sane etsi ex suscepte dignitatis officio nostris simus pro meritis subditis debitores, naturalis tamen requirit racio et honestas publica persuadet, ut specialius hiis manum placide consolacionis porrigamus, qui relictis omnibus vitam suam pro 3;; nobis quasi rem minimam, ut nostrorum confringant nequicias hostium et nos defensent ab hiis, qui regalem venantur animam, diversis periculis horrende mortis exponere non pavescunt. Licet autem nobilitatem tuam ad tutelam regie dignitatis promptam semper invenerimus et paratam, in hoc tamen pernicioso tempore, quo fere universi nostre iurisdiccionis homines insurrexerunt ad exterminium vite nostre,1 te non tam 40 1249 FEBR. 7. - 8. :SU~I. 158, 159. 261 argumentis probabilibus quam experimentis evidentibus sic diebus singulis invenrmus . fidelem et devotum, ut regalibus dignus beneficiis debeas non inmerito reputari. Cum enim ciare memorie fidelis noster pater tuus,2 cuius grata semper nobis servicia fuerunt. et accepta, sic, dum vixit, sincera fidelitate promocioni nostri honoris astitit, ut aput s nos ipsius non debeat perire memoria carne eciam decedente3: quapropter aliis appendiciis imperpetuum iure proprii possidendam, ita quod eandem tam pro vobis tenendi, quam alii vel aliis donandi seu distrahendi iuxta vestre voluntatis libitum habeatis liberara facultatem. In cuius rei memoriam sempiternam presentes concedimus litteras sigillorum nostrorum munimine roboratas. Actum in Sathets anno Domini MºCCºXLVIIIIº, died XIIIº intrante februario presentibus hiis testi- 20 bus: venerabili patre Brunone Olomucensi episcopo, Ottone comite de Hardek, nobili viro Friderico de Truhendingen, Cunrado de 1-Ionvels, Hogero de Fridberch, Erkenberto burcravio de Starkenberc, Gallo, Jarossio et aliis. Datum per manum magistri Dionisii, Wissegradensis prepositi, regni nostri cancellarii, die et loco prefatis. Sk 25 181. Bruno, episcopus Olomucensis, Gallo de Lvová (Lemberk) duas villas in Bohemia sitas, Chotouñ et Pfítoky nec non et decimas de villa Lesany (Lessen) et de aliis adiacentibus villis i ure feudali confert. In Jablonné [v Podjestédí] 1249 /ebr. 22. 30 - - - - - - - - - --------- - · - - - - - - · - - - - - - - - - - - - - - - - - 160. ª) ,V' colore rubro scripta esl B. cancellatum B. 1) Anno 1248. - b) ,Bóem' B. - e) ,nobis' B. d) sequuitur ,111' -~) l 1) 1249 1:-"EBR. 22. NUM. 161. 265 Autographum in membrana scriptum in SAR Kroméfíi (archivum archiep.) asservatur (A). - Apographum saec. X V. servavit Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis chartaceus, qui in SAR Olomouc (arch. cap.), sign. E 1 28, fol. 106 num. 192 asservatur (B). Aliud apographum exstat in Copiarlo episc. Olom. saec. XV. exeunt. (olim in Collect. Ant. Boéek num. 2888, nunc in Coll. mnscr. SAR Brunae num. 815), fol. 11 JJv asservato (C). Ed: CD1Vl 111, pag. 105 num. 138 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 570 num. 1229. Kopetzky, Regesten, pag. 114 num. 57. Lit: Lechner, Beitriige zur F~age der Verliisslichkeit des CDM, pag. 138 (corr. lect. CD1l1). Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 618 (ut supra). Novotn(J l. 3, pag. 807 n. 5 (annot. topogr.). Sebánek, Tri kapitoly, pag. 55 (stilus chartae). KK, pag. 99-100. In tergo chartae registrator saec. X 1V. scripsit: ,,Super Chotun et Prethoca in Boemia iure (?) emphiteotico.'' Quo verbo (,,emphiteotico'') cancellato manu scribae apogr. B additum est: ,,concessa in feodum.'' Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script. num. 27. 1:; Dictator: idem est. Vide: 1l. 2b, Bruno, episcopus Olom. (G}, Conradus notarius (D ), I l. 4, De chartae apud nobiles usu (/) . ...4. pud Fr: S implex annotatio tantum. BBruno 1, dei gratia Olomucensis episcopus, universis hanc paginam inspecturis 20 11 in Domino salutem. Ut ea, que per nos deliberatione provida et recordaJftione digna geruntur,processu temporis non tollat oblivio aut questiof)nibus frivolis immutentur, scriptis autenticis censuimus utiliter annotari. Eapropter ad presentium et futurorum presenti pagina dirigimus intellectum, quod nos domino Gallo de Lewenberch, viro nobili et strennuo morumque honestate preclaro, quem meritorum suorum gratia 2s nobis gratum constituit et acceptum fecit illa, quam circa nos gerit, amicicia specialis, duas villas in Bohemia sitas, Cothun videlicet et Prethoca, iure pheodali cum universis earum attinentiis contulimus liberaliter et libenter. Insuper decimas de villis suis in Morauia sitis, Lessen videlicet et aliarum villarum huic proprietati sue attinentium, que nostre debentur ecclesie, ipsi iure contulimus prenotato. Et ut hec robur obtineant 30 firmitatis, presentem paginam super eo conscribi et sigilli nostri munimine iussimus roborari. Acta sunt hec in Gauela anno Domini millesimo ducentesimo XLVIIII, VIII kalendas marcii presentibus hiis testibus: Vlrico de Alta Fago, Herbordo dapifero nostro, Helemberto marscalco nostro, Luduwico de Medeniz, Symone de Opauia, Alberto Stangone militibus nostris, Heydolpho capellano nostro et aliis quam pluribus. 3~ Datum per manum Conradi, notarii nostri, die et loco prefatis. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in fi.lis sericis sordide rubri coloris, de cuius latere .~cidula membranacea in conspectum venit, valde laesum appendet. Cf. Sigilla. num. 12. Sk 266 NUM. 162. 1249 APR. 22. 162. Innocentius IV. papa [Conrado], episcopo Misnensi, mandat, ut [Pfemyslum Otakarum JI.], filium [Venceslai l.], regis Bohemiae, et barones Bohemiae, qui /oedere coníuncti cum Conrado, filio Fr[iderici], quondam imperatoris, [Ottone JI.], duce Bavariae, aliisque regem suum impugnent, cogat, ut ab hac iniquitate desistanl, [Nicolaum], 5 episcopum Pragensem, qui contra regem eundem cum filio eius conspiret, ad sedem apostolicam citet et clericos illis faventes beneficiis ecclesiasticis privet. Lugduni [1249] apr. 22. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine I l, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 39°, lib. V1, ep. 466 bis (R). to Ed: CDM I I 1, pag. 106 num. 139 (ex R). CDSR 11. 1, pag. 128 num. 147. Rodenberg 11, 513 num. 691 (ex R); (editiones, quae ultimae aflerunlur, opera antiquiora, in quibus haec epistula typis impressa est, adducunt). Reg: Palack(J, Reise, pag. 33 num. 216 (ex R). Reg l, pag. 570 num. 1230. Potthast JI, pag. 1117 num. 13298 (qui alia opera antiquiora, in quibus haec epistula lypis impressa esi, 15 affert). Berger 11, pag. 65 num. 4459 (ex R). RI V. 2, 1339 num. 8145. Lit: Novotn(J l. 3, pag. 777 et 809. KK, pag. 101. Apud Fr: Nihil exstat, quam ob rem opere tantum a v. d. Rodenberg edito usi sumus; registrorum ralionem habere non potuimus. • • 1, episcopo Misnensi.ª Paterne benedictionis auctoritas devotum filium 20 erigit in sublime ac eius contrarium erectum subito crudeliter eradicat. Unde Joseph accrescens filius nuncupatur et Chanaan cum sua progenie subicitur servituti. Absalon quoque in quercu suspenditur et Salomon paterni culminis recipit diadema. Hec et quod in sacra pagina Iegitur: ,,Honora patrem tuum et matrem tuam, ut sis longevos super terram,''2 si nobilis vir natus carissimi in Christo filii nostri .. ,3 illustris regís 2s Boemie, prout convenit, diligenter attenderet, ipsum regem patrem suum tamquam filius, benedictionem paternam hereditare4 b cupiens, honoraretc et ab eius offensa penitus abstineret. Sed ídem, quorundam baronum regni Boemie, qui bona pacis oderunt et in malis discordiarum exultant, ductus iniquis persuasionibus et seductus, una cum ipsis, sicut accepimus, crudeliter predictum regem persequitur et hostili 30 persecutione impugnat in detrimentum persone ac status ipsius regis, cum Corrado nato Fr.5, quondam imperatoris, duce Bawarie6 et aliis ecclesie persecutoribus fedus amicitie ac societatis dampnabiliter inhiendo;7 d in quibus omnibus ..8, episcopi Pragensis, et quarundam aliarum personarum ecclesiasticarum eiusdem regni dicitur esse manus. Ne igitur tantum malum, si ei obviatum non fuerit, invalcscat, mandamus, 3;; quatinus natum et barones eosdem, ut ab iniquitate huiusmodi penitus desistentes ad devotionem prefati regis, a qua sine nota infamie ac animarum periculis non possunt recedere, redeuntes, ei, ut tenentur, intendant, attentius moneas et inducas. Quod si 1249 APR. 22. - 24. NUM. 162, 163. 267 monitis tuis acquiescere non curaverint, ipsos et omnes eis in hac iniquitate fautores auctoritate nostra sublato appellationis impedimento excommunices et terras eorum subicias districtissimo interdicto, ita quod pre·ter baptismata parvulorum et penitentias morientium nullum in eis celebretur divin.um officium aut exhibeatur ecclesiastis cum sacramentum, faciens huiusmodi excommunicationis et interdicti sententias singulis dieb11s dominicis et festivis, pulsatis campanis et candelis acce11sis, per loca, i11 quibus expedire videris, solempniter publicari, invocato ad hoc, si necesse fueri·t, auxilio brachii secularis. Eundem vero episcopum, quia excommunicatus a dilecto filio fratre Gottifrido de ordine Predicatorum, penitentiario nostro, ad partes illas destinato 10 a nobis, nostra exigente iustitia, divina officia, sicut dicitur, celebrare, immo, quantum in eoe est, verius prophanare presumpsit et contra ipsum regem una cum eius filio conspirare, eadem auctoritate nostra citans,I prefigas ei terminum peremptorium competentem, quo personaliter nostro se conspectui representet pro meritis recepturus. Cum autem, sicut nostris est auribus intimatum, nonnulli prepositi, decani, canonici ·15 et rectores ac alii canonici ecclesiarum regni predicti, fovendo et adherendo supradictis nato regís et baronibus persecutoribus ecclesie contra eam, beneficiis ecclesiasticis reddiderin·t se indignos, et Pregem, et pro·tenditur superius usque in gezero et de gezero superius totum flumen eiusdem Moraue cum utraque ripa circa claustrum cum omnibus pratis, virgultis et pascuis usque in Crinivir villam, que villa est ecclesie supradicte; deinde superius usque in Plaz et de Plaz usque Wstrene superius versus aquilonem. Item a loco predicto, qui Pregem dicitur, fluit quidam transitus aque de Moraua inferius versus claut5 strum ad plagam orientalem, qui dicitur vulgo Hageczka struha, super quem est situm molendinum ecclesie predicte. Statim sub eodem claustro et inter Morauam et iam dictum transitum aque omnia virgulta, prata, pascua et arundineta et rubí sunt ecclesie memorate. Item predictum flumen Seznik fluit a quodam loco pallustri supra claustrum circa et infra usque ad pontem civitatis cum utraque ripa. Item omnia 20 pascua, sive prata, sive rubi circa fontem Seznik, qui est situs inter claustrum et villam Predmoste dictam, protenduntur usque ad ortos iam dicte ville et usque ad pontem. Item pratum sub molendidinoc predicto ecclesie inter claustrum et castrum circa flumen predictum Seznik largum et spaciosum protenditur usque ad sepe dictum pontem certis signis, que meze vel kopci in vulgo dicuntur. Item silva, que vulgo dicitur 25 Trinina, sita in superiori parte claustri versus aquilonem, hiis terminis terminatur: incipiens a loco, ubi oritur sepedictum flumen Seznik, directe protenditur usque ad Czakanow laz et deinde recte procedens in Lodiennice flumine, terminatur certis signis, que vulgo kopci vel hranice dicuntur; prata vero ecclesie supradicte hiis nominibus in vulgari nuncupantur: primum Brezoua, secundum Podcruse, tercium Zlauiao couo, quartum Zabresten, quintum Bicouecz, sextum Zosice, VII Plichoua, VIII Laz, IX aliud Laz, X Brezoua alía, XI Podniue, XII Crinka, XIII Brezoua tercia, XIIII Podekcretni, XV Vhruski, XVI Srinoue, XVII Zamorauiczv, XVIII iterum Zamorauiczv, XIX Cozarow, XX Nasimnem, XXI Bohdasino, XXII Zabrodem, XXIII Sironow, XXIIII Zadubczem, XXV Mezirecze, XXVI Wkutich; et ista predicta prata 35 sunt sita inter flumina predicta, videlicet Moraua et Morauicze, et circa supra claustrum prefatum ad partem aquilonis. Et ut hec singula ian1 premissa dicte ecclesie Gradicensi (11) a nostris successoribus in posterum inviolabiliter observentur, in signum renovationis et confirmationis eorundem iJlSi damus presentem paginam nostrorum sigillorum munimine roboratan1. Testes autem huius rei fuerunt isti: Parduz camerarius Olomucensis de Wnorow, 40 Vitko castellanus Olomucensis de Hradecz, Onso de Pnouicz, Blud filius eius, Cstibor de Lipnicze, Yenecz de Deblin, Zlauibor de Drenouicz, l\tlilicz frater suus de Namescz, 280 NUM. 171. 1249 SEPT. t. Spitata de Morauiczan, Boczko de Garozlauicz, Criho de Czeblouicz, Czastolouu frater suus et alii quam piures. Datum per manus magistri Dyonisii, prepositi Wisegradensis, nostri cancellarii, aput Pragam anno Domini MºCCºXºLIX,d kalendas sep(I) tembris. Ceterum de nostra speciali gratia prefate ecclesie Gradicensi, que est domus dei liberrima et locus refugii miserorum, hanc libertatem presentibus concedí- á mus, immo volumus communiter ab omnibus in perpetuum inviolabiliter observari, quod quicumque maleficus quocumque maleficio perpetrato ad ipsam vel claustrum Gradicense vel in aliquam eiusden1 claustri curiam confugerit, pacem et libertatem dei et no- . stram regiam ibídem obtineat et nec nostri nuncii, nec beneficiarii, nec cives vel advocatus quilibet, nec aliqui alii ipsum* audeant ausu temerario de claustro vel de to curia ad dampnandum excipere violenter; et quicumque predictorum pro qu~cumque re prefato claustro vel alicui curie ad ipsum pertinenti hane libertatem temerarie infregerit et aliquam violenciam fecerit, maiores barones terre nostre vel advocatus quilibet et cives maiores nostre cuiuslibet civitatise decem marcas auri, hu111iJiores vero marcam auri nobis solvant et carceris nostri gravi custodia macerentur, colla redimentes, t5 prout possunt, et ecclesie prefate statim satisfaciant. Inhibemus eciam, ne advocatus vele cives nostri in Olomucz et in alüs civitatibus nostris homines ecclesie predicte pro aliqua re in civitatibus nostris detineant vel inpignorent vel incippent; sed si ex eventu hoc contigerit, quod homines ipsorum pro aliqua causa accusentur, iudex vel cives ad* abbatem* mittant*, quatenus ipse homines suos a quocumque accusatos coram iudicio 20 presentari faciat loco et termino assignato, super sibi obiectis respondendos et partibus convocatis fiat iusticie complementum;t et si quidem in causa adiuti fuerint vel ceciderint, lesis satisfaciant, prout possunt, et culpa magna vel parva non iudici nec iuratis vel civibus, set abbati et conventui et ·ecclesie cedet totaliter memorate. Hoc autem sumopere caveant cives Olomucenses, ne super curiam vel areas vel super homines ecclesie 25 memorate, qui in eisdem areis resident, quas habet in suburbio Olomucensi vel circa, nullam collectam vel stet1ram recipiant, que vulgo hernie vel pomocz dicitur, vel aliquam aliam exactionem faciant, per quam eis inferri possit molestia vel gravamen, quia eanclem curiam et areas et homines residentes in eisdem ab huiusmodi, immo ah omnibtts exactionibus* pe11itus liberamus. Quicumque autem hec statuta nostra et concessiones ac libertates supradictas• violare 30 presumpserit et ecclesie prefate statim non satisfecerit, iudex et maiores cives X marcas auri, humiliores vero marcam auri solvant nobis et carceris nostri gravi ct1stodia macerentur, colla sua redimentes, prout possunt. lnsuper ut omnia hec et alia sepedicte ecclesie firmiter velimus esse prospera et firma, sub pena iam dicta tabernas ipsorum, in quibus primitus a nostris beneficis vel civibus Olomucensibus et aliis inpediebantur, liberas esse concedimus 35 omnino, maxime vero illas tabernas, qt1e ad dotem pertinent claustri prefati et adiacent nostris civitatibus Olomucz,o Geuicko, Luthowl, Vnichow, Opaua, infra miliare vel propius in villis Ciethkouicz, Nake1, Lubos, Bunouici, Lasczas, Oldrisoue, Wpreroue, Roscinie, Zlobicich, Bedihosci, Wressouicich non obstante eo, quod aliis nostris terrigenis prohibuimus ipsas propter nostras predictas civitates. hActum et datum 40 ut supra. Anno et die prefatis.h 1249 SEPT. l. NUM. 171. 281 Sigillum: Venceslai J. regis in filis sericis rubri coloris illaesum /ere appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sigillum malivoli cuiusdam manu tactum et de charla deperdita (vide superius) detractum ad hanc chartam translatum esse videtur. 5 Sk, sd --------- ·------- ....---------·------------··--------- ---~··---·--- 171. a-a) ,ante pre-' in loco raso inter scribendum correxit B. b) ex ,Hanchin' sine rasura correxit B. e) ita B (,molendil!dino'). d) ,XºLIX' in loco raso, ubi prius eral aliud dalum, de quo ,XX 1' discerni potest, eodem atramento correxit B. e) Lacunam in membrana depsenda factam scriba vitavit. f) ,aplementum' B. Y) ,OlÓm' B. h-h) Verbis competenter distentis, ut 10 ultima linea expleatur, scriptum B. 1 Ve jmeno bozí an1en. My Václav, z bozí milosti ctvrty král cesky a markrabie moravsky, kostelu panny Marie blahoslavené a svatého Stepána, mucedlníka buozího, a panu Robrtovi opatu a jeho potomkuom, olomúcké stolice, tádu premonstrátenského, a bratfím v tom klástefe trvajícím a napotom, ktefíz se do tobo klástera dadí, pro vecnou památku. Ponevadz písmo 15 to ustanovuje a pevné ci11í, coz by bez pomoci písma nemohlo trvati, slusné jest a hodné veci cinené upevniti svcdectvím písma, aby na potomní casy nepfisly k skázi. 1 protoz budiz vedomo vsem nynejsího veku lidem i taky V pánu Kristu V budoucí potomnosti, ze ves nejakou Hejcín pfi mestu Olomouci lezící, kterouz z nábozenství deduov a rodicuov nasich a pfedkuo a zvláste velebného starého knízete moravského Odtona fundátoroª témuzª kosteluª vyrozumeli sme nad- 20 dánu bejti ze vsemi r<>limi, vodan1i, ryb lovení, Iukama s chrastinami, vrbinami a pastvami a ze vsemi pozitk:y, kteréz z nich pficházejí aneb napotom pficházeti mohou, na prozbu milého kaplana naseho jiz feceného opata propüjcujeme a dáváme témuz kostelu na vecnost neporusitedlne a pokojne k drzení. Kterézto vsi meze a hranice v techto koncinách se zavírají: první pole lezí mezi zahradami mesta Olomouce a vsi Nefedínem a mezi dvema cestami, kteráz jedna de k Hne- 25 votínu, druhá k Námesci. Item jiná pole lezí pfed tymz mestem mezi cestou k Námesci a cestou Kfelovu.ª Item tyz jiná pole lezí mezi cestou, kteráz de k Ktelovu, a jiz fecenou vsí Hejcínem az po zahrady mesta; a jiz recená pole s prutinami a chrastinami táhnou se az do Moravice feky, pak v techto koncinách se zavírají: feka Moravice jmenovaná, kteráz tece pod dvuor a feceny Hejcín, pocíná se ode vsi Rebsína z vobema bfehy a de az do Skalky a vod Skalky az do Kfinice, vod Kfi- 30 nice az do Babí struhy, z Babí struhy az do Krasnice a potom az do Sectné a skonává se v fece Bystfici. ltem reka veliká, která se jmenuje Morava, pocíná se od místa, kteréz se jmenuje Pfíjem, a zhüru de az po jezero a z jezera nahofe vsecka feka téz Moravy s vobema bfehy se vsemi loukami, prutinami a pastvami az do Cerného Víru; a potom zhúru az po Chomoutov a z Chomoutova nahoru az po Plaz a z Plazu az nahoru k Stfení. Item jiz od místa jmenovaného, kteréz se jmenuje 35 Pfíjem, tece jeden tok vody z Moravy, kterémuz fíkají Hájecká struha, na kterémzto toku jest postaven mlyn klástersky. A mezi Moravou a jiz tecenym tokem vody vselijaké chrastiny, luka i pastviska a trtimiska a chrastiska jsou téhoz kostela. Item feka jmenovaná Sesník, kteráz pocfná téci z nejakého bahna nahoru nad kláster, pfi klástete i düle az po most mestsky s obojím bfehem. Item vselijaká pastviska nebo louka nebo kroví pti pocátku Seznice, kterejz lezí mezi kláste- 40 rem a vsí tecenou Pfedmostf, táhnou se az po zahrady jiz feceny vsi a po most. ltem louka pod 282 NUM. 171. 172. 124:9 SEPT. t .... 14. 172. Pfemysl Otakarus I l., marchio Moraviae, monasterio s. Petri in Olomouc confirmat tres villas tribus aratris suffi.cientes in villa Slatinice, quas ei matrona Stfezna donavit. Apud Olomouc 1249 sept. 14. Autographum in membrana scriplum in SAR Olomouc (archivum cap.) asseruatur (A). 5 Ed: CDM 111, pag. 113 num. 143 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 676 num. 1237. Bohmer, Add. sec., pag. 426 num. 7. Lit: KK, pag. 106 (cuí assentiri non possumus). In chartae replicatae parte mediodextera scriba pennam suam probans ,,111'' scripsit. Seriba: P 11 7, ignotus, cancellariae marchionis proprius fortasse. 10 Dictator: Prisnobor notarius. Vide: 11. le, Pfemysl 11. (E), Pfísnobor notarius (S), 11. 3, Olomouc, mon. s. Petri (D). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 1 In nomine Domini amen. 1 Nos Premizl, dei gratia illustris marchio Morawie, dominabus ad sanctum Petrum in Olmuz ad rei memoriam 11 sempiternam. Cum ts omnia, que fiunt in tempore, cum tempore contingit thabescere, provida necessario adinvenit hominum discretio, ut que perpetuis fI cupit stare successibus, ea tanto lucidius scripti testimonio roborare,ª quanto ea sine nota calumpnie in posterum vult (171.] mlynem klásterskym mezi hradem a klásterem pfi fece Seznice, jak se dlúze a siroce lezí, az po 20 feceny most; louka pak téhoz kostela temito jmeny se jmenují: jedné Bfezová, druhé Pod krusy, tfetí Slanikuov, ctvrté Za Bfestem, páté Bykovec, sesté Sosice, sedmé Plechová a vosmé Laz, deváté druhy Laz, desáté Bfezová, jedenácté Podniví, dvanáctá Kfinka, tfinácté Bfezová, ctrnáctá Pod Kfetin, patnáctá U hrusky, sestnáctá Srnová, sedmnáctá Za Moravicí, osmnáctá opet Za Moravicí, devatenáctá Kozárov, dvadcátá Na zimním, 21 Bohdazín, 22 Za brodem, 25 23 Srnov, 24 Za dubcen1, 25 Mezficí, 26 V koutech; item les pak, kterémuz se fíká Cernina, le~fcí nad klásterem, v techto mezích se koncí: pocnouce od vychodu jiz feceného pot6cka Seznice upfíme táhne se a! do Cekanova a potom upffme be!íc koncí se potokem Lodenice. A aby tyto vsecky veci napfed jmenované fecenému klásteru na Hradisti od nasich potomkuov napotom neporusitedlne zachovány byly, na jistotu obnovení a potvrzení vsech tech vecí dáváme jemu tento :~() list utvrzeny mocností peceti nasí. Svedkové toho jsou byli: Vítko outedník olomoucky z Hradce, Pardos komorník olomoucky, Ones s Piñovic a Blud syn jeho a Stibor z Libnice, Drslav z Benesova, Jenec z Doblína, Slavibor z Drnovic, Spirata4 z Moravican, Bocek z Jaroslavic, Crha z Ceblovic, Castolov bratr jeho a mnozí jiní.. Datum skrze ruce mistra Dyonisia, probosta vy§ehradského, kancléfe naseho, V Praze léta 1235°. 35 a) ita F. 1249 SEPT. 14. - 22. ~li~1. 172, 173. 283 valere. Noscat itaque 11 tam presens hominum etas quam futura in Domino, quod quedam matrona, Stresna nomine, dominarum de sancto Petro conversationem et statum . . vite laudabilis consideraos earumque orationum participatione cupiens adiuvari, tres terras tribus aratris sufficientes in villa Zlatinan Maiori contulit iure hereditario libere 5 possidendas dictis dominabus in subsidium et iuvamen. Zelo igitur matrona memorata pietatis ardentius mota, nostre se humiliter conferens presentie, petivit una cum prefatis dominabus, etb ut iam dictam donationem confirmaremos, nobis cum instantia suplicavit. Nos vero iustis, ut decuit, peticioibuse assentientes cum effectu hanc ipsam donationem horum in presentía baronum confirmavimus gratiose, qui sunt: Uvitco de to Novo Castro, Mjlich, Sobezlaus, Zlawibor, Egidius, Parduz, Twirdse, Zudomirus, Swezlaus, Cirho, Chaztolaus, Hruto, Budis, Albertus, Wilhelmus, Lupoldus Pincerna, Martin, Andreas, Karulus, Lambertus, Wirchozlaus, Predbor, Heyricusc filius Witconis, Ones filius Bicen, Hermannus filius Woconis, Bludo filius Onsonis, Prebor, Pavsa. Ut autem hec donatio nequeat in irritum revocari, presentem paginam nostri sigilli 1s munimine iussimus roborari. Acta sunt hec anno dominice incarnationis mille- 20 simo ducentesimo XLº nono, XVIIIº kalendas octobris. Datum aput Olumuz per manus Prisnobori, curie nostrid notarii predilecti. Sigillum: Pfemysli, marchionis Moraviae, in fi.lis sericis albi et rubri coloris laesum appendet. Cf. Sigilla num. 3. Sk 173. Venceslaus l., rex Bohemiae, ecclesiae Pragensi exaclionem de mensura regali, quae ,,ctvrtne'' vocalur, in civitate Pragensi donal statuitque, ut de qualibet mensura annonae in eadem civitate vendita Pragensi ecclesiae unus obolus Pragensis monetae 25 persolvatur. J() Pragae 1249 sept. 22. Duo autographa in membrana scripta in archivo arcis Pragensis Pragae (archivum cap. Pragensis) asservantur (A 1, A 2). Reg: Reg 1, pag. 576 num. 1238. - Ersil-Prazák, Katalog, pag. 23 num. 35 (ex A 1, A 2). Lit: KK, pag. 23 nota 1. In tergo chartae A 1 manus registratoris saec. XIII. exeunt. aut XIV. ineunl. ,,Privilegium de mensura'' scripsit (A); super omnes ,,i'' ibidem manus posterior puncta addidit. In tergo charlae A 2 eadem manus ,,Privilegium'' tantum scripsit. - ......___ - ·---------··- - - -------- ... -· ... - --·--.. ------·- . -- - -------- --·---·---------~·---- . ----- ·------ 172. ª) ,1~obora' in loco raso, ubi prius ,quanto' scriptum eral, eadem manu eodemque atramento 35 scriptum A. b) ,7' eodem atramento eademque manu superscriptum A. C) Ita, sine titulo scilicet, A. d) Ita A. 284 ~UM. 173. 1249 SEPT. 22. Scriba (A 1, A 2): V 58 = cancellariae regiae proprius. C/. Exempla script. num. 15. Dictator: Herbordus notarias. Vide: 11. la, Herbordus notarius (E), 11. 3, Praga, eccl. capit. (G). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; v. d. G. Friedrich tractationis conclusiones, quae ad manum scribae pertinent, corrigendae sunt. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Uvencezlaus, dei gratia quartus Boemorumª rex, omnibus in perpetuum. Ut regi regum eternob rex 11 complaceat temporalis, inter cetera pietatis opera, quibus eterni regís solium scanditur, regie serenitatis excellencia pervigili debet stulldioc meditari, qualiter piis locis ac viris devotis de bonis regalibus taliter subveniat, ut a deo retribucionis premium et in gen- 10 tibus habered vaflleat nomen bonum. Hinc est, quod notum esse volumus tam presentibus quam futuris, quod nos ad honorem sancti Wencezlay, martyris gloriosi, ac aliorum patronorum ecclesie Pragensis liberalitate regia eidem ecclesie et canonicis eiusdem pro remedio animarum patris1 et matris nostre2, ut proinde eorum memoria habeatur, dedimus in perpetuum mensuram regalem, que habetur in civitate Pragensi, que 15 chtwrtne vulgaliter appellatur, statuentes, ut nullus religiosorum aut seculariun1 sive adveniens in civitate eadem in alia mensura emere vel vendere audeat quam in illa. Quilibet vero venditor cuiuscumque generis annonam vendide1..it, de qualibet mensura debet unum obulum Pragensis ·monete persolvere ecclesie ac canonicis prenotatis. Si quis autem in ea persolucione negligens exstiterit aut rebellis, penam decem solidorum 20 in cameram nostram persolvat ac canonicis ecclesie iam nominate quinque solidos reddat pro illata iniuria. Et talem penam in eternum precipimus observari. Ut autem hec nostre serenitatis donacio ac statuta rata permaneant et inconvulsa, super ea presentem paginam conscribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius rei testes sunt: Borso camerarius, Gallus de Yablonni, Pomnen summus iudex, 25 Jarozlaus frater Galli, Zmil purcraviuse Pragensis, Heinricus iunior de Sitauia,t Sobezlaus de Dimocur, Boruta de Redgosc, Mztidrug de Dobrouic,g Marquardus de Scepanov, Martinus de Mircov, Lipoch de Ledec, Otto prepoitush Melnicensis.h Datum Prage per manum Heburdi,i curie nostre notarii et1 canonici Pragensis,1 anno Domini MºCCºXºLIXº,m decimo kalendas octobris. 30 Sigillum: Venceslai l. regis in fi.lis sericis fl.avi et rubri coloris ex A 1 illaesum /ere, ex A 2 laesum pendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk - - - - - ------·---------- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ...--.... 173. ª) ,Boem' A 1, A 2. b) Post ,eterno' fi.nis primae lineae A 2. e) Finis secundae lineae cum A 1 concordat in A 2. d) Post ,habere' finis tertiae lineae A 2. e) ,burcravius' A 2. 35 - f) ,Sytauia' A 2. g) ,Dobrouiceuez' A 2. h-h) ita A 1, ,Melnicensis prepositus' A 2. i) ,Herbordi' A 2. l-l) deest A 2. m) ,M°CCºXLºIXº' A 2. 1) Pfemysli Otakari l., anno 1230 defuncti. - 2) Constantiae reginae, anno 1240 defunctae. 5 1249 NOV. 17. NUl\I. 174. 285 174. Pfemysl Otakarus JI., marchio Moraviae, villam Mikulov cum ipsius attinentiis, quam Wilhelmus de Drnholec impetebat, postquam de ea liti cessit, Henrico de Liechtenstein secundum ius Theutonicum possidendam confert. Brunae 1249 nov. 17. Autographum in membrana scriptum in archivo principis de Liechtenstein Vadusii asservatur (A). Apographo, cuius rationem habere non poteramus, v. d. G. Dobner usus est (B). Ed: Wurmbrandt, Colleclanea genealogica, pag. 192 (ex AJ. Dobner, Monumenta IV, pag. 263 num. 68 (ex B). CDM 111, pag. 114 num. 145 (ex Dobnero). Diplomatarium to principum de Liechtenstein, sine pag. (ex A). Reg: Hormayr, Archiv 19, pag. 631. Reg I, pag. 577 num. 1240. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 10. Hosák, Prameny, pag. 111 num. 6. Lit: Quod ad Palack(J, Falke, Dudik, Emler, Eisler, Susta, Novotn1í, Dusková attinet, vide superius num. 157+, hic addendum est KK, pag. 107 8. 15 Scriba: P I l 8 = cancellariae marchionis proprius. Cf. Exempla script. num. 30. Dictator: maxima ex parte verba chartae num. 157+ secutus est, quod litteris minoribus signifi- • cavzmus. Si scriba P 11 6 Pfemysli cancellariae proprius /uisse non confirmaretur (v. num. 157), verba chartae num. 157 e charla num. 174 recepta esse pateret. 2•> Vide: Il. le, Premysl 1l. (P ), 1l. 4, De chartae apud nobiles usu (g). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, quoad scribam et stilum a v. d. G. Friedrich ibidem tractatum. Autographum inspicere non potuimus et imagine phototypica tantum usi sumus. Varietates lectionum, quae verisimililer ex apographo B oriuntur, utpote falsas negleximus. 25 Premvzel, dei gracia illustris Wenzezlai, Boemorum regis, filius, marchio Morauie, omnibtts hanc litteram inspecturis imperpetuum. 11 Censemus conveniens et honestum, ut eorum, qui se circa ser[enit]atemª domini et patris nostri illustris regis Wencezlai et 11 nostram exhibuerunt ti.deles et devotos, reconpensemus servicia beneficiis et gracia singulari. Eapropter devota et ti.delia servicia, 11 que fidelis noster vir nobilis Heinricus de Lichtenstein domino et patri 30 nostro ac nobis exl1ibuit, oculo largitatis intuentes, cun1 dignitatem nostran1 dona sua deceat pluere magnifice ac habunde, villam in Nych\1lsburch cum ipsius attinenciis, quam nobilis noster Willehalmus de Durnholz impete(bat]ª et in nostra presentia constitutus voluntarie liti cessit, ipsi Hreinrico et heredibus suis conferimus secundum ius et consuetudinem Theutonicam perpetuo possidendam. Et quod* provida nostre nobilitatis donatio 35 effectum consequatur pleniorem, statuimus firmissime precipie-ntes, ne quis ipsum et heredes suos in prefata vil1a deinceps impedire debeat seu aggravare. Ut autem ea, que prediximus, apud nos perpetuo rata et inconvulsa per1naneant,* sigilJi nostri munimine fecimus roborari. Acta sunt hec in Brunna presentibus hiis testibus:* Gallo de Lewenbercl1, Jeroscho de Zliwe11, lsdezlao de Sternberch; item nobilibt1s* Morauie: Botschone, Hartlibo,* Jenzone,* 286 NUM. 174, 175. 1249 NOV. 17. - DEC. 13. Si[frido]ª et Chadoldo Orphanis,•Wikardo, Vlrico Frienetquampluribusaliis.Datum in Brunna per manum magistri \Villehalmi, curie nostric no(tarii),4 anno Domini millesimo CCºXLVIIIIº, XVº kalendas decembris. Sigillum: Pfemysli marchionis in filis sericis fl.avi et rubri coloris laesum appendet. C/. Sigilla num. 3. Sk 175. Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Tisnov villas Selpice et Boleráz in regno Hungariae sitas confert. -a Brunae 1249 dec. 13. 10 Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum monasterii in Tisnov) asservatur (AJ. Apographum exstat in vidimatione Johannis G. Suchomel, registratoris regii tribunalis in marchionatu Moraviae, data Brunae 1687 iul. 30., cuius autographum apud Fr asservatur (B ). Aliud apographum insertum est confirmationi Mariae Theresiae, imperatricis Romanorum etc., datae Viennae 1750 iul. 25., cuius autographum in SAR Brunae 15 (archivum mon. in Tisnov) asservatur (C). Apographum B copiarium in alba pelle compactum, izbi chartae mon. Tusnovicensis a. 1621 sept. 28. vidimatae sunt, aflert; quod copiarium nostris temporibus desideratur. In FM (mnscr. num. 603) exstat copiarium saec. XVIII. ,,Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis'' intitulatum, ubi aliud apographum, fol. 13 14 asservatur (D). 20 lmago phototypica: Dusková, Uherské statky, pag. 273 tab. 7. Ed: Fejér, CDH VII. 5 (suppl.), pag. 570 num. 373. CDM 111, pag. 115 num.146 (ex A). - Diplomatarium princ. de Liechtenstein, sine pag. (ex CDM, alibí ex A). Reg: Reg I, pag. 577 num. 1241. Sebánek, Archivy, pag. 18 num. 107 (ex A). Hosák, Pramen11, pag. 111 num. 10. Lit: KK, pag. 108. Dusková, Uherské statky, pag. 261 (generalis explicatio chartae). Varsik, Vznik a poéiatky mesta Trnavy, pag. 248 n. 108 (explicatio rei). In tergo chartae mana saec. XIIl. scriptum est: ,,Privilegium super bonis in Vngaria'' (A). Scriba: V 70 = per occasionem scribens, qui ídem num. 240 scripsit. Dictator: magíster Dionysius. Vide: JI. la, mqgister Dionysius (Q), 11. 3, Tisnov (L). Apud Fr: Nonnulla tantum vetusta apographa. 1 In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. aW.,1 dei gracia quartus Boemorum rex, dilectis in Christo abbatisse et conventui orl)dinis Cisterciensis de Porta ____..........--~----·--------- ---·----·---·---·------------·---------·---------------·-·-· 2.5 30 17,¡. ª) Quae uncis clauduntur, cum membrana destructa perierunt A. - b) , Germanicis) praeter consuetudinem omissis praebemus, ne longissimis textibus editionem nostram nimium oneremus. !mago phototypica: Hoffmann, Jihlavské právo (1959), (A, B, sine dorso)'. Ed: Dobner, Monumenta IV, pag. 205 232 (vers. sec. pars 1 111 e cod. quodam mnscro Johannis Clauser, archivarii regii) (vide pag. 197); idem Dobner etiam (pag. 198) opera 30 antiquiora, in quibus I 11 pars typis impressa est, affert. Peithner, Versuch über die natürliche und politische Geschichte der Bohm. u. Mii.hr. Bergwerke, pag. 261 291 (versionis sec. pars I 11, Dobnero teste e cod. quodam de Kutná Hora, qui nunc latet). Jura primaeva Moraviae, pag. 76 118 (versionis sec. pars l 111 e codice quodam nunc ignoto). Schmidt, Archiv für Bergwerkgeschichte 1I (1829}, pag. 203 ss (versionis sec. pars 111 ex G). Schmidt, 35 Chronolog. system. Sammlung der Berggesetze l. 1, pag. 1 7 num. 1 3 (versionis sec. partes 1Jl et I ex apographo quodam Musei N ationalis Pragae a v. d. J. Dobrovsk(J donato). Sternberg, Umrisse einer Geschichte der Bohm. Berkwerke l. 2, Urkundenbuch, pag. 11 17 (versionis primae pars l 111 ex A, versionis sec. pars 111 ex B). CDM 111, pag. 117 num. 147, pag. 120 num. 148 (versionis primae pars 1 11I ex Sternbergo). Tomaschek, Deul- 4() sches Recht, pag. 193 300 (versionis primae pars I I 1 ex F, G cum additamentis versionis secundae ex B }, pag. 303 324 (versionis primae pars 1 I I I ex A cum lectionum variationibus secundae versionis ex B). CDM VII, pag. 731 748 num. 87 (versionis primae et - ·-·-- _______....... - ---..·--·-· ---· - -- - --- '"'---·---·-·----·· -. ---· - ------·-...- -- -- ·-. ------·-- -_....... --------- -- - - - -- - -- ---·- . -- 2) Signum chartae in monumentis litterarum communiter usitatum servavimus, licet aestimationi nostrae diplomaticae non respondeat. 3) Recentiores confirmationes D vel E non respicimus, item 45 Jus montium lglaviensium ( IM 1) sic dictum, quod in aliquot versionibus servatum est, quarum una litterarum formam adhibet. Quantum ad editionem IMI, vide Zycha, Das Bohmische Bergrecht 11, pag. 18 ss. ') Priora litterarum monumenta nonnulla exempla parum apta praebent. 292 NUM. 177. 1249 EX. secundae pars l 111 ex A, B). CIB 1, pag. 82 119 (versionis primae et secundae partes l·N•Nlll ex A, B). Lindner, Der Codex Altenberger, pag. 111 ss (versionis secundae pars 1 111ex1). CIM 11, pag. 7 num. 5 (versionis primae pars 1 ex A}, pag. 10 ad num. 5 (versionis secundae pars l 111 ex M). Tomaschek, Das alte Bergrecht v. lglau, pag. 3 (versionis primae pars 1 ex A, l 1I ex A cum lectionum variationibus secundae versionis ex B, 5 versionis primae pars 1 111 ex G). Zycha, Das bohmische Bergrecht des Mittelalters 11, pag. 1 7 (versionis primae fragm. partis 1 et 11, pars 1I I ex A, versionis secundae partes respondentes ex G), pag. 8 17 (versionis secundae pars 111 ex B et 1, cum variationibus ex aliis codicibus). Husa, Nase národní minulost v dokumentech 1, pag. 49 53 (versionis secundae partis I 1I l fragmenta ex CIM ). Hoffmann (superius citatus), pag. 31 (versionis 10 secundae pars 1 111 ex M). Reg: Reg 1, pag. 566 num. 1226 (recte 1225) (versio prima, secundae pars III). Chlumecky, Die Regesten, pag. 13 num. 2 (versio prima ex A), num. 3 (versio secunda ex B). Aronius-Dresdner, Regesten zur Gesch. der Juden, pag. 244 num. 573 (articulus de Judaeis). Bretholz, Quellen zurGesch. der Juden in Mii.hren, pag. 2 num. 4 (ex versione prima etsecunda). 15 Lit: Vide omnia /ere superius sub Ed citata opera, praeterea: Lorenz, Deutsche Gesch. 1, pag. 355 (sinceritatis chartae deliberatio). Tomaschek, Der Oberhof lglau, pag. 2 (ut supra). Zycha, Ueber die Echtheit (MVGDB 1901), pag.10 ss (ut supra). Juritsch, Die Deutschen u. ihre Rechte, pag. 148 (cohaerentia chartae cum actis curiae in Litomérice celebratae). Zycha, Zur Ursprungsgesch. der Stadt Iglau (ZVGMSch 16), pag. 203 ss (totius rei deli- 20 beratio). Zycha, Ueber den Ursprung der Stiidte, pag. 202 (ut supra). Susta, Kritické prispévky, pag. 38 n. 2 (quaestio, quo tempore charla exstiterit). Vojtisek, O právnlch rukopisech m. Ném. Brodu (Vybor, pag. 116 ss) (ius lglaviense in Broda Theutunicali). Novotny l. 3, pag. 816, l. 4, pag. 31O. Schu;ab, Die Erorterungen zur Kontinuitiitsfrage I, (DAL VF 8, pag. 252 ss) (totius rei deliberatio). KK, pag. 110 114. Sebánek, Ceská 25 listina 3, pag. 122 (scriba chartae B, non recte). Meznik, Jihlavské privilegium. Sebánek, J esté o jihlavské listinl (res arte diplomatica tractalur). A. Charlae textus in dorso membranae continuatur; quantum ad lexlus in priore nec non in posteriore membranae parte dispositionem attinet, vide notas ad rem spectantes. Ibidem notae margini ascriptae tractantur (manus A 1). In inferiore parte tergi membranae manus saec. 30 XVIII. scripsit ,,Nro 1'', quae eadem est, quam in consignatione chartarum archivi lglaviensis saec. XVIII. conscripta invenimus. Paulo inferius alía manus saec. XVIII. scripsit ,,Dorf Pirnitz'' et ,,114''; qua ex annotatione in hac charla tune acta involuta esse cognoscimus (cf. haud accurate Schwab, l. c. pag. 266). B. Texlus dispositionem in nolis vide. In dorso membranae tantummodo ,,Nro 11'' manu saec. :J5 XVIII. scriptum est. Scribae ...4.: Maximam partem chartae scriba V 71+, qui destinatarii proprius esse videtur, scripsit (Exempla script. num. 23). Notandum est manum simillimam in ultima linea sententiae Lubucensis sic dictae non multum ante 1268 iun. 9. scriptae (Reg JI, num. 289, 617) et in fine chartae iudicis lglaviensis Henrici, dicti Pechervoll, datae 1268 oct. 19. (vide dissertatio- 40 nema Mezník superius citatani, pag. 28 et imaginem phototypicam num. 3,4 ibidem) inveniri. In margine chartae manus V 71a, quae cum manu V 71 eadem /ere esse videtur, plurimas notas scripsit (vide notas). M anus V 71 b postremo hic apparet, quae non solum cum manu V 71 coeva eral, sed una cum eadem manu chartam A articulos videlicet 38, 42 scripsit (vide notas). Scriba B: V 72+ = Hermannus, rector et (notarius) lglaviensis (Exempla script. num. 24); 45 idem atque qui in charla civitatis Jihlava monasterio Siloensi in Jihlava 1288 ian. 27. data et eadem manu scripla (Reg II, num. 1431) datarius nominatur, qui et chartam iuratorum t•> 2() '>':'> -· •) -~).) 4l) 1249 EX. NUM. 177. 293 lglaviensium in Jihlava 1272 oct. 23. (Reg 11, num. 799) nec non chartam civitatis Jihlava 1293 cea maii 17. (Reg I 1, num. 1612) monasterio Siloensi datas scripsit. Dictator A: chartaVencesl militi bona sua vel merces* concesserit sub condicione alicuius diei vel temporis coram iuratis vel aliis probis viris et si dictus baro vel miles illo die vel tempore non solverit, extunc possit ille civis illum baronem vel nobilem aliquem li- 10 bere pro suis debitis inpugnare. [IV] Ceterum volumus et mandamus, Ceterum volumus et mandamus, ut quicut quicquid iurati civitatis nostre et iura- quid iudex civitatis nostre et iurati cum tá ti montanorum pro bono conmuni ordi- iuratis montanorum pro bono conmuni ordinaverint et statuerint, inviolabiliterer' ah naverint et statuerint, inviolabiliter ab omniomnibus observari.m bus observari. [V] Insuper volumus et mandamus districtius observari, quod si aliquis ci- 20 vium conmittens' homicidium vel alium excessum enormem quemcunque, nec camerarius noster, nec provincialis, nec aliquis officialium nostrorum, nec iudex civitatis seu iurati in bonis suis tam mobi- 2s libus quam inmobilibus aliquam exerceat violenciam, quamvis reus profugus factus fuerit; sed uxor sua cum heredibus rebus suis pacifice perfruantur. ---------- ----------·--··-..-.----·-·------- ·-- ------·-· - -..-----·[A]. /) ita loco ,cives' A. O) ita, titulas enim deest A. h) Verbum ,baro' super linea 30 scriba A addidit A. i) Reliquum lineae in latitudine circa 21 lilterarum vacuum relictum est A. l) Cum titulo superfluo A. m) Reliquum lineae in latitudine circiler 58 litterarum vacuum relictum est A. ') Cf. num. 17/11 art. 2. [B]• Y) ita B. 1249 EX. NU!tl. 177. 297 --------·- ·-· ..._..__ -----~----------------------------- 5 [Pars 11.) [1] De gloriosorumn principum gracia et benivolencia dominorum nostrorum, videlicet regís Bohemieet marchionis Morauie, nos iurati Iglauienses statuimus, ut quicunque nostrum mo,itur et uxoreremª 10 reliquerit et heredes, iudex sive advocatus nec aliquis alius de bonis suis se aliquatenus intromittat,* set sint in potestate uxoris et heredum.6 [2] Si autem uxor statum suum muis tare voluerit, de consilio facietª amicorum; quod si non fecerit, de bonis illis minos habebit; et in arbitrio* sit uniuscuiusque mulieris et virginis nubere vel continere, quia coacta coniugia ra1..o placent.7 20 [3] Si autem aliquis* moritur sine uxore et Iiberis et testamentum suum non fecit, omnia bona sua proximo cedent suo heredi; et si heredem nonº abuerit, fiat 2s de rebus suis etP de bonis suis in hunc modum: una pars cedat pro anima sua, alia ad vias et pontes, tercia ad negocia civitatis; et hoc iurati aliqui facere te- neantur.8 30 [4] Et ubicunque locorum aliquis moritur compos racionis, quicquid de rebus suis ordinaverit, ratum erit. Incipiunth statuta clvllia civium lglauie a vlris prudentibus inventa et regalfbus privllegiis conllrmata. A.men.h De gloriosorum principum gracia et benivolencia dominorum nostrorum, videlicet regis ) Bohen1ieb et marchionis Morauie, nos iurati lglauienses statuimus, ut quicunque nostrum moritur et uxorem reliquerit et heredes, iudex sive advocatus nec aliquis alius de bonis suis se aliquatenus intromittat, sed sint in potestate uxoris et heredum. • Si autem uxor statum e1us mutare voluerit, de co11silio faciat amicorum; quod si non fecerit, de bonis quartam tantum obtinebit partem, cum de iure terciam deberet optinere; et in arbitrio sit uniuscuiusque mulieris et virginis nubere vel continere, quia coaeta coniugia raro placent. • Si autem aliquis moritur sine uxor1a et liberis et testamentum* non fecerit, omnia bona sua proximo suo cedent heredi; et si heredero non habuerit, fiat de rebus* et de bonis suis in hunc modum: dividantur in tres partes, quarum prima cedet pro anima sua, alia ad vias et pontes instaurandos, tercia ad negocia civitatis; et hoc fiat aliquibus mediantibus iuratis. Item ubicunque locorum aliquis moritur conpos racionis, quicquid de rebus suis ordinaverit coram viris ydoneis fide dignis vel iuratis vel suo plebano, ratum erit. [A]. n) In linearum 13 14 margine sinistro manu A 1 ,statuta' scriptum legitur, quod /ere 35 evanuit; in verbo ,gloriosorutn' ,so' super linea scriba A addidit A. º) In 17 lineae margine sinistro manu scribae A 1 ,de morte' scriptum legitur A. P) In loco raso ,et' manu scribae A scriptum est .;.t\.. 8) Cf. num. 17/11 art. 9. - 7) C/. num. 17/11art.10. 8) C/. num. 17/11art.11, 12. (B]. h-h) Quae litteris crassis hoc loco et inferius expressimus, colore rubro scripta sunt B. 298 NUM. 177. [5] Si autem aliquis alienus horno moritur intestatus et de rebus suis nichil ordinaverit, iurati res suas et bona sua sub sigillo civitatis per anni spacium observari facient, ut, si medio tempore aliquis amicorum vel sociorum suorum cum certis indiciis venerit, bona illius obtinebit iure civitatis. Si autem nullus infra anni spacium venerit et ultra, bona sua in tria dividentur, sicut ante dictum est.9 [6] Omnis horno ospes et indigena • • cu1uscunque gener1s liberum arbitriu1n habeat, ubicunque voluerit, sepeliri.10 [7) Volumus eciam, *ne aliquis horno extraneus contra aliquem ci,retn vel civis contra eum cum trucelariis vel truffatoribus testimonium producat; set cum viris ydoneis etq fide dingnis duobus vel tribus.11 [8] Et nullus cum viro extraneo super aliquem civem pro debitis inducat testimonium,* nisi ad minus unum probum virum huius civitatis secum habeat pro suo testimonio confirmando.r12 (9) Iurati uniuscuiusque civitatis teneantur de mercato et mercibus et mensuris et aliis quibuscunque negociis, que ad commune bonum et pacem pertinent,* fideliter ordinare cum iudicis adiutorio; quicquid autem ordinaverint predicto modo, nulli alii se ullatenus8 intromittant mutando nec contradicendo; et quamcuque' penam super hiis posuerint, illa persolvatur.1s 1249 EX. Si autem aliquis alien11s horno moritur intestatus et de rebus suis nichil ordinaverit, iurati res suas et bona sua sub sigillo civitatis per anni spacium observari facient, ut, si medio tempore aliquis amicorun1 vel sociorum suorum 5 cum certis indiciis venerit, bona illius i ure civitatis obtinebit. Si autem nullus infra anni spacium venerit et ultra, bona sua in tria dividanturo et fiat cum eis, sicut dietum est ante. ltem, omnis homo hospes et indigena cuiuscunque generis liberum arbitrium habeat, ubicunque voluerit, sepeliri. 10 Volumus eciam, ne aliquis horno extra- 15 neus contra aliquem ci vium vel civis contra ipsum cum trucellariis v·e1 truphatoribus testimonium producat; sed cum viris ydoneis et fide dignis duobt1s vel tribus. ltem nullus cum viro extraneo super aliquem civem pro debitis inducat testimonium, nisi ad minos unum probun1 virum huius civitatis secun1 habeat pro suo testimonio con- 20 firmando. 25 De mercibus et mensuris. Iurati uniuscuiusque civitatis teneantur de mercato*, mercibus et mensuris et aliis quibuscunque negociis, que ad conmune bonum et pacem pertinent, fideliter ordinare cum iudicis adiutorio; 30 quidquid autem ordinaverint predicto modo, nt1lli alii se aliquatenus intromittant in mutando vel contradicendo; et quamcunque penam super hiis statuerint, hec a statutorum t.ransgressoribus persolvatur. 35 --- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -------- [A]. q) In 21 lineae margine sinistro manu A 1 ,de testimonio' scriptum legitur A. r) reliquum lineae in latitudine circa 21 litterarum vacuum relictum est A. 8 ) In lineae 23 margine sinistro manu A 1 ,De bonis suis' scriptum legitur A. t) ita, tilulus enim deest A. 8) C/. num. 17/l I art. 12. -..... 1 º) C/. num. 17/l I art. 13. 11) Cf. num. 17/11 art. 14. - 11 ) C/. num. 17/11 art. 15. 18) C/. num. 17/11art.16. 40 1249 EX. NUM. li7. 299 ------------·------·----------------- [10] Quod quilibet horno racionis capax cum bonis suis poterit facere, quicquid voluerit; et licet uxor reclamet et pueri contradicant, tamen dominium in s suo stabit arbitrio. 10 15 (11] Item volumus, ut quicunque hominum, virorum vel mulierum, cum iniusta mensura inventus fuerit; vel men- 25 suram statutam aridorum vel humidorum,ª vel cum iniusta ulna, pondere vel libra, unam mar.carn dabit iuratis; si secundarioª inventus fuerit, dabit duas; si tercio, manu carebit,v vel ipsam si vult 30 redime,w det decem marcas, de quibus due partes cedent iudici, tercia iuratis.14 [12] Decrevimus eciam, ne aliquis magister monete vel aliquis hominum in 35 domoz alicuius civis aliquid querat vel queDe libero arbitrio hominis racionabllis. Quilibet horno racionis capax cum bonis suis iuxta libitum f acere poterit *; et licet uxor reclamet et pueri contradicant, tamen dominium in suo stabit arbitrio. [lOa] Si autem uxori sue coram probis viris patrimonium assigna,1 it, quod vulgo morgengabe dicitur, hoc sibi vendere vel alteri dare sine uxoris consens11 non licebit. Veruntamen si maritus in.. fortunio conpellente ad tantam devenerit inopiam, quod nichil habeat pre manibus, quo se et uxorem et pueros nutriat, ne mendicare conpellatur, cum scitu parentum uxoris dictum patrimonium poterit ad tempus obligare, licet uxor reluctetur. Item si quis hominum voluerit proficisci ad limina sanctorum, videlicet sancti Petri, Pauli vel Jacobi seu alias, uxor sua, si voluerit iter suum impedire, poterit, voto Jerosolimitano dumtaxat excepto. De mensara9 et pondere. Item volumus, ut quicunque hominum, virorum vel n1ulierum, cum iniusta mensura inventus fuerit, vel mensuram statutam aridorum vel humidorum,o vel cum iniusta ulna, pondere vel libra, unam marcam dabit iuratis; si secundario inventus fuerit, dabit duas marcas; si tercio, manu carebit, vel eam si voluerit redimere, det decem marcas, de quibus due partes cedent iudici, tercia iuratis, si non reus misericordiam consequatur. De modo querendi falsarios in domo vel ~ alias ubicunque.h Decrevin1us eciam, ne aliquis magistrorum monete vel aliquis honiinum in [A]. u) In lineae 25 margine sinistro manu A 1 ,de mensuris' scriptum legitur A. v) Inter verba ,carebit' et ,vel' locus rasus exstat A. w) ita, titulus enim deesl A. x) In lineae 26 margine sinistro manu A 1 ,libertas domus' scriptum legitur A. 1 ') C/. num. 17/11 art. 17. 40 [B]. h') ,ubi'Jque' B. 300 NUM. 177. rere faciat, nec eciam falsarios et falsos denarios, nec eciam pro huiusmodi causis domum alicuius intret, nisi mediante indice et aliquo iuratorum; potest tamen, si aliquid talium est, adibere11 custodiam, donec: iudex veniat et iurati. 1249 EX. domo alicuius civis aliquid querat vel queri faciat, nec eciam falsarios vel falsos denarios, nec eciam pro huiusmodi causis domum alicuius intret, nisi mediante indice et aliquo iuratorum; potest tamen, si aliquid talium 5 fuerit, adhibere custodiam, donec iudex veniat et iurati. (12a] Si autem magister monete vel aliquis suorum contra formam prescriptam aliquid in domo alicuius talium 10 invenerit, vel serví sui, nec reus nec hospes sibi .in aliquo respondebunt. Si autem quemquam in foro deprehenderint et iuratos habere non poterit, unum probum hominem vel duos assumat, per 15 eos custodiam adhibendo, ne quid de se proiciat suspectus, vel quid sibi adiciatur per alios, donec iudex seu iurati adducantur. Si autem in campis vel silvis magister monete quemquam deprehenderit, 20 de quo habuerit malí suspicionem, et iuratos habere non poterit, sed aliquem alium probum virum vel duos, cum hiis sibi custodiam adhibeat, sicut dictum est ante. Si vero suam tantum familiam 2!> circa se habuerit, illum, quem impetere nititur, ad civitatem duci faciat et a indice sibi postulet duos concedi iuratos, qui verba illius argute;i et quicquid coram illis iuratis idem deprehensus professus 30 fuerit, in irritum non poterit revocari. Et sic fiat de qualibet causa; cum iurati per preces alicuius inducanturl vel a indice mittuntur ad audiendum aliqua promissa vel verba alicuius, quicquid se ss audivisse protestantur, revocari non poterit. Si vero non vocati nec postulati ----·----------·---------------- - - [A]. Y) ita A. - z) In lineae 27 margine sinistro ,de falsis denariis' manu A 1 scriptum legitur A. [B]. i) ,audiant' fortasse deest B. - i) Ex ,inducentur' inter scribendum corr. B. 40 5 1249 EX. (13] Quod si falsi denarii aput aliquem probum hominem inventi fuerint et 10 si idem horno dicit, quod alter probus horno dedit ei illos denarios, ille alter horno melius potest se metseptimus expurgare, quam ille primus horno possit eum metseptimus convincere.ªª 15 20 25 30 (14] Nobis civibus expedire videtur, ne in aliqua civitate regni piures sint indices nisi unus propter concordiam et pacem. [15] Si iurati in matutino colloquio aliquem acusaverint et si iudex cum ipsis indicare bbnoluerit, iurati innocentes erunt et iudex in culpa remanebit; si autem as mora procedente adhuc indicare noluerit, debent iurati ipsum monere, ut iudicet et NUM.177. 301 in foro seu taberna quicquam audierint, accusatus ab eis dicta sua coram iudicio poterit revocare. Si autem enormes actus alicubi viderint, ut vulneraciones, baculaciones sive capillaciones et evaginatos gladios vel cultellos vel aliquid talium, accusatus ah eis convincetur. Item de falsls denarlis. Si falsi denarii apud aliquem honestum virum inventifuerint et si idem* dixerit, sibi tales denarios esse datos ah alio viro illese fame, respondens metseptin1us se melius expurgare poterit, quam actor eum possit convincere metseptimus. g¡k autem professus fuerit, se a monetario tales recepisse de• • nar1os, extunc 1netsept1mus monetarium melius convincere poterit, quam monetarius se possit metseptimus expur- gare.k De lorma manlloquiorum. Nobis ci'\·ibus expedire videtur, ne* galiqua civitate regni plures sint iudices quam unus propter concordiam et pacem; et quamdiu aliquis iudicio utitur, si ante iuratus fuerit, loco iurati nullum poterit acensare. Item statim sumpto iudicio iuramentum in sancturio' prestabit, quod iustum iudicium nec propter personas nec perper' munera corrumpat, set pauperi sicut diviti iudicet secundum formam legis institutam. Item si iurati in matutino colloquio aliquem acct1saverint et si iudex in indicando necgligens exstiterit, iurati innocentes erunt et iudex in culpa remanebit; si autem mora procedente adhuc indicare noluerit, a iuratis moneatur, ut iudicet et satisfaciat conqueren[A]· ªª) Hoc loco scriba A crzicem delineavit, quod signum in dextro repetitur margine cum annotatione ,Quere in tali signo in inferiori linea, si autem, quod monetarius etc.', e/. inferius sub iii) A. bb) In lineae 29 margine sinistro manu A 1 ,de iudice' scriptum legilur A. 4() [B]. k-k) Vide art. 66 vers. A. - 1) ,pp' loco ,proptcr' B. 302 NUM. 177. 1249 EX. satisfaciat conquerentibus, ne facilitas tibus, ne facilitas venie pariat incentivum devenie pariat incentivum delinquenti.cc linquenti. (16] Ubicunque iudici cedit aliqua emenda, parva vel magna, induciare debet quatuordecim diebus; et transactis illis diebus cum aliquo iurato accipiat emendam suam; quod si non fecerit, nullamdd emendam postea superaddere debet et sem¡>er coram aliquo iurato accipiat emendam.suam. [17] Si contingat aliquem hominem de aliquo indice querimoniam facere, iudex aliquem iuratum ponat in loco suo et de omni querimonia respondeat sicut alter horno; si autem respondere noluerit, tuncee iurati te11eantur dicere sibi, quod ipsum super hiis coram maiori indicio acusabunt secundum verbum legis: Tu legem patere, quam ipse tuleris. [18] Omnes querimonie, · que fiunt ubicunque, revocari possunt preter illas, que coram quatuor se tate aliqua, pro tribus marcis fideiussores ponat, ut querimoniam suam exsequatur; et si defecerit in sua causa, vel non exsequendo querimoniam, culpabilis in tribus marcís erit. 10 [24a] Item si aliquis extra terminos regales residens in civitate nostra pro debitis super aliquem querimoniam moverit, infra triduum sibi fiat iusticie complementum. Item nullus aliquam he- 15 reditatem obligare alteri vel resignare tenetur, nisi coram iudice et iuratis. Si vero iudex obierit alío succedente, per iuratos illos nichilominus, qui ob1igacionem recipit, suam iusticiam obtinebit. 20 [25] Si quis vero alteri hereditatem De reslgnaelone heredltatum alieulus. Si suam coram indicio iure resignaverit, re- quis* alteri coram iud icio hered itatem ceptor tenetur dare iudici XII denarios, suam rite resignaverit, receptor tenetur dare iuratis totidem, scriptori duos. iudici XII denarios, iuratis tottidem, scriptori [26] Si quis querimoniam suam ad iuratos deduxerit et si sibi coram iudice vel iuratisii astiterint, querimonia sua prevalebit.1l duos. Si quis querimoniam suam ad iuratos deduxerit et* sibi coram indice vel iuratis aliis astiterint, querimonia sua prevalebit. Sic videlicet, si fuerit de actibus enormibus vel de promissis factis coram iuratis 3•t a iudice missis vel precibus obtentis, sed non de quibuslibet verbis ociosis in foro vel in tabernis casualiter ventilatis. Item si respondens carere noluerit, oportebit iuratos obtinere iuramento, quod testan- :~:> tur. Item si quis iuratorum interrogatus ---------·--------------------------------~ [A]. ll) Roe loco scriba A signum crucis posuit, quod in dextro membranae margine cum arinotatione ,Hec est forma iuramenti' repetit A. 15) C/. num. 17/11art.18. 5 1249 EX. [27] Ego cum iuramento conprehendo, quod feci domino deo et domino nostro regi et vobis, domine iudex, et meis coniuratis, quod verba illa insta to suntmm et vera. [28] De omni iuramento, quod coram iudicio iurari debet, si de gracia dimittitnr, iudici cedent XII denarii, scriptori duo ah illo, qui iurare debuit. is [29] In omni iuramento quilibet 20 25 30 35 horno erholunge habere potest, nisi in indicio peremptorio, quod semel fit in anno post festum phasce. NUM. 177. 305 pro sentencia illam induciare ad maniloquium velit, iuramento optineat, quod illa vice talem sentenciara nequeat invenire; et ad hoc a iuratis vel a movente querimoniam vel a indice compellatur. Modus et forma lurandi a iuratls.m Ego cum iuramento conprehendo, quod feci domino deo,* domino nostro regi et vobis, domine iudex, et meis coniuratis, quod verba illa iusta sunt et vera. De remlsslone iuramenti. De omni iuramento, quod coram indicio fieri debet, si de gracia dimittitur, iudici cedent XII denarii, scriptori duo ab eo, qui iurare tenebatur. De eo, quod dieitur erholunge. In omnibus causis, que coram iudiciis tractantur a fes to Nativitatis Domini usqne post octavas pasche proxima feria VIª, qua die iudicio peremptorio presidendum est, quilibet horno iteracionem sue cause, quod vulgo erholunge dicitur, habere poterit, quam in die iudicii peremptorii nullus habere poterit. [29a] Quatuor autem causas excipimus ab hoc rigore iuris: videlicet homicidium, stuprum sive violacionem virginum, vicium falsitatis denariorum vel argenti, invasionem domus, quod vulgariter heimsuch dicitnr; pera quarum qualibet causarum si horno convictns fuerit, in vita dampnatur; si aliqua harum causarum in diem iudicii peremptorii iudicanda ceciderit, reus causam suam induciare poterit usque in diem proximam sequentem; et iterum ab illo die in diem terciam, in qua nullo ulteriori optento termino oportet vel gracia composicionis, vel inris rigore causam terminari. Omnes causas [A]. mm) In lineae 41 margine sinistro scriba A 1 scutum delineavit, cui verba ,de iuramento' inscripsit A. 40 [B]. m) ,ratis' super linea scriptum esl B. 306 NUM. 177. 1249 EX. ----- ------------ -- - - - -- - - -- - - - - - -- -- -- -- [30] Si quis horno iuramento de aliqua causa vel culpa se expurgare debuerit cum testibus. et si adversarius suus contra" aliquem illorum excipere voluerit vel aliquem reicere, hoc debet facere antequam manus in cruce ponant; quod si non fecerit,nn iuramentum illorum stabit. [31] Si quis iuratorum in aliquo deliquerit, coram iudice et iudicio sicut alter horno respondebit nec amplius quam secundum suum delictum cum iusticia punietur. [32] Et nullus iuratorum ab aliquo homine interrogatus per iuramentum suum vel per fidem suam teneatur respondere nisi solo domino regeii, preter in causis iudiciariis a suo indice requisiti.ii (33] Si vero aliquis iuratorum alicui pro quacunque causa coram indicio astare voluerit cum suo iuramto,00 aponantur ei custodes, duo iurati vel piures, qui verba sua audiant et diiudicent, et secundum quod ipsi confirmabunt, verba sua sic rata habeantur. [34) Quicunque coram iuratis et indicio aliquam sentenciam latam reclamaverit et dixerit se meliorem velle invenire vel inducere, et si non fecerit, qualescunque expense excrescent super hoc negocio, ipse solvet; insuper stabit iudiciii pena LX solidorum et cuilibet iurato in XXX; isti solidi debent esse breves. [35] Cuicunque coram indicio et iuratis habundans iusticia facta fuerit et hiis si1niles eodem iure volumus tern1i- • nari. De vigore testanclum. Si quis hominum de aliqua causa vel culpa iuran1ento cum testib us se expurgare debuerit, et si 5 adversarius eius contra aliquem testium excipere habuerit vel aliquen1 eorum reicere, hoc• faciat antequam manum cruci impon:t; quod si non fecerit, iuramentum eius stabit. De iuratls. Si quis iuratorum in aliqua" 10 dereliquerit" vel excesseritn, coram iudice et iudicio sicut alter horno respondeat nec amplios quam• suum delictum requirat, cum iusticia puniatur. Item nullus iuratorum* per*U suum \Tel per fidem suam interrogatus is alicui alteri respondere tene•t ur nisi solif domino regi, sed in causis iudiciariis a suo indice requisitus testimonium con1pellitur perhibere. Item si* quis iuratorum pro quacun- 20 que causa coram indicio alicui astare voluerit cum suo iuramento,0 apponantur ei duo iurati custodes,* qui verba sua et formam verborum audiant et diiudicent, et • secundum eorum confirmac1onem verba sua• 25 rata habeantur. De arguente sentenclam. Quicunque coram iuratis et iudicio aliquam sentenciam latam reclamaverit* dicens se meliorem velle invenire vel inducere, et si non fecerit in instanti, 30 qualescunque expense excrescent super hoc negocio, ipse solvet; et preterea stabit suo iudici in pena LXª solidorum et cuilibet iurato in XXX; et hii solidi sint breves. De appellante contra lus. Cuicunque co- 35 ram iudicio et iuratis habundans iusticia facta [A]. nn) Genuine ,fecerite' scriptum, sed radendo correctum est A. - 00) ita, titulus enim deest A. [B]. n) ,ss' ínter scribendum corr. B. signum duarum linearum additum est B. - º) In sinistro margine lineae 45 posteriore manu 40 1249 EX. illam contempserit appellans indebite ad dominum regem, stabit in pena X talentorum; si autem iudex et iurati ipsi non satisfaciunt, extunc libere se trahat, s ubicunque voluerit, postquam sibi ii1sticiam contradixerint; de predicta autem pecunia due partes cedent i11dici, tercia iuratis. [36] Volumus, ut nullus coram ali- 10 quo iudicio de aliquibusii causis incusari possit, quam de tribus. (37) Si quis aliquem hominem in indicio pro debitis suis obtinuerit et non habens, unde solvat, et si creditor carere tá noluerit, iudex eum, cuiPP solvere tenetur, manu propria creditori tradat;et sic tenebit eum nec in frigore nec in calore, set ferro manuali et pascet eum qrataqq parte panis, qui emptus est pro denario, NUM. 177. 307 f uerit et illam contempnens appellet indebite ad dominum regem, stabit in penaP X talentorum; si autem iudex et iurati sibi non satisfecerint, extunc libere ad aliud iudicium appellabit, postquam fuerit iusticia denegata; de predicta autem pecunia due partes cedent iudici, tercia iuratis. De numero causarum. Volumus, ut nullus coram aliquo iudicio de pluribus causis incusari possit, quan1 de tribus. De debitori.g Si quis alium pro debitis suis in iudicio detinuerit* non habentem, unde solvat*, si creditor carere noluerit, iudex debitorem manu propria creditori trada;*' quem nec in frigore nec in calore distemperato tenebit, sed ferro manuali et pascet eum quarta parte panis* empti pro uno denario, et cifo aque; si vero furtim effugerit, extunc credi- 20 et ciffo aque; si vero furtim effugerit, tor, ubicunque ipsum rapuerit, cum scitu extunc creditor, ubicunque ipsum ra- iudicis* captivum detinebit. puerit, cum scitu iudicis ipsum captivum tenebit. (38] "ltem volumus, quod duo fra- 2s tres non. possint esse iurati simul, nec pater et filius simul, nec frater fratri88 in testimonio astabit, nec filius patri suo astare poterit, nec eciam pater suo filio astabit.rr 30 [39] Si aliquis conquestus fuerit co- De movente querimoniam. Si aliquis conram indicio non sub recto nomine respon- questus fuerit coram indicio non sub recto nodentis, respondens autem propterea libe- mine respondentis, respondens* propterea libera1"i non potest, set prolocutor pene subiacebit minori, scilicet'' XII denariorum. 35 (40] Si quis pro aliqua causa preconi rarif non poterit, sed prolocutor pene minori subiacebit, videlicet XII denariorum. De iure preeonls. Si quis pro aliqua causa presentatus fuerit vel suo debitori, nemini preconi presentatus fuerit vel suo debitori,. [A]. PP) ,e' ex ,q' fortasse radendo correcta, ,i' manu scribae A superscripta est A. qq) ita loco ,quarta' A. rr-rr) Alia manu (A 2) scriptum est A. 88) ,fratri' ex ,frater' manu A 2 radendo correctum est A. tt) Post ,scilicet' scriba A iterum verbum ,minori' scripsit~ 40 sed punctis suppositis delevit A. [B]. P) Ex ,pene' inter scribendum corr. est B. q) ,liba' B. 308 NUM. 177. medio tempore pro aliquaªª causa respondebit; et si effugerit illos, quicunque actor ipsum primus rapuerit, illi utique respondebit. (41] Expedit enim, ut quicunque faber alicui viro vel mulieri falsas claves vel uneos vel clavos fecerit, et si cum tribus testibus victus fuerit, manu carebit, ut supradictum es·t,16 et si se expurgare voluerit, mettercius in cruce se expurgabit; de ista pena cedet tercia pars acto- 1249 EX. nemini medio tempore pro aliqua" causa respondebit; et si illos effugerit, quicunque actorum ipsum primus deprehenderit, illi utique respondebit. [40a] Item quilibet preco testin10- ~ nium perhibere poterit, si aliquem pro debitis vel res alicuius in domo alterius interdixerit. Item si aliquem citaverit, interrogatus a indice de hoc testimonium perhibebit. 10 (40b] De lure notarll. Item quilibet iuratus notarius civitatis quicquam in tabulis suis collegerit, sive sit iuramentum vel proscripcio alicuius vel aliquos incusatos pro vulneribus vel pro aliis 15 causis, interrogatus de hiis testimonium perhibere poterit sicut alter iuratus, nisi tune ab aliquo iuratorum suum testimonium cassum et vanum conprobetur. De labro faclente lalsas claves. Expedit 20 eciam, ut quicunque fabrorum alicui viro vel muJieri falsas claves vel uncos• fecerit,• si cum tribus• victus fuerit, manu privetur, vel eam redimet cum X marcís, set si se expurgare voluerit, mettercius in cruce prestabit iura- 2s mentum; de ista pena cedet tercia pars ri, tercia iudici, tercia iuratis. actori, tercia iudici, tercia iuratis. [42] 00 Deinde ab universis ratum habeatur, si alicui privilegium aliquod fuerit datum super qnidcumque hoc est, si privilegium rectum fuerit, utatur, si autem falsum fuerit, nichil plus perditurii nisi illud, super quo privilegium illud est donatum.• 30 [43] Omnes decrevimus unanimiter De blasphemante. Omnes decrevimus una- 35 et devote, ut quicunque domint1m deum, nimiter et devote, ut quicunque• deum•, vel vel dominum Ihesum Christum, vel bea- beatam Mariam, vel sanctos dei, vel sacra[A]. uu) ita loco ,alía' A. - v11-uv) Alia manu (A 2) scriptum est A. 1•) Superius nihil invenitur. 1249 EX. tam Mariam, vel sanctos dei, vel sacramenta ecclesie blasphemaverit, statuto papali puniatur, videlicet septem diebus dominicis cum corrigia circa <.~ollum nudi- 5 pes trahatur ante processionem circa ecclesiam parochialem; et hiis diebusii sex diebus ieiunet in pane et aqua nullam ecclesiam medio tempore ingressurus; si autem penitenciam contempserit, sepul- 10 tura carebit; si autem se redimere voluerit, detww ad opus ecclesie XXXX solidos vel triginta, vel secundum posse suum. (44) Item volumus, ut quicunque aliquem iudicem vel iuratum coram iudits cio arguerit, stabit in pena, iudici in LX solidis, cuilibet iurato in XXX, tribus testibus convictus vel solo iurato; si autem iudicem vel iuratum aliquem presumptuose vituperaverit dicendo eum vi- 20 lissimum vel traditorem vel hereticum, tune tribus dominicis ibit ad parrochiam, in puplicaii statione stans in alto coram omnibus dicet: Si talia dixi de indice vel de iurato, mentitus sum sicut vilissimus; 2s percuciendo se manu propria tribus vicibus in os suum. 30 [45] Si autem aliquis alicui suo parí vel suo concivi fecerit, pene solidorum subiacebit convictus, sicut ante dictum est. [46] Si autem scurro vel lotarus aliss cui fecerit, ad statuam flagelletur et de civitate et de terminis eius pellatur. [47] Si quis de spolio vel de furto incusatus fuerit et nichil aput3:~ inventum fuerit, simplici iuramento expurgabitur; NUM. 177. 309 menta ecclesie blasphemaverit, statuto papali,* videlicet VII diebus dominicis cum corrigia circa collum nudipes trahatur ante processionem circa ecclesiam parrochialem; et hiis *sex diebus ieiunet in pane et aqua nullam ecclesiam medio tempore ingressurus; si autem hanc contempnens penitenciam moriatur, sepultura carebit; si vero pecunia satisfacere voluerit, det ad opus ecclesie XL solidos vel XXX, vel secundum posse suum. De arguente ludlcem vel iuratom. Item volumus, ut quicunque aliquem iudicem vel iuratum coram indicio arguerit, stabit in pena, iudici in LX solidis, cuilibet iurato in XXXª, tribus testibus convictos vel solo iurato; si autem iudicem vel iuratum aliquem presumptuose vituperaverit dicendo eum vilissimum vel traditorem vel hereticum, tune tribus dominicis diebus ibit ad parrochiam, in publica stans stacione in alto coram omnibus dicet: Si talia dixi de indice vel de iurato, mentitus sum sicut vilissimus; percuciendo se manu propria tribus vicibus in os suum. [44a] Si talem satisfactionem contempserit, si iudici et iuratis placuerit, super collum suum proscribatur. Si autem aliquis alicui sibi pari vel suo concivi fecerit, pene solidorum subiacebit convictos, sicut ante dictum est. Si autem scurro vel lotarus alcuiO fecerit, ad statuam flagelletur et de civitate et• terminis eius pellatur. De lneusato spollls. Si quis pro spolio et • furto incusatus fuerit et nichil apud 1psum inventum fuerit, simplici iuramento expurga- 40 fA]. ww) ex ,detur' fortasse radendo correctum A:. - =) Ita, ,ipsumc deest A. 310 NUM. 177. si autem secundo, mettercius, si tercio,1111 metquartus, si quarto, acusancium testimonio subiacebit. (48] Si aliquis preconi presentatus fuerit et ibídem pernoctaverit, dabit preconi quatuordecim denarios, et nichil de rebus suis amplius accipiet; si autem non pernoctabit, dabit ei sex denarios et liber exibit. (49] Pro incendio si quis captus fuerit, ingne peribit. Si vero incendium fecerit et recesserit et si postea deprehensus fuerit et si minas ince·nsió.nis antea fecit, cum septem viris convincetur; si autem in iudicio comparuerit, metseptimus expurgabitur; si vero in fuga detentas fuerit, iterum cum:i~ septem ' 7 iris convince- tur. (50] In incendio si quis furtum fecerit valens LX denarios, suspendatur; et si quis fact<) incendio alium vulneraverit, victus tribus testibus decollabitur. Si quis vero evaginato gladio in incendio aliquem vulnerare voluerit, victus duobus testibus manu carebit; et si aliquis alicui minatur incendere coram honestis viris, qui audiunt, ille, cui minas fecit, si vult, potest eum convincere mettercius, si autem non vult, quia non audivit, per alios tres vi1'os, qui audiverunt, potest eum • conv1ncere. (51] Item omnis sacrilegus, qui in ecclesia furtum fecerit, rotali penaii sub- iacebit. (52] ·Statuimus, ut nullus mercator, institor, tabernator vel iudeus nec aliquis aliquas res ecclesiast.icas in pingnore vel ad servandum recipiat, nisi sub certo tes- 1249 EX. bitur; si autem secundo, mettercius, si tercio, metquartus, si quarto, actorum testimonio subiacebit. Si* quis preconi presentatus fuerit et apud ipsum pernoctaverit, dabit preconi 5 XIIIIºr denarios, et nichil de suis rebus amplius accipiet preco; si autem non pernoctaverit, dabit ei sex denarios et liber exibit nullam in rebus suis sustinens lesionem. De lncensoribus. Pro incendio si quis 10 captus fuerit, igne peribit. Si vero incendium fecerit et effugerit et* postea deprehendatur et si minas incensioneso antea fecit, cum septem viris convincetur; si autem *indicio volu11tarie astiterit, metseptimus expurga- ts • bitur; set si* in fuga detentus fuerit, iterum cum VII viris convincetur. In incendio si • qu1s furtum fecerit valens LX denarios, suspendatur; et si quis 20 facto incendio aliquem vulneraverit, victus tribus testibus decolletur. Si quis vero evaginato gladio in incendio aliquem vulnerare • voluerit, victus duobus testibus manu pr1vetur; et si aliquis alteri minatur incendium 25 coram honestis viris, qui audiunt, ille, cui minas incussit, si vult, potest eum convincere mettercius, si autem non vult, quia non audivit, per alios tres viros, qui audiverunt, potest • eum conv1ncere. 30 De sacrilego iudicium. Item omnis sacrilegus, qui in ecclesia furtum fecerit, rotali pena' subiacebit. De rebus ecclesle. Statuimus, ut nullus 35 mercator, institor, tabernator vel iudeus nec aliquis alter aliquas res ecclesiasticas in pignore vel ad servandt1m recipiat, nisi sub certo [A]. UU) Sequitur ,met& manu scribae A scriplum, sed punctis suppositis delelum A. zz) Post ,cum' scriba A ,sp' scripsit, quod una linea delevit A. 40 5 1249 EX. timonio; et si quis contra fecerit, pena condecenti punietur. (53] Si quis alicui indingnanter ala- 10 pam dederit vel in dentes percusserit, tribus testibus. convictus marcam argenti dabit, tres fertones leso, i11dici cedet unus. 15 20 [54] Si quis aliquem hominem baculis et fustibus percusserit vel crinibus ad 2s terram proiecerit et conculcaverit, victus duobus testibus manu carebit. (55] Districte· volumus, ut, si quis virginem vel mulierem aliquam violenter 30 oppresserit, decollabitur; tali autem modo vincetur: si virgo vel mulier conquesta fuerit se oppressam in campo, sufficit ei unus testis, sive sit pastor sive alter horno. In civitate vero duo sufficiunt; as si autem virgo vel mulier laniata vestibus et sanguuinolentaªªª conquesta fuerit non habe11s testes aliquos, incusatus coram indicio duobus testibus expurgabit;ªªª si autem non laniata vestibus 40 [A]. ªªª) ita A. NUM. 177. 311 testimonio; et si quis contra hoc fecerit, tali pena* punietur. (52a] Si res fuerit iuxta valorem unius marce, marcam solvet. Si iuxta X marcas, illas solvet, vel manu privetur. Si ultra X marcas, eolio privetur. De X autem marcis tercia pars cedet ecclesie, tercia iudici, tercia iuratis. De alapizante allnm. Si quis alteri a1a pam indignanter dederit vel ad dentes percusserit, tribus convictus testibus ac... tori dabit marcam, iudici marcam, iuratis %marcam. (53a-c] De vigore pacls lndlcte. Qui pacem sibi a indice indictam verbis violaverit, actori in LX solidis respondebit. De gladloO evaginante. Q11i gladium coram iuratis evaginaverit super aliquem, convictus, actori cedet una marca. De vulnere lacto a pau.r Si quis alium vulneraverit et eide1n satisfacere non poterit pro vulnere duelli, amputetur sibi manus. De baculante. Si quis alium* baculis aut fustibus percusserit vel crinibus ad terram proiecerit vel pedibus conculcaverit, victus duobus testib.us manu priveiur, vel ipsam redimet cum X marcis. De vtolaclone virginum et stupro. Districte volumus, ut, si quis virginem veJ mulierem• violenter oppresserit, decoJletur; tali autem modo vincetur: si virgo vel mulier conquesta • fuerit se in campIS oppressam, sufficit ei unus testis, sive sit pastor vel alter horno. In civitate vero duo sufficiunt; si autem mu1i er vel virgo laniata vestibus vel sanguinolenta conquesta fuerit non habens testes aliquos, incusatus coram iudicio duobus testibus expurgabitur; si autem non Ianiata vestibus (B]. r) Ita B, fortasse ,pari' legi potest. 312 NUl\I. 177. nec sanguuinolentaªªª conquesta fuerit, incusatus se solus expurgabit. [561 Et si mulier communis se oppressam conqueritur et oppressor comparuerit, iudex ei satisfaciat de consilio aliquorum. [57] Si quis alteri uxorem suam legitimam deduxerit et si cum septem testibus victus fuerit, sentenciaªªª pali subia- cebit. (58) Et si aliquis aliquem iuxta uxorem suam deprehenderit et si ambos interfecerit, vocatis indice et iuratis ambo ita mortui palo trucidentur; si autem unus illorum interfectus fuerit, sive vir sive mulier, et alter effugerit, interfector hoc mettercius in cruce probabit et nulli exinde pene postea subiacebit. Si vero vir aut mulier cum vulnere effugerit et postea aliquis illorum detentus fuerit, si septem testibus victus fuerit, convictus vero capitali sentenciaªªª snbiacebit. (59] Si aliquis Iegitimam habuerit 1249 EX. nec sanguinolenta conquesta fuerit, incusatus se solus expurgabit. Set si mulier conmunis se oppressam conqueritur et oppressor conparaverit, iudex ei satisfaciat de consilio aliquorum. De alterante eum alla muliere. Si quis alteri uxorem suam legittimam deduxerit et si cum VII testibus convictas fuerit, sentencie pali subiacebit. 10 Item si *quis aliumo iuxta uxorem suam legittimam deprehenderit,* si utrumque interfecerit, vocato iudice et iuratis ambo sic mortui palo trucidantur;' si autem una personarum interfecta fuerit,* altera etlugi- t5 ente, interfector hoc mettercius in cruce probabit et nulli exinde pene* subiacebit. Si vero aliqua personarum cum vulnere effugerit et postea* detenta fuerit,* VII testibus convicta capitali sentencie subiacebit. 20 ltem si* quis Jegittimam habuerit et et ipsa vivente in aliis locis aliam super- ea vivente in alio loco aliam superduxerit,• duxerit, si convictus fuerit, decollabitur. convictas insta sentencia, decolletur. 25 [60] Et si quis legitimam suam sine ltem si quis suam Iegittimam sine iusto indicio interfecerit, spiritnali indicio insto iudicio interfecerit, spirituali indicio respondebit. respondebit. (61) Si quis infamatus fuerit, quod De male lnlamato. Si quis infamatus fuenocivos homines teneat, fures et latrones rit, quod nocivos homines teneat, fures et 30 et alios qualescunqne, prima vice amoni- latrones et alios quoscunque, prima vice tus solus excnsabitur; secunda, metter- ammonitus solus excusabitur; secundo, mettercius; tercia, metquartus; quarta, si inventus fuerit, consimili sentencia pucius; tercio, metquartus; quarto, si inventus ft1erit, consimili sentencia puniatur. niatur. ss [62] Si quis alicui filiam suam dedu- De recessu ft.Ile allculus. Si quis alteri filixerit et cum ipsa detentus fuerit, tali modo am suam deduxerit et cum ipsa detentus fuerit, iudicabitur: Iudex vocatis iuratis, civibus tali modo iudicetur: Iudex vocatis iuratis, ciet amicis, filia in medio statuetur libera, vibus et amicis, filia in medio statuetur libera, nullis sibi minis inpositis, viro tamen pre- nuJlis sibi minis impositis, viro tamen presente; 40 1249 EX. NUM. 177. 313 sente, ut cum voluntate sua vadat, adbbb et propria voluntate* vadat, ad quem voluerit; quem voluerit; si ad virum ibit, nullum si ad virum ierit, nillumu sequetur iudicium; erit iudicium; si autem ad amicos ierit, vir decollabitur. s [63] Si filius vel filia alicuius hominis religionem intraverit et professus fuerit, post mortem parentum de bonis ipsorum nichil habebit, nisi sicut alii pauperes Ihesu Christi. 10 (64) Quicunque filium vel filiam vel amicum alicuiusbbb seduxerit ad vendendum vel alio modo aligenaverit, rotali penaªªª subiacebit. [65] Nullius hominis filius, servus et 15 amicus, qui suo pane vescitur, plus detesserare possit, quam sub suo cingulo co11tinetur; et qui plus in ipso aliquo ludo lucrabitur, nichil habebit; et si aliquis cum falsis tesseribus vel aliquo falso ludo 20 lucratus fuerit aliquid abecc aliquo et convinci poterit duobus testibus, et ille, qui perdidit, in nullo sibi respondebit, set pro si* ad amicos *erit,u vir decolletur. De lntrante religionem. Si filius aut filia alicuius* religionem intraverit et professus fuerit, post mortem parentum de bonis eorum nichil habebit, nisi sicut aJii pauperes Ihesu Christi. De sedoetorlbus. Quicunque filium aut'· filiam aut' amicum alicuius seduxerit ad vendendum vel alio modo alienaverit, rotali penafl subiacebit. De tesserantibus. Nulltis hominis filius, servus et amicus, qui suo pane vescitur, plus detesserare potest, quam sub suo cingulo continetur; et qui plus in ipso aliquo ludo lucrabitur, nichiJ habebit; et si a1iquis cum falsis tesseribus vel ali~ falso ludo8 lucratus fuerit aliquid ab ali~, *convictus duobus testibus, hiis,f1 qui perdidit, in nullo sibi respondebit, set pro deceptore amplios habebitur deceptore amplius habebitur et iudici in et iudici in X solidis respondebit. X solidisddd respondebit. 25 (66] Si quis equn1eee suum cum iusti- De anvanc equorum perditorum. Si quis cialll aput aliquem detinuerit, quod di- equum suum apud alium detinuerit cum citur anevanc, iudici cedento110 triginta denarii, scriptori duo; si autem ille dicit se equmeee aput alium emisse et 30 ad illum vult deducere, quod dicitur in vulgari schuben, sic deducetur, donec verus venditor inveniatur, et tune cum iusticia equseee optinebitur; et si quis in aliquohhh loco equmeee suum obtinere volui ure, quod dicitur anvanc, iudici cedent XXXª denarii, scriptori duo; si autem ille • dixer1t se equum apud alium emisse et ad illum vult deducere, quod dicitur in vulgari schiben, sic de uno ad alium deducetur, donec verus venditor inveniatur, et tune cum iusticia equs' obtinebitur; et si quis in aliquo loco equma suum obtinere voluerit, ipsemet 35 [A]. bbb) Verbum manu scribae A super linea additum exslat A. cec) lnter ,ab' et ,aliquo" spatium in latitudine 5 circiter litterarum vacuum relictum est A. ddd) In 77 lineae margine sinistro manu scribae A 1 scutum delineatum exstat, in quo verba ,de equis' inscripta sunt A. eee) ita A. 111) ,ci' super linea manu scribae A additum est A. ggg) Inter ,cedent' et ,triginta' spatium in latitudine 6 litterarum circiter vacuum relictum est A. hhh) lnter 40 ,aliquo' et ,loco' spatium latitudine circiter 6 litlerarum vacuum relictum est A . ....-._. (B]. 8 ) Ex ,ludi' inter scribendum corr. B. - ') ,au' B. 314 NUM. 177. erit, ipsemet curo duobus vicinis suis iuramento super equmeee facto optinebit; si autem aliquis civis equmeee suum optinere voluerit, cum solo concivi suo et alio probo viro mettercius optinebit consimili iuramento;iii si autem11z dicit, quod monetarius dederit ei, tune ipse metseptimus melius potest monetarium convincere, quam monetarius metseptimus se defendere.mmm (67) nnnomnes unanimiter ratum habere volumus, ut omnis invasor domus capite puniatur; tali autem modo vincetur: Domesticus, qui invasus est, ex utraque parte domus sue duos vicinos suos habebit testes; quos si habere non potest, 11 unum habeat trans viam, alium vero vicinum suum et alios probos viros; et si eundem invasorem vivum vel mortuum hosspeseee in domo sua retinuerit, predictis testibus convictus, vel uno iurato, capitali sentencia puniatur; si autem invasor 11 quoquo000 modo effugerit et post hec innocens esse voluerit, cum probis vi.ris in cruce se metseptimus expurgabit, vel uno iurato; si vero sinplex querimonia de aliquo invasore facta fuerit, solus in cruce se poterit expurgare. (68] Quincunque pro homicilfdio incusatus fuerit, curn sinplici querimonia in cruce se solus expurgabit; et quicunque civium habet infra murum civitatis de hereditate ad triginta marcas, pro homicidaeee fideiubere potest; si quis autem 1249 EX. cum duobt1s suis vicinis iuramento super equma prestito obtinebit; si autem aliquis civis equmg suum optinere voluerit, cum solo co11civeo suo et alio probo viro mettercius optinebit consimili iuramento. 5 10 De hoc, quod dlcltur helmsuche. Omnes • unanimiter ratum haberl volumus, ut • omn1s invasor domus capite privetur; tali autem modo vincetur: Domesticus, qui invasus est, ex utraque parte domus sue duos vicinos suos 15 habeat testes; quos si habere non potest, unum habeat trans viam, alium vero vicinum suum et alios probos viros; et si eundem invasorem vivum aut' mortuum in domo sua hospes retinuerit, predictis testibus convictum,o vel 20 uno iurato, sibi inferat sentenciam capitalem; si autem invasor quocunque modo effugerit et post hec innocens esse voluerit, cum probis viris se metseptimus in cruce expurgabit, vel uno iurato; si vero simplex queri- 25 monia de aliquo invasore proposita fuerit, solus in cruce se• expurgabit. De simpliclter accusato. Quicunque pro homicidio incusatus fuerit, per simplicem so querimoniam in cruce se solus expurgabit; et quic11nque civium habet infra muro~ civitatis de hereditate ad XXXª marcas, pro homicidio potest fideiubere; si quis* de homicidio [A]· iii) Signo crucis supposilo scriba A cohaerentiam huius arliculi cum articulo 35 num. 14 (vide notam aa) significavit A. lll) lnter ,autem' et ,dicit' spatium in latiludine circiter 6 litterarum vacuum relictum est A. mmm) In fine lineae spatium vacuum in latiludine circiter 7 litterarum relictum est A. nnn) Quae sequuntur, in membranae tergo scripta sunt; in lineae primae margine sinistro manus A 1 scutum delineavit, cui verba ,de invasore domus' inscripsit A. ººº) In tertiae lineae margine sinistro manus A 1 scutum delineavit, cui verba 40 ,de hornicidio' inscripsit A. 1249 EX. de homicidio incusatus fuerit et se expurgarePPP voluerit, metseptimus in crt1ce se cum viris ydoneis expurgabit; tamen in hunc modum: Acusatus primo iurabit s se esse innocentem, alii tres iurabt1nt se vidisse innocenciam suam, ultimi tres iurabunt illos quatuor iuste iurasse. (69] Similiter iurabunt, qui vitam suam defendendo aliquem occidunt; et 10 si acusatus fugam dederit vel comparere noluerit, de predictis triginta marcis cedent inimicis XXIII n1arce, iudici quinque marce, iuratis due marce. (70] Pro homicidio si quis proscripts tus fuerit, sine omni contradictioneqqq civitatem anno et die vitabit; si autem transacto anno graciam inimicorum habuerit, antequam civitatem intret, iuratis marcam argenti dabit et iudici dimidiam. 20 [71] Quincunque in una civitate domini regís proscriptus fuerit '1el in alio aliquo loco, in omnibus civitatibus et locis rengni et terris proscriptus habeatur; et nullus baro vel nobilis vel miles rengni 2s vel provincialis ipsum tenere vel defendere presumat; et si quis proscriptus fuerit et postea detentus, insto indicio condem- nabitur.rrr (72] Desss duello pro vulnere iudici ao cedet dimidia marca; si autem ille, qui vulneratus est, duellum indixerit et adversarius suus componere voluerit, iudici cedet una marca; si autem circulum intraverint et super sedes sederint et aduc ss placari voluerint, iudici cedent due marce; si vero ad arbores vel ad valangas perveneNUM. 177. 315 inct1satus fuerit, volens se expurgare, met• • • • sept1mus in cruce suam 1nnocenc1am conprobabit cum viris fide dignis; tamen in hunc modum. Forma lurandl. Accusatus primo iurabit se esse innocentem, alii tres iurabunt se vidisse innocentiam suam, ultimi tres iurabunt illos quatuor iuste iurasse. Similiter iurabunt, qui vitam, quig defendendo vitamu propriam aliquem occidunt; et si accusatus fugam dederit nolens conparere, de predictis XXX marcis cedent actoribus XXIII,* iudici V,* iuratis vero due. De proscrlptis. Pro homicidio si quis proscriptus fuerit, sine omni contradictione civitatem anno et die vitabit; si autem transacto anno graciam inimicorum habuerit, antequam civitatem intret, iuratis marcam* dabit,* iudici 1/1 marcam. Quicunque in una civitate domini regís proscriptus fuerit vel in alio aliquo loco, in • omnibus civitatibus et In locis regni et terris proscriptus habeatur; et nullus baro vel nobilis vel miles ve 1 provincialis regni ipst1m • • • tuerI vel defendere presumat; et s1 qu1s proscriptus fuerit et postea detentas, iusto iudicio condempnabitur. • De vulnere duelli. Pro vulnere d uelll iudici cedet %marca; si autem* vulneratus* duellum coram iudicio indixerit et advcrsarius eius conponere voluerit, iudici cedet* marca; si vero circulun1 intraverint et ad sedes venerint et adhuc conpo11ere voluerint, iudici cedent due marce; si vero super flangas* venirent,* adhuc conponere volentes, [A]. PPP) In lineae 5 margine sinistro manus A 1 scutum delineavit, in quo verba ,iuramenti modus' inscripsit A. qqq) In lineae 7 margine sinistro manus A 1 scutum delineavit, cui verba ,de prosc1~ipto', quae /ere evanuerunt, inscripsit A. rrr) In fine lineae spatium in 40 latitudine circiter 23 litterarum vacuum relictum est A. sss) In lineae 9 margine sinistro manus A 1 scutum delineavit, cui verba ,de duello' inscripsit A. 316 NUM. 177. rint et gladios super eas posuerint et si aduc componere voluerint, iudex tres marcas habebit; si autem gladios suos extenderint et contra se pungnaverint et si aduc adversarius componere voluerit, iudici in''' quatuor marcís respondebit. [73] De duello pro morte, antequam duellum indictum fuerit, iudici cedet una marca. Si autem indictum fuerit, iudici cedent due; si autem circulum intraverint et super sedes sederint et aduc placari voluerint, iudici cedent tres marce; si vero super arbores vel valangas gladios posuerint et si aduc componere voluerint, iudex quatuor marcas habebit; si autem pugnaverint aliquo tempore et aduc componere voluerint, iudici cedent quinque marce. [A]. ttt) ,in' /ere evanuit A. 1249 EX. iudex tres marcas habebit; si autem flangis extractis pugnantes congressi fuerint adhuc• conponere volentes, iudici in Illg marcis reus respondebit. ... :> Pro homicidio, antequam duellum indictum fuerit, iudici cedet• marca. Si autem indictum fuerit, iudex 11 marcas habebit; si* circulum ingressi ad sedes venerint con... 10 ponentes adhuc•, iudici cedent tres marce; si ad flangas venerint et adhuc composicionem admittant, iudex 1111°r marcas habebit; si flangis extractis pugnando congressi fuerint conposicionem adhuc admitten- 15 tes, iudici cedent V marce. [73aJDe forma indicendi duellum. Postquam vulnus aut homicidium a iuratis 20 racionabiliter accusatum fuerit, duellum sic est inducendum;" causidicus actoris sic dicat: Conqueror deo et domino regí et vobis, domine iudex, et iuratis civibus universis, tam pauperibus quam divitibus, 25 omnibus, qui pace et gracia uti desiderant, quod talis vel talis venit ad locum illum, ubi meus amicus, talis vel talis, pacem et graciam habere debuerit, et in eo violavit pacem dei, regís et terre et percussit ei so manifestum vulnus duelli, quod iurati previderunt et pro vulnere duelli accusaverunt. Si autem fuerit pro homicidio, sic est dicendum: Percussit ei manifestum vulnus duelli, per quod de vita migravit ss ad morten1, quod iurati previderunt et pro vulnere duelli accusaverunt; quod si profiteri voluerit, a vobis iudicium super eo requirit, set si negaverit, ipsum profi[B]. u) pro ,indicendum' B. 40 5 10 1249 EX. (74] Quicunque alicui aliquod menbrum nobile preciderit ve}uuu amputaverit vel egecerit, videlicet oculum, nasum, linguuam,eee manum, pedem vel aliquod 1s menbrum ocultum, et si incusatus fuerit, metquartus cum viris ydoneis se in cruce expurgabit; si autem ceciderit, pene quatuordecim marcarum subiacebit; leso cedent X marce, iudici tres, iuratis una 20 marca. (75] Et si quis alicui menbrum aliquod inhabile fecerit, quod dicitur Iemede, gladio vel cultello vel fuste vel lapide vel aliquo alio instrumento et si se expurgare 25 voluerit, mettercius se expurgabit;vv0 et si pro volleist incusatus fuerit, in cruce se solos expurgabit. [76] Et si quis super aliquem vulnus, quod dicitur blutrunst, in indicio optinueao rit, leso in dimidia marca respondebit, iudici et iuratis in dimidia. [77] Si quis pro volleist alicuius interfecti incusatus fuerit, solus in cruce se poterit excusare, et si ceciderit, conque- 35 renti marcam dabit, iudici et iuratis dimidiam. (78] Si quis vero vulneratus vel alio NUM. 177. 317 teri conpellet cum suo corpore contra corpus eius, cum suo propugnatore contra suum, cum omnibus attinenciis, que de iure ad duellum pertinent, ipsum profiteri conpellet hodie, die et iudicio, secundum quod iurati dictaverint et consules consenserint; et requirit a vobis, domine iudex, iustam sentenciam sibi fieri, si duello taliter ipsum salutaverit, quod duello sibi respondere teneatur. De eo, quod dicltur lemde. Quicunque alteri aliquod membrum mobileª deciderit vel amputaverit vel eieccrit, videlicet oculum, nasum, linguuam,' manum, pedem vel aliquod membrum occultum, et* incusatus fuerit, metquartus cum viris ydoneis se in cruce expurgabit; si autem iurando defecerit, pene XIIIIºr marcarum subiacebit; quarum X cedent leso, iudici 111, iuratis una marca. Et si quis alteri membrum aliquod inhabile fecerit, quod lem de diei tur, gladio vel culte1lo vel fuste vel lapide vel aliquo alío instrumento et si se expurgare voluerit, mettercius iurabit; et si pro volleist incusatus fuerit, in cruce se solus expurgabit. De eo, quod dlcltur blutrunst. Si quis super alium vulnus, quod dicitur blutrunst, in indicio optinuerit, Jeso in % marca respondebit, iudici et iuratis in % marca. De volleist lnterfectl. Si quis pro volleist alicuius interfecti incusatus fuerit, solos in cruce se poterit excusare, et si cederitg, conquerenti marcam dabit, iudici et iuratis %marcam. ., Siu quis* vulneratus vel alio modo lesus [A]. uuu) ,vel' manus A super linea addidit A. - vvv) In fine lineae spatium in latitudine circiter 7 litterarum vacuum relictum est A. 40 [B]. u') Super linea posteriore manu signum crucis delineatum est B. 318 NUM. 177. modo lesus fuerit et infra triduum neminer11 nec pro vulnere nec pro volleist acusaverit, postea neminem de tali facto 1249 EX. fuerit et infra triduun1 neminem nec pro vulnere nec pro volleist acousaverit, postmodum pro tali facto nen1inem poterit incuincusare potest. sare. (79) Si quis aliquem presumptuose Si quis alium presumptuose vel arrogan- s vel aroganter invaserit et leserit vel vulne- ter invaserit et leserit vel vulneraverit vel alio raverit vel alio modo male tractaverit, modo male tractaverit, et si" invasus se et sua et si invasus se et sua defendens invasorem defendens invasorem interfecerit i11 domo vel interfecerit in domo vel extra, veritatem extra, veritatem invasionis et defensionis met invasionis et denfensioniseee metsepti- VIlº5 approbabit. io muswww apr(lbabit. (80] De omni vulnere vel lesione, De omni vulnere et lesione, de quibusde quibuscunque iurati super fidem suam cunque iurati super fidem st1am dixerint, quod dixerint, quod sit lemede, ratum habeatur; si autem percussor se excusare voluerit, metterci11s in cruce se poterit excusare. [81] Item si alicui vel aliquibus pro aliquo excessu vel quacunque causa a iudice cora1n iuratis vel aliis probis viris pax data fuerit vel edicta, si quis illam infregerit vulnere vel vulneribus vel alio quocunque n1odo, protestantibus probis viris vel uno iurato, capite punietur; si autem predic·tam pacem verbis infregerit contumeliosis et inhonestis, pecunia punietur, videlicet iudici LX solidos et ~uilibet iurato XXX solidos pagabit, subintellige breves solid<>S. [82] www" Eidem pene subiacebit, qui concivem suum verbis afficiet vituperosis; leso autem satisfaciet secundum cosiliumu iudicis et iuratorum. [83] Item quicunque pacem in die forensi infregerit, victus tribus testibus manu carebit vel redimet eam cum X marcís; et si quis eadem die gladium evasit lemde, ratum habeatur; si autem perct1ssor se excusare voluerit, mettercius in cruce se 15 poterit excusare. De pace servanda. Si quis pacem sibi indictam a indice indirectis operibus, sicut vulnere aut verberibus,w protestantibus probis viris vel uno iurato, capitalem subibit 20 sentenciam, si hanc presumpserit violare; si* verbis eandem violaverit inhonestis, pecunia punietur, videlicet iudici LX solidos et cuilibet. iurato XXXª solidos, qui sint breves. 25 Eide1n pene subiacebit, quicunque concivem suum verbis offenderit vituperosis; leso 30 autem satisfaciat duplici pena solidorun1, quos it1dici persolvebat. De pace diei forensis. Quicunque pacem in die forensi vulneribus infregerit aut vulnere, victus tribus testibus manu privetur 35 vel eam redimet cum X marcis; et si quis (A]. www) In lineae 18 margine sinistro scriba A 1 scutum delineavit, in quo verba ,de pace' inscripsit A. www') Scriba ,I' scripsit, quam puncto suppQsito delevit A. [B]. ") In lineae 82 margine dextro posteriore manu scriptum esl ,domus ... domus' B. "') Deest ,infregerit' fortasse B. 40 1249 EX. ginaverit et neminem leserit, si tribus testibus victus fuerit, pene unius marce subiacebit, iudici in % marca et iuratis in %marca; sizzz autem unus iuratorum s viderit, convictus erit et graciam illius inveniet, quem offendit, sicut potest. [84] Item si quis gladium suum coram iuratis vel aliquo iuratorum evagi- 10 naverit, solvat % marcam,111111 iudici cedent due partes et tercia iuratis; si quis cum preacuto gladio detentus fuerit, in marca argenti punietur et gladius iudici remanebit; si vero fuerint tres gladii, duo is cedent iudici et iuratis unus; si autem communis gladius post interdictum aput aliquem inventus fuerit, ille respondebit in fertone. [85] Si autem preacutus cultellus 20 fuerit, respondebit in %fertone. [86] Si aliquis pauper aliquem vulneraverit vel leserit,zzz cui satisfacere non poterit, sex septimanis in trunco punie- tur. 25 [87] De iure, quod dicitur anevanc, iudici cedent XII denarii, de bove vel de vacca et de quolibet pecore minori quatuor denarii. ~Ul\I. 177. 319 eodem die gladium evaginaverit ad malum alterius, set tamen non Iedat, victus tribus testi bus, pene unius marce subiacebit, iudici in %marca et iuratis in %marca; si autem unus iuratorum viderit, convincetur et graciam eius, quem ledere voluit, inveniet, sicut potest. Item si quis gladium suum coram iuratis vel aliquo iuratorum evaginaverit, solvet %marcam, iudici cedent due partes,* tercia iuratis; si quis cum interdicto preacuto gladio detentus f uerit, in marca* punietur et gladius iudici remanebit; si vero fuerint tres gladii, duo cedent iudici, tercius i uratis; si autem conmunis gladios post interdictttm apud aliq11em detentus fuerit, hic in f ertone res- pondebit. Si* preacutus cultellus f uerit, in Y2 fert one respondebit. Si aliquis pauper aliquem vulneraverit aut leserit, cui satisfacere non poterit, VI septimanis in trunccoº punietur. De anvanc pecorum. Si quis alteri bovem aut vaccam aut taurum magnum impecierit, iure, quod dicitur anvanc, iudici dabit XII denarios, itemo quolibet parvo animali 1111°r. ao [88] Si aliquis bovem vel vaccam vel Item si* quis aliquod animal parvum porcum vel aliquod simile furtim macta- seu magnum furtim n1actaverit et depreverit, si deprehensus fuerit et datorem hensus* datorem suum ostendere nequivesuum monstrare non poterit, mettercius rit, mettercius in cruce se expurgahit; et si se purgabit; et si ceciderit, pro qualitate c~derit,g pro qualitate culpe iudicio puniatur. 35 culpe iudicio- punietur. (89) Quicunque carnesªªªª ad forum De carnlbus diei lori. Quicunque carnes duxerit vel portaverit, eiusdem carnis ad forum duxerit aut portaverit, eiusdem car[A]. XXX) ,i' ex ,e' sine rasura manu A correcta est A. - YYY) Post ,marcam' scriba A ,ad ftrmandam' scripsit et punctis suppositis delevit A. zzz) In lineae 25 margine sinistro scriba 40 A 1 scutum delineavit, cui verba ,de onevanc' inscripsit A. ªªªª) Ex ,cardes' radendo manu A correctum est A. 320 NUM. 177. cutem secum ducat; quod si non fecerit, iudici in XII denariis respondebit. (90] Si quis manipulos cuiuscunque segetis de agris alienis violenter vel furtim acceperit, si deprehensus fuerit, illi, cuius agri sunt, in fertone respondebit; iudici vero in % fertone; si autem nocturno tempore aliquis deprehensus fuerit in facto simili, pro fure condemnabitur. (91] Et quotcunque pecora in segetibus aligenis inventa fuerint, quot pedes pecorum, dominus eorum in tot denariis respondebit domino segetum; in prato vero qui deprehensus fuerit nocte vel die cum pondere graminum, ad iudicem vel ad iudicium duci debet et statin1 de civitate fugari nec ictibus nec iactibus, in anno non reversurus; et si cum equo raptus fuerit cum pondere graminum, iudici respondebit in lotone et leso in duobus. 1249 EX. nis cutem secum recipiat; quod si non fecerit, iudici in XII denariis respondebit. De manlpulis. Si quis manipulos cuiuscunque segetis de agris alienis violenter aut furtim acceperit, si deprehensusz fuerit, agro- 5 rum domino in fertone, iudici in %fertone respondebit; si vero nocturno tempore in facto simili deprehensus fuerit, pro fure condempnetur. Item si alicuius pecora in agro et in to fructibus aut segetibus alterius deprehensa fuerint, quot pedes pecorum*, in tot denariis domino segetum respondebit; in prato vero alterius si quis deprehensus fuerit nocte vel die cum pondere graminum, ad iudicem• 15 ducatur et statim nec ictibus nec iactis' de civitate pellatur, infra annum non reversurus; et si cum pondere graminum in equo dueto raptus fuerit, iudici in Jo .. tone respondeat, leso in %fertone. 20 [92] Si quis autem tempore nocturno ltem si quis* tempore nocturno in civiin civitate vel extra civitatem inventus tate vel extra vagabundus inventos fuerit, fuerit evagari, iudici presentetur, et si iustam causam non habuerit, de consilio iuratorum puniatur.bbbb iudici presentetur, et si iustam causam non habuerit,• consilio iuratorum puniatur. 25 (92a] De lure silvarum. In silvis alterius si quis violenter aut furtim lingna secuerit, raptus et indicio convictus super quemlibet trunccum magnarum arborum so actori LXXII denarios ponet et iudici in LX denariis respondebit. Si vero rubos aut virgas in ct1rru abducere voluerit, raptor detentus equos aut hoves currum trahentes pro % fertone redimat aut' as qualiter aput actorem poterit graciam • • 1nven1re. (A]• bbbb) In fine lineae spatium circiter 35 litterarum vacuum relictum est, sequitur spatium vacuum 8 lineis respondens A. (B]. ~) ,depsus' B. 40 5 10 15 20 25 30 35 1249 EX. NUM. 177. 321 [92b] De iure theolonarei. Quicunque theolonareorum iniustum acceperit theoloneum, duobus honestis viris convictus iudici LX solidos et cuilibet iutato XXX solvet et pecuniam contra ius acceptam vero restituet possessori. Secunda vice convictus iudici et iuratis X talenta solvet et illi personaliter ducet pecuniam, cui accepit, ubicunque terrarum terminis commoretur. Tercio vero convictus, se et sua redimet secundum quod graciam a iudice et iuratis inveniet et ab eo, quem contra iusticiam condempnavit. [92c] De tributario alicuius. Quilibet horno sine indice et iuratis in süa hereditate pignora recipiet. Si autem tributarios vadium redimere noluerit, domi11us iudici et uni iuratorum significet se pro tali censu tale vadium recepisse; et extunc libere vendat vel ad usus suos convertat, et hoc ea de causa, ut si post elapsum temporis tributarius pro maiore pignore aut' valore dominum impetere voluerit, per iudicem11 et iuratum causam suam possit annichilare. lten1 si tributarius tres census dare necglexerit, de hereditate sua dominus se libere intromitat. Si vero Iegittima terre necessitas tributariun1 fugaverit, dominus secundum gracian1 et anime necessitatem et proborum virorum consilium cum tributario conplanabit. [92d] De iudels. Nullus iudeorum in parascheve quicquam conmunionis cum christianis habere tenetur toto die; et si aliquis iudeorum cum christiana rnuliere adulteratus fuerit, raptos et duobus viris convictos, ambo vivi sepeliantur. Simile fiat, si christianus cum iudea conmis[B]. Y) Ex ~iudecem' ínter scribendum corr. B. 322 NUM. 177. 1249 EX. ceatur et raptus convincatur uno christiano et duobus iudeis. [92e] Item de lalsls denariis deprehensls. Si aliquis virorum vel mulierum cum falsis denariis deprehendatur et coram iudice s et iuratis profiteatur alium sibi dedisse tales denarios et si ille, super quem fatetur, profugus factus fuerit, culpabilem se reddit et hic vel hec absolvitur iure civitatis. 10 [92f] Statuta et sentencie eonmunes. Item volumus, ut quicunque iudiciaria frui desiderat dignitate in civitate Iglauiensi, quod sit civis civitatis habens hereditates; et hoc ideo, ut profectum civitatis 1s eo melius prosequatur et propter unum annum vel duos non corrodat cives et paupese civitatis. Itero nullus horno conmunis aliquem accusare potest, nisi tune a indice et iuratis eligantur duo vel tres 20 vel IIII0 r in aliquo vico civitatis, quorum fidei conmittatur, ut quelibet civitatis nociva conpescant, illi quoslibet excessus accusare possunt. Set eorum potestas accusandi, nisi sex durahit ebdomadis, et 25 hoc ideo ne loco iuratorum tales habeantur. Sex autem ebdomadis finitis tales iudici et iuratis suum resignent officium, et si necesse fuerit, alii, vel iterum illi pristino officio instaurentur, et si in 30 officio suo ah aliquo indecenter redarguti fuerint, qualemcunque perlam dicti electi statuerint, hanc ah eis accusatus paciatur. [92g] De die ludloU peremptorla. Cuicunque dies peremptoria pro aliqua causa 35 fuerit assignata coram indicio conparen.. di, si non conparuerit, testante indice et iuratis, adversarius eius ius suum optinebit. Si autem absenciam suam legittima necessitate propeditam' probare volue- 40 1249 EX. 5 10 15 20 25 30 [Pars 111] [I] Statuimus, ut quicquid urborarii de consilio iuratorum lglauiensium in montibus vel in stollonibus aliquibus cocesserintccec vel dederint sub sigillo 35 eorum et urborariorum, ratum habeatur absque ulla questione; et ubicunque mons [A]. cccc) ita A. NUM. 177. 323 rit, tali modo procedet: Si fuerit residens infra terminas terre, in primo suo adventu iudicem et iuratos ade·at, causara sue absencie ipsis lucidius declarando, cui iudex diem pro.ximam iudicii statuet et suo adversario, in quo indicio causam absencie sue per evidens testimonium tenetur conprobare. Si vero testimonium, quo procedere nititur, propter vias remotas illo die, dieu habere non poterit, iterum ad proximam diem iudic·ii induciabitur et ibi finaliter causam sue absencie tenetur conprobare. Si autem residens fuerit extra terre terminas, infra VI septimanas protestabitur legittimam causam absencie sue vel ius suum perdet omni dubio procul moto. Hee autem sunt cause, quibus necessitas legittima probari habetur: Primo princeps terre vel potens eius camerarius inpedit, secundo ignis vel diluvium, tercio generalis gwerra terrarum, quarto captivitas vel spolium infra viam procedendi factum, quinto infirmitas non fleta, sexto mors uxoris legittime vel patris. Preter hec predicta quicquid iurati civitatis Iglauie pro comodoo et profectu civitatis invenerint et prolatum in iudicio vel in colloquiu confirmatum fuerit, ratum ab omnibus teneatur.~ De lure montanorum et monclum. Statuimus, ut quicquid urburarii de consilio iuratorum Iglauiensium in montibus vel* stollonibus aliquibus concesserint vel contulerint sub sigillo eorum et urburariorum, ratum habeatur absque ulla questione; et ubicunque mons vel [B]. %) Titulus colore rubro ornatus est, vacuum spatium 6 linearum relictum est B. 324 NUM. 177. vel stollo inventus vel elallboratus fuerit, de iure habebit in eo, quod dicitur hanghende, quartum dimidium laneum; et in eo, quod dicitur lighende, unum laneum, altitudo et profundum in equali statura. (11) Si quis autem novum montem invenerit, mensurentur ei septem lanei, ex utraque 11 parte domino regi unus, ex utraque parte burgensibus unus; inventores vero montis dabunt hiis, qui mensu- 1·ant n1ontem, VII solidos breves. [B]. z') ínter scribendum corr. est B. 1249 EX. stollo invenlus fuerit vel elaboratus, de iure habebit in eo, quod dicitur hangundez vulgariter, 111 Y2 laneum; et in eo, quod dicitur liegundez, unum 11 laneum, altitudo et profundum in equali statura. Si quis autem novum montem invenerit, mensurentur ei VII lanei, ex *traquea parte domino regi unus, ex utraque* burgensibus unus; inventores vero montis dent* mensura.. toribus VII solidos breves. 10 [Ila] Hanc tamen mensu1"am hiis premissis condicionibus quilibet novuus" mons obtinebit. Si montis inventor meatum suum a concessore iure debito susce- 15 perit, licet alii circa 11 ipsum metallum inveniant vel habeant, tamen primus meatuum susceptor ius suum optinebit, in eo videlicet, quod meatus eius primo a iuratis secabitur; set si meatus eius men- 20 sura dignus non fuerit, extunc secundo meatuum susceptori vel tercio in eadem minerealaborantibusi:'eodem iure, quo primo, secabitur meatus; et quicunque illorum piures foveas in fundo per amfractus 25 contiguatas habuerit, si laborantes contra ll ipsum carere noluerint ius, et ille, qui est loco uburariorumo, ipsum conpellent iuramento in medio instrumenti, quod dicitur runboum, prestito optinere, 30 quod illum meatum ex tali faveaa susceperit; et per hoc obtinebit, quod iurati secent meatum suum. Et si iurati super fidem suam receperint, quod in profunditate et in stollone tale metallum viderint et reli- 35 querint, quod sit mensura dignum et examinatum super omnes expensas case, det ad minus una calefaccio unum fertonem, extunc mensuram, sicut dictum est ante, 1249 EX. 5 [111] ltem quicunque laboraverit in io meatu in eo, quod dicitur stollo, et metallum invenerit, mensurabunt11r ei de ipso 11 loco, ubi metallum invenit, VII lanei etcccc ius aliorum moncium; si vero ex consensu et de scitu iudicis et illius, qui ts montes porrigit, aliquis laborare inceperit in eo, quod dicitur stollo, et metallum invenerit, ab illo loco nemo ipsum per tres laneos et dimidium ante eum vel post eum inpedire debet. 20 [IV] Item si mons vel stollo, qui mensurati fueri11t et postea deserti, sex diebus dominicis proclamari debet, ut hii, corumcccc montes sunt, laborent; si vero sextocccc die dominico transacto non 2s laboraverint, tune urborarii asumptis iuratis proclamatos montes ascendere debent; et si ipsos desertos invenerint, predicti urborarii montes illos libere porrigere possunt, cui volunt. 30 35 NUM. 177. 325 debitam optinebit. Item quilibet mons mensuratus XVI areas de iure optinebit. Item quilibet mons in VII laneisz' ad minus tres foveas, in quolibet laneo tres acies, in qualibet concessione unam aciem pro iure suo requirit nec ulterius conpellatur. Et hec iura serventur in novis montibus et stollonibus non hereditariis. ltem quicunque laboraveritº unius stollonis non hereditarii et metallum invenerit, mensurentur ei de ipso loco inventionis metalli VII Janei ad ius a1iorum moncium; si vero ex consensu et* scitu porrectoris meatuum et moncium aliquis laborare inceperit in eo, quod dicitur stollo, et metaJlum invenerit, ab illo loco nemo ipsum per 111 %laneum ante eum et post eum impedire potest. De stollonibus hereditariis.ªª Item* mons vel stollo, qui mensurati fuerint et postea deserti visi fuerint, sex diebus dominicis proclamari debent, ut hii, quorum montes f uerint, laborent in eis; si vero VIIº die do1ninico transacto non inventi fuerint laborantes, extunc urburarii assumptis iuratis proclamatos montes ascendant; et si ipsos desertos invenerint,* urburarii montes illos libere porrigere possunt, cui volunt, absque omni impedi- mento. [IVa] Modus optinendl stollonem. Tali autem modo stollo hereditarios ius suum optinebit. Si cultor stollonis aqueductum, quod vulgo wazzerseige dicitur, sui stollonis racionabiliter elaboret et foveas lucis debi-to modo purgaverit et infra anni spacium ad quantitatem unius mensure, quod claffter dicitur, in capite stollonis sui labo1..averit et hoc demonstrare testibus po- 40 [B]. '1ª) In fine lineae spalium 10 litteris respondens vacuum relictum est B. 326 NUM. 177. (V] ltem si quis mons alium montem per aquam inpediverit, iudici tribus diebus pronunciari debet; illis tribus diebus finitis secundum iusticiam mons inpediens inpedito monti resingnetur. [VI] Item si quis in stollone de consensu iudicis et civium laboraverit et ad mensuratum montem sive laneum civium pervenerit et ibidem laboratores invenerint,t!ccc sine consensu ipsorum non transibit; si autem consenserint, ad mensuram unius clafter transsibitcccc salvo tamen iure suo, videlicet quantum ipse cum stollone suo in laneo civium super se secaverit; et quantum eo Iucri habuerit, absolute tenebit; ita si prius in predicto laneo fuerat laboratum, in medio eciam lanei super profundius sedebit; et quicquid lucri ferro mediocri subtus se contrahere poterit, ad I·ususcecc suos cedet. [VII] Item si burgenses postmodum vel quicunque stollonem suum necessarium habuerit, quartam partem expensis elaborabit et obtinebit. [VIII] ltem ubicunque mons mensurandus fuerit inpediente laneo montis civium, quod ad minus tres laneos et dimidium obtinere non poterit, predicta mensura novi montis in metis lanei civium sumet inicium, et sic mensuram debitam obtinebit septem laniorum; postea domino regi duos, iuratis duos mensurabunt; si autem infra duos montes mensuratos novus mons mensurabitur et debitam mensuram obtinere poterit, silicetcccc omnium laniorum, tune mensuretur; et si .abitaccce mensura aliq11id superfuerit, 1249 EX. terit, extunc stollonem suum omni iure optinebit. Item si quis mons alium montem per aquam inpediverit, iudici et magistro montis tribus diebus continue pronuncietur; quibus s finitis, si non fuerit interceptum, mons impediens impedito monti aproprietur iusticia requirente. Item si quis in stollone de consensu iudicis,• civium et magistri montis sive 10 porrectoris meatuum laboraverit et ad mensuratum montem sive ad laneum civium perve•nerit et ibidem laboratores invenerit, sine con.. sensu eorum non transibit; si autem consenserint, ad mensuram unius lachter transeat 15 salvo tamen iure suo, videlicet quantum ipse in !aneo civium cum stollone suo super se secaverit; et quantum eo lucri habuerit, absolute tenebit; ita si prius in predicto laneo fuerit laboratum, in medio eciam lanei super 20 profundius sedebit; et quicquid lucri ferro mediocri subtus se contrahere poterit, ad •usus suos cedet. ltem• burgenses postmodum stollonem suum neccessarium habuerint vel qui- 25 cunque alii, quartam partera expensis suis elaborans optinebit. Item ubicunque mons mensurandus fuerit impediente laneo* civium, quod ad minus 111 1/2 laneum optinere non poterit, pre- 30 dicta mensura novi montis in metis lanei civium sumat inicium, et sic mensurara debitam optinebit Vil laneorun1; postea domino regi duo*, iuratis duo• mensurentur; si autem infra duos montes mensuratos novuusOmons in- 35 veniatur et debitam mensuram optinere possit, scilicet omnium laneorum, tune mensuretur; et si habita mensura aliquid superfuerit, scilicet duobus laneis civium, quod dicitur oberschar, • • ad usus cedat c1v1um. 40 1249 EX. silicetcccc duobus laneis, quod dicitur uberscar, ad usus cedet burgensium. (IX] Item si quis, ut superius dictum est, per consensum iudicis et iuras torum et illius, qui montes porrigit, stollonem iniciaverit, et alter superveniens ante ipsum extra debitam mensuram trium laniorum et dimidii per alium stollonem vel per quamqunquecccc foveam prior 10 metallum invenerit, datis testibus et examinatisdddd causis mensuram VII laniorum prior obtinebit. (X] Volumus eciam, ut quicunque inventor novi montis meatum et metalts lum primus debito modo iudici presentaverit vel illi, qui montes porrigit, nemo ante ipsum vel post ipsum in spacio unius lanei laborare presumat; qui autem contrafecerit, omnis lucri expers erit et primus 20 in omni iure suo et in iusticia manebit. 25 30 35 NUM. 177. 327 Item si quis, ut dictum est supra, de consensu iudicis,• iuratorum et porrectoris moncium stollonem iniciaverit, et alter superveniens ante ipsum extra debitam mensuram 111 % lanei per alium stollonem vel per quamcunque foveam prior metallum invenerit, datis testibus et examinatis causis mensuram VII laneorum prior optinebit. [Xa] De mensura angularl. Si circa aliquem montera vel stollonem in ea parte, quodg dicitur hangundez aut ligundes, metallum inventum fuerit, de quo sit dubium, utrum infra mensuram . VII Ianeorum vel extra fuerit, et inter utrosque cultores suboriatur concertacio de illo metallo optinendo, eligi debent III honesti viri, qui nec hiis nec illis in partibus convincent,bb et quartus ex parte urburariorum; et hii IIII0 r in cespite superius mensuram angularem deferant et iuste discernant, si litem subortam discutere possint; quod si fieri non poterit, oportebit, quod circa profundius illi duo meatus contiguentur per an(A]. dddd) Post ,examinatis' scriba A iterum ,testibus' scripsit, quod punctis suppositis delevit A. [B]. bb) ,auiééiit' B, cf. ,communicent' apud Zycha, Das bohmische Bergrecht des Mittel.. 40 alters 11, pag. 16. 328 NUM. 177. 1249 EX. fractum; et illo anfractu per dictos IIII0 r electos mensura trahatur angularis; et secundum eorum iudicium illorum cultorum concertatio terminetur. Medio autem tempore tam novi metalli inventores s quam alii pro metallo laborent, quod tamen reservari debet sub custodia, ut, quibuscunque iure per sepedictos electos adiudicatum fuerit, illi optineant lite qualibet postergata. 10 [XI) Item quicquid urborarii cum scitu iuratorum de Iglauia de iuriscccc moncium disposuerint, hoc ratum habe- atur.eeee [Xla] Item civitatis Iglauiensis ius 1s exstat, ut quicquid in montibus circumquaque contigerit, iudex montis in causis parvis indicare habet. Si autem quisquam vulneratus fuerit vel interfectus, iudex montis, gladiis aut cultellis tantum accep- 20 tis, alias omnes causas civitati resignabit iudicandas. ltem quicquid iurati montis iuramentis suis iudici et iuratis civitatis [confirm]averint,ec efficaciam optinebit. Item urburarii in aliquo stollone heredi- 2s tario sine consensu et scitu cultorum magistrum montis non instaurent.dd Sigilla: A: 1) Pfemysli marchionis e fi.lis sericis rufi, viridis, rubri colorís in chartae replicatae parte sinistra solidissimum illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 3; 2) Venceslai l. regis e fi.lis sericis rufi et rubri colorís ita, ut parte aversa prorsus vertatur, in chartae replicatae 30 medio /ere illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 2,1. B: Civitatis lglaviensis e fi.lis sericis glauci coloris in chartae replicatae paulum dextrorsus a medio illaesum /ere appendet. Vide Sigilla num. 40. Sk -------------------------------------- [A]. eeee) Usque ad inferiorem marginem membranae spatium circiter 22 lineis respondens 35 vacuum relictum est A. [B]. ce) Quod uncis claudimus, appensione sigilli laesum est B. - dd) Signum rubro colore scriptum sequitur B. 5 1249 S. D. - 1250 FEBR. 3. NUM. 178, 179. 329 178. S. praepositus et H. prior in Altenburg, iudices a sede apostolica delegati, Conrado, Misnensi episcopo, facultatem concedunt, ut suspensionis sententiam, quam contra episcopum Pragensem tulerunt, relaxet. Budissae [1249 ).1 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Dresdensi asservatur (sign. 1624X) (A). Ed: CDSR 11. 1, pag. 160 num. 186 (ex A ad annorum spatium 1251 57 ponitur). Patze, Altenburger Urkundenbuch, pag. 135 num. 181 (ex A, ponitur ut supra}.2 Reg: Dobenecker, Regesta 111, pag. 413 num. 2622 (ponitur ut supra). Schieckel, pag. 164 10 num. 623 (ex A ad annorum spatium 1261 68 ponitur). Scriba: episcopi Misnensis fortasse = V 60. Cf. Exempla script. num. 17. Dictator: ignotas, communi stilo canonico utens. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Venerabili domino C.,3 Misnensi episcopo, S.,4 dei gratia prepositus, et H.5 1s prior 11 in Aldenburhc, indices a sede apostolica delegati, oracionum 11 et obsequii devocionem. Auctoritate presencium plenam vobis concedimus 11 facultatem, ut suspensionis sententiam, quam contra dominum Pragensem episcopum6 tulimus, si a vobis pecierit, et si in vestra voluntate sederit, [r]elaxetisª. Nos vero prior, quia proprium sigillum non habemus, hanc [Ii]tteramª sigillavimus sigillo prepositi Scillen- 20 sis.7 Datum in Budesin et [ce]teraª. 25 Sigilla: duo sigilla in scidulis membranaceis ex autographo ipso scissis dependebant; nunc autem avulsa et deperdita sunt. Sk 179. Pfemysl Otakarus 11., marchio Moraviae, ad ecclesiam sancti Petri Brunae ecclesiam in Kuftm, per detentores olim sequestratam, cum plenis decimis et laneis quibusdam adiungit. Apud Brunam 1250 febr. 3. -------·-·---------- --- ----------· - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - · · - 178. ª) Quod uncis clauditur, cum membrana putrefacta periit A. 30 1) Litteras ad annum 12.49 posuimus, eas cum rebus, quae hoc anno post seditionem Pfemysli Otakari contra patrem suum oppressam gerebantur, coniungentes; e/. num. 162 et Novotny l. 3, pag. 808. Notandum hanc sententiam causis palaeographicis fulciri posse (vide num. 117, 118, 167).- 2) Ea, quae Patze describa rettulit, corrigenda sunt. 3) Conrado. 4) Nomen ignoramus, hoc loco ab editoribus positus Salamon, qui non prius quam anno 1257 in chartis sinceris nominatur, nullo 35 modo considerari polest. 5) Nomen ignoramus; Henricus hoc loco ab editoribus positus nequaquam numerari potest. 6 ) Nicolaum. 7) Nomen ignoramus. 330 NUM. 179. 1250 FEBR. 3. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum monasterii in Tisnov) asservatur (A). Apographum exstat in copiario saec. XVIII. ,,Privilegia et documenta monasterii Tischnowicensis s. ord. Cisterciensis'' intitulato in SAR Brunae (FM num. 603) asservato, fol. 43v 44 (B). Ed: CDM 111, pag. 123 num. 149 (ex A). 5 Reg: Reg 1, pag. 578 num. 1243. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 10. Sebánek, Archivy, pag. 19 num. 108 (ex A). Lit: Fiala, Kanceldf, pag. 189. KK, pag. 115. In chartae tergo man.u saec. X111.-XIV. ,,Privilegium super ecclesiam in Gurein et decimam ibidem'' (AJ scriptum est. to Scriba: P I 1 8 = cancellariae marchionis proprius. Exempla script. num. 30. Dictator: Wilhelmus notarius. Vide: 11. la, Wilhelmus notarius (H), 11. le, Plemysl JI. (Q), 11. 3, Bruna, eccl. sancti Petri (C), Tisnov (M). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, accurata descriptio chartae, 15 scripturae definitio. 1 In nomine Domini nostri Ihesu Christi amen. 1 Premvzel, dei gracia marchio Morauie, universis Christiªfidelibus hos apices in((specturis salutem in eo, qui operatur in medio terre salutem. Ad sopiendum tocius ambiguitatis scrupulum noscat tam 11 presens hominum etas quam in Christo successura posteritas, quod nos ecclesia- 20 rumbona et iura cupientes non diminuere, 11 sed pocius adaugere et incrementis salu- A taribus uberius gaudere, ecclesiam in Churin ecclesie sancti Petri in monte site Brunne, per violentos detentores olim sequestratam, cum plenis decimis et quibusdam Ianeis dignum duximus perpetualiter adiungendam ita, quod simul unite debeant inseparabiles permanere et dicta ecclesia in Churin ecclesie sancti Petri tamquam filia matri 25 debeat subiacere. In cuius rei evidenciam et perpetuam firmitatem presens scriptum sigilli nostri karactere iussimus insignirib. Testes huius rei sunt hii: dominus Botscho, Parduz, Zvdemerius frater suus, Cherro, Bohvsch filius suus, Blvido filius Vnschonis, Chadoldus Orphanus, Zmilo frater Botschonis, Johannes Pipa, Be11isch camerarius, Lutzlaus de Rischan, Theodericus Saxo et alii quam piures. Acta sunt hec anno so dominice incarnationis MºCCºLº, indictione octava, datum per manum notarii Willehelmi aput Brunnam, in die sancti Blasii. Sigillum: Pfemysli, marchionis Moraviae, in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum appendet. Vide Sigilla num. 3. sd 35 179. ª) Primum scriba ,x~' scripsit et in scribendo correxit A. b) ,in' scriba fortasse linea sequenti scripta addidit, nam· ultra marginalem lineam scriptum est A. 5 1250 FEBR. 25. NUM. 180. 331 180. Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Osek multas possessiones nominatim expressas in damna, quae idem monasterium tempore belli ínter regem et filium eius sustinuit, restauranda con/ert. In Angerbach 1250 febr. 26. Apographum exstat in copiario saec. XIV. medii ,,Codex Damascus'' dicto, qui in SAR Litomérice (archivum monasterii in Osek) asservatur, fol. 7 (B). Reg: Reg 1, pag. 578 num. 1244 (ex B ). Millauer, Ritterorden, pag. 112 num. 9. Scheinpflug, Die Urkunden (MVGDB 8), pag. 36 num. 9. Gradl, Monumenta, pag. 78 num. to 217 (perperam ad febr. 3.). Dictator: Reinboto notarius + Herbordus notarius (a corroborationis formula incipiens). Vide: 11. la, Reinboto notarius, pag. 15, Herbordus notarias, pag. 16, 11. 3, Osek (F). Apud Fr: Apographum simplex. In nomine Domini amen. Nos Wencezlaus, dei gracia quartus Bohemie rex, is omnibus imperpetuum. Cum regie magnificencie et munificencie beneficia generaliter ad omnes extendi debeant, nostra tamen consulte decrevit serenitas eos ex karitatis visceribus intueri celerius et ampliori dileccione confovere, quos meritorum gracia gratos nobis constituit et acceptos nobis fecit devocio specialis. Noverint igitur universi tam presentis temporis homines quam futuri, quod nos ad peticionem dilecti 20 nobis domini episcopi Zlauconis1 pie memorie, fratris fidelis nostri Borsonis, in restaurum dampnorum, que ecclesia sancte Marie in Ossek sustinuit tempore gwerre generalis, que fuit inter nos et filium nostrum, medietatem piscatorum nostrorum in Komoran cum parte lacus ad eosdem pertinente et partem ville NostJi, que ad nostram predecessorumque nostrorum mensam spectasse noscitur ab antiquo, ac partem villarqm 2s Cyrnin, Chrelin, Polurad, Hornowe de nostra speciali gracia cum omnibus attinenciis iure proprii ecclesie contulimus prenotate. Ut autem hec nostre serenitatis donacio eidem ecclesie imperpetuum rata permaneat et incon.vulsa, super ea presentem paginam conscribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius rei testes sunt: Borso de Rysenburch, Gallus de Lewenberc, Ratimirus burgravius de Frimberc, 30 Hirzo burgravius de Clingenberc, Bytrolphus camerarius noster, Cunradus de Valkenberc, Bartoldus dictus Nothaft, Heilmanus iudex de Satel, Heinricus List et alü quam piures. Datum in Angerbach per manum Herbordiª, curie nostreb notarii, anno Domini MºCCº quinquagesimo, quinto kalendas marcii. sd 35 180. ª) ,Herbori' B. -- b) ,nostri' B. 1) Scilicet episcopi Prusciae, cf. CDB 111, num. 261. 332 NUM. 181, 182. 1250 FEBR. 25. - MART. 16. 181. Innocentius IV. papa generali et provincialibus ministris et aliis fratribus ordinis /ratrum Minorum postulantibus decernit, ut sepultura ecclesiarum dicti ordinis libera sit. Lugduni [1250] /ebr. 26. Apographum insertum est chartae Nicolai, episcopi Pragensis, datae Pragae 1252 ian. 24. 5 (num. 230), cuius autographum in membrana scriptum in archivo Musei Nationalis Pragae asservatur (B). Ed: Wadding 111, pag. 222. Sbaraleae Bullarium, pag. 537 num. 316 (quod etiam opera antiquiora, in quibus haec epistula typis impressa est, adducit). Reg: Potthast 11, pag. 1161 num. 13923 (idem alia opera antiquiora, in quibus haec epistula 10 typis impressa est, affert). Apud Fr: O. Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..ª1 generali et provincialib11s ministris et aliis fratribus ordinis fratrum Minorum salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis... effectum.2 Eapropter, dilecti in Domino filii, 15 vestris iustis postulacionibus grato concurrentes assensu sepulturam ecclesiarum vestrarum liberam esse decernimus, ut eorum devocioni et extreme voluntati, qui se illic sepeliri deliberaverint, nullus obsistat salva tamen iustitia illarum ecclesiarum, a quibus mortuorum corpora assummuntur. Nulli ergo... contraire.2 Si quis... incursurum.2 Datum Lugduni V kalendas marcii, pontificatus nostri anno septimo. 20 sd 182. Capitulum ecclesiae Olomucensis attestatur Brunonem episcopum villam Pfitoky ad episcopatus officium pertinentem cum omnibus attinentiis monasterio in Sedlec consensu suo vendidisse. -1250 mart. 16. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivun1 procurat. fi.sci Pragae) asservatur (A). Apographum exstat in codice mnscrosaec. XVII. ,,Privilegia monasterii Sedlecensis'' intitulato, qui in UK Pragae (sign. XXIII D 186, olim in bibliotheca comitum 25 de Lobkovice num. 417) asservatur, fol. 106 (B ). 30 ---··--------------------------- ------------------- 181. ª) Gemipunclum omitlitur B. 1 ) Nomen ignoramus. - 2 ) Vide CDB 11, pag. 46 num. 63. 1250 MART. 16. NUM. 182. 333 Ed: CDM 111, pag. 123 num. 150 (ex A). Reg: Reg I, pag. 578 num. 1245 (ex A). Riegger, Archiv 111, pag. 365. Lit: KK, pag. 116. Sebánek, Ceská listina 1, pag. 147. In chartae tergo manu saec. XIII. XIV. ,,Olmuncense'' (A) scriptum est. s ..')criba: Reinboto, notarius regis (V 36) et marchionis (P 1I 9). Cf. Exempla script. num. 4. Dictator: Reinboto notarius. Vide: 11. la, Reinboto notarius (3), JI. 3, Sedlec (C), Olomouc, ecclesia capitularis (B). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, arte diplomatica non tractatum. 8 Johannes B decanus, Nicolaus prepositus totumque Olomucensis ecclesie capi- 10 tulum omnibus Christi fidelibus hanc 11 litteram inspecturis salutem in domino Ihesu Christo. Cum ex racionabili et ordinata disposicione de virorum prollcesserit industria providorum, ut ea, que vertuntur sub tempore, ne labantur cum tempore, set pocius perhennem 11 efficatiam sorciantur, testibus ydoneis relinquamus et maxime littere, que est baculus memorie, veritatis inditium et certitudinis argumentum: 15 noverint universi tam presentis temporis homines quam futuri, quod dominus Brvno, venerabilis in Christo pater et dominus noster, Olomucensis ecclesie episcopus, quodam se ecclesie sue et nostre necessitatis articulo inmiscente villam Prethoca vulgariter numcupatam, sitam in Boemia, que ad sui episcopatus offitiumª predecessorumque suorum pertinebat, cum omnibus attinentiis suis domino Cristano, abbati Sedlecensi, 20 et ecclesie sue pro summa septuaginta marcarum de consensu nostro vendidit iure hereditario perpetuo possidendam. In cuius consensus nostri testimonium, ne per aliquos successores nostros hec vendicio possit aliquatenus immutari, hoc presens scriptum ecclesie nostre sigillo iam dicto abbati et suis successoribus tradidimus roboratum. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MºCCºLº, XVIIº kalen- 25 das aprilis. Testes huius rei sunt hii: Henricus abbas de Plaz, Winandus abbas de Ozzek, Bertholdus abbas de Pomuk, Modlik abbas de Gradisch, Paulus abbas de Vellegrad, Bartholomeus archidiaconus, Marquardus archidiaconus Znoymensis, Esav archidiaconus Prerowiensisb, Gerardus, Gregorius, Jacobus, Alexius, Wilhemmus el Benes fratres de Podebrad, Sulizlaus filius Zwest de Pnetluk, Cribo de Meidberk, ao Bochko burchravius de Znoym, Milich camerarius Olomucensis et alii quam piures, quorum nominibus non est opus. 35 Sigillum: capituli ecclesiae Olomucensis in filis sericis fl.avi et rubri coloris, quod in laesis partibus refectum est, appendet. Vide Sigilla num.. 27. sd ....- 182. ª) ita A. - b) ,Prerow' A. 334 NUM. 183. 1250 l\IART. 25. 183. Venceslaus l., rex Bohemiae, Nicolao, episcopo Pragensi, et episcopatui eius in recompensationem bonorum quorumdam ab eodem acceptorum villam Ch(Jnov cum attinentiis accuratissime conscriptis iure proprii donat. In Star(J Hrádek 1250 mart. 25. s Duo autographa in membrana scripta, quae in archivo archiepiscopi Pragensis Pragae (archivum archiep. Pragensis) asservabantur, nunc latent (A 1, A 2). lmago phototypica: AR, tab. 40/1,2. Reg: Reg 11, pag. 1163 num. 2648. Lit: KK, pag. 23 n. 1. Scriba A 1: V 66 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script. num. 20. A 2: V '13 =destinatarii proprius fortasse. Dictator: Herbordus notarius ( eschatocolo excluso). Vide: 11. la, Herbordus notarius (F}, 11. 3, Praga, eccl. cap. (K). 10 Apud Fr: Apographum cum quibusdam diplomatico-palaeographicis sententiis v. d. G. Fried- ts rich, quas erroneas esse putamus. Autographa inspicere non potuimus, imaginibus phototypicis tantummodo usi sumus. Wencezlaus, dei gratia quartus Boemorumª rex, omnibus in perpetuum. Propter ambiguos rerum eventus et causarum diver(lsitates, quibus humana fragilitas a veritate rerumb gestarum plerumque deviat et recedit, modernorum obtinuit con- 20 suetudo utilllis et honesta, ut ea, que fiunt rationabiliter, Iitterarum testimoniis roborentur. Notum igitur esse6 volumus tam presentibus quam futuris, 11 quod nos venerabili patri acc domino N.,1 Pragensi episcopo, et episcopatui donavimus et tradidimusc~ iure proprii in recompensationem quorumdam bonorum,b que ah eodem accepimus, villam forensero Kynovd cum oronibus attinentiis ad eamdem,e videlicet cum iure 25 patronatus ecclesie loci ipsius et curo eis, que pertinent ad earodem ecclesiam, et curo theloneo et foro habente plena iura, que nostris sunt teroporibus constituta; insuper cum omni libertate, que in vulgari appellatur kyg, mech, woda, selezo et cum alio iure omni antiquitus constituto; insuper cum rivis et molendinis; preterea cum villis ecclesie, quarum sunt nomina: Cratossicy, dimidia villa in Lasaz, in Neozvetleche:> una so curia habens molendinum et aquam, in Cladrub de terra ad unam araturam, in villa Glauathci de terra ad duas araturas, sicut hec omnia ad dotem eiusdem ecclesie noscuntur insto titulo/ pertinere. Volentes autem, ut hec nostra donatio robur habeat firmitatis, venerabili patri domino N.,1 Pragensi episcopo, et eius successoribus attestatione presentium assensum prebemus, ut omnes excommunicet, qui huic nostre 35 ordinationi ausu temerario presumpserint contrahire. In cuius rei testimonium presentes dari iussimus Iitteras sigillorum nostrorum munimine roboratasg presentibus hiis testibus: Thobiah preposito Pragensi, Dyonisio preposito Wissegradensi, Vitoi 1250 M¿.\RT. 25. - M. APR. NUM. 183, 184. 335 decano, Radizlao1 archidiacono,1 Hermanno preposito Lutomerizcensi, Euerhardo,m Elyan canonicis et toto capitulo Pragensi, inilitibus: Andrea, Bittrolpho0 carnerario nostro, Ratiborio de Sirotin dapifero domini episcopi, Arnoldo de Rohozna, Olrico de Cluhov,P Mratotaq de Hotisan, Riuino de Taconin, Martinor de Mirosowich, Pribizlao s de Huatlina, Johanne de Strani, Winthero de Hlumech, Brunone de Hocherad, Sulizlao Vloh, Domazlao de Noscovs et aliis' quam pluribus.u Datum in Castello Veteri" per manum Herbordi, curie nostre notarii, Pragensis canonici, anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo,w VIIIº kalendas aprilis. Sigilla: A 1, A 2: in filis sericis fl.avi et rubri colorís appendebant, nunc avulsa et deperdita to sunt. Sk 184.+ Pfemysl Otakarus 11., marchio Moraviae, monasterio in Velehrad universa privilegia et omnes donationes confi.rmat. is 1250 m. apr. Charla dubiae fidei in membrana scripta in SAR Brunae (archivum monasterii in Velehrad) asservatur (A). Apographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in eodem archivo asservato, fol. 9v (B). lmago phototypica: Dusková, Velehradsk(J falsátor, apud pag. 296, tab. 4. 20 Ed: Hormayr, Archiv (1828), pag. 703. CDM 111, pag. 124 num. 151 (ex A). Reg: Hormayr, Archiv 19, pag. 631. Reg 1, pag. 579 num. 1246. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 11. Lit: Friedrich, O kanceláfi, pag. 20 (definitio scripturae). Sebánek, Notáf O 5, pag. 267 (defi.nitio scripturae), pag. 269 (notae in tergo). Dusková, Velehradsk(J falsdtor, pag. 25 295 299 (originis chartae explicatio}, pag. 307 (cur charla adulterina sil, explicatur). KK, pag. 118. In tergo eadem manu, quae chartam scripsit, verba ,,Conftrmatio privilegiorum abbatie (?) ducis Premizl'' scripta sunt, sed postea erasa sunt ita, ut haud facile legantur. 183. ª) ,Bohemorum' A 2. b) Finis lineae A 2. C) deest A 2. e') ,coadidimus' A 2. 30 d) ,Hynov' A 2. e) ,eandem' A 2. e') ,Neozvedech' A 2. 1) ,tytulo' A 2. O) Primum ,roboratus' scriptum, sed ínter scribendum corr. A 1. h) ,Thobya' A 2. i) ,Uito' A 2. Z-Z) ,Radozlao archidyacono' A 2. m) ,ha' in loco raso inter scribendum corr. A 1, ,Ewerhardo' A 2. n) ,Helya' A 2. --- º) ,Pitrolpho' A 2. P) ,Eluhov' A 2. q) ,Mracota' A 2. r) Primum ,Martinus' scriptum, sed inter scribendum radendo corr. A 1. 8) Post ,Noscov' additum ,Nacha- 35 pluch Nachapluchowiche, Rudoltho Rudoltiche, Zobehrido filio Chrinin, Diuino notario totius terre Bohemie' A 2; notandum: ,Rudoltho' ex ,Rndolth' littera ,o' postea addita, ,Zobehrido' ex ,Zobehrid' similiter, ,filio' ex ,filius' litteris ,us' erasis corr. A 2. ') ,s' eodem quidem atramento et eadem manu superscripta est A 1, A 2.. u) Ex ,plures' eadem manu litteris ,es' erasis corr. A 1, A 2. v) ,Ueteri' A 2. w) ,g' corr. in A 1. 40 l) Nicolao. 336 NU~f. 184. 1250 M. APR. Scriba: P 11 10 = scriba destinatarii proprius. Exempla script. num. 31. Dictator: destinatarii proprius, qui charla a Wilhelmo notario dictata usus est, dispositione tantum ad monasterii commodum commutata, ut aliae chartae subditivae paulo post a. 12SO in eodem monasterio factae confirmatae esse videantur. Vide: 11. la, Wilhelmus notarius (1), JI. le, Pfemysl 11. (G), 11. 3, Velehrad (L). Apud Fr: Nonnulla vetusta apographa. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Premizl, dei gratia marchio Morauie, claustro sancte Marie in Welherad, Cysterciensis ordinis, et omnibus ibidem 11 degentibus in perpetuum. Quoniam generatio preterit et generatio advenit et actiones humane sollempniter celebrate propter incertos rerum et temporum eventus solent 10 cum 11 tempore defluere et a memoria resecari, necesse est, ut ea, que sub tempore ge-- runtur, litteris et testibus perhennentur. Noscat igitur tam prehensª hominum etas quam successura fl posteritas, quod nos specialis prerogativa dilectionis claustrum Welheradense conplectentes principaliter ob remedium anime nostre et assecutionem felicitatis eterne omnium quoque predecessorum nostrorum animabus salubriter 1s providendo universa privilegia avi nostri Premizl, qui et Otakarus, felicis memorie, fratris quoque sui uterini Watizlai, recordationis pie, patris quoque nostri Wenczezlai, serenissimi Boemorum regis, patrui nichilominus nostri Premizl, quondam marchionis Morauie, fratris etiam nostri uterini Watizlai, etiam marchionis Morauie,1 et omnia instrumenta, que super donatione vel emptione quocumque pacto quove contractu 20 hautª scribendi modo ex parte episcoporum, clericorum, baronum, militum, advenarum Welheradensis assecuta est ecclesia, de verbo ad verbum, de clausula ad clausulam, de articulo in articulum iuxta tenorem et formam privilegiorum et instrumentorum perpetualiter duximus confirmanda: Perpetuantes eidem omnes donationes et gratias simulque et libertates, que sibi ex parte omnium nostrorum predecessorum et 25 consanguineorum pariter sunt inpense, in rei geste evidentiam et robur perpetuum presens privilegium sigilli nostri karactere consignantes; testes, qui huic actioni interfuerunt, nominetenus subscribendo: Rubertus abbas Gradizensis, Johannes decanus Olomucensis et frater suus Gerardus, Nycolaus prepositus, Bartholomeus archidiaconus, Gregorius custos, Esav archidiaconus Prerowensis cun1 fratre Blascone, Symon, Jo Alexius at alter Alexius Olomucenses canonici,b Pardus camerarius Olomucensis, Cirho burgravius, Zlaua iudex, Stephanus Chirsic, Blud filius Onsonis, Martinus de Prekaz, Beneda, Zpitata, Ratiborius de Belkouic, Gilge, Lambertus cum filiis suis Velen et Imrammo Olomucensesc, Janco, Imrammus, Luzlaus, Diwis, Groznata, Woizlaus, Florianus mili·tes curie, Tuirdse, Zudomirus cum filio suo Twidisa, Bosco 35 burgravius Znomensis,ª Zmil, Chuno castellanus de Zuzinou, Thomas Olomucensis notarius, Víctor plebanus de Noua Civitate, Gauden·tius, Woizlaus, Godfridus, Heinricus capellanus curie et alii quam piures. Acta sunt hec anno dominice incarnationis MºCºCº quinquagesimo, mense aprili, indictione VIIIª, datum per manum Willhelmi, notarii curie nostre..d 40 1250 M. APR. - IUN. 22. NUM. 184, 185. 337 Sigillum: in fi.lis sericis fl.avi et rubri coloris appendebat; nunc avulsum et deperditum est et fila serica valde lacerata tantum restant. sd 185. s Venceslaus l., rex Bohemiae, ecclesiae Pragensi eiusque canonicis capellam sancti Bartholomaei in castro Pragensi·cumomnibus pertinentiis ipsius post decessum Hermanni, praepositi Lutomericensis, iure perpetuo confert. Pragae 1260 iun. 22. Duo autographa in membrana scripta in archivo arcis Pragensis Pragae (archivum cap. 10 Pragensis) asserv~ntur (A 1, A 2). Reg: Reg 1, pag. 579 num. 1247. Prochno, Regesten, pag. 90 num. 18. Ersil-Praták, Katalog, pag. 23 num. 36 (ex A 1, A 2). Lit: Zatschek, Die Wittigonen u. die Besiedelung Südbohmens, DALVF 1, pag. 119 n. 68 (sincerita.s chartae). is In tergo chartae A 1 legitur: ,,Privilegium pro capella sancti Bartolomeii'" manu saec. X 111. scriptum (B ), in tergo chartae A 2 alia manu eiusdem saec. scriptum legitur: ,,Privilegium de capella sancti Barthomei'' (sic) (C). Scriba A 1: V 66 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script. num. 20. A 2: V 74 = = ecclesiae Pragensis proprius. 20 Dictator: ignotas, destinatarii proprius (?); notandum est Arnoldum, regís notarium, cuius dicendi ratio passim apparere videtur, dictatorem huius chartae nullo modo putari posse. Vide: 11. 3, Praga, eccl. capit. (H). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Wencezlaus,4 dei gratia quartus Boemorum rex, omnibus in perpetuum. 2s Sicut tempus labitur l)b et ad modum cere semper defluit liquefacte, sic ex primi parentis prevaricationec in perhenne oblivionis (Id exilium acta temporum secum trahit hüs dumtaxat exceptis, que voce testium viva vel testimollnio litterarume fuerint roborata. Hinc est, quod presentes scire volumus et futuros, quod nos cappellam sancti Bartholomei in castro Pragensi sive ius patronatus ipsius cappelle cum omnibus suis 30 184. ª) ita A. - b) $Uper ,n' fragmentum litterae ,l' sive ,h' sive ,b', quae in scribendo erasa ,....-....,. est A. e) ,Olom' A. d) ,nostre' litteris multum a se distantibus, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 1) Aliquot sunt Premysli Otakari l. et Venceslai J. in archivo Velehradensi charlae, quas nominatim enumerare necesse non putamus; notandum est autem unam tantum Henrici Vladislai l., 35 marchionis Moraviae, chartam exslare (CDB 11, pag. 198 num. 213) eamque subdilivam esse ortamque non multum ante hanc chartam vera Pfemysli charla apr. 1250 /retam; a Henrico Vladislao 11., marchione Moraviae, nullam chartam novimus, et cum in archivo Velehradensi omnes /ere illius temporis chartae asserventur, Henrici Vladislai I J. chartam omnino nullam exstitisse putandum est. 338 NUM. 185, 186. 1250 IUN. 22. - IUL. 13. pertinentiisf ecclesie et canonicis Pragensibusiure perpetuo comferimus9 post discessum dilecti cappellani nostri Hermanni, Luthomerizcensish prepositi, qui ipsam cappellam nunc de nostra possidet maiestate. In cuius rei testimonium presens scriptum sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius reí testes sunt: Borso de Resenburch camerarius noster, Gallus de Lewenberch, Tsastolaus' de Sittauia et duo filii 5 eius Tsastolausi et Heinricus,1 Zmilom de Sittauia, Woko de Rosenberch et Withigo de Prebnitzn frater eius, Withigo de Noua Domo, Marquardus de Domretitz,0 Hirzo. burgraviusP de Clingenberch, Bittrolphusq camerarius noster, Andreas et alii quam piures. Datum Prage per manum Herbordi, curie nostre notarii, anno Domini millesimo'" ducesimor quinquagesimo, Xº kalendas iulii. 10 Sigilla: Venceslai l. regis ex A 1 in scidula membranacea, ex A 2 ex Ji.lis sericis flavi et rubri colorís illaesa /ere pendent. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk 188. Engelbertus, decanus Wissegradensis, sententiam in causa ínter magistrum Diony- 15 sium, praepositum Wissegradensem, ex una parte et Bartholomaeum custodem etcapitulum Wissegradense ex parte altera de iure custodem eligendi acceptis litteris oompromissionis utriusque partís pronuntians, ius capituli Wissegradensis agnoscit. In capitulo Wissegradensi 1250 iul. 13. Autographum in membrana scriptum in archivo capituli Wissegradensis asseroatur (A). 20 Reg: Reg 1, pag. 680 num. 1248 (ex AJ. Lit: Sebánek, Ceská listina 1, pag. 149. In chartae tergo manus saec. XIII. exeunt. scripsit: ,,Arbitrium capituli et prepositi super eleccione custodis Wissegradensis'' (E). Scriba: Wissegradensis ecclesiae (Bartholomaeus custos fortasse). Exempla script. num. 43. 25 Dictator: stilo curiae Romanae usus est. Vide: 11. 3, Vysehrad, ecclesia capitularis (L). Apud Fr: Apographum parum accuratum. Nos Engelbertus, dei gratia Wissegradensis ecclesie decanus, notum facimus universis, quod compromissionemª venerabilis domini magistri Dyonisii prepositi ex una 30 parte et 11 domini Bartholomei custodis et capituli Wissegradensis [e]x6 altera super iure 185. ª) Litteris grossis scriptum est A 2. b) Finis primae lineae A 2. e) ,prevaricacione' A 2. d) Finis secundae lineae A 2. e) ,litteJJrarum' fi.nis tertiae lineae A 2. f) ,pertinenciis' A 2. g) ,conferimus' A 2. h) ,Luthomericensis' A 2. i) ,Chastolans' A 2. l) ,Heynricus' A 2. m) ,Szmilo' A 2. n) ,Pribinich' A 2. º) ,et' ex ,a' corr. sine rasura A 1. P) ,bu' 35 e~ ,la' statim inter scribendum corr. A 2. q) ,Bitrolphus' A 2. r-r) Ita A 1, ,MCCº' A 2. 1250 IUL. 13. - .:\UG. 2. NUM. 186, 187 • 339 utriusque partis, quod dicebant se habere turne in collacione custodie, quam electione custodis Wissegradensis, 11 in nos ad ultimum recepimus ipsorum precibus inclinati, cuius tenor hinc inde talis existit: Ego magíster Dyonisius, prepositus Wissegradensis, compromittod in dominum EngeljJbertum, decanum Wissegradensem, sub hac s forma, ut ipse secundum deum et iusticiam super animam suam inquisita plenissima veritate pronunciet, utrum antecessores mei et ego ius aliquod in collacione custodie Wissegradensis habeamus vel non;et quicquid super hoc secundum supradictam formam pronunciaverit, promitto me sub iuramento ratum et firmum habiturum. Nos Bartholomeus custos et capitulum Wissegradense compromittimuse in dominum 10 Engelbertum, decanum Wissegradensem, sub hac forma, ut ipse secundum deu1n et iusticiam super animam suam et ordinem et conscienciam suam inquisita plenissima veritate pronunciet, utrum nos ius aliquod in electione custodis Wissegradensis habean1us vel non; et quicquid super hoc secundum supradictam formara pronunciaverit, promittimus nos sub iuramento ratum et firmum habituros. Inquisita igitur 15 super hiis plenissima veritate nec non testibus receptis et examinatis attestacionibus eorundem super iure utriusque partis, quod dicebant se habere tamt in collacione custodie quam electione custodis Wissegradensis, consilio virorum discretorum secundum formam compromissioniso nobis traditam ab eisdem per diffinitivam sententiam pronunciamus: Capitulum habere ius eligendi custodem Wissegradensem, magistro 20 D[yo]nisio,b preposito Wissegradensi, super collacione, quam dicebat habere se idem 25 prepositus in custodia Wissegradensi, perpetuum silencium imponentes. Acta sunt h[ec in]b capitulo Wissegradensi anno Domini MºCCºL, tercio idus iulii. Sigillum: Engelberti, decani Wissegradensis, in scidula membranae aliqua ex parte laesum appendet. Vide Sigilla num. 32. sd 187. Ludovicus, commendator domus Theutonicae in Bohemia, cum /ratribus eiusdem domus et Conradus, magister hospitalis sancti Francisci Pragae, cum fratribus eiusdem hospitalis compromittunt in Engelbertum decanum, Albertum, Herbordum, Wissegraden- 30 ses canonicos, necnon mag. Johannem de Bluéina (Lavcens}, Olomucensem canonicum, tamquam in arbitras in certis causis, quae inter ipsos vertebantur. Pragae 1250 aug. 2.1 Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea Pragae) asservatur (A). Apographum exstat in cod. mnscro saec. XVII., qui ,,Liber 35 aureus'' appellatur, in eodem archivo (sign. V/1), pag. 43 44, cum dato 1254 aug. 2. (B). 186. ª) ,apron1issionem' A. b) Quae uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A. e) ita pro ,tam' A. d) ,opromitto' A. e) ,opromittimus' A. 1) ex ,tum' in scribendo inepte corr. A. U) ,~promissionis' A. 340 NUM. 187. 1250 AUG. 2. Reg: Reg 11, pag. 17 num. 38 (ex Bienenbergo, vide inferius, ad 1254 aug. 2.). - Reg 11, pag. 1166 num. 2661 (ex B, ad idem datum). Lit: Bienenberg, Analekten, pag. 32 (affertur tantum, ad 1254 aug. 2.). Scriba: ignotus, Crucigerorum probabiliter proprias. Dictator: ignotus, stilo canonico utens. Vide: 11. 3, Crucigeri cum stella rubea (S), Ordo milit. Theuton. (Q). Apud Fr: Simplex apographum tantum. 5 Noverint universi, quod nos frater Ludewicus, commendator domus Thevtonice in Boemia, nomine nostro et (fratrum ei]usdemª domus ex parte una et nos frater Chvnradus, 11 magister domus hospitalis sancti Francisci Pragensis, nomine nostro et 10 fratrum eiusdem hospitalis ex altera compro[m]ittimusª in venerabiles viros et dominas Engelbertum decanum, 11 Alberonem, Herbordum canonicos Wissegradenses et magistrum Johannem de Lavcens, canonicum Olomucensem, tamquam in arbitros nostros super causis, que vertuntur inter nos super decilfmis, videlicet de Razhe, et aliis decimis, videlicet de Ripin, Pragensis et Olomucensis diocesis, et super omnibus 15 easdem causas contingentibus sub tali forma, quod iidem sine strepitu iudicii partes audiant summatim, testes recipiant et cognitis causarum meritis seu eciam visis locis, de quibus agitur, si necesse fuerit, pronunciare valea·nt stando vel sedendo, die feriato et non feriato, partibus presentibus vel absentibus. Et si aliquem vel aliquos de predictis contigerit non adesse, residui de consensu parcium eligant alium vel alios loco ipsius 20 vel ipsorum. Promittentes nos firmiter sub pena ducentarum marcarum observaturos, quidquid per predictos viros vel electos ab ipsis arbitratum seu ordinatum fuerit in premissis, statuentes eciam, quod de ducentis marcís prescriptis pars, que contra arbitrium predictorum vel maioris partis eorum venerit, solvat parti alteri arbitrium servare volenti centum marcas, residuas vero centum marcas det camere domini regis. Et 2s ut hec a nobis inviolabiliter observentur, presens scriptum sigillorum nostrorum munimine pro testimonio fecimus roborari et ad maiorem cautelam seu firmitatem sigilla venerabilium virorum dominorum Johannis abbatis de monte Sion, magistri Dionisi prepositi Wissegradensis et cancellarii, Bartholomei custodis, Friderici scolastici Wissegradensis petivimus appendi. Acta sunt hec aput sanctum Franciscum Prage, anno 30 domini MºCCº quinquagesimo, 1111° nonas augusti presentibus Chvnrado, Theoderico fratribus de ordine Minorum ibídem, Friderico scolastico, Jacobo Wissegradensibus et Pragensibus canonicis. Sigilla: autographo sex sigilla in scidulis membranaceis appendebant, quorum 1) avulswn et deperditum est; 2) auulsum et deperditum est; 3) de cera viridis coloris con/ectum eral, ex 35 parvulo fragmento adhuc conservato, cuius hoc sigillum .sil, discerní non potest; 4) Friderici, scholastici Wissegradensis. Vide Sigilla num. 33; 5) avulsum et deperditum est; 6) hospitalis sancti Francisci Pragae. Vide Sigilla num. 22. Sk - - -- - · -- - - -- -- - - -- - - -- -- - ------·----- -------------- - 187. ª) Quae uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A. 40 1) Non discerni potest,utrum ch. ad 1250aug. 2. (IV non. aug.),an ad 1254 aug. 5. ponenda ait. 5 10 15 20 25 30 35 40 1250 SEPT. 1. NUM. 188. 341 188.++ +++ Venceslaus l., rex Bohemiae, id spectans, ut monasterium in [Kl.] Hradisko eisdem libertatibus atque ecclesia Olomucensis gaudeat, eidem omnia privilegia confirmat et nova addit. [Pragae] 1250 [sept. 1.)1 Apographum versionis 1 chartae, datae 1250 sine l. et d. exstat in confi.rmatione Premysli Otakari JI. data Pragae 1270 aug. 21. (Sebánek, Archivy, pag. 42 num. 239), cuius autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum mon. Gradicensis, sign. A 6 b) asservatur (B 1). Apographum versionis 11 chartae datae Pragae 1250 sept. 1. exstat in confirmatione Pfemysli Otakari JI. data Pragae 1270 aug. 21. (Sebánek, Archivy, pag. 42 num. 238), cuius charla autographi instar ibidem asservatur (sign. A 6 a) (B 2). Apographum versionis 11 praebet cod. mnscr. saec. XVJI. ,,Historica relatio de conditoribus... mon. Gradicensis.... conscripta... a P. Michaele Siebenaicher... anno 1676'' intitulatus (sub num. 37 ibídem), fol. 86° 89" (C 2). Apographum B 1, B 2 praebet codex mnscr. ,,Privilegia et compactata Gradicensia ah anno 1160 1685'' appellatus (in SAR Brunae inter Cerronianos 11, 31'1), fol. 24" 29" (D 1), fol. 30 36 (D 2). Fragmentum Bohemicae.versionis cum dato 1250 oct. 1. continet charla monasterii Gradicensis in eodem monasterio data 1609 oct. 1'1. (vide Lipka,. Pflspevky k déjinám mestecka Svitávky, pag. 2'1, 66).1 Ed: CDM II, pag. 375 num. 327 (ex C 2 ad 1240 sept. 1.). Zatschek, Beitriigt, pag. 74 num. III (ex B 1, B 2). Reg: CDM V, pag. 234 num. 19 (ex B 2). Reg 1, pag. 463 num. 1002, pag. 680 sub eodem numero (ex CDM). Kopetzky, Regesten, pag. 115 num. 59 (qui opus antiquius, quod ad rem attinet, offert ex Reg). CDS VII. 1, pag. 322 num. 725b (ex B 2). Sebánek, Archivy, pag. 20 num. 116 {ex B 1), pag. 19 num. 109 (ex B 2). CDS (JI. Reihe) 1 (1940), pag. 111 num. 149. Lit: Teige, Zpráva, pag. 44 ss (annotationes diplomaticae). Bretholz, Talaren in Miihren,. pag. 30 (sinceritas B 2 in dubium vocatur). Sebánek, Velké imunitnl privilegi·um, pag. 26 27 (tractatio arte diplomatica). KK, pag. 105, 200. Dictator B 1: deperditi cuiusdam privilegii Venceslai regis cea a.. 1235 monasterio Gradicensi dati, quod notarius O 5 dictavit, verba repetit, quod signo I et typis minoribus significavimus. Praeterea vestigia antiquarum chartarum Gradicensium, quas charla allegat (vide annotationes), in lucem veniunt. B 2: tenorem chartae B 1 secutus est, quod signo JI et litleris minoribus expressimus; praeterea etiam secutus est tenorem chartae num. 171, quod signo 111 et iterum litteris minoribus expressimus. Articulas, quos dictator B 2 ex num. 171 hausit, quos autem etiam in B 1 invenimus, minimae litterae ostendunt. Qui dictator eliam veteribus Gradicensibus chartis usus est, quarum argumento aliquot locis proprior est quam B 1. B 1 in forma, quam hodie novimus, non multo ante a. 1270 (annus confirmationis chartae Pfemysli Otakari JI.) ortum est; cuius confirmationis sinceritas in dubium non est vocanda. B 2 post a. 1270 exstitit; de confirmationis tempore (a. 1270) dubitandum est. Vide: JI. 3, Kl. Hradisko (H). Apud Fr: O.. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Uencezlaus,ª dei gracia quartus rex Boemo- (1) rum, ecclesie beate Marie sanctique Stephani prothomartyris et domino Roberto abbati eiusque successoribus in Gradysch,b Premonstratensis ordinis secos Olomouz,c in perpetuum. Regali 342 NUM. 188. 1250 SEPT. t. ~------------~----------------------------~----------------------------------------~congruit dignitati sanctam ecclesiam, a qua cuneta bona procedunt, ab omnibus venerari eius... que iura illesa omnia et illibata conservare, quatinus ministri in ea deo altissimo famulantes, qui provise pacis libertate iocundius gloriantur, hanc ex nostre Iiberalitatis gracia sibi in perpetuum gaudeant concessisse.cf Noverint igitur tam presentes quam futuri, quod nos ad petitioneme dilecti cappellanil nostri domini Roberti, abbatis Gradycensis,a Premonstratensis ordinis, 5 qui multiplici sue devotionis famulamine penes nostre magnitudinis excellentiam se exhibuit meritorium et fidelem, ecclesiam dictam Gradycensemh et ipsum abbatem ac successores ipsius ea libertate et omni eo iure gaudere volentes, qua eti gaudet ecclesia Olomucensis, omnia ipsorum privilegia nova et antiqua tum a patre nostro felicis memorie Premyzlone,k tertio rege,k 3tum etiam ab avo nostro Wladyzlao,l secundo rege,4 et Wratyzlao,m primo rege Boemo- 10 rum,5 ac aliis principibus Morauie et Boemien concessa renovamus superaddentes eis amplioris gracie beneficia, que in subsequentibus continentur, plenarie ea ex nostre benignitatis clementia indulta totaliter et ratificata confirmamus. Et omnes possessiones, videlicet civitates, villas, quas nunc possidet0 dicta ecclesia Gradycensisª vel prius pQssedit vel est possessura, sive sint in Morauia sive in Bohemia,P acquisiter vel acquirende, ah omni genere tributorum, vectigalium, 15 collectarum aliarumque exactionum esse decernimus liberas et absolutas; adicientes, ut nullus pro edificatione castrorum sive pro aliqua ingruenti necessitate vel expeditione8 homines dicte abbacie1 audeat inquietare seu ad fossata circa castra vel oppida facienda seu etiam pontes edifieandos coactione compeliere violenta, precipue cum a gravaminibus huiusn1odi Gradycensisfl abbaciaª antecessorum nostrorum privilegiorum beneficio sit exempta. Ius, quod datur pro 20 capite sive pro fure vel pro swohd" vel pro eo, quod vulgo dicitur chystotne,w ad usum abbatis et conventus dicti loci ac ipsorum successoribus concessimus perpetuo obtinendum;z hoc statuentes de fure, quod si in maleficio fuerit deprehensus, residens in prediis abbacie1 et per iustam sententiam beneficorumfl condempnetur, bona furis plene remaneant ecclesie supradicte. Si vero homines dicte abbacie1 in aliquo casu manifesto vel occulto, in quo subire eos oporteat indicia 25 ferri candentis sive aque vel vomeris vel etiam duelli, et in quolibet istorum vel alterutro istorunt succubuerint vel etiam adiuti fuerint, exinde nostris iudicibus curialibus vel villicis seu beneficis nichil proveniat% utilitatis, set ad usum abbatis et conventus ac ad ipsorum successorum utilitatem perseveret culpe satisfactio in integrum, nisi in eo reus, quoªª debet et poterit, satisfaciat adversario et offenso, inhibentes firmiter super homines abbacie1 nominate spolia et venditionem116 30 illam, que solet fteri propter vie gravis dispendia, ubi de conmuni strata fit digressio secus viam propter evitationem malí transitus. Similiter in occupatione metarum, si aliqui eiusdem ecclesie homines in iudicium fuerint evocati et iudicati, satisfactio culpe dicte remaneat ecclesie et emenda simul cum eo, quod vulgo dicitur mezny wo1,cc et conquerenti satisfiat. Cetera vero, ut breviter comprehendamus, omnem venditionem66 vel emendam, que de causis vel 35 rationedd culparum ad usus regis vel principum vel beneficiatorum ab hominibus sepedicte abbaciet cedere deberent, ren1ittimus ea et concedimos domino R.ee 6abbati et conventui ac ipsorum successoribus perpetuo libere possidendum,// ut ex hiis perfectiori possint gaudere libertate nec ullus eis novas conditiones90 audeat inponere vel ipsorum. iura violare veJ ausu temerario aliquatenus inmutare. Volentes etiam eandem ecclesiam ab inpeticionibushh indebitis 40 exonerare et perpetue pací ecclesie memorate et fratrun1 ibi degencium providere, hanc liber- 1250 SEPT. 1. NUM. 188. 343 tatem statuendo eis concedimus, quod nullus camerariorum vel beneflcorum vel nuncii ipsorum beneficorum audea.t civitates et villas ipsorum ingredi adii iudicium homines ipsorum evocandosii seu occasione aJicuius cause vel culpe invente aggravandos. Nec etiam volumus admittere, ut homines ipsorum vel domus hominum ipsorumkk prevideantur a camerariis per iudicem s seu beneficos a castro ad hoc deputatis. Set si ex eventu hoc contigerit, quod homines ipsorum ad iudicium beneftcorum citari debeant, vel si etiam super aJiqua causa accusentur, ad dominum abbatem vel. prepositum vel ad1 iudicem ipsorum mittant benefici, quatinus ipsi suos homines a quocumque accusatos coram iudiciol1 presentari faciant loco et termino assignato super sibi obiectis respondendosmm et nuJlo modo a can1erariis vel nunciis beneftcorum 10 citentur. 15 Volumus etiam, ut homines ecclesie supradicte a nullo forestariorum nostrorum, qui vulgariter louchi vel haini dicuntur, ad ingrediendas silvas nostras vel conparandas per vim aliquatenus compellantur, set libere ac pacifice silvas, quascumque volunt, intrent conparantes In promptu autem causa est, qua re in eis necessaria, prout possunt. In promphuiuscemodi violencias fieri prohibemus, quia tu autem causa est, qua re huiuscemodi 20 sine gravi lesione pauperum hec non possunt aliquatenus excerceri, precipue curo omnis culpe satisfactio ad abbatis et fratrum transeat utilitatem et nichil nobis ex hiis inportetur commoditasnn vel beneficiis augeatur aliquid 25 emoJimenti, presertim cum libertas ius suum indempne semper debeat obtinere. Statuimus, ut in omnibus civitatibus et villis, immo et in novis plantationibus ipsorum 3o nunc habitis vel in futurum habendis, eas libertates et ea omnia iura plene haberi, que in civitatibus et villis ad nostre dignitatis culmen expectantibus habentur et servantur. Nolumus, ut ipsi 35 in theloniis suis,PP ex devotione antecessorum nostrorum concessis, videlicet in Gradech secos Opauiam, ubi sextum habent denarium, et in Brod in terminis Morauie sextam septimanam et in pro- 40 priis ec-clesie sue civitatibus, uti in Kyow in Brecizlawiensi et in Schwitawia • lil violencias fieri prohibemus, quia sine gravi lesione pauperum hec non possunt aliquatenus exerceri, precipue cum omnis culpe satisfactio ad abbatis et fratrum transeat utilitatem et nichil nobis ex hils importetur commoditatis vel beneftcis augeatur aliquid emolumenti, presertim cum libertas ius suum indempne semper debeat optinere. Statuimus, ut in omnibus civitatibus, Kneniz, Switauia, Kygow, Hraniz, Strelna et villis, imo et in novis plantationibus ipsorum nunc habitis vel in futurum habendis, fora et omnes Iibertates et ea omnia iura plene haberi, que in civitatibus et villis ac novis plantationibus ad nostre dignitatis00 culmen *spectantibus habentur et servantur. Nolumus, ut ipsi in theloneis suis, ex devotione antecessorum nostrorum concessis, videlicet in Hradecz secus Oppauiam, ubi VI. habent denarium vel pro eo y¡am ebdomadam, et in Brod in terminisrr l\forauie v1am septimanam et de ponte Brecizlauie VIam septimanam et in propriis ecclesie sue NUM.188. Oschebrunnensi provinciis constitutis a camerariis vel a beneficiatis vel a quibuscumque aliis baronibus ipsi iniuriam vel aliquam diminutionem sui thelonei paciantur, set dominus abbas et conventus et successores ipsorum in hiis theloneis et pedagiis omni inpedimento amoto et absque ulla diminutione pro velle suo plene disponendi habeant facultatem. 1250 SEPT. 1. civitatibus, uti in Kygow in Brecizlauiensi et in Switauia in Vssobrunnensi provinciis constitt1tis a camerariis vel *beneficiatis vel episcopis vel *aliis baronibus vel quocumque iniuriam vel aliquam diminucionem sui thelo- ~ nei paciantur, set dominus abbas et conventus et successores ipsorum in ipsis theloneis et pedagiis omni impedimento ammoto et absque ulla di1ninucione pro iuribus theloneorum plene disponendi habeant facultatem, eam ipsi tt> tantummodo absque beneficis in perpetuum percepturi. Que iura, cum de eis a quibusdam beneficis questio ageretur, ídem abbas vocatus Pragam ad nostram presentiam adversa parte presente secun- 1& dum ius terre coram nobis optinuit publice testimonio fide digno. Sunt autem hec iura: Kygow et Switauie thelonei; mercator noster, episcopi vel baronis cuiuslibet et hospes thelonea predicta transiens de 20 curru panni preciosi solvat denarios VIII, de curru panni grisei IIII0 r, de curru linei panni IIII0 r, de curru lini, lane, canapi, papaveris, salís, tritici, siliginis, ordei, avene et ferri IIII0 r, de curru mellis, de 2s vase vini, de curru humuli, institor de curru husonis et piscium maiorum VIIIº, pater familias rusticus transiens cum familia VIIIº, de tina mellis 11°5 , de equo, hove, vacca, porco, perna 11°5 , de lukno 30 mellis vel de ferente in humeris quodcumque pondus, de duabus oviculis vel capris et quilibet messor denarium; de massa allecis, de curru lignorum 11°5 • Theloneum furtive vel contumacitertrans- 35 iens deprehensus, solvat duplum; sequatur autem eum thelonearius Switauie versus Brunnam usque ad montem, qui dicitur V gedli, versus Geuichko vero usque ad aquam, que dicitur Studena. Defen- -to dent autem predicti thelonearii ius the- 1250 SEPT. 1. Ceterum inhibemus a plaustris ipsorum in terris nostris per thelonea transeuns tibus, cum vina sua vel salem, segetem, humulum, pannos vel alias quascumque res, sine quibus subsistere non possunt, ut ab ipsis nullum theloneumª8 exhigatur vel aliqua iniuria eis inferatur indebite io exactionis. Insuper ut omnia hec et alía sepedicte ecclesie cupiamus esse prospera et firma, tabernas ipsorum, in quibus primitus a nostris beneficis et civibus Olomucensibus inpediebantur, liberas esse is concedimus omnino, maxime vero illas tabernas, que ad dotem pertinent claustri nominati, uti in Nakel et in Bvnowitz, in Prerow et in Briessowiz. 20 Preterea, cum domus dei Iocus refugii habeatur, nequaquam admittimus, ut eius emunitas per nuncios nostros vel 25 beneficos vel aliquos alios violetur, sed cum aliquis maleficus quocumque maleficio perpetrato in dictum claustrum Gradycense vel in aliquam eiusdem claustri curiam confugerit, ipsum nullus omnino 30 audeat ad dampnandum excipere violenter, sed abbas loci et rector curiarum claustri maleficum huiusmodi tamdiu conservent, donec ipsum cante poterunt emittere vel e curia vel de claustro. 40 NUM. 188. 345 lonei Kygow et S\vitauie in circuitu per miliare contradictione qualibet procul mota. Ceterum volumus, ut de plaustris. ipsorum in terris nostris per thelonea transeuntibus, cum vina sua vel salem, segetem, humulum, pannos vel alias quascumque res, sine quibus subsistere non possunt, *ab ipsis nullum theloneum exigatur vel aliqua iniuria eis inferatur indebite exactionis. 11 Insupt'r ut (111) omnia he.e et alia s~pedicte ecclesie iura stabilia, prosp(lra sint et firma, tabt'rnas ipsorum, in quibus primitus a nostris bene.fteis vel civibus Olomucensibus vel aliis civibus impediebantur, liberas esse concedimus omnino, maxime vero illas tab~rnas, quf! ad dotem pertinent claustri prefati et adiacent nostris civitatibus Olomuc, Geuichco, Lutowl, Vnichow, Oppauie, infra miliare vel propios in villis ecclesie Cietkouici, Nakel, Lubos, Bunouici, Laschaz, *Rohchin, Zlobici, Wressouici,ª11 Bedihoschi,°" non obstante eo, quod aJiis nostris terrigenis prohibuimus ipsas propter nostras predictas civitates. wwPreterea, cum domus dei (11) locus refugii sit, nequaquam admittimus, ut eius emunitas per nuncios nostros vel beneficos vel quoscumque violetur, set cum aliquis n1aleficus quocumque maleficio perpetrato in dictum claustrum * vel in aliquam eiusdem claustri curiam confugerit, ipsum nullus omnino audeat ad dampnandum excipere violenter, set abbas loci et rector curiarum claustri maleficum huiusmodi tamdiu conservent, donec ipsum caute possint emittere*e curia vel e claustro. Demum pernoctaciones et expensas qualescumque in bonis ecclesie prefate a quolibet fieri prohibemus. zz1nhibemus etiam, (111) ne advocatus vel cives nostri in Olomuc et in aliis civitatibus nostris homines ecclesie predicte pro aliqua re in civitatibus nostris detineant vel inpignorent vel incippent; set si ex evento hoc eontigerit, quod homiflPs ipsorum pro aliqua causa a~cusentur, iudex vel cives ad abbatem* 346 NUM. 188. Hoc autem sumopere caveant cives Olomucenses, quod super homines ipsorum, qui in curiis ac areis resident, quas habent in suburbio Olomucensi, n·ullam collectam vel steuram recipiant vel aliquam aliam exactionem faciant, per quas eis inferri possit molestia vel gravamen, quia easdem curias et areas et homines residentes ab huiusmodi, immo ab omnib.us exactionibus absolvimos et penitus liberamus. Quicumque autem hec statuta nostra et concessiones ac libertates supradictas ausu temerario violaverit et ecclesie Gradycensi et conventui satisfacere statim non curaverit, maiores terrarum nostrarum barones ad cameram nostram decem marcas auri, humiliores vero marcam auri solvant et carceris nostri gravi custodia macerentur. Ut autem hec rata et inconcussa permaneant, presens scriptum nostre sereni·tatis sigillo fecimus roborari. Testes huius rei sunt: dominus Nycolaus venerabilis episcopus ecclesie Pragensis, Thobias prepositus, Vitus decanus, Radozlaus archidyaconus Pragensis, Hermannus prepositus Luthomericensis, Borso camerarius, Mystidruh castellanus, Pomyuen iudex Pragensis, Andreas dapifer, Boruta de Ryedosch, Dyrzezlaus de Benessow et frater eius Wokko subcamerarit1s, Witgo castellanus, Mylych camera- 1250 SEPT. 1. mittant•, quatenus ipse h omines su os a quocumque accusatos coram iudicio presentari faciat loco et termino assignato, super sibi obiectis responSUfOSetpartibus convocatis ftat iusticie complementum; et si quidem in causa adiuti fuerint vel ceci- 5 derint, lesis satisfaciant, prout possunt, et culpa magna vel parva non iudici nec iuratis vel civibus, set abbati et conventui et ecclesie cedet totaliter memorate. Hoc autem summopere caveant cives OlomucE"nses, ne super curiam vel 10 areas vel super homines ecclesie memorate, qui in eisdem are.is resident, quas habent in suburbio Olomucensi vel circa, *uJlam colleetam Vf'l steuram recipiant, que vulgo berne vel pomocz dicitur, vel aliquam aliam exactionem faciant, per quam eis 15 inferri possit mol~stia vel gravamen, quia eandem curiam et areas et homine-s reside-ntes in eisdem ah huius· modi, imo ah omnibus exactionibus• penitus liberamus. Quicumque autem hec statuta nostra et concessiones ac libertates et donaciones supradictas *violare 20 presumpserit et e-cclesie prefate stat-im non sat ¡ stecerit, llllmaiores terrarum nostrarum baro- (11) nes vel benefici, advocati civitatum nostrarum, iurati et ditiores cives, si convicti fuerint vel confessi, in cameram nostram 25 decem marcas auri, humiliores vero marcam auri solvant et carceris nostri gravi custodia macerentur, zzredimentes eo11 a, prout pos- (III) suntzz. Vtªªª autem hec omnia predicta rata (II) et inviolata permaneant, presens scriptum conscribi et sigillo nostre dignitatis regie 30 fecimus roborari. Testes huius rei sunt: dominus Nicholaus• episcopus* Pragensis, Thobias prepositus, Vitus decanos, Radozlaus archidiaconus Pragensis, Hermannus prepositus 35 Lutomericensis, Borso camerarius, Mzcidruh castellanus, Pomnen iudex Pragensis, Andreas dapifer Boemie, Bort1ta de Redhoscb, Dersizlaus de Benesow,* Vitko castellanus, Milich camerarius, Nicholaus iudex, Petrus villicus Olo- 40 mt1censis, Onso castellanus Prerouensis, Bochko 1250 SEPT. 1. rius, Nycolaus iudex, Petrus villicus Olomucensis, Onso castellanus Prerouensis, Bokko castellanus Znoymensis, Cyrho castellanus de Dywicek, Chastolo frater eius s et alii quam piures. Acta sun·t hec anno Domini MºCCº quinquagesimo. NUM. 188. 347 castellanus Znoymensis, Cyrho castellanus de Deuichel(bbb, Chaztolow frater eius et alii quam plures. Actum et datum Prage anno Domini MºCCºL, kalendas septembris per manus magistri Wilhelmi, canonici Pragensis, aule nostre prothonotarii. Sk, sd ------------------------------------------- 188. ª) ,Wencezlaus' B 2. b) ,Gradis' B 2. e) ,C>lomuz' B 2. d) ,concesisse' B 2. e) ,peticionem' B 2. f) ,capellani' B 2. Y) ,Gradicensis' B 2. h) ,Gradicensem' B 2. i) deest to B 2. k-k) ,Premizl rege tertio' B 2. l) ,Wladizlao' B 2. m) ,Wratizlao' B 2. n) ,Bohemie' B 2. º) ,possident' sed ,n' puncto supposilo deleta est B 2. P) ,Boemia' B 2. r) ,aquisite' B 2. s) ,expedicione' B 2. t) ,abbatie' B 2. u) ,abbatia' B 2. v) ,zwod' B 2. w) ,chiztotne' B 2. X) ,optinendum' B 2. Y) ,beneficiatorum' B 2. ") ,proveniet' B 2. ªª) ,quod' B 2. bb) ,vendicionem' B 2. ce) ,mezni vol' B 2. dd) ,racione' B 2. ee) ,Roberto' B 2. - 15 11) ,possidenda' B 2. gg) ,condiciones' B 2. hh) ,impeticionibus' B 2. ii-ii) ,ad ipsorum bomines evocandos ad iudicium vel citandos' B 2. kk) ,eorum' B 2. ll) ,iuditio' B 2. ..-.. ..-.. nun) ,responsuros' B 2. nn) ,comoditas' B 1. 00) littera ,s' ex ,bus' correcta B 2. PP) post ,suis' sequitur ,que' in B 1. rr) ,terris' in B 2. ss) ,theloneium' B 1. tt) ab ,lnsuper' B 2 repetit 1I J. uu) prima ,s' ex ,z' inter scribendum corr. B 2. "") ,Bedlhoschi' B 2. ww) ab 20 ,Preterea' B 2 repetit 1l. =) ab ,Inhibemus' B 2 repetit 11l. 1111) ab ,maiores' B 2 repetit 11. iz-.zz) B 2 repetit 111. aaa) ab ,Ut' B 2 repetit JI. bbb) ,D~uichek' B 2. 1) Vide inferius. 2) Svitávl{a, v nemª mejto; kupec nás, biskupüv a nebo kteréhokoli pána svobodného a host. mimob pfedfecená jedouci z vozu sul{na drahého af platí osm penez, z vozu sukna serého ctyry peníze, z vozu plátna ctyry peníze, z vozu lnu, vlny' konopí, pepre,a soli, pse- 25 nice, rzi, jecmene, OVSa a zeleza ctyry peníze, Z VOZU medu, Z SUdU VÍna, Z VOZU chmele, kramáf prespolníª z vozu vyziny a velikych ryb osm penez, bospodáf, sedlák s celedí svou jedouc osm penez, z tuny medu dva peníze, z kone, vola, krávy, vepfe dva peníze, ze kbelíka medu a nebo z nesoucího na zádech jakékoli bfíme, ze dvou ovec a nebo kozí a z kterykoli zivotcichyª jeden peníz, z tuny herinküv, z vozu dtíví dva peníze. Clo kradmo a nebo soury pomíjeji_ecí postizen jsa, 30 af dvojnásobne platí; püjde pak za ním mejtny svitavsky k Brnu az k hofe, která slove U jedlf, k Jevícku pak az k vode, která se nazyvá Studená. Hájiti pak budou napted povedení mejtni práva mejtniho svitavskyho vuokol a vuokol pres míli hez vselijakého odporu etc.e Kdo by pak koliv toto nase ustanovení a dovolení a svobodství obdarování vejs fecená rusiti z pejchy a vysokomyslnosti cl1tel a kostelu napted jmenovanémuc hned zadosti neucinil, prednejsí zeme 35 nasi, to jest páni svobodní a nebo ouredníci, prokurátoti mest nasich, prísezní a bohatsí mesfané, byli-li by pristizeni a nebo sami se vyznali, do komory nasí deset hfiven zlata, nizsího pak fádu hfivnu zlata necl1f af zaplati a zaláfe naseho tezkou strází af pokutu nesou, vykupujíce hrdla svá, jak mohou. Aby pak tyto vseckny veci nahofe dotcené pofádne hez porusení trvaly, pfítomné psaní sepsati a pecetí nasí královsl{é duostojnosti utvrditi jsme spuosobili. Svedkové pak tobo 40 jsou: pan Mikolás biskup prazsky, Tobiás probost, Vít dekan, Radislav arcikníze prusky,ª Hefman probost litomeficl{y, Buesª komorník, Mstidruh kastelán, Pomnen sudí prazsky, Ondfej krul{sasª ccsky, Bofita z Bedhoste, Drslav z Benesova, Vítek kastelán, l\1ilic komorník, Mikolás 348 NUM. 188, 189. 1250 SEPT. t ... 30. 189. Innocentius IV. papa abbati et conventui monasterii in Plasy indulget, ut liceat sacerdotibus conventus audire confessiones hominum ad monasterii servitium commorantium, qui facile sacerdotum suorum copiam habere non possint. Lugduni [1250] sept. 30. s Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asservatur (A). Apographum praebet F. B. Scheppl, Lapis sepulchralis fundatoris et benefactorum... monasterii de Plassio (1744), cuius cod. mnscr. in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pog. 271 272 (B). Reg: Reg 1, pag. 580 num. 1250. Potthast 11, pag. 1162 num. 14074. - Scheinpflug, 10 Materialien zu einer Gesch. v. Plap, pag. 74 num. 45. In autographi tergo in media parte superiore eadem manus, quae chartam exaraverat, notam ,,Pragen'' scripsit. lbidem in angulo sinistro inferiore inscriptio manu scribae destinatarii (V 78, vide num. 239) scripta invenitur, ex qua haec tantum verba legi possunt: ,,Speciale, quod de mandato nostri abbatis penitentiam iniungere possumus in nostro servicio moran- is. tibus sine...''; finis valde attritus est. In epistula conscribenda eadem forma adhibita est, quam ex Libro provinciali cancellariae apostolicae edidit Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 261 num. 26. Apud Fr: Apographum simplex. 1 Innocentius 1episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..1 abbati et conventui 20 monasterii de 11 Plaz, Cisterciensis ordinis, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Animarum salutem desiderio ferllventi querentes vobis auctoritate presentium indulgemus, ut hominum ad vestrum fI servitium commorantium, qui non possunt de facili suorum habere copiam sacerdotum, liceat sacerdotibus de conventu vestro, quos tu, fili abbas, ad hoc duxeris deputandos, confessiones audire, 2s penitentiam salutarem eis iniungere ac sacramenta ecclesiastica exhibere preiudicio alieni. Nulli ergo ... contraire.2 Si quis autem... incursurum.2 Lugduni 11 kalendas octobris, pontificatus nostri anno octavo. [188.] • • • sine 1ur1s Datum sudi, Petr vladaf olomoucky, Ones kastelán pferovsky, Buchko kastelán znojemsky, Crha kaste- 30 lán z Cenichku,4 Castolov bratr jeho a jiní mnozí. Stalo se jest i dáno v Praze léta Páne tisícfho dvoustyho padesátého, prvního dne mesfce fíjnaª skrze ruce mistra Vilíma, kanovnfka pra!ského, naseho dvoru nejvyssího písafe. 3) Vide CDB 11, pag. 17 num. 21 et pag. 273 num. 279. 4) Vide CDB 1, pag. 194 num. 208. 5) CDB I, pag. 85 num. 80. 6) Roberto. (Ad. n. 2).] 35 ª) ita in Bohemica versione. b) deest ,mejta'. e) Hoc loco textus versionis tenore chartae anno 1609 datae quibusdam explicationibus ad rem pertinentibus interruptus est. 1250 SEPT. 30. - OCT. 4. NUM. 189, 190. 349 Bulla: lnnocentii 1V. papae in filis serieis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 5, 36. sd 190. s Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Velehrad testimonium perhibet Robertum, episcopum Olomucensem, cum consensu capituli iuri suo, quod in decimis habere videbatur, renuntiavisse, et idem monasterium aliquas decimas cuicunque personae persolvere prohibet. Brunae 1250 oct. 4. to Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum monasterii in Velehrad) asservatur (A). Apographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in eodem archivo asservato, fol. 34° 35 (B ). Ed: CDM 111, pag. 126 num. 152 (ex A). Reg: Reg I, pag. 581 num. 1252. Sebánek, Archivy, pag. 19 num. 110 (ex A). 15 Lil: KK, pag. 119. In chartae tergo registrator monasterii saec. XIII. scripsit: ,,Testimonium regis Wenceslai super decimis relaxatis ah episcopo Ruberto'' (E). In scidula membranacea, in qua sigillum appendet, scriba pennam fortasse probavit; ex eis, quae scripsit, liltera ,a' tantum legi potest. Scriba: V 75 = destinatarii proprius. 20 Dictator: destinatarii proprius. Vide: 11. 3, Velehrad (M). Apud Fr: Apographum simplex. W.•1 dei gracia rex Boemie, viris religiosis abbati et conventui in Welegrad, Cysterciensis ordinis, anime sue paranimphis, defensionis ac gracie sue omnimodam uber- 2s tatem. 11 Quia largitor omnium bonorum deus, díves in omnes, iuxta Iargitatis sue moderamen nos pro fastu seculi quam pluribus prestanciores constituit, collata 11 nobis divinitus beneficia ad fovendos, promovendos ac defensandos dei servos merito nos invitant.ª Ecclesie igitur Welegradensis, que a devotis progenilftoribus nostris necnon a nobis fontalem trahit originem,fundacionem ac fundacionis libertatem cognosao centes in integrum, venerabilis quoque patris Rvperti·, tune Olvmocensisb ecclesie episcopi, necnon et eiusdem Iociª capituli unanimi consensu cognito super decimis, quibus ecclesia Welegradensis cathedrali tenebatur ecclesie, plenum perhibemus testimonium, quod antedictus episcopus prenotatum quoque capitulum in remissionem suorum peccaminum et remedium animarum suarum et progenitorum suorum iuri 35 189. 1 ) Henrico. - 2) Vide CDB I 1, pag. 46 num. 53. 350 NUM. 190, 191. 1260 OCT. 4. - 10. suo, quod in predictis decimis habere videbantur, renunciarunt absolute in favorem et subsidium ecclesie memorate.2 Ne igitur aliquis successorum domini R., quondam Olomvcensis episcopi, cuius tempore vestra fundata et consecrata est ecclesia, contra vos in requirendis decimis malignandi sumat materiam, volumus et sub optentu gracie nostre vobis districtissime prohibemus, quatenus nulli hominum metus vel gracie s respectu, clerico vel layco sine nostro speciali consilio aliquas decimas persolvatis, ne per vestram pusillanimitatem ecclesiam adeo liberam contingat aliquatenus ancillari; scituri, quod faciendo oppositum ab auxilio, favore et regali gracia omnino eritis alieni. Data in Berne anno gracie M°CCºLº, in festo sancti Francisci. Sigillum: Venceslai l. regis in scidula membranacea magna ex parle laesum appendet. Cf. 10 Sigilla num. 1, 2. sd 191. lnnocentius IV. papa [Nicolao], episcopo Pragensi, mandat, ut magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragae signum congruum deferendi liberam facultatem is concedat.. Lugduni [1250] oct. 10. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (A). Apographum insertum est chartae Nicolai, episcopi Pragensis, datae Pragae 1262 iun. 17. (num. 245), cuius autographum ibídem asservatur (B). Allerum 20 apographum exstat in vidimatione Gerhardi, abbatis Strahoviensis, et Wernheri, commendatoris domus s. Mariae in pede pontis Pragae, data Pragae 1318 apr. 7. (Reg 111, pag. 177 num. 433) ibidem asservata (C). Teste v. d. Fr. Palacky exstabat haec charla inserta itidem instrumento notarii publici, dato Pragae 1396 nov. 1., cuius autographum anno 1833 in archivo tune provinciali Vratislaviae asservabatur (D). Apographum exstat in confi.rmationis litteris 25 lnnocentii XII. papae, datis Romae 1696 iul. 23., quarum autographum in iam dicto archivo Crucigerorum Pragae asservatur (E). Ex simplicibus apographis illud hic commemorari oportet, quod in cod. mnscro saec. XVII. (1664), qui ,,Liber aureus''appellatur, in eodem archivo (sign. V/1}, pag. 440 asservatur (F). Ed: Schaller, Beschreibung der kgl. Hauptstadl Prag 111, pag. 216 num. 2 (ex A, ad annum 30 1246). CDM 111, pag. 127 num. 153 (ex Dobneri Annalibus tom. VII. mnscro, qui nunc latet, ad oct. 12.). - Teige l. 2, pag. 332 num. *5 (ex CDM /ortasse). Reg: Reg 1, pag. 681num.1263 (ex D). Potthast ll,pag.1163 num.14087 (ad oct.10.et 12.). Lit: Novotny l. 3, pag. 823. KK, pag. 120 21. In membranae replicalae margine dextro scriptoris nota: ,,Thom[as]'' legitur,· in angulo 35 dextro superiore alia manus annotavit: ,,Egi'', quod duabus lineis exstinctum est; in medio 190. ª) primam ,i' ex brevi in longam corr. A. b) ita A. 1) Venceslaus. •) Chartam Roberti, Olomucensis episcopi, qua eadem libertas indulta est, vide CDB 11, pag. 179 num. 196. 1250 OCT. 10~ NUM. 191, 192 a. 351 margine superiore in autographi tergo scriptum est: ,,Hermannus''. Quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparalum. Innocentius episcopus, servus servorumª dei, venerabili fratri .., episcopo Pra- 5 gensi,1 salutem et 11 apostolicam benedictionem. Precibus dilecte in Christo filie Agnetis, sororis monasterii sancti 11 Francisci, ordinis sancti Damiani, Pragensis, de cuius bonis hospitale ipsius monasterii JI immediate ad apostolicam sedem pertinens constructum dinoscitur, benignum impertientes assensum, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinusb.. cmagistro2 et fratribus eiusdem hospitalis, si 10 expedire videris, deferendi signum congruum,3 quod tibi videbitur, concedas auctoritate nostra liberam facultatem; contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Datumd Lugduni VI idus octobris, pontificatus nostri anno octavo.d 15 Bulla: in filis cannabinis appendebat; nunc avulsa et deperdita est. Sk 192 a. Innocentius IV. papa monasterium in Plasy protegendum suscipit, omnes possessiones ac bona eius confirmat eique iura et libertates plurimas concedit. Lugduni 1250 oct. 10. 20 Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asservatur (A). Apographum praebet F. B. Scheppl, Lapis sepulchralis fundatoris et benefactorum... monasterii de Plassio (1744), cuius cod. mnscr. in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pag. 263 269 (B). Reg: Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Pla{J, pag. 75 num. 47 (qui idem chartam an- 25 notationibus topographicis et ad rem pertinentibus explicat). In autographi dextro angulo superiore cancellariae apostolicae nota,,R.," duabus lineis exstincta legitur. In membranae replicatae sinistro angulo superiore cancellariae apostolicae nota ,,G'' legitur. In autographi tergo manus scribae destinatarii (V 78, vide num. 239) scripsit: ,,Con... ftrmationis privilegium grande''. 30 191. ª) lnde usque ad finem fortasse manus scriptoris cuiusdam multo posterioris (saec. X VJ.) nonnullarum litterarum ductus pallidos atramento restaurare conata est A. b) Posteriore manu, de qua vide sub a), in ,quatenus' correctum est A, ,quatinus' reperitur in B. C) Hoc loco ,C' additum est in B. d-d) Verbis competenter distensis scriptum est A. 1) Nicolao. - 1) Conrado. - ª) Vide num. 1, 32, 55, 94, 245.. 352 NU.1\1. 192 a. 1250 OCT. 10. In privilegio conscribendo eadem forma adhibita est, quam ex Libro provinciali cancellariae apostolicae edidit Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 229 num. l. Apud Fr: Apographum simplex manu ignota exaratum. 1 Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..,1 abbati monasterii de Praz,ª eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis in 5 perpetuum. I 11 Religiosam vitam eligentibus... infringat.2 Eapropter. . . monasterium sancte dei genitricis et virginis Marie de Praz,ª Pragensis diocesis, in quo divino ... communimus.2 Inprimis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque institutionem Cistirciensiumb fratrum a vobis ante concilium generale susceptam in eodem monasterio institutus esse dinosci- to tur... vocabulis:2 locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis de Cralowic, de Maiori Obora, de Cozteletz, de Tinetz, de Ssebenitz, de Ztrasitz, de Motsidelitz, de Sehel, de Wserdi et de Zaboditz,ecclesias cum pertinentiis earumdem de Cralowic, de Sehel, de Ssebenitz, de Hraditz, de Wrasni, de Bikowe, de Kamenic, de Mez, de Scetetyn, de Drenek, de Tersewokowe, de Nebrsesin, de Maiori ts Obora, de Minori Obora, de Raiowo, de Porets, de Dobritz, de Korit, de Bresy, de Tyeskowo, de Vgezt, de Ssebykowo, de Ribinizt, de Vgezt, de Korit, de Lompnitz, de Kotsin, de Hradistse, de Babina, de Ztrasitz, de Scirn Hat, de Crassowitz, de Motsidelic, de Zwoietyn, de Hulboki, de Draskowo, de Dubrawic, de Cozteletz, de Darowa, de Choten, de Tynetz, de Luhowe, de Dubrawic, de Buk, de Prodazlat, de Wseherdi et de 20 Brisny, villas cum omnibus pertinentiis earumdem, que idem monasterium, antequam Cisterciensium fratrum instituta susciperet, possidebat, de Rinthof, de Zzochutic, de Kaznen, de Lomona, de Scetsyn, de Mladetic, de Motsidelic, de Ninic, de Olsan, de Hodin, de Luhowe et de monte Petrino grangias cum omnibus pertinentiis earumdem, terras, quas habetis in villis, que Byrsny et Zabudic vulgariter nominantur, possessio- 2s nes et vineas, qua·s habetis in locis, que mons Petrinus, Kotsur et mons Wtol vulgariter appellantur, cum pratis... immunitatibus suis.2 Sane laborum vestrorum de possessionibus habitis ante concilium generale ac etiam novalium, que propriis manibus aut sumptibus colitis, de quibus novalibus aliquis hactenusc non percepit, sive de ortis, virgultis... salva sedis apostolice auctoritate et in predictis ecclesiis diocesani episcopi 30 canonica iustitia. Si qua igitur... inveniant.2 1 Amen. Amen. Amen. B (R)d Egoe Innocentius catholice ecclesie episcopus ss. (B. V.) 1+ Ego Petrus tituli sancti Marcelli presbyter cardinalis ss. + Ego frater Johannes tituli sancti Laurentii in Lucina presbyter cardinalis ss. + Ego frater Hugo tituli sancte Sabine presbyter cardinalis ss. 35 + Ego Willelmus Sabinensis episcopus ss. + Ego Riccardus sancti Angeli diaconus cardinalis ss. + Ego Johannes sancti Nicolai in carcere Tulliano diaconus cardinalis ss. + Ego Willelmus sancti Eustachii diaconus cardinalis ss. 1250 OCT. 10. - NOV. 5. NUM. 192 a, 192 b. 353 Datum Lugduni per manum magistri Marini, sante Romane ecclesie vicecancellarii, VI idus octobris, indictione VIIll, incarnationis dominice anno MºCCºLº, pontificatus vero donniª Blnnocentii 1 pape 1111 anno octavo. Bulla: lnnocentii IV. papae in filis sericis (lavi et rubri colorís illaesa appendet. Cf. Diekamp 5 num. 6, 36. 10 15 sd 192b. Innocentius IV. papa [Thomae], episcopo Vratislaviensi, mandat, ut censum a Wissegradensi ecclesia ecclesiae Romanae debitum exigat. Lugduni [1250] nov. 5. Apographum insertum est chartae Thomae, episcopi Vratislaviensis, datae 1253 mart. 5. (vide num. 264), cuius autographum in membrana scriptum in archivo capituli Wissegradensis asservatur (B).1 Reg: Reg 1, pag. 581 num. 1254. Grünhagen-Korn, Reg 1, pag. 40. Potthast 11, pag. 1166 num. 14101 (qui opera antiquiora, in quibus hae litterae typis impressae sunt, affert). CDS VII. 1, pag. 322 num. 728. Apud Fr: Apographum simplex. Innocencius episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri .. ,2 Vratislauiensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem. In provinciali camere nostre 20 libro continetur expresse, quod Wissegradensis ecclesia in Pragensi diocesi constituta duodecim marcas argenti nomine census Romane debet ecclesie annis singulis exhibere. Unde cum de huiusmodi censu longo tempore iam elapso non sit predicte camere satisfactum, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus censum ipsum nomine nostro et apostolice sedis pro viginti annis proximo preteritis facias integre tibi 25 solvi. Si tamen ex parte dicte ecclesie Wissegradensis proponatur, quod ipsa pro minori censu teneretur et temporis quantitate, censum eundem pro ea quantitate temporis et marcarum, de qua tibiª constiterit per legitima documenta, exigas tibi dari.b Contradictoresc autem,d si qui fuerint, vel rebeles per censuram ecclesiasticam appellacione --------------------------------------- ....-.. 192a. ª) ita A. b) ,Cistircien' A. e) Post verbum ,hactenus' charla exarata scriba aliquod 30 verbum erasit et locum vacuum ita ortum linea ad ,s' addita explevit A. d) Descriptionem rotae vide num. 141. e) ,E' alio atramento alfaque manu scripta est A. f) Quae sequuntur subscriptio<4 nes, aliis manibus alio atramento scriptae sunt A. 1) Henrico. ') Vide CDB JI, pag. 68 num. 76. 354 NUM. 192 b, 193. 1250 NOV. 5. - 21. postposita compescas, qualibet indulgencia non obstante, de qua oporteat in presentibus fieri mencionem, seu constitucione de duabus dietis edita in concilio generali. Datum Lugduni nonas novembris, pontificatus nostri anno octavo. sd 193. Innocentius IV. papa [Engelberto], decano Wissegradensi, mandat, ut abbatem et conventum monasterii in Velehrad ab invasoribus, praedonibus, raptoribus defendat. Lugduni [1250] nov. 21. Apographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in SA.R Brunae (archiuum monasterii in Velehrad) asservato, fol. 106 106V (B). to Ed: CDM 111, pag. 127 num. 154 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 582 num. 1265. Potthast 11, pag. 1165 num. 14108. Lit: KK, pag. 121. Apud Fr: O. Innocencius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio .. ,1 decano ecclesie 1s Wissegradensis, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Ne dilecti filii ..2 abbas et conventus Welegradensis, Cisterciensis ordinis, Olomucensis diocesis, a sancte contemplacionis ocio, cui se totaliter devoverunt, propter sollicitudinem bonorum temporalium, in quibus nonnulli, qui nomen Domini recipere in vacuum non formidant, eos multipliciter, ut asserunt, inquietant, desistere compellantur, nos 20 volentes eorumdem abbatis et conventus providere quieti et molestantium maliciis obviare, discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus ipsis adversus invasorum, predonum et raptorum audaciam efficaciter presidio defensionis asistens, non permittas eos contra indulta privilegiorum sedis apostolice ah aliquibus indebite molestari, molestatores huiusmodi per censurara ecclesiasticam appellacione postposita 2s compescendo. Datum Lugduni XI kalendas decembris, pontificatus nostri anno octavo. sd 192 b. ª) ,t' ex ,d' in loco raso corr. B. b) ,i' ex ,e' eodem atramento corr. B. e) ,Contraditores' B. d) ,autem' eadem manus superscripsit B. 30 1) Alía chartae Thomae, episcopi Vratislaviensis, apographa, cuius chartae pars hae litterae $Unt, 11ide sub num. 264. 1) Thomae. 193. 1) Engelberto. 1) Paulus. 1250 DEC. 18. NUM. 194. 355 194. Innocentius IV. papa monasterium in Velehrad protegendum suscipit, omnes possessiones ac bona eius confirmat eique iura et libertates plurimas concedit. Lugduni 1250 dec. 18. 5 Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum monasterii in Velehrad) 10 15 20 asservatur (A). Apographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in eodem archivo asservato, fol. 18 19 (B). Ed: CDM 111, pag. 128 num. 155 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 582 num. 1256 (ex A). Kopetzky, Regesten, pag. 115 num. 60. - Potthast 11, pag. 1168 num. 14144. CDS VII. 1, pag. 322 num. 729. Lit: KK, pag. 121. In media parte charlae in margine superiore verba,,CommuneprivilegiumCisterciensis ordinis, a. c. (?)'' leguntur; in dextro angulo superiore nota ,,and8 '' duabus lineis exstincta et paulo inferius ,,a'' legitur; in membranae replicatae dextro margine nota ,,a. s.'' legitur; hae omnes notae ad cancellariam apostolicam pertinent. In autographi tergo in mediae partis margine superiore ,,Hermannus'', paulo inferius iterum nota ,,Hermannus'' linea marginata manu cancellariae apostolicae scripta est; manus scribarum saec. XI1l. nonnullas inscriptiones exaraverunt, quae cum diffi.cultate legi possunt; ex prima inscriptione verba tantum ,,de Plaza~' leguntur; tenor secundae inscriptionis hic fortasse est: ,,Privilegium Innocentii pape 1111 super omnes villas'' (A); ,,Weligrat commune privilegium grande''.1 (V 78, vide num. 239). In privilegio conscribendo eadem forma adhibita est, quam ex Libro provinciali cancellariae apostolicae edidit Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 229 num. 1. Apud Fr: Apographum simplex manu ignota exaratum. 1 Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..,2 abbati monasterii de 2s Welagrat, eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. B11 Religiosam vitam eligentibus. . . infringat.3 Eapropter... monasterium sancte dei genitricis et virginis Marie de Welegrat, Olomucensis diocesis, in quo divino. .. . communimus.3 Inprimis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque institutionem Cistertiensium 30 fratrum a vobis post concilium generale susceptam in eodem monasterio institutus esse dinoscitur... vocabulis:3 locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est, cum omnibuspertinentiis suis,villas, queWelerat,Maratur, J arosoue,Gnespole, Pepowiz, Sucowiz, Vscenewiz, Babice, Bebuc, Trapliz, Tysan, Prist, Pepowiz, Dolophaz, Roscin, Zetogewiz, Tupra, Leichowe, Borsciz, Vgest, Wasan, Polisowiz, Costoliz, Naconiz, 35 Domanim, Wacenowiz, Misterin, Potwarit, Briduc, Nonsciz, Cenowiz, Altbrunna, Otrawiz, Wisew, Vrisan, Lubiz, Wlcowiz, Stiboriz, Jeskendorf, Hlaweniz, Szadec, Jameniz, Ekkardisdorf, Hermansdorf, Bratrigsdorf, Mladotsderf, Turkowe, Clebizstowe, Hosciz, Wizlasicª, Cremon, Balatiz, Pisz, Had, Darkendorf, Pau""el,b Luscizb et Sibodesdors vulgariter nuncupature, cum omnibus pertinentiis earumdem, quas ídem 356 NUM. 194, 195. 1250 DEC. 18. - 21. monasterium, antequam Cistertiensium fratrum instituta susciperet, possidebat, cum terris, pratis ... immunitatibus suis.3 Sane novalium vestrorum, que propriis manibus ...auctoritate.3 Si qua igitur in futurum. . . inveniant.3 BAmen. Amen. Amen. B (R)c Egod Innocentius catholice ecclesie episcopus ss. (B.V.) + Ego Petrus ...' Datum Lugduni per manum magistri Marini, sancte Romane ecclesie vicecancellarü, XV kalendas ianuarii, indictione VIIll, incarnationis dominice anno M°CCºL, pontificatus vero donnie 1 Innocentii 1 pape 1111 anno octavo. Bulla: lnnocentii IV. papae in filis sericis fl.avi e rubri colorís non penitus quidem, sed in ... a superficie valde corrosa appendet. CJ. Diekamp num. 5, 36. 10 sd 195. Pfemysl Otakarus JI., marchio Moraviae, emptionem hereditatis Brumovice a Cunone, fratre Bockonis, sub certis condicionibus per Brunonem, episcopum Olomucensem, factam confirmat omnemque iurisdictionem temporalem, quam in eadem hereditate obtine- 1s bat, prae/ato episcopo eiusque heredibus relinquit. Brunae 1250 dec. 21. Autographum in membrana scriptum in SAR Olomouc (archivum cap. Olom.) asservatur (AJ. - Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo, qui in SAR Kromlflz ( archivum archiep.), sign. MK 1 asservatur, fol. D 3 D 3v (B). Aliud apographum saec. 20 XIV. servavit Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus, qui in SAR Olomouc (archivum cap.), sign. E 1 27 asservatur, fol. 20 20° (C). Ed: CDM 111, pag. 132 num. 156 (ex AJ. Reg: Dobner, Monumenta IV, pag. 264 num. 69. Reg I, pag. 584 num. 1257. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 12. 25 Lit: Lechner, Beitrii.ge zur Frage der Verlii.sslichkeit des CDM, pag. 139 (rectifi.cationes lectionum CDM). KK, pag. 122 123. Scriba: P 11 11 = Conradus, Brunonis episcopi notarias. Cf. Exempla script. num. 27. Dictator: ídem Conradus. Vide: 11. le, Pfemysl 11. (H), 11. 2b, Conradus notarius (L), 11. 3, Olomouc, eccl. cap. (L). 30 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 194. ª) ,Wiz Lasic' A. b-b) Partes nominum ,[Pauwe]I, Lus[ciz]' in loco raso scriptae sunt A. e) Descriptionem rotae vide num. 141. d) ,E' alio atramento aliaque manu scripta est A. e) ita A. 1) Cum inscriptionem in chartae tergo verisimiliter inscriptio apographi in Codice Velehradensi 35 sequatur, ea, quae in chartae tergo legere non possumus, secundum Codicem Velehradensem supplemus. . -- 1) Paulo. ª) Vide CDB 11, pag. 68 num. 76. 4) Quae sequuntur subscriptiones, eaedem sunt atque in num. 192 a. 1250 DEC. 21. - 1250 S. D. NU~I. 195, 196. 357 Primuzil, dei gratia ·marchio Morauie, omnibus in perpetuum. Quoniam currentium volubilitas temporum gesta 11 mortalium pleraque vetustatis nubibus obfuscat, ea, que de ordinatione seu consensu nostro recordatione 11 digna geruntur, scriptis autenticis tam ad rei memoriam quam explanationem.censuimus utiliter annolltanda. s Proinde presentium tenore notum esse volumus tam posteris quam modernis, quod venerabilis in Christo pater dominus Bruno, episcopus Olomucensis, a dilecto fideli nostro Conone, fratre Bocekonis, hereditatem Brumowiz, quam ipsi pro captivitate sua, quam in Austria in servicioª nostro pertulit,1 contuleramus, ecclesie sue Olomucensi in perpetuum iure proprii cum attinentiis omnibus emptionis titulo comparavit, et 10 hoc de nostra et dicti Cononis heredum conscientia et consensu. ldem eciam Cono precium pro dicta hereditate, videlicet centum et sexaginta marcas argenti, a prefato domino episcopo se iam recepisse in nostra audientia est professus. Insuper ad maiorem evidentiametcautelam emptionem talem,sicut rite facta est, de potestate nostra presentibus confirmamus, de liberaliori gratia omnem iurisdicionem temporalem, quam in 1s eadem hereditate obtinuimus, prefato domino episcopo Brunoni suisque successoribus in perpetuum relinquentes. Quod autem premissa omnia robur obtineant perpetue firmitatis et quod nullus tempore procedente contra confirmationem no.stram venire presumat, presentem paginam inde confectam sigilli nostri munimine iussimus roborari. Actum Brunne anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo, in die 20 Thome apostoli presentibus hiis testibus: Wetigone de Noua Domo, Sdizlao de Sterenberch, Bocekone, Cirhone, Parduzone, Beneda, Bohusone Cirhonis filio, Conrado de Klinghenberc, Martino de Olomuz et aliis quam pluribus. Datum per manum magistri Willemmi, curie nostre notarii,b die ac loco prefatis.b Sigillum: Pfemysli marchionis in fi.lis sericis flavi et glauci colorís aliqua ex parte laesum 25 appendet. C/. Sigilla num. 3. Sk 198. Reinherus abbas et conventus monasterii in Kladruby vendit Godehardo praeposito et conventui monasterii in Chotlsov villam Lazany et pecunia inde quaesita villam Staré 30 Sedlo a Borita de Redhosf emit. In Kladruby 1250 -. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Chotésov) asservatur (A). Reg: Reg 1, pag. 584 num. 1258 (ex A). 35 195. ª) ,e' ex ,t' corr. inter scribendum A. - b-b) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleatur, scriptum est in A. 1 ) Circumstantias igrzoramus, vide Novotn(J l. 3, pag. 820 nota 1. 358 NUM. 196, 197. 1250 S. D. ------------------------------------ Scriba: monasterii in Chotllov proprius, qui etiam charlas num. 15 (V 48) et 121 exaravit. Cf. Exempla script. num. 12. Dictator: unus e monasterii Cladrubensis membris. Vide: 11. 3, Kladruby (U), Tepld-Chotllov (T). Apud Fr: Apographum simplex. 5 1 In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. 1 JI Reinherus, dei gracia abbas, et conventus monasterii Cladrubensis omnibus litteras 11 presentes inspecturis salutem in eo, qui salutis tribuit incrementum. Quoniam generacio pref)terit et generacio advenit ac mortalium mortali existente memoria eorum, que inter homines agitantur, facile subrepit oblivio: ideo provida etas principali providencia statuit, ut 10 singulorum gestorum ad repressionem tocius calumpnie et mentis caliginem,ª memorie oblivionem" huiusmodi facta firmo robore munianturc et maxime per litteram, que est baculus memorie, indicium veritatis et certitudinis argumentum. Noscat igitur tam presens hominum etas, quam in Christo ventura posteritas, quod nos pari et unanimi voto partem ville nomine Lasan venerabili domino preposito Gothardo et conven- 15 tui monasterii Chotesouicensis pro LXXXV marcís puri et examinati argenti ad pondus Pragense iure hereditario vendidimus et ipsam pecuniam a dicto preposito et conventu prefati monasterii in Stahoud ex integro recepimus per manum domini Johannis, abbatis Stragouiensis,e quam ibidem domino Borute de Redohosch dedimus pro villa Ztarozedl, quam apud eundem B. pro eadem pecunia curavimus comparare./ 20 Testes autem dicte ville vendicionis ac circuicionis sunt hii: Conradus cum filiis Conrado et Milota de Lesina, Borizlaus de Scocec, Bohuzlaus de Petrouich, Witla, Pribizlaus, Adlik fratres de Oploth, Dersko de Rupou, Purkardus cum Wolbrammo de Prestauelk, Drahozlaus de Mascrou, Stephanus de Lukauich, Wilarth de Prestauelk. Acta autem sunt hec anno Domini millesimoo CºCLº. Et ut presentibus fides 25 adhibeatur, sigilla nostra apposuimus. Datum in Cladrub. Sigilla: 1) avulsum et deperditum est. 2) Reinheri abbatis in scidula membranae aliqua ex parle laesum appendet. Vide Sigilla num. 13. sd 197. Robertus, abbas monasterii Gradicensis, duobus fratribus, Velicio et Stodnoni in Uhfice villa residentibus, silvam circa fl.uvium Skftpov iacentem iure hereditario con/ert, ut ibídem villam, quae Veliéina Lhota nuncupatur, locent. In [Kl.] Hradisko 1250 . 30 198. ª) Primum scriba ,caliginis' scripsit, sed postea ,s' radendo, ,e' ex ,i' corrigendo et titulum 35 supplendo in ,caliginem' correxit A. b) De verbo ,oblivionem' idem valere videtur, quod in nota a) de verbo ,caliginem' dictum est. C) Communem titulum scriba in scribendo in titulum pro ,ur' correxit A. -- d) ita A. e) prima ,S' loco raso scripta est A. f) ,aparare' A. g) ,miº' A. 1250 S. D. - CCA 1250. NUM. 197, 198. 359 Apographumsaec. X V11. servavit M. Siebenaicher, ,,Historica relatio de conditoribus... mon. Gradicensis... conscripta... a. 1676'', cuius cod. mnscr. in SAR Brunae (archivum mon. Gradicensis), sign. 37, fol. 96" 97 asservatur (B). Apographum saec. XVIII. exstat in eodem mnscro fol. 284" 286 (276V 276) (C). 5 Ed: CDM 111, pag. 133 num. 168 (ex C). CIM 1, pag. 120 num. 40 (ex CDM). Reg: Reg 1, pag. 686 num. 1269. Lit: Teige, Zpráva, pag. 48 (textus retractatio). Vacek, K agr. dljinám éeskgm, pag. 243 (chartam spuriam esse affirmat). Novotng l. 4, pag. 496 n. 2 ( rei ratio). KK, pag. 124-6. Dictator: Roberti, abbatis Gradicensis, notarius. 10 Chartam posterioribus abbatis Roberti regiminis annis (post annum 1263) exstitisse verisimilis est coniectura. Vide: 11. 3, Kl. Hradisko (1), 1l. 5, De chartae apud civitates usu ( K). Apud Fr: O. In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Notum sit omnibus prae- 1s sentem paginam inspecturis, quod nos Robertus, abbas sancti4 monasterii beati Stephani in Gradissb, contulimus jure haereditario duobus fratribus uterinis, Welizio et Stodnonic in Vhreczd villa residentibus, silvam quandam circa fluvium, qui vocatur Skrzypowy,e iacentem,t pro qua videlicet silva saepissime certavimus cum domino Hermanno de Letowicz,o et ne ulterius certamen oriretur, dedimus auxiliante divina 20 misericordia, ut praedicti duo servi nostri locarent ibidem villam ipsis,11~ ipsorum filiis et posteris ad utilitatem et ut eademvilla Veliczynah Lhota nuncuparetur et ut libertatem haberet villa supradicta annis triginta' minus duobus et, quotquot ibidem laneos compararent,k semper decimus laneus liber' essetz et non censuaret. Si autem noster successor, quem deus eligeret,m villam sibim vellet usurpare, tune pro quolibet libero .as laneo quinquen marcas eisdem servis vel ipsornm posteris0 reddet et ipsi servirent, cuiP libereP vellent. Et hoc fecimus de consilio conventos nostri et fratrum et testium, qui nunc nominabuntur: Andreas prior, supprior Zirak, Tworzant sacrista, Swatosiusr claviger,• Gregorius camerarius, Thomas plebanus de Naklis, Bohdalcius' Iaicus camerarius, Simon pincerna," Matthias carpentarius. ao anno Domini 1250.w 198. Datum in claustro Gradisczº Sk Pfemysl Otakarus 11., marchio Moraviae, iudicem et cives Olomucenses certiores facit se Pardusoni carnerario et Slavae iudici provinciae Olomucensis curam de certa 35 197. ª) ,sancti' supervacaneum B, C. b) ,Gradicz' C. e) ,Sdodoni' C. d) ,Uhrecz' C. e) ,Skrzipolbi' C. f) ,jacentem' C. O) ,Lethowicz' C. g') sequitur ,et' c. h) ,Weliczyna' C. i) ,30' C. k) ,convocarent' C. l-l) ,liberalis esset' C. m-m) ,eliget, sibi villam' C. n) ,5' C. º) ,propinquis' C. P-P) ,liberaliter cui' C. q) ,r' super linea eadem manu addita B, ,Tvozan' c. r) ,Zwatocius' c. 8 ) ,Olavier' B, ,Klammer' c. '> ,Bohdalanus' c. - 40 u) ,pincija' c. v) ,Gradicz' C. w) ,MCCL' C. 360 NUM. 198, 199. CCA 1250. donatione, quam fratribus Praedicatoribus Olomucensibus in civitate Olomucensi fecerat, • • commiszsse. - [cea 1260).1 Autographum in membrana scriptum, de quo ex catalogo archivi Praedicatorum in Olomouc a v. d. B. Dudik a. 1840 confecto et nunc in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) s asservato sub sign.. F 111 R b comperimus, nunc latet (AJ. Ed: CDM 111, pag. 133 num. 157 (ex AJ. Reg: Reg 1, pag. 586 num. 1260. Lit: KK, pag. 123 (ad a. 1261). Sebánek, Ceská listina 3, pag. 108. Dictator: proprietatibus slili, quae in mandatis usurpari solebant, utitur. 10 Vide: 11.. 1 e, Pfemysl 11. (1), JI. 3, Ordo fratrum Praedicatorum (B), JI. 6, De chartae apud civitates usu (L). Cum autographum lateat et nullum apographum exstet, editione CDM tantum in hac charta edenda utimur. Apud Fr: Apographum ignota manu ex CDM factum. t5 P.,2 dei gratia marchio Morauie, iudici et civibus universis aput Olomucz constitutis gratiam suam et omne bonum. Quia fratribus Predicatoribus pro parentum nostrorum remedio et salute viam, que est a tergo dormitorii, contulimus, curias vero, que usque ad aquam protenduntur, facultatem dedimus redimendi, inhibemus igitur, ne quisquam fratres memoratos super eadem donatione audeat inpetere vel gravare, 20 alioquin offensam nostram se graviter noverit incurrisse. Et hoc ídem comisimus nobilibus nostris Parduzoni carnerario et Zlaue iudici provincie Olomucensis. sd 199. Th[obias] praepositus, V[itus] decanus capitulumque ecclesiae Pragensis C[onra- 25 do], episcopo Misnensi, ad instantiam Th. de Wehlen (Wilyn), concanonici sui, in praebendae vacantis causa ad certum terminum Misnam evocati, litteris suis nuntiant se dictum terminum recepisse. - [cea 1250].1 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. OU 1624') asser- so valur (A). 198. 1) Mandatum notatione temporis carel. Quod nostris temporibus textus eius e CDM tantum notus est, etiam temporis notationem a Bocek jactam servamus. 1) Pfemysl. CCA 1250. NUM. 199, 200. 361 Ed: CDSR 11. 1, pag. 160 num~ 186 (ex A inter a. 1240 1267 positum). Reg: Schieckel, pag. 141 num. 604 {ex A inter a. 1244 1257 nov. 29. positum). Litterae membrana replicata carent. Scriba: unus e capituli Pragensis membris. 5 Dictator: idem fortasse, qui litteras scripsit. Vide: 11. 3, Praga, eccl. capitularis (1), Misna, episc. et capitulum (L). Apud Fr: O. Venerabili in Christo patri C.,2 dei gracia M[isnensi]ª episcopo, Th.8 prepositus, W.4 decanus totumque Pragensis ecclesie capitulum 11 sue possibilitatis obsequium 10 cum reverencia et honore. Ad instanciam carissimi confratris nostri nobilis virib Th.5 de 11 Wilyn ad vestram presentiam evocati de suo consensu speciali inter nos et ipsum vigiliam beati Andre~ terminum6 accepimus,11 ut medio tempore cum illis personis, quarum interest, tractatum habeamus, ut dictus Th. sine impedimento talium ius obtineat in prebenda vacante suo ordine succedendi. Quod si non fecerimus, quod 15 nullatenusc intendimus,c in vigilia predicta vestris aspectibus apparere curabimus in ecclesia maiori in Misna nostram innocenciam ostensuri. Ceterum non indignum sibi reputet vestra dominatio, quod hoc fecimus absque licencia speciali propter fiduciam,d quam gerimusd de planitudine graciarum. 20 Sigillum: avulsum et deperditum est. sd 200. Conradus praepositus et conventus monasterii in Klosterneuburg monasterio in Velehrad duas vineas in Weidling sub certis condicionibus vendit. - [cea 1250].1 25 Apographum exstat in copiario saec. XIII. exeunt. ,,Chartularium archivi secundum'' in~itulato, quod in archivo in Klosterneuburg (mnscr. num. 2) asservatur, fol. 37 (B ). 199. ª) Quae uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A. b) Longam ,i' ex brevi in scribendo corr. A. e-e) ínter verba ,nullatenus' et ,intendimus' locus rasus A. d-d) loco raso scriptum est A. 30 1) Litterae notatione temporis carent. lis, quae scimus de vita personarum, quarum nomina in charla leguntur, freti tempus verisimilis ortus litterarum in annos 1241 57 ponere possumus. Quod vero episcopus Misnen.sis cum principibus regni Bohemiae plurimum eo tempore versabatur, quo causa inter Venceslaum l. et filium eius Pfemyslum agebatur, notationem temporis in annum post causam finitam nullo spatio intermisso locavimus. 1 ) Conrado. 8 ) Thobias. ') Vitus. 5 ) No- 35 men ignoramus. •) 29. m. novemb. 362 NUM. 200, 201. CCA 1250 - POST 1250. Ed: Fischer, Merk.würdigere Schicksale des St. Klosterneuburg, pag. 193 num. 44 (sine dato, ex B). CDM 11, pag. 316 num. 276 (ad a. 1236). Reg: Reg 1, pag. 421 num. 900 (ítem ad a. 1236). Dictator: ignotus. Vide: 11. 8, Velehrad (N). 5 Apud Fr: Nota tantum brevis. Imagine phototypica B tantum usi sumus. [N]otumª sit omnibus tam presentibus quam futuris presentero paginam inspectu... ris, quod nos, videlicet ego Chunradus prepositus et totus conventus ecclesie Niumburgensis unanimi consensu vendidimus duas vineas sitas in Widnik an dem ekke pro XLª libris denariorum domino abbati et fratribus suis in Welherat tali conventione, 10 quod perceptis fructibus dictarum vinearum persolvantur nobis iura montis, videlicet in decimis et in eo iure, quod dicitur perchreht, cum quo simul persolvendi sunt quatuor denarii, qui dicuntur voitreht, quos ideo simul dari concessimus, licet ah alüs hominibus de vineis suis in montibus nostris habitis ter in anno persolvantur nobis, ne magister montium nostrorum in placitis suis suo tempore habitis dictos fratres t5 vel procuratorem eorum possit propter absentiam solicitari.6 sd 201. Johannes de Hofenec et in Zitenice monasterio in Zella septem marcas census annualis e possessione sua in Sulejovice vendit. - [post 1250].1 Versionis Bohemicae apographum saec. XVI. exstat in SAR Dléin (archivum dominii Lovosice, sign. VI wvNro 1) ínter alia apographa ad Lovosice pertinentia num. 6 (B). Omnibus rebus ad comparandum necessariis carentes verba chartae genuina restituere non possumus. Vide: JI. 4, De chartae apud nobiles usa (O). Apud Fr: O. . Já Jan z Churyne na Zitenicích vsem na veéné casy. Ponevadzª vsech vecí pamet 20 25 míti poboznost radeji, nezli lidská pfívetivost jest, aby vec, která se stane toho casu, spolu i s casero nezmizela, písmem i hodnych muzuov svedectvím se poznamenává, 30 coz i já ciním; a tak nynejsím jako budoucím oznamuji, ze sedm hfiven rocniho platu, _ _ _____________________________......._______ 200. a) Ad litteram ,N' depingendam spatium vacuum relictum est B. - b) ita B. 1) Charla notatione temporis carel; quam ob rem ad ultimum annum, quo Conradi praepositi mentio fil (vide FRA IV, pag. XIII}, ponitur. POST 1250 ... 1251 IAN. 6. NUM. 201, 202. 363 kteréz sem kazdého roku mel z statku v Sulovicích a kteryz sem prodal k klásteru celenskému, ten téz sem prodal s povolením vsech dedicuov neb spoludedicuov i krevnich prátel mych opatu a konventu klástera napfedpsaného za sedesát htiven sttíbra pruoby dobré, kterouzto summu penez tyz opat s konventem mne zouplna sú zaplatili. 5 Protoz prijavsi a kvitujiª' jiz ptedfecenú summu, totiz sedm hfiven, svrchu psanym bratfím sem slíbil ode vselijakych závad uciniti svobodnú a ocistenú vobecne jmenujícf zprávu podle právní duolezitosti této Ceské zeme. A pro lepsí i pilnejsí tohoto prodaje stálost, aby zádny skrze svou lest potomne nemohl toho zmeniti, tento list sem k vykonání svému zpuosobil pecetí vobecní mesta Litomeric tolikéz i mou jej stvrdivsi, to ceboz svedkové sou etc.: Prozfevic z Lupfovic,b Smil syn jeho z Chojnic,c Draslav z Medvedic,d Petr z Mordic, Petr z Chotomífe,e Martin z Sychova, Lev z Larlavy, Bohuslav z Zernozky a synové jeho Vecemil a Stibor, Jindrich z Sychova a Burckhard syn jeho, Ladislav z Újezdu, Jaroslav a Rudger brattí z Sulovic,1 z Kamnichu, Petr z Zernozek, Vojtech z Elkat,u Radim z Elkaf,a Vecemil z Posudic,t z Cisovic,h Vojta is syn jeho, Divis z Cisovic,h Chval z Borcky,i Scepán z Buchovsi, Petr z ReshaJ,k Chval a Petr syn jeho, Benedikt z Chotomífee etc. sd 202. Pfemysl Otakarus 11., marchio Moraviae, hospitali sancti Antonii in Antiqua 20 Bruna indulget tabernam ibidem habendam, a gravamine beneficiariorum et civium Brunensium eam absolvens et ab omnibus collectis eximens. Apud Znojmo 1251 ian. 6. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Apographum insertum est confi.rmalioni Mathiae, regis Hungariae, 25 Bohemiae etc., datae Budae 1489 iun. 9., cuius autographum in eodem archivo asservatur (B). Ed: CDM 111, pag. 134 num. 159 (ex A). Delaville, Cartulaire 11, pag. 703 num. 2549 (ex A). Reg: Reg 1, 585 num. 1261. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 13. Lit: Fiala, Kanceláf, pag. 172, 198, 201. KK, pag. 125. Dusková, Confectum per ma- 30 num, pag. 42 (generalis definitio chartae). In tergo manu saec. XIII. scriptum est: ,,Privilegium super taberna'' (G). 201. ª) ,Ponevazd' B. a') ita B. b) ,Luprczowicz' B. C) ,Choinicz' B. d) ,Miedviedicz' B. e) ,Chotomirze' B. 1) Scriba locum vacuum reliquit, nam nomen legere non potuisse videtur B. a) ,Elkarz' B. h) ,Cziso'\\Ticz' B. i) ,Borczky' B. k) ,Resshal' B. 35 1) Charla notatione temporis carel. Quamvis nonnullae res ostendere possent chartam genuinam saec. demum XIV. oriundam fuisse, tamen iam post a. 1250 eam ponendam statuimus, nam tria testium nomina (Draslav z Medvldic enim, Martin et Jindfich ze Sychova) etiam in charla Smilonis de Lichtenburk 1251 aug. 24. (num. 220) data inveniuntur. ,,Genys de Choremy'' in eadem charla testis nominatus auctor nostrae chartae esse forsitan videatur. 364 NUM. 202, 203. 1251 IAN. 6. - 26. Scriba: P 1112 = V 16 = Wilhelmus notarius. Exempla script. num. 33. Dictator: Wilhelmus notarius. Vide: 11. Ja, Wilhelmus notarius (/), 1l. 1 e, Pfemysl I l. (L), I l. 3, Ordo hosp. s. Johannts Hierosol. (V). Apud Fr: Apographum simplex manu ignota ex CDM /actum. 5 + 1 In nomine Domini amen. 1 11 Premyzl, dei gracia marchio Morawie, hospitali sanctiª Antonii inª 11 Antiqua Brunna et universis degentibus ibidem in perpetuum. Quoniam, 11 que geruntur sub tempore, labuntur cum tempore et a memoria resecantur, principali providencie congruit gesta propria et statuta voce testium et litteris perhennare. Ad repellendam igitur nebulam tocius ambiguitatis noscant tam 10 presentes quam futuri, quod nos hospitali prefato tabernamb in Antiqua Brunna perpetualiter indulsimus habendamc et a beneficiariorum infestatione et a camerariorum citatione et preconum inpulsatione et precipue a civium Brunensium quovis gravamine duximus absolvendam, ab omnibus iniuriis et violenciis et collectis eximentes eandem, et breviter possessorem ipsiusd taberned omnimoda fecimus perpetualiter gaudere 15 libertate.e In cuius rei argumentum et perpetuam libertatis concessionem presens scriptum sigilli nostri karactere iussimus insigniri. Testes autem huius rei sunt hii: Cyrho burchgravius Olomucensis,I Bochco burchgravius Znoymensis, Zmyl et Lupus et Marquardus castellani Znoymenses, Rudgerus miles, Woyzlaus miles, Pyrcos, Stephanus de Medlow, Budyzlaus, Wirss et Bun fratres, Chazlaus iunior subdapifer, 20 Johannes Saff, Fridericus subpincerna, alter Fridricus subcamerarius, Detricus servus et alii quam piures. Acta autem sunt hec anno dominice incarnationis millesimo CºCLI, Vlllle indictionis, datum apud Znoym per manum Wilhalmi, curie nostre notarii, VIII idus ianuarii.o Sigillum: avulsum et deperditum est. sd 203. Pfemysl Otakarus JI., marchio Moraviae, monasterio in Plasy privilegium Venceslai J. regis de concambio villae Koílany et possessionis Zihle dictae confirmat. 25 Apud Pragam 1251 ian. 26. Jo ....-... 202. a-a) Manu quadam saec. XV. exeunt. seu XVI. ineunt. verba ,Sci Antonii In' atramento valde pallido in ,sanctorum Antonii et Johannis in' correcta sunt A. B hoc loco et inferius [vide n. b)-d}) genuinum textum habet. b) Eadem manus eodem atramento atque in nota a) ,tabernam' in ,tabernas' mutavit A. e) Eadem manus eodem atramento atque in nota a) ,habendam' in ,habendas' mutavit A. d-d) Eadem manus eodem atramento atque in nota a) ,ipsius taberne' in ,ipsa- 35 rum tabernarum' mutavit A. e) Nonnullae litterarum partes alio atramento, sed videlicet manu scribae, renovatae sunt ...4.. f) ,OÍom' A_. Y) Syllabis a se distantibus, ut ultima linea repleretur, scriptum esl A. 1251 IAN. 26. NU:\I. 203. 365 Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asservalur (A). Apographa saec. XVl. praebet ,,Registrum adnotationum quorundam bonorum ad monasterium Plassense pertinentium'' a. 1535 compositum, quod in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, fol. 93" (B), fol. 148V 149 (C), fol. 1J8v versio 5 Bohemica, quae inferius ponitur (Vide 203*). Ed: CDM 111, pag. 135 num. 160 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 586 num. 1262. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 14 Scheinpfl.ug, Materialien zu einer Gesch. v. PlafJ, pag. 177 num. 49. Dobenecker, Regesta 111, pag. 302 num. 1895. Patze, Altenburger Urkundenbuch, pag. 119 num. 162. 10 Lit: Fiala, Kanceláf, pag. 191, 198, 203. KK, pag. 127-128. Dusková, Confectum per manum, pag. 49 (explicatio stili). In tergo manu saec. XI11. scriptum est: ,,Item privilegium super Schela'' (A). Scriba: P l 1 9 = V 36 = Reinboto notarius. Cf. Exempla script. num. 4. Dictator: Herbordus, notarius regis Venceslai, qui arengam chartae dictavit, et Wilhelmus, 15 notarias marchionis, qui etiam verba chartae a Venceslao l. rege datae et con{i.rmatae in Plasy 1238 maii 5. (CDB 111, pag. 234 num. 188) repetit. Vide: 11.1 a, Reinboto notarias (4), Wilhelmus notarius (XIII), Herbordus notarius, pag.16, 11. le, Pfemysl l J. ( M }, l l. 3, Plasy ( 1). Apud Fr: Apographum simplex cum descriptione sigilli manu scribae explorata. 20 1 In nomie ª sancte trinitatis et individue unitatis amen. B b Nos Premizl, dei gratia marchyo Morauie, nat11s Wencezlay, illustris re)Jgis Boemorum, claustro in Plaz et universis dege11tibus ibidem ad rei memoriam sempiternam. Cum mortalium tluxa et Iabilis sit 11 memoria et propter ambiguos rerum et temporum eventus et causarum diversitates, quibus humana fragilitas a veritate rerum gestarum plerumque del)viet et rece- 25 dat, modernorum obtinuit consuetudo utilis et honesta, ut, que fiunt racionabiliter, voce testium et litteris perhennentur. Noscat igitur tam presens hominum etas quam in Christo successura posteritas, quod nos concambium patris nostri Wencezlay, illustris regis Boemorum, quod fecit cum venerabili domino Henrico, abbate Plazensi, et toto convento de villa Cozlan, quam ipsis contulerat tt11n pro ducentis marcís puri argenti, 30 quibus eis erat obligatus, tum eciam pro remedio anime patris sui simul etsue; qua possessione propter nemus venacioni aptum quia carere de facili nequivit, nec ipsis hoc ídem cautum et utile perspexit, habito consilio ad instantiam predicti abbatis et fratrum st1orum aliam possessionem, que Sehela dicitt1r, absolute cum pratis, agris, campis, silvis, aquis, piscacionibus et omnibus attinentiis eodem modo et causa prelibata ipsis et eorum utilitati in perpetuum de- 35 serviendam manu potestativa simul et supplici super aram sancte dei genitricis porrecta cont11I~t possidendam, de verbo ad verbum, de clausula ad clausulara iuxta privilegium antefati patris nostri1 claustro pretacto iure hereditario duximus confirmandum. Ne igitur tam sollempnis confirmacio nostra in posterum aliquam calumpniam patiatur, presens scriptum sigilli nostri munimine iussimus roborari. Testes autem huius rei su 11 t 40 hii: Cribo burchravius Olomucensis, Jarozlaus et Gallus fratres filii l\farquardi, Kadoldus Orphanus, Smil burchravius Pragensis, Immerammus marsalcus, magister Dyo- 366 NUM. 203, 204. 1251 IAN. 26. - FEBR. 14. nisius prepositus Wissegradensis, Henricus frater Castolay,• Sobezlaus subdapifer, Neuhlas submarsalcus, Bawarus pincerna, Wecomilus de Wserob, Detricus de Hunchice; de Theutonicis: burchravius de Aldenburch, Conradus de Steinbach, Heruicus de Dycin, Bernhardus cun1 fratribus suis Conrado, Rynardo et alii quam piures. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MºCCºLIº, indiccione IXª, datum aput Pragam per manum Wilhemmi, s. curie nostre notarii, VIIº kalendas februarii.c Sigillum: Premysli, marchionis Moraviae, in fi.lis sericis rubri et flavi coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 3. 203.* Vei jmeno svaté trojice a nerozdilné jednoty amen. My Pfemysl, bozi milosti markrabie 10 moravsky, syn Václava, nejjasnéj§iho krále ceského, klá~teru v Plasech i vsem tam obyvajicim ku paméti véci vecné. Kdyz smrtedlnych minutedlná a mijejici jest pamet a pro pochybné véci a casóv pfihody a pficiny rozlicnosti, jesto lidská kfechkost od pravdy veci stálych casto pobluzuje a odstupuje, mladsich obdrzel obycej hodny a poctivy, aby, coz se stane rozomne, hlasem svédkóv a listy vecnie. Protoz znaj tak nynejsi lidi jako V Kristu potomni konecnost, ze my tak sméneni 15 otee na§eho Václava, nejjasnéjsého krále ceského, kteréz jest ucinil s poctivym knézem Jindtichem opatem i vsim konventem plaskym se vsi Kozlan, kterúz jim poddal tehdy za dve sté hfiven stfibra, kterymi! jim byl zavázán, také za polechcenf du§é svého otee spolu i své;ª kteráz Sehela slove, scistenúb s lukami, rolmi, polmi, lesy, vodami, lovy i se vsemi pfislu§nostmi tym! obycejem a pffcinú prve povédénú jim a jich puozitku na veky posluhujice rukú mocnú spolu 20 i prozbú na oltáf svaté bozi rodicky poddali, dali sme k vládnuti, od slova k slovu, odc klausule k klausuli podle obdarovánie prve ucinéném otee na~eho klásteru prve jmenovanému právem dédickym kázali sme potvrditi. Protoz aby tak vysoké obdarovánie nase V potomni cas néjakú pfekázkú trpelo, nynejsi psanie peceti nasi utvrzenfm kázali sme tvrditi. Ale svedkové té vsi véci sú tito: Kryho purkrabie olomúcky, Jaroslav a Havel bratfi synové Markvartovi, Kadoldusd, 25 purkrabie prazsky, Immerammus marsálek, mistr Dyonisius probo~t vy~ehradsky, Jindfich bratr Hastalóv, Sobeslav truksas, ut in precedentibus litteris omnes hic numerat etc.e Stalo se léta Páne vteleni M°CCºLI etc.e sd 204. 30 Bertholdus, abbas monasterii Portae Apostolorum, monasterio in Kladruby duas villas Kosov et Damnov vendit. - 1251 febr. 14. 203. ª) titulus deest A. b) post ,amen' parva pictura apponitur A. e) Syllabis a se distantibus, ut ultima linea repleretur, scriptum est A. 35 1) Chartam Venceslai l. regis vide CDB 111, pag. 234 num. 188. 203.* ª) Quae verbis ,qua possessione ... possessionem' respondent, in translatione desunt. b) ita pro ,absolute'. e) in translatione ,o' tantum. d) Nomina ,Orphanus' et ,Smil' in translatione omittuntur. e) vide num. 203. 1251 FEBR. 14. NUM. 204. 367 Autographum in membrana scriptum exstat Viennae in colleclione chartarum (num. 252) instituti, quod Institut /ür osterreichische Geschichtsforschung appellatur (A). Apographa exstant in Libro privilegiorum monasterii Cladrubensis saec. X V11. in SUA Pragae (archivum eiusdem monasterii) asservato, tom. I, fol. s2u. 84 num. 36 (B) et tom. 111, pag. 76 77 (C). 5 Reg: Reg 1, pag. 586 num. 1263 (ex B). Lit: Dusková, Listiny kladrubské, pag. 286 (defi.nitio stili et rei explicatio). Scriba: ignotus. Exempla script. num. 44. Dictator: unus e monasterii Cladrubensis membris, qui verba chartae Agnetis, sororis Venceslai l. regis, datae monasterio Cladrubensi Pragae 1245 m. iun. (num. 67) repetit. to Vide: JI. 3, Kladruby (V), Porta Apostolorum (A). Apud Fr: Apographum simplex a v. d. F. Palacky ex B exaratum; autographi rationem habere non potuimus, quam ob rem imagine phototypica tantum sine descriptione chartae usi sumus. 1 In nomine Domini nostri* amen. B Ade patris nostri veteris propagini tanta fragilitas et instabilitas cognoscitur nunc inesse, ut ex hiis, que preterierunt vel futura 15 sunt, nichil notiIJcie possit mentibus hominum* vel posteris commendare, nisi cuiuslibet ordo rei scripture testimonio muniatur et, quemadmodum res acta vel facta fuerit, ad etatem posteram transmittatt1r,ª ne fraulldis veneno iniqua machinantium et ordinem veritatis pervertere cupientium valeat infirmari. Cum igitur mundus in maligno positus sit* omnesque fere per viam vanitatis inflcedant avaricie ac perfidie dediti, valde necessarium fore constat, ut quidquid 20 ad honorem dei ac eius ecclesiarum agitur, ita litterarum testimonio roboretur, ne aliqua temporis prolixitate ah humana memoria deleatur. Notum sit igitur omnibus Christi ftdelibus tam presentibus quam in posterum futuris, quod ego Bertoldus, divina miseratione abbas Porte Apostolorum, ad peticionem domini Reinheri, abbatis ecclesie Cladorubensis, viri providi ac discreti, quasdam villas Chossowo et Mamnowo nominatas 25 cum on1nibus attinentiis, silvis, campis, pratis, pascuis et agris cultis et incultis* predicte ecclesie vendidi pro CLX marcis iure hereditario in perpetuum possidendas sub testimonio conventus ecclesie utriusque. Ut autem hec facta a fraude doli et oblivionis libera permaneant, sigillorum nostrorum munimine presentembpaginam roboramus. Huius autem rei testes sunt: Bertoldus abbas Porte Apostolorum, Sanctulus prior, Sdizlaus, 30 Vitus, Sadoch, Bohuzlaus, Woizlaus, Matheus, Lazarus, Oratius, Cosmas, Mirozlaus, Crisanus, Zobata, Vitus, Albertus, Matheus, Jacobus, Lupellus eiusdem ecclesie fratres; interfuit etiam huic facto dominus Rathmirus purcravius de Frimberc cum fratre suo Bohuzlao, Brecizlaus cum filio suo Theobaldo de Zbiroh, Cstibor cum filio suo Beneda de Zueisin, Radozlaus curo filliis suis Heinrico et Winthero de Prozteas bor, Bohusse de Zurisen, Poto de Crimic cum nepote suo Vlrico, Wissemirus cum fratre suo Wiscone de Wiscowic, Vlricus de Trebel, Pribizlaus cum filiis suis Zauisse et Radozlao de Pernolce, Paulic de Oldrichow, Mares de Tizowa, Juric de Vbohc, Drisizlaus de Wracowic, Protiwa de Blahovst, Hnewomir cum filio Milota dec, Heinricus plebanus Cladorubensis, Pribizlaus cum fratre Predzlao de Hradischan, 368 NUM. 204, 205. 1251 FEBR. 14. - MART. 8. A Rapota cum filiis suis Walik et Hozcone de Drpest. Acta sunt autem hec anno dominice incarnationis millesimo CºCLIº, datum XVI kalendas martii presentia domini Reinheri abbatis. Sigilla: duo sigilla, quae chartae appendebant, avulsa et deperdita sunt. sd 5 205. Magister Dionysius, praepositus Wissegradensis, regni Bohemiae cancellarius, monasterio in Plasy agros sub monte Petfín iuxta curiam Plasensem permutationis iure pro duabus insulis sub monte Wissegradensi sub certis condicionibus tradit. Pragae 1251 mart. 8. 10 Apographum saec. XVI. praebet ,,Registrum adnotationum quorundam bonorum ad monasterium Plassense pertinentium'' anno 1636 compositum, in archivo Musei Nationalis Pragae asservatum (sign. F 160), fol. 107 num. 4 (B). Reg: Reg 11, pag. 1164 num. 2649 (ex B). Lit: Scheinpfl.ug, Materialien zu einer Gesch. v. Pla{J, pag. 177 num. 50 (rei explicatio). 15 KK, pag. 61 nota 2. Dictator: magister Dionysius. De eiusdem chartae confirmatione regia nunc deperdita vide num. 272 nota 2. Vide: 11. la, magister Dionysius (num. 11), 11. 3, Plasy (K), Vysehrad, ecclesia capitularis (M). 20 Apud Fr: Simplex apographum. Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis magister Dyonisius, dei et regali gracia Wissegradensis prepositus, regniª Boemie cancellarius,b salutem in filio dei vivi. Universitati vestre tenore presencium innotescat,e quod nos agros quosdam sub monte Petrino iuxta curiam Plazensem sitos ad preposituram ecclesie 2s nostre pertinentes dedimus et tradidimus iure permutacionis religiosis viris venerabili H., abbati in Plas,1 et eiusdem loci conventuid pro duabus insulis constitutis sub monte Wissegradensi in perpetuum iure proprii possidendos, addentes nobis in suplementum valoris insularum tres marcas auri ad pondus Pragense. Ut autem hec ae nobise ad utilitatem utriusque ecclesie facta rite permutacio sorciatur robur perpetue ao firmitatis, presentes ad rei memoriam sempiternam concedimus Iitteras sigilli nostri munimine roboratas. Actum Prage anno Domini MºCCºLI presentibus hiis 204. ª) ,tu' eadem manu superscripsit A. b) ,pseníe' A. e) Spatium vacuum relictum, ubi cognomen testis Milotae supplendum eral; is, qui B exaravit, parum accurate ,de Spatio' supplevit. 5 10 15 20 1251 MART. 8. - 9. NU~f. 205, 206. 369 testibus: venerabili patre domino N. Pragensi episcopo,2 Thobia preposito, Vito decano Pragensibus, de Waldsach[sen],I de Pomuck, de Czedlicz venerabilibus abbatibus3 et aliis. Datum Prage VIII die intrante marcio. Sk 206. Innocentius IV. papa [Brunonem], episcopum Olomucensem, conseruatorem compositionis factae ínter magistrum et fraires hospitalis s. Mariae Theutonicorum in Pruscia, et [Albertum], archiepiscopum Liuoniae et Prusciae, constituit. Lugduni [1251] marl. 9. Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum in Gottingen (sign. ser. 3 num. 50) asservatur (A). Apographum exstat in Innocentii IV. regislrorum volumine 11, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 68v, lib. VIII, ep. 487 (R). Apographum saec. XI1J. praebet cod. mnscr. archivi olim regii Berolinensis (h 1 C 12 fol. signatus), fol. 137", teste v.d. G. Friedrich (B). Ed: Philippi, PreufJisches UB J. 1, pag. 178 num. 244 (ex A). Reg: Palackg, Reise, pag. 33 num. 217 (ex R). Reg I; pag. 587 num. 1265. CDM VII, pag. 755 num. 88. Woelky-Saage, Codex dipl. Warmiensis, pag. 16 num. 68. Strehlke, Tabulae, pag. 200 num. 208 (qui opera antiquiora, in quibus hae Iitterae typis impressae sunt, adducit). Potthast 11, pag. 1175 num. 14234 (ut supra). Berger 11, pag. 217 num. 6224 (ex R). Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. 11, pag. 463 num. 4313 (ex A). In superiore margine lergi chartae verba ,,Sancta + Maria'' et signum ,,R'', in quo litterae ,,scr~pt~'' posilae sunt, leguntur. Quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. In superiore sinistro angulo necnon in inferiore margine charla resecata est. Nonnulla verba texlus lilterarum plane exstincta sunt et vix legi possunt. 25 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparalum; neque registrorum aut mnscri Berolinensis rationem habere, neque aulographum A inspicere potuimus. Imagine tantummodo phototypica A usi sumus. lnnocentiusª episcopus, servus servorum dei, venerabili fratriª .. , episcopob Olomucensi,b1 salutemc et apostolicam benedictionem.c Sua nobis dilecti 30 filii ..2 magíster et 11 frat·res hospitalis sancte Marie Theutonicorum in Pruscia petitione monstrarunt, quod cum inter ipsos ex parte una et venerabilem fralltrem nostrum .. ,8 35 205. ª) Post ,regni' ,ca' una linea exstinctum sequitur B. b) ,cancelarius' B. e) ,innotescamus' B. d) ,conventus' B. e-e) Una linea exstinctum, sed superius iterum scriptum B. f) Quod uncis claudilur, cum charla destructa perfil B. 1) Jienrico. - 2) Nicolc10. - 8 ) Eberhardu fortasse, Bertholdo, Christano. 370 NUM. 206, 207. 1251 MART. 9. - 13. archiepiscopum Liuonie ac Pruscie, super diversis articulis exd altera questio suborta fuisset, tandem mediantibus venerabilibus 11 fratribus P.4 Albanensi et W.5 Sabinensi episcopis ac dilecto filio nostro J.,8 tituli sancti Laurentii in Lucina presbytero cardinali, amicabilis inter partes compositio intervenit, prout in litteris inde confectis et signatis episcoporum et cardinalis eorundem ac utriusque partis sigillis pleniusd continetur.7 s Cum itaque nos compositionem ipsam provide factam et ab utraque parte sponte receptam ratam et firmam habentes eam auctoritate apostolica duxerimus confirmandam,8 fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus eandem compositionem facias iuxta tenorem litterarum ipsarum auctoritate nostra appellatione remota inviolabiliter observari non obstante, si aliquibus sit indultum, quod suspendí 10 vel interdici aut excommunicari non possint per litteras apostolicas, que de indulgentia huiusmodi plenam et expressam non fecerint mentionem. Daturne Lugduni VII idus martii, pontificatusl nostri anno octavo.e/ Bulla: avulsa et deperdita est. Sk is 207. Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Waldsassen ius patronatus ecclesiae in Planá con/ert. In Stary Hrádek 1251 mart. 13. Apographum insertum est confirmationi Pfemysli Otakari 11. regis datae in Kamgk 1275 20 &ept. 12. (Reg 11, pag. 410 num. 980), cuius apographum servavit vidimationis instrumentum Godeschalci, quardiani de Cheb, de a. 1290 dec. 23. in arch. publ. Monacensi asservatum (B). - 1bidem exstat apographum B manu saec. XV. descriptum (C). Aliud apographum praebet Liber privilegiorum mon. Waldsassensis saec. X 1V. ibidem asservatus, fol. 39" 40 (D). Reg: Reg 1, pag. 587 num. 1266. CDM VII, pag. 766 num. 89. Gradl, Monumenta, 25 pag. 78 num. 218 (qui mnscro dicto ,,Acta Waldsassensia'', pag. 323, 324num. 678 usus est). Dictator: Herbordus notarius. Vide: 11. 1 a, H erbordus nolarius (G), 11. 3, Waldsassen (C). Apud Fr.· Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tractatum; apographorum B-D rationem habere non potuimus. Imagine phototypica D tantum usi 30 sumus. 206. a-a) ,Innocentius... fratri' desunt in R. b-b) ,episcopo Olomucensi' colore rubro 3Cripta R. e-e) ,salutem...benedictionem' desunt in R. d-d) Loco ,ex altera... plenius' in R legitur ,et c., ut supra, usque continetur', quae verba ad ep. 486(R.odenberg 111, pag. 70 num. 90) referuntur. e-e) ,Datum ut supra' legitur in R. 1-IJ Litteris competenter distensis scriptum A. 35 1) Brunoni. t) Theodericus. ª) Albertum. ') Petro. 1) Wilhelmo. 6) Johanne. ') Compositio haec /acta est Lugduni 1261 febr. 24., vide Rodenberg 111, pag. 70 num. (in) 90. ') Eodem die, vide Rodenberg 111, pag. 70 num. 90. 1251 MART. 13. - 23. NUM. 207t 208. 371 Wencezlaus,ª dei gracia quartus Boemorum6 rex, o.mnibus in perpetuum. Quoniam Iabilis est hominum memoria et infirma, modernorum consuetudo obtinuit utilis et honesta, ut ea, que iuste ac racionabiliter aguntur, litterarum testimoniis roborentur. Notum igitur esse volumus tam presentibus quam futuris, quod nos ad 5 honorem dei omnipotentis ecclesie sancte Marie in Waltsassen, abbati ac fratribus ordinis Cisterciensisc ibídem deo devote servientibus, ius patronatus ecclesie in Plan, Pragensis diocesis,d in nostrorum et dilectee coniugis nostre Cunegundis,f quondam Boemieo regine felicis memorie, remissionem contulimus peccatorum. Ut autem hec nostre serenitatish donacio predicte ecclesie ac fratribus rata permaneat et 10 inconvulsa,i super ea presentem paginam conscribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius rei testes sunt: frater1 Wolfgerusm magister domus hospitalis sancte Marie Prage,n Ratimirus burgraviusº de Frimberc,P Jenzo de Morauia, Nothaftusf de Wiltstainr et alii quam piures. Datum in Castello Veteri per manum Herbordi, curie nostre8 notarii, anno Domini MºCCºLIº,1 IIIºu ydus11 marcii. 15 20 208. Pfemysl Otakarus 11., marchio Moraviae, monasterio in Rajhrad donationem.decimae septimanae thelonei et decimi /orí in Kunovice et in [Uherskf¡] Brod per progenitores suos factam confirmat. In Nemcice (Nemciz) 1251 mart. 23. Apographum coaevum fere exslat in codice evangeliorum monasterii in Rajhrad, nunc in UK Brunae (sign. R 637, FK la 16) asservato, fol. 1 (B). Ed: CDM 111, pag. 136 num. 162. Reg: Reg 1, pag. 587 num. 1267. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 15 {ad mart. 21.). 25 Lit: Bretholz, Talaren in Miihren, pag. 38 (explicatio reí). KK, pag. 129. Dictator: Wilhelmus notarius. Vide: 11. la, Wilhelmus notarius (K), 11. le, Pfemysl 11. (N), 11. 3, Brevnov-Rajhrad (H). Apud Fr: Apographum simplex. In nomine Domini amen. Premizl, dei gratia marchio Morauie, cenobio in Raygra- 30 de universisque fratribus deo ibidem servientibus ad rei memoriam sempiternam. 207. ª) ,Venceslaus' C, ,Uuencezlaus' D, ubi ,U' colore rubro scripta est. lbidem exstat superscriptio colore rubro scripta ,Privilegium sub domino Johanne abbate primo'. b) ,Romanorum' C. e) ,Cysterciensis' B. d) ,dyoc' B, C. e) ,dilectecte' D. 1) ,Chunegundis' C. fl) ,Bohemie' C, ,BOein' D. h) ,serinitatis' D. i) ,inconculsa' C. l) ,frater' deest C. m) 35 ,Wolfherus' D, ,Wolfgherus' c. n) ,Pragensis' c. º) ,burggravius' c. P) ,Phrimperch' B, ,Phrimberch' C. q) ,Noithaftus' C. ") ,Wildstain' B, ,Wilstein' C. s) ,nostri' C. ') ,quinquagesimo primo' B, c. u) ,tercio' C. v) ,idus' c. 372 NUM. 208, 209. 1251 MART. 23. - APR. 5. Quoniam discretio mater virtutum est, suadet necessitas, blanditur utilitas quamlibet actionem legitima ipsius moderacione gubernari, ut mortalis memorie defectum suppleat vivacis Iittere testimonium rei seriem representans. Noscat igitur tam presens hominum etas quam in Christo successura posteritas hos apices inspectora, quod nos donationem thelonei decime septimane et fori decimi in Chunowicz et in s Brod cenobio in Raygrad et fratribus deo ibidem devote servientibus a retro longis temporibus per progenitores nostros collatam pro animarum dictorum progenitorum nostrorum remedio et salute confirmamus libere et liberaliter in perpetuum possidenda. In cuius rei evidentiam et donationis suprascripte nostreque confirmationis perpetuam firmitatem, ne super hiis decetero possit aliqua calumpniaª suboriri, presentem litteram 10 conscribi et conscriptam nostri sigilli karacthere iussimus consigniri. Testes, qui huic facto interfuerunt, presenti scripto inserentes, quorum nomina subseruntur: Cerh, Bohusse filius suus, Bozko cum fratribus suis Zmilone, Chunone et Miculone, Parduzs Olomucensis camerarius et frater suus Zudomirus, Milicz cum fratribus suis Zlauiborio et ldikone, Beneda, Zlawa, Blud, Lambert, Benes subcamerarius, Gaudencius, Jaco- ts bus, Lambertus, Woyzlaus curie nostre cappellani. Acta sunt hec anno gratie MºCCLI, mense martio, indictione VIIIIª, datum Nemciz per manum Wilhalmi, ct1rie nostre notarii, X kalendas aprilis. sd 209. Pfemysl Otakarus 11., Venceslai l., Bohemiae regis, filius, /ratribus domus hospitalis s. Mariae Theutonicorum libertates a paire nec non ab avo suo Pfemyslo Olakaro l. rege eisdem concessas confirmat, privilegii Venceslai l. regís tenorem inseri faciens. In Hradec [Králové] 1251 apr. 5. 20 Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum inGottingen (sign. ser. 22 25 num. 3) asservatur (A). Apographum insertum est confirmationi Venceslai I l., regis Bohemiae, datae Pragae 1287 dec. 27. (Reg 11, pag. 615 num. 1427), cuius autographum ibídem asservatur (sign. ser. 22 num. 1) (B). Ed: Voigt, Gesch. der Ballei, pag. 141 num. 2 (ex A). Reg: Perlbach, Preu[Jische Regesten, pag. 109 num. 370. Reg 11, pag. 1164 num. 2650. 30 Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. 11, pag. 16 num. 113 (ex A). In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum legitur: ,,Littera emunitatis et libertatis'' (A). In margine superiore alia manus saec. XI11. scripsil: ,,Confir1·natio donationis Iibertatis'' (B ), cui iterum alia posterior manus addidit: ,,facta ordini''. Scriba: P 11 13 = destinatarii proprias. Exempla script. num. 34. 208. ª) ,calupmnia' B. 35 1251 APR. 5. - 6. NUM. 209, 210. 373 Dictator: maxima ex parte charla Venceslai l., regís Bohemiae, (CDB 111, pag. 172 num. 138) usus est, quod typis minoribus signifi.camus. Charla posteriore demum tempore scripta et sigillo munita esse videlur (vide titulum Pfemysli et sigillum}, non est autem, quod de sinceritate eius dubitemus. 5 Vide: JI. le, Pfemysl 11., pag. 19, 11. 3, Ordo milit. Theut. (R). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum nec non aliqua ex parte arte diplomatica tractatum; autographum charlae inspicere non potuimus et imagine phototypica • usz sumus. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Premizl, dei gracia illustris regis 10 Wencezlai Boemorum filius, universis Christi fidelibus hanc paginam inspecturis in perpetuum. Quoniam )) generacio venit et generacio preterit, sicque noticia omnis eoru111, que fiunt sub tempore, finem habet, nisi testimonio perhennetur litterarum: ideo, ut speramus, prefatus pater noster ac bone memorie P.,1 11 avus noster, deo devotis fratribus domus hospitalis sancte Marie Theutonicorum lherosolimitani multas et bonas contulitª liber- 15 tates sub huiusmodi privilegii firmamento: Ego Wencezlaus, rex Bohemieb 11 quartus, Hermanno, magistro hospitalis sancte Marie domus Teutonicorum etc.2 Nos igitur prefati patris ac etiam memorabilis Ottacaric, avi nostri, volentes devocionis vestigia imitari, pro labore continuo, quem fratres scpius memorati fideliter et frequentcr in partibus faciunt transmarinis et etiam in Pruscia pro ecclesia dei contra barbariem paganorum, cuius videlicet laboris participa- 20 cionem affectamus in premio, iam scriptum autenticum sollempniter renovamus et quicquid continetur in eo, nullam facientes exceptionem, habemus ratum et sub pena X marcarum auri contra invasores seu temeratores lata presentí privilegio confirmamus. Huius renovationis seu confirmationis testes sunt hii: Bruno Olomucensis episcopus, Chirho de Nemchan, Milich filius Chastolai, Egidius de Vgezde, Zlauibor fratres, Pircos filius Bribi- 25 zlai, Dnepr filius Bribizlai, Diuis de Wsehrom, Mracota de Chastobor, Johannes filius 30 35 Pelegi, Vlricus Zagechec subpincerna et alii quam plures. gracie MºCCLIº, nonas aprilis. Sigillum: Pfemysli, iuvenis regís, ducis Austriae et Stiriae, colorís illaesum /ere appendet. Cf. Sigilla num. 4, 6. 210. Actum in Gradec anno in filis sericis fl.avi et rubri Sk Innocenlius IV. papa omnibus, qui monasterium sancti Georgii Pragae in certis sollemnitatibus annuatim visitaverint, indulgentias concedit. Lugduni [1251] apr. 6• .--... .....-... 209. ª) ,contulerit' B. - b) ,Boh' A. - e) ,Ott' A. 1) Premysl. 2) Sequitur tenor privilegii Venceslai l., regis Bohemiae, dati Pragae 1236 sept. 28. (CDB 111, pag. 171num.137). 374 NUM. 210, 211. 1251 APR. 6. - MAII 1o. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii s. Georgii Pragae) asservatur (A). Ed: Hammerschmied, Historia monasteriorum s. Georgii in Castro Pragensi, pag. 71 § 26. Reg: Reg 1, pag. 688 num. 1268. Potthast 11, pag. 1179 num. 14292. In autographi media parte superiore vestigia notarum cancellariae apostolicae, quae erasae 5 sunt, exstant. In membranae replicatae dextro angulo nota cancellariae apostolicae ,,.a. s.'' legitur. In autographi tergo, in media parte superiore, ubi notae cancellariae apostolicae esse solent, manu saec. XIII. scriptum est: ,,Domine ahbatisse sancti Georgii in Praga; frater Bertoldus; Angelus de Pontecuruo''. Apud Fr: Nonnulla apographa simplicia. 10 1 Innocentius 1 episcopus, servus servorum dei, universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. f1 Vite perempnis gloria, qua mira benignitas conditoris omnium beatam coronat aciem civium supernorum, 11 a redemptis pretio sanguinis fusi de pretioso corpore redemptoris meritorum debet acquiri virtute, inter que 11 illud esse pregrande dinoscitur, quod ubique maiestas is altissimi, sed precipue in sanctorum ecclesiis collaudetur. Rogamus itaque universitatem vestram et hortamur in Domino in remissionem vobis peccaminum iniungentes, quatinus ad monasteriumª sanctiª Georgii martiris, Pragensis, ordinis sancti Benedicti, imploraturi a Domino veniam delictorum in humilitate spiritus accedatis. Nos enim,6 ut Christi fideles quasi per premia salubriter ad merita invitemus, de omnipotentis 20 dei. . . omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad dictum monasterium in anniversario die dedicationis ipsius ac festivitale eiusdem martiris accesserint annuatim, q(u]adragintac·dies... relaxamus.1 Datumd Lugduni VIII idus aprilis, pontificatus nostri anno octavo.d Bulla: lnnocentii 1V. papae in fi.lis sericis fT.avi et rubri coloris non penitus quidem, sed in 25 superficie valde corrosa appendet. Cf. Diekamp num. ó, 36. sd 211. Pfemysl Otakarus 1l., marchio Moraviae, ecclesiae Olomucensi privilegium Pfemysli, marchionis Moraviae, patrui sui, de donalione laneorum quorumdam in villa 3o Odrlice confirmat, initium atque fi.nem eiusdem inseri faciens. In Znojmo 1251 maii 16. 210. a-a) Scriba primum ,monasterium Georgii' scripsit, sed charla exarata ,m' erasit et in ....-.. ,,..-...... ,monasteriu scí Geo1·gii' correxit A. b) ,m' ex ,n' sine rasura correxit A. e) Quae uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A. d-á) Litteris competenter distentis A. 35 1) Vide num. 70. 1251 M1\II 16. NUM. 211. 375 Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo, qui in SAR Kromlllt (archivum archiep.) sign. MK 1 asservatur, fol. D 6V D 7 (B). Aliud apographum saec. XIV. servavit Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus, qui in SAR Olomouc (archivum cap., sign. E 1 27) asservatur, fol. 20" 21, num. 22 (C). 5 Ed: CDM 111, pag. 137 num. 163 (ex B, C). Reg: Reg 1, pag. 588 num. 1270. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 16. Lit: Lechner, Beitrii.ge zur Frage der Verlii.sslichkeit des CDM, pag. 139 (correctiones lectionum CDM). Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 618 (ut supra). KK, pag. 129 31. Dictator: destinatarii proprius, Gregorius, canonicus Olomucensis, fortasse. 10 Vide: JI. le, Pfemysl ]]., pag. 19, 11. 3, Olomouc, eccl. capitularis (M). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Inª nomine sancteb et individue ctrinitatis amen.e PremyzI,d Wencezlai, illustris regis Boemorum, filius, dei gracia marchio Morauorum, decano et capitulo Olomucensis ecclesie in perpetuum.e Cum iuxta Salomonis eloquium cuneta, que sub sole is moventur, subiaceant vanitati,1 sollersl adinvenit hominum prudencia, ut, que geruntur sub tempore, ne tempore pretereunte labantur, vivacis littereu testimonio perhennentur.h Presentibus itaque seui posteris scripti huius inspeccionem et copiam habituris exhibicione huius pagine duximus declarandum, quod ad instantiam1 honestorum virorum decani et capituli Olomucensis ecclesie, nobis in Domino reverendi, privilegium 20 patrui nostri felicis recordacionis Premizli, incliti quondam marchionis Morauorum, superm donacione seu reconpensacioneª quatuor mansorum Gradycensiumº in villa, que Vdrilice vulgariter nuncupatur, qui ecclesie Olomucensi ex legato domini Sdyzlai,P quondam prepositi Brunnensis, cesserunt, nec non ob specialem devocionem et instanciara Gregorii, dilecti capellani nostri, Olomucensis canonici, qui in eisdem bonis iure 25 canonie successit, huic pagine de verbo ad verbum statuimus inserendum, (quod taliter incipitur et finitur:)2 In nomine sancteq et individue trinitatisq (et cetera.) Datum (et cetera.)2 Nos igitur pie devocionis desiderio excitati donacionem seu recompensacionem quatuor mansorum Gradycensium'" in villa Vdrilice, prout ins nostri patrui Premizl privilegio super hoc confecto plenius continetur, confisi de speciali gracia 30 patris nostri Wencezlai,' regis incliti Boemorum, Olomucensi ecclesie nostre liberalitatis privilegio cum appensione sigilli nostri et subscripcione testium in perpetuum confirmamus. Huius rei testes sunt: Pardus camerarius Olomucensis, Beneda magíster 211. ª) Superscriptio ,Datum super Vdrilice' legitur in B, superscriptio colore rubro ,Privilegium super Vdrlyczie' exstat in C. b) Post ,sancte' sequitur ,trinitatis' in C. e-e) ,unitatis' ...-.... 35 C. d) ,P1·emizl' C. e),imperpetuum' C. 1) ,solers' C. g) ,lre' B. h) ,perhenniter' C. i) ,se' B. ') ,instanciam' C. m) ,seu' B. n) ,recompensacione' C. 0 ) ,Gradcensium' C.,..--.. - P) ,Zdislai' C. q-q) deest C. r) ,Gradcensium' C. s) ,in' deest B. t) ,Wence' C. - 1) C/. Eccl. 11Id 19. 1) Quae uncís acutis clauduntur, a copiarii scriba addita esse videntur. Privilegium ignoramus. 376 NUl\I. 211, 212. 1251 MAII 16. - 19. venatorum, Spytata,u Slawa" iudex, Bludo Olomucensis castellanus,w Boceko castellanos Znoymensis cum pluribus eiusdem castri castrensibus, Sudomirus filius Sudomiri camerarius Breceyzlauiensis,x Ratyborius de Belcowice,u Pardus filius Fabyani,z Lascho,ªª Sulizlaus filius Prothiuebb (et cetera.)2 Datum in Znoimacc anno Domini millesimo ducentesimodd quinquagesimo primo,dd XVII kalendas iunii, in- s diccione IXª, concurrente VIª. Sk 212.++ Pfemysl Otakarus 11., marchio Moraviae, monasterio Gradicensi civilatem Hranice cum foro ibidem con/ert, donationem terrae in Topolany confirmal statuitque nemini esse 10 licitum in divisionibus fl.uvii Morava ad monasterium Gradicense spectantibus piscari sine abbatis vel eius procuratoris licentia. In Znojmo 1251 maii 19. Apographum saec. X V11. servavit M. Siebenaicher, ,,Historica relatio de conditoribus... mon. Gradicensis'', cuius cod. mnscr. in SAR Brunae (archivum mon. Gradicensis) (sign. t5 num. 3'1) asservatur, fol. 9ov 91v (B). Ed: CDM 111, pag. 138 num. 164 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 688 num. 1271. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 17. Lit: Teige, Zpráva, pag. 48 (textus retractatio). KK, pag. 131 132.. Dictator: monasterii Gradicensis proprius, qui demum c. annum 1280 munere suo fungebatur 20 et in charla conficienda verba chartae Pfemysli marchionis mon. Gradicensi in Velehrad 1234 apr. 5. datae (CDB 111, pag. 69 num. 66) (vide minores litteras) necnon aliarum Grad. mon. chartarum secutus est. Charla sincera esse non potest; illam tempore, quo litis quaestiones agebantur, de quibus charla Theoderici, episcopi Olomucensis, data in Opava 1282 aug. 27. (Reg 11, pag. 551 num. 1281) 25 testimonium perhibet, ficlam esse conici licet. Vide: 11. 1 e, Pfemysl 11. (R), 11. 3, Kl. Hradisko (L). Apud Fr: o. Inª nomine sanctae trinitatis et individuae unitatis amen. Przemisl, dei gratia marchio Moraviae, ecclesiae Gradicensi, ordinis Praemonstratensis, Olomucensis dioecesis, et fra- 30 tribus tam praescntibus quam futuris regularem vitam ibi professis in perpetuum. Cum ex nostrae principalis autoritatis clementia cunctorum profectui nos extendere debeamus, maxime vero viris a probitateb religionis commendatis et domesticis fidei,* qui* pro statu ---------------------------------------- (211.] ") ,Spirata' C. 11) ,Slaua' C. w) ,castrensis' C. x) ,Brecyslauensis' C. Y) ,Belkouice' C. 35 z) ,Fabiani' C. ªª) ,Lasco' C. bb) ,Protiuen', ,t' ex ,1' inter scribendum corr. C. ce) ,Znoym' C. dd-dd) Post ,primo' ,XI\1 ' deletum sequitur B, ,CCºLl' legitur C. 1251 l'\tAII 19. NUM. 212. 377 matris ecclesiae gubernatori omnium jugi famulamine devotius insistunt supplicando, manum piae consolationis impendere teneamur, quatenus in bonis crescant spiritualibus,. progressum accipiant in mundanis: Noverint itaque universi praesens scriptum inspecturi, quod nos ex nostrae principalis liberalitatis gratia praefatae ecclesiae et fratribus 5 ibidem degentibus ad ampliorem eorum sustentationem et ob ipsorum orationum recompensationem, quibus participes fieri cupimus, civitatem in Hranicz e.t forum ibidem quarta feria perenniter eis concessimus statuendum volentes, ut eiusdem civitatis homines ac· ipsa civitas eo pleno jure gaudeant, quo omnes civitates ad nos vel nostros successores spectantes solent gaudere. Ut autem haec nostrae dignitatis concessio robur ob- 10 tineat firmitatis et perpetuo maneat inconcussa, hanc nostrae benevolentiae paginam sigillo nostro* duximus aeternandam. Huius rei testes sunt: Bochko castellanus Znoymensis et Smil frater eius, Pardus camerarius et Bohussa filius Chergonis castellanus Olomucensis, Beness filius Wockonis subcamerarius, Milich cun1 fratre suo Aegidio, Slawac judex, Bludo castellanus Preroviensis, Spitata, Stephanus et Jarossius, tune nuncius 1s de Bohemia ex parte domini regis missus ad dominum marchionem, et alii quam piures, quorum nomina praesenti in libello scripta non habentur. Acta sunt haec anno dominicae incarnationis 1251, indictione decima,1 decimoquarto calendas junii. Praeterea eodem tempore et die Bohussa de Iedovicz nostri culminis accedens ad praesentiam, terram camerariorum in Topolan ad castellaniam prius Olomucensem 20 spectantem, quam postea Cherho, pater suus piae memoriae, pro suae multiplicis fidelitatis servitio se vivente sibi et suis haeredibus apud nostram gratiam promeruit in proprietatem, ipse pro remedio animae patris sui et sui ipsius ac suorum cunctorum progenitorum in memoriale eam ecclesiae Gradicensi et usui fratrum ibi degentium obtulit coram nobis et baronibus subscriptis perpetuo possidendam. Quod 2s nos ratificantes confirmavimus et praesenti scripto duximus inserendum; adiicientes etiam, quod nullus castrensium vel beneficiariorum vel etiam civium vel cuiuscunque conditionis hominum in fluvii Moravae divisionibus spectantibus ad ecclesiam Gradicensem audeat Discari absque Iicentia abbatis dictae ecclesiae vel sui procuratoris; hoc firmiter statuentes, ut quicunque huius nostrae concessionis 30 extiterint, noscant se in cameram nostram solvere decem marcas argenti. tum in Znoym per manus magistri Wilhelmi, nostri notarii. violatores Da- Sk -------~----------- -~------- ·----------------- 212. ª) Apographo haec superscriptio anteponitur: ,Anno Domini 1251 reverendissimus noster dominus Robertus alias munificae donationis obtinuit literas super civitatem lfra11icz et forum 35 ibidem feria quarta habendum, item super villam Topolan a sei·enissimo domino Przemislao, tune marchione Moraviae. Sunt autem hae sequentes' B. b) ita loco ,approbate' B. e) ex ,Sohlawa' corr. B. 1 ) Ad annum 1251 indiclio IX. re vera pertinet. 378 NUM. 213. 1251 IUN. 4. 213. Venceslaus l., rex Bohemiae, ecclesiae Wissegradensis antiqua privilegia renovat atque confirmat, tenorem privilegii Vratislai regís inseri faciens. In SlarfJ Hrádek 1251 iun. 4. Autographum in membrana scriptum in archivo capituli Wissegradensis Pragae asservatur 5 (A). Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis in eodem archivo (num. 24) asservato, fol. 3° (B). Aliud apographum saec. XVl. servavit Liber memorabilium minor membranaceus civitatis Prachatice in archivo eiusdem civitatis asservatus, fol. 163 (C). Ed: Hammerschmied, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 180 182 (ex B). to Reg: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 70 72. Lit: KK, pag. 110 num. 146 n. 1. Dusková, Uherské statky, pag. 263 (dictator chartae). Lineae horizontales foraminibus, quae et sinistra et dextra parte chartae sita sunt, non respondent. In tergo chartae manu saec. XIII. exeuntis vel XIV. ineuntis scriptum legitur: ,,Renovacio privilegiorum regis Wencezlay'' (F). t5 Scriba: V 67 = magíster Dionysius. Cf. Exempla script. num. 14. Dictator: magister Dionysius. Vide: 11. 1 a, magíster Dionysius (R), 11. 3, Vysehrad, ecclesia capit. (N). Apud Fr: Apographum et accurata descriptio chartae cum annotationibus de scribae manu nec non de stilo. 20 1 Wencezlaus, dei gratia quartus Boemorum rex 1, dilectis fidelibus suis preposito et capitulo Wissegradensibus eorumque legittimis successoribus in perpetuum. Dei filius, cuius misericordie non est numerus, 11 cuius regni meta nullis concluditur terminis, secundum divisiones linguarum et gentium in signum divine potencie diversa sibi 1·egna constituit, in quibus ad sui gloriam nominis et decorem suam ab exordio 25 fidei christiane fundavit ecclesiam supra petram. Ac licet post 11 resurrectionem suam suis parem universis discipulis dederit potestatem, Petro tamen pre omnibus ex illo generali privilegio ,,quodcumque solveris super terram, erit solutum et in celis, et quodcumque super terram ligaveris, in celis ligatum erit''~1 insigniorem tradidisse noscitur 11 potestatem. Quod exinde liquido deprehendi potest, quia cum ceteris dicere- 30 tur apostolis ,,laxate retia'',2 veritatis verbum organo dominice vocis emissum Petro precipit ,,duc in altum''.2 Quam sit pium itaque, quam salutare, quam equma quamque commendationeb schel, Vlricus Liber, Wernhart et frater suus Vlricus de Pvtsche~ Gaytmar filius Liberi, Ekehardus et frater suus Hartliep, Thomas, Hvgo miles, Walther, Wernhardus, Vlrich fratres de Tyrna, 30 Perhtoldus de Pridmeisdorf, Albero et frater eius Gerhardus de Willehalmesdorf, Vlrich scriba de Ragtz, Heinricus Schvho, Riwinus et Pertoldus de Pridmeisdorf, Eberhart et Ditricus filii Hvgonis militis. Et ut hec rata et inconvulsa permaneant, presens scriptum sigilli nostri munimine roboravimus. Acta sunt hec anno millesimo CC0 L0 1° ab incarnatione Christi, domino duce Otacharo Austriam gubernante.d 35 Sigilla: 1) Wichhardi de Thern (Dirna) in filis sericis rubri et viridis coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 37; 2) Pfemysli, marchionis Moraviae, in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 3. Sk 227. a-a) ,iam... ecclesia' in loco raso eodem atramento eademque manu scriptum A. b) Cum 40 correctura quadam (?), in B ,munimine' legitur. e) Scriba primum -quoad discerni potest- ,lo' scripsit, quod erasit et ,sumus' scripsit A. d·d) Alio atramento, sed eadem manu verisimiliter additum A. 1251 S. D. NUM. 228. 397 228.+ Wichhardus de Thern (Tyrna) favore Pfemysli Otakari JI., regís Bohemiae, ducis Austriae, Stiriae et marchionis Moraviae (sic), et cum consensu uxoris suae et omnium suorum amicorum monasterio Geracensi ius patronatus ecclesiae in Vraténln s cum terra ad aratrum et duobus laneis ibídem donat ita, ut Conradus, plebanus in Vraténin, tempore vitae suae suo gaudeat iure. -1251-. Autographum in membrana scriptum in archivo monasterii Geracensis asservatur (A). Ed: Mayer, Urkunden des Pram. Stiftes Geras,pag. 23 num. 9 (e copia saec. XVIII., chartam 10 fraudulenter interpolatam esse putat). Reg: Reg 1, pag. 694 num. 1285 {chartam fraudulenter interpolatam esse putat). Lit: 2ák, Doplñky dipl. mor., pag. 592 num. 3. KK, pag. 140-143. Scriba: ignolus, destinatarii verisimiliter proprius. Dictator: destinatarii proprius sine dubio, qui verba chartae num. 227 repetit, quae litteris 15 minoribus dedimus. Charla apud destinatarium suum verisimiliter posteriore ·tempore post mortem Venceslai regís conscripla esse videtur, sed sensu verbi proprio falsa habenda non est. Vide: 1I. 3, Geras (B), I l. 4, De chartae apud nobiles usu (R). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Autographum inspicere non potui- 20 mus, sed imagine phototypica tantummodo usi sumus. In nomine sancte et individue trinitatis. Cum teste Salomone universa sub sole manentia subiallceant vanitáti1 cumque tempora labantur more labentis aque humanique generis universitas cum simili con)fsurgat ah ortu simile quoque fatale solvat tributum, racio postulat et requirit, ut cuneta facta 11 memorie digna tam vive vocis 25 testimoniis, quam litterarum apicibus posterorum memorie commendentur. Ego igitur Wikardus de Tyrna tactus inspiratione divina opus pietatis per me sollempniter perpetratum sub testimonio presentium modernis et posteris cupio fieri manifestum, videli·cet quod* it1s patronatus ac collationis, quod per dei graciam in ecclesia Vrretingen michi hereditarie competebat, cum iam dicta ecclesia suisque attinentiis universis, be- 30 nigno favore illustris domini mei Otakari, gloriosi regis Boemie, ducis Austrie et Styrie et marchionis Morauie, ad hoc plenius accedente, una cum pleno consensu uxoris mee et universorum amicorum meorum, qui huic collationi, licet indebite fecissent, poterant reclamare, ecclesie contt1li Jerocensi sic absolute, ut eandem ecelesiam Vrretingen cum suis attinentiis libere perpetuoque possideant et secundum dei timorem ipsam 35 ecclesiam Vrretingen in cultu divino plantent et foveant et conservent omnes, qui pro tempore Jerocensem rexerint ecclesiam, ita tamen, quod dominus Chunradus, nunc pastor legittimus ecclesie Vrretingen, suo gaudeat pleno iure in ecclesia iam dicta tempore vite sue. Insuper dicte sepius ecclesie Jerocensi donavi libere de terra mee proprietatis terram ad aratrum unum sufficientem et laneos duos 398 NUM. 228, 229. 1251 S. D... 1252 IAN. 13. sitos in ipsa villa, quorum possessionem sine more dispendio resignavi ecclesie Jerocensi, ut hec tempore vite mee libere possessa ah omni impetitione perpetuo liberius possideant et, quam feci collationem in iure patronatus ecclesie Vrretingen Jerocensi ecclesie, confirment et approbent evidenter. Ut autem prescripta collatio et donatio permaneat irrevo.cabilis et calumpnie materiam evadat, hanc litteram dedi ecclesie s Jerocensi in testimonium evidens mei sigilli karactere et annotatione testium insignitam, qui sunt hii: Chfinradus plebanus in Vrretingen, Liupoldus P~schel, Vlricus Liber, o Wernhardus et frater suus Vlricus de Bvtsch, Gaytn1arus de Vreyensteyne, Ekhardus et frater o suus Hartliep, Thomas, Hugo miles, Waltherus, Wernhardus et Vlricus fratres de Tyrna, Berhtoldus de Primeynsdorf, Albero et* Gerhardus fratres de Willhalmsdorf, Heinricus 10 o agnomine Scheuhe, Vlricus scriba de Rakcz, Reichwinus et Perhtoldus de Primeyns.. dorf, Eberhardus et Ditricus filii Hvgonis militis et alii piures viri, omni exceptione maiores, quorum nomina exprimi non oportet. Acta sunt hec anno gracie millesimo ducentesimo quinquagesimoª primo. Sigillum: Wichhardi de Thern (Tierna) in filis sericis rubri, viridis, {1.avi colorís illaesum 15 appendet. Cf. Sigilla num. 38. Sk 229. lnnocentius IV. papa priori provinciali ordinis Praedicatorum in regno Bohemiae mandat, ut fraires hospitalis sanctae Mariae Theutonicorum pro fide in Livonia et Pruscia 20 certantes adiuvet. Perusii [1252) ian. 13. Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum in Gottingen (sign. ser. 3 num. 61) asservatur (A). Ed: CD Prussicus 1, pag. 83 num. 89 (ex AJ. Preupisches Urkundenbuch l. 1, pag. 195 25 num. 255 (ex A). Reg: Potthast 11, pag. 1195 num.14476 (idem opera antiquiora, in quibus haec epistula typis impressa est, aflert). Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. 11, pag. 464 num. 4315. 1n membranaereplicatae dextro angulonota cancellariae apostolicae ,,G. ar.'' legitur; in chartae1 tergo in medio superiore margine notae cancellariae apostolicae ,,sea + Maria'' leguntur, sub 30 quibus alia quaedam verba erant, sed iam evanuuunt. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum a v. d. Friedrich et aliud apographum a v. d. Sedláéek scriptum. Autographi rationem habere non potuimus et tantummodo imagine phototypica usi sumus. 228. ª) Teste v. d. A. Sedláéek ,quinqua' manu coeva alio atramento scriptum est A. 35 1) Eccl. 111d19. 1252 IAN. 13. - 24. NUM. 229, 230. 399 Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio..,1 priori provinciali ordinis fratrum Predicatorum in regno 11 Boemie, salutem et apostolicam benedictionem. Pro negotio fidei, quod in Liuonie ac Pruscie partibus agitur, dilecti filii fratres hospitalis 11 sancte Marie Theutonicorum adiuti subsidiis aliorum Christi fides lium labores plurimos et expensas innumeras cum multa efiusione 11 proprii sanguinis a longis temporibus constantissime pertulerunt. Cum autem nos, sicut semper apostolica sedes in desideriis habuit, ex intimis affectibus cupiamus, ut tam pium negotium in diebus nostris felicem exitum deo propitio consequatur, volumus et per apostolica tibi scripta mandamus ac in remissionem iniungimus peccatorum, quatinus per te to ac fratres tue cure commissos, qui ad hoc fuerint oportuni, iuxta formam, quam in subsidium dictorum fratrum et fidelium partium earundem felicis recordationis G.2 papa, predecessor noster, et nos etiam tibi olim tradidisse dinoscimur,ª sicut diligentius et efficatius poteris, super negotio procedas eodem ita, quod ipso sicut in voto geritur ad dei gloriam prosperante, tibi exinde gratie divine premium ac favoris apostolici 1s perducatur augmentum. Datumb Perusii idus ianuarii, pontificatus nostri anno nono.b Bulla: lnnocentii IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 5, 36. sd 230. 20 Nicolaus, episcopus Pragensis, epistulam lnnocentii IV. papae ordini fratrum Minorum concessam vidimat. Pragae 1252 ian. 24. Autographum in membrana scriptum in archivo Musei Nationalis Pragae asservatur (A). Membrana, qua scriba ad chartam scribendam usus est, e codice quodam excisa esse vitletur; quam rem foramina crebra atraque in parte chartae sita, sed lineis non respondentia, ostendunt. In tergo chartae manus saec. XIII. fortasse scripsit ,,de sepulturis'' (AJ. Scriba: ignotus. Dictator: modo stili Romani usus est. Vide: JI. 2 a, episcopi Pragenses (B}, 11. 3, Minoritae (C). so Apud Fr: O. Nos dei gracia N.,1 Pragensis episcopus, prepositis, decanis, archidiaconis aliarumque ecclesiarum prelatis per Bohemiam constitutis tenore presencium facimus mani- 229. ª) ,dino[scimur]' in loco raso scriptum esl A. - b·b) Verbis competenter distentis ser. A. 1) Nomen ignoramus. 9) Gregorius IX. 400 NUM. 230, 231. 1252 IAN. 24. - 29. festum,ª 11 quod indulgentiam papalem fratribus Minoribus concessam non cancellatam nec viciatam sub bulla domini pape vidimus et diligenter perspeximus in hec verba: 11 Innocencius episcopus, servus servorum dei, elc.2 Ut autem nulli omnino hominum dubietatis scrupulus generetur, rescriptum predicte indulgencie sub sigilli nostri munim·ine roboramus in hac parte eis testimonium perhibentes. Datum Prage6 anno s gracie M°CCºLIIº, IX kalendas februarii~ Sigillum: in scidula membranae appendebat, sed avulsum et deperditum est. sd 231. lnnocentius IV. papa omnibus, qui monasterium in Bfevnov in certis sollemnitatibus to annuatim visitaverint, indulgentias concedit. Perusii [1252] ian. 29. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archilJum monasterii in Bfevnov) asservatur (A). Ed: Piter, Thesaurus, pag. 76 (ex A). Dobner, Monumenta VI, pag. 22 num. 36 (ex A). 15 Reg: Reg 1, pag. 695 num. 1287. Potlhast 11, pag. 1196 num. 14487. Schramm, Regesten, pag. 76 (perperam ad ian. 20.). In membranae replicatae margine dextro nota cancellariae apostolicae ,,l. rid''' scripta est. In tergo chartae in media parte superiore nota cancellariae apostolicae volde evanuit, ut nonnullae litterae tantum ,,Memer... muis''(?) legi possint. 20 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 1 Innocentius 1 episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..1 abbati et conventui monasterii Breunouensis, ordinis sancti Benedicti, 11 Pragensis diocesis,.salutem et apostolicam benedictionem. Licet is, de cuius munere venit... aptiores.2 Cupientes igitur, ut ecclesia vestra in honore beati Benedicti constructa, prout asseri- 25 tis, congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ecclesiam ipsam in die dedicationis ipsius et in festo sancti Dionisii martiris annis singulis venerabiliter visitaverint, ... quadraginta dies de iniuncta sibi penitentia misericordi...-.. -230. ª) Scriba primum ,manfestum' scripsit el poslea in .maifestum' radendo correxit A. b) Lacunam in membrana vilans scriba verbum ,Prage' promovere coactus est A. 30 1 ) Nicolaus. 2 ) Sequitur tenor epistulae lnnocentii IV. papae fratribus ordinis fralrum Minorum datae Lugduni [1250] febr. 25. (num. 181). 5 1252 IAN~ 29. - M. IAN. NUM. 231, 232. 401 ter relaxamus.1 nono.ª Datumª Perusii 1111 kalendas februarii, pontificatus nostri anno Bulla: lnnocentii IV. papae in filis serieis "fl.avi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp num. S, 36. sd 232. Venceslaus l.,. rex Bohemiae, homines ecclesiae sancti Stephani in Litoméfice ab iudicio hominis cuiuscumque beneficii liberal idemque ínter alía statuit, ut a praeposito aut per canonicos ecclesiae iudicentur. 10 In Tf¡fov 1252 m. ian. Autographum in membrana scriptum in SAR Litoméfice (archivum cap. Lutomericensis) asservatur (A). Apographum exstat in confirmatione Johannis, regis Bohemiae, data Pragae 1341iul.17. (Reg IV, pag. 386 num. 963), cuius autographum ibídem asservatur (B). Alterum apographum exstat in confi.rmatione Karoli IV., Romanorum imperatoris, data Pragae 15 1373 nov. 17. (RI VIII, pag. 438 num. 6291) (C). De recentioribus apographis illud in confirmatione Vladislai, regís Bohemiae, data Budae 1506 oct. 2. (D) atque illud in confirmatione Ludovici, regís Bohemiae, data Pragae 1623 mart. 9. (E) hic commemorentur, quarum autographa ibídem asservantur. Reg: Reg 1, pag. 694 num. 1286 (ex A). Frind, Kirchengeschichte 11, pag. 428 (ex Reg). 20 Lit: Hohmann, Die Anfii.nge der Stadt Leitmeritz, pag. 92. Vanécek, Studie o imunité duch. statk'fl., pag. 57, 63, Základy 111, pag. 28 nota 83* (fi.des chartae). Sebdnek, Helman, pag. 242-243 (tractatio arte diplomatica). Scriba: V 76 = ignotus, destinatarii proprius fortasse. Dictator: Hermannus, praepositus Lutomericensis, regis Bohemiae capellanus. 25 Vide: 11. 1a, Herbordus notarias (pag. 16), 11. 3, Litomlfice, ecclesia s. Stephani (B). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. W.,1 dei gracia rex Bohemie, Lutomericensi ecclesie imperpetuum. Cum sit a nostris progenitoribus Lutomericensis ecclesia fundata pariter et dotata et fIad nos ipsius iure hereditario ius pertineat patronatus, non immerito ipsam tenemur 30 honorare in omnibus misericorditer et fovere; homines enim misericordie opera 11 exercentes a domino deo misericordiam consecuntur tempore oportuno. Notum itaque facimus universis tam presentibus quam futuris, quod nos auctoritate nostra 11 regia et potestate, quia deo auctore possumus in regno nostro, quicquid volumus, libere statuere et eciam ordinare pro nostre beneplacito voluntatis, inclinati siquidem preci- 35 busª dilecti et fidelis nostri capellani domini Hermanni, prepositi ecclesie supra dicte, 231. a-a) Verbis competenter dislentis script. A. 1) Clementi. - 2) Vide num. 70.. 402 NUM. 232, 233. 1250 M. 11\N. - FEBR. 1. oh reverenciam sancti Stephani cum summa benivolencia et plenitudine nostre gracie hoc ius statuimus et hanc libertatem ab omnibus volumus perpetuo inviolabiliter observari, ut nullus prefectus seu iudex, aut cuiuscumque beneficii sit horno, audeat vel presumat per camerarium seu preconem hominem prefati reverendi sancti Stephani trahere in ius vel vocare, sed, si quid ortum fuerit questionis de hominib11s eiusdem s sancti Stephani reverendi, per prepositum terminetur. Quod si absens fuerit prepositus, per canonicos, qui tune presentes fuerint, et eius villicum querimonia decidatur. Si autem nec sic fieri poterit, horno sancti Stephani per summum iudicem regni nostri Prage homob querelans sue conquestionis finem debitum sorciatur. Similiter ídem ius statuimus et hanc libertatem a iudice et ah omnibus civibus Lutomericensis civitatis 10 volumus perpetuo inviolabiliter observari, ut nullus iudex nullusque civis eiusdem civitatis ex quacumque causa sive culpa audeat hominem prepositure sive sancti Stephani detinere in aliquo aut gravare vel eciam iudicare, sed omne iudicium suo domino aut ipsius villico volumus reservari. Insuper iidem homines, precipimus et volumus, ut vadant ad forum mercimonia sua exercentes et eciam ad propria libere 1s revertantur nullusque eos audeat occasione cuiuscumque solucionis sive culpe detinere vel gravare. Ad hec quicumque horno inhabitaverit vicum, qui dicitur Zazadie, sive in quocumque alio loco prepositure, sive sit pistor, sive sit carnifex, sive piscator aut sutor aut cuiuscumque alterius operis, sit liber et absolutus penitus ab omni honere solucionis, quod soz vulgariter appellatur, seu quocumque alio nomine censeatur. 20 Quicumque autem hoc nostrum statutum sive hanc nostram donacionem huius libertatis presumpserit violare, solvat nostre camere centum marcas argenti boni atque puri. Ad huius itaque nostri statuti sive donacionis vel eciam libertatis perpetuam memoriam et inviolabile firmamentum presentem paginam per Herbordum, nostrum .notarium, Pragensem canonicum, scribi fecimus et nostri sigilli robore communiri. Acta 2s sunt autem hec in castello nomine Thyrou anno dominice incarnacionis M°CC0 Lil0 , • • mense 1anuar10. Sigillum: Venceslai l. regis de cera viridi in filis sericis fl.avi et rubri coloris illaesum appe11det. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk 3o 233. Venceslaus l., rex Bohemiae, monasterio in Plasy immunitatem ab iudiciis saecularibus indulget. In Dobfís1 1252 febr. 1. -----------......-~------- - - ---- ..... --·----·- -----. --- --- --·----··-----------~ -------· ·---.. _....____ 232. ª) ,e' inter scribendum ex ,o• corr. A. - b) ita A. 1) Venceslaus. 35 1252 FEBR. t. NUM. 233. 403 Duo aulographa in membrana scripta in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asserva1itur (A 1, A 2). Apographum praebet F. B. Scheppel, Lapis sepulchralis fundaloris et benefactorum. .. monasterii de Plassio (1744), cuius codex mnscr. in archivo J\;Jusei Nalionalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pag. 169 170 (ex A 2) (B). 5 Reg: Regl,pag. 595 num. 1288 (ex Al, A2). Scheinpflug,Materialien zu einer Gesch. v. PlafJ, pag. 178 num. 52. Lit: Cf. Reg 1, supra citata, ubi sinceritas A 2 in dubium vocatur. In dorso chartae A 1 manu saec. XIII. exeunt. scriptum legitur: ,,Item quod nostri nusquam debent stare iudicio nisi coram rege'' (AJ.In dorso chartae A 2 manu V 78 (vide num. 239) to scripturr1 legitur: ,,Ne coram aliquo conveniantur nostri homines nisi cora1n abbate, i~ege vel dclegato ab ipso.'' Scriba A 1: V 77 = ignotus, destinatarii proprius fortasse. A 2: V 29 = destinatarii proprius. Exempla script. num. 3. Diclator: destinalarii proprius. t5 Si totam chartarum· seriem respicimus (num. 233 239), omnes has charlas apud destinatarium orlas, sed auctoritate regia munitas esse cognoscimus. Vide: 1l. 3, Plasy (L). ...4.pud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. (A 1) [A 2] 20 1 In nomine sancte et indivirlue trinitatis In nomine sancte trinitatis et individue amen. B unitatis amen. B Wenzezlaus,ª dei gratia Boemorum rex,b universis presentem paginam inspecturis 11 in perpetuum. Regi regum nos credimus conplacere,c si eos, qui6 eius se specialiter [obseq]uiisd devoverunt, ab inproborume 11 et malignorum adinventionibus et 2s machinationibus defensamus.I Q·uam ob rem, cum Placensemu ecclesiamh. a nostris fundatam 11 progenitoribus, dotatam pariter et ditatam homines inprobii et. maligni nonnumquam, tanquam1 non habeat defensorem, ad solam maliciam sapientes suis moliminibus et iudiciis minus rectis in nostre preiudicium maiestatis, quatenus prevalent, molestare presumant tam ipsos fratres quam eorum homines ad iudicia extraªº ordinaria pertrahentes et eos rebus suis per iniusta iudicia defraudantes, nos eorumdem paci et quieti prospicere cupientes eisdem, ut nec in Pilsen, nec in Misa, nec in alio ut nec in Pilze11, nec in l\'lisa, nec in Racovnik, ullo loco nec in alio ullo loco coram quopiam in seculari iudicio nisi co[ram]d abbate loci seu coram nostra sereni- 35 tate aut coram nostri villici presentia valeant aut coram eo, cui nostras vices super hoc conmiserimus speciales, valeant conveniri, auctoritate presentiu[m)d munifice indulgemus. Nulli igitur hominum nostri regni liceat hanc nostre tam pie indulgentie paginam infringere aliquatenus aut ei 40 ausu temerario contraire. Quod si quis presumpserit, indignationem nostram se noverit 404 NUM. 233, 234. 1252 FEBR. t. incurrisse soluturus nichilominusm· triginta marcas auri pro pena, quarum viginti camere nostre cedent, decem [vero]d monasterio, cui iniuriatus est, persolventur. Adicimus etiam sub obtentu nostre gratie, ne quis suppanorum sive hominum aliorum sine nutu ipsius abbatis et licentia s speciali in eiusdem curiis monasterii presumat aliquatenus hospitari. Ad cuius rei evidentiam presentem paginam testium annotation[e et si]gilJid nostri decrevimus munimine roborandam. Testes sunt: Johannes de Stragowen et Bertoldus de Pomuncº [ah]bates,d Borso maior camerarius, 10 Breslaus, Paulicus, Boto, Brothewiz sup- Pretizlaus,* Boto et filius fratris sui Vlricus pani et piures alii. de Ziznicow, Paulicus de Hostow, Protiviz de Vgezd, Theoderic1L'i ~ ~.,.?e:>~'eu:a e't Wittelinus de Stanekow suppani et alii quam piures. Actum kalendis februarii, anno Domini Datum Dobres kalendis februarii, anno inMºCCºLIIº, indictione decima. carnationis dominice MºCCº quinquagesimoP secundo, indictione decima. 15 Sigilla: Venceslai l. regís; A 1, in filis sericis rubri et viridis coloris valde laesum, verumtamen conservatum appendet; A 2, e cera minii coloris in filiis sericis glauci et rubri coloris illaesum 20 appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk, sd 234. Venceslaus l., rex Bohemiae, homines monasterii in Plasy a necessitate se iudicibus praesentandi necnon a pecuniis pro vulneratione iudicibus solvendis absolvit. 2s In Dobfis 1262 febr. 1. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asservatur (A). Apographum praebet F. B. Scheppl, Lapis sepulchralis fundatoris et benefactorum... monasterii de Plassio (1744), cuius cod. mnscr. in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. 160) asservatur, pag. 166 167 (B). 30 Reg: Reg 1, pag. 595 num. 1289 (ex A). Scheinp{lug, Materialien zu einer Gesch. von Plap, pag. 178 num. 63. --------------------------------------- 233. ª) ,Wencezlaus" A 2. b) Finis lineae A 2. e) ,complacere' A 2. d) Quae uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A 1. e) ,improboru1n' A 2. f) ,defen11samus' finis terciae lineae A 2. gJ ,Plazensem' A 2. lt) ,eccleiáill' A 1. i) ,improbi' A 2. Z) ,tam- 35 quam' A 2. m) ,nichilonimus' A 2. n) ,Stragou' A 2. 0 ) ,Napomuk' A 2. P) Scriba ,quinquas' scripsit, sed radendo inter scribendum correxit A 2. 1) Locus solummodo in A 2 indicatur. 1252 FEBR. 1. NUM. 234, 235. 405 In dorso chartae manu V 78 (vide num. 239) scriptum legitur: ,,Quod homines nostri quocumque modo vulnerati a presentatione et solutione pecunie sint exempti'' (A). Scriba: V 29 = destinatarii proprius. Cf. Exempla script. num. 3. Dictator: destinatarii proprius, qui in testium et dati formulis charla num. 233(A 2) usus est. s Vide: 11. 3, Plasy (M). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tractatum. BIn nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. 1Wencezlaus, dei gratia quartus 11 Boemorum rex, dilectis sibi in Christo, specialiter abbati et conventui 11 in Plaz, in perpetuum. Devotionem vestram semper nobis in omni obsequio promplltis- 10 simam necnon et divine retributionis superexcellentem amplitudinem attendentes, eo quod ipsi deo non dubitemus impensum, quicquid ipsi famulantibus duxerimus impendendum, pie peticioni vestre, qua erga homines vestro monasterio quocumque modo deservientes afiectuosa movemini pietate, clementer annuimus, quia roboratur clementia thronus regis, et universos homines vestros, sive involuntarie a se ipsis, sive 1s per violentiam ah aliis vulneratos, a noxa et necessitate se iudicibus presentandi reddimus absolutos et pecuniam ipsis consuetudinarie iudicibus pro huiusmodi vulneratione solvendam auctoritate presentium in perpetuum relaxamus, ut tanto in vestris sint famulatibus devotiores, quanto se ob vestri gratiam et favorem a communis necessitatis onere intellexerint liberiores. Ut igitur hec tam pia nostra concessio omni- 20 bus manifesta et nemini sit occulta, cartam hane inde conscriptam sigilli nostri munimine roboratam ac testium annotatione munitam per singulos annos saltem semel villico nostro, qui pro tempore fuerit, volumus et iubemus exponi, ne concessa vobis gratia et libertas per ignorantiam seu negligentiam obsolescat. Testes sunt: Johannes de Stragov et Bertholdus de Napomuk abbates, Borso maior camerarius, Pretizlaus, Boto et filius 25 fratris sui Vlricus de Ziznicow, Paulicus de Hostow, Protiwiz de Vgezd, Theodericus de Crassewiz 30 et Witelinus de Stankow suppani et alii quam piures. Datum Dobres kalendis februarii, anno dominice incarnationis M°CC 0 quinquagesimo secundo, indictione decima. Sigillum: in filis sericis viridis coloris appendebat; iam avulsum et deperditum ese. Sk, sd 235. Venceslaus l., rex Bohemiae, universis suppanis et militibus regni sui mandat, ne quis eorum monasterium in Plasy aggravet. In Dobrís1 1252 febr. 1. Quattuor autographa in membrana scripta in SUA Pragae (archivum mon. in Plasy) asservan- 35 tur (A 1, A 2, A 3, A 4). Apographum saec. X V1. praebet ,,Registrum adnotationum quorundam bonorum ad monasterium Plassense pertinentium'' a. 1535 compositum, quod in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, fol. s9v (ex A 4) (B), fol.127" versio Bohemica, quae inferius ponitur (vide 235* ). 406 NUM. 235. 1252 FEBR. t. Reg: Reg 1, pag. 595 num. 1290 (ex A 1). Scheinpfl.ug, Materialien zu einer Gesch. v. Plap, pag. 179 num. S4 (ex A 1). In dorso chartarum A 1, A 2, A 3 manu V 78 (vide num. 239) scriptum legitur: ,,De non hospitando, nutriendo seu venando''. Pars linearum 14 18 chartae A 2 humiditate adeo laesa est, ut aliquot verba legi non possint. lntra ultimos annos membrana replicata chartae s A 4 desecta est; in dorso eiusdem chartae manu supra dicta (V 78) scriptum legitur: ,,De non hospitando sen nutriendo nec (?) venando''. Scriba A 1 A 4: V 29 = destinatarii proprius. Cf. Exempla script. num. 3. Dictator: destinatarii proprius, qui in testes et datum formulis A 1 A 3 num. 233 (A 2) el in eisdem formulis A 4 num. 233 (A 1) usus est. 1o Vide: 11. 3, Plasy (N). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 1 In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. BWenzezlaus,ª dei gratia quartusb Boemorumc rex, universisd suplJpanis et militibus regni sui gratiam suam et omne bonum.e Universitatem vestram volumusl non latere, quod Placensea 1s monasteriumhlJa nostris fundatumi progenitoribus, dotatum pariter et ditatum, caritate precipua' pre omnibus monasteriis regni nostri specialiusm dillligentes et favorabilius confoventes, omnes eidem monasterio favorabiles et benignos sincerius diligimus, sicut et malefactores eorundemª odio persequimur ampliori. Quam ob rem quasdam pravas consuetudines et perversas erga Placenseg monasterium de novo presumptas, 20 videlicet quod nobiles et milites in eorum curiis temere hospitantur, equos et pecora quam plurimi nutriri sibi fatiuntº in eisdem, quin eciamP inpinguariq et huiusmodi non pauca presumunt, penitus abol[e]re" volentes, universitati vestre sub obtentu nostre8 gratieS' firmiter inhibemus, ne quis vestrum deinceps sine abbatis licentia speciali in supradictis curiis hospitari vel equos aut pecora in eisdem inpinguariq sibi 2s fatiat' aut nutriri, si nostre indignationis velit eflugere ultionem, nam de equis et pecoribus huiusmodiu statin1, ut fuerit cognitum, nostri se villici intromittent.11 Preterea, cum venationes ipsius abbatie% in [bon)isr omnibus eorundemz~ nostris elegerimus usibus deservire, tam nobilibus quam plebeiis sub menbrorum detruncatione et bonorum suorum confiscatione districtius proh(ibe_lmus,r ne quis in bonis abbatieu pre- 30 dicte venandi sive aucupandi audeat aliquatenus negocium exercere preter eos, quos abbas loci pro infirmis fratribus sivez pro nobis huiusmodiu exerciciumªª duxerit iniungendum. Ut igitur hec neminem lateant, sedbb sint omnibus manifesta, cartulam hanc nostri sigilli munimine roboratam ad vestram audientiam devenire decrevimus in Placensicc monasterio conservandam. Testes sunt: Johannes (]e Stragovdd et Bertoldus 35 de Napomul{ abbates, Borso maior camerarius, Pretizlaus,ee Boto et filius fratris sui Vlricus Breslaus,fl Pattlicus, Boto, Brothewiz de Ziznicow, Paulicus de Hostow, Protiwiz de et plt1res alii. Vgezd, Theodericus de Crassewiz et Witeli- • st1ppan1 nusgg de Stanekowhh suppani et alii quam 40 1252 FEBR. 1. piures. Datum Dobres kalendis februarii, anno dominice incarnationis M°CC0 quinqua- •• gesimo secundo, indictione decima.11 NUM. 235. 407 Actum kalendis februarii, anno Domini l\1°CC0 L11°, indictione decima. Sigilla Venceslai l. regis: A 1: e cera minii coloris in fi.lis sericis decoloratis illaesum /ere 5 appendebat, nunc autem avulsum exstat; A 2: in fi.lis sericis rubri atque viridis coloris e cera eadem illaesum /ere appendet; A 3: sigillum, quod in fi.lis cannabinis grisei colorís appendebat, iam avulsum et deperditum est; A 4: in filis sericis viridis colorís e cera eadem laesum appendebat, nunc autem avulsum exstat. Cf. Sigilla num. 1, 2. 235.* 10 Ve jmeno svaté trojice a nerozdilné jednoty amen. Václav, bozi milostí ctvrty cesky král, vsem pánóm a rytíróm V královstvi nasem milost nasi a vsecko dobré. Obecnosti va§e chcema, aby vedela, ze plasky kláster od nasich zalozeny pfedkóv, obdarovany i také obohaceny láskú zvlá§tní pfede vsemi klá~tery královstvi na~eho zvlástne milujice a milostiveji obhajujice, v§ecky téhoz klástera dobrodince a milostniky milostiveji milujeme, jakoz i zlocince jich nenávisti t5 zahánime sirsí. Pro kterúzto pficinu néjaké neslechetnéobyceje a pfevrácené pfiplaském klá§teru znova vzniklya tak, ze páni a rytifi v jich dvofich vsetecné bydleji, kone a hovada moci krmiti sobe veleji V nich i také chovati a takové nemalé veci cini: to vsecko pferu§iti chtice, Obecnosti vasf pod propadenim nasí milosti mocne zbrañujeme, aby nizádny z vás potomne neb opatovym odpustením zvlástnimb v svrchufecenych dvofích bydliti a koné neb hovada v nich krmiti sobe 20 kázal neb chovati, ac na~eho hnevu chtíce uvarovati se pomsty, nebo v kone neb hovada taková hned, jakz bude seznáno, nasi úrednici aby se uvázali. Také toto, ponevadz lovy téhoz opatstvie na zbozi jich nasim vyvolili sme uzitkóm slúziti, tak urozenym jako obecnim pod úduov osekáni a statku svého stracenim vúkoli zbrañujeme, aby nizádny na zbozíc opatstvi pfedpovedeném lovenineb cíhani smel by jakzkolivékpfíhodydelati kromé tech, kteréz by opat mista pro nemocné 25 bratfí neb pro nás takovú kratochvil vedl by a v ni by se dal. Protoz abytoto zádného tajno nebylo, ale aby byly vsem zjevna, list tento n᧠peceti ohrazenimd utvrzeny k vasemu slyseni pfijfti ustanovili sme, v plaském klá~tefe aby cbován byl. Svedkové sú: Jan z Stragow a Bertold z Nepomuk opatové, Bore§ vecie komornik, Breslav, Paulicus, Boch, Brothevic a jini mnozi. 30 Stalo se leta M°CCºL 11. Sk, sd -·---------~--------- - - - -~----- - - - - ---~------~ 235. ª) ,Wencezlaus' A 2. b) Finis primae lineae A 2. c),Boellmorum' finis primae lineae A 4. d) ,univer(lsis' finis primae lineae A 3. e) Finis secundae lineae A 2. 1) ,volllumus' finis secundae lineae A 4. O) ,Plazense' A 2, A 3, A 4. h) ,monastellrium' fi.nis secundae lineae A 3. i) ,fundalltum' finis tertiae lineae A 2. Z) ,pre}tcipua' fi.nis terliae lineae A 4. m) ,specia- 35 il lius' fi.nis tertiae lineae A 3. n) ,eorumdem' A 2. º) ,faciunt' A 2. P) ,etiam' A 2. q) ,impinguari' A 3. r) Quae hoc ,loco et inferius uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A 1. s-s) ,gratie nostre' A 3. i) ita A 1, ,faciat' A 2,. A 3, A 4. u) ,huismodi' A 2. v) ex ,intromitt;t' inter scribendum correctum fortasse A 4. x) ,abbacie' A 4. x~) ,eorumdem' A 2. Y) ,abbacie' A 3, A 4. z) ,sive' in loco raso scriptum est A 1, ,seu' legitur A 2, A 3. ªª) 40 ,exe1·citium' A 3. bb) Ex ,set' inter scribendum correctum A 1. ce) ,Plazensi' A 2, A 3, 45 A 4. dd) ,Stragow' A 3, A 4. ee) Abinde usque ad fi.nem, quae in columna sinistra leguntur, .4. 1, A 2, ...4- 3 continet. . 11) Abinde usque ad finem, quod in columna dextra legitur, A 4 continet. gg) ,"\Vitellinus' A 2. hh) ,Stanckow' A3. ii) Verbum ,decin1a' litteris distensis scriptum est A 1. 1)Locus solummodo in A 1, A 2, A 3 indicatur. 235.* ª) In translatione ,vznikl'. b) In translatione ,zvlá~tní'. - e) In lranslatione ,bofi'. - d) In translatione ,ohrazení'. e) Ita. 408 NUM.. 236. 1252 FEBR. t. 238. Venceslaus l., rex Bohemiae, omnes libertates monasterio in Plasy indultas confirmat. In Dobfts 1252 febr. l. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asservatur (A). Apographum praebet F. B. Scheppl, Lapis sepulchralis /undatoris et benefacto- 5 rum monasterii de Plassio (1744), cuius cod. mnscr. in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pag. 165 166 (B). Reg: Reg 1, pag. 696 num. 1291 (ex A). Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Plap, pag. 178 num. 51. In dorso chartae manu saec. XIII. scriptum legitur: ,,Regís Wenzezlay super conftrmacione 10 privilegiorum nostrorum'' (A). Scriba: V 29 = destinatarii proprius. C/. Exempla script. num. 3. Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili litterarum apostolicarum nec non in testium et dati formulis charla num. 233 (A 2) usus est. Vide: 11. 3, Plasy (O). t5 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, sed arle diplomotica non tractatum. 1 In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. 1 Wencezlaus, dei gratia 11 quartus rex Boemorum, universis presentem paginam inspecturis in perpetuum. 11 Solet annuere regalis munificentia piis votis et honestis petencium precibus 11 favorem benivolum impertiri. Eapropter universitatem vestram volumus non latere, 2º quod specialiter dilectorum nobis in Domino abbatis et conventus in Plaz iustis postulationibus grato concurrentes assensu omnes libertates et inmunitates a predecessoribus ac progenitoribus nostris, regibus sive ducibus Boemorum, sive per privilegia seu alias indulgentias cenobio eidem concessas nec non et donationes et exemptiones secularium exactionum ah eisdem regibus et principibus vel aliis Christi fidelibus rationabiliter 25 indultas eisdem regali magnificentia confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum nostri regni liceat hanc paginam nostre tam pie confirmationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beate virginis matris eius Marie et nostram se noverit incursurum et gravi pena pecuniaria sive etiam corporali, prout 30 meruerit, percellendum. Ut igitur nulla super hiis possit in posterum ambiguitas suboriri vel contra hec quippiam malignorum improbitas adinvenire, presentero paginam testium annotatione et sigilli nostri fecimus munimine roborari. Testes sunt: Johannes de Stragou et Bertholdus de Napomuk abbates, Borso maior camerarius, Pretizlaus, Boto et filius fratris sui Vlricus de Ziznicov, Paulicus de Hostov, Protiwiz de Vgezd, Theodericus de 35 Crassewiz*, Witelinus de Stanekov suppani*, alii quam pJures. Datum Dobres kalendis februarii, anno dominice incarnationis MºCCº quinquagesimo secundo, indictione decima. 1252 FEBR. 1. - 6. NUM. 236, 237. 409 Sigillum: Venceslai l. regis e cera minii coloris in fi.liis sericis glauci et rubri colorís laesum, verumtamen conservatum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk, sd 237. s Venceslaus l., rex Bohemiae, censum ab Henrico, filio Hagenonis, de villa Vysoéany 10 obligatum monasterio in Plasy confirmat. - 1252 febr. 6. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asservatur (A). Apographum praebet F. B. Scheppl, Lapis sepulchralis fundatoris e~ benefactorum monasterii in Plassio (1744), cuius cod. mnscr. in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pag. 192 193 (B). Reg: Reg 1, pag. 596 num. 1292 (ex A). Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Plap, pag. 179 num. 55. Volkmer-Hohaus, Urkunden, pag. 15. In dorso chartae manu saec. XIIl. scriptum legitur: ,,Super obligacione villeWiezochant'' (A). 15 Scriba: V 29 = destinatarii proprius. Cf. Exempla script. num. 3. Dictator: destinatarii proprius. Vide: 11. 3, Plasy (P). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tracta- tum. 20 Wencezlaus, dei gratia quartus Boemorum rex, universis presentem cartulam inspecturis gratiam suam et omne bonum. 11 Noverit vestra universitas, quod' nobilis vir Henricus, filius Hagnonis, Placensi monasterio pro dampnis eidem monasterio mullltipliciter irrogatis censura quatuor librarum per annos singulos de villa ipsius Wiszochant sub tali pactionis 11 formula obligavit in sortem minime conputandum, ut 25 quandocumque idem H. summam quindecim marcarum argenti simul et semel eidem monasterio persolverit, villam suam a predict·o censu continuo recipiat absolutam. Hunc autem censum solvent interim annuatiam coloni eiusdem H. de eadem villa, quorum hec sunt nomina: Behni, Zresac, Bohadal, Wuconie, ita dumtaxat,ª ut quidquid minus idem coloni solverint, idem H. supplere merito teneatur. Cui conposo sitioni interfuerunt viri honesti, quorum hic nomina sunt subscripta, videlicet: Fridericus prior, Henricus cellerarius, Hedenricus camerarius, Guncelinus subprior et universus conventus Placensis; laici vero Radim de Widehoztittiz, Gotchalcus et Gotchalcus filius fratris sui de Claz, Pretizlaus de Zehorow et frater suus Miloslaus, Neckemir de Colozow. Nos igitur eandem per omnia pactionem conservari volentes, ss eam, sicut facta est, nostra quoque regali magnificentia confirmantes, cartam hanc 410 NUM. 237, 238. 1252 FEBR. 6. --------···-·----- inde conscriptam in evidentius argumentum sigillo nostro iussimus conmuniri. Datum y¡to die februarii, anno Domini MºCCºLIIº, indictione decima. Sigillum: Venceslai l. regís e cera minii coloris in scidula membranacea illaesum /ere appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk,sd s 238. Venceslaus l., rex Bohemiae, formulam pactionis ínter monasterium in Plasy et Petrum, filium Hagenonis, proclamat. - 1252 febr. 6. Apographumsaec. X Vl. praebet ,,Registrum adnotationum quorundam bonorum ad monaste- to rium Plassense pertinentium'' a. 1535 compositum, quod in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, fol. 139v (B). Reg: Scheinpfl.ug, Materialien zu einer Gesch. v. PlafJ, pag. 180 num. 56. Dictator: destinatarii proprias, qui verba chartae eodem die editae (num. 237) repetit. Vide: I l. 3, Plasy (Q). 15 Apud Fr: Apographum simplex manu quadam ignota exaratum. Wenczeslaus, dei gratia quartus rex Bohemorum, universis presentem cartulam inspecturis gratiam suam et omne bonum. Noverit vestra universitas, quod nobilis vir Petrus, Hagnonis filius,* pro dampnis* multiplicibus ab ipso et suis complicibus PI azensi monasterio* irrogatis, maxime curiam ipsius monasterii dictam Müschideliz gravissime spoli- 20 ando post multas arbitrorum interlocutiones tandem in hane consensit formulam paccionis,ª ut villam ipsius Petri, Dobrawiz appellatam, tamdiu cum omnibus suis proventibus Plazensis ecclesia libere et pacifice possideret, quousque ipse Petrus sive ipsius filii, si ipsum abesse contingat, summam quadraginta marcarum argenti ex integro simul et semel monasterio exolverint memorato, proventibus interim ville predicte in 25 sortem minime computando. Si vero Plazensem ecclesiam tanto infortunio sive inopia contigerit laborare, ut villam predictam eos obligare oporteat alienis, nichilominus, cum Petrus antedictus sive ipsius filii eandem redi.mere voluerint, Plazensis ecclesia villam ipsam eisdem restituet absolutam. Que compo-sicio celebrata est anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo, in die Barnabe apostoli1 sub presencia testium 30 subscriptorum,b quorum hec sunt nomina: Fridericus prior, Sifridus, Siboto, Theodericus, Wilhelmus, Guncelinus monachi Plazenses, layci vero: Radyn de Wydehoztitiz, Ztan de Otewek, Bouslaus de Rahov, Vbizlaus de Vgiezt, Nekemier de Coleschowe, Vlri-···-··---·--------- ----·-·------- - - - - - - ·------------------ 237. ª) Prima ,t' inter sribendum radendo correcta est A. 1252 FEBil. 6. - 22. NUM. 238, 239. 411 cus de Thereschowe') Rubertus de Sulowe et alii quam piures. Nos igitur eandem per omnia pactionem conservari volentes, eam, sicut facta est, nostra quoque regali magnificencia confirmantes, cartam hanc incle conscriptam in evidencius argumentum sigillo nostro iussimus communiri. Datum vito die februarii, anno Dotnini millesimo ducentesimo qt1inquagesimo secundo, 5 indictione decima. sd 239. Venceslaus l., rex Bohemiae, conventionem inter plebanum in Kladruby et monasterium in Plasy de duabus villis Podmokly et Hurky, quas dictus plebanus monasterio 10 in Plasy dedil, factam confi.rmat. In Kfivoklát 1252 /ebr. 22. Autographum in membrana scriplum in SUA Pragae (archivum monasterii in Plasy) asservatur (A). Apographum praebet F. B. Scheppl, l.Japis sepulchralis fundatoris et benefactorum... monasterii de Plassio (1744), cuius cod. mnscr. in archivo Musei Nationalis Pragat 15 (sign. F 160) asservatur, pag. 98 (B). Reg: Reg 1, pag. 597 num. 1294. - Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Plap, pag. 180 num. 57. Scriba: V 78 = destinatarii proprius.. Dictator: destinatarii proprius. 20 Vide: 11. 3, Plasy (R). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tractatum W., 1 dei gratia quartus Boemorum rex, dilecto in Christo H., 2 plebano in Cladrup, gratiam suam 11 et omne bonum. Devotionem vestram erga Placense mo11asterium, quod ceteris omnibus ampliori dillligimus caritate, omnimodis commen- 25 dantes donationem vestram in duabus villis Podmuk 11 et Horkª monasterio ipsi factam volumus esse ratam, et ut debito firmitatis robore non fraudetur, eandem regali nostra magnificentia confirmamus. Sed et sponsionem vobis ab abbate et conventu Placensi factam de vobis congrua mansione et redituum, quoad vixeritis, annuorum in equivalentia proventuum villarum dictarum et coram nobis expositam similiter decerni- 30 mus fore ratam et inviolabiliter observari, personam vestram cum vestris rebus et possessionibus universis sub protectionis nostre gratiam assumentes. Ad cuius rei evidentiam presentem cartam, quemadmodum Placensis abbas petiit antedictus, 35 --- ·--- -----------··---------·---- - - - - - - - - - - - - - 23tl. ª) Syllabam ,ci' scriba iterum superscripsit B. scripsit, sed postea ,pre' exstinxit et ,sub' superscripsil B. 1) iun. 11. b) Scriba primum ,prescriptorum' 412 NUM. 239, 240. 1252 FEBR . 22. - MART. 29. sigilli nostri iussimus munimine roborari. Datum Krsiboplat" VIII kalendas martii, verbi incarnati anno MºCºCLºIIº, indictione decima. Sigillum: Venceslai l. regis e cera coloris minii in filis cannabinis glaucis valde dilaceratis aliqua ex parte laesum et refectum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. sd 240. Fridericus de Chomutov, filius Nacherati, domui et fratribus hospitalis sanctae Mariae Theutonicorum oppidum suum Chomutov cum pertinentiis donat, [fraires hospitalis sua vice] eidem nobili certas promissiones faciunt. 5 Pragae 1262 mart. 29. io Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum in Gottingen (sign. ser. 28 num. 2) asservatur (A). Ed: Millauer, Ritterorden, pag. 109 num. Sb (ex A?). Reg: Reg 1, pag. 698 num. 1301. Frind, Kirchengeschichte 11, pag. 441 (ex Reg). Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. 11, pag. 17 num. 118 (ex A). 15 Lit: v. Mirbach, Beitrage zur Gesch. des Deutschen Ordens JI, pag. 216 (quaesliones topographicae). Dusková, Ceská listina 2, pag. 174 nota 41. Scriba: qui per occasionem scribebat; idem eral, qui Venceslai regis chartam num. 176 scripsit (V 70). Cf. Exempla script. num. 22. Dictator: ignotus, qui in capella regia fortasse vel etiam apud Praedicatores Pragae munere 20 notarii fungebatur. Vide: 11. 3, Ordo fratrum Praedicatorum, pag. 34, Ordo milit. Theut. (T), 11. 4, De chartae apud nobiles usu (S). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Autographum inspicere non potuimus, imagine phototypica tantummodo usi sumus. In nnomineª patris et filii [et spi]ritusb sancti amen. Universis Christi fidelibus presentem litteram inspecturis [Frid]ericus de Chomutov, filius NaJJcherati, in vero salutari salutem. Presentes noverint et futuri, quod cum nos eterne retribucionis intui[tu opidum] nostrum de Chomutov cum 11 pertinentiis suis domui ac fratribus hospitalis sancte Marie Tevtonicorum Jerosolimitani liberaliter d[edissemus, ita] so quod post mortera nostram se debef)bant plenarie intromittere de isdemª ac ea cum omni districtu, ambitu et honore perpetualiter ac libere possid[ere, verum vole]ntes saluti nostre plenius consulere ac dictorum fratrum utilitati et paci securius providere, 239. ª) Primum scriba ,Mork' scripsit, sed postea primam litteram satis inepte emendavit ....-... A. b) Sequitur ,Dat', sed punctis subpositis deletum A. 35 1) ll'enceslaus. 1) Henrico. 1252 MART. 29. - APR. 12. NUM. 240, 241. 413 memoratum opidum et has villas in presenti pred[ictis fratribus] ac domuieorum damus ac roboramus et assignamus ac in corporalem possessionem introducimus memoratos fratres, quatenus predicta bona cum omnibus iu[ribus] ac utilitatibus suis et ante mortem et post mortem nostram libere ac sine omni diminucione habeant et poss sideant, in veram proprietatem futuris in perpetuum temporibus libere possidenda, nichil nobis iuris relinquentes ammodo in eisdem. Et ut predicta donacio ac presentialis bonorumassignaeio universis habeatur temporibus illibata,presens privilegium dedimus eisdem fratribus nostri sigilli ac mediatorum sen testium, qui huic tractatui interfuisse noscuntur, sigillis ac subscripcionibus roboratum. Quodsi suadente, quod absit, humani 10 generis inimico, prefatam donacionem ac [or]dinacionem nostram quocumque modo aut rescindere aut debilitare aut moliti fuerimus inpungare,c obligamus nos ad penam ducentarum marcarum argenti, quarum centum ad cameram domini regis et alia quinquaginta mediatorum, relique vero Lª ad manus predictorum fratrum pleniter devolvantur, et insuper ab incepto molimine repellamur, utpote· tocius in hac parte iuris 1s expertes. Insuper predicto nobili promisimus, ut predictum opidum,d si necessitas compellerete nos, nulli venderemus, nisi ipsi vel parentibus suis, ita tamen, ut in nostrum non cedat dispendium et gravamen. Pre(ter]ea promisimus, ut cum ad nos pervenerit predictusl nobilis cum duobus servientibus vel tribus, ipsi, sicut actenus fecimus, volumus ministrare. Hii autem sunt testes:' Boruta de Redhosce, Witek de 20 Gratez, Jaros de Zliwen, Wock de Rosemberk, Witek de Pribiniz, Zezema de Kozto[m]lat, Ceasta de Lubzan, Ondrey de Weschrom et frater suus Zlawek, Pitrolt, Martwart de Onsov, Bolezlav de Zmecen,h Lu[tolt] de Bezdacov, Witek de Nacherat, Bedrich de Horupnik, Mathei et Cazlav de Rasalowiz, Lutobor de Moel, Pabyan de Ceceliz.o iAc(taj autem sunt hec anno dominice incarnacionis MºCºCLIIº, 2s 1111º kalendas aprilis Prage ad sanctum Clementem in domo fratrum Predicarum.1i Sigilla: duo fortasse in filis sericis nigri, rubri, albi colorís appensa erant; nunc autem avulsa et deperdita sunt. Sk 241. so Venceslaus l., rex Bohemiae, capellam sancti Laurentii in monte Petfín [Pragae] et villam Kolec de potestate praepositorum Wissegradensium eripiens decano et capitulo Wissegradensi transfert. In Lisany 1252 apr. 12. 24tt. ª) ita A. b) Quae uncis hic et inferius clauduntur, cum membrana destructa perierunt 35 A. e) Ita, loco ,inpugnare' A. d) Verba ,opidum' usque ad finem atramento nigriore, cuius color vicissim mulatur, scripta, sicut ex litteris praefecturae archivi comperimus. e) ,opelleret' A. ,-f) ,pdcs' A. g-g) ,Boruta... Cece1iz' teste v. d. G. Friedrich alia penna, sed eadem manu addita A. h) Primum ,Zmecem' scriptum, ultima ,m' in ,n' radendo corr. A. i-i) Litteris minoribus eadem manu scriplum, sed (v. d. G. Friedrich teste) additum A. l) Ita loco ,Predicatorum' A. 414 NUM. 241. 1252 APR. 12. ---------·--------------------------------· Autographum in membrana scriptum in archivo capiluli Wissegradensis Pragae asservatur (A). Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis (in eodem arcliivo num. 24), fol. 1411 16 num. 36 (B ). Ed: Hammerschmied, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 184 § 4 (ex A). Reg: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 79 (ex B). CD.1\1. 111, pag. 148 num. 176. - Reg 1, 5 pag. 599 num. 1302. CDM VII, pag. 756 num. 94. Lit: KK, pag. 143. In chartae tergo manu saec. XIIl. exeuntis scriptum est: ,,Wenceslai regis 1111 super recepcione ville Cholch a domino preposito et collacione eiusdem decano et capitulo'' (E). Scriba: V 79 = destinatarii proprius. Dictator: Arnoldus notarius. Vide: JI. 1 a, Arnoldus notarius (pag. 16), l l. 3, Vysehrad, ecclesia capitul. (T). Apud Fr: Apographum simplex el accurata descriptio chartae. R In nomine sancte et individeª trinitatis amen. BWencezlaus, dei gracia quartus 10 Boemorum rex, omnibus in 11 perpetuum. Ut exemplo summi, qui in celis rex 15 pariter et in terris, in celis gloriam et in terris pacem spondet bone hominibus 11 voluntatis, cuiuslibet erroris igniculum et fomentum discordie salutari provisionis cauterio precidamus,b certa nos oporlltet et diversa pro morborum diversitate antydota preparare, ne morborum vicinitas secum involvat contagio innocentes; perperam enim pro patribus temporaliter puniuntur filii et rem culpa carentem ritu iuris in dampnum non 20 convenit evocari. Hinc est, cum Wisegradensis ecclesiac censum singulis annis domino pape solvere teneatur et ad solvendum eundem pie memorie Sobezlaus, dux Boemorum, na·tus bone memorie Wratizlai regis, capellam sancti Laurencii in monte Petrino it1xta Pragam cum villa Gholez et suis attinenciis eidem ecclesie contulisset,1 prepositi ibidem, licet eandem capellam cum villa Gholez tenerent pacifice et quiete, dictum tamen 25 censum solvere neglexerunt, quare ipsa ecclesia sepius gravata est laboribus et expensis. Nos igitur huic morbo inste moderacionis emplastro succurrere cupientes dictam capellam sancti Laurencii cum villa Gholez et appendiciis eius de potestate prepositorum eripientes statuimus, ut decanus et capitulum ipsam ammodo in perpetuum teneant cum onored suo, videlicet quod censum solvant singulis annis ecclesie Romane. Quam 30 ordinacionem pro pace et quiete ipsis decano et canonicis a nobis legitime factam eis perpetuo confirmamus statuentes, ne quis presumat ausu temerario contraire. In cuius reí testimonium ac evidens argumentum presentem litteram sigillorum nostrorum n1unimin~ fecimus communiri. Testes autem huius facti sunt: dominus Br11no venerabilis Olomucensis episcopus, frater Conradus dictus de Wrmacia et Teodericus frater de 35 ordine Minorum in Praga, magister Weclo, Herbordus notarius. Acta sunt hec in Lysan anno Domini M°CC0 Lll0 , pridie idus aprilis, datum per manus Arnoldi notarii. 1252 ..\PR. 12. NUl\1. 241, 242. 415 --- --------·-·· ___,__,___~-- '------------------ Sigillum: Venceslai l. regis in filis sericis rubri coloris magna ex parle laesum appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. sd 242.+++ s Pfemysl Otakarus JI.,· rex Bohemiae (·sic), dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, lJillam forensem Daéice cum ecclesia et pertinentiis, quam pater eius /elicis recordationis (sic) Venceslaus l., rex Bohemiae, hospitali sancti Francisci Pragae in pede pontis siti abstulit, praefato hospitali reddit ac restituit; idemque pro villa Drahonice praedicto hospitali silvam Ladví donat. 10 Pragae 1252 apr. 12. 1 Charla aulographi instar in membrana scripla, cuius mag11a pars laesa vix legi potest, in SU.4. Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (B). Apographum insertum est confirn1ationi Johannis, regís Bohemiae, dalae Pragae 1313 maii 13. (Reg 111, pag. 58 num. 137), cuius autographum ibídem asservatur (C). Simplex apographum exstat in 15 cod. mnscro saec. XVII., qui ,,Liber aureus'' appellatur, in eodem archivo (sign. V/1), pag. 33 34 cum dato 1252 apr. 12. (in 1254 corr.) (D). Reg: Reg JI, pag. 14 num. 29 (ex Bienenbergo, vide in/erius, ad 1254 apr. 12.). Reg IV, pag. 717 num. 1791.. (ex Dad eundem terminum). Lit: Bienenberg, Analekten, pag. 32 (affertur tanlum cum dato ut supra). Novotny l. 3, 20 pag. 925 (rei exploratio). Scriba: P 1I 15+ = idem, qui charlam spuriam Venceslai l. regís eidem hospitali Pragae 1235 febr. 12. datam (Reg 1, pag. 408 num. 868) scripsit, fortasse. Cf. Exempla script. num. 35. Dictator: ignotus, destinatarii proprius sine dubio. Datum chartae cum titulo, qui ibi Premyslo attribuitur, cum mentione de Venceslao rege 25 iam mortuo ibidem /acta, cum sigillo, quo charla munita est, nec non cum indictionis numero minime congruit. Chartam saec. X 11l. exeunte aut saec. X 1V. ineunte scriptam esse scripturae eius ductu docemur. Confirmationis charla Johannis regis, in qua tenor eius inseritur, manu scribae ·cancellariae scripta est. His omnibus consideratis dubitari non potest, quin charla spuria et paulo ante annum 1313 apud destinatarium suum confecta sit. 30 Vide: 1l. 1 e, Pfemysl 1l. (ad pag. 19 Add. ), 1l. 3, Crucigeri cum stella rubea (T). Apud Fr: Apographum simplex a v. d. G. Friedrich ex B etiam tum aperte in satis bono statu exsistente confectum; quo apographo nec non imagine phototypica ante circiter viginti annos con/ecta freti in loeis hodie iam plane obscuris legendis nobis consulere potuimus. a In nomine Domini amen. B Nos [Ottacarus],ª dei gracia, qui et Spremizel, 35 [Boemieb·rex, dux Austrie et St)"]riec n1archioque Morauie, universis 11 Christi fidelibus [in] perpetuum. [Quia per iniquam] suggestionem [vi]lium person[arum - - - - - - - - - ---- ---·-··--·-----,---- ---------·---· - -·---·· --- - --- 241. ª) ita A. b) Scriba primum ,pred' scripsil et in scribendo per rasuram in ,preci' correxit A. e) secundam ,e' ex ,o' correxit A. d) ita scribae incurit;t pro ,onere' A. 1) Chartam Sobeslai ducis adulterinam vide CDB 1·, pag. 406 num. 393. 416 NUM. 242, 243. 1252 APR. 12. - MAII 6. pater noster felicis recordaci]onisd inc[Iitu]se rex Bohemie/ dominus Wenl(zezlaus [villam forensem Tathzizo dictam, ecclesiam et omnia alía ad ipsam villam iure pertinencia, ho)spita[li) sancti Francisci Praflge in pede p[ontis siti, ubi pauperes, infirmi, claudi, ceci et quique debiles hospitaliter nutriuntur et pascuntur, abstulit] violenter nullam eidem hosp[itali f]acien[s contribucionem debitam vel condignam, nos ipsius s patris nostri et nostre salutis non immemores prefat]o hospitali sancti Francisci ibidem Prage in [pe]de p[ontis siti ad amplius pauperum et infirmorum relevamen, per certi]ss[imam informacion.em ad viam] reducti ,,ere congnicionis, premissa[m villam Tathziz,h ecclesiam, agros, silvas,i rubeta, aq]uam et aquarum decursus on1niaque a[lia ad] ipsam villam iure pertinencia reddimt1s et [restituimus graciose perpetuo pa- to cifice possidenda. Pro v]illa eciam' Drahonicz, q[uam eidem] hospitali sancti Francisci abst[u]l[im]us [et civi]ta[ti nostre Piez]cn addidimus, silvam0 nostram [Ladwyn],P Prag[ensi civit]ati ad[iacentem, pre]dictoq hospitali sancti Francisci [Prage in pede pontis nomine] et tytulo [commutacioni]s dam{us] et d(onamus habe)nd[am et inpermu]tabiliter" possidendam. In cuius restitucio[nis et commutacionis ro]b(ur·J t5 perpetuum (presentero chartams nostri] sigilli munimine fecimus roborari. Datum Prage anno Domini millesi[mo' ducentesimo] quinquagesimo secundo,' pridie idus aprilis, duodecime2 indictionis. Sigillum: Pfemys·li, regis Bohemiae, quo ille post mortem Ulrici, ducis Carinthiae, ab anno 1270 usque ad annum 1277 utebatur (e/. Carek, O peéetech, pag. 16), quod genuine in scidula 20 membranacea appendendum erat, nunc in fi.lis sericis viridis et rubri coloris aliqua ex parte laesum appendet. Sk 243. lnnocentius IV. papa confirmat ius per imperialia privilegia duci Austriae conces- 25 3um,1 videlicet ut duci Austriae, qui pro tempore fuerit, non superstite masculo, filia in ducatu succedat, cum [Margare/a, ducissa Austriae,] perhuiusmodi privilegium legitime in eoden1 ducatu successerit; qua de re episcopos [Conradum} Frisingensem et [Ulricum] Secoviensem certiores /acit. [Perugii 1252] maii 6. ao ---------------------·------------------- 242. ª) Statum chartae respicientes hic et inferius aliquid de lectionibus ex C et D dedimus; nomen regis totum evanuit B, ,Otakarus' C, ,Ottakarus' D habet. b) Hoc loco et inferius continenter ,ae' loco ,e' ponitur D. e) ,Stirie' C. d) Hoc loco et inferius continenter ,t' loco ,e' ponitur D. e) ,inclytus' D. 1) ,BÓhe' B. D) ,Tethzicz' C, ,Tatschitz' D. h) ,Techzicz' C, ,Tetschitz' D. i) ,sylvas' D. l) ,eadem' D. n) ,Pieze' D. º) ,sylvam' D. P) ,Laduin' 35 D. q) ,prefato' D. r) ,impermutabilis' e, D. 8 ) ,cartam' c. t-l) ,MCCLII' in ,MCCLIV' corr. D. 1) Vide inferius. 2) Numerus indiclionis cum anno 1252 non congruit. 1252 MAII 6. - IUN. 6. NUM. 243, 244. 417 Fragmentum apographi litterarum praebet Calles, Annales Austriaci 11, pag. 375, qui Collectanea v. d. Steyer, T. .JJl. in archivo publico Viennae asservata citat. Apographum nunc in collectione reperiri non potest. Lit: Novotny l. 3, pag. 832 (ídem opera antiquiora, rem ipsam concernentia, affert). 5 Apud Fr: O. Regestum litterarum iam in hac serie ponitur, quamvis seriei regestorum inserenda sil, respecta cohaerentia earum cum num. 281, 282. sd 244.+Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae, Stiriae marchioque l\tlorauiae, ecclesiae 10 s. Hippolyti in Hradiste [apud Znojmo] celerisque ecclesiis, possessionibus et hominibus ad hospitale sancti Francisci Pragae spe.ctantibus certas libertates concedit. 15 20 25 30 35 Apud Znojmo 1252 iun. 6. Chartae autographi instar versio 1 in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (B 1). Apographum eiusdem versionis insertum est confi.rmationi Venceslai 11., regís Bohemiae, dalae Pragae 1287 dec. 8. (Reg 11, pag. 615 num. 1424), cuius autographum in eodem archivo asservatur (C 1). Simplex apographum eiusdem versionis exstat in cod. mnscro saec. XVII. (1654), qui ,,Liber aureus'' appellatur, ibid., sign. V/1, pag. 34 36 (D 1). Apographum versionis JI eiusdem chartae servaverunt litterae Alexandri 1 V. papae, datae Anagniae 1259 apr. 28. (Reg 1I, pag. 85 num. 217, ad maii 1.), quarum autographum in SAR Brunae (archivum praepositurae sancti Hippolyti apud Znojmo) asservatur (B 2). Apographum eiusdem versionis a notario publico Ch. D. Kühn in praepositura s. Hippolyti 1670 iun.16. vidimatum,,Liber autenticus..." (sign. V¡41) in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatus continet (C 2) (litterae Alexandri papae ad maii 1.). Simplex apographum eiusdem versionis· exstat in cod. mnscro saec. X V11. (1654) superius citato, qui ,,Liber aureus'' appellatur, pag. 19 24 (D 2), (litterae Alexandri papae ad maii 1.). Ed: CDM 111, pag. 148 num. 178 (e copia vidimata in registratura Gubernii Moravici, SAR Brunae, Gub. O 49, quae hic neglegi potest), versio l. Reg: Dobner, Monumenta IV, pag. 265 num. 73. Reg 1, pag. 599 num. 1304. Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 36. JJit: Krofta, Poéátky é. bernl, pag. 15 (chartae fi.des). Novotn(J 1. 4, pag. 395 nota 1 (ut supra). Vanléek, K soudnl imunité, pag. 43, Základy 111, pag. 35 (ut supra). KK, pag. 145 146 (qui omnes versionem I tantummodo respiciunt). In tergo B 1 legitur manu saec. X 111. scriptum: ,,Privilegium super libertate bonorum in Morauia'' (A). Scriba B 1: P 11 16+ = destinatarii proprius, qui non multo post a. 1262 chartam exaravit. Dictator: destinatarii proprius, sed etiam Arnoldus, tune Venceslai l. regis notarius, stili sui auctoritatem hic aperte exercebal. - - - - -- - - -· - - - - - ·- - - _ _ _ _ ____ _____.., .... - - - - - --· _ _..___ . . . - · - - - - · · - - · - - · - · - - - •--! ........~.. ·--- - · · - --- - - . .... · - - - - - •. · - 243. 40 1) Concessio per praeclarum ,,privilegium maius'' facta est. 418 NUM. 244. 1252 IUN. 6. B 1, versionem 1 chartae continens ad instar sincerae iamdudum deperditae chartae Pfemysli 11. eidem praepositurae datae (A 1), cuius tenorem maxima ex parte repetit, non multo post annum 1252 exarata esse videtur. Quae uncis acutis clausimus in 1 certe, praeterea quaedam de his, quae tura notarii tangunt, eo tempore intercalata sunt. Nomina testium ex A 1 versio 11 solummodo servavit, in 1 maxima ex parte praetermissa sunt. His omnibus consideratis co- 5 nicere possumus B 1 in plagula membranacea, quae genuine textum A 1 continebat et sigillo Pfemysli munita eral, omnibus scripturae vestigiis prius remotis scriptam esse. Confirmationem I versionis anno 1287 sine dubio apud destinalarium suum exaratam Venceslaus 11., rex Bohemiae, sigillo suo munivit (C 1). Versio 11 sine dubio iam ante terminum 1259 apr. 28. (vide B 2) exsistebat. Quem ad finem ficla sit, comparatio versionis 1 et 11 clare demonstrat. to Chartam autographi ad instar versionis 11 nunquam exstilisse verisimilis est coniectura. Vide.· JI. 1a, Arnoldus notarius (pag.17}, 11. 1e, Pfemysl 11. (U}, 11. 3, Crucigeri cum stella rubea (U). Apud Fr: Copia simplex. 1 In nomine Domini nostri amen. Iª Nos Otachrus6, qui et Premizl, dei gratia dux 15 Austrie,c Stirie et marchio Morauie, universis Christi fidelibus imperpetuum.d Cum invicti regis filius lhesus Christus in terris 11 cum hominibus conversatus sectari verbo simul et opere docuerit ospitalitatem,e non indigne indicatl mens humana eos differentius confoveri, qui pre ceteris ipsum virginis filium imitanturO feliciter in premissis. Et ecce in unum hiis collectis ordinibus invellnimus ordinem hospitalis sancti 20 Francisci tanto amplius hospitalitate precellere universos, quanto magis vita ipsorum et conversatio est conformis ei, qui sua nos inopia divites esse fecit.1 Igitur non solum manum defensionis seth et consolationis eis adhibere 11 cupientes, eis, quibus iuxta preceptum Domini vivere est voluntas, adhibere favorabiliter cu- 2á pientes, innotescimus tam victuris quam viventibus, quod nos ecclesie sancti Ypoliti in Gradizchf Ypoliti in Graditz circa Znoymam ceterisque ecclesiis, possessionibus,k hominibus pertinentibus ad hospitale sancti Francisci in Praga sancti Francisci in Praga, quod virgo dei 30 nobilis et dilecta nobis amita nostra Agnes nomine fundasse noscitur hanc concedimus libertaten1, ( ut nullus hominum in possessionibus eiusdem ecclesie vel etiam in possessionibus aliarum ecclesiarum seu villarum ,quocumque vocentur nomine, pertinen- 35 tium ad hospitale memoratum in Praga, ah alico1 nostrorum iudicum aut preconum ad iudicium citarim debeat nec coram alico' seculari vel spiritali iudice super causis aliquidn respondere, setº tantum coram rectore seu procurátore et fratribus dicti hospitalis debent omnes cause, que circa dictos homines emerserint,P ventilari.) Item, quod vulgariter vocatur meche,q kyg,r woda, 40 zelezo,s naroch,' zwod," nocleh," powoz, berne, castrorum edificatione,w ab hiis omnibus eos duximus absolvendos. Itera si homines dicti hospitalis coram aliquo indice 1252 IUN. 6.· NUM. 244. 419 provinciali vel etiam civitatum suas deposuerint querimonias et defecerint in probatione, pena, que per eos solvi deberet one, pena, que per eos solvi deberet iudici quaiudici, cedet hospitali. licumque, cedet hospitali ex integro mes Item si aliquis hominum hospitalis memorati in ipso facto maleficii alicuius, tam homicidii quam vulnerati seu furti seu latrocinii vel cuiuscumque maleficii, fuerit deprehensus, de corpore malefacto- 10 ris fiat, quod lex precipit; bona vero eiusdem debent cedere hospitali. Si vero effugerit manum iudicun1, ita ut ultra rivulum, qui Gradniche dicitur, ve- 15 niat, si iudex vel inimici ultra rivulum memoratum ipsum fuerint insecuti, hannum nostrum se incurrisse noverint et insuper decem talenta ecclesie sancti Ypoliti solvet.11 20 25 Item si maleficus qualiscumque dictum rivulum transeritz causa refugii, debet ibidem tribus diebus confoveri; qui si infra triduum gratiam lesi ·non obtinuerit, XXXª denarios dabit ad usum ecclesie et ao conducetur extra terminos ecclesie sepe- dicte. 35 Item cum collecta in Znoymensiªª provincia colligitur generalis, notarios ecclesie de iure delentios tollet et a viduis collecta plenaria tolletur, nisi debb gratia remittatur. "º Item civili indicio notarius ecclesie debet presidere et decimum denarium tollere morato. ltem si aliquis hominum hospitalis memorati in ipso facto maleficii alicuius, tam homicidii quam vulnerum seu furti seu latrocinii vel alterius cuiuscumque maleficii, sine omni tergiversatione fuerit deprehensus, de corpore malefactoris fiat, quod lex precipit; bona vero eiusdem, quocumque nomine censeantur~ debent sepe dicto cedere hospitali. Si vero effugerit manum iudicumetpreconum. ita ut ultra rivulum, qui Gradnitz dicitur, veniat, vel etiam in possessionibus dicti hos'pitalis sew causa refugii recipiat,~ coram iudice dicti hospitalis debet tantum et non coram alio indice iudicari, si vero iudex vel nuncii iudicis seu etiam inimici ultra rivulum memoratum vel etiam in possessiones ipsum fuerint insecuti, bannum nostrum se incurrisse noverint insequentes et insuper decem talenta ecclesie sancti Ypoliti solvere teneantu1·. Item si maleficus qualiscumque excepto fure pro maleficio qualicumque facto fugiens dictum rivulum transierit causa refugii, vel ad prediun1 ecclesie memorate, debet ibidem tribus diebus sine lesione qualibet confoveri; qui si infra triduum gratiam lesi non obtinuerit, triginta denarios dabit ad usum ecclesie et conducetur omnímoda sub securitate extra terminos prediorum ecclesie sepedicte. Item cum collecta in Znoymensi provincia colligitur generalis, notarios ecclesie de iure delentium, de laneo quolibet denarios duos tollet et a viduis tolletur collecta plenaria, nisi de gratia remittatur. Item civili iudicio, quod mieske prawo dici- • tur, notarios ecclesie debet presidere et scr1- 420 NUM. 244. ad usum ecclesie, insuper et delentios. Item de omnibus proventibus tam civitatis Znoymensisªª quam tocius provincie, qui proveniunt de metreta, de sale, de ductoribus vasorum de loco ad locum, decimam sancti Ypoliti per[e]iperecc volumus ad usum et subsidium infirmorum. Ad hec nec in civitate nec in provincia homines memoratos teneri volumus ad theloneum persolvendum. Item memorate ecclesie hanc concedimus libertatem, ut nullus nostrorum camerariorum super quacumque causa homines ipsorum citar[e]ce vel tenere, quod vulgariter wrnach dicitur, audeat sine fratrum nuntio speciali. Ee autem possessiones et bona ecclesie, quibus premissam concessimus libertatem, quam extendi volumus ad universas possessiones, qt1as ex donatione fidelium quorumlibetdd in futurum: villamee Gradizchll cum suis attinentiis, Brezowe cum omnibus, Bescowe cum s11is pertinentiis, Vschewie cum st1is, Popowiz cum vineis, Nesulowic cum pertinentiis, Reznowic cum suis, Masowic cum suis, molendinum in Nestahleb cum orto et agro, in Wrbonice ager, pratum Wilchker, item alia ecclesia sancti Ypoliti in Rochvthwicª' cum omnibus pertine11tiis, videlicet Paulowic, Raticowic, tres la- 1252 IUN. 6. bere et decimum denarium tollere ad usum ecclesie memorate et in super de11arios, qui delentii nuncupa11tur. Item de omnibus proventibus tam civitatis Znoymensis quam totius provincie, qui prove- i niunt de metreda et de sale et de ductoribus vasorum de loco ad locum de censu quoque villarum nostrarun1, denarium decimum et per provinciam Znoymensem porcum decimum ecclesiam sancti Ypoliti percipere 10 volumus ad usum et subsidium infirmorum. Ad hec a iure, quod berne seu losunge Teuthonice dicitur, quod diebus fore11sibus in civitate Znoymensi solvitur, homines dicte ecclesie sancti Ypoliti et etiam hos- 15 pitalis esse volumus absolutos. Ad hec nec in civitate nec in provincia homines memoratos teneri volum11s ad telonium per- solvendun1. Item memorate ecclesie et hospitali sancti 20 Francisci hanc concedimus libertatem, ut nullus nostrorum camerariorum super quacumque causa homines ipsorum citare vel tenere, quod vulgariter vnruanch dicitur, audeat sinefratrum nuncio speciali. 25 I-Iee autem sunt possessiones et bona ecclesie et hospitalis, quibus premissam concessimus libertatem, quam etiam extendi volumus ad singulas et universas possessiones, quas habuerint ex donatione fidelium quorumlibetdd 30 in futurum: • • villa* Traditz cum suis attenentiis un1vers1s, quocumque nomine censeantur, Breskowe cum omnibus pertinentiis ad eanden1, Bescowo cum suis pertinentiis, Vschkakowitz cum 35 pertinentiis universis, Popowitz cum vineis et aliis pertinentibus ad eandem, Nozlowitz cum pertinenciis suis, Resnowitz cun1 duobus molendinis, molendinum i11 Istachleh cum orto et agro eiusdem molendini, in Wirbowitz 40 ager et in Poymil ager, pratum Wilschiker, 1252 IUN. 6. nei in Holawich et duo prata Kachsich, item bona empta aput Zungelmum, allodium in Cethnic cum silva et prato et NUM. 244. 421 item alia ecclesia sancti Ypopoliti in Robetnitz cum omnibus pertinentiis ad eandem, videlicet Paulowith, Retikowitz et dtto lanei in Pomolendino et vinea et domo in Enoyma. lam et tres lanei in H[ola]nichec et duo prata, s item villa Rahtschitrah, item bona empta apud Zungelinum, allodium in Zetonicrah cum silva et prato et molendino et vinea et domo in Znoyma. Ad hec ortos, prata, agros, piscationes, venationeshh, silvas, vineas, que ad hospitale 10 pertinent memoratum, omni premissa gaudere volumus libertate. Ut autem singula et universa premissa perpetua gaudeant firmitate, presens instrumentum in evidens testimonium et cautelam cum subscriptione testium mandavimus sigillorumii nostrorum munimine roborari. 15 20 25 30 35 Hii sunt testes: Bocsco cum fratribus Hii sunt testes: Botsco burgravius Znoymensis et fr atres eius Zmilo, Mic11I, Chuno, Johannes Pipa et fratres eius Bohusch, Prawetz, Marquardus Longus et f·ratres eius, Hruto carnerarios, Ratzlaus de Heroltitz, Lupus de Naschmiritz, Heinricus iudex Znoymensis, Bilik frater eius, Zn1ilo burcravius Vetowensis et fratres eius Ratiborius, Jarosch, Marquardus archidiacon11s Znoymensis etWolfranus frater eius de Shenchenberch, Wichardus de Tyrna, Arclibuskk et J anzo fratres de Deblin, ~lilyschius et fratres eius Egidius, Zlauiborius, Bohusch de Taslawe et frater eius- Bsnata, Vnka et Thasle fratres de Taslowe, Benesch subcamerarius, Zdezlaus dapifer, Sdizlaus margchalcus, Vlricus pincerna et alii quam piures. Actum et datum apud Znoymam anno Domini millesimo11 ducentesimo quinquagesimo secundo, octavoll idus iunii, undecimemm indictionis. Sigillum: Pfemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, de cera fusci coloris in fi.lis sericis flavi et rubri coloris laesum appendet. Cf. Sigilla num. 4, 5. Sk --------------~----~-------· ______, __ .... ----------------- 244. ª) in B 1 litterae maiusculae tanlum. b) ,Otacharus' B 2. e) Post ,Austrie' sequitur ,et' in B 2. d) ,in perpetuum' B 2. e) ,hospitalitaten1' B 2. f) ita B 1, ,iudicat' B 2. 9) ,imitatur', titulus enim deest B 2. h) ,s3' B 1, ,sed' B 2. i) ,GradlzCh' B 1. k) Post ,possessionibus' ,et' sequitur B 2. Z) ita B 1, ,aliquo' B 2. m) Primum ,citati' scriptum et inter 40 scribendum sine rasura corr. B 1. n) ,aliquibus' B 2. º),sed' B 2. P) ,emerserunt' B 2. Q) ,meth' B 2. r) ,kie' B 2. S) ,scheleso' B 2. ') ,narok' B 2. ª) ,swod' B 2. V) ,nozleh' 422 NUM. 244, 245. 1252 IUN. 6... 17. 245. Nicolaus, episcopus Pragensis, mandato ab Innocentio IV. papa, cuius tenorem inserí facit, accepto magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragensis stellam rubeam cum signo crucis rubeae in mantello et cappa de/erendi facultatem concedit. Pragae 1252 iun. 17. 5 Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (A). Apographum exstat in vidimatione Gerhardi, abbatis Strahoviensis, et Werneri, commendatoris domus s. Mariae in pede pontis Pragae, datae Pragae 1318 apr. 7. (Reg 111, pag. 177num. 432), cuius autographum laesum ibidem asservatur (B). V. d. Fr. Palack(J teste haec charla itidem inserta instrumento notarii publici dato Pragae 1396 nov. 1. 10 exstabat, cuius autographum anno 1833 in archivo tune provinciali Vratislaviae asservabatur (C). E simplicibus apographis illud hic nominari oportet, quod in cod. mnscro saec. XVI. XVIII. ,,Liber memorabilium viridis ab anno MCCCCC ad annum MDCCL'' intitulato in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea), sign. Il/5, fol. 61911 620 asservatur (D). t5 lmago phototypica: Kniha pamdtnl na sedmisetleté zalozeni kriz. sé. h., tab. XXX. Ed: Schaller, Beschreibung der kgl. Hauptstadt Prag III, pag. 216 num. 3 (ex A). Rybiéka, O erblch, peéetech a znaclch, pag. 23 num. 5 (ex A). Teige J. 2, pag. 332 num. *7. Reg: CDM III, pag. 148 num. 177 (ex Dobneri Annalibus tomo VII., mnscro nunc ignoto). Reg 1, pag. 601num.1307 (ex C). Frind, Kirchengeschichte II, pag. 445. CDS VII. 2, 20 pag. 15 num. 795. Lit: KK, pag. 144-6. In tergo chartae manu registratoris Crucigerorum saec. XIII. scriptum est: ,,Privilegium super signum crucis deferendo'' (A). Scriba: destinatarii proprius, qui charlas Venceslai l. regís num. 266, 288 scripsit (V 80). 25 C/. Exempla script. num. 25. Dictator: destinatarii proprius. Vide: 11. 2a, episcopi Pragenses (C), II. 3, Crucigeri cum stella rubea (V). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 1 Nicolaus, dei gracia ecclesie Pragensis episcopus,1 magistro C.1 et fratribus hos- ao pitalis sancti 11 Francisci Pragensis cunctisque fratribus tam presentibus quam futturisª eiusdem professionis et ordinis per Bohemiam, Morauamb atque Poloniam vel in [244.] B 2. w) Ita B 1, B 2 pro ,edificationes'. w') ,seu', ultima littera puncto subposito deleta B 2. - 2:) ,seu... recipiat se' C 2, D 2. 11) Ita B 1, titulus enim deest, loco ,solvent'. z) ,in~it' B 1. 35 -- ªª) ,Znoin' B l. bb) ,de' eadem manu superscr. B 1, ,nihil de' D 1. ce) Quae uncis claudimus, cum membrana destructa perierunt B I, B 2. dd) Ita B 1, B 2; post ,quorumlihet' sequitur ,aquisierint' in C l. ee) Ita B 1 cum superfluo titulo. 11) ,GradizCii' B 1. OU) ,v' ex ,y' corr. B 1. hh) ,venaciones' B 2. ii) ,sisigillorum' B 2. kk) ,Arclilius' fortasse B 2. ll-ll) ,MºCCºL 11°, VIIIº' B 2. mm) ,XI' B 2. 40 l) 2 Cor. VIII B 9. 1252 IUN. 17. - AUG. 1. NUM. 245, 246. 423 quoflcumque loco terrarum sunt ad presens vel fuerint in posterum constituti, magistro, qui nunc est, vel suis successoribus canonice intrantibus et ipsi hospitali 11 et subiectis imperpetuum. A domino Innocentio quarto, Romane sedis summo pontifice, accepimus in mandatis, quatinus deferendi signum congruum auctoritate apostolica s vobis concederemus liberam facultatem; cuius mandati tenorem presentibus Iitteris decrevimus inserendum, qui talis est: Innocentius episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri N., episcopo Pragensi, etc.2 Huius igitur auctoritatee mandati, habito prudentum virorum consilio, statuimus et auctoritate apostolica, qua in hac parte fungimur, confirmamus, quod pro signo in mantello et cappa stellam rubeam cum signo crucis to rabee desuper libere et in omni loco absque contradictione cuiusquam sine obstaculo deferatis.3 Et ne aliquis ausu temerario contra mandatum apostolicum et nostrum in deferendo huiusmodi signo vobis ingerat molestiam aut gravamen, sub interminatione anathematis prohibemus.d Et nisi huiusmodi temerarius molestator cicius resipuerit, sententiam excommunicationis, quam auctoritate apostolica nunc ferimus, secundo ts tertiove conmonitus si non destiterit, appellatione postposita, tune incurrat. Ad cuius rei evidentiam presentero paginam sigilli nostri munimine roboramus. Datum Prage in ecclesia sancti Petri in vico Teuthonicorum presente abbate Montis Syon' presentibusque fratribus Minoribus aliisque plurimis religiosis anno Domini M°CCº quinquagesimo 11°, XV° kalendase iulii.e 20 Sigillum: Nicolai, episcopi Pragensis, de cera viridi in filis sericis flavi et rubri colorís illaesum appendet. Vide Sigilla num. 8. Sk 246. lnnocentius IV. papa fratribus hospitalis sancti Johannis Hierosolymitani indul- 25 gel, ne quid praeiudicii eorum libertatibus et immunitatibus generetur. Perusii [1262] aug. 1. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). In membranae replicalae dextro angulo superiore nota ,,clo'' legitur; in media parte membranae 30 super verbis primae lineae textus ,,fratribus.•. Jerosolimitani'' locus rasus apparet. Apud Fr: O. 245. ª)Ita A. b) ,Mofalla' A. e) ,auctoritate' A. d) ,b' ex ,h' inter scribendum eadem manu corr. A. e-e) ,das iulii' litteris competenter distentis, ut ultima linea expleatur A. 1) Conrado. ª) Sequuntur litterae lnnocentii IV. papae datae Lugduni a. [1250] oct. 10., 35 totidem verbis descriptae, quas supra (num. 191) ex autographo ipso dedimus. ª) C/. num. 1, 32, 66, 94, 191. ') Johanne. 424 NUM. 246, 247. 1252 AUG. t. - 1250/1252 ANTE SEPT. 16. 1 Innocentius 1 episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..1 magistro et fratribus hospitalis Jerosolimitani salutem et apostolicam benedictionem. Cum nuffper duxerimus statuendum, ut exempti quantumcumque gaudeant libertate, nichilominus tamen ratione delicti seu contractus ti aut rei, de qua contra ipsos agitur, rite possint coram locorum ordinariis conveniri et illi, quoad hec suam in ipsosª iuris- s dictionem, prout ius 11 exigit, exercere, vos dubitantes, ne per constitutionem huiusmodi libertatibus et immunitatibus vobis et ordini vestro per privilegia et indulgentias ah apostolica sede concessis preiudicari valeat, nobis humiliter supplicastis, ut providere super hoc indempnitati vestre paterna sollicitudine curaremus. Quia vero eiusdem ordinis sacra religio sic vos apud nos dignos favore constituit, ut nobis votivum existat 10 vos ab omnibus, per que vobis possent provenire dispendia, immunes libenti animo preservare, auctoritate vobis presentium indulgemus, ut occasione constitutionis huiusmodi nullum eisdem libertatibus et immunitatibus in posterum preiudicium generetur. Nulli ergo ... hanc paginam nostre concessionis... contraire.2 Si quis ... incursurum.2 Datum Perusii" kalendis augusti, pontificatus nostri anno decimo.b is Bulla: lnnocentii IV. papae in filis sericis fl.avi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 5, 36. sd 247.+ Esau, archidiaconus Preroviensis et canonicus Olomucensis, conventui el ecclesiae 20 Gradicensi de eremo et iota silva, quae Stfelná nuncupatur, cedit. - [1250-1252 ante sept. 16.)1 Apographum saec. X V11. servavit M. Siebenaicher ,,Historica relatio de conditoribus... mon. Gradicensis conscripta... a. 1676'', cuius cod. mnscr. in SAR Brunae (archivum mon. Gradicensis, sign. 37) asservatur, fol. 72 (B). Aliud apogr. (fragmentum) saec. XVIII. 25 exstat ibidem, fol. 285(C). Ed: CDM 11, pag. 219 num. 203 (ex B cum dato 1230 febr. 4.). Reg: Reg 1, pag. 356 num. 758 (ex CDM sub eodem dato). Lit: Sembera, Paméti, pag. IX (chartam ab Ant. Boéek ficlam esse putat). Teige, Zpráva, pag. 42 (corr. lect. CDM). Berger, Der grope Stlelnawald, pag. 131 ss (rei deliberatio). 30 Novotn(J l. 3, pag. 935 n. 1 (chartae sinceritas). Dictator: notarius Roberti, abbatis Gradicensis, fortasse. Charla, quae duas iuris declarationes Esaui die 16. m. sept. anni 1252 defuncti (vide inferius notam 1) continet, in monasterio ipso non multo ante annum 1255 (cf. Reg 11, pag. 25 num. 66) sic conscripta esse videtur, ul in usum monasterii pro silva Stfelná certantis convertí possit. 35 - ------------------------------------·- 246. ª) ,o' ex ,i' atramento obscuriore corr. A. - b-b) Verbis competenter distentis A. 1 ) Nomen ignoramus. - 2) Vide CDB 11, pag. 46 num. 5tl. 1250/1252 ANTE SEPT. 16. - 1230/1252 SEPT. 21. Vide: 11. 3, Kl. Hradisko (M ), Olomouc, eccl. cap. (C). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. NUM. 247, 248. 425 Anno Domini millesimo ducentesimo trigesimo,ª pridie nonasb februarii.2 Ego Esau, archidiaconus Preroviensisb~ et canonicus Olomucensis, aeger nunc corpore, mente s vero sanus, coram vobis, dilecti in Christo fratres et domini, videlicet prior Ditrice et frater Zbramirc ordinis fratrum Praedicatorum, guardiane Valentine et Rudolphe ordinis fratrum Minorum in Olomucz,d Gaudenti, capellane domini marchionis, frater Matthaee, c-anonice ecclesiae Gradicensis, Petre, notarie dicti loci abbatis, et coram/ vobis omnibus, qui ad me specialiter hodie convocati convenistis, de consensu fratris io mei uterini Abrahami, canonici et abbatis Gradicensis, ordinis Praemonstratensis, qui est una mecum nunc superstes, cedo conventui et ecclesiae Gradicensi de eremo et tota sylva, quae vulgariter Strzelna nuncupatur, cum omnibus bis, quae ad eam pertinent, quae triginta annis et amplius cum meis fratribus tenui nomine suae ecclesiae. In qua eremo et silva dictus frater meus Abraham habitum gestando ordinis Praemon- 1s stratensis mansit ferme triginta annis. Cedo modo denuo supradictae ecclesiae coram vobis omnibus, sicut prius cesseram, coram baronibus, videlicet Beneda magistro venatorum, Joanne judice, Petro villico beneficiariis Olomucensibus, et Nezamysl, Onsone filio Bycenoniso et alio Onsone filio Bludonis. In cuius rei certitudínem sigillum meum appono huic literae et vos fratres, videlicet priorem fratrum Praedicatorumh et 20 guardianum fratrum Minorum rogo, ut etiam huic literae sigilla vestra appendatis et super ordinatione, quam praesens pagina continet, testimonium dignemini perhibere, quandocunque fueritis requisiti.3 Sk 248. 2s Venceslaus l., rex Bohemiae, advocato Budissinensi mandat, ut canonicos Budissinenses in possessionem mansi in Reichenbach et decimarum quarumdam reponat omnia bona eorum diligenter de/endens. In Lippitsch [1230 1252] sept. 21.1 ----~----------------------------------- 247. ª) ,1253' C. b) ,nonis' C. - b,) ,Preromensis' C. e) Ex ,Zbramicz' eadem manu corr. 30 B, ,Zbramnic' C. d) ,Olmütz' C. e) ,notarie' C. 1) Post ,et coram' sequitur in C ,etc., re~ siduum hic habetur fol. 64' ( = B ). g) ex ,Bocenonis' corr. fortasse B. h) ,Pradicatorum' B. 1) Nominibus eorum, qui hic beneficiarii Olomucenses nominanlur, necnon termino obitus Esaui, quemad diem 16. sept. anni 1252 poni oportet (vide superius num. 182, Dudik, Ueber Nekrologe der Olmützer Domkirche, pag. 564 necnon inferius num. 286, ubi nouus archidiaconus Prero- 35 viensis nominatur) consideratis hanc chartam hic inteximus. 2 ) floc est febr. 4. ª) Post textum chartae haec nota in B eadem manu scripta sequitur: ,,Notandum, quod hae literae licet sub regimine domini Abrahami a domino Esau fuerint conceptae et compositae, nihilominus post obitt1m domini Abrahami fuerint extraditae domino Roberto abbati sub Christi annum 1253''. 426 NUM. 248, 249. 1230/1252 SEPT. 21. - 27. Apographum saec. XVIII. exstat in libro apographorum capituli Budissinensis in archivo eiusdem capituli (sign. O173) asservato, fol. 1sv (B). ~- Aliud apographum praebet copiarium ,,Collectanea documentorum venerabilis capituli Budissinensis de anno 1759 1796'' in.. titulatum et in eodem archivo (sign. O 183) asservatum, pag. 9 (C). Ed: CDLS 1, pag. 48 num. 30 (inter annos 1237 1238 posita). Reg: Reg 1, pag. 468 num. 1010 (ad a. 1240). Dictator: ignotus. Vide: 11. 3, Budissa, eccl. capit. (B ). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tracta- 5 t~. ro Wenceslaus, dei gratia Bohemorum rex, fideli suo B.,2 advocato Budissinensi, gratiam suam et omne bonum. Miramur multum, quod, cum iamª pluries tibi dederimus in mandatis, ut dominis dilectis nobis canonicis Budissinensibus quendam mansum in Richenbach," qui per te ablatusc exstitit minus iuste,d restitueres sine mora, praeterea decimase eis dari faceres de aratris quondam nostris apud civitatem 15 Budessinl sitis, quaso eis dedisti, sicut audivimus, alium manu tua te in bis factis exhibuisti, negligentem hactenus et remissum., cum tamen plus pro eorum jure stare deberes, eo quod filium tuum in canonicum et in fratrem assumpserint. Fidelitati ergo tuae districte praecipiendo mandamus, quatenus praedictos canonicos in possessionem mansi ac decimarum praedictarum reponas eosque in omnibus bonis eorum, videlicet 20 mansis, decimis, curiis et areis, quae a nostra serenitate hactenus tenuerunt, tuearis diligentius atque defendas, ne ad nos querimoniae" perveniant de his factis, si nostram volueris conservare gratiam et favorem. Datum in Lippiz' XI kalendas octobris. sd 249. Venceslaus l., rex Bohemiae, praeposito et canonicis Budissinensibus indulget, ut hereditates emere possint, quando et ubi sibi viderint expedire; qua de re burggravium et advocatum omnesque milites Budissinenses certiores facit. In Hrádek [1230 1252] sept. 27.1 25 248. ª) ,jam' c. b) ,Reichenbach' c. C) ,oblatus' B, c. d) ,juste' c. e) ,decimas' 30 amittitur B, C. f) ,Budissin' C. g) ,quos' B, C. h) ,quaerimoniae' C. i) ,Lippiz' B. 1) In notatione temporis annus non adfertur. Etiamsi verisimillime charla eo tempore, quo Venceslaus rex Pfemyslo rebelle extra Bohemiae fines versabatur, orla esse videtur, nam non multo ante id tempus etiam Benes, advocatus Budissinensis, vivebat (vide num. 81), tamen haec opinio dubitatione non carel; quam ob rem chartam ita, ut fecimus, inserendam putavimus. 9) Beneso. 35 1230/1252 SEPT. 27. - 1252 SEPT. 29. NUltl. 249, 250. 427 Apographum saec. XVIII. exstat in libro apographorum capituli Budissinensis in archivo eiusdem capituli (sign. O173) asservato, /ol. 18 (B). Aliud apographum praebet copiarium ,,Collectanea documentorum venerabilis capituli Budissinensis de anno 1759 1796'' intitulatum et in eodem archivo (sign. O 183) asservatum, pag. 9 10 (C). 5 Ed: CDLS 1, pag. 48 num. 31 (inter annos 1237-1238 posita). Cf. CDB 111, num. 252. Reg: Reg 1, pag. 468 num. 1007 (ad a. 1240). Dictator: in corroborationis formula vestigia stili notarii Arnoldi apparent. Vide: 11. la, Arnoldus notarius (pag. 17), 11. 3, Budissa, eccl. capitularis (C). Apud Fr: O. to Wenceslaus, dei gratia Bohemiae rex, honorabilibus virisª H.,ª 1 burgravio" et advocato ac omnibus generaliter militibus in Budissin constitutis, dilectis fidelibus suis, gratiam suam et omne bonum. Ut perpetuoª eorum, quae fiuntª in tempore, memoria celebretur, omnibus cupimus esse notum, quod nos de benignitate regia praeposito et canonicis Budessinensibuse liberaliter indulgemus, ut hereditatesd 15 possint emere, quando et ubi sibi viderint expedire. In cuiuse rei testimonium ac evidens argumentum praesentem Iiteram nostro sigillo fecimus ·communiri. Datum in Castello 5a I kalendas octobris. sd 250. 20 Bruno, episcopus Olomucensis, cum canonicis ecclesiae suae cerio tractatu habito ordinationem de quattuor praebendis in ecclesia Olomucensi creatis facit. In Olomouc 1252 sept. 29. Autographum in membrana scriptum in SAR Olomouc (archivum cap.) asservatur (A). Apographum saec. X V. exstat in Copiario variorum privilegiorum Olom. ecclesiae chartaceo 25 (sign. E 1 28), /ol. S4 -64V num. 78, ibidem asservato. Ed: CDM 111, pag. 162 num. 181 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 602 num. 1309. CDS VII. 2, pag. 16 num. 800. Lit: KK, pag. 147 148. Seriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script. num. 27. 30 Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: 11. 2b, Bruno episcopus (L), Conradus notarius (F), 11. 3, Olomouc, ecclesia cap. (N). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 249. ª) in loco raso B. b) ,burggravio' C. e) ,Budissinensibus' C. - d) ,haereditates' B, C. e) ,cujus' C. - f) ,5ta, C. 35 1) In notatione temporis annus non ad/ertur. Cuni autem certis testimoniis anni notandi niti non possimus, mandatum ita, ut fecimus, inserendum putavimus. 9) Henrico fortasse. 428 NUM. 250, 251. 1252 SEPT. 29. - NOV. 2. Bruno, dei gracia Olomucensis episcopus. Quoniam singulorum habere memoriam divinitatis est pocius quam humanitatis, autentica 1) et laudabilis decrevit antiquorum solertia et providentia, ut quod rite ac recordatione Secundam ,e' ex ~o' in scribendo corr. A 2. 1) oct. 18. - 1) nov. 29. 1252 DEC. 4. NUM. 254. 433 -·--------------------------------------- Imago phototypica: Sebánek, Listina mésta Brna. Ed: CDM 111, pag. 160 num. 186 (e copia quadam simplici saec. XVII.). Reg: Reg 1, pag. 605 num. 1314. Sebánek, .4.rchivy, pag. 21 num. 121. Lit: Sebánek, Listina mesta Brna. 5 In dorso chartae notae quaedam a registratoribus S. J. Brunae (nullae antiquiores) leguntur, quarum duae, scilicet ,,Serventur diligenter'' et ,,Habet de educilatione vini et cerevisiae'' manu saec. XVII. scriptae corrunemorentur. Inter ultimam lineam et membranam replicatam spatium satis latum vacuum relictum est; in variis chartae locis membranam lautam esse perspicuum est; utraque re respecta eadem charla (quae saec. XIV. orla et praeter alia et sigillo 10 civium Brunensium manita eral) malivolum quendam ad novam chartam confi.ciendam usum esse concludendum est. Scriba: Collegii S. J. membrum, qui cursiva humanística saec. x·v1. exeuntis usus est. Dictator: probabiliter idem atque scriba chartae locutionibus quibusdam ex antiquis chartissororibus Cellae b. Mariae Virginis Brunae datis, quae in archivum S. J. Brunae translatae erant, 15 haustis usus est. Chartam fraires S. J. Brunae non multo ante a. 1586, ut iura sua (heredes mon. B. Mariae Virginis Brunae) contra cives Brunenses defenderent, effinxerunt. Vide: I l. 3., Bruna, Cella b. M ariae Virginis (K), l l. 5, De chartae apud civitates usu (~V). Apud Fr: O. Nos Bernhardus dictus Hardelmon, iudex Brunnensis, Franck Weys, Fridericus 20 scriptor, Conradus de Antiquo foro1 cives et iurati civitatis Brunnensis cum ceteris omnibus confratribus2 nostris 11 notum facimus universis presentibus et futuris, quod nos ex mandato regie maiestatis Ottackaris,ª eo tempore Brunne existentis,3 anno videlicet Domini millesimo ducentesimo quinquaJJgesimo secundo dimensuravimus et in certum locum posuimus conventhum Cellisª Marie situm infra murum civitatis 25 Brunnensis,4 qui se extendit a portula civitatis usque ad portam, que 11 Rennerthar vulgo dicitur. Et quicunque domos edificaverint iuxta illum conventum penes murum civitatis5 usque ad portam supradictam, sive ex opposito muri civitatis usque ad prenominatam portulam seu penes illum conventum sicuti habitaciones demonstrent, que illis dominus Vdalricus dictus Schwarcz et conventui donavit, qui illi annuatim ao censum dabant circa festum Georgii medium florenum cum libra cere, circa festum Michaelis medium florenum cum minori cuppula salis. Quapropter certitudinaliter notum facimus omnibus hominibus, qui supra predictum fundum illarum virginum edificabunt seu habitabunt, in civitate vel extra, quem nunc habent seu in futurum habebunt, quod a regia maiestate libertate sunt dotati litteris sigillis munitis, quas 35 predictis virginibus dedit, quibus ipsi et omnes eorum dominio subditi perpetuo sunt privilegiati ab omnibus censuris, annatibus et aliis quibuscunque gravaminibus.6 Et ut eo melius suum possuntª consequi victum et edificare fundum ipsarum, concessit eis educillare vina seu cerevisiam (uti fortuna dederit). Insuper easdem et earum subditos recipit in suam regiam protectionem seu defensionem sicuti fundator illius conventos 40 et legittimus protector. Insuper mandavit nobis sub indignatione regie maiestatis, ne illas seu subditos earum aggravare quovis modo deberemus.7 Et nos sub prestito iura- 434 N Ul\l. 254, 255. 1252 DEC. 4... 9. mento iuravimus eandem suam dotacionem regiam manutenere, quoniam profitemur nos et sequaces nostros per fidem nostram sufficienter contentos a regia maiestate pro emolimento illius census a subditis illarum virginum, quo continuo civitatem nostram instaurare valebimus. Horum in verum testimonium, quod huiuscemodi erectioni regie nullatenus retrocedere volumus, nos ex singulari peticione sororis Herburgis priorisse s et conventus prenominati eisdem has litteras sigillo civitatis munitas tribuimus. Et nos Bernhardus iudex et Franck prenominatus in evidencius testimonium, quod non possint irritari seu retrocedi a nostris sequacibus,nostra sigilla presentibus appendimus. Et harum virtute confirmamus et approbamus registrum,8 quod nostri antecessores fecerunt, dominus videlicet Rvbin cum aliis iuratis super bona, quibus conventus 1<> Cellisª Marie eo tempore et post dotatus fuit, duro Wenceslaus rex Brunne fuerat, anno videlicet Domini 1nillesimo ducentesimo quadragesimo.9 Et omnia bona, quibus a christicolis succedentibus temporibus dotati fuerint vel erunt, debent inscribi testimonio bono ad registrum predictum; et in quibus negociis eo usuri erunt succedentibus annis, debet suam plenariam firmitatem perpetuo habere, sicuti a regia maiestate et ts a nobis confirmatum, quam firmitatem habet hodie, dum has litteras sigillavimus. Datum Brunne in die Barbare, anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo secundo, post recessum regie maiestatis de Brunna, in die sancti Stanislai.10 ..{}igilla: tria sigilla in loris membranaceis de cera fusce viridi appendebant; 1) funditus /ere destructum; 2) in medio sigilli imago episcopi cuiusdam fortasse apparet, in margine legitur: 20 ,,S Nicolaus''; 3) nunc avulsum ídem est, quo civilas Brunensis ab a. 1316 (chartis servotis testibus) utebatur, vide Vojtlsek, O peéetech, pag. 13. Sk 255. Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, ecclesiae in 25 Osterhofen (Bavariae) idem ius, quod eidem in theloneis a bonae memoriae Leopoldo, atavo Friderici, ducis quondam Austriae, indultum eral, concedit. In Krems 1252 dec. 9. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monachii asservatur (A ).1 Ed: Monumenta Boica XII, pag. 398 num. 62 (ex A). ~---··---·- ..____ - 254. ª) ita B. 1) ludex Brunensis num. 260 Wernhardus nominatur; quod ad nomen iudicis et iuratorum, ej. etiam mandatum Premysli Otakari 11. (Reg JI, num. 220). 1) C/. Sebánek, ListinaméstaBrna, pag. 6 (sep.). 3) Vide in/erius nota 10. ') Vide num. 260. 6) Vide Reg 11, num. 278. - 30 6) Vide num. 39, 40. 1) Vide Reg 11, num. 220. 8) Registrum non exstat neque unquam existe- 35 bat. ') Cf. CDB 111, num. 247. 10 ) Id est maii 7., hoc tempore autem Premysl 11. Brunae non morabalur. 1252 DEC. 9. • 13. NUM. 255, 256. Reg: Bohm.er, ..4.dd. sec., pag. 429 num. 42. Reg IV, pag. 812 num. 2093. Lit: BUB 11, pag. 224 num. 381 (observatio diplomatica haud plane recta). 435 Scriba: P 11 17 = Arnoldus, tune Venceslai regis notarius. Exempla script. num. 36. Dictator: verba chartae Friderici, ducis Austriae, datae in Krems 1241 mart. 9. (BUB 11, 5 pag. 224 num. 381) repetit, quae typis minoribus dedimus. Vide: 11. la, Arnoldus notarius, pag. 17, 11. le, Pfemysl 11. (V). Apud Fr: Annotatio simplex. Autographum inspicere non poteramus et imagine phototypica solununodo usi sumus. Otacharus, dei gracia dux Austrie et Stirie et marchio Moravie, universis hanc litte- 10 rain inspecturis imperpe(ltuum. Cum ecclesia in Osterhouen a bone memorie duce Levpoldo, attavo illustris quondam ducis 11 Austrie Friderici, occasione quondam obsidionis castri in Ortenberch lesa f uerit plurimum et gravata,* in ti recompensacionem eiusdem dampni eidem ecclesie felicis recordacionis príncipes memorati pia devocione duxerint iniungendum,ª. ut omnia victualia sua ubique apud thelonia sua sive mutas suas absque vectigali et 15 eo, quod vulgariter vurvart appellatur, gaudere debeant libero transitu et securo,2 nos eorundem principum inherere vestigiis cupientes idipsum ius pro dei omnipotentis reverencia memorate ecclesie liberaliter duximus concedendum. Ut autem hec concessionis nostre gracia debeat inviolabiliter observari, presens scriptum sigilli nostri karactere roboratum sepefate ecclesie mandavimus assignari. Datum in Chrems per manos prothonatariorum6 ma- 20 gistri Wilhelmi et magistri Gotschalci anno Domini M°CC0 Lll0 , quinto idus decembris. Sigillum: Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuvenis regis, in filis sericis, quorum colorem ignoramus, valde laesum appendet. C/. Sigilla num. 5, 4. Sk 256. 2:; Canonici Wissegradenses, quorum nomina exprimuntur, bona quaedam praebendarum suarum Henrico, magistro monetae in Humpolec, locant. In Vysehrad 1252 dec. 13. Autographum in membrana scriptum in archivo capituli Wissegradensis Pragae asservatur (A). Ed: Kotzschke, Quellen zur Geschichte der Osldeutschen Kolonisation, pag. 115 num. 73. 30 Reg: Reg 1, pag. 606 num. 1316. I"it: Sedlácek, Pameti a doklady, pag. 161. Sebánek, Ceská listina 1, pag. 146. ------·----·- - · · - - - - - - - - - - - - - · - - - - - ----- -------- ------------..--.--........ --·-·-- 255. ª) ita pro ,indulgendum' A. - b) ita A. 1) Apographa (vide BUB 11, pag. 224 num. 381) hic commemorare 11on licet. 2) De hac liberlate vide superius. 436 NUM. 256. 1252 DEC. 13. In dorso manu saec. XIV. scriptum est: ,,Ista littera est exsoluta a f[ilio] Hamronis in XXIX s[exagenis] et bona sunt libera. De tabullis terre dati sunt XVIII grossi." Scriba: ecclesiae Wissegradensis proprius. Dictator: ecclesiae Wissegradensis fortasse. Vide: 11. 3, Vysehrad, ecclesia capit. (U). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Suadente nefanda seculi huius nequitia solent nonnumquam facta simplicium 5 a versutis calumpniatoribus in posterum depravari. Quippe cum multa sit malitia hominum in terra et 11 cuneta cogitatio cordis ad malum omni tempore sit intenta, congruum arbitramur et utile, quatinus horno prudens scripture testimonio quasi 10 quodam providentie clippeo iacula prave malignorum 11 machinationis cante studeat prevenire. Noverint igitur universi, quod nos E.1 decanus, B.2 costos, F.3 scolasticus cum ceteris concanonicis nostris Wissegradensibus, domino et magistro D.4 preposito et 11 Prisniborio et Stephano Carusii Romano, canonicis Wissegradensibus, dumtaxat exceptis, locavimus bona prebendarum nostrarum inter metas ville de Gumpolz et 1s silvam Nelechoª circa Zagraticam sita domino Heinrico, magistro monete in Gumpolz, ad firmam hereditario iure possidenda tali conditione, quod ipse infra anni presentis terminum in eisdem possessionibus locabit cultores agrorum, qui post quinque annos decimam nobis solvent de messe quatuor generum grani, tritici videlicet, siliginis, ordei et avene, plenarie; et ex nunc ad decem annos libertatem habebunt et in undecima 20 annorum eorumdem messe in die beati Martini quilibet cultorum predictorum de quolibet laneo solvet nobis cum decima iam dicta postmodum imperpetuum fertonem unum argenti. Laneus enim talis erit in longitudine et latitudine, quemadmodum in locis vicinis, proutb Teutonici excolunt terras monasterii in Selew. Protestamur etiam, quod in qualibet villa, quam predictus magister monete locaverit, septimum 2s et octavum laneum liberum ab omni solutione pretaxata ipse suique heredes perpetuo debeant possidere; et de eisdem iurabit et iurabunt in manus decani, qui pro tempore fuerit in ecclesia Wissegradensi, quod nomine feodi ab ipsa ecclesia tenebit et tenebunt eosdem et fidelitatem tamquam fassallus sive fassalli nostri decano et ecclesie Wissegradensi imperpetuum firmiter observabunt. Preterea statuimus, quod ipse monetarius 30 tantummodo tempore vite sue iudicium habeat in hominibus sepe dictis; et post mortera ipsius liberum habeat ius capitulum, videlicet, quorum interest, eligere et statuere iudicem, quem viderint expedire, sine heredum predicti magistri monete qualibet contradictione. Nec hoc duximus pretermittendum, si dictt1s magíster monete infra circulum anni nonc locaverit possessores, quemadmodum superius est expressum, 35 quod ipse cadet ab omni iure, quod sibi competebatd in eisdem bonis, et fideiussores sui Cunradus, concanonicus noster in Wissegrad, Waltherus, Zwatconis filius, et Albero, frater dicti monetarii, cives Pragenses, persolvent nobis triginta marcas argenti, in quibus fide data se nobis firmiter obligarunt. Ipse vero locator bonorum cum hominibus predictis ad unum tantum dominorum canonicorum Wissegradensium habebit respec- 4() 1252 DEC. 13. - 14. NUl\t. 256, 257 437 tum, qui sibi de communie consensu capituli fuerit assignatus. Necl hoc alicui in dubium venire volumus, quod ipse sepe dictus magister monete et sui heredes, quicquit iuris habent in predictis bonis, si hoc vendere voluerint vel alienare sen donare, primo hoc domino sibi ah ecclesia assignato ofierre debent ad emendum; sic et cultores 5 ibidem non debent iura sua in alias personas transferre, que in isdem bonis noluerint residere, et hec omnia de consensu capituli et iudicis tractabunt pariter et ordinabunt. Ne igitur hec omnia premissa alicui in posterum venire valeant in dubium, presentem paginam exinde conscribi fecimus et sigillo capituli Wissegradensis communiri.' Acta sunt hec in Wissegrad anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo secun- 10 do, in die beate Lucie presentibus et consentientibus Engelberto decano pro se et Engelberto, Hermanno, Ludewico, Reinbotone canonicis Wissegradensibus, quorum vocem idem habuit et consensum, Bartholomeo custode, Friderico scolastico, Johanne Boemo et Johanne Theutunico, Bartholomeo, Alberone pro se et Willehelmo, Cunrado canonicis, Walthero Zwatconis filio, Cunrado civibus Pragensibus. 15 Sigillum: quod in filis sericis rubri et ftavi coloris appendebat, iam avulsum et deperditum est. sd 257. Gerhardus de Pforzheim, /rater ordinis /ratrum Praedicatorum Coloniensium, nuntius Hugonis, tituli sanctae Sabinae presbyteri cardinalis, apostolicae sedis legati, auctori- 20 tate nomineque eiusdem legati omnibus, qui in certis sollemnitatibus ecclesiam domus /ratrum Praedicatorum Olomucensium singulis annis visitaverint, indulgentias concedit. Pragae 1252 dec. 14. Autographum in membrana scriptum nunc in archivo Musei Nationalis Pragae asservatur; olim in archivo fratrum Praedicatorum Olomucensium asservabatur, ut ex catalogo a v. d. 25 B. Dudlk a. 1840 confecto, ubi charla sub num. 17, sígn. F 11 Ca relata est, cognosci potest (A). Ed: CDM 111, pag.. 154 num. 183 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 607 num. 1317. CDS VII. 2, pag. 19 num. 806. - RI V. 2, pag. 1563 num. 10371. Lit... KK, pag. 149. 30 Scriba: alienus fortasse. -~-~---- --· ----·---- ---~--- ------·--·-· ---- - - - - 256. ª) Post nomen maius spatium vacuum restat A. b) ,41ut' eadem manu in loco raso scriptum est; scriba perperam bis verbum ,vicinis' scripsisse videtur A. e) Titulum in scribendo correxit A. -- d) ,apetebat' A. e) ,~muni' A. 1) ,e' addidit eadem manus eodem atramento in spatio, quod littera ,h' erasa acquisivit; ex quo cognosci potest scribam primum ,Ne hoc' scribere 35 incepisse A. 9) ,~muniri' A. 1) Engelberlus. - 2 ) Bartholomaeus. - ª) Fridericus. - ') Dionysio. 438 ~Ul\I. 25í, 258. 1 "~'> l)l..C t ~ t'>-'> S ll_.t.).- ...., .. • -t. - _J.,.;. ... • • Dictator: exemplo epistularum, quibus indulgentiae conceduntur, usus est. Apud Fr: O. Frater Rugo, miseratione divina tituli sancte Sabine presbiter cardinalis, apostolice seclis legatus, dilectis in Christoª priori et fratribus 11 domus Olomucensis salutem in Domino. Licet is, de cuius munere venit, ... aptiores.1 Cupientes igitur, ut :> ecclesia vestra congruis honoribus frequentetur, omnibus Christiª~ fidelibus vere penitentibus et confessis, qui memoratam ecclesiamb in utroque festo beati Dominici, in utroque festo beati Pauli, in quatuor festivitatibus beate Virginis, sancte Elyzabeth, Nicolai, Wencezlai, Michahelis,e Marci ewangeliste, in crastino Pasee et Penthecostes, Stephani prothomartyris, dedicationis ecclesie et per octavas ipsorum singulis annis 10 visitaverint reverenter, quadraginta dies de. iniuncta sibi penitentia misericorditer relaxamus. Ego vero frater Gerardus de Vrorzheim, ordinis fratrum Predicatorum Coloniensium, nuntius memorati domini legati per Boemiam, Morauiam, Poloniam et Cassubiam destinatus, predictam indulgentiam de specialidvoluntate ac auctoritate ipsius Iegati prefatis fratribus Olomucensibus defero cunctisque fidelibus denuntio et t:> sigilli mei testimonio corroboro. Datum Prage anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo secundo, XIXº kalendas ianuarii.e Sigillum: Gerhardi de P/orzheim /ormae ex longo rotundae in filis sericis valde laceratis albi, {1.avi, rubri colorís illaesum /ere appendet; in medio sigilli monachus videlur genibus flexis orans, dextrorsum versus, super cuius capite manus dei apparet; circumscriptio: 8 FRIS. 20 G6RARD/////////OR zhs. ORb. PR6D~, post caput orantis: F GERARD')· sd 258. Venceslaus l., rex Bohemiae, milites et cives Novae Civitatis [in Austria/ in suam protectionem suscipit omnem libertatem eorum confirmans. .,~, -· -1252-. Autographum, quod Hormayro teste in archivo Novae Civitatis in ..4.uslria asservabatur, iam dudum latet (A). Apographum saec. XV. exstat in cod. mnscro Privilegiorum Novae Civitatis (sign. A l. 1), fol. J8u (B). Alterum apographum saec. XIII. v. d. Winkelmanno teste in schedula membranacea, quae olim involucrum mnscri cuiusdam Admontensis eral, as- 30 servabatur (C). ---- _______________.,._ ---- - ---·-- -·-. ·- ·-· .. ····- ' ...··--.. ·--··---..~· --·-_.. ""--··------...........____-----· - . ··-·.... ·---· --.. - --·. --- - ·- 257. ª) ,xpisto' A. a') ,xpisti' A. b) primae tres litterae in loco raso A. e) Scriba primum ,Michae' scribere incepit, sed in scribendo ,h' ex ,e' correxit A. d) ,n' ex ,l' per rasuran1 corr. A. e) Litterae ,i-i' valde distentae, ut linea repleretur A. 1 ) Vide num. 70, cuius tenor cum paucis haud gravibus varietcitibus repetitur. 35 -a 10 1252 S. D. NUM. 258, 259. 439 Ed: Hormayr, Archiv (1828), pag. 321. Meiller, Notizen, pag. 178 num. 7 (ex B, ad oct. dec. anni 1251). CDM 111, pag. 162 num. 188 (ex Hormayro). Chmel, Hamburgische Excurse, pag. 189 190 n. 1 (ex B, erronee ad annum 1251). Reg: Hormayr, Archiv ( 1828), pag. 631. Reg 1, pag. 599 num. 1303 (ex Hormayro). -·Winter, Das Wiener-Neusladter Stadtrecht, pag. 101 num. 6 (ex B, ad annum 1251). RI V. 2, pag. 1715 num. 11626 (qui C commemorat). Dictator: ignotus, cancellariae regiae verisimiliter non proprius. Tolo statu rei considerato non est, quod de fi.de chartae dubitemus; chartis Austriacis adduclis charla melius tractari possit. Apud Fr: Simplex apographum ex Hormayro. lnferius Hormayri textum, quem nostro usui orthographico adaptavimus, necnon aliquod de varietatibus B (cuius imago phototypica nobis praesto /uit, praebemus. Apographi C rationem habere non poluimus. Wenczeslaus, dei gracia Bohemorumª rex, cmnibus presens scriptum inspecturis salutem in perpetuum. Cum ad nostram instanciam milites et cives Noue Ciuita~ 15 tis filio nostro charissimo Premizlb, spem in nostra et ipsius ponentes gracia, se subiecerunt ipsun1que in dominumc providerunt eligendum, nos una cum filio nostro digne ipsorum devocionisd meritisd respondentes universos et singulos in nostram protectioneme et graciam singularem suscipimusf, omnes condiciones, iura, libertates et constitutiones iuxta instrumentoruma, que super huiusmodi sunt confecta,1 tenore presen- 20 tium favorabiliter confirmantes, quidquid circa hoc actum eth inviolabiliter observaturi. Datum anno incarnationis Domini millesimo ducentesimo Lll,i decime indi• • ClOillS. Sk 259. 25 Pfemysl Otakarus Il., dux Austriae et marchio Moraviae, fundationem monasterii in Zaár [nad Sázavouj dotemque eius confi.rmat. Brunae 1252 -.1 Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum monasterii in Zdár) asservatur (A). Apographum exstat in vidimatione civitatis Jihlava data in Jihlava 1493 nov. 8., 30 cuius autographum in eodem archivo asservatur (B ). Aliud apographum insertunt est confi.rmationi Karoli Vl., imperatoris Romanorum etc., datae Viennae 1738 aug.. 11., cuius autographum item in eodem archivo asservatur (C). Aliud apographum praebet codex mnscr. saec. XVII. ,,Diplomatarium monasterii Zarensis 1252 1642...'' intitulatus, qui in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. 4 B 16) asservatur, pag. 1 (D). - - - - - - - - - - - · - - · - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -·-- - - - - 35 258. ª) ,Boehomorum' B. b) ,Premiz' B. - e) sequitur,sibi' B. d-d) ,devocioni et meritis' B. e) ,recipimus protectioni' B. f) deest B. Y) ita A, B. h) ,est,' B. i) Ultima hasta evanuit /ere B. 1 ) Vide BUB 11, nam. 232, 338 etc. 440 NUM. 259. 1252 S. D. lmago: delineatio a v. d. G. Dobner /acta et abbati Ottoni Steinbach de Kranichstein dedicata exstat in SAR Mnichovo Hradisté (sine signatura). lmago phototypica: Zemek-Bartusek, Dejiny Zdáru nad Sázavou, tab. l. Ed: Steinbach 11, pag. 10 num. 2 (ex A). CDM 111, pag. 155 num. 184 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 603 num. 1312. - Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 37. Sebánek, Archivy, s pag. 21 num. 122 (ex B). Lit: Fiala, Kanceláf, pag. 190 et 192. KK, pag. 150. Scriba: P 1I 18 = destinatarii scriba, qui non solum in monasterio Sarensi, sed etiam in monasterio Velehradensi munere suo fungebatur. Exempla script. num. ,17. Dictator: destinatarii proprius. to Vide: I l. 1 e, Plemysl 11. (pag. 19}, 1l. 3, Zdár (A). Apud Fr: Nonnulla vetusta apographa. 1 In nomine sancte et individue trinitatis, patris et filii et spiritus sancti amen. 1 Nos Premizel, qui et Ottakarus, dei gratia 11 dux Austrie et marchio Morauie, universis Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam, ut ait auctoritas, omnes morimur et 1s quasi aque dilabimur,2 ne gesta JI hominum digna celebri et perpetua memoria temporum dilapsu prorsus ah humana recordatione queant elabi et in dubium revocari apud posteros, nimirum opere 11 precium est fide instrumentorum eiusmodi perhennari, presertim tamen ea, que ad omnipotentis dei, vite datoris et regni, pertinere cultum et animarum remedium dinoscuntur. Cum igitur fidelis noster baro, scilicet dominus 20 Bozko, comes de Bernekke et burchravius de Znoym, et socrus domina Sibilia, relicta domniª Pribizlai, felicis memorie quondam burchravii de Veueri, una cum filiabus eiusdem defuncti et suis, videlicet domina Eufemia, consortem6 prenotati domini B., et domicella Elizabeth, cupientes pium prefati defuncti complere votum et proprie nichilominus etiam consulere saluti ad honorem Altissimi et beatissime virginis dei 25 genitricis Marie et preclari confessoris Christi sancti Nycolai statuerint fundare in Zschar domum Cysterciensis ordinis, intitulatam de Fonte sancte Marie, filiam Nepomucensis ecclesi~, utpote ah eadem propagatam, in communi legantes perpetuo eidem novelle plantationi prenotatam villam Zschar et Berhtoldesdorf, que aliter dicitur Nouawize, et Rorbach aliter dictam Hruschowani et Dobrawoda et Jama villas cum Jo silvis et aquis et omnibus atinentiis suis omnique iure sibi competente; specialiter vero sepedicto domino B. addente ecclesiam in Heinriches, que Morauice dicitur Bitesche, et terciara partem de omni vino suo in Morauia de villis subscriptis, scilicet Scalize et Puzdran et Zaiechi et Paulowiz et Nazeratize cum plena decima trium villarum, videlicet Cobile, Paulowiz et Zaiechi: Nos de pio et maturo consilio prebentes 3á nostro assensu firmitatem donationi eorumdem eandem scripti nostri pariter et sigilli cum testium munimine vallo mandavimus roborari. Sunt autem hec nomina testium huius rei, scilicet: venerabilis dominus Albertus Ratisponensis episcopus et dominus Cvnradus episcopus et dominus Albertus prepositus sancti Petri de monte in Brunna, dominus Pardus et Twerdche et Sudomir fratres, ítem Miliz et Slauibor fratres, ítem 40 Benes camerarius et Mylota fratres, item Smil et Chvno et Nycul fratres domini Boz- 1252 S. D. NUM. 259, 260. 441 chonis, Bohusche et Hartman fratres, J renzo de Doblin et nepotes eiusdem, Nezamizel et Ratibor fratres, Buhusche de Cowal et Jan de Wischnov et Matheus fratres, Paulus et frater eiusdem de Selechowiz. Acta sunt hec Brunne anno gratie millesimo CCº quinquagesimo secundo, indictione decima. 5 Sigillum: Pfemysli, iuvenis regís, ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis viridis, flavi, rubri colorís illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 4, 5. sd 260.+ Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio 10 Cellae b. Mariae Virginis Brunae iura et libertates confi.rmat. Brunae 1252 -. Charla dubiae fidei in membrana scripta in SAR Brunae ·(archivum S. J. Brunae) asservatur (A). Apographum insertum est confirmationi Mariae Theresiae, Romanorum imperatricis, datae Viennae 1740 maii 6., cuius autographum in eodem archivo asservatur (B). Aliud apo- 15 graphum exstat deinde (praeter nonnullas copias in FM) in copiarlo chartaceo saec. XVII. ,,l irkundenbuch des Herburger Klosters'' intitulato (fol. 5 6) in eodem archivo (Collectio mnscr. num. 291) asservato, qui vidimationem Eccardi de Schu,oben, Brunensis et Cremsirensis praepositi, datam Brunae a. 1636 oct. 4. continet (C}. Ed: CDM 111, pag. 157 num. 185 (ex A). 20 Reg: Reg 1, pag. 603 num. 1313. Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 38. Sebánek, Archivy, pag. 21num.123 (ex B). Lit: Dudík, Dljiny Moravy V, pag. 291 (notatio temporis). Zatschek, Beitrage, pag. 32. Sebánek, K otázce zaloíeni herb. kld.Stera, pag. 416. KK, pag. 151-154. Fiala, Kanceláf, pag. 191, 203, 205. Dusková, Dva zvlástní pfipady, pag. 102 ss (rei deliberatio). 25 Scriba: P 11 19 = destinalarii proprius /ortasse. Dictator: destinatarii proprius, qui verba privilegii, quod Pfemysl, marchio Moraviae, monasterio Tusnovicensi in Znojmo 1234 oct. 31. concessit (CDB 111, pag. 97 num. 88), repetit. Quam rem et Zatschek et Sebánek cognovit. Sebánek ostendit dictatorem argumentum chartae supra dictae ad verbum repetentem rem corrupisse. 30 Vide: 11. Je, Premysl 11. (W), 11. 3, Bruna, Cella b. Mariae Virginis (L). Apud Fr: Apographum simplex. 1 In nomine sancte et individue trinitatis amen. BNos Othacharus, qui et Primuzl, dei gratia illustris regis Bohemorum filius, dux Austrie et Stirie marchioque Morauie, - - ----·-..··------------..-···-·- - ..- ----------- ----- ----·----·-··------- --·-ª·----- --... 259. ª) ita A. - b) ,consorte' A. 35 1 ) Considerato eo, quod Pfemysl titulo ducis Sliriae a tempore invasionis suae in Stiriam (aestate anni 1252) constanter utebatur, chartam ante terminum eiusdem invasionis poni licet. 2 ) 2. Reg. 14, e 14. 442 NU~I. 260. 1252 S. D. priorisse et toti sacro conventui de Cella sancte Marie virginis in Brunna collocato in perpetuum. 11 Consuevit antiquorum veneranda et approbanda providencia ea litterarum mandare monimentis, que statuit habere robur et firmitatem, ne modernorum astuta ingenia, que semper gaudent novitate, inveniant occasiones rite et mature gesta 11 negocia dolosis pervertere argumentis et fraudulentis racionibus infirmare. Memoria quidem humana non est 5 diuturna, et si esset eterna, esset divina; ideoque necesse est, ut scriptis, in quibus res geste continentur, adiuventurª et sic quodam perpetuitatis rolfbore tenax maneat et inconcussa. Noverint itaque tam presentes quam futuri, quod nos* monasterio, quod Cella sancte Marie virginis vocatur, in quo religiosus conventus dominarum ordinis sancti Augustini et ordinis fratrum Predicatorum cepit deo et gloriosissime matri eius beate Marie servire, dedimus 10 fundum et locum in Brunna, ubi deo in perpetuum famulentur. Nam et eundem locum dominus ac pater noster, serenissimus rex Bohemorum Wencezlaus quartus, ad pias preces inclite memorie matris nostre Cvnegundis, regine Bohemie, sua libera voluntate eisdem contulit et sui sigilli munimine roboravit.1 Hunc etiam locum certis precepimus distingui limitibus ah aliis possessionibus in predicta nostra civitate *iacentibus, ne in t5 posterum aliqua* superveniatb dubitatio, unde prefatum monasterium possit gravari vel etiam inquietari. Considerantes autem gloriosissimum* patrem nostrum Wencezlaum nomine, a quo sortiti sumus originem et nomen, multis interfuisse negociis imperii et etiam propriis, in quibus multa gessit, que sine peccato non poterant transigí, visum fuit nostre clemencie pro redimendis peccatis suis ac nostris elemosinis et precipue monasterii supradicti eius noxas 20 qualescumque relevare, quia apud cJementissimum iudicem, cui proprium est misereri et parcere, nullum bonum relinquitur inremuneratum, commoditati quoque et tranquillitati loci prenominati pia sollicitudine intendere cupientes decet, ut predicte domine, que deo in eodem die ac nocte deserviunt monasterio, eo quod sibi non possunt oh sex.us fragilitatem bene providere, quatenus amplis sustententur beneftciis, ut sic possint liberi us 25 domini dei, sui conditoris, vacare serviciis. Hinc est etiam, quod omnem libertatem, quam pater noster, vir magne virtutis et fame, qui ob probitatem suam in toto orbe terrarum claruit, sua auctoritate eidem claustro contulit, nostra bona et mera voluntate ratam habemus et inconcussam et conservare volumus inviolatam. Hee sunt autem libertates claustri superius sepedicti, quod omnes possessiones iam habitas 3<• e·t habendas, in Morauia constitutas, cum suis hominibus ah omni genere tributorum, vectigalium, collectarum aliarumque omnium exactionum et a naroch, quod accusatio vocatur, et ab omni vexatione theolonii esse decrevimus absolutas; adicientes, ut nulJus pro castrorum edificatione vel reediftcatione seu in vallorum efiossione sive pro aliqua ingruenti expedicione homines monasterii audeat inquietare. Ius etiam, qt1od datur pro capite sive pro 35 • fure s1ve pro zwod principi vel eius inbeneficiatis, monasterio prememorato perpetuo concessimus obtinendum; hoc statuentes de fure, si in monasterioª fuerit deprehensus manens in prediis monasterii, sive rapiatur et coram indicio convincatur, quatenus eius bona monasterio remaneant, ipse vero, secundum quod placuerit principi, puniatur. Si vero homines monasterii coram iudicio in aliquo culpabiles inveniantur, nec nobis nec iudicibus nostris vel curi- 4(> 1252 S. D. 443 alibus seu inbeneficiatis aliquid inde proveniat utilitatis, sed apud .monasterium culpe perseveret satisfactio, nisi in·quo tenetur satisfacere adversario. Prohibemus insuper, sicut decrevit et statuit gloriosus dominus ac pater noster rex Bohemie, ut de ortis in Brunna et proventibus ibidem instauratis, de omnibus etiam, que in Cvnegesveld s arando vel alias laborando excolunt, decimam vel censum vel steuram non religiosus, non clericus, baro vel laycus nec beneficiarius in silvis seu pratis, in pascuis et piscaturis, in molendinis et ab huiusmodi, que utilitati claustri conveniunt, valeat extorquere. Ceterum autem ut omnia breviter comprehendamus,c omne ius, quod spectat ad usus principum, eidem monasterio remittimus, ut deo dicate domine inibi degentes plena ac perfecta gau- 10 deant libertate, nec ullus hominum ei novas condiciones audeat inponere vel eius iura per nos concessa sollempniter inmutare. Ut autem hec omnia robur habeant perpetue firmitatis, • • hanc paginam nostro sigillo 1uss1mus insigniri.* lnsuper rogavimus venerabilem patrem* dominum Brunonem, OJomucensem episcopum, ut possessiones et omnia iura, que nos·tra mera liberalitate concessimus monasterio prenominato, dignaretur sui sigilli munimine 1;> confirmare, quod et ipse ad honorem dei et beate Marie virginis fecit benivole et gratanter. Et*si forte, quod absit, nostri barones vel milites seu populares nostra privilegia vellent aliquando insolenter violare et indebite, quatenus ipse iure ecclesiastico ecclesiastica precelleretª sentencia, eandem auctoritatem suis successoribus relinquendo. Sane quoque eidem loco hoc bannum statuentes, quod eundem in nostram 2<) suscipimus protectionem et a suis invasoribus secundum nostras vires volumus defensare. Si quis igitur septa monasterii violenter intraverit et ibi sanguinem fuderit vel hominem qualicumque modo leserit vel nostra iura predicta nisus fuerit enervare potenter vel fraudulenter, conponat in cameram nostram decem marcas auri et nostrorum successorum; deinde, secundum quod iura dictaverint, predictarum inveniat gratiam domi- 2;> narum. Quia qtticquid uncquam stabilitatis idem monasterium consequi potest ad sue tranquillitatis firmamentum, hoc est nostre voluntatis et erit in perpetuum*; et omni prefata gaudeat libertate. Totum autem istud factum est auctoritate patris nostri illustris regís Bohemie Wencezlay quarti. Testes autem, in quorum presencia hec acta sunt, sunt hii: venerabilis pater dominus Rvdegerus abbas de Zabardowicz, dominus abbas de Wele:~o hrad,2 dominus abbas de Lvca,3 prepositus de Thusnowicz quondam abbas,4 prepositus de Reigra,6 dominus Bartholomeus Olomucensis archidiaconus et custos ecclesie Wissegradensis, dominus Nycolaus prepositus et archidyaconus Brunnesis, dominus Prisnaborius scriptor marchionis, dominus Boscho de Znoym, dominus Bohus filius Cyrhonis, dominus Gencho filius Ratiborii, dominus Benis subcamerarius, Wernhardus iudex 35 de Brunna, Alramus, Petrus, Franco Albus cives Brunnenses. Hec autem acta su nt in Brunna anno dominice incarnationis millesimo ducentesimo quinquagesimo secundo, indictione decima, epacta septima, concurrente primo, datum per manus magistri Wilhelmi notarii. ..')igillum: Premysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis rubri coloris illaesum 444 NU~I. 260, 261. 1252 S. D. - 1253 JAN. 1. appendet. C/. Sigilla num. 4, 5. Sigillum Brunonis, episcopi Olomucensis, in textu chartae annuntiatum numquam eidem appendebat. sd 281. Hermannus, praepositus Lutomericensis, eiusdemque loci capitulum Ludolpho, 5 advocato de Budyné (Budín), et Hermanno de Porta (?), civibus in ·Litoméfice, montem sancti Stephani ad terminas villae Kyskovice referentem sub certis condicionibus concedunt hereditario iure libere possidendum. In Litoméfice 1253 ian. 1. Autographum in membrana scriptum in SAR Litoméfice (archivum cap. Lutomericensis) 10 asservatur (A). Reg: Reg 1, pag. 607 num. 1318 (ex A). Lit: Sebánek, Herman, pag. 241 (stili exploratio). - Sebdnek, Ceská listina 1, pag. 146. Scriba: ignotus, sine dubio ecclesiae Lutomericensis. Dictator: ignotus, eiusdem ecclesiae proprius probabiliter. 15 Vide: 11. 3, Litomérice, ecclesia sancti Stephani (C}, 11. 5, De chartae apud civitates usu ( J.V). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. 1 In nomine sancte· et individue trinitatis. B Hermannus, dei gracia Lutmerice·nsis prepositus, totumque eiusdem loci capitulum presentibus et 11 futuris, ad quos presens scriptum pervenerit, universis salutem in_eo, qui omnis ingenii fontis venas et 20 memorie potens est spiritus 11 sancti gracia, quantum vult, habundius irrigare. Quoniam memoria certa cognicione possessorum nulla oblivionis nube velanjJte nichil utique perdidit nisi ea, ad que frequenti gubernacionis testimonio, prout debuit, per omnia vigilancius non respexit, presencium igitur et futurorum universitati reverende volumus notum esse, quod nos una cum capituli nostri voluntate, consensu atque 25 matura, prout discernere potuimus utilius, discrecione montem sancti Stephani ad terminos ville Kyhscowe referentem Ludolpho, advocato de Budin dicto, et Hermanoo de Porta, similiter dicto, fratribus, civibus in Lutmerizt, hereditario iure concedentes in cultis atque in vineta colendis.nec non in aliis utilitatibus, si quo modo evenire poterunt, profuturis cum eorumdem posteritate assignavimus libere possidendum; 30 hac tamen condicione inter cetera sic a nobis universaliter despensata,ª ut dicti ante fratres de omnibus ab eodem monte eciam ante dicto per laborum suorum sortem ex ------ ------- - -- - - - --- - - - - - ---·-- - ---- - - - -- ----- - 260. ª) ita A., b) altera ,e' ·in loco raso scripta est A. - e) ,~prehendamus' A. 1 ) Vide num. 39. - ') Paulus. - ª) Henricus. /orlasse. 4) Rivinus jortasse. 1) Martinus 35 1253 IAN. 1. - 25. NUM. 261, 262. 445 dei gracia eisdem provenientibus beati Stephani ecclesie sepe memorate in insta decima teneantur districtius et exsolvant. Quoniam quidem ea, que iusta ac racionabili ordinacione disponuntur, semper in ratum sunt fideliter observanda, L. et H., predictis sepe fratribus, presentem paginam sigillorum nostrorum munimine necessarium 5 duximus roborandam, ne ipsorum factum ad nostre utilitatem ecclesie sepe fate sic ordinatum a nostris successoribus vel posteris valeat in aliquo aliqualiter infirmari. Huius vero rei testes sunt: venerabiles viri Jacobus et Johannes beati Francissci ordinis fratres, Henric11s Rex dictus et filius eius Johannes, Sifridus de Misna dictus et Cunraclus de Pehsan. Acta sunt hec anno gracie incarnationis Domini millesimob 10 CCºLºIIIº, kalendisc ianuarii, datum Lutmerizt.c 15 20 Sigilla: in fi.lis sericis viridis, glauci, flavi, rubri coloris appendenl sigilla: 1) Hermanni, praepositi Lutomericensis, aliqua ex parte laesum. Vide Sigilla num. 24; 2) Ecclesiae sancti Stephani Lutomericensis, illaesum /ere. Vide Sigilla num. 25. Sk 262. Bruno, episcopus Olomucensis, quaestionem inter Arnoldum, [Venceslai l.], regis Bohemiae, notarium, et monasterium in Oslavany de iure patronatus ecclesiae in Nozva Cerekwia ortam diiudicat. - 1253 ian. 25. Duo autographa in membra11a scripla exstant, quorum unum in archivo civitatis Brunensis (A 1}, alterum in SAR Brunae (archivum monasferii in Oslavany) (A 2) asservatur. Apographum testium nominibus et nota temporis carens insertum est confirmationi Cunegundis, reginae Bohemiae, datae Pragae 1267 ian. 22. ( Reg I I, pag. 207 num. 536), cuius autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum monaslerii in Oslavany) asservatur (B). 25 Ed: CD1v/ III, pag. 162 num. 189 (ex A 2), pag. 389 num. 386 (ex B). 30 Reg: Reg 1, pag. 607 num. 1319. Kopetzky, Regesten, pag. 115 num. 62. CDS VII. 2, pag. 21 num. 811. Sebánek, Archivy, pag. 21 num. 124 (ex A 2). Lit: Dusková, Listiny rudlkovské, pag. 257 11. 47 (definilio scripturae A 2). KK, pag. 156. In dorso chartae A 1 manu saec. XIII. scriptum est: ,,Super adiudicato Nove Ecclesie'', in dorso chartae A 2 eadem manu eadem verba bis scripta sunt (B). Scriba ...4. 1: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla scripl. num. 2'l', A 2: B 5 = destinatarii proprias, qui etiam num. 46 el 253 scripsit et in monasterio in Oslavany cea 1260 suo munere fungebatur. Cf. Exempla script. num. 42. Dictator: Arnoldus, notarius regi.'i, el Conradus, notarius episcopi, forlasse. 35 Vide: 11. la, Arnoldus notarius (pag.17),11. 2 b, Bruno episcopus (.;..1\f""), Conradus notarius (G ), l l. 3, Oslavany (S ). Apud Fr: O. --····- -------- ---------··------·-·-·--·--- ---- - ---·--------.--..· - -- --·--·--- -· ··-··. - --··· --·· -··-· .... - -· . - - -- --- ........._ ·- 261. ª) ita distincle i-1.. - b) ,mi' A. - e-e) Verbis contvetenler distensis A. 446 NUM. 262, 263. 1253 IAN. 25... FEBR. 15. B.,1 dei gratia Olomucensis episcopus, universis presentem litteram inspecturis eternam 11 salutem et sinceram in Domino caritatem.ª Ut finem litibus inponamus,6 presentes sciJ)re volumus et futuros, quod nos super questione sive actione,ª quam abba)ltissa et conventus de Ozlaua,c Vallis sancte Marie, habuit contra Arnoldum, serenissimi domini Bohemieª d regis2 notarium, super Noua Ecclesia, auditis iuribus s et allegationibus partiume utrarumque sic sententiando ipsum negocium diffinimus, quod idem Arnoldus ipsam ecclesiam vite sue temporibus plene ac pacifice possidebit et ius patronatus adiudicamus conventui memorato. In cuiuse rei testimonium ac evidens argumentum presens scriptum nostro sigillo fecimus communiri.1 Testes autem huius rei sunt: Marquardusu Pragensis scolasticus, Albertus prepositus de Dubranik, 10 Riwinus prepositus de Thusnowizh et alii quam plures. Actum a11no Domini imillesimo ducentesimo LIIJi, in die Conversionis beati Pauli, ordinationis nostre anno sexto. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis; A 1: quod scidula membranae ex aulographi ipsius inferiore parte excisae dependebat, aliqua ex parte laesum, nunc avulsum esl; A 2 : in filis 15 sericis albi et glauci colorís in media parte fractum, sed reliquis in partibus illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 12. sd 263. Thobias et Cuno, Pragensis et Boleslaviensis praepositi, et f1·ater Johannes, ordinis 20 Praedicatorum lector Pragae, arbitri a partibus electi, in causis ínter praepositum ex una parte et decanum et capitulum ecclesiae Wissegradensis ex parte altera de negotio refectionum, quae ab ecclesia Wissegradensi nomine census domino papae debentur, et de re/ectionibus canonicis absentibus dandis vel non dandis sententiam pronuntiant. Pragae 1253 febr. 15. 25 Autographum in membrana scriptum in archivo capituli Wissegradensis Pragae asservatur (A). Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis (in eodem archivo num. 24), fol. 15 15v num. 37 (B). Reg: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 79 (ex B ). Ham.merschmied, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 502 504. 30 -·--··-- ------------ - · · " ' · - - - - - - - - - - - - - - - · - - - ---------·--·---- 262. ª) fi.nis lineae A 2. b) ,imponamus' A 2; ,im' loco raso scriptri.m est, nam scriba primum bis verbum ,litibus' scribere incepit, sed postea radendo correxit. e) ,Oslava' A 2. d) ,Boheili' A 1, A 2. e) ,ptium' A 1, A 2; quod idem error in ulraque charla invenitur, scribam A 2 servilem in modum chartam A 1 descripsisse pro cerio habere possumus. e') ,huius' A 2. f) ,amuniri' A 1. U) ,d' scriba chartae loco raso ex ,q' seu ,g' correxil A 1. h) ,Thusnawitz' A 2. 35 - i-i) ,MºCC0 LIII0 ' A 2. 1) Bruno. - 2) scilicet Venceslai. -J 10 1253 FEBR. 15. NUM. 263. 447 In chartae tergo duae inscriptiones manu saec. X 111. scriptae leguntur, una :,,Privilegium super quinquaginta duarum refectionum pro quibus assignate fuerunt possessiones in Cholecz'' (C), altera manu paulo posteriore: ,,Abitrium (sic) inter prepositum Dyonisium et capitulum Wissegradense super sessionem (sic) Cholecz pro refeccionibus annalibus'' (D). Scriba: Wissegradensis ecclesiae proprius. Dictator: Dionysius, regis cancellarius. Vide: I l. la, magíster Dionysius (num. 3), I l. 3, Praga, eccl. capit. (b), Stará Boleslav, eccl. capit. (A), Vysehrad, eccl. capit. (V). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tractatum; accurata descriptio chartae. Tobyas et Cuno, dei gracia Pragensis et Bolezlaviensis ecclesiarum prepositi, et frater Johannes, ordinis Predicatorum lector in Praga, arbitri a partibus electi, dilectisª in Christo preposito,1 decano2 et capitulo Wissegradensi salutem in filio dei 11 vivi domino Ihesu Christo. Quia vergentis in senium seculi corruptelam non solum corrupta 15 sapiunt elementa, verum etiam horno, qui est dignissima creaturarum, inficit et inficitur rubra caligine vetustatis, sunt enim 11 ad malum proni ab adolescencia pedes eius et ipsius nature fragilitas dissensiones appetit et in iurgiis ac litibus evagatur; propter quod, ne ius humani federis litigatorum abusus extingat, promulgate sunt leges divinitus per 11 ora principum, que humanam cohercent audaciam et constringunt vitas 2º hominum acb eorum limitant debito moderamine noxios et illicitos appetitus; virtus quippe iusticie conatus cupiditatis efrenate reprimit et questiones ipsius implicitas explicat ac diffinitive sentencie calculo compellit silere litigantes. Cum igitur super negocio refectionum quinquaginta duarum et quinque marcarum argenti, que annis singulis ah ecclesia Wissegradensi nomine census domino pape debentur, et super 25 refectionibus dandis absentibus canonicis vel non dandis inter vos fuerit annis pluribus disceptatum, per quod suscitari scandala contingebant, odii generari materiam et frequenter quietem ecclesie perturbari, de communi consensu et unanimi voluntate in nosc tamquam in arbitros sub pena ducentarum marcarum compromittere parati fuistis et tandem cum instancia suppicastisd ad nos concorditer accedentes, interve- 30 nientibus nichilominus ad hoc precibus domini nostri serenissimi W.,3 Boemorum regis, per suas patentes litteras,4 ut propter bonum pacis ac concordie acceptare arbitrium huiusmodi curaremus. Nos igitur propter multas pias causas iam dictum arbitrium prefata pena valatum acceptamus tam super premissis omnibus et eorum accessoriis, seu quecumque possent ex eis sequi vel ob illa, ita videlicet, quod pronunciare possimus . 35 super principalibus et accessoriis coniunctim et divisim, in totum seu pro parte, diebus feriatis seu non feriatis, stando, sedendo, in scriptis et sine scriptis, presentibus partibus et absentibus. Fuit itaque ex parte capituli Wissegradensis a vobis, magistro Dyonisio, eiusdem ecclesie preposito, in iudicio petitum coram nobis, quod ipsis tam presentibus quam absentibus annis singulis quinquaginta duas refectiones vel ipsarum 40 valorem et quinque marcas argenti nomine census papalis occasione quarumdam poss~ssionume in Cholech, quas tenetis, dare et solvere deberetis et pro ipsis possessiones 448 NUM. 263. 1253 FEBR. 15. certas assignare, ne stipendio debito fraudarentur. Que omnia ad se pertinere dicebant tam ex tenore privilegiorum ecclesie5 sue quam consuetudine probata et super illis pernos sibi iusticiam fieri postulabant: Ad que vos, domine preposite, Iitem contestando respondistis narrata, ut narrantur, vera non esse et petita fieri non debere. Nos igitur visis et auditis racionibus et allegacionibus utriusque partis, quia nobis constitit s per privilegia Wissegradensis6 ecclesie et confessionem vestram, quod canonicis quinquaginta due refectiones debeantur, licet per multos antecessores vestros numquam fuerint plenarie persolute, constitit eciam per confessionemt vestram, quod quinque marce argenti debentur domino pape nomine census annis singulis; et quia hoc expresse dicunt privilegia, quod de possessionibus in Cholech, quas tenetis, prefatus census 10 solvi debet, ex arbitraria potestate ordinamlis, laudamus et in scriptis diffinitive sentenciando pronunciamus, quod vos, domine Dyonisii, preposite Wissegradensis, nomine vestro et omnium successorum vestrorum detis et assignetis decano et capitulo vestro suo et suorum successorum nomine recipientibus nomine quinquaginta duarum refectionum et quinque marcarum annui census papalis quadraginta quatuor marca~ argenti 15 annis singulis percipiendas; et ad eas vos sentencialiter condempnamus. Item pronunciamus, laudamos et diffinimus, quod canonici absentes de quinquaginta duabus refectionibus, que de iure psallentibus tantum dari debent clericis sive hiis, qui canonicis horis intersunt, nichil penitus habere debeant, quia, cum racione officii detur beneficium, indecens esset, ut absentes, qui non officiant, locupleciores existerent 20 cum ecclesie detrimento contra civiles et canonicas sanctiones. Item laudamus et diffinimus, quod vos, preposite, pro summa predictarum quadraginta quatuo1· marcarum detis et assignetis decano et capitulo vestro certas possessiones, has scilicet: Cholech, Tynech, Zacolan, Welwar, Scedrik et Trebosnic, Hnidovs,a Lubosin, Otwoich, Kneseves, Podlischin et ad eas mus. Item villam Chrinuz Maiorem, que a Praga fere ad duo miliaria distat, quam Bochuzlauua, relicta nobilis v[ir]i Zviszthonis, coram omnibus nobilibus regni, assenciente filio suo Zulizlao milite, in monasterio sancti Francisci in die Sancti spiritus libere contulit post mortem suam hospitali cum agris et omnibus aliis pertinenciis et cum omnibus immobilibus atque mobilibus sive se moventibus, quam collacionem 40 nos predictis fratribus hospitalis in perpetuum confirmamus.11 Villam eciam Racziche, 1253 APR. 6. NCM. 266. 455 sitam in Morauia, quam germanus noster Premizl, marchio Morauie, eidem hospitali contulit,12 predium eciam situm in villa Chetomiz cum vinea, agris, silvis, molendinis et areis duabus in civitate Znoim et aliis pertinenciis suis, que Zwnglo ioculator cum consensu filii nostri Premizl, marchionis Morauie, eidem vendidit hospitali, predictis s fratribus confirmamus. Ecclesiam eciam sancti Walentini in civitate Pragensi cum areis adiacentibus et cum villa Jazeniz, que eiusdem ecclesie dosd est, quam nobiles viri Dobrohozt, Albertus, Drisko donaverunt, hospitali et fratribus confirmamos; areas quoque circa sanctum Walentinum usque ad pedem pontis, quas relicta viri nobilis Hroznate cum consensu filiorum suorum Wilhalmi et Benesii libera voluntate 10 donavit, eisdem hospitali et fratribus confirmamus. Ad hec villas et predia cum theloneo super pontem et denariis, qui recipiuntur de tabernis vini in civitate Pragensi e·t extra circa menia civitatis, que ad reparacionem fracture pontis destinata sunt, magistro et fratribus hospitalis conferimus in perpetuum possidenda, ita ut ipsi fratres de bonis predictis fracturas pontis secundum antiquam consuetudinem te11eatur,e cum ts necesse fuerit, resarcire; ville autem hec sunt: Zlivenz, Holean, Wrantsicz, Maleticz, Zelubo, Talen, Smrikowicz, Tribotowe unum predium cum pratis, silvis et aliis pertinenciis suis hospitali et fratribus in perpetuum confirmamus. Porro hospitale de Mysa cum ecclesia, villis, silvis, molendinis et aliis pertinenciis suis predicto hospitali et fratribus in Praga conferimus in perpetuum possidenda.13 Item hospitale in Pruks cum 20 capella sancti Wencezlay adiacente, cum villis et aliis pertinenciis suis Pragensi conferimos hospitali. Hec omnia, inquam, supra[dicta] magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci in latere pontis in Praga conferimus et confirmamus in perpetuum possidenda. Omnes eciam libertates et emunitates, quas nos et predecessores nostri generis et honoris Wisegradensi vel cuicumque aliif ecclesie regni nostri concessimus,1' 2s predicto conferimus hospitali, ita ut hospitalia de Misa et de Ponte nec non alía hospitalia, que eidem domui accesserint in futurum, sed etiam domus, ecclesie, ville, allodia predicti hospitalis serenitatis nostre predictis libertatibus glorientur. Ut autem celsitudinis nostre donacio et confirmacio perpetuis temporibus maneat inconvulsa, presens scriptum sigillorum nostrorum munimine roboramus. Testes autem huius facti 30 sunt: Nicholaus Pragensis ecclesie episcopus, Thobias prepositus, Vitus decanus Pragensis, Engbertus decanus, Fridericus scolasticus, Albero canonicus Wisegradensis, Johannes abbas de Strahowe, Martinus abbas de Breunowe, frater Chvnradus de Wormacia et frater Farchasius de domo sancti Francisci, nobiles viri Gallus, Zmilo, Borso, Bauarus, Wittiko de Nouo Castro, Chunradus de Chilingeberk, Zulizlaus filius Zuiztho- 35 nis, Boruta, Pomnien, Zawis, Pitrolfus miles, Frowinus, Ebrlinus monetarios, Heinricus dictus Crancpurgarius cives Pragenses et alii quam piures. Datum in Praga anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo tercio,g octavo idus aprilis, indiccione undecima, per manum Herbordi, curie nostre notarii.u Nos eciam Otakarus, qui et Premizil, dux Austrie et marchio Moravie, natus incliti regis Wencezlai, 40 collationem seu confirmationem patris nostri ratam habentes, omnia supradicta magistro et fratribus hospitalis bona voluntate in· perpetuum confirmamus. In cuius rei 456 XUl\f. 266. t 253 ~.:\PR. 6. argumentum sigilla nostra per manum Wilhelmi, curie nostre notarii, appendi iussimus ad cautelam presencium et presidium futurorum. Nos quoque Nicholaus, Pragensis episcopus, piara ordinacionem et donacionem seu confirmacionem illustrium principum, regis Bohemieh Wencezlai et filii sui Otakari, qui et Premizil, pio favore prosequentes, auctoritate omnipotentis dei et nostra sub interminacione anathematis Z> proibemus, ne quisquam predictum hospitale, quod summo pontifici inmediate subiacet, in rebus vel personis audeat molestare. Ad cuius evidenciam presentem cartam sigilli nostri apensione signamus. Datum in Praga, sicut supradictum est, anno Domini millesimo CºCº quinquagesimo gtercio.a Sigilla: tria sigilla, quae in filis sericis appendebant, avulsa et deperdita sunt. 10 266.* Ve jmeª bozie amen. My Václav, bo!i milosti cesky král ctvrty, vsem Kristov-Ym vernym tak pfitomnym jako budúcfm, k nim!to toto psanie dojde, spasenie v spasenieb zpósobci.c Clovecieho zivota promena, sveta beh neustavicny svú vrtkosti násd napominaji, jenz sme, kakzkoli nezaslúzilf,e navrchu královské vysosti bo!i zpósobú ustaveni, vzpominati casóv vecnych, 15 kterak skrze skutky milosrdenstvie, jimizto stalo se jest zaslíbenie dedictva vecného, panovateli vsech slibili bychom se tak, af kdy! den poslednieho zkusenie pfide a trúba andelská hluceti bude, v pfisti syna clovecieho na pravici v poctu ovec stáda bozieho byli postaveni. Zajisté ponad! zákona vzplozenie saditi a sazené zachovávati vsemi obyceji sme dlu!ni, zvláste vsak spitálu svatého Frantiska, jen! drieve u svatého Petra, ale nynie v meste Pra!ském na hoce 20 mosta ustaven jest, chcme nákladni byti milosti sirsi, timZ zajisté úmyslem, jimzto Agnes, najmilejsie sestra nase, devka Kristova, téhoz spitála prvnie rozmnozitedlnice byla jest a základce. Pro kterúzto vec vsecka sbo!ie, vsi, dediny, kostely, trhy, cla, lesy, luky, pastviny, domy, mlyny, vody, ryblovy,f obeti, desátky, popluzné dvory sedlské nebo mestské, movité i nemovité anebo sebú hybajice, ot nás nebo matefeg nasie, zvelicené královny Konstancie, a fecené vlastnie 25 sestry Agnezky anebo bratra naseho Pfemysla, markrabie moravského, a najmilejsieho syna naseho Pfemysla, vévody rakúského a styrského a moravského, a nebo od koho!koli verného naseho královstvie byla by dána spitálu, drzenim tohoto listu na veky potvrzujeme. Ale sbozie 286. ª) ,dnatori' A. b) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A. e) ,i' super lineam eadem manus addidit A. d) ,s' ex ,t' inter scribendum corr. A. 30 e) Ita, titulus enim deest A. f) ita A. g-g) Verbis competenter distentis, ut linea expleretur, scriptum est A. h) ,B"()h' A . • 1 ) Praecipue in modo, quo nomina scribuntur. ~) In chartae autographo legi potest: ,Datum Laterani [... J nonas maii (?), pontificatus nostri anno secundo ('?)', quod etiam in copia simplici saec. XVII. (in SUA Pragae, sign. Rec. reg. - Privilegia 6) reperitur. 3) C/. FRB 11, pag. 35 290. 4) Obiit m. decembri anni 1240. 5) Obiit mense novembri anni 1239. t) CDB III, pag. 122 num. 103. 7) Vide chartam Constantiae reginae datam in Tisnov 1236 dec. 7., adhuc ineditam. 8 ) CDB 111, num. 257 et superius num. 113. 9 ) Vide num. 112. 1 º) Vide CDB 11, pag. 301 num. 303. 11 ) Vide charlas: Venceslai l. regis, datam Pragae 1237 nov. 26. et Bohuslavae de Cernuc, datam 1237 c. nov. 26., typis adhuc ineditas. 12) CDB 111, pag. 90 num. 85. 11) Vide 40 num. 55. 14) CDB 11, pag. 210 num. 227. 12Z>:~ .:\Pfl. 6. ~lJ.!\-1. 266. 457 tato sú: kostel svatého Petra '\T ulici Nemecké s dedinami, mestisti, mlyny as jinymi pfíslustnostmif jeho, Hlt1potín s vesnicemi, tociz Humenec, Hnidosic, s dedinami, vinicemi, Iukami, lesy a vsemi pfíslusnostmi jeho, Borotice, Drasetice, Zupanovice s lesy, vodami, cly a vsemi pfislusnostmi jeho, kterézto máte nase Konstancia králová mistru a bratti spitála z naseho ptivolenie ¡) a svobodnú vólí ku pokrmu dala nemocnych, Davlice s jejiemi ptíslustnostmi,1 Dobriechovice s dedinami, lesy, vodami, pastvinami, vinicemi a jinymi jeho prislusnostmi, kostel u Vrbné se vsemi právy, desátky a jinymi jeho pfislusnostmi, kostel na Lokti se vsemi právy, vsemi desátky a jinymi jeho pfislustnostmi,1 a také ves Kralup, jenz lezí nad Vltavú, kterúz nekdy Campnosius, mestenín prazsky, bezprávne osedl biese, kdyz byl podkomofim matefeo nasie králové Konstan- 10 cie, poñadz nikdy ani od nás ani od kterého pfedrodice naseho jemu nebyla dána ani komu z jeho, dfievefecenému dáváme spitálu beze vsie odpory, vecné casy právem vlastnim k drzeni; také ves trznú Humpolc se clem, Jesy, dedinami tezenymi i netezenymi a ji11ymi ptislusnostmi jejimi; kostel také svatého Ipolita vedlé Znojmi a kostel v Rotygel v Morave s vesmi, dedinami, vinicemi, Jesy, mlyny, desátky a jinymi pfislusnostmi jeho od nás dané z pfivolenie biskupa 15 Bruma potvrzujeme tymz bratfí spitálskym. A nad to Zirnovik, jesto lezi V kraji zateckém, s vesmi Blatná, Tyze, Bohorn,1 VaJchova, Hozdratrazek, kteréz nám po smrti Kojatove bezdetka dostaly SÚ se, sestfe nasie Agnezce k staveni klástera dali sme, kterézto ona dfievefecenému spitálu z naseho svobodného pfivolenie prodala s lesy, dedinami a jinymi pfislusnostmi jich na veky svobodne k drzeni; ves také \ Talav, jenz od Prahy mili jest vzdáli, kterúzto Konrád, pfíjmim 20 Kajklét, z naseho privolenie jim prodal, ves také Pfiboj a vsi Dubá, Bfiezna, Bfisina, Horká, Rozpfetic, kterézto Albrecht, rytief z Dubé, a Jan, pfíbuzny jeho, s nasim privolenim s lesy, dedinami, lukami, mlyny jim sú pridali, právem vlastnim k drzeni potvrzujeme. A také vsi Zadovice,I Humprechtice, Drahonice, Viecovice, Dumovice,f kterézto Fridrich rytief, marsálek manzelky nasie králové Gunegundy, z naseho pfivolenie jim dal jest, s lesy, dedinami tezenymi i netezenymi a 25 s jinymi pfíslusnostmi jich právem vlastnim k drzeni potvrzujeme. Pak ves Cernúc Vecí, jenz jest od Prahy ke dvema mílema vzdáli, kterúzto Bohuslava, ovdovelá urozeného muze z Vyskova,t pfede vsemi slechtici kráJovstvie s ptivolenim syna svého Zulislava rytiere V klástefe svatého Frantiska na den svatého Ducha svobodne dala jest po smrti své spitálu s dedinami i se vsemi jinymi pfislusnostmi a se vsemi movitymi i nemovitymi anebo sebú hybajícimi, kterézto nadánie 3t) my dtievetecenym bratróm spitálskym na veky potvrzujeme. Ves také Raktysche, jenz lezí V Morave, kterúzto vlastníkl bratr nás Pfemysl, markrabie moravsky, témuz spitálu dal jest, dvór také popluzní, jenz Jezí ve vsi Cchonic,/ s vinici, dedinami, lesy, mlyny a se dvema mestisfoma V meste Znojma a s jinymi pfislusnostmi jeho, kterézto Zungl zakéf s pfivolením syna naseho Pfemysla, markrabie moravského, témuz prodal spitálu, drievefecenym bratróm potvrzujeme. 35 Kostel také svatého VaJentína v meste PraZském s mestisti pfílezicimi i se vsí Jesenic, jenz jest téhoz koste1a nadánie, kterúzto urozeni muzie Dobrohost, Albrecht, Drsko dali sú, spitálu a bratfi potvrzujeme; a mestiste také vedlé svatého Valentina az do kraje mosta, l{teráZto ovdoviJá urozeného muze Hroznaty s privolením svych synóv Viléma a Benese, svobodnú vóli dala jest, témuz spitálu i bratróm potvrzujeme. K tomu vsi a popluzné dvory s clem na moste a s haléfi, 40 kterézto berú s krcem vinnych v meste Pra.lském, a zevnitf vedlé zdí mestskych, jenz sú k opraveni mosta zbofení súf oddané, mistru a bratfi spitáJskym dáváme na veky k drzeni, tak~ aby ti bratrie z dtieverecenych sbozi vady mosta vedlé starého obyceje, kdyz by bylo treba, opravovati dluzni byli; ale vsi tyto jsú: Slibnec, Holina, Vransic, Maletic, Zelibov, Thalen, Smirkovic, Tfiebotové jeden popluzni dvór s lukami, Jesy a jinymi ptislusnostmi jeho spitá1u 45 a bratfí na veky potvrzujeme. Také spitál V Stfiebfe s kostelem, vesmi, lesy, mlyny a jinymi pfislusnostmi jeho dfievefecenému spitálu a bratrí V Praze dáváme na veky k drzeni. Také spitál v Mostes kaplú svatého Václava pfílezícf,h s ves1ni a jinymi pfislusnostmi jeho prazskému dáváme spitálu. To vsecko, tku, svrchufecené mistru a bratróm spitála svatého Frantiska na hoce mosta v Praze dáváme a potvrzujeme na veky k drzeni. Vsecky také svobodnosti a 1hosta- 5t) jenstvie, kterézto my a pfedci nasi kteréhozkoli plemene a pocty vysehradskému nebo kterémuzkoli jinému kostelu krá1ovstvie naseho pójcili jsme, drievefecenému dáváme spitálu, tak aby spitálové V Stfiebre a V Moste i také jini spitáli, kteriz k tomu domu ptistúpie potom, 458 NU:\i. 266, 267. 1253 APR. 6. - 11. i také domové, kostelové, vsi, dvorové popluzní dfievefeéeného spitála jasnosti nasie dfievefecenymi svobodamii se chlubili. Ale aby z veliénosti nase dánie a potvrzenie vecnymi casy zóstalo nepohnuto, pfitomné psanie peéeti nasich ohradú utvrzujeme. Ale svedci tobo cinu jsú: Mikulás prazského kostela biskup, Tobiás probost a Vit dekan praz~tí, Engelbertusi dekan, Fridrich scolastik, Albrecht kanovnik vysehradsti, Jan opat z Strahova, Martín opat bfevnovsky, ~ bratr Konrád z Varmacie a bratr Farcasius z domu svatého Frantiska, urozeni muzie Havel, Smil, Bores, Bavor, Vitek s Nového Hradu, Konrád s Klingeberku, Zulislav syn Zvickóv,f Boruta, Pomen, Závié, Pitrolf rytief,Frolvin,Ebrlin mincmejstr,Jindtich teceny Creucpurgravius, tociz Kfizóv purkrabie, mestené prazsti a jinych pfemnoho. Dáno v Praze leta bozieho narozenie tisicieho dvústého padesátého a tfetieho, osmého rozdielka dubna mesiece, patnádstin- 10 ka jedenádstého, toéiz den sesty dubna mesiece, skrze ruku Erharda,f dvoru naseho pisare. My také Ottakar, jenz i Pfemysl, vévoda rakúsky a markrabie moravsky, syn duostojného krále Václava, nadánie anebo potvrzenie naseho otee pevno majice, v~ecko svrchufécené mistru a bratfi spitál.skym dobrú vóli na veky potvrzujeme. Na kteréz veci dóvod peceti nasie skrze ruku Viléma, dvoru naseho pisare, pfivesiti kázali sme ku pojisteni pfitomnych a ku pomoci 1:> budúcim. My také Mikulás, biskup prazsky, milostivé zpósobenie a nadánie nebo potvrzenie prosvécenych kniezat, krále ceského Václava a syna jeho Ottakara, jenz i Pfemysl, milostivú pfiezni jednajice, mohutnosti vsemohúcieho boha a nasi pod nemi11ulosti/ klatby zapoviedáme, aby izádny dfievefeceného spitála, jenz najvysiemu biskupu bestfedme poddán jest, na statciech neb osobách nesmel pfekázeti. K jehozto zfemosti tento list peceti nasie pfivesenim zapecetili 20 sme. Dáno u Praze, jakoz svrchupsáno jest, leta bozieho tisfcieho dvústúpadesátého a tfetieho. Sk 267. Benes [de úvalno], subcamerarius regis Bohemiae, Erwigo et Kuiden civitatem 25 [Horni] Benesov locandam confert. - 1253 apr. 11. Apographum saec. X Vl. chartaceum in urbario marchionalis Brandenburgen.sis dominii Krnov de anno 1535 olim in archivo comitum de Liechtenstein in Krnov, nunc in SAR Opava (sign. Collectio urbariorum num. 20) W. Latzke teste (vide inferius) apud fol. 111 asservabatur, 30 nunc autem latet (B). Aliud apographum itidem saec. X V J. in eodem urbario, fol. 267 - 267v asservatur (C). Ibídem fol. 267" 8" exstat apographum Germanicae versionis eiusdem chartae manu saec. XVI. scripta (D), quam negleximus. Ed: Boenisch, Zur Gesch. der Vogtei in Schlesien (Feslschrift zur Feier des 160 jii.hrigen Bestehens d. kngl. kath. Gymnasiums in Leobschütz, 1902),pag. 63 (ex C) Latzke, Die 35 Anfii.nge, pag. 45 (per errorem ad apr. l.) (ex B}, pag. 46 (exC). Reg: CDS (JI Reihe) 1 (1940), pag. 121 num. 166 (ad apr. 1.). Lit: Prasek, Dejiny kraje holasovického, pag. 49 ss (rei explicatio). ~ l~atzke, Die Anfiinge 266.* ª) ,vei jme' Q. b) sequitur ,pfi' punctis suppositis delelum Q. e) vide superius ,auctore'. d) ,nás' in margine scriptum est Q. - e) vide superius ,inmeriti'. 1) ita Q. g) 40 ,matefie' Q.. h) sequitur ,mi' punctis suppositis deletum Q. i) sequitur ,aby' punctis suppositis deletum Q. i) ,Englbertus' Q. 1253 APR. 11. ~lJ!\t. 26i. 459 ( lolius rei deliberalio; notae diplomaticae., quae hic occurrunt, haud probandae esse videntur). Dictator: ignolus, editoris chartae proprius forta.~se, qui aliqua ex parte privilegio deperdito ius civitatis Glubczyce continente usus esse videtur. Quod ad B, editio nostra illam a Latzke factam aperlis erroribus corree/is .';equitur; conceden- 5 dum est lecliones quasdam C meliores esse lectionibus B. Vide notas a, e-e. l. Varietates orlh<>graphicas C ( ae, e, j) haud respeximus. Vide: 1J. 4, De chartae apud nobiles usu (T), 1l. 5, De chartae apud civitates usu (O). Apud J.'r: O. In nomine Domini amen. Ea, que dantur in tempore, ne labantur in cursu temtt> poris, poni solent in lingua testium et scripture memoria perhennari. Cognoscant igitur tam presentes quamª futuri, quod ego Beness, subcamerarius regis Bohemie, Erwigo1 et Kuiden2 civitatem, que nuncupatur Benesch, contuli locandam in omnibus ius Lubzense habentem tali conditione, ut cum iudicio octavam aream civitatis ipsi et successores eorum libere possideant iure hereditario, ita videlicet, ut de eodem t:> iudicio due partes nobis cedant, tertia vero iudicibus eisdem et eorum heredibus. Mansus vero octavus ad civitatem pertinens ipsis libere deserviet eodem iure. Macella vero carnium etb panum, quotquot construxerint, ipsis deservientc libere et quiete, vel si commutare vel vendere voluerint, libere poterint et quiete. Molendina vero, quotquot construxerint ad civitatem pertinentia ubicunque in nostra hereditate, 20 dicti iudices libere possidebunt. Item contuli iam dicte civitatid libertatem duodecim annorum, quibus expletis solvent de qualibet area sex denarios et de agris ibidem pertinentibus duas mensuras tritici, duas siliginis, duas avene et fertonem argenti pro censu; et hoc omni anno in festo beati Martini. De villis vero ceteris, quas sepedicti iudices construxerint, ete iudicia earume possidebunt predicto iure sicut in civitate. 2s Prout sepe memorata civitas libere possit habere processum, omnes tabernas circa ipsam civitatem existentes in nostra hereditate intra miliare inhibemus; et precipue, ut quicunque de memoratis circumiacentibus villis civitati cerevisiam vendere vel tabernam habere voluerit, in ipsa civitate habeat, vendat, possideat eodem iure sicut et ceteri Lubzenses. Item quotquot villas in nostra hereditate dicti iudices construere 3t) voluerint, libere et licite permitto, libertatem concedens viginti annorum. Ceteri vero, quicunque silvam nostram exstirpantes villas plantaverint,g horum superiores iudices prefatoh iurei erunt. Pro censu autem expleta libertate duas mensuras tritici, duas siliginis et duas avene et fertonem argenti in festo beati1 Martini sicut in civitate solvent.m Preterea volumus, ut omnes indices villarum in nostra hereditate existen- 35 tium iura et sententias querant in dicta civitate et ut iudicia maiora, sicut est de furto et homicidio, que sententiam mortis n1eruerunt, in civitate eadem iudicentur. Unde ne collationem istam calumnia subsequatur° aut celet oblivio, presentem paginam in testimonium sigilli mei munimine roboravi. Cuius rei testes sunt: Woitihe,P Curoldus3 castellanus, \Virschko,q Pribislaus gener Curoldi,4 Sifridusr advocatus de Jeger- 460 ~li!\f. 267.. 268. 1253 ,.\PR. 11. - 1230!1253 }f..\11 1O. dorf, Theodoricus advocatus cum Henrico quondam indices in Lobenstein' et alii quamu piures. Acta sunt hec anno Domini MCCLIII, tertio idusv aprilis. Sk 288.+ Venceslaus J., rex Bohemiae, permutationem partís telonei in Prachatice pro 5 possessionibus quibusdam apud Litomefice sitis inter praepositum ex una et capitulum Wissegradense ex parte altera fieri permittit con.~ensum suum adhibens. [1230 1253) maii 10.1 Apographum saec. XI V. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis, qui in archivo capituli Wissegradensis Pragae (num. 24) asservatur, fol. 13 13" num. 28 (B). 10 Ed: Pontanus, Bohaemia pía, pag. 77 (ex B fortasse). - Hammerschmied, Gloria l\t·issegr. ecclesiae, pag. 182 § 3. Reg: Reg 11, pag. 1217 num. 2784. Dictator: ignotus; cum stili modus chartae defi.niri non possit, excludere non possumus chartam non Venceslai l. regis temporibus, sed posterius ortam esse, nam eadem permutatio a. 1286 litteris 1:> iterum mandata est (Reg 11, pag. 586 num. 1356 et pag. 686 num. 1357). Vide: 11. 3, Vysehrad, eccl. capital. (X). Apud Fr: O. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Wencezlaus, dei gratia quartus Boemorum rex, omnibus in perpetuum. Cum dilectorum in Christo capellano- 2o rum nostrorum, prepositi,2 decani3 et capituli Wissegradensis petitio nobis porrecta contineret, quod pro parte thelonei in via Prahhatitz cum aliis bonis et possessionibus ad ipsos tantum canonicos pertinentibus,ª Zytenitz, Maloschov, Tyntz et Hugezd cum omni iure, vinea, decima in Luthomerich, et quidquid prepositi habuerunt ibídem, permutationem fieri ipsis cum preposito permitteremus, nos vero considerantes, quod 25 prepositura cum bonis ante habitis adiuncta portione canonicorum in Prahatitz proficere valeat in futurum et capitulum ex bonis predictis, Zytenitz videlicet cum suis pertinentiis, commodumb habeat et quietem, permutationem eandem fieri permittimusc nostrum consensum adhibentes pariter et favorem; statuentes etiam, quod nullus ------ · - - - - - - 287. ª) ,et' legitur in B. b) Post ,et' ,banci', quod in B et C deest, suppleri oportet fortasse. 30 - e) ,deserviet' C. d) ,civibus' C. e-e) ,et iudices eas' in B legitur, C habet ,octavum mansum ipsis et eorum heredibus libere deservire concedo; molendina vero et tabernas, quotquot in dictis villis construxerint, et iudices, eas'. Y) ,plantaverunt' C. h) ,prefati' B, C. i) ,iuri' c. l) ,beati' deest B. m) ,solventes' c. º) ,subsequantur' c. P) ,\Voicehe' c. q) ,Wirscko' C. '") ,Siffridus' C. 8 ) ,iudex' B, C. ') ,Lobenstain' C. u) ,omnium' C. v) ,idibus' C. 35 1 ) Hartvico fortasse. 2) Quidoni fortasse. 3) Heroldus forlasse. - ') lt''ide nolam 3. 1230/1253 MAII 10. - 1253 IUN. 6. NUl\1. 268, 269. 461 prepositorum super eisdem bonis de Zitenitz sepe dictis decano et capitulo movere presumat aliquam questionem, sed sicut prepositi tenuerunt a multis temporibus retroactis, ipsi eadem cum omni iure et libertate teneant et possideant in perpetuum pacifice et quiete. Et ne dubium sit de collatione ecclesie parrochyalisd in Zitenitz, 5 taliter duxerimus determinandum, ne prepositis aliquid iuris preter capitulum videatur reservatum, quin decanus et capitulum ad eandem ecclesiam presentent personam, quam viderint ydoneam et discretam. Nec hoc duximus obmittendum, quod p1"atum in Wrutitz cum servo, quod idem prepositus prepositure reservavit, nichil de bonis de Zitenitz et eius attinentiis aliud excipiendo; et pro eodem prato decimam, quam habuit t() in naulo sub Wissegrad, canonicis assignavit; nos idem pratum prepositure et decimam nauli sub Wissegrad canonicis habendum perpetuo statuimus et confirmamus. Hanc itaque permutationem de censu utriusque partis, prepositi et canonicorum predictorum, factam tam in Pragensi quam in Luthomericensi foro ad maiorem firmitatem publice fecimus proclamari et sigillorum nostrorum munimine roborari. Datum 1:> VI idus maii. sd 269. Innocentius IV. papa Herbordo, canonico Pragensi, [Venceslai l.], Bohemiae regis, notario, indulget, ut praeter ecclesiastica beneficia iam obtenta unicum aliud bene- 20 ficium in regno Bohemiae seu Alemanniae recipere ac relinere possit. 25 Assisii {1253] iun. 6. Apographum exslat in Innocentii l V. registrorum volumine 1l, quod in archivo secreto Vaticano asservatu·r, fol. 2.76, lib. X, ep. 740 ( R). Reg: Palacky, Reise, pag. 33 num. 221 (ex E). Reg 1, pag. 614 nllm. 1331. - Potthast JI, pag. 1235 num. 15000. Berger 111, pag. 233 num. 6600 (ex R). Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. Herbordo, canonico Pragensi, notario carissimi in Christo filii nostri .. ,1 illustris regis Boemie.ª Etsi propter ambitiones quorumdam, ne quis plures ecclesias 30 etc. usque honestate.2 Cum itaque de vite mundicia, litterarum sciencia et honestis moribus commenderis, nos bonis benefacere cupientes auctoritate tibi presentium indulgemus, ut preter ecclesiastica beneficia, que ex dispensatione apostolica canonice - - - ----· ·------ -·-·- - ·- ----···----·--···-- ........._~ ....... -··---- -----------··----- ----------- 268. ª) ,pertinetibus' B. b) ,3modum' B. -·e) ,promittimus' B. 'd) ,procl1yalis' B. 1 ) Charla 11otatione anni carel. Quod etiam res desunt, quibus niti possimus, charla ínter annos, 35 quibus Venceslaus l. regnabat, ponenda est. 2) Dionysii. 3) Engelberti. 462 NUM. 269, 270. 1253 IUN. 6. ----------------------------------------- te proponis adeptum,3 quorum duo habent curam animarum annexam, possis adhuc unicum aliud ecclesiasticum beneficium seu dignitatem vel personatum, etiam si curam similem habeat et tibi canonice offeratur, in regno Boemie seu Alamanie licite recipere acuna cum obtentis, constitutione non obstante predicta',libereretinere. Proviso, quod personatus vel dignitas et beneficia huiusmodi debitis etc. usque negligatur.s 5 Nulli ergo nostre concessionis etc.6 . Datum Asisii VIII idus iunii, anno Xº. Sk 270. lnnocentius IV. papa priori et conventui hospitalis sancti Francisci Pragensis [Pragae] collationem et confirmationem omnium bonorum ad illud hospitale spectantium 10 auctoritate apostolica confi.rmat. ~4ssisii [1253] iun. 6. Autographum in membrana scriptum valde laesum in SUA Pragae (archivum Crucigerorum cum stella rubea) asservatur (A). In superiore angulo dextro ,,Egi'' duabus lineis exstinctum, in chartae replicatae parte dextra 15 ,,Pascal'' legitur, quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. In tergi chartae parte superiore manus scribae cancellariae apostolicae annotavit ,,Vlgrossos minus Illlparvos pro bulla'' (? ), in parte inferiore ibidem manu registratoris hospitalis saec. X l 1l. scriptum est ,,Confirmatio... pro hospitali'' (AJ. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, ex quo aperte cognosci potesl 20 destructionem chartae a tempore, quo v. d. Friedrich hoc apographum exaravisset, valde processisse. Quam ob rem imprimís G. Friedrich apographo usi sumus. 1 Innocentius ~ episcopus, servos servorum dei, dilectis filiis. . priori1 et conventui hospitalis [sanc]tiª Francisci iuxta pontem Pragensem ad Rollmanam ecclesiam, ut dicitur, nullo medio pertinentis salutem et apostolicam benedictionem. lustis 25 peten[tium] ... complere.6 C[un1 igitur], sicut ex parte vestra fuit propositum 11 coram nobis, nobilis mulier Agnes, [soror carissimi] in Christo filii nostri.. ,2 illustris regis Boe[mie, hospitale] vestrum fundaverit, ac postmodum eadem necnon et ciare memorie Constancia, [mater] eius, regina Boemie, et quondam [P., frater regis] eiusdem, marchio Morauie,3 et P., [dux] Austrie et Stirie ac marchio Morauie, [natus] regís eiusdem,4 30 ius pa[tronatus ecclesiarum, decimas, villas, posse]ssiones, domos, prata, pa(sena), ------------·----·-···-··· .-- - ------- . - -· -·-·- - - ·- -- ···- -·---···..···--··-·.-·· _,,. ·- ... --......__.,_,_ ·----·---- --··-----·- -· -------·-· -~- ·--- ·---·-·-. ·- .. 269. ª) Superscriptio colore rubro scripta R. 1) Venceslai l. 2) Textum arengae restituere non potuimus. ª) Litteras ignoramus. ') Vide notam 3. ') Id est: ,debitis non fraudentur obsequiis et animarum cura nullatenus negligatur.' 6 ) C/. CDB 11, pag. 46 num. 53, mutatis mutandis. 35 1253 IÚN. 6. - 7. NUM. 27011 271. 463 silvas, aquas, molendina, piscationes, (predia] rustica et urbana, fora, thelonea [et omnia iura ad ea] spectantia vobis et eidem hospitali deliberacione pia et provida duxerint conferenda, idemque rex collationem bonorum (eorundem post]ea, prout spectabat ad ipsum, hospitali confirmaverit supradicto, prout in litteris inde confectis 5 dicitur plenius [contineri:5 no]s vestris devotis supplicationibus inclinati collationem et confirmationem easdem, sicut pie ac provide facte sunt, [ratas hab]entes et gratas illas auctoritate apostolica confirmamus et presentís scripti patrocinio communimus. Nulli ergo. . . nostre confirmationis. . .. contraire. Si quis autem.. . .. incursurum.• Datumb Asisii VIII idus iunii, pontificatus nostri anno decimo.b 10 Bulla: lnnocentii IV. papae in filis sericis fl.avi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 5, 36. Sk 271. Innocentius IV. papa monasterium Cellae b. Virginis [in Zdár] protegendum 15 suscipit. Assisii [1253) iun. 7. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (caput F 7S Mikulov) asservatur (A). Ed: CDM 111, pag. 160 num. 179. Reg: Reg 1, pag. 601 num. 1305.. Potthast JI, pag. 1235 num. 16004. 20 Lit: KK, pag. 146. In dextro angulo superiore nota cancellariae apostolicae ,,par'' duabus lineis exstincta legitur; in membranae replicatae dextro angulo superiore nota ,,a f'' legitur; in autographi tergo in sinistro angulo superiore nota ,,y'' legitur; ibídem in media parte verbum ,,Leopardos'' inter duas cruces et paulo inferius verba ,,ad Cellam beate Virginis'' leguntur; haec omnia in can- 25 cellaria apostolica scripta sunt; ad cancellariam apostolicam etiam verba in sinistra parte superiore scripta ,,VI grossos minus 1111 parvos pro bulla'' spectant. In media parte inferiore nota destinatarii manu saec. XIII. scripta ,,De cella beate Virginis'' legitur (A). Apud Fr: O. 1 Innocentius 1 episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..1 abbati et 30 conventui monasterii de Cella beate Virginis, JI Cisterciensis ordinis, Olomucensisª diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. lustis petentium... complere.1 - - - - - - - - - - - -..-·--·--------------·----~------------~--- 270. ª) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrana destructa perierunt A. b-b) Verbis competenter distentis A. t) Conrado fortasse. 2) Venceslai. ª) Plemysl. - •) Pfemysl I 1. ') Vide num. 266, cuiU& 35 pertinentiarum formulae vestigia quaedam hic apparent. •) Vide CDB 11, pag. 27 num. 30. 464 NUM.. 271, 272. 1253 IUN. 7. - 15. Eapropter, dilecti in Domino filllii,b vestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu personas vestras et locum, in quo divino estis obsequio mancipati, cum omnibus bonis, que impresentiarum rationabiliter possidetis aut in futurum iustis modis prestante Domino poteritis adipisci, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, specialiter autem domos, terras, possessiones, prata, pascua, silvas et alia bona vestra, 5 sicut ea omnia iuste ac pacifice possidetis, vobis et per vos monasterio vestro auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo... paginam nostre protectionis et confirmationis... contraire.2 Si quis... incursurum.1 Datumc Asisii VII idus iunii, pontificatus nostri anno decimo.c Bulla: lnnocentii 1V. papae in filis serieis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Die- 10 kamp 5,36. sd 272. Engelbertus decanus totumque capitulum Wissegradense perntulationi, quam Dionysius, praepositus Wissegradensis, cum monasterio in Plasy fecit, consensum suum ts adhibent. - 1253 iun. 15. Apographum saec. XVI. praebel ,,Registrum adnotationum quorundam bonorum ad monasterium Plassense pertinentium'' a. 1535 compositum, quod in archivo llfusei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, fol. 106V (B ).1 20 Reg: Scheinpflug, ]}'Jaterialien zu einer Gesch. v. PlafJ, pag. 180 num. 58 (ex B ). pag. 1166 num. 2669. Lit: Sebánek, Ceská listina 1, pag. 152. Dictator: clericus Wissegradensis fortasse. Vide: 1J. 3, Plasy (S }, Vysehrad, eccl. capil. (Y). Aprid Fr: Nonnulla apographa simplicia parvi pretii. - Reg 11, 25 Noverint universi, quod nos Engelbertus decanus totumque capitulum Wissegradense permutacioni, quam magister Dyonisius, prepositusª noster, fecit venerabilibus viris, abbati Henrico etb conventui de Plas de agris sub monte Petrino iuxta Vgezd aput Moltaue ripam et contra Wissegrad sitis ad preposituram spectantibus 30 --------- ·- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ----------·--- 271. ª) Super ,mu' parvus locus rasus invenitur A. b) Finis tertiae lineae A. e-e) Verbis competenter distentis A. 1 ) Friderico fortasse. - 2 ) Vide CDB 11, pag. 27 num. 30. 1253 IUN. 15... 19. N Ul'tl. 272, 273. 465 pro insulis sub Wissegrad ad abbatem et conventum predictos pertinentibus, nostrum adhibuimus consensum, maxime pro eo, quod inclitus dominus noster Wenceslaus, Bohemorum rex, suas super eo concessit litteras2 de ratihabicione et consensu permutacionis facte, cuius voluntatie nequivimus nec debuimus contraire. Acta suntd 5 hec anno MºCCºLIIIºe, indiccione undecima in die/ Viti martyris presentibus Engelberto decano, Bartholomeo custode, 1Friderico scolastico, Engelscalco, Prisnoborio, Johanne et Joanne, Bartholomeo, Reinbotone,h Alberone, Conrado. In cuius rei testimonium presens scriptum sigillo nostri capituli fecimus communiri.i 10 sd 273. Frater Hugo, tituli sanctae Sabinae presbyter cardinalis, apostolicae sedis legatus, omnibus, qui in certis sollemnitatibus ecclesiam fratrum Praedicatorum Olomucensium visitaverint, indulgentias concedit. Leodii {1253] iun. 19. t5 Autographum in membrana scriptum in archivo Musei Nationalis Pragae asservatur; olim in archioo fratrum Praedicatorum Olomucensium asservabatur, ut ex catalogo a v.d. B. Dudik anno 1840 confecto, ubi charla .sub num. 18, sign. F 11 C b (ad a. 1252) relata est, cognosci potest (A). Ed: CDM 111, pag. 167 num. 191 (ex A, perperam Guido auctor chartae Hugonis loco indu- 20 citur). Reg: Reg 1, pag. 614 num. 1333. CDM VII, pag. 756 num. 95. RI V. 2, pag. 1564 num. 10405. Lit: KK, pag. 158. In tergo chartae manu saec. XI11. auctoris scribae fortasse ,,Olomucensis'' et paulo inferius 25 alia manu saec. XIII. ,,frater Hugo'' scriptum est (D). Scriba: alienus. Dictator: exemplo litterarum, quibus indulgentiae conceduntur, usus est. Apud Fr: O. 272. ª) ,pposit~' B. b) Scriba iterunt ,abbati' scripsit et pastea exstinxit B. e) ,voluntate' 30 B. d) ,sunt' bis scriptum est B. e) scriba ,L 1111º' scripsit, sed statim exstinxit B. 1) ,in die' deest B. Y) ante ,Friderico' ,7' fortasse B. h) ,Beuibotone' B. i) ,omuniri' B. 1) Autographum chartae adhuc in indice chartarum, quas abbas Plasensis anno 1545 mutuas dedil, sub num. 13 commemoratur; cuius indicis aulographum sub titulo ,,Tyto listy se znamenají, kteréz jest pan opat panu sekretáfi pi1jcilvnedeli pted sv. Martinem, totiz 8. dne mesice listopadu, 35 totiz novembris, leta etc. 45'' in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 159) asservatur. - 2) Charla desideratur; sed eam eodem tempore atque chartam magistri Dionysii (num. 205) editam et ab eodem magistro Dionysio dictatam esse opinari possumus. 466 NUM. 273, 274. 1253 IUN. 19. BFrater Hugo,ª 1 miseratione divina tituli sancte Sabine presbyter cardinalis, apostolice sedis legatus, dilectis in Christo ..1 priori et 11 fratribus ordinis Predicatorum Olomucensium salutem in Domino. Licet is, de cu[iu]sb munere venit ... [a]ptiores.2 Cupientes igitur. . . omnibus...,2 qui ad ecclesiam ipsam in festo beati Petri martyris ac per octavas ipsius causa devotionis accesserint annuatim, sexaginta i> dies de iniuncta sibi penitencia misericorditer relaxamus. Datum Leodii XIII kalendas iulii, pontificatus domini Innocentii pape 1111 anno decimo. Sigillum: in filis sericis fl.avi et rubri colorís appendebat; iam avulsum et deperditum est. sd 274. 10 Frater Hugo, tituli sanctae Sabinae presbyter cardinalis, apostolicae sedis legatus, omnibus, qui ad ecclesiam fratrum Praedicatorum Brunae singulis diebus per annum devotionis causa accesserint, indulgentias concedit. Leodii [1253] iun. 19. Apographum saec. XVIII. in. praebet A. Marggrafl ,,Archivii conventus s. Michaelis arch. t:> ord. Praedicatorum Brunae copiae fideliter ex originalibus descriptae ... MDCC et sequentibus'', cuius mnscr. in SAR Brunae (sign. Cerr. JI, 127) asservatur, fol. 63 (B). Reg: CDM XV, pag. 5 num. 6 (ex B). Dictator: exemplo litterarum, quibus indulgentiae conceduntur, usus est. Apud Fr: O. Frater Hugo, miseratione divina tituli sanctae Sabinae presbyter cardinalis, apostolicae sedis legatus, dilectis in Christo ..1 priori et fratribus ordinis Praedicatorum in Bruna, Olomucensis -dioecesis, salutem in Domino.. Licet is, de cujus munere venit... aptiores.2 Cupientes igitur... omnibus... ,2 qui ad ecclesiam ipsam . 20 singulis diebus per annum causa devotionis accesserint, quadraginta dies de injunctis 2á sibi poenitentiis misericorditer relaxamus. Datum Leodii XIII kalendas julii, pontificatus domini Innocentii papae quarti anno decimo. sd - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -..--··- ---·...· - · - - 273. ª) ,H' partim in loco raso scripta est A. putrefacta perierunt. 1) Nomen ignoramus. - 2) Vide num. 70. 274. 1) Nomen ignoramus. - 1) Vide num. 70. b) Quae uncis clauduntur, cum membrana 1253 IUN. 23. - 26. NUM. 275, 276. 467 275. Frater Hugo, tituli sanclae Sabinae presbyter cardinalis, apostolicae sedis legatus, [Johanni], abbati monasterii in Strahov, et {Vito], decano ecclesiae Pragensis, mandat. ut arbitrium in causa inter praepositum et capitulum Wissegradense a Thobia Pragensi 5 et Cunone Boleslaviensi praepositis et Johanne, lectore fratrum Praedicatorum Pragae, pronuntiatum observ~nt. Leodii f 1253] iun. 23. Apographum saec. X 1V. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis in archivo capituli Wissegradensis Pragae asservato (num. 24), fol. 15v num. 38 (B). lo Ed: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 80 (ex B). Dictator: ignotus. Apud Fr: Apographum simplex sine annotationibus. Frater Hugo, miseracione divina tituli sancte Sabine presbyter cardinalis, apostolice sedis legatus, venerabili fratri abbati monasterii Montis Syon,1 ordinis Premonstra- 15 tensis,ª et dilecto in Christo decano ecclesie Pragensis2 salutem in Domino. Sua nobis dilecti filii, decanus et capitulum ecclesie Wissegradensis, peticione monstrarunt,b quod cum inter ipsos ex una parte ac prepositum ipsius ecclesie, Pragensis diocesis, ex altera super quodam annuo censu et aliis diversis articulis questio verteretur, tandem in dilectos filios, Thobiam Pragensem et C.3 Boleslauiensem, Pragensis diocesis 2t) ecclesiarum prepositos, ac fratrem Johannem, lectorem fratrum Predicatorum Pragensem,e fuit a partibus sub certa pena tamquam in arbitros concorditer conpromissum. Qui equum inter dictas partes arbitrium protulerunt, prout in Iitteris inde confectis plenius continetur.4 Quocirca discretioni vestre, qua fungimur auctoritate, mandamus, quatenus arbitrium ipsum, prout est equum et ah utraque parte sponte recep- 2:> tum, faciatis per penam in compromisso expressam inviolabiliter observari. 30 •)- .,.) Datum Leodiid VIIIIº kalendas iulii, pontificatus domini Innocentii pape IIIIe anno decimo. sd 276. Venceslaus l., rex Bohemiae, fratribus domus hospitalis sanctae Mariae Theutonicorum Pragae capellam suae dicionis in Cáslav cum omni dote eius et bonis ad eam pertinentibus confert. Pragae 1253 iun. 26. ··- ....-...... .. . . -·---- _.___...- - · - - - - ·---·· ---··- ···-···-··· .. --·-·-·--·--···-·····----· ---·--··· ·--·--- . -----·-··-------- 275. ª) ,PreffiosGateii' B. _b) ,monstravit'B. _e) ,pgen' B. _d) ,Leod1ii' B. _e) ,1111°' B. 1) Johanni. 2) Vito. 3) Cunonem. - ') Vide num. 263. 468 NUM. 276. 1253 IUN. 26. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. Finanzarchiv num. 7248) asservatur (A). Reg: Schieckel, pag. 169 num. 651 (ex A). In tergo chartae legitur: ,,Donatio capelle sancte Marie in Shazlaus'' (B). Scriba: V 42 = destinalarii proprius • Cf. Exempla script. num. 8. Dictator: destinatarii proprius. Vide: 11. 3, Ordo milit. Theuton. (U). Apud Fr: O. -;) a In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Wencezlaus, S dei gratia rex Boemorum 11 quartus, presentem paginam cunctis Christiª fidelibus in testimonium 10 sempiternum. Crebrescente per orbem universum prevaricatoris Ade culpa lugubri mors carnis contagiosa totius postellritatis propaginem tam dampnabiliter superavit, quod, licet divina sapientia 1 Ihesus B noster, lapis ille propheticus de monte virtutum de(i]ficeb virginis prorsus sine manibus virilis operationis precisus, de sinu celesti su¡¡avi se terris irrorans stillicidio mortem transgressoris perpetuam, ad interi- 15 tum spiritus sevientem, morte propria victor dampnaverit, hec tamen quasi quedam vulneris cicatrix insolubiliter adherendo cunctos mortales, reges et principes, divites ac inopes pacis ignara, nescia sacietatis opprimit, continue deicit et deturpat. Memores .igitur innumerabilium redemptoris nostri benefitiorum nostreque conditionis in idipsum deficit spiritus, ratio fugit nec invenire cor prevalet, quantas illi gratias queve 20 benefitia pro tantis referamus; cum enim non essemus, per ipsum sumus, vivimus et bonis temporalibus ac dignitate gloriosa pre multis nostri similibus in vita presenti potimur magnifice ipsius ascribentes liberalitati, per quem reges regnant et cuius omne regnum genu curvat imperio, qui carnero suam omni sapore dultiorem nobis in cibum, sanguinem in potum, animam in precium et se totum, suos et sua nostram penitus 2s obtulit in salutem, insuper et bona perhenniter mansura, que nec oculus vidit nec auris audivit, nec in cor hominis ascendunt, in celestibus innumera perparavit.c1 Quid ergo reddemus? Si certe omnes capilli capitis nostri cum reliquis corporis membris in liguas verterentur condignas, inedicibili largitati sue gratiarum actiones reddere nequaquam sufficeremus, aut si demum nos ipsos, nostros et nostra simul on1nia pro 3<) tanto traderemus benefactore, nichil miliaritas confovebat alterna, tempestatis exagitet spiritus et in profundum vorago iurgiorum absorbeat, dum ad non necessaria bella, set perniciosa prorsus, insurgitis et ad invicem dimicatis.4 Sicque fit, quod vobis regna vestra predantibus et depopulantibus circumpositas regiones, terra remanet habitatoribus, pro dolor, desolata. Quia vero nostre sollicitudinis interest, ut nos, qui disponente Domino universali regimini 20 presidemus, ex officio nostro, pro eo maxime, quod ecclesie, que inde consueverunt nunc ledi, nunc destruí, preserventur et christianus populus taliter non perdatur, tantis occurramus periculis remediis oportunis: celsitudinem tuam rogamus, monemus et hortamur attente in remissionem tibi peccaminum imponentes, quatinus ab huiusmodi guerris omnino desistens cum predicto rege sic ad pacemet concordiam pro aposto- 2:; Iice sedis et nostra reverentia sine dilatione ac difficultate qualibet revertaris, quod exinde apud deum et homines valeas non immerito commendari. Nos enim dilectum filium fratrem Valascum, penitentiarium nostrum, ad partes illas ad reformanda inter vos pacis federa destinamus, dantes ei5 cogendi contradictores et rebelles per excommunicationis in personas et terras ipsorum interdicti sententias plenariam potestatem,6 :l(• non obstante, si vobis ah apostolica sede concessum sit, ut in vos seu terras vestras non possint huiusmodi sententie promulgari. Datun1 Asisii kalendis iulii, anno XIº. In eundem modum nobili viro .. , duci Austrie.7 In eundem modum .. , regí Ungarie.8 Sk --~-----------------·------·--- - - - - - ---------- ··-· r• '-m 277. ª) Superscriptio colore rubro scripta R. - b) ,nuq' R. - e) ,eorum' R. 1) Venceslao. 2) Pfemyslum Otakarum 11. 8) Belam. 4) De possessione Stiriae agebalur. - 5 ) Litterae commissionis non exstant. 6) In editione Rodenbergi nota praetermissionis sequitur, nihil autem deest, vide num. 278. 7) Pfemyslo Otakaro 11. 8 )Belae. 3á 1253 IUI... 5. NUM. 278. 471 278. Innocentius IV. papa [Conrado], episcopo Frisingensi, mandat, ut frat1~em Valascum de ordine Minorum, poenitentiarium suum, quem ad re/ormandam pacem ínter [Belam], regemHungariae, [Venceslaum l.], regemBohemiae, etnatumeius [Pfemyslum 5 Otakarum JI.], ducem Austriae, destinavit, interponens partes suas auxilio, favore et consiliis opportunis adiuvet. 1() 15 Assisii {1253] iul. 5. ...4.utographum in membrana scriptu1n in archivo publico Monacensi asservatur (A). Ed: Fejér, CDJ-1 1V. 2, pag. 198 (qui opus antiquius, ubi hae litterae lypis impressae sunl, adducit). Zahn, Codex Austriaco-Frisingensis, pag. 172 num. 173 (ex A, ad 1254 iul. 5.). Reg: Hormayr, Archiv 19, pag. 631. CDM 111, pag. 169 num. 193 (ex Fe_iéro). Reg I, pag. 615 sub num. 1334. Potthast 11, pag. 1238 num. 15044 (qui opera antiquiora, in quibus hae lilterae typis impressae sunt, affert). RI V. 2, pag. 1384 num. 8628. Lit: KK, pag. 159. Litterae verbi.~ litterarum num. 277 mutatis mutandis sequuntur, quod litteris minoribus signi- ficavimus. Apud Fr: Simplex annotatio tantum. Autographi rationem habere non potuimus et editione v. d. Zahn apertis erroribus correctis usi sumus. Innocentius episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri .. , episcopo Frisin- 2() gensi,1 salutem et apostolicam benedictionem. Si considerarent, ut... relatione multorum, quod2 cum karissimi in Christo filii nostri .. Vngarie3 et. . Boemie reges4 illustres et nobilis vir P., eiusdem regis Boemie natus, dux Austrie,5 fuerint se hactenus tanquam consanguinei affectione mutua prosecuti, nuper inter eos adeo scintilla discordie sufflante inimico humani generis est succensa, ut quos antea familiaris decorabat dilectio et 2:> familiaritas confovebat alterna, tempestatis exagitet spiritus et in profundum vorago iurgiorum absorbeat, dum ad non necessaria bella, sed pernitiosa prorsus, insurgunt et congrediuntur ad invicem invocato, quod nephandius est, auxilio paganorum. Sicque fit, quod eis propria regna* predantibus et depopulantibus... oportunis:2 regibus et duci dirigimus scripta nostra,2 ut ab huiusmodi guerris penitus desistentes* sic ad veram pacem et non fictam 30 concordiam• revertantur, quod exinde apud deum et homines valeant non immerito commendari. Nos enim dilectum filium fratrem Velascum de ordine Minorum, penitentiarium • nostrum, ad partes illas ad reformanda inter 1psos pacis federa destinamos, dantes ei cogendi contradictores et rebelles per excommunicationis in personas et terras ipsorum interdicti sententias plenariam potestatem, non obstante, si eis ab apostolica sede concessum sit, ut in 3:> ipsos seu terras ipsorum non possint huiusmodi sententie promulgari. Quoeirca fraternitat1 tue per apostolica scripta mandamus, quatinus interponens ad predictam pacem efficaciter partes tuas eidem penitentiario des ad id favorem, consilium et auxilium opor- 472 NUM. 278, 279. 1253 IUL. 5. tuna, ita quod proinde tuam diligentiam et sollicitudinem dignis in Domino laudibus commendemus. Datum Asisii 111 nonas iulii, pontificatus nostri anno undecimo. Bulla: teste v. d. Zahn avulsa est. Sk 279. lnnocentius IV. papa [Pfemyslo Otakaro 11.), duci Austriae et Stiriae, et [Ma1·garethae] ducissae, uxori eius, mandat, ut praeposito et conventui ecclesiae in Klosterneuburg castrum Kahlenberg restituant et operam dent, ut Henricus de Liechtenstein, vasalus eorum, eisdem villam Kollnbrunn restituat. 5 Assisii [1253] iul. 5. 10 Apographum saec. XV. M. Fischer teste in archivo monasterii in Klosterneuburg asservatur (B ). Ed: Fischer, Merkwürdigere Schicksale des St. Klosterneuburg, pag. 223 num. 65 (ex B). Reg: Potthast 11, pag. 1239 num. 15045. Apud Fr: Simplex annotatio tantum. Apographi (B) rationem habere non potuimus, quam ob rem editione Fischeri apertis erroribus correctis usi sumus. 15 Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis nobili viro .. ," duci Austrie ac Stirie,1 et nobili mulieri.. ducisse, uxori eius,2 salutem et apostolicam benedictionem. Ad hoc vos Dominus sublimavit, ut diligatis iustitiam et ius suum cuilibet conservetis. Sane petitio dilectorum filiorum prepositi3 et conventus ecclesie sancte Marie de Newnburgk, ordinis sancti Augustini, Pataviensis diocesis, nobis 20 exhibita continebat,4 quod vos castrum de Calnperch ad ipsam ecclesiam de iure pertinens detinetis contra iustitiam occupatum, super quo idem prepositus et conventos vos pecierunt litteris apostolicis excitari. Quocirca nobilitatem vestram rogamus et hortamur attente per apostolica vobis scripta mandantes, quatenus oh reverentiam apostolice sedis et nostram castrum ipsum sine difficultate qualibet restituentes pre- 25 posito et conventui supradictis detis opem et operam efficacem, quod nobilis vir Heinricus dictus de Liechtenstain, vasallus vester, eis restituat villam de Cogelbrunn, quam ipse ad eandem ecclesiam pertinentem eodem modo detinet occupatam. Preces autem ~-------------------·---------------- 278. 1 ) Conrado. - ª) Vide hic et inferius num. 27'1. - 1) Be.la. - ') Venceslaus. - ') Premysl 30 Otakarus 11. 5 10 1253 IUL. 5. NUM. 279, 280. 473 nostras sic adimpleat vestra nobilitas, quod eisdem preposito et conventui assecutis, que optant, nos vobis propter hoc teneamur ad gratiarum uberes actiones. Datum Asisii 111 nonas iulii, pontificatus nostri anno undecimo. Sk 280. lnnocentius IV. papa [Venceslaum l.], regem Bohemiae, hortatur, ut apud [Pfemyslum Otakarum 11.], ducem Austriae et Stiriae, filium suum, et [Margaretam] ducissam, uxorem eiusdem, intercedat in causa, ad quam litterae num. 279 pertinent. Assisii {1253] iul. 5. Autographum in membrana scriptum M. Fischer teste in archivo mon. in Klosterneuburg asservatur (A). Ed: Fischer, Merkwürdigere Schicksale des St. Kloslerneuburg, pag. 224 num. 66 (ex A). Reg: Potthast 1l., pag. 1239 num. 16046. Litterae litteras praecedentes (num. 279) mutatis mutandis sequuntur, quod litteris mino- 15 ribus atque revocalionibus signíficavimus. Apud Fr: Simplex annotatio tantum. Autographi rationem habere non potuimus et editione Fischeri usi sumus. Quo haud {i.rmo adminiculo freti textum litterarum reconstruere ausi sumus. Innocentius episcopus, servus servorum dei, carissimo in Christo filio .. , illustri 2º regi Boemie,1 salutem et apostolicam benedictionem. Ad hoc dilectum filium nobilem virum .. , ducem Austrie ac Stirie,2 et nobilem mulierem. . ducissam, uxorem eius,3 Dominus sublimavit, ut diligant iusticiam... occupatam.4 Quia vero creditur, quod iidem nobiles ad hoc per celsitudinem tuam facilius possint induci, serenitatem regiam rogamus et hortamur attente, quatinus ob reverentiam ipsius sedis et nostram dictos 25 nobiles ad id horteris per tuas litteras5 efficaciter et inducas ita, quod predicti prepositus et conventus inductionem tuam super hoc sibi sentiant fructuosam. Datum Asisii 111 nonas iulii, pontificatus nostri anno undecimo. Bulla: teste Fischero appendet. Sk ------ -··---·---- 30 279. ª) Gemipunctum hic et in/erius supplevimus. 1) Pfemyslo Otalcaro JI. 1) Margaretoe. - ª) Conradi. 4) Petitio non exstat. 280. 1) Venceslao. 2) PremyslumOtakarum 11. 3) Margaretam. •)Verba litlerarum num. 279 mutatis mutandis sequuntur. 1) Litteras ignoramus. 474 NUM. 281, 282. 1253 IUL. 5. - 6. ----------- ---- ------- -----~----- -- - 281. lnnocentius IV. papa fratri Valasco ordinis fratrum Minorum, poenitentiario suo, ad preces [Venceslai l.], regis Bohemiae, et [Pfemysli Otakari JI.], ducis Austriae, filii eius, facultatem concedit, ut cum eodem duce et Margareta, uxore eius, de matrimonio contra canones contracto dispenset. Assisii [1253] iul. 5. Apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine I I I, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 1, lib. X 1, ep. 2 ( R). Ed: CDM 111, pag. 169 num. 194 (ex R). Rodenberg 111, pag. 187 num. 217/I (ex R). ... a Reg: Palacky, Reise, pag. 34 num. 224 (ex R). Reg I, pag. 615 num. 1335. Potthast to JI, pag. 1239 nu1n. 15047 (qui opera antiquiora a Balbino incipiens, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducit). Berger 111, pag. 281 num. 6821 (ex R). RI V. 2, pag. 1384 num. 8629, cf. ibidem V. 1, pag. 1045 ad num. 5560 a. Lit: Novotny l. 3, pag. 848. KK., pag. 159-60. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non 15 potuimus. Fratri Walasco ordinis fratrum Minorum, penitentiario nostro.ª Devotione, quam carissimus in Christo filius noster.. , rex Boemie illustris,1 ad apostolicam sedem habere dinoscitur, promerente ipsum et eius obtentu dilectum filium nobilem virum P., natum eius, ducem Austrie,2 qui tamquam catholicus et devotus princeps 20 paterna imitatur vestigia, prerogativa favoris prosequimur eorumque votis nos favorabiles exhibemus. Cum igitur, sicut ex parte ipsorum fuit propositum coram nobis, idem dux nobilemb mulierem Margaretam, ducissam Austrie, duxerit in uxorem, nos dictorum regís et ducis precibus3 benignum impertientes assensum dispensandi cum predictis coniugibus, ut quarta consanguinitatis et tercia affinitatis linea, qua ·sibi ad 25 invicem attinent, nequaquam obstante in huiusmodi matrimonio licite remanere valeant, plenam tibi concedimus auctoritate presentium facultatem. Datum Asisii 111 nonas iulii, anno XI.º Sk 282. Innocentius IV. papa fratri Valasco ordinis fratrum Minorum, poenitentiario suo, per alias litteras ei facultate data, ut Pfemyslum Otakarum 11., natum [Venceslai l.], ----- ------ -- ---- - --- - ---- - ---- -...·----~- ···- - - ~--·----.. ·-·- ,-. 281. ª) Superscriptio colore rubro scripta R. b) ,nobile' in loco raso eadem manu scriptum R. 1) Venceslaus. - 2) Pfemyslum Otakarum 1l. - ª) Litterae non exstant. ~i() 15 1253 IUL. 6. '"'" r •'f ?8'>~"'L. ••• -- -· 475 regis Bohemiae, et Margaretam, ducissam Austriae, in matrimonio remanere posse dispenset, mandat, ne ad dispensationem huiusmodi procedat, nisi rex el dux iuraverinl se ecclesiae et Wilhelmo, regi Romanorum, astituros et ad requisitionem regis ab eo regalía recepturos esse. Assisii [1253] iul. 6. Apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine I I I, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 1, lib. XI, ep. 3 (R). Ed: CDNI 111, pag. 170 num. 195 (ex R). Rodenberg 111, pag. 187 num. 217 /11 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 34 num. 225 (ex R, erronee ad iul. 4.). Reg l, pag. 615 num. 1336. Potlhast JI, pag. 1239 num. 15048 (qui opera antiquiora a Balblno incipiens, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducil). Berger 111, pag. 281 num. 6822 (ex R). Rl V. 2, pag. 1384 num. 8630, cf. ibídem V. 1, pag. 1045 ad num. 5560 a. Lit: Novotn(J l. 3, pag. 848. Kl{, pag. 160. Quae typis minoribus dedimus, formam litterarum num. 281 sequuntur. Apud Fr: Apographum aliqua ex parle typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. Eidem.ª1 Cum dilectus filius nobilis vir P.,2 natus carissimi in Christo filii nostri .. , regis Boemie illustris,3 dux Austrie, nobilem mulierem Margaritam, ducissam Austrie, duxerit in uxorem, nosque ad eorumdem regis et ducis instantiam4 dispensandi 20 cum predictis.coniugibus, ut quarta consanguinitatis et tercia affinitatis linea, qua sibi ad invicem attinent, nequaquam obstante in huiusmodi matrimonio licite remanere valea11t, plenam tibi concedimusb per alias nostras litteras facultatem:5 mandan1us, quatinus ad dispensationem huiusmodi non procedas, nisi prius dicti rex et dux litteras suas patentes tibi dederint6 et firmaverint etiam iuramento, quod iidem ecclesie et carissimo 25 in Christo filio nostro W., regi Romanorum illustri,7 assistent fideliter et ad eius requisitionem prefatus rex Boemie per se, si poterit, alioquin per nuncios sollempnes et dictus dux personaliter, quando commodec poterunt, ipsius regis Romanorum adhibuntd presentiam, recepturi ah eo regalia eique homagium ligium prestituri. Datum Asisii 11 nonas i11lii, anno XIº. 3() Sk - -- ------ - -- ---- ·-·· ----· ··· -- · -·· --- -··-~·· --·- ... ··-·-···· -..-...·- --· ... ......._ ··-·· - -- ·- --····-·-...·--·--------·-·· -- 282. ª) Superscriptio colore rubro scripta R. - b) ,concedamus' R. d) ita R. e) ,cornode' R. - 1) Sicut in litteris praecedentibus: ,Fratri Valasco ordinis fratrum Minorum, penitentiario nostro.' 2 ) Pfemysl Otakarus I l. 3 ) Venceslai. ') Litterae non exstant. 3) Num. 281. - 35 6 ) C/. inferius num. 290 et Premysli Otakari 11. chartam datam Pragae 1253 nov. 8. (Reg 11, pag. 1 num. 1). 7 ) Wilhelmo. 476 NUM. 283. 1253 IUL. 13. 283. Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Geras ecclesiam in villa [Kostelní] Myslová con/ert. Brunae 1253 iul. 13. Autographum in membrana scriptum in archivo monasterii in Geras asservatur (A). Ed: CDM 111, pag. 170 num. 196. Mayer, Urkunden des Priim. Stiftes Geras, pag. 24 num. 10 (qui opus antiquius, in quo haec charla typis impressa est, affert, ex AJ. Reg: Reg 1, pag. 616 num. 1337. Bohmer, Add. sec., pag. 430 num. 50. Lit: KK, pag. 161. Scriba: P 11 20 a1 destinatarii proprius fortasse. to Dictator: Arnoldus notarius fortasse seu alius notarius ex Austria oriundus. Vide: 11. 1 e, Premysl 11. (X}, 11. 3, Geras (C). Apud Fr: Apographum simplex cum descriptione sigilli a v. d. A. Sedláéek exaratum. Autographi rationem habere non potuimus, quam ob rem imagine phototypica et supradiclo apographo usi sumus. ts Premizl, dei gracia dux Austrie et Stirie et marchio Morawie, universis hanc Iitteram inspecturis imperpetuum. 11 Noscat igitur tam presens hominum etas quam futura, quod nos retribucionis et gracie futurum f1 meritum expectantes ah eo~ cuius ad sui similitudinem providencia nos condidit et redemit, ut here})des faciat regni sui, huius boni non immemores dilectis nobis fratribus claustri sancte Marie in 20 J rerus pro remedio anime nostre et nostrorum remissione peccaminum ecclesiam sitam in villa Mislowicz contulimus Iiberaliter cum universis attinenciis et proventibus ad eandem pertinentibus, quocumque nomine censeantur,. perpetuo possidendam.ª In cuius facti robur, memoriam et cautelam presentero paginara ipsis dari mandavimus sigilli nostri in testimonium karactere communitam testibus eciam, qui aderant, 2s subnotatis, qui sunt: Boscho burchravius Znoymensis,b Zmilo de Belcowe et fratres sui Ratiborius, Jerosius et Marquardus et alii quan1 piures. Actum et datum Brunne per manum nostri prothonotarii magistri Wilhelmi anno Domini MºCCºLIIIº, 111º idus iulii, x1e indiccionis. Sigillum: prior pa.rs tantum sigilli Premysli, iuvenis regis, in filis sericis viridis et glauci colorís 30 fracta appendet. Cf. Sigilla num. 4. sd 283. ª) ,a' ex ,e' in scribendo correxit A. b) ,ZnoYñi' A. 5 1253 IUL. 28. NUM. 284. 477 284. Innocentius IV. papa decano Pataviensi mandat, ut clerico Angelo de Ponte Curvo, qui in ecclesia Wissegradensi receptus sil in numerum canonicorum, praebendam ei debitam conferri curet. Assisii [1253] iul. 28. Apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine I I 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 121", lib. XI, ep. 844 (RJ. Reg: Palack(J, Reise, pag. 34 num. 227 (ex R). Reg 1, pag. 616 num. 1339. Potthast 11, pag. 1240 num. 15070. Berger 111, pag. 450 num. 7709 (ex R). 10 Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum; registrorum rationem habere non potuimus. • • ,1 decano Patauiensi.ª Dilectus filius Angelus de Pontecuruo clericus nobis significare curavit,2 quod cum i11 ecclesia Wissegradensi,b Pragensis diocesis, litterarum nostrarum auctoritate canonice sit receptus in canonicum et in fratrem, 15 decanus3 et capitulum ipsius ecclesie prebendam, que per mortem Vscalci, eiusdem ecclesie canonici, vacavit ibidem, iuxta presentationem litterarum ipsarum sibi debitam Dominico, nato condam Lamberti,e clerico eiusdem diocesis, conferre temere presumpserunt in ipsius A. preiudicium et mandati apostolici iniuriam et contemptum. Quare prefatus A. humiliter a nobis petiit, ut providere sibi super hoc misericorditer 20 curaremus. Nolentes igitur eidem A. in suo iure deesse, qui sumus omnibus in sua iustitia debitores, mandamus, quatinus ipsum A. omnibus in ecclesia ipsa receptis post representationem litterarum ipsarum, per quas idem extitit in ecclesia ipsa receptus, preferens in assecutione prebende, dictos decanum et capitulum tam diu ad providendum ei de communibus proventibus eorundem ad valorem prebende prefate, quam 25 dicto Dominico contulerunt, monitione premissa per censuram ecclesiasticam appellatione remota compellas, donec dictus A. in ecclesia ipsa fuerit prebendara canonice assecutus; non obstante, si dictis decano et capitulo generaliter vel specialiter a sede apostolica sit indultum·, quod suspendi, interdici vel excommunicari non possint per Iitteras apostolicas etc. usque mentionem,4 vel quod non teneantur de dictis communi- 30 bus alicui providere, vel aliqua indulgentia sedis eiusdem sub quacumque forma verborum concessa, per quam huiusmodi provisionis effectus impediri valeat vel differri. 3 -<) Datum Asisii V kalendas augusti, anno XIº. sd ~ 284. ª) Superscriptio colore rubro scripta est R. - b) ,Wissegurdensi' R. - C) ,Lambí' R. t) Alberto. 2) Hoc loco el inferius litteras, de quibus menlio fil, ignoramus. - ª) Engelbertus~ ') Scilicet ,,non facientes plenam et expressam sen de verbo ad verbun1 de indulto huiusmodi mentionem.'' 478 NUM. 285. 1253 IUL. 28. - AUG. 15. 285. l. Innocentius IV. papa abbati de Osek mandat, ne permittat, ut Henricus, marchio Misnensis, cui auctoritate litterarum suarum indulserit, ne quisquam in eum excommunicationis sententiam promulgare valeret, super his indebite molestetur. Assisii [1253] aug. 15. 11. lnnocentius IV. papa abbati de Osek idem mandat, quantum ad Agnetem, marchionissam Misnensem, [Venceslai l., regís Bohemiae, natam,] pertinet. Assisii {1253] iul. 28. ..4.pographa litterarum I et I I inserta sunt duabus chartis Johannis, papae capellani, datis Assisii [ 12531 aug. 23. et 30., quarum autographa (B 1, B 2) nobis haud nota Schunk, in/erius 1<• citatus, aflerl. Editione Schunkii (C 1, C 2) in apographo a Haraldo Schieckel, procuratore archivi publici Dresdensis, benignissime nobis transmisso lantummodo usi nonnisi lectiones I I in annotationibus dedimus, sed 1 et I 1 iam hoc loco intexuimus. Ed: Schunk, Beitrii.ge zur .l\!fainzer Geschichte 11, pag. 329 num. 25 (ex B 1, B 2). Reg: Reg 1, pag. 617 num. 1342 ( I et 11 ex C 1, C 2 ad aug. 15.). Potthast 11, pag. 1242 t:> num. 15090 (1). Dobenecker, Regesta 111, pag. 338, 339 340 num. 2143, 2150 (JI et 1). Apud Fr: Apographum simplex (JI) ex C 2. Innocentius episcopus, etc.,1 dilecto filio abbati de Ossek,ª2 Cisterciensis ordinis, Pragensis diocesis, salutem etc.3 Apostolice sedis benignitas. . . decorare.4 Ut igitur ex speciali devocione, quam ad nos et Romanara ecclesiam habere dinoscitur 20 dilectusb filius nobilis vir Henricus, marchio Misnensisb, favorem apostolicum sibi sentiat accrevisse, auctoritate litterarum nostrarum5 sibi usque ad decennium duximus indulgendum, ut nullus delegatus vel subdelegatus ah eo,c executor aut etiam conservator, auctoritate sedis apostolice vel legatorum ipsius in eumd excommunicationis vele in terram suam interdictie sententiam promulgare valeat absque speciali n1andato 25 sedis eiusdem faciente plenam et expressam de hac indulgentia mentionem. Quocirca discrecioni tue pere' apostolica scripta mandamus, quatenus non permittas eundeml nobilem super bis contra concessionis nostreg tenorem ab aliquibus indebite molestari, molestatores huiusmodi per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, non obstante, si aliquibus de partibus illis, quod excommunicari, suspendi 3(> vel interdici non valeant, a sede apostolica sit indultum. Datum Asisii XVIJlh kalendas septembris,h pontificatus nostrii anno undecimo. Sk --------···-·----- _____.._ -·--·- ,...,....______---- -... ---- ·-- -----·-·... ·-----------........ -·---··---·----------·-··----- - - -··· ····- 285. ª)In C 1, 2 legitur ,Ogget'. b-b) ,dilecta i11 Christo tilia nobilis tnulier Ag11es, marchionissa Misnensis' in e 2. C) In e 2 ,ea' Schunk haud affert. d) In e 2 ,eam'. e-e) In e 2 35 deest. e') ,ipsa' sequitur C 1, 2. f) In C 2 ,eandem' Schunk haud affert. 9) In C 1, 2 legitur ,nostri.' h-h) ,V kalendas augusti' in C 2. i) ,in' legitur in C 1, 2._· 1) Videlicet ,servos servorum dei.' 2) Gemipunctum deesl, 11omen abbatis Wignandus fortasse. - 3) Videlicet ,et apostolicam benedictionem.' 4) Vide Rodenberg 11, pag. XVIII num. 2 cum paucissimis varietatibus. i) Litteras ignoramus. ·•t> 1253 ANTE AUG. 5. NUM. 286. 479 286. Premysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae marchioque Moravíae, Pardusoni, carnerario Olomucensi, villam Vsisko cum omnibus attinenliis et cum his, quae ad beneficiarios pertinere ibidem noscebantur, iure hereditario possidendam confert. => 1253 [ante aug. 5.11 Autographum in membrana scriptum in SAR Olomouc (archivum capituli) asservatur (A). Apographum saec. XIV. exstat i11 Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroméfíz (archivum archiepisc., sign. MK 1) asservato, fol. E VII E V/lv num. 39 (B). Aliud apographum etiam saec. X 1V. exstat in Libro privilegiorum eccl. Olom. membr. in SAR Olomouc 1<• (archivum capituli, sign. E I 2'1) asservato, fol. 12 12v (C). Ed: CDM 111, pag. 172 num. 198 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 617 num. 1341. Kopetzky, Regesten, pag. 116 num. 63. Lit: Lechner, Beitrii.ge zur Frage der Verlii.{Jlichkeit des CDM, pag. 139 (correcturae leclionum CDM). Hruby, Falsa bfevnovská, pag. 121 n. (stilum charlae errore Wilhelmo notario J:> addicit). KK, pag. 162. Fiala, Kanceláf, pag. 169, 179, 200. Dusková, Slechtické archivy, pag. 61. Scriba: P 1I 9 = V 36 = Reinboto notarius. Cf. Exempla script. num. 4. Dictator: Reinboto notarius. Vide: 11. 1 a, Reinboto notarius (5), 11.1 e, Pfemysl 11. (Y}, 11. 4, De chartae apud nobiles 2(• usu (h) . ...4.pud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non tractatum. BIn nomine Domini nostri lhesu Christi amen. BNos dei gracia Premizl, dux Austrye et St)'..rie et marchio Morawie,ª 11 omnibus hanc litteram inspecturis in perpetuum. Quia divina favente clementia in principatu Morauie nostris prelldecessori- 25 bus tamquam heres legitimus successimus oportune, convenit, ut eosb sequentes, qui prosperitati congratulando temporis fI suis fidelibus in hereditatibus et commodisc diversis providebant, et nos nostris temporibus fidelium nostrorum considerantes constanciam inconvulsam ipsis racionabiliter providere curemus. Noverint igitur universi tam presentís temporis homines quam futuri, quod nos attendentes devota ao servitia domini Parduzs, Olomucensis camerarii, dilecti fidelis nostri, que nobis et progenitoribus nostris semper intrepidus preparavit, satis matura deliberaconed intercepta, ne labores sui irremune·rati pertransirent, villam vulgariter Wsische numcupatame de nostra gracia speciali cum omnibus attinentiis suis et cum hiis, que ad camerarium, ad subcamerarium et ad dapiferum pertinere noscebantur ibidem, iure 35 hereditario eidem contulimus possidendam, statuentes, immo firmissime inhibentes, ne quis heredum aut successorum nostrorum hanc nostram donacionem sollempniter factam in irritum revocare valeat vel ipsum vel successores suos in posterum aliquatenus molestare presumat. Et ut hec nostra donacio robur obtineat firmitatis, hanc nostre donacionis paginam sibi et suis successoribus conscribi fecimus et sigilli nostri munimine 480 NUM. 286, 287. 1253 ANTE AUG. 5. - AUG. 5. roborari. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis M°CCºLIIIº coram testibus, quorum nomina subscribuntur: dominus Nicolaus prepositus Olomucensis, Johannes archidiaconus Prerouensis, Johannes decanus Olomucensis, Gregorius canonicus Olomucensis, Prycos burchravius Olomucensis, Beneda vorstarius, Johan- 11es sudarius, Ratiborius dapifer, Smilo burchravius Bethowensis,t Zdezlaus subdapi- s fer, Wolframmus Pincerna, Mikul frater Bochconis, Cvno burchravius de Weuerii, Benes subcamerarius, Gyencho, Cstiborius, Pabian, Mikul, Buz, Nezamisl cum fratre suo Ratiborio, Diuis, Florian, Budizlaus iudex Oppauiensis et alii quam piures, quorum nominibus non est opus. Datum per manum Wilhelmi, tune nostre curie• notarii.' Sigillum: prior tantum pars sigilli Premysli, iuvenis regis, (ut in num. 283) in filis sericis to viridis, fl.avi, rubri coloris aliqua ex parte attriti appendet. Cf. Sigilla num. 4. sd 287. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae marchioque Moraoiae, hospitali ínfirmorum in Olomouc ius patronatus parochiae s. Mariae [in Olomouc] donat. 1s In Olomouc 1253 aug. 5. Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceo, qui in SAR Olomouc (archivum cap. Olomucensis), sign. El 27, fol. 23 23° num. 27 asserva· tur (B). Ed: CDM 111, pag. 171num.197 (ex.B). 20 Reg: Reg 1, pag. 616 num. 1340. Bohmer, Add. sec., pag. 430 num. 51. Lit: KK, pag. 162. Dictator: Conradus, notarius Brunonis, episcopi Olom. Vide: 11. 1 e, Premysl 11. (Z}, 11. 2 b, Conradus notarias (1\1), 11. 3, Olomouc, eccl. capit. (O). 25 Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum, sed arte diplomatica non trac- tatum. Premisl,ª qui et Othacarus, dei gracia dux Austrie et Stirye et marchio Morauie, dilecto sibi Johanni, procuratori hospitalis infirmorum in Olomuz,b suisque successoribus imperpetuum. Pium est, conveniens et salubre preces eorum benigne ac 30 favorabiliter admittere, qui talia, que profectum mortalium, salutem animarum et ·-··-------------------------·-------------- 286. ª) ,Moñi'W' A. b) ,s' loco raso scripta est A. e) ,amodis' A. d) ita A, titulo super .-.. ,e' omisso. e) ita A. 1) ,Bethow' A. g-g) Verba syllabis a se distantibus, ut ultima linea repleretur, scripta sunt A. •) In tentporis notatione mensis et dies non adferuntur; cum autem inter testes Zdislaus cum 35 titulo subdapi/er et in charla proxime sequenti aug. 5. data (num. 287) iam cum titulo dapifer nominetur, chartam ante aug. 5. ponendam esse putamus. 1253 "'\UG. 5. - 16. NUM. 287, 288. 481 honorem dei respiciunt, student efficaciter promovere. Quare cum per venerabilem in Ch1"isto patrem dominum Brunonem, episcopum Olomucensem, et dominum Wilhelmum, notarium nostrum, et dominum Bocekonemc et alios piures curie nostre nobiles et fideles et per te ipsum supplicaveris nobis, ut ius patronatus parrochie 5 sancte Marie conferre curaremusd ad hospitale infirmorum civitatis eiusdem, nos eorum precibus ac tuis desideriis annuentes damus et conferimus liberaliter ob reverenciam Ihesu Christi et beati Anthonii confessoris et pro anime· nostre remedio et salute hospitali predicto ius patronatus ecclesie memorate, ut hoc in ea et alia omnia in temporalibus attinencia perpetuo debeat possidere. Quod autem nullus processu temporis 10 super hac donacione nostra liberaliter et de consensu predicti domini B. episcopi rite facta dubietatis seu frivole questionis scrupulus debeat emergere nullaque possit calumpnia suboriri, presentem paginam in evidens argumentum et ad rei memoriam sempiternam conscribi et sigilli nostri munimine iussimus roborari. Acta sunt hec in Olomuzb anno Domini MºCCºLIIIº, indictione XI presentibus hiis testibus: 1:> domino Brunone Olomucensi episcopo, Bocekone cum fratribus Mikulone et Kunone, Jenchone cum fratre suo Hartlebo, Johanne Pipa, Smilone de Belkow cum fratribus suis Jarosio et Marquardo, Sdeslao de Sternberke dapifero, Wolbramo Pincerna, Pardusone carnerario Olomucensi et fratre eius Sudomiro carnerario/ Brechislauensi,a Pircosio burcravio Olomucensi, Beneda forestario,h quod vulgariter sonat lowci, Blu- 20 done filio Onsonis, Nezamislo, Johanne iudice Olomucensi, Heinrico de Huzek, Otthone de Mesow, Marquardo de Stiria, Calocho de Tulbingen Teuthonicis, Petro provinciali Olomucensi et alio Petro provinciali Brecislauensi,1 Walthero de lbs, Sifrido et fratre eius Gotfrido scriptoribus curie nostre et aliis quam pluribus. Datum in Olomuzb per manum Wilhelmi, protl1onotarii nostri, nonas augusti. 25 Sk 288. Venceslaus l., rex Bohemiae, magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci apud pontem Pragensem [Pragae) villam Jeneé et ius patronatus ecclesiae in Revnice post mortem magistri Conradi, plebani eiusdem loci, canonici Wissegradensis, confert et con- 30 firmat. In Star{¡ Hrádek 1253 aug. 16. Duo autographa exstant in SUA Pragae, quorum primum in archivo Coronae regni Bohemiae (A 1), alterum · valde laesum in archivo Crucigerorum cum stella rubea (A 2) asservatur. Apographum (A 1) exslat in confirmatione Pfemysli I J. sine dato, post mensem novembrem ~·-·------........ ..._ _______ - - - - - - __,,. ·--·- --- ---·--- --------------··- ·--.--· -------- 35 287. ª) Diplomati anteponitur haec inscriplio colore rubro scripla ,Privilegiun1 supe1· collacionem ecclesie sancte Marie in Olomucz' B. b) ,Olóñi' B. e) Ex ,Bockonem' littera ,e' superscripta corr. B. d) ,caí='irn~' B. e) ,Sterbe1·k' B. f) ,cam~ro' B. g) ,Brechislau' B. h) ,forestrario' B. i) .BreciSiau' B. 482 - --- NU~I. 288. 1253 AUG. 16. anni 1253 atque W?le 25. dec. anni 1261 exarala (sign. 11, 28, num. 382}, cuius autographum ibídem asservatur (imago phototypica: Kniha památnl na sedmisetleté zalozeni c. kfizovnikfJ. s cerv. hvézdou, tab. XXXI). Reg: Reg 1, pag. 618 num. 1343. - Koss, ...4.rchiv, pag. 15 num. 10 (ex A 1). Lit: KK, pag. 23 nota l. In tergo chartae A 1 legilur manu saec. X 111. scriptum: ,,Privilegium super ecclesiam in Reveniz et super villam Jenz.'' In tergo chartae A 2 alia manus, quae Crucigerorum registratoris est, annotavit: ,,Privilegium super eclesiam in Zrewenicz'' (B). Scriba A 1: V 80 = destinatarii proprius. Cf. Exempla script. num. 25.A 2: V 81 ~ deslinatarii proprius fortasse, scripturae ductus discerni non possunt. Dictator: Herbordus notarius. Num A 2 ab A 1 argumento aliquantulum differat, discerni non potest. C/. notam d d). Vide: 11. 1 a, Herbordus notarius (H), 11. 3, Crucigeri cum stella rubea (X). 44.pud Fr: Simplex apographum. Wencezlaus, dei gracia quartus Bohemorum rex, omnibus imperpetuum. ..3 10 15 Quia labilis est hominum memoria et infirma, modernorum consuejftudo obtinuit utilis et honesta, ut ea, que fiunt racionabiliter, litterarum debeant testimonioª roborari. Proinde notum esse volumus tam presentibus 11 quam futturis,6 quod nos in remedium anime nostre ac dilecti nobis Hogeri de Vredeberc magistro1 ac fratribus hospitalis sancti Francisci aput pontem 11 Pragensem villam Jens cum omnibus suis 20 attinenciis liberalitate regia duximus conferendam. Preterea ius patronatus ecclesie in Reueniz ac ipsam ecclesiam post mortem magistri Conradi, plebani eiusdem loci, Wissegradensisc canonici, eisdem hospitali ac fratribus contulimus et presentis scripti patrocinio confirmamus. Ut autem hec nostre serenitatis donacio ac confirmacio hospitali ac predictis fratribus rata permaneantb et inconvulsa, super ea presentem paginam 25 conscribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius rei testes sunt: Witigo de Noua Domo, Jerossus, Marquardus de Donewiz, frater Conradus de Wormacia. magíster Symon et magister Conradus phisici nostri et alii quam plures. Datumd in Veteri Castello septimodecimo kalendas septembris,e per manum Herbordi, curie nostre notarii, anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimot tercio.dg 30 Sigillum: Venceslai regis in filis sericis flavi er rubri colorís A 1 conservatum, A 2 illaesum /ere appendet. Cf. Sigilla num. 1, 2. Sk ----- --- - -·----------- - - -- ·------ ---- --- ·-- , - 288. ª) ,testimio' A l. b) ita A l. e) Super ,d' erasus titulus A l. d-d) A 2 ab A 1 in testium formula et in dalo discrepat. Opinionem J. Prafák sequentes, legere possumus fortasse: 35 ,[Datum?] i[n .... ]io [?) terre [?] per [manum] H (? erbordi, curie nostre notar]ii, anno (Domini] ~lºCCº [LIIIº, X] VIº [kalendas septem]bris.' e) Primum ,septp' scriptum eral, inter scribendum si11e rasura corr. A l. f) Primum ,quinquas' scriplum eral, inter scribendum erasum et corr. A l. - ") Scriba primum ,terco' fortasse scripsit, ,o' in ,i' correxit et secundam ,o' addidit A l. 1) Conrado. 40 1253 SEPT. 6. NUM. 289. 483 289.++ Pfemysl Otakarus JI., iuvenis rex Bohemorum, dux Austriae et Stiriae marchionatusque Moraviae gubernator (.sic), ad instantiam monasterii in Bfevnov licentiam dat /orum regium Provodov in locum Police transferendi atque decernit, ut ibídem forum cele:; bretur. 10 15 20 25 ~J() Pragae 1253 sept. 6. Charla autographi instar in membrana scripla in archivo civitatis Police asservatur (B). Apographum insertum est confirmationi Karoli IV., Romanorum regis, datae Pragae 1351 ian. 14. (RI VIII, pag.108 num. 1351), cuius autographum in SUA Pragae (archivum mon. in Bfevnov) asservatur (C). Porro posteriores confirmationes nonnullae illius chartae exstant1 , videlicet Augustini, abbatis monasterii in Bfevnov et in Broumov, data inBfevnov 1661 iun. 29. (D), Leopoldi l., Romanorum imperatoris, data in Laxenburg 1682 maii 6. (E), Karoli VI., Romanorum imperatoris, data ibidem 1728 maii 29. (F), Josephi 11., Romanorum imperatoris, data Viennae 1783 ian. 28. (G) necnon Francisci l., Romanorum imperatoris, data Viennae 1794 febr. 21. (H), quarum autographa in archivo civitatis Pollee asservantur. Apographum ,,sat vetustum'' in collectione Ant. Boéek ( l) nunc latet. Ed: Ziegelbauer, Epitome, pag. 283 (ex B). CDM V, pag. 237 num. 24 (ex 1). Reg: Dobner VI, pag. 23 num. 38. Reg 1, pag. 618 num. 1344. Bohmer, 4.4.dd. sec., pag. 430 num. 52. Schramm, Regesten, pag. 76 ad annum 1253, num. 2. VolkmerHohaus, Urkunden, pag. 15. Lit: Simák, Pfemysl Il. a panstvo éeské, pag. 25 n. 2 (fides chartae). Novotn(J l. 3, pag. 846 n. 2 (ut supra). Simák, Pocátky Broumova, pag. 576 (ut supra). Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána IV, pag. 501 (ut supra). Sebánek, K otázce bfev. fals, pag. 266, 268 9 (deliberatio rei arte palaeographica). Scriba: P 11 21+ = mon. Brevnoviensis proprias, qui non multo post a. 1253 hanc chartam verisimiliter scripsit. Dictator: sincera quadam charla Pfemysli l I. monasterio Brevnoviensi data usus est, cuius tenorem necessitati monasterii accommodavit. Vide: 11. 1c, Pfemysl 11. (AA), 11. 3, Bfevnov-Rajhrad (1). Apud Fr: Simplex apographum. ~ [I]n nomine sancte ac individue trinitatis amen. aPremizl, dei gracia rex iuvenis Boemorum 11 et dux Austrie ac Stirie marchionatusque Morauie gubernator, universis, ad quos presentia pervenerint fl, salutem in vero salutari. Cum temporis mobilitas omnia secum temporalia precipitet, a memoria IJ labentur humana facta, nisi litterali 35 testimonio perhennentur. Notum igitur sit universitati vestre, quod nos domini Martini, venerabilis abbatis, omniumque fratrum suorum in Brevnow deo militantium precibus inclinati quoddam forum regium in provincia Gradcensi constitutum, Prouodov vulgariter nuncupatum, ad Brevnowense monasterium ex donatione legitima nostri avi Premizli,quondam regís illustris Boemorum,patrisque nostri Wencezlai,serenissimi 40 similiter regis Boemorum, pleno iure pertinens,2 in alium Iocum, Poliz nomine, propter maius conmodum et utilitatem uberiorem monasterii Brevnowensis licentiam dedimus 484 NUM. 289, 290. 1253 SEPT. 6. - 17. transferendi; et ut [in loco prenomina]tob in omni quarta feria forum ah omnibus illuc supervenientibus libere cele(bretur, oh remedium anime nostre] in remissionemque peccaminum omnium parentum nostrorum vivorum ac mor[tuorum motu proprio statuere] decrevimus. Preterea donacionem de ipso Poliz per prenominatos illustres reges [monasterio Brevnow]ensi laudabiliter factam cum omnibus suis attinenciis :; infra silvam [Heremic et extra constituti]s, metas eciarn ipsius donacionis et confirmacionis cum omnímoda libertate, sicut i[n privilegiis dictorum] regum plenius continetur,2 confirmamus. Ut autem acta nostra robur obtineant perpetue firmitatis, presentem paginam sigilli nostri munimine fecimus roborari. Acta sunt hec anno gracie millesimo CCLIIIº, datum Prage VIIIº idus septembris per manum domini Wilhelmi, t(• summi notarii curie regís, in presentía horum testium, quorum nomina sunt [hec: Boch]ech castellanus Znoymensis. Jaros castellanus de Lochet, Sdyzlaus marsalcus, Zde(slaus d]apifer, Gallus de Cladzco, Jenez de Bedlin, Johannes frater Rinardi, Herbordus notarius [regis seni]oris et canonicus Pragensis, Jacobus filius Pause canonicus Pragensis. t;, Sigillum: Pfemysli, iuvenis regís, ducis Austriae et Stiriae, de cera fusci coloris, quod in fi.lis serieis probabiliter appensum eral, avulsum et nunc conservatione facta illaesum fere est. C/. Sigilla num. 4, 5. Sk 290. Pfemysl Olakarus 11., [Venceslai l.], regís Bohemiae, filius, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, fratre Valasco, sedis apostolicae legato, requirente promittit se iure iurando obstrictum ecclesiae ac Wilhelmo, Romanorum regi, fi.deliter assíslere velle; .qua de re Innocentium IV. papam certiorem facit. 20 In Krems 12[5]3 sept. 17. 25 Autographum in membrana scriptum in archivo secreto Vatica110 (sign. arm. 2, caps. V111, num. 7) asservatur (A). Ed: Balbín, Miscelanea VIII. pars 1, pag. 5 6 num. VI (ad 1203.J. Lambacher, Osterreichisches lnterregnum, Anhg, pag. 29 num. 19 (qui etiam opus antiquius, in quo haec charla typis impressa esl, aflert). CDM 111, pag. 137 num. 199 (ex A). :i<• Reg: Palacky, Reise, pag. 34 num. 229 (ex A). Reg 1, pag. 618 num. 1345 (err. 1445). Bohmer, Add. sec., pag.. 430 num. 53. RI V. 2, pag. 1720 num. 11664. -------- -------------------...------- ----------- 289. ª) deest B. b) Quae hic et inferius supplevimus, cum membrana destructa perierunt in B, sed in confirmationibus chartae legi possunt. e) Ex C supplevimus, in posterioribus confi.rmalionibus ,Haemi' legitur. 35 1) C/. PA X, col. 510. - 3) CDB 11, pag. 399 num. 367, pag. 430 num. 382. 1253 SEPT. 17. NUM. 290. 485 Lit: KK, pag. 163. Scriba: P l 1 22 = ignotus. Exempla script. num. 38. Dictator: e circulo fratris Valasci fortasse, qui etiam verba litterarum lnnocentii 1V. papae fratri Valasco missarum 1253 iul. 6. (num. 282) repetit. 5 Vide: 11. le, Pfemysl 11. (BB). Apud Fr: Nonnulla apographa simplicia. Autographi rationem habere non potuimus, quam ob rem imagine tantum phototypica usi sumus. Sanctissimo patri et domino Innocentio, divina providentia sancte Romane ecclesie summo pontifici, Otakarus, dei gratia illustris regis Boemie1 filius, 11 dux Austrie 10 et Stirie et marchio Morauie, cum debita reverentia pedum oscula beatorum. Significamus sanctitati vestre, quod nos ad relJquisicionem venerabilis viri fratris Velasci, ordinis fratrum Minorum, penitentiarii et nuntii vestri, promisimus et iuravimus tactis sacrosanctis 11 ewangeliis bona fide et sine ullo malo ingenio in manibus eiusdem nuntii in presentia venerabilium patrum, videlicet Chunradi Frisingensis, Alberti 15 Ratisponensis et Berhtoldi Pattaviensisª episcoporum, presentibus etiam fratre Friderico, guardiano fratrum Minorum de Stein, et fratre Meinhardo, [s]uppriore6 fratrum Predicatorum de Chrems, et etiam sub nostro iuramento paternitati vestre tenore presentium promittimus, quod nos [assistem]usb pernos et nostros cum terris, castris et civitatibus nostris et cum toto posse nostro Romane ecclesie et summo pontifici, 20 qui pro tempore fuerit, et Willhelmo,c illustri regi Romanorum, quamdiu in gratia et devotione eiusdem Romane ecclesie perstiterit, et iuvabimus eum fideliter et sincere et ad ipsius regis requisitionem, quam cicius comoded poterimus, adibimus presentiam eius et recipiemus ah eo regalia et sibi homagium Iigium prestabimus. Et hec omnia, que promisimus et iuravimus in hac parte, servabimus pure et sincere et sine fraude toto 25 tempore vite nostre. In cuius rei testimonium et evidentiam pleniorem presentes litteras sigillis predictorum nuntii ac penitentiarii et episcoporum, guardiani et suppriorisd ac nostro fecimus sigillari. Datum in Chrems XV kalendas octobris, anno Domini millesimo ducentesimo tertio.d Ex septem sigillis: 1) in filis sericis obscure rubri coloris valde laesum et attritum appendet, 3 thelonearius aut procurator, cuiuscumque thelonium vel procurationem rexerit, per totam [ter]ramd nostram audeat predicti hospitalis ministros vel nuncios in thelonio vel exactione alia in civitatibus aut villis, in aquisc aut nemoribus vel in loco alio molestare, set cum integra libertate et tranquilla pace ipsos, si opus habuerint, promoveat et conducat. Quod si q[ui]sd temerarius huiusmodi preceptum nostrum minus observa- 30 verit, iram et indign(a]tionemd nostram se noverit incurrisse. Sigillum: pro iusto Venceslai l. regis sigillo sigillum secretum Antiquae civitatis Pragensis, quod in chartis sinceris ab anno demum 1361 reperiri potest (cf. Vojtisek, O peéetech, pag. 139 nota 16}, e cera rubri colorís in scidula membranacea appendet illaesum, cf. Vojllsek, l. c., tab. 21. 35 Sk -----·---· ------- ···--------- .....,__ -·· ·-- ·-·..-- - - - - - - - · - · ·-- .. _________......___...._....____ 291. ª) ,Boem' B. b) Titulus cum membrnna destructa periit B. e) ,pagis' legitur C. d) Quae uncís clauduntur, cum membrana destructa perierunt B. 1) Mandatum non multum ante Venceslai l. regis mortem poni licet fortasse. Apographum eiusdem saec. XVII. XVIII. in·archivoCrucigerorum (sign. Antiquaregistratura Privilegia)annum 40 1262 exhibet. 2 ) Venceslaus. ª) Vide num. 142. -::> A~1~E 1253 SEPT. 22. """·t r~f ·> eadem regali gloria sublimati, tanto propensius et fortius contra omnes ipsius impugnatores murum defensionis opponere nos debemus. Proinde tuam latere nolumus discretionem, quod Albertus prepositus, quem speciliª cum ecclesia sua complectimur'> affectu, nobis sua lamentabiliter insinuatione declaravit se ecclesiamque suam a fratre suo germano, videlicet Emerammo, contra libertatem per nos et felicis memorie 30 fratrem nostrum Premizel, marchionem Morauie, eidem ecclesie concessam, ut in eius manifeste privilegio continetur,4 spoliis et rapinis, que in grandiasc et homines eorum indesinenter exercet, de cuius auctoritate confisus hoc fatiat,e ignoramus, asseritd indebite molestari. Unde tibi sub obtentu gratie nostre precipiendo mandamos, ut nullius hominum metu territus iam dictum prepositum et eius ecclesiam de nostra 35 confisus auctoritate, quam tibi nostri scripti munimine conferimus.. ab impia tyrannide iam dicti Emeran1mi vel aliorum, si qui sunt vel fuerint, studeas defensare, bannum X marcarum auri in cameram nostram deponendarum, sicut eorum continet privile- ANTE 1253 SEPT. 22. - 1251 M. NOV./1253 SEPT. 22. NUM. 293, 294. 489 gium,1 firmiter observando. Quod si ine nostri mandati exsecutione negligens exstiteris, ipsum bannum nobis a te noveris persolvendum. Insuper volumus, ut montera argenti, qui in territorio prepositi et claustri iam prenominati inventus esse dicitur, quem Emerammus cum socero suo Sifrido contra iura regalia violenter occupantes quibusdam 5 civibus de Brenna vendiderunt, de eorum potestate, qui emerunt et vendiderunt, nomine nostro violenter eripias et defendas et omnem utilitatem eius et ius, quod ad nos pertinere noscitur, dimittas iam dictum monasterium pacifice possidere. Volumus etiam, ut socrum iam dicti prepositi, videlicet derelictam Zemizlay, non obstante eo, quod ad iudicium pertinet Olomucense, auctoritate nostra presentie tue, ubicumque 10 tibi et Alberto iam dicto preposito visum fuerit, iubeas conparere de querelis super hereditatibus, quas Alberto preposito violenter abstulit, de ipsa iudicium et iusticiam exsequendo. Mandamus insuper, ut civibus Brunnensibus insinues nos domum, quam iam sepe dictum monasterium ibidem possidet, ab omni exactione, que in eandem a nobis fit civitatem, liberaliter exemisse volentes, ut iam dictum monasterium plena 15 pace et perfecta. gaudeat libertate et nobis ex eorum orationibus et merito, qui ibi Domino famulantur, Dominus quiete temporum concessa pacem et vitam perpetuam largiatur. Sigillum: in scidula membranae fragmentum tantum sigilli Venceslai l. regís appendet; sigillum parte priore ad chartae tergum vertitur, pars posterior rudis est et imagine carel; alia aliquot 20 minora sigilli fragmenta extra chartam asservantur, in quibus omnibus imago partis tantum prioris apparet. ¡lf.anifestum est sigillum manu malivola tactum esse. Quae res omnium causarum plurimum valet, cur charla pro vera nobis habenda non sil. sd 294. 25 Pfemysl Otakarus I1., dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, beneficiariis suis mandat, ut libertatibus, quibus aliae possessiones monasterii in Velehrad gaudent, etiam homines eiusdem monasterii in villa Zalkovice, in possessionibus apud Bfest, in villis in provincia Preroviensi sitis gaudere patiantur. - {1251 nov. - 1253 sept. 22.}1 30 Autographum in membrana scriptum in SAR Brunae (archivum monasterii in Velehrad) asservatur (A). ...4.pographum saec. XV. exstat in Codice Velehradensi in eodem archivo asservato, fol. 46 (B). - - -----~----------- . ------ - - - - - - 293. ª) ita B pro ,speciali'. b) ,oplectimur' B. e) ita B. - d) post verbum ,asserit' locus rasus B. e) eadem manu eodem atramento superscripsit B. 35 1) Charla notatione temporis carel. Tempus, quo charla orla sil, definire res di/ficillima est, propterea quod argumentum eius valde suspectum est. Quam ob rem eam ad ultimos Venceslai regnantis dies ponimus, quamvis Cunonem Ratiborio, castellano in Veveri, a. fortasse 1253 ineunte successisse sciamus. 2) Venceslalzs. ª) Ratiborio. 4) Vide CDB 111, pag. 147 num. 119. 490 NL1~f. 29-l. -------~---------------------· ·------------ lmago phototypica: Dusková, Velehradsky /alsátor, apud pag. 296 tab. 6. Ed: CDM 111, pag. 161 num. 187 (ex Bada. 1252). Reg: Reg 1, pag. 605 num. 1315. Sebánek, Archivy, pag. 21 num. 125 (ex A). Lit: Dusková, Velehradskú falsátor, pag. 298-299 (defi.nitio scripturae), pag. 306-307 (condiciones, in quibus charla orla est). KK, pag. 155. In autographi tergo manu saec. XI11. ,,super Suchowitz'' scriptum est (A); cui notae altera manus saec. XI1l. X 1V. anteposuit ,,Ottakari marchionis'' et ,,et super silvas, prata, piscationes et alia commoda in Priest respiciencia et libertates, quas habere debent a Prerouiensibus'' addidit (B ). Scriba: P 11 10 = destinatarii proprias. C/. Exempla script~ 11um. 31. Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae in mandati.'> usurpari solebant, utitur. Vide: JI. le, Pfemysl 11. (pag. 19), 11. 3, Velehrad (0). Apud Fr: Apographum simplex parvi pretil. 10 Nos Premizil, deigracia, qui et Otakarus, dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, 15 omnibus hanc paginam inspec(fturis in perpetuum. Cum neminem lateat Welheradensem ecclesiam a piis progenitoribus nostris et nobis fontalem trahere 11 originem, contentos esse volumus orones nobiles Morauie nec non et villicos provintiales hiis servitiis, quibus eadem eclfclesia, proh dolor, nobis cogitur per diversa servicia subservire. Verum quia sepe dicte ecclesie villa in Sukowizt beneficiariis nostris in Preroenseª 20 provincia in quibusdam xenniis indebite cogitur subservire, volumus et mandamus gracie nostre sub optentu, quatenus eiusdem ville homines ea patiamini gaudere libertate, qua gaudent sepe dicte ecclesie hereditates, iuxta summam libertatem2 quocumque loco eidem ecclesie concessam nichil sub celo ah eisdem exigentes; alioquin faciendo oppositum indignationem nostram graviter incurretis, precipientes 2;) vobis nichilominus, ut caveatis, ne de cetero de hoc questionem aliquam vel querimoniam audiamus. Silvas etiam eorum et prata, pascua, piscationes et alia quecumque commodab respicientia villam in Prizt et alias eorum villas in Preroensi provincia sitas omni libertate gaudere patiamini, que eis per privilegia piorum progenitorum nostrorum et nostram clementiam sunt concessa. Sigillum: Premysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in fi.lis sericis fl.avi et rubri coloris maxima ex parte laesum appendet. Cf. S(gilla num. 4,6. sd ________...._·-·----- ... · ~ ------ -- -- - - - _____..____.. ·--·-·- -----·---- --·-- 294. ª) ita A. -- b) ,~moda' A. 30 1) Charla notatione temporis carel, sed ab anno, quo Pfemysl Otakarus primum typario sigilli 35 novo usus est, usque ad diem, quo Venceslaus l. mortuus est, ponenda esse videtur. 1 ) Quod sine dubio ad eam libertatem, quam monasterium in Velehrad per chartam a. 1228 nov. 27. editam obtinuit (CDB 11, pag. 319 num. 321), perlinet. 1243/1253 SEPT. 22. ""·t~' f ')(t-~..._ ...11 ......>. 491 295. Margareta abbatissa et conventus monasterii sancti Georgii Pragae cum consensu et consilio Venceslai l., regis Bohemiae, domui sancti Johannis Hierosolymitani in Strakonice villam Makarov vendunt et pro pecunia inde q11aesita villam Stráíky a domino s Sulislao emunt. f1243 1253 sept. 22.]1 Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Lit: KK, pag. 137. - Sebánek, Ceská listina 1, pag. 147, 148. 10 Scriba: ignotus. Dictator: ignotas. Vide: 11. 3, Praga, monasterium s. Georgii (A), Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (Y). Apud Fr: O. Que geruntur sub testimonioª bonorum hominum, ut in longa posteritatis vivant 15 memoria, perhenflnari debent et voce testium et aminiculo litterarum. Ego namque Margareta, dei gratia abbatissa ecclesie 11 sancti Georgii Pragensis, cum conventu nobis credito factum nostrum ah interitu oblivionis defendendo presentís scripJlti testimonio noticie posterorum transmi[ttim]usb, quod villam nomine Macharov, prediis nostris non adiacentem et minorem questum ecclesie nostre prestantem, Cruciferis 20 de Straconic vendidimus pro sexaginta tribus marcis ac pro eadem pecunia aliara hereditatem dictam Straske prope Vzt iacentem a legitimo possessore domino Sulizlao emimus nullo legitime reclamante. Hec itaque villa, quoniam nobis in liberum ius possidendi et integram potestatem utendi transivit, ne impiorum calumpnia super facto hoc nos lacescere presumat,c set prefata possessio Christo conservante inconcussa 25 et inconvulsa permaneat, de consensu et consilio Wenceslay, gloriosi regis Boemorum, legitimo iuris contractud presens emptio celebrata est. Ut autem presentese littere vigore veritatis confirmate incunctanter a posteris perspiciantur,t tam nostri quam conventus nobis comissia sigilli appensione munivimus.h Sigilla: ex duobus sigillis, quae in corroborationis formula annuntiantur, fragmentum tantum 30 unius sigilli in scidula membranacea restat, ex quo cognosci non potest, utrum ad sigillum conventus s. Georgii, an ad sigillum Margaretae abbatissae pertineat. sd 295. ª) Scriba primum ,testimonium' scripsit, sed ,um' in ,o' radendo correxit A. b) Quae uncís clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt. e) ,at' in loco raso scriptum est A. d) ,u' 35 in loco raso ex ,o' fort~se corr. A. e) ,pre' in loco raso fortasse atramento obscuriore scriptum est A. f) ,iciantur' in loco raso fortasse atramento obscuriore scriptum est A. ª)ita A. h) Charla versimiliter finita non est, nam. locus vacuus, qui post scripturam restat, notam temporis et nomina testium ibi supplenda fuisse testatur. 1) Charla nota temporis carel, sed ab anno, quo hospitales. Johannis Hierosolymitani in Strako- 40 nice fundatum est, usque ad diem, quo Venceslaus l. mortuus est, ponenda esse videtur. 1241 ANTE FEBR. tt.-MART. 10. NUM. 296, 297. 493 298. Otto, dux [Bavariae], Gregario IX. papae scribit de [Vencesla-o l.], rege Bohemiae, mentionem faciens. 1 - [1241 ante /ebr. 11.]2 Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. X V1. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 42v (E). Ed: Oefele, RBS 1, pag. 799 (ex E). Hofl.er, Albert ·von Beham, pag. 26. HuillardBréholles, Historia diplomatica V. 2, pag. 1094. lt• Reg: Reg 1, pag. 472 num. 1016. RI V. 2, pag. 1674 num. 11312. 15 Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 142, 146. Novotny l. 3, pag. 713 (rei explicatio). Apud Fr: Apographum simplex. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 297. Henricus, landgravius Thuringiae, palatinus Saxoniae, Henrico, duci Brabantiae, de invasione Tartarorum in nonnullas terras /acta necnon regno Bohemiae imminente scribit.1 - 1241 mart. 10. 20 Apographa teste Liebermanno in aliquot codicibus mnscris opera Mathei Parisiensis continentibus in eius editione (vide inferius) accuratissime enumeratis exstant. Ed: Fejér, CDH IV. 1, pag. 230, VII. 1, pag. 275 num. 229. Luard IV, pag. 109 ss. Liebermann, Math. Paris., pag. 206 (in nota) (qui omnia huc spectantia mnscra respicit et antiquiores editiones, in quibus hae litterae typis impressae sunt (vide pag. 104 ss), affert). 2:> Reg: CDM 111, pag. 7 num. 10. Palack(J, Mongolen Einfall, pag. 374 num. l. Reg 1, pag. 472 num. 1017. CDS VII. 1, pag. 245 num. 666. RI V. 2, pag. 1674 num. 11315.- 296. 1 ) Expresse dicitur: Rex Boemiae, consanguineus suus, si ulciscitur iniuriam, ignominiam illatam a duce Austriae [Friderico 11.] et marchione Mysiae [Henricoj, non esse contra negotium, sed pro eo. Nec moveant eum litterae [litterae non exstant], quas ipse et rex misere pro 3<> Friderico sub suis sigillis, petentes pro concordia et pace ipsius. Licet enim ipsi litteras dederimus, non tamen voluntatis nostrae fuit, ut illas exaudiretis aliqualiter. 2) Epistula ante·datum litterarum sequentium Alberti Bohemi ad papam missarum (RI V. 2, pag. 1674 num. 11313) ponenda est. 297. 1 ) Expresse dicitur: Super quibus tam per nuncios proprios, quam per [ Venceslai l.], 3:> regis Boemie, dilecti consanguinei nostri, plenius certificati et vocati sumus, ut in ipsius succursum et fidelium defensionem festinanter accingamur. Veraciter enim et plene nobis constat, quod eadem gens Tartarorum circiter octavas Pasche [circiter apr. 7.] terras Boemiorum crudeliter et impetuose invadet, quibus si non subveniatur tempestive, stragem facient inauditam. Litterae eiusdem tenoris teste Math. Paris. missae sunt [Wilhelmo], episcopo Parisiensi, a [Henrico], duce 4() Brabantiae, necnon [Henrico], regí Angliae, a [Conrado], archiepiscopo Coloniensi; litterae non exstant, cf. CDM 111, pag. 7 num. 12 et notam in Reg superius cit. 494 NUM. 297, 298, 299. 1241 MAR1,. 10. - M. MART. EX./APR. IN. ----------------------·--- Dobenecker, Regesta 111, pag. 162 num. 964 (qui nonnulla opera antiquiora, in quibus hat litterae typis editae seu tractatae sunt, aflert). Lit: Vide apud Dobeneckerum superius citatum. Novotn(¡ l. 3, pag. 726 nota 2 (de dato litterarum). KK, pag. 8. Apud Fr: Simplex apographum. Cum apographorum lilterarum rationem habere non posse- 5 mus, editione Liebermanni tantwn usi sumus. Sk, sd 298. [Albertus Bohemus] ad Gregorium IX. papam litteras [Venceslaum l.], regem B ohemi ae, attinentes1 scribit. Landshuti 1241 mart. 27. Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. XVI. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 41" (E). 10 Ed: Oefele, RBS 1, pag. 797 (ex E). Hofler, Albert vo11 Beham, pag. 27. Huillard-Bré- t5 holles, Historia diplomatica V. 2, pag. 1110. Reg: Reg 1, pag. 476 num. 1020. CDS V JI. 1, pag. 247 num. 570. RI V. 2, pag. 1676 num. 11320. Koch-Wille, Regesten, pag. 26 num. 462. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 146. Novotn(J l. 3, pag. 713 (rei explicatio). Apud Fr: Apographum simplex. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, 20 imagine phototypica eiusdem tantum usi sumus. Sk, sd 299. [Henricus], landgravius Thuringiae et Saxoniae comes palatinus, [Henrico], duci Brabantiae (Barbanie) et Lovaniae (Bononie), de invasione Tartarorum scribit 25 de Bohemia mentionem faciens.1 - [1241 m. mart. ex. - apr. in.)2 298. 1) Expresse dicitur: Litterae de concilio missae regi Boemiae et quibusdam aliis principibus delatae [e/. CDB 111, num. 246 et 266] tarde seroque reddit~ adeo, utaddefinitum concilii diem nuncios absolvere suos non potuerunt tam brevi. Quicquid ibi decretum, amplexuros re- 30 gem et ducem {ducem Bavariae scilicet] ac suos. Si legatus a latere mittatur, ut desiderant principes, rem esse confectam; quod si antefactum fuisset, iam diu optatum ftnem res consecuta esset. Petit maxime, ut per mare et Vngariam mittat legatum de cardinalibus; vult ei in Vngaria occurrere ex parte ducis Bawariae, domini sui, et amicorum suorum et procurare, quod rex Boemiae et ille H[enricus], christianissimus princeps Poloniae, [in margine adnotatur: filius Haed- 35 wigis] Vngariae contigui, sibi occurrere personaliter festinabunt. 299. 1) Expresse dicitur: Et ut muJta paucis perstringamus, cum dicti homines Tartari vocati totam Russyam et Polomiam usque ad confinia regni Boemie et partem mediam regni Ungarie penitus destruxerunt et quasi subito civitates intraverunt et principes in medio civitatis suspenderunt. 2) Litteras hoc loco intexuimus opinionem nonnullorum virorum doctorum, 40 qui de hac re disseruerunt (vide Lit), sequenles. 1241 M. MART. EX./APR. IN... APR. 10. NUM. 299, 300. 495 Apographum praebet Liber additamentorum fratris Mathei Parisiensis in codice mnscro (leste Liebermanno) Musei Britannici Cottoniano Nero D 1 asservalus, fol. 86 (11). Ed: Luard VI (Additamenta), pag. 76 num. 47 (ex B). Liebermann, Math. París., pag. 206 (in nota). 5 Reg: CDM 111, pag. 8 num. 14. Reg 1, pag. 476 num. 1021. Aronius-Dresdner, Regesten zur Gesch. der Juden, pag. 227 num. 530. RI V. 2, pag. 1675 num. 11318. Dobenecker, Regesta 111, pag. 163 num. 965. Lit: Wolff, Gesch. der Mongolen, pag. 172. Bachfeld, Die Mongolen, pag. 16. Novotny J. 3, pag. 725 (reí explicatio). KK, pag. 9. 10 Apud Fr: Annotatio simplex. Apographi rationem habere non potuimus, editione Liebermanni tantum usi sumus. Sk, sd 300. Frater Jordanus, ordinis fratrum Minorum, vicarius provinciae Poloniae, {et A., is custos}1 Pragensis (Pringensis) conventus, cum /ratribus de invasione Tartarorum relationem facit res Bohemicas attingens.2 Pragae (Pyng) 1241 apr. 10.1 Apographum praebet Liber additamentorum fratris Mathei Paris. in cod. mnscro (teste Liebermanno) Musei Britannici Cottoniano Nero D 1 asservatus, fol. 86 (B). 20 Ed: Luard VI (Additamenta), pag. 80 num. 49 (ex Bada. 1242). Liebermann, Math. Paris., pag. 209 (in nota). Reg: Palack(J, Mongolen Einfall, pag. 374 num. 2. CDM 111, pag. 8 num. 13. Reg 1, pag. 478 num.1024. CDS VII. 1, pag. 261 num. 571. RI V. 2, pag. 1676 num. 11324. MGF l. 1, pag. 1 num. 1. 2;> Lit: N ovotny 1. 3, pag. 734 in nota 3 (rei explicalio). K K, pag. 9. Apud Fr: Annotatio simplex. Cum apographi rationem habere non possemus, editione Liebermanni iantum usi sumus. Sk, sd 300. 1 ) Auct. lit. num. 308 textus restitutus est, nomen ignoramus. ') Expresse dicitur: ... 3() tamen de hiis, quae in nostra provincia acta sunt, certius describimus, quia iam pene tota Polonia ab eisdem nacionibus barbaris crudeliter deleta, qui nulli hominum etati, conditioni vel sexui deferentes, sed cunctos in ore gladii consumentes et loca deo sacrata prophanantes iam sunt in foribus Alemannie et Boemie, similia nobis et ceteris christianis, nisi deus restiterit, peracturi. ... Noveritis etiam, quod iam 5 conventus Predicatorum et due custodie de fratribus nos- 35 tris sunt penitus destructe, habentes plus spacii te1·re in aquiJone quam Tuscia et Lumbardia; inimici debacantur, tribus custodibus superstitibus, una tamen custodia, immo fere duabus, evasis. De tercia vero, que Boemia dicitur, egressus est rex [Venceslaus l.] in occursum cum innumera multitudine excercitus; sed in deo victoria est. ª) In B annus 1242 erronee affertur. 496 NUM. 301, 302. 1241 APR. 10. 301. Otto, palatinus comes, dux Bavariae, Gregorio IX. papae scribit nonnulla de [Venceslao l.], rege Bohemiae, aflerens.1 - 1241 apr. 10. Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in codice mnscro 5 chartaceo saec. XVI. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 4Jv (E). Ed: Oefele, RBS 1, pag. 797 (ex E). Hofl.er, Albert von Beham, pag. 27. HuillardBréholles, Historia diplomatica V. 2, pag. 1111. Reg: Bohmer, Wittelsbachische Reg., pag. 20. Reg 1, pag. 477 num. 1022. RI V. 2, 10 pag. 1675 num. 11322. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 146, 152. Novotn(J l. 3, pag. 713 14 (rei expli- catio). Apud Fr: Apographum simplex. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. t5 Sk, sd 302. Albertus [Bohemus] [Philippo, electo] episcopo Ferrariensi, aliisque scribit mentiones de Bohemis et de [Venceslao l.], rege Bohemiae, faciens.1 - 1241 apr. 10. 20 Epislulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in codice mnscro chartaceo saec. XVI. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 42 (EJ. 301. 1 ) Expresse dicitur: Si anno priore et praesenti ad crebram petitionem, litteris et nunciis [litteras ignoramusj, suam et consanguinei sui W., regís Boemiae, legatus datus in AJamannia 25 fuisse, negotium suum et ecclesiae iam fine quieto gauderet. ... Nos cum rege Boemiae, qui respecto negocii pauci sumus, cogemur desperare omnino et facere, quae postmodum non potenmt revocari. . .. Consulit quoque Albertus, iuxta preces ducis et regis mittat legatum cardinalem {vox ,cardinalem' in margine scripta est]sine mora; quod si fecerit, omnia negotia ad voluntatem papae terminabuntur. 30 302. 1 ) Expresse dicitur: Aperit populos Hyrcaniae ac Scythiae in turma una cum gente {ab ,in turma' usque ,gente' lectio incerta est], qui vulgo Tartarí vocantur, fines Vngariae intrasse, totaliter christianismum demolituri. Oh hoc legatum Teutonici, Boemi, Poloni, Vngari sitiunt, ut eius auxilio populus is pellatur finibus. . .. Ait regem Boiemiae et Otonem, ducem Bauariae, sub suo sigillo solum scribere passim [lectio incerta est]amicis per Italiam (cf.num. 296 et num. 304). 35 1241 APR.10. - M. APR. NUM. 302, 303, 304. 497 Ed: Oe/ele, RBS 1, pag. 798 (ex E). Hofl.er, Albert von Beham, pag. 28. Reg: Reg 1, pag. 478 num. 1023. CDS VII. 1, pag. 251 num. 572. RI V. 2, pag. 1676 num. 11323. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 148. - Cf. CDB 111, num. 256. 5 Apud Fr: Apographum simplex. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 303. Otto, dux Bavariae, comes palatinus Rheni, Sibotoni, episcopo Augustensi, de 10 Tartarorum invasione scribit ea, quae ad Bohemiam et [Venceslaum l.], regem Bohemiae, attinent, commemorans.1 Apud Strubingium 1241 apr. 11. Apographum praebet testimonio MGH CC 2, pag. 322 nota 1 codex membranaceus saec. XIII. bibliothecae universitatis Oenipontanae num. 187, fol. 7° (B).1 15 Ed: Hormayr, Goldene Chronik, pag. 70 num. 11 (ex apographo Boluneri). Reg: Bohmer, Briefe, pag. 116· (ex B). Bohmer, Wittelsbachische Reg., pag. 20. Reg 1, pag. 479 num. 1025. CDM VII, pag. 727 num. 76. CDS VII. 1, pag. 251 num. 673. - RI V. 2, pag. 1676 num. 11325 (qui opus antiquius, ubi hae litterae typis impressae sunt, aflert). 20 Apud Fr: Apographum simplex ex Hormayro descriptum. Cum apographi B rationem habere non possemus, editione Hormayri tantum usi sumus. Sk., sd 304. [Albertus Bohemus] ad Gregorium de Montelongo, nuntium papae per Lombardiam, 25 apostolicae sedis legatum, scribit mentionem de [Venceslao l.], rege Bohemiae, faciens.1 - [1241 m. apr.]s 303. 1) Expresse dicitur: ... gens barbara Tartarorum ... fines regis Boemie ·hostiliter iam • est adgressa. lpse vero rex Boemie cum universis baronibus ac popularibus terre sue cruce 30 signatus invocato nostro et omnium amicorum suorum auxilio, maxima multitudine hominum collecta, cum ipsis congressurus Quasimodo geniti [id est 7. apr.] iter arripit, qui si forte, quod deus avertat, devictus fuerit, destructionem totius non inmerito poterimus Alemanie formidare. Exercitus autem hostium antedictorum protenditur in tres partes . . . secundus Boemiam ....- 1) Apographum -ut in B dicitur- e quadam copia vidimata a fratribus Minoribus Augustae sine 35 dato descriptum est. 304. 1) Expresse dicitur: Oto, dux Boiorum, rex Boemiae adh~sere ecclesiae. - 1) Litteras hoc loco intexuimus respicientes, quae in CDB 111, num. 255 dicuntur. 498 NUM. 304. 305,306. 1241 M. APR... M. APR./MAIO. Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. XVl. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorwn tom. X, /ol. 37v (E). Ed: Oefele, RBS 1, pag. 793 (ex E). Hofl.er, Albert von Beham, pag. 24 (ad annum 1240). Reg: RI V. 2, pag. 1672 num. 11300 (ad 1240 ante oct.). Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 148..9. CDB 111, num. 255. In num. 302 revocatio ad aliam epistulam ab Alberto ad Gregorium de Montelongo datam inve.. nitur. Apud Fr: Copia simplex. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. 10 Sk,sd 305. [Albertus Bohemus] Gregario IX. papae scribit de matrimonio {Vladislai], filii { Venceslai l.], regís Bohem iae, et de eodem rege Bohem iae mentionem faciens.1 Landshuti 1241 maii 6. 15 Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. XVI. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 42v (E). Ed: Oefele, RBS 1, pag. 798 (ex E). Hofl.er, Albert von Beham, pag. 30. Reg: Reg 1, pag. 481 num. 1029. CDS VII. 1, pag. 264 num. ó76a. R1 V. 2, pag. 1676 20 num. 11330. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 162. ..4.pud Fr: Apographum simplex. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 2s 306. Venceslaus l., rex Bohemiae, auxilium contra Tartaros invocat.1 - [1241 m. apr. - mai.]1 306. 1) Expresse dicitur: Expensas in nuntiis conmemorat pro matrimonio fllii regis Boemiae circa [Fridericum], ducem Austriae, se a nullo uno denario relevatum.... Vngariae, Boemiae 30 reges Polonosque per [deest in mnscro} Cumanos cum Scytharum natione, quos Tartaros vulgariter vocant [,vocat' legitur in mnscro] infestari ac destruí in totum. 308. 1) lnter alia expresse dicitur: ...Tartari omnem Poloniam preoccupáverunt et nulli tam seni quam juveni, quin eum occiderent, pepercerunt; et [Henricus], dux Polonorum, sororius noster, cum ipsis conflictum habuit et ipsum cum multis occisis penitus devicerunt et jam 35 terre nostre terminos invaserunt. Quod nos cavere volentes, in terminos terre nostre convocatis militibus nostris ipsorum adventum volumus expectare.... Ducem etiam jam dictum in castro Ligentze obsederunt, quod distat vix duodecim miliaria a Gubin. 1 ) Litteras hoc loco intezuimus conununem opinionem nonnullorum virorum doctorum, qui de hac re disseruerunt, sequemes. 1241 M. APR./MAIO. NUM. 306, 307. 499 Apographum litterarum seu potius dictaminis praebet testimonio MGH CC 2, pag. 322 n. 1 codex membranaceus saec. XIII. bibliothecae universitatis Oenipontanae num. 187, fol. 4 (B). Ed: Bohmer, Briefe, pag. 110 (ex B). Hormayr, Goldene Chronik, pag. 66 num. 4 (ex apographo Boluneri). Reg 1, pag. 480 num. 1027. CDM VII, pag. 727 num. 77. 5 Reg: CDS VII. 1, pag. 253 num. 575. RI V.2, pag. 1676 num. 11328. Lit: Wolff, Gesch. der Mongolen, pag. 171, 199. Strakosch-GrassmaIUl, Der Einfall der Mongolen, pag. 45. Bretholz, Talaren in Miihren, pag. 59. Novotn(J l. 3, pag. 730 n. 2 (rei explicatio; ibidem etiam alii auctores antiquiores citantur). Apud Fr: Apographum simplex ex Hormayro descriptum. Apographi B rationem habere non 10 potuimus, Hormayro tantum usi sumus. Sk, sd 307. [Venceslaus l.], rex Bohemiae, ignotum quendam1 de statu et processu Tartarorum, nominatim quod ad Moraviam2 attinet, certiorem jacit auxiliumque petit. 15 [1241 m. apr. mai.]8 Apographum exstat sive exstabat in fragment.o libri formarum bibliothecae Palatinae Maguntinae teste Palackg, Mongolen Einfall, pag. 376 (B). Ed: Schannat, Vindemiae, pag. 204 num. 51 (ex B)'. Stenzel, SRS 11, pag. 462 num.1 (qui opus antiquius, ubi hae litterae typis impressae sunl, aflert). Palack(J, Mongolen Ein- 20 fall, pag. 375 num. 3.. Reg: CDM 111, pag. 9 num. 23. Reg 1, pag. 481num.1028. CDS VII. 1, pag. 2ó4num. 578. RI V. 2, pag. 1676 num. 11329. Lit: Bretholz, Talaren in Miihren, pag. 47 num. 1 (rei explicatio). Novotn(J l. 3, pag. 732 cum nota 3 (nonnullos auctores, qui has litteras tractaverunt, affert). KK, pag. 13. 25 Apud Fr: O. Cum apographi B rationem habere non possemus, editione v. d. Palackg usi sumus. Sk, sd 307. 1) Fortasse (opinione Palackg, Bretholz, Novotng) Fridericum 11. imperatorem aut Conradum, filium eius.. Ad haec vide notam 4. 2 ) Expresse dicitur: ... pars autem exercitus ... ad partes Moraviae, terrae nostrae, iter convertit et adeo bestialiter et horribiliter eam devastat, 3o ot etiam gladius eorom nullius parcat vitae sine difterentia sexos, aetatis et conditionis. Si quidem tempore, quo fuerunt in Polonia, nos cum exercitu nostro vicini fuimus duci adeo, quod eum die sequenti, postquam occubuit, cum omni virtute nostra contingere poteramus: ipse autem, proh dolor, nobis inconsultis et irrequisitis cum ipsis congressos, ex qua re miserabiliter est occisos. Quo experto ad metas Poloniae cum exercitu processimus, volentes die crastina de ipsis divino 3:l mediante auxilio condignam sumpsisse vindictam. Sed iidem proposito et intentione cognitis, fugam dederunt et fluviis magnis et rapidissimis, quos transierunt, non obstantibus naturali die solo in progressu XL {!] milliarium expleverunt. Et sic, ut praedictum est, in terram nostram Moraviam diverteront; ubi moram trahentes, maxima et intolerabilia nobis damna inferunt incessanter, a maximo usque ad minimum cum mulieribus et parvulis iugulantes, claustra nobilia 40 destruxerunt et monachos plurimos occiderunt. 3) Litteras hoc loco intexuimus ea respicientes, quae Novotny (vide Lit) disseruit. ') lbidem cf. litteras Conradi, fi.lii Friderici imperatoris, ex eodem mnscro desumptas, quae per litteras Venceslai l. provocatae esse videntur; de rebus Bohemicis tamen nullam mentionem faciunt. Litterae Conradi typis postremo editae sunt in MGH CC 2, pag. 441> num. 336. Vide etiam extracta: CDM III, pag. 10 num. 24. Reg 1, pag. 486 num. 1036. 500 NUM. 308, 309. 1241 M. MAIO. 308. Frater Jordanus, viceminister fratrum Minorum Bohemiae et Poloniae, et frater A.,1 custos Pragensis (Prangensis) et guardianus ibidem, cum conventu Henrico, duci Brabantiae, de invasione Tartarorum scribit res, quae [Venceslaum l.], regem Bohemiae, Bohemiam et Moraviam tangunt, commemorans.2 - [1241 m. mai.]3 Apographum praebet Liber additamentorum /ratris Mathei Parisiensis in cod. mnscro (teste Liebermanno) Musei Britannici Cottoniano Nero D 1 asservatus, fol. 87 (B).' Ed: Luard VI (Additamenla), pag. 83 num. 51 (ex Bada. 1242). Liebermann, Math. Pa- ... •> rís., pag. 208 (in nota). 10 Reg: CDM 111, pag. 8 num. 15. Reg 1, pag. 485 num. 1033. CDS VII. 1, pag. 265 num. 579. RI V. 2, pag. 1677 num. 11336. MGF l. 1, pag. 1 num. 2. · Lit: Palacky, Mongolen Einfall, pag. 375 (ultimam enuntiationem - vide n. 1 - additam esse putat). Bretholz, Talaren in Miihren, pag. 47 (reí explicatio). Demel, Krdl Václav J., pag. 322 (sinceritatem litterarum in dubium vocat). Novotn(J l. 3, pag. 728 n. 4,734 cum 15 n. 3 (reí explicatio, ibídem alii antiquiores auctores citantur). KK, pag. 10. Apud Fr: O. Cum apographi rationem habere non possemus, editione Liebermanni tantum • usi sumus. Sk, sd 309. Conradus, episcopus Frisingensis, [Henrico} episcopo et capitulo ·Constantiensi de invasione Tartarorum refert mentionem de [Venceslao l.), rege Bohem iae, jaciens.1 - [1241 m. mai.]z 20 Apographum praebet testimonio MGH CC 2, pag. 322 n. 1 codex membranaceus saec. XIII. 25 bibliothecae universitatis Oenipontanae num. 187, fol. 7 (B). 308. 1) Nomen ignoramus. 2 ) Expresse dicitur: Eliminato quidem dicte Hungarie rege {Bela] et principali duce Polemie [Henrico] cum multis milibus interfecto, quos immunitos invenerunt, infra breve tempos non solum in predictis terris, verum sed et in marchiis, maxime ad regnum Boemie pertinentibus, cedem maximam perpetrarunt, magis in illa sua victoria dolo 30 quam strenuitate vincentes; ... Et ante Ascensionem Domini {maii 9.] Moramiam intraverunt, ubi commorantur. 8) Litteras hoc loco intexuimus auctoritate RI freti. ') Apographum e copia in litteris fratris G., guardiani /ratrum Minorum Coloniae, inserta descriptum esse dicitur. 309. 1) Expresse dicitur: Nova talia emerserunt, quamvis nondum certa veritate confirmata, scilicet quod [Venceslaus l.], rex Boemie, qui cum quadraginta millibus armatorum et sexcentis 3á millibus [sic pro militibus] Teutonicorum venerat obvius Tartarorum genti, ex consilio {Belae], regis Hungarie, secessit, timens ex insultatione ipsor11m valida et inexpugnabili scandalum irremediabile ac mortis periculum evenire. Ad hec fama insonuit, quod cum septem habeant exercitus distinctos, tres exercitus eorum Danubium violenter transierunt. 2 ) Auctoritate RI freti litteras hoc loco intexuimus (vide in apparatu). 4.f• 1241 M. 1\l.~10 .. IUN. 19. NUlf. 309, 310, 311. 501 Ed: Hormayr, Goldene Chronik, pag. 70 num. 10 (ex apographo Bohmeri). Wenzel, CDA l. 7, pag. 141 num. 84. Reg: Bohmer, Briefe, pag. 116 (ex B). Reg l, pag. 486 num. 1035. RI V. 2, pag. 1677 num. 11337. Ladewig-Miiller, Regesta ep. Constantiensium 1, pag. 177 num. 1537. 5 Lit: Wolff, Gesch. der Mongolen, pag. 202. Novotn(J l. 3, pag. 742 n. 1, pag. 743 n. 1 (reí explicatio; ibidem etiam alii auctores antiquiores citantur). 10 Apud Fr: Apographum simplex ex Hormayro descriptum. Apographi B rationem habere non potuimus et editione Hormayri tantum usi sumus. Sk, sd 310. Friderícus, dux Austriae, Conrado, filio Friderici imperatoris, de devastatione variarum terrarum, nominatim regni Bohemiae, per Tartaros /acta scribit mentionem de [Venceslao l.], rege Bohemiae, /aciens.1 Viennae [1241) iun. 13.1 15 Apographum praebet testimonio MGH CC 2, pag. 322 nota 1 codex membranaceus saec. XIII. bibliothecae universitatis Oenipontanae num. 187, fol. 6 (B ). Ed: Bohmer, Briefe, pag. 114 (ex B). Hormayr, Goldene Chronik, pag. 65 num. 2 (ex apographo Boluneri). Huillard-Bréholles, Historia diplomatica V. 2, pag. 1216. Reg: Reg 1, pag. 488 num. 1041. RI V. 2, pag. 1679 num. 11349 (qui opus antiquius, ubi 2<) haec epistula typis impressa est, affert). Dobenecker, Regesta 111, pag. 165 num. 975. 25 Lit: Strakosch-Grassmann, Der Einfall der Mongolen, pag. 136. Bretholz, Talaren in Miihren, pag. 50 (rei explicatio). Apud Fr: Apographum simplex ex Hormayro descriptum. Cum apographi B rationem habere non possemus, editione Hormayri tantum usi sumus. Sk, sd 311. Gregorius IX. papa [Egilolpho], abbati in Heiligenkreuz, mandat, ut contra Tartaros, qui post regnum Hungariae invasum et pro magna parte occupatum Bohemiae et Theutoniae regna invadere moliantur, verbum crucis praedicet. 30 Laterani [1241] iun. 19. 310. 1 ) Expresse dicitur: Et quia de statu et processu necnon et actibus Tartarorum, per quos regnum Hungarum versus partes Boemie ascendendo per Danubium est depastum et in desolationem transisse dinoscitur generalem, vestra desiderat sinceritas edoceri. . . . De statu vero regni Hungarici et regum, quorum est exterminium et eiectio manifesta, necnon de singulis, 35 que rex Boemie sustinuit per Tartarorum rabiem et insultus, per ipsos principes, qui hujusmodi turbinis intemperiem sunt experti, poteritis lucidius informari.... Alios principes per destructum regnum Boemie, Saxones, Misnenses, Turingenses descendere facientes, . . .. 2) Litleras hoc loco inlexuimus communem opinionem sequentes. 502 NUM. 311, 312, 313. 1241 IUN. 19. - M. IUN. Apographum exstat in Gregorii IX. registrorum volumine VII, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 84v, lib. XV, ep. 90 (R). Aliud apographum non integrum teste Hofl.ero in cod. mnscro chartaceo saec. XIIl. ,,Registrum epistolarum Alberti Bohemi'' communiter appellato Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 2574b), fol. 13° invenitur (B ). Ed: CDM 111, pag. 5 num. 9 (ex R). Hofler, Albert uon Beham, pag. 57 num. 2 (ex B). Rodenberg 1, pag. 722 num. 822 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 28 num. 156 (ex R). Reg 1, pag. 489 num. 1043. Ankershofen, Urkunden-Regesten, pag. 203 num. 1005. Potthast 1, pag. 934 num. 11038. RI V. 2, pag. 1266 num. 7368 (qui opus antiquius, ubi haec epistula typis impressa est, aflert). MHDC IV. 1, pag. 287 num. 2230. Auuray I11, pag. 532 num. 6072 (ex R). Lit: KK, pag. 8. Apud Fr: A.pographum maxima ex parte typis praeparatum. Cum registrorum rationem habere non possemus, apographo apud Fr usi sumus. 10 Sk, sd 15 312. Siboto, episcopus Augustensis, fratribus Minoribus in sua dioecesi mandans, ut contra Tartaros praedicent, mentionem de [Venceslao l.], rege Bohemiae, facit. 1 Augustae in palatio episcopali 1241 iun. 30.2 Unde litterae provenissent, statuere non potuimus. 20 Ed: Hormayr, Goldene Chronik, pag. 71 num. 12 (ex apographo Bohmeri). Wenzel, CDA l. 7, pag. 140 num. 83. Reg: Reg 1, pag. 493 num. 1048. RI V. 2, pag. 1680 num. 11354. Bohmer, Regesta archiep. Maguntinensium 11, pag. 263 num. 389. Dobenecker, Regesta 111, pag. 166 num. 976. 25 Apud Fr: Apographum simplex ex Hormayro descriptum. Editione Hormayri tantum usi sumus. Sk, sd 313. Conradus, episcopus Hildesemensis, profitetur [Ottonem], ducem Brunsvigensem, 30 crucem sub certis conditionibus contra Tartaros accepturum esse, si iidem intra terminos Theutoniae, Bohemiae vel Poloniae insultum fecerint. Brunsvigiae 1241 [ni. iun.]1 312. 1) Expresse dicitur: ... Tartaros, ... qui jamjam regís Boemie et [Friderici], ducis Austrie, fines invaserunt . . .. 9) RI V.. 2, vide superius, emendationem dati in maii 31. proponunt. 35 313. 1) Chartam hoc loco intexuimus auctoritate RI freti. Vicesimus annus ponti{i.catus Conradi episcopi, quem charla affert, 3. septembris finem capit. 1241 M. IUN. - IUL. 3. NUM. 313, 314, 315. 503 Autographum huius chartae exsistere seu exstitisse ex Originibus Guelfi.cis (vide inferius) cognosci potest (A). Ed: Origines Guelficae IV, pag. 190 num. 86 (ex AJ. Reg: RI V. 2, pag. 1679 num. 11351. 5 Apud Fr: O. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica ex editione superius citata desumpta, a procuratoribus bibliothecae publicae Berolinensis benignissime nobis transmissa, usi sumus. Sk, sd 314. 10 Frater Bartholomaeus, ordinis Praedicatorum Tridenti, Egnoni, episcopo Brixinensi, canonicis Brixinensibus et ministerialibus de Neustift (Nova Cella) de prosperis eventibus Friderici imperatoris et aliis rebus scribit mentionem de Bohemia faciens.1 - [1241 m. iun.]1 Apographum praebet testimonio MGH CC 2, pag. 322 n.1 codex membranaceus saec. XIII. 15 bibliothecae univer..'>ilatis Oenipontanae num. 187, fol. 6v (B). Ed: .Hormayr, Goldene Chronik, pag. 70 num. 8 (ex apographo Bohmeri). Huillard-Bréholles, Historia diplomatica V. 2, pag. 1146. Reg: Boluner, Briefe, pag. 116. Reg 1, pag. 492 num. 1046. Rl V. 1, pag. 565 num. 3209. 20 Lit: Novotny l. 3, pag. 731 n. 1 (rei explicatio). Apud Fr: Apographum simplex ex Hormayro descriptum. Apographi B rationem habere non potuimus, editione Hormayri tantum usi sumus. Sk, sd 315. 25 Fridericus JI., Romanorum imperator, [Henrico 111.], regí Angliae, de invasione Tartarorum in diversas terras, nominatim etiam in regnum Bohemiae, scribil de litteris nonnullorum principum et regum, ínter quos [Venceslaus l.), rex Bohem iae, aflertur, mentionem faciens.1 ~ 1241 iul. 3. 30 314. 1) Expresse dicitur: De Tartaris nova habemus, quod jam Poloniam totam fere et magnam partem Hungarie occupaverunt et fines Boemie et Saxonie aggrediantur [ita]. 2) Litteras hoc loco intexuimus auctoritate Rl freti. 315. 1) Expresse dicitur: Nec non et hec [videlicet destructiones terrarum per Tartaros /actasj per literas dilecti filii nostri Conradi,in regem Romanorum electi, semper augusti et regni J eroso- 35 limitani heredis, regisque Boemie [litterae non exstant], [Friderici] Austrie et [Otlonis] Bavarie ducum, ipsis quoque nunciort1m verbis, qui de vicinitate bostium experimento sunt edocti, ple- 504 NU1'l. 315, 316. 1241 IUL. 3. - M. IUN. EX./IUL. IN. ------------- --- - - -- - Apographa teste Liebermanno in aliquot cod. mnscris opera Mathei Parisiensis continentibus in eius editione (vide inferius) accuratissime enumeratis exstant. Praeterea apographa earundem litterarum in mnscris Formularii de modo prosandi, qui ,,Formularius Baumgartenbergensis'' dicitur, praecipue in mnscro membranaceo saec. XIV. ineunt. bibliothecae Nationalis Viennensis (cod. num. 409, olim phil. 61), fol. 65 exstant.2 Ed: Fejér, CDH IV. 1, pag. 220. Huillard-Bréholles, Historia diplomatica V. 2, pag. 1148. Luard IV, pag. 112 ss. Liebermann, Math. Paris., pag. 210 (qui omnia huc spectantia manuscripta respicit et antiquiores editiones, in quibus hae litterae typis impressae sunt, aflert). Reg: CDI\tl III, pag. 8 num. 18. Palacky, .i'1.ongolen Einfall, pag. 376 num. 6. Reg 1, 10 pag. 494 num. 1052. FRA 11. 25, pag. 432 nota 11. CDS Vll.1,pag. 256num. 582ª.RI V. 1, pag. 567 num. 3216. .Lit: Palack(J, RI, Liebermann superius citati (fi.nis Iitterarum nec non temporis nota in suspitionem vocantur). Bretholz, Talaren in Mii.hren, pag. 50 (rei explicatio). - KK, pag. 11. Apud Fr: Apographum simplex. Cum manuscriptorum rationem habere non possemus, editione Liebermanni tantum usi sumus. Sk, sd 316. 15 Ponce de Aubon, frater ordinis Templariorum, [Ludovico], regi Franciae, de 20 invasione Tartarorum scribit mentiones de Bohemia, Moravia nec non de [Venceslao l.], rege Bohemiae, faciens.1 - [1241 m. iun. ex. - iul. in.]2 Apographum exstat in Historiae regum Franciae continuationis Parisiensis codice mnscro membranaceo saec. XIII. ex. - XIV. in. in bibliotheca Nationali Parisiensi (sign. Franc. 25 nr. 2815) teste v. d. Holder-Egger asservato {B). nius certificamur; nec hec sine magna animi perturbacione potuimus didicisse. Sane ... exercitus eorum in tres partes ... divisus processit .... Secunda Boemie fines ingressa est et aggressa substitit, rege illius terre cum suis conatibus [ita pro comitibus] viriliter occurrente (e/. etiam notam 2). Auctore Matheo Parisiensi litterae eiusdem /ere tenoris ad alios principes et specialiter 30 ad regem Franciae missae sunt; vide Liebermann, Math. París., pag. 212, RI V. 1, pag.. 567 num.. 3217. 2 ) Palacky, Mongolen Einfall, pag. 377 nota 5, ubi variatio textus maximi momenti affertur: Secunda Bohemiae fines aggressa substitit, rege illius seu suis nobilibus per hostes barbaros succumbente. 316. 1) Expresse dicitur: De rechief toute la terre de Hongrie et de Baienne ont degastee; 35 de recbief il ont fet trois oz, si les ont departies: dont l'une ost est en Hongrie, l'autre en Baienne et l'autre en Osteriche. Et si ont destruit deus des meillours tours et trois viles que nous avionz en Poulainne; et quanque nous avionz en Booine et en Morainne del tout en tot il ont destruit .... Et sachiez que Ii rois de Hongrie et li rois de Booine et les deus fiuz au duc de Poulai11ne et le patriace d'Aquilee a mout grant multitude de genz une seule de lor trois olz n'oserent assaillir. . .. 40 Et sachiez que nostre mestre en Bohaine, en Hongrie, em Poulainne, en Alemaigne et en Morainne n'est pas venu a nostre chapitre, mes il assamble tant de gent com il puet, pour aler contre eus; et ce nous a il mande par nos freres de nostre chapitre qu'il envoia a nous; et noz creonz que ce soit voirs. 2 ) Opinionem RI sequentes litteras hoc loco intexuimus. • 1241 1\1. IUN. EX./IUL. IN. - 1\1. IUN./IUL. Ed: MGH SS XXVI, /)ag. 604 605 (ex B). Reg: RI V. 2, pag. 1680 num. 11366. NUM. 316, 317, 318. Lit: Bretholz, Talaren in Mli.hren, pag. 49. Novotn(J l. 3, pag. 742 (rei explicatio). 505 Apud Fr: O. Apographi rationem habere non potuimus, editione MGH superius citata usi ~> sumus. 317. Venceslaus l., rex Bohemiae, Conradum, filium Friderici imperatoris, in regem Romanorum electum, de sua contra Tartaros expeditione certiorem facit atque ipsum 10 ad expeditionem excitat.1 [1241 rr1. mai. -iul.}2 Apographum praebel testimonio MGH CC 2, pag. 322 n. 1 codex membranaceus saec. XIII. bibliothecae universitatis Oenipontanae num. 187, fol. 5v (B ). Ed: Bohmer, Briefe, pag. 112 (ex B). Hormayr, Goldene Chronik, pag. 66 num. 3 (ez. 15 apographo Bohmeri). Reg: Reg 1, pag. 484 num. 1031. CDM VII, pag. 728 num. 78. CDS VII. 1, pag. 256 num. 581. RI V. 2, pag. 1678 num. 11341. Lit: Bretholz, Talaren in Mahren, pag. 48. Novotny J. 3, pag. 742 cum n. 3 (rei explicatio; ibidem etiam alii auctores antiquiores citantur). 20 Apud Fr: Apographum simplex ex Hormayro descriptum. Apographi B rationem habere non potuimus, Hormayro tantum usi sumus. Sk, sd 318. Frater Robertus de ordine Praedicatorum et Jordanus de ordine fratrum Minorum 25 de invasione Tartarorum re/erunt ea, quae ad [Venceslaum l.], regem Bohemiae, et Mor aviam attinent, commemorantes.1 - {1241 m. iun. - iul.]1 317. 1) Expresse dicitur: Unde cum a tempore paschali [mart. 31.] eorumdem [se. Tartarorum] astucias et fraudes plenisime [ita] sumus experti, utpote qui contra ipsos pondus dierum et :l•l estus comportavimus tam in terminis Polonie quam in metis Moravie et Hungarie, videntes cedes et scelera, que faciebant et in Moravia et in Austria... vestrum ad ipsos [se. Tartaros] maturetis adventum, scituri, quod in ripa Danubii castra posuerunt in Hungaria et ibi procul dubio poterunt inveniri. Cum autem jam procedamus in Ungariam et vestram forte moram trahere contigerit excellentiam, si vestre placuerit celsitudini, reditum nostrum expectabitis, ut si sani per dei 3á graciam reversi fuerimus, nos possimus et sciamus de singulis plenius expedire. 2 ) Litteras hoc loco intexuimus communem opinionem nonnullorum virorum doctorum, qui hanc rem tractaverunt, sequentes. 318. 1) Expresse dicilur: Procedentes {se. Tartari] de Polonia, fines Theutonie attigerunt; [litterae non exstant], quod viribus receptis et maximo exercitu congregato occurrere voluisset; sed non presumpsit propter fortitudinem Tartarorum. 1) Litteras hoc loco intexuimus opinionem Liebermanni sequentes. 319. 1) In prima versione harum litterarum (in B ), cuius Bela auctor et Conradus destinalarius esse videntur, expresse dicitur: Nationes, que se Tartaros appellant, ... majore Ungaria, Bul- :l5 garia, Cumania, Ruscia nec non Polonia et Moravia, castris et munitionibus quibusdam exceptis, que usque hodie se ipsos defendunt, depopulatis, non absque infinita personarum strage miserabiliter destructis, terreque gleba incole novo relicta, regnum nostrum totum ultra Danubium noviter, proh dolor, occuparunt. In versione secunda (i1. C), cuius Venceslaus l., rex Bohemiae, auctor et N. princeps destinatarius, nec non in tertia versione (in D), cuius ítem rex Bohemiae ·l() auctor, sed Olio, dux Brunsvigensis, destinatarius esse videntur, aliae terrae nominantur. - 2 ) Lilteras hoc loco intexuimus communem opinionem virorum doctorum, qui easdem disseruerunt, sequentes. Versiones secunda et tertia in mensem martium 1241 ponuntur. 1241 M. IUN./IUL. - 1241 M. SEPT./1242 1\1. IUN. NUM. 319, 320, 321. 507 Reg: Palack(J, Mongolen Einfall, pag. 376 num. 5 (versio prima, secunda, tertia). Archiv 11, pag. 436 (versio tertia ex D). Reg 1, pag. 493 num. 1049 (versio pri1na). CDM VII, pag. 729 num. 79 (versio prima). RI V. 2, pag. 1674 num. 11314 (versio tertia), pag. 1680 num. 11357 (versio prima). Szentpétery, Regesta I, pag. 212 num. 707 (qui opus 5 antiquius, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducit). 10 Lit: KK, pag. 7. Apud Fr: Simplex apographum. Cum apographorum rationem habere non possemus, editionibus superius citatis tantum usi sumus. Sk, .-;d 320. F., abbas Sanclae Mariae, cum suo conuentu ordinis s. Benedicti in Hungaria1 litteras commendationis fratribus eiusdem domus B. et l. dat atque de invasione Tartarorum referens mentionem de Moravia et Bohemia facit.2 Viennae 1242 ian. 4. 15 Apographum praebet Liber additamentorum fratris Mathei Parisiensis in codice mnscro (teste Liebermanno) Musei Brilannici Coltoniano Nero D 1 asservatus, fol. 86v (B). 2t) Ed: Fejér, CDH IV. 1, pag. 235. - Luard VI (Additamenta), pag. 78 num. 48 (ex B). Liebermann, Math. Paris., pag. 209 (in nota). Reg: CDM 111, pag. 10 num. 26. Reg 1, pag. 502 num. 1060. - Rl V. 2, pag. 1682 num. 11376. Lit: Palack(J, Mongolen Einfall, pag. 380 num. 9. Wolfl, Gesch. der Mongolen, pag. 335, 339. Strakosch-Grassmann, Der Einfall der Mongolen, pag. 191 num. 4. Bretholz, Talaren in Mii.hren, pag. 49 num. 5. KK, pag. 14. Apud Fr: O. Apographi B rationem habere non potuimus et editione Liebermanni usi sumus. 25 Sk, sd 321. Fridericus Il., Romanorum imperator, Hierosolymorum et Siciliae rex, [Venceslao l.], regi [Bohemiae},1 de offensionibus per consiliurrl {Conradi], archiepiscopi Coloniensis, sibi factis scribit eumque hortatur, ut sibi adsit promittens ei, si ad honorem 3o pristinum venire possit, se ipsius regrzum augere velle. - [1241 m. sept. - 1242 m. iun.]2 320. 1 ) Franciscus, abbas monasterii in Marienberg, cum suo conventu, si rem Wolff (vide in Lit) recte explicat. 2) Expresse dicitur: Deinde proficiscentes [se. Tartari] ad fines [Friderici], nobilis ducis Austrie, Styrie, marchie Tarvisie [opinione Liebermanni recte Carniolae], Morannie 35 [recte Moraviae] et Boemie, in Natali Domini, Danubio congelato, cum magna fortitudine ad alteram partero fluminis trans1nearunt; predictorum principum terras vastando omniaque feraliter per circuitum exterminando. Nomina fratrum B. et l. ignoramus. 321. 1 ) In B dicitur: principi O., regi Romanorum, sed communiter emendatur (vide Lit), ut supra fecimus. 2) Litteras hoc loco intexuimus communem opinionem virorum doctorum, qui eas- 40 dem disseruerunt, sequentes. 508 NUl\I. 321, 322, 323. 1241 1\1. SEPT./1242 1\1. IUN. - 1242 S. D. - ·- - - - - - - - -- - - - - -- - - - - -- - - -- - -- - - - - - - -- Apographum praebet codex mnscrus membranaceus saec. XIII. ex. vel XIV. in. bibliothecae secretae Vaticanae (codex Ottobonianus num. 2115), fol. 25v num. 1 (B). Ed: Redlich, Bine Wiener Briefsammlung, pag. 2 num. 2 (ex B). Lit: Ratzinger, Forschungen, pag. 314 (qui fidem litterarum in dubium vocat). - Novotny l. 3, pag. 754 et n. 3 (rei explicatio). Apud Fr: Apographum simplex ex editione superius citata descriptum. Apographi rationem habere non potuimus, editione tantum usi sumus. Sk, sd 322. -.) Nota [Alberti Bohemi] de dioecesi Olomucensi et de [Venceslao l.], rege 10 Bohemiae1• - {1242 m. oct. (? )]2 Notae verba servavit Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. X V l. Bavaricae bibliothecae publicae J\llonacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 36v (E). 15 Ed: Oefele, RBS 1, pag. 792 (ex EJ. Hofl.er, Albert von Beham, pag. 30. Lit: Novotn{J l. 3, pag. 758, '159 nota 1 (reí explicatio). Apud Fr: Apographum simplex. Cum codicis 1\1onacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 20 323. Yvo, dictus N arbonnensis, Giraldo, archiepiscopo Burdegalensi, inter alia invasionem Tartarorum describen.') de {Venceslao l.], rege Bohemiae, mentionem facit. 1 - {1242) -.2 322. 1) Expresse dicitur: Nova; [Fridericusj, dux Austriae, adiutorio episcoporum [Rudigeri] 25 Pataviensis, [Conradi] Frisingensis vastavit Olomucensem diocesim. Rex Boemiae occurrit; terga vertit Austriacus. Sed ipse non credit. 2) Vide Novotny superius cit. 323. 1 ) Expresse dicitur: ''identibus interim ipsorum [se. Tartarorum] speculatoribus ex cuiusdam promontorii summitate [Fridericum], ducem Austrie, cum [Venceslao l.], rege Boemie, [Bertholdo], patriarcha Aquilegie, [Bernardo], duce Carinthie, et marchione[?], ut dicebatur, 3•• concomitante [Hermannoj de Bade cumque plurimo potentatu conterminorum et iam ordinatas ad bellandum acies, totus ille nephandus excercitus repente disparuit omnesque illi cursores in miserabilem Hungariam sunt reversi. 2) Litteras hoc loco intexuimus opinionem n()nnullorum virorum doctorum, postremo etiam H. Wagneri (vide inferius sub Reg), sequentes. 1242 S. D. - 1243 IUN. 30. NUM. 323, 324, 325. 509 Apographa leste Liebermanno in nonnullis codicibus mnscris opera Mathei Parisiensis continentibus in eius editione (vide inferius) accuratissime enumeratis exstant. Ed: Fejér, CDH IV. 1, pag. 237. - Luard IV, pag. 270 ad a. 1243. - Liebermann, Math. París., pag. 230 (qui omnia manuscripta huc pertinentia respicit et plurimas antiquiores 5 editiones, in quibus hae litterae typis impressae sunt (vide pag. 104 ss), affert). Reg: CDM 111, pag. 10 num. 27. Palack(J, Mongolen Einfall, pag. 378 num. 8 (litterae ad autumnum anni 1241 ponuntur). Reg I, pag. 500 num. 105.9 (ad a. 1241). RI V. 2, pag. 1680 num. 11356. Fester, Regesten d. Markg. v. Baden 1, pag. 31 num. 381. Wagner, Urkb. des Burgenlandes 1, pag. 204 num. 288. l(• Lit: A. Ficker, Herzog Friedrich, pag. 106 (sinceritatem lilterarum in dubium vocal). Strakosch-Grassmarm, Der Einfall der Mongo/en, pag. 187 num. 3 (annotationes criticae). - Novotn(¡ l. 3, pag. 720 n. 1-3, pag. 746 n. 4 (rei explicatio). KK, pag. 14. Wagner (superius cilatus, qui etiam alios auctores citat). Apud Fr: Apographum simplex. Mnscrorum litterarum rationem habere non potuimus et 15 editione Liebermanni tantum usi sumus. Sk, sd 324. Capitulum ecclesiae Nitriensis testatur conventionem inter propinquos Pousae, quondam iobagionis castri Trenchinensis, iam mortui, de villa Luboréa factam; in cuius 20 villae metarum descriptione de contermino terrae Moravi ae mentio fil. .,,..-~> •)- .)~) -1242-. Autographwn in membrana scriplum cum nota chirographi in margine superiore scripta in archivo publico Budae (sign. Jes. Trench. 244) asservatur (A). Ed: Fejér, CDH IV. 1, pag. 470 (ex collectione apographorum Vagneriano-Jankovichiana perperam ad a. 1247). - Hazai Oklevéltár, pag. 9 num. 9 (ex A). Sigillum, quod in scidula membranacea appendebat, iam avulsum el deperditum est. Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus. Apographo e Hazai Oklevéltár confecto el nobis a dr. Richard Marsina, qui in Instituto historico Academiae scientiarum in Bratislava munere oflicii fungitur, benignissime transmisso usi sumus. sd 325. {Albertus Bohemus Sigefrido, archiepiscopo Maguntino], de[Venceslao /.], rege Bohemiae, et [Bertholdo], abbate monasterii de Porta Apostolorum1 scribit. In coenobio Bfevnov (Brunow) 1243 iun. 30. Epislulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. XVI. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 38 (E). 325. 1 ) Expresse dicitur: Rex Boe1niae conlegerat exercitum favore F"riderici imperatoris contra Moguntinum episcopum. Abbas de Porta Apostolorum coegit se absolvere. 510 NUM. 325, 326, 327. 1243 IUN. 30... POST M. IUN. Ed: Oe/ele, RBS 1, pag. 793 (ex E, ad iun. 21.). Hofler, Albert von Beham, pag. 31 (ad maii 22.). Reg: Reg 1, pag. 514 num. 1078 (ad maii 22.). Schramm, Regesten, pag. 75 num. 1 anni 1243 (ad eundem terminwn). Bohmer, Regesta archiep. Maguntinensium JI, pag. 275 num. 456 (ad annum 1243). Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 167. Stimming, Wahlkapitulationen, pag. 233. - Novotn(J l. 3, pag. 759 (rei explicatio). Cf. CDB 111, num. 242. Apud Fr: Apographum simplex. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. -a Sk, sd 10 326. [Albertus Bohemus Sigefrido], archiepiscopo Maguntino, de [V enceslao l.], rege Bohemiae, nec non de Bohemia scribit.1 - [1243 m. mai. ex. - iun.)2 Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro char- 1:; laceo saec. XVI. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 37° (E). Ed: Oefele, RBS 1, pag. 792 (ex E). Hofler, Albert von Beham, pag. 18 (ad annum 1240). Reg: Reg 1, pag. 463 sub num. 1001, pag. 514 num. 1078. RI V. 2, pag. 1668 num. 11277 (ad 1240 iun.). Boluner, Regesta archiep. J.l1aguntinensium 11, pag. 276 num. 460 20 (ad a. 1243). CDB 111, num. 242. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 167. - Novotn{J l. 3, pag. 760 (rei explicatio). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 2s 327. [Nicolaus], episcopus Pragensis, in altera epistula quidam ignotus, in altera denique Clemens, abbas Brevnoviensis, [Alberto Bohemo] fortasse de rebus Bohem i eis scribunt.1 - [1243 post m. iun.]2 :Jo 326. 1) Expresse dicitur: Rex Boemiae voluit ire contra episcopum Mogontinum. Episcopus voluit interdicere Boiemiam. Utrumque nebulo impedisse se scribit. Blanditur archiepiscopo Mogontino, carpit [Friedrich hoc loco ,turpat' legit] tamen, quod nuncium suum nondum permiserit abire. Rex tamen Boemiae ire voluit, sed prohibitus sub p~na interdicti. Rex Boiemum quaesivit interficere, sed noctu aufugit. 2 ) Litteras hoc loco intexuimus respicientes, quae in CDB 111, 35 num. 242 dicuntur. 327. 1) Expresse dicitur: Episcopus Pragensis aperit se operam dedisse, nex [ita} rex Boiemiae faveat imperatori; frustra eum fugisse. Alia litera dicit non laborare pro salute imperii; avisatur, ne credat episcopo Pragensi, ipsum quaesitum esse ad p~nam. Rogat, ne epistolam aliam Boemo ostendat. C., abbas Brunowiensis, Brunowiensis [ita); aliis literis scribit abbas se sperare 40 prius intraturum Boemiam, quam quidem{'l] Boemos non fauturos imperatori. 2) Litteras hoc loco intexuimus respicientes, quae in CDB 111, num. 249 dicuntur. 1243 POST M. JUN. - OCT. l. NUM. 327, 328, 329. 511 Epistularum verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. XVI. Bavaricae bibliothecae publicae Monacemis (sign. lat. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 36v (EJ. Ed: Oe/ele, RBS 1, pag. 791 (ex EJ. Hofler, Albert von Beham, pag. 25 (ad a. 1240). r> Reg: Reg 1, pag. 467 num. 1006 (ad a. 1240 cea sept.). CDB 111, num. 249. 10 Lit: Novotny l. 3, pag. 712 (rei explicatio ad a. 1240). Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 328. [Albertus Bohemus cuidam scribit] de Bertholdo, abbate monasterii de Porta Apostolorum et de provisore Cladrubensi ('I).1 In Wasserburg 1243 sept. 7. Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro char- 15 taceo saec. XVl. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini Adversariorum tom. X, fol. 36v (E). Ed: Oefele, RBS 1, pag. 791 (ex E). Hofl.er, Albert von Beham, pag. 31. Reg: Reg 1, pag. 615 num. 1081. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 170. Novotny l. 3, pag. 759-60 (rei explicatio). 2í) Apud Fr: Simplex apographum. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 329. lnnocentius IV. papa prioribus et /ratribus ordinis Praedicatorum praedicantibus 2;, contra paganos Livoniae et Prusciae mandat, ne permittant, ut fideles certorum regnorum, provinciarum et dioecesium, inter quos fideles regni Bohemiae expresse commemorantur, in succursum fidelium Livoniae et Prusciae crucis caracterem assumentes eorumque familiae ab aliquo indebite molestentur. Anagniae [1243] oct. 1. 30 328. 1) Expresse dicitur: Abbas de Porta Apostolorum mittit scyphum argenteum; absolvit. Miratur provisor Chladorubensis, quod tam subito occulte ex Boemia discesserit asper [?]. Absolvit Bertholdum {nomen in margine scriptum est, in textu solummodo littera ,B' posita est], abbatem de Porta Apostolorum; absolvit, quia peciit humiliter. 512 NUM. 329, 330. 1243 OCT. 1. -7. Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum in GOltingen asservatur (A). Apographum inserturn est instrumento per notarios publicos con/ecto, dato die 27. mensis aug. anni 1413, cuius autographum in archivo domus Theutonicorum Viennae asservatur (B ). Ed: CD Prussicus I, pag. 55 num. 58 (ex A). Philippi, Preu{Jisches UB l. 1, pag. 113 5 num. 148 (ex A).1 Reg: Potthast 11, pag. 950 num. 11144 (qui opera antiquiora, in quibus hae lilterae registratae sunt, affert). Pettenegg, Urkunden des D.O.C. Archivs zu Wien, pag. 54 num. 188 (a 1521) (ex B, erronee ad 1244 oct. 1.). Dobenecker, Regesta 111, pag. 184 num. 1105. Joachim -Hubatsch, Regesta ord. Theut. 11, pag. 459 num. 4263. 10 Apud Fr: Annotatio simplex. Cum autographum inspicere non possemus, editionibus superius citatis usi sumus. Sk 330. Innocentius IV. papa prioribus provincialibus ordinis Praedicatorum in ,,.4.leman- 15 nía, Polonia et Dania iniungit, ut priores et fratres ordinis sui in variis dioecesibus et terris, inter quas primo loco regnum Bohemiae nominatur, constitutos praedicationi crucis contra infideles Livoniae et Prusciae deputent. Anagniae [1243] oct. 7. Apographum exstat in copia saec. XV. in archivo domus Theutonicorum in Gottingen (sign. 20 ser. 18 num.. 20 d) asservata (B). Litterae respondent iis, quae exstant cum dato {1243] sept. 23. in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 28, lib. 1, ep. 162 sub titulo:,, .., priori provinciali fratrum ordinis Predicatorum in Alemania,'' adscriptis revocationibus: ,,In eundem modum .., priori provinciali fratrum ordinis Predicatorum in Polonia, per regnum Boemie, Poloniam et Pomeraniam'', atque 2:> ,,In eundem modum .., priori provinciali fratrum ordinis Predicatorum in Dacia, per regna Dacie, Suetie et Norweie,'' (R).1 Ed: Strehlke, Tabulae 1, pag. 197 num. 206 (ex R). Rodenberg JI, pag. 18 num. 23 (ex R; qui opus antiquius, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducit). Reg: Potthast 11, pag. 949 num. 11136 (ex R; qui opera antiquiora, in quibus hae litterae :l(l typis impressae.sunt, aflert). Philippi, PreufJisches UB l. 1, pag. 115 num. 151 (ex B; qui et opus antiquius, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducit). Berger 1, pag. 30 num. 162 (ex R). Apud Fr: Annotatio simplex. Cum neque apographi B neque registrorum rationem habere possemus, imagine phototypica apographi B tantum usi sumus. 3;; sd 329. t) lbidem transumptum B commemoratur. 330. 1) Alias lilteras ad easdem res spectantes vide num. 25. 1243 OCT. 24. - M. OCT. NUM. 331. 332. 513 331. [Albertus Bohemus Nicolao], episcopo Pragensi, in causa quorundam praelatorum Bohemorum scribit.1 In Wasserburg 1243 oct. 24. :> Epistulae verba genuina perierunt. Superest tantum Aventini excerptum in cod. mnscro chartaceo saec. XVl. Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 1204), Aventini ~4.dversariorum tom. X, fol. 36V (E). Ed: Oefele, RBS 1, pag. 791 (ex E). Hofl.er, Albert von Beham, pag. 31. Reg: Reg 1, pag. 517 num. 1085. 10 Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 170. Novotny 1. 3, pag. 760 (rei explicatio). Apud Fr: Simplex apographum. Cum codicis Monacensis rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk, sd 332. 1s Eberhardus, abbas Waldsassensis, sub sigillis, suo, abbatum in/erius nominatorum atque iudicis provincialis [Egrensis] Ramungi de Kammerstein secundum sententiam Conrado, Romanorum electo, apud Cheb [Egram] iudicio praesidente dictam annotari /acitea,quae seniores fraires eius monasterii coram se et coram duobus abbatibus de Volkenroda et de Osek1 super querelis, quibus ab Ulrico de Leonberg indebile iri/estatus eral, 2ct professi sunt. •)- _.) 30 -[1243 m. ocl.)2 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi asservalur (A). Apographum praebet copiarium monasterii Waldsassensis saec. X Vl., quod etiam in archivo Monacensi (sign. Waldsassen 19 num. 99) asservatur, tom. 3, fol. 60 (B). Aliud apographum exstat in mnscro ,,Acta Waldsassensia'' appellato et in eodem archivo asservato, pag. 295 num. 517, ad annum 1237 (C). Ed: Winkelmann 2, pag. 696 num. 1034 (ex B, professiones fratrum praetermitlit). Hormayr, Archiv 1828, pag. 561-562 (ad a. cea 1244). Reg: Reg B 11, pag. 342. Reg 1, pag. 521 num. 1093. RI V. 1, pag. 815 num. 4476. Gradl, Monumenta, pag. 72 num. 202 (ex A et C). RI V. 2, pag. 1688 num. 11424. Teste Gradlo chartae sigilla duorum abbatum appendent. 331. 1 ) Expresse dicitur: Miratur de eo, cur patiatur Tobiam decanum [ita, forlasse ,olim decanum'], praepositum Pragensem, R[adoslaum} archidiaconum, Stephanum scolasticum, canonicos Pragenses, abbates de Wilhelmo, de Sancto Procopio, de Zetchu [ita], [Hogerumj de 35 Milevsco excommunicatos servetur [? j celebrare. 332. 1) Richardus et Wignandus fortasse. - 2) Vide in apparatu. 514 NUM. 332, 333, 334. 1243 M. OCT. - 1244 APR. 26. Apud Fr: Notatio brevis; nec autographi nec apographorum rationem habere potuimus; editionibus tantum usi sumus, ex quibus etiam ea, quae ad notationem temporis attinent nec non ad quaestionem,in qua forma charla ad nos pervenerit, sumpsimus. sd 333. Fridericus, dux Austriae etc., monasterio in Zwettl praesentibus pluribus testibus, inter quos ultimo loco Fridericus, commendator domus militiae Templi per Moraviam, nominatur, indulget, ut duo talenta salis maioris ligaminis transducant in Danubio annis singulis sine muta. In Himberg 1244 ian. 23.1 10 Autographum in membrana scriptum in archivo monasterii Zvetlensis asservatur (A). Apographum saec. X 111. ex. aut XIV. ineunt. servavit ,,Líber fundationuni mon. Zvetlensis'' in eodem archivo asservaius, fol. 31° (B). Ed: FRA 11. 3, pag. 119 (ex B). BUB 11, pag. 27S num. 423 (ex A). .Reg: CDM 111, pag. 36 num. 48 (qui opus antiquius, ubi haec charla registrata est, anert t5 ad annum 1243). Reg 1, pag. 60S num. 1068 (ad 1243 ian. 23.). CDM VII, pag. 730 num. 81 (ad idem datum). Ankershofen, Urkunden-Regesten, pag. 207 num. 1020 (ad 1243 ian. 22.). MHDC IV, pag. 300 num. 2266 (ad 1243 ian. 23.). Wagner, Urkb. des Burgenlandes 1, pag. 208 num. 294 (qui opera antiquiora, in quibus haec charla registrata est, affert). 20 Lit: Novotn(J l. 3, pag. 769 nota 2 (rei explicatio). Fiala, Das Lehenbekenntnis Herzog Friedrichs 11., pag. 443 (destilo). Fichtenau, Die Kanzlei, pag. 276 (item). Apud Fr: Simplex annotatio. Autographi rationem habere non potuimus, editionibus charta~ tantum usi sumus. Sk 25 334. lnnocentius IV. papa universis vere poenitentibus et con/essis, qui certis /estivitalibus ecclesias Eremitarum ordinis sancti Augustini annuatim visitaverint, indulgentiam elargitur. Laterani [1244] apr. 26. 30 Apographum litterarum insertum est instrumento notarii cuiusdam publici dato Heilbronnae 1494 aug. 12., cuius autographum in SAR Brunae (archivum mon. sancti Thomae Veterobrunensis) asservatur (B). 333. 1 ) Quod ad datum attinet, e/. BUB loco superius citato. 5 10 1244 APR. 26. - IUL. 15. NUM. 334, 335, 336, 337. 515 Ed: Empolius, Bullar., pag. 165 (e transumpto Romae in archivo Ordinis asservato). Bullar. Rom. ed. Taur. 111, pag. 507 nwn. 3. Reg: Potthast 11, pag. 965 num. 11355. Apud Fr: O. Sk 335. 1nnocentius tegendam suscipit, plurimas concedit. IV. papa hospitalem domum sanctae civitatis Hierosolymorum proomnes possessiones ac bona eius confirmat eique iura et libertates Laterani 1244 maii 23. Apographum insertum est instrumento notarii cuiusdam publici dato in consistorio Vratislaviensi 1450 oct. 7., cuius autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivwn magni prioratus 1l1elitensium) asservatur (B). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 616 num. 2323 (ex B). 15 Formam privilegii vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 246 num. 8. Apud Fr: O. sd 336. Innocentius IV. papa generali ministro et fratribus ordinis /ratrum Minorum man- 20 dat, ne recipiant in ordinem fratres ordinis Praedicatorum neve novitios ante completum probationis annum ad professionem admittant. Apud Civitatem Castellanam [1244) iun. 24. Autographum in membra11a scriptum, quod in archivo arcis Pragensis Pragae (archivum capituli Pragensis) asservabatur, nunc latet (A). Apographum exstat in lnnocentii IV. 25 registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 116", lib. 1, ep. 741 (R). Ed: Wadding 111, pag. 433 num. 16 (ex R). Sbaraleae Bullarium, pag. 346 nwn. 63 (ubi cum alia opera, in quibus hae litterae typis impressae sunt, tum autographum litterarum in archivo conventus s. Francisci Constantiae in Suecia asservatum, conunemorantur). Reg: Potthast 11, pag. 970 num. 11424. Berger 1, pag. 127 num. 742. Ersil-Pralák, :10 Katalog, pag. 22 ad num. 32. ·>-•>;) Apud Fr: O. Autographi nec non registrorum rationem habere non potuimus, editionibus superius citatis tantum usi sumus. Sk 337. Innocentius IV. papa universis fidelibus per Livoniam et alias adiacentes provincias signi/icat se Wilhelmum, Sabinensem, quondam Mutinensem episcopum, plenae 516 NUM. 337, 338, 339. 1244 IUL. 15. - SEPT. 26. -·~--------------------------------------------------------------------------------------------------------~ legationis oflicio ei cum in partibus illis, tum in Gneznensi provincia el in Pragensi et in Olomucensi dioecesibus necnon in Austria et aliis terris ducis Austriae commisso, ad partes illas remitiere. Januae [1244] iul. 15. Autographum in membrana scriptum in archivo domus Tlteutonicorum in Gottingen (sign. :> Kulm D a 5) asseroatur (A). Ed: Philippi, Preu{Jisches UB l. 1, pag. 118 num. 157 (ex ...4.). Krarup, Bullarium Danicum, pag. 284 num. 340. Reg: .Potthast 11, pag. 971 num. 11431 (qui opera antiquiora, ubi haec epislula typis impressa est, affert). RI V. 2, pag. 1271 num. 7482 et pag. 1544 num. 10167b. Joachim-Hubatsch, ••• Regesta ord. Theut. JI, pag. 13 num. 89 (ex A). Apud Fr: O. Cum aulographi rationem habere non possemus, editionibus tantum usi sumus. sd 338. Eberhardus, archiepiscopus Salzeburgensis, apostolicae sedis legalus, ad petitionem 15 Friderici, ducis Austriae etc., decimam quandam sitam circa confi.nia Bohemiae in villa [Klein]-Weikersdor/, quae ipsi vacare coepit post mortem Lupi de N asiméfice, conventui in Zwettl lradit, dans ei dictum ducem super eandem decimam de/ensorem. Apud Salzeburgam 1244 aug. 12. Autographum in membrana scriptum in archivo monasterii Zvetlensis asservatur (A). 2(• Apographum saec. XIII. ex. vel XIV. ineunt. servavit ,,Liber fundationum monasterii Zvetlensis'' in eodem archivo asservatus, fol. 30" (B). Ed: FRA 11. 3, pag. 115 (ex B). Salzburger Urkundenbuch 111, pag. 598 num. 1061 (ex A, qui opera antiquiora, in quibus haec charla registrata est, aflert). Reg: CDM 111, pag. 42 num. 54. Reg 1, pag. 523 num. 1099. Lit: Salzburger Urkundenbuch sup. cit. (dictator et scriba chartae defi.niuntur). KK, pag. 40. Apud Fr: Simplex annotatio. Cum autographi rationem habere non possemus, editionibus superius citatis tantz1m usi sumus. Sk 339. Sigefridus, archiepiscopus Maguntinus, sacri imperii per Gern1aniam archicancellarius, auctoritate insertarum commissionis litterarum Innocentii IV. papae, quae datae sunt Laterani {1244] apr. 27.• {Conrado/ episcopo, [Henrico] praeposito, [Sige- 1244 SEPT. 26. - CCA SEPT. 26. NUM. 339, 340. 517 /rido] decano, Sige/rido de Pegavia canonico, Misnensibus mandat, ut universas ecclesias conventuales tam regulares quam saeculares archidiaconatus Misnensis civitatis et dioecesis vice sua visitandas curent. Pragae 1244 sept. 26. :> Autographum in membrana scriptum in archivo publico Dresden.si (sign. OU 406) asservatur (A). Ed: CDLS 1 (Addit.), pag. 63 nun1. 48 (ex A). CDSR 11. 1, pag. 116 num. 127 (ex A). Reg: Mülversledt, Regesta archiep. J.lllagdeburgensis 11, pag. 532 num. 1179. RI V. 2, pag. 1690 num. 11442. Dobenecker, Regesta 111, pag. 195 num. 1186 (ibidem opus antiquius, te• ubi haec charla registrata est, commemoratur). Sc/1ieckel, pag. 139 num. 494 (ex A). 15 Sigillum avulsum et deperditum est. Cf. num. 340. Apud Fr: Simplex annotatio tantun1. Sk 340. Sige/ridus, archiepiscopus Maguntinus, sacri imperii per Germaniam archicancellarius, {Henricoj praeposito, {Sige/rido] decano et Sige/rido de Pegavia canonico, Misnensibus, ne oflicium visitationis ipsis iniunctae impediatur, scribit se ipsis Conradum, episcopum Misnensem, adiunxisse, mandans, ut eo ad oflicium visitationis advocato 24, sine ipso nullatenus procedant. ') ':") -· Apud Pragam [1244 cea sept. 26.}1 Autographum in membrana scriplum in archivo publico Dresdensi (sign. OU 1624s) asservatur (A). Ed: CDSR JI 1, pag. 118 num. 129 (ex A cum dato 1244). Reg: RI V. 2, pag. 1690 sub num. 11442. Dobenecker, Regesta 111, pag. 195 num. 118'1 (ibidem opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, commemoratur). Schieckel, pag. 139 num. 495 (ex A). Sigillum a scidula membranae ex autographi ipsius inferiore parte excisa dependet; cuius parvum tantum fragmentum restat. Chartam hoc loco intexuimus non solum ipsius argumenti cohaerentiam cum num. 339, sed etiam hoc respicientes utramque chartam Pragae datam eademque manu scriptam esse. Apud Fr: Simplex annotatio tantum. Sk -------------------------------------- 340. 1) Vide in apparatu. 518 NUM. 341, 342. 1244: DEC. 13. 341. Innocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis mandat, ut, cum fraires hospitalis Hierosolymitani ad loca eorum pro elemosinis accesserint colligendis, illos benigne recipiant, aliaque varia praecepta in commodum fratrum eiusdem hospitalis emittit. -a Lugduni [1244] dec. 13. Autographum in membrana scriplum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Apographa exstant in duobus instrumentis notariorum quorundam publicorum, quorum prius datum est in Strakonice 1396 aug. 24. (B), alterwn in oppido Strzegom 1487 sept. 27. (C). l(• Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 623 num. 2341 (ex A). In chartae replicatae margine dextro plene extinctum ,,Sy. W." legitur. In tergo chartae manu registratoris hospitalis saec. XIII. ex. aut XIV. ineunt. scriptum est: ,,Deliberationes contra gravamina episcoporum et archiepiscoporum et prelatorum'' (H). Bulla lnnocentii IV. papae in filis sericis fl.avi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp, t5 num. 6,36. Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 263 num. 30. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 1, pag. 268 num. 392. Apud Fr: O. Sk 20 342. lnnocentius IV. papa universis praelatis mandat, ne fraires el clericos hospitalis Hierosolymitani aut eorum ecclesias, in quibus auctoritatem nequaquam habent, excommunicationis vel interdicti sententiam promulgare praesumant neve eos alias indebita vexatione gravent. Lugduni [1244] dec. 13. Autographwn in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melittnsium) asservatur (A). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 623 num. 2342 (ex A). 25 In membranae replicatae margine dextro ,,Sy. W.'' legitur. In dorso, ubi notat canctllariae :it• apostolicae esse solent, signum + invenitur; paulo inferius registrator destinatarii manu saec. XIII. scripsit: ,,Privilegium, quod nullum habeat sanctus ordo ordo [sic/ episcopum sibi dominantem preter Romanum pontificem'' (AJ. Bulla Innocentii IV. papae in fi.lis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 6, 36. :J:> Formam litterarum vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 268 num. 33. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 1, pag. 690 num. 1115. Apud Fr: O. sd 1244 DEC. 16... 1245 APR. 11. NUM. 343, 344. 519 343. Innocentius IV. papa magistro et fratribus hospitalis Hierosolymitani indulget, ne, si cui contra ipsos super his, quae ipsorum ordini a sede apostolica sunt indulta, contra tenorem privilegiorum apostolicas litteras impetrare contigerit, quae de eorum ordine s non faciant mentionem, per eas teneantur respondere. Lugduni {1244] dec. 16. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 623 num. 2343. 10 In membranae replicatae margine sinitro ,,R V'' legitur. In dorso, ubi notae cancellariae apostolicae esse solent, locum rasum invenimus, paulo inferius registrator destinatarii manu saec. XIII. XIV. scripsit: ,,Confirmatio omnium privilegiorum'' (H). Bulla lnnocentii 1V. papae in filis sericis ftavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. ·1:> Formam litterarum vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 280 num. 54. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 11, pag. 370 num. 1881 et inferius num. 368. Apud Fr: O. sd 344. 20 Rudigerus, episcopus Pataviensis, ad petitionem Friderici, ducis Austriae etc., decimam quandam sitam circa confinia Bohemiae in villa [Klein] - Weikersdor/, quae ipsi vacare coepit post morlem Hartlebi de Znojmo, conventui in Zwettl tradit dans ei diclum ducem super eandem decimam de/ensorem. Apud S. Hippolytum 1245 apr. 11. 25 Apographum saec. XIII. ex. aut XIV. ineunt. servavit ,,Líber fundationum mon. Zvetlensis'' in archivo monasterii in Zwettl asservatus, fol. aov (B). Ed: FRA 11. 3, pag. 116 (ex B). Reg: CDM 111, pag. 51 num. 67 (qui opus antiquius, ubi haec charla registrala est, aflert). - Reg 1, pag. 528 num. 1114. CDM VII, pag. 730 num. 82. 30 Lit: KK, pag. 47. Charla mutatis mutandis verba chartae num. 338 repetit. Apud Fr: O. Cum apographi B rationem habere non possemus, editione chartae tantum usi sumus. Sk 520 NUM. 345, 346. 1245 APR. 12. - JUL. 7. 345.-++ .1.Yesco, dux Opoliae, cum monasterio Lubensi concambium facit, villas Szonów et Klisino in confinio Moraviae sitas pro aliis villis Kazimierz, Lowkowice et Komorniki • • reczpzens. In Racibórz 1245 apr. 12. Apographum versionis I teste Grünhagen praebet vetustissimum copiarium monasterii Luben.')is saec. XIII., quod in archivo publico Vratislaviensi (sign. rep. 135 D 203) asservatur, fol. 27v (B ). Teste Kopetzky charla autographi instar versionis I I manu saec. XI V. exarata in eodem archivo asservatur (C). Ed: CDM 111, pag. 51 num. 68 (ex C). Büsching, Urkunden des Klosters Leubus, pag. to 172 num. 76 (ex C?). Reg: Reg 1, pag. 528 num. 1115. Kopetzky, Regesten, pag. 113 num. 51 (ex C). CDS V11. 1, pag. 280 num. 635 (ex B, tractatio rei arle diplomatica). Lit: KK, pag. 47. Opinionem v. d. Grünhagen (vide CDS superius citatum) sequentes haec commemorare pos&u- 15 mus: Apographum B ex autographo iam deperdito de verbo ad verbum descriptum, in charla autographi instar (C) nonnullis locis pristinus textus eiusdem autographi adulterine immutatus esse videtur. Apud Fr: O. Apographi B nec non chartae adulterinae C rationem habere non potuimus, editionibus tantum usi sumus. sd 346. Innocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis praecipil, ut omnes, qui in aliquem ex /ratribus hospitalis Hierosolymiiani manus iniecerint violentas, excommuni- 20 cent. 25 Lugduni [1245] iul. 7. Apographum continet publicum instrumentum confectum per oflicialem curiae Treverensis [Treveri] 8. iun. anni 1310 insertum alteri publico instrumento per officialem eiusdem curiae 2. seu 4. ian. anni 1444 confecto iterumque insertum chartae Caspari Kannthneri, decretorum doctoris, canonici et vicarii in spiritualibus ecclesiae Ratisbonensis, datae Ratisbonae 4. iunii :ic• anni 1496, cuius autographum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (B). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 633 num. 2369 (ex B ). Formulam mutatis mut. vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 272 num. 40. Cf. etiam Delavillt, Cartulaire 1, pag. 297 num. 429. 35 Apud Fr: O. Sk 1245 IUL. 8.-10. NUM. 347~ 348. 521 347. lnnocentius 1V. papa per universos praelatos presbyteris eorum potestati subiectis mandat, ut fraires hospitalis Hierosolymitani in ecclesiis eorum ad opus praedicare et elemosinas quaerere sine qualibet contradictione permittant, curantes porro, ut ea, quae 5 parochiani eorum prae/atis fratribus in testan1entis reliquerinl, eis sine diminutione solvantur. Lugduni [1245] iul. 8. Apographum continet publicum instrumentum con/ectum per oflicialem curiae Treverensis [Treveri] 1310 iun. 8. datum, insertum alteri instrumento publico per oflicialem eiusdem curiae 10 2. vel 4. ian. anni 1444 confecto iterumque insertum chartae Caspari Kannthneri, decretorum doctoris, canonici et vicarii in spiritualibus ecclesiae Ratisbonensis, Ratisbonae 1496 iun. 4. datae, cuius autographum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (B). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 634 num. 2373 (ex B). 15 Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 266 num. 32. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 1, pag. 246 num. 366. Apud Fr: O. sd 348. 20 lnnocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis etc. sicut in num. 341. Lugduni [1245] iul. 10.1 Apographum continet publicum instrumentum confectum per officialem curiae Treverensis [Treveri] 8. iun. anni 1310 insertum alteri publico instrumento per officialem eiusdem curiae 2. seu 4. ian. anni 1444 confecto iterumque insertum chartae Caspari Kannthneri, dec- 2:> retorum doctoris, canonici et vicarii in spiritualibus ecclesiae Ratisbonensis, datae Ratisbonae 4. iun. anni 1496, cuius autographum in SUA Pragae (archivum magni prioratus J.lfelitensium) asservatur (B). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 634 num. 2376 (ex B). Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 263 num. 30. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 1, 3(~ pag. 268 num. 392. Apud Fr: O. Sk 348. 1) In apographo erronee legitur ,sexto iulii' pro ,sexto idus iulii'. 522 NUM. 349, 350. 1245 AUG. 5.·9. ·-------------------------------------- 349. FridericusI l., Romanorum imperator,H ierosolymorum et Siciliae rex, V en eeslaol., regí Bohemiae, encyclicam contra papam mittit.1 Apud Taurinum 1245 aug. 5. Apographum praebet codexmembranaceus saec. X 1V. in. in UK Pragae (sign. 1I1 G 3) Sum- 5 mam dictaminum magistri Dominici Hispani continens, fol. 81° (B). Ed: MGH CC 2, pag. 360 num. 262, versio C (ex B). Reg: Archiv 10, pag. 662. RI V. 1, pag. 621 num. 3499. Lit: Novotn(J l. 3, pag. 768 (rei explicatio). Apud Fr: O. Sk, sd 350. Innocentius IV. papa ecclesiam Vratislaviensem protegendam suscipit, omnes possessiones ac bona eius confirmat eique iura et libertates plurimas concedit. Inter castra, 10 ubi episcopus Vratislaviensis ius episcopale possidet, castrum Tésin nominatur. 15 Lugduni 1245 aug. 9. Autographum in membrana scriptum, quod in archivo capituli Vratislaviensis asservabatur, teste v. d. Stenzel (vide injerius) nunc latet (AJ. Apographum praebet copiarium saec. XV. ,,Liber niger'' intitulatum, quod in eodem archivo asservatur, fol. 446 (B). Ed: Stenzel, Urkunden zur Geschichte des Bistums Breslau, pag. 7 num. 5. Hii.usler, Ur- 20 kundensammlung zur Gesch. des Fürstenthums Oels, pag. 75 num. 46. Nlmec, Listináf Téslnska l. 1, num. 9. Reg: Potthast 11, pag. 1002 num. 11792. CDS VII. 1, pag. 282 num. 637 (qui opera antiquiora, in quibus hoc privilegium typis impressum est, adducit). Lit: Schulte, Quellen zur Gesch. der Besitzverhii.ltnisse des Bistums Breslau (D.Q.Sch.G. 25 3-4), pag. 179 ss, ubi lilterae etiam typis impressae sunt. Formam privilegii vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 250 num. 10. Apud Fr: O. Copiarii rationem habere non potuimus, editionibus tantum usi sumus. sd 349. 1 ) De tribus versionibus encyclicae accuratissime in MGH CC 2, pag. 360 num. 262 sub 30 dato 1245 iul.-sept. typis editis solununodo versio tertia (C) regi Bohemiae destinata hoc loco respicienda est. 1245 AUG. 18. - SEPT. 17. NUM. 351, 352. 523 351. l. Innocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis per regnum Bohem i ae et provinciae Poloniae constitutis praecipit, ut a gravaminibus et pressuris fratribus Minoribus inferendis desistant, alioquin episcopis Pragensi et J\tforaviensi1 mandat, 5 ut eos ad omnia supradicta servanda auctoritate sua compellant. 11. Innocentius IV. papa archíepiscopis Neapolitano, Me.~sanensi el Sipontino2 ídem praecipit atque mandat. 1n eundem modum inter alia omnibus praelatis per regnum Bohemiae, Sueciae et Norvegiae et per Poloniae, Livoniae, Slaviae, Russiae et Prusciae provincias constitu- 10 lis, conservatores Coloniensem, Magdeburgensem archiepiscopos et Herbipolensem episcopum3 statuens. Lugduni [1246} aug. 18. Apographum litterarum 1 insertum est citationis chartae Johannis, episcopi Pragensis, datae in Krásná Hora 6. apr. anni 1269, cuius autographum in SAR Brunae (Nova collectio) lá asservatur (B). Apographum litterarum 11 exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 286, lib. 111, ep. 639 (R). Ed: Wadding 111, pag. 443 num. 24 (11 ex R). Sbaraleae Bullarium, pag. 372 num. 88 (llexR). Reg: Reg l,pag. 530 num. 1122 (11). Potthast 11, pag. 1003 num. 11811 (11, qui opera 20 antiquiora, in quibus hae litterae typis excusae seu registratae sunt, affert). Berger 1, pag. 279 num. 1878 (11 ex R). Charla Johannis episcopi, versionem 1 litterarum lnnocentii papae continens, nuperrimt a J. Radimskg in SAR Brunae inventa nobisque in usum lradita est. Qua de causa, licet eadem versio ad primam seriem huius operis pertineat, hoc loco eam intexere oportuit. Reliqua 25 de eadem versione videbis in tomo V., in editione chartae Johannis, episcopi Pragensis. Apud Fr: O. Registrorum rationem habere non potuimus. Sk 352. J. lnnocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis per regnum Bohemiae, 30 Poloniam, Russiam, Prusciam, Cassubiam et Pomeraniam constitutis praecipit, ul ab omnibus fratrum Praedicatorum gravaminibus penitus desistant, alioquin archiepiscopo Gneznensi et episcopo Cracoviensi1 mandat, ut ad omnia supradicta servanda eos auctoritate sua compellant. 351. 1) Scilicet Nicolao et Conrado. 2) Scilicet Petro(?),Landoni(?),Rogerio(?). ª) Scilicet 35 Conradum, Wilbrandum, Hermannum. 362. 1) Scilicet Fulconi, Johanni. 524 N UM. 352, 353. 1245 SEPT. 17. - OCT. 6. JI. Innocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis per regnum Siciliae constitutis idem praecipit atque archiepiscopis N eapolitano, Salernitano et Barensi2 mandat. In eundem mo 11923. Doehler, Urkk. d. Kl. SI. ¿7\1arienthal, pag. 18 num. 10 (ex A). Dobenecker, Regesta 111, pag. 204 num. 1252. Prochno, Regesten, pag. 88 (10) num. 14 (ex A). Formam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 262 num. 29. Apud Fr: Apographum simplex. Cum autographi rationem habere non possemus, editione suprascripta tantum usi sumus. 30 Stf 3S2. 2) Petro, Caesario, 1llarino. 353. 1) lVilbrando. -;) 1() 1245 OCT. 12. - POST 1245 SEPT. 20./ANTE 1246 FEBR. 24. NUM. 354, 355. 525 354. Innocentius IV. papa monasterium in Marienthal, P ragens is dioecesis, protegendum suscipit, omnes possessiones ac bona eius confi1·mat eique iura et liberta/es plurimas concedit. Lugduni 1245 oct. 12. Autographum in membrana scriptum secundi belli gentium calamitatibus corruplum atque deletum nunc in archivo publico Dresdensi asservatur (A). Ed: CDLS 1, pag. 70 num. 43 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 536 num. 1138. Potthast JI, pag. 1012 num. 11931. Doehler, Urkk. d. Kl. St. Jl!larienthal, pag. 18 num. 9. Prochno, Regesten, pag. 88 (10) num. 15. Formam privilegii vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 229 num. 1. Apud Fr: Simplex apographum. Autographi rationem habere non potuimus et editione superius citata tantum usi sumus. Sk 15 355. Bruno praepositus, Alardus decanus totusque Hamburgensis ecclesiae conventus ad petitionem fratris Adolphi, quondam Holsatiae comitis, et sororis Heilwidis, olim uxoris eius, ad aedificandum claustrum sanctimonialium in parochia sua consentiunt coram testibus, ínter quos primo loco ipse Bruno cum titulo ,,in Vlmizcensem episcopum 2c) confirmatt1s'' nominat11r. ·)~>..... - [post 1245 sept. 20. - ante 1246 febr. 24.]1 Autographum in membrana scriptum, quod in archivo Hamburgensi asservabatur, anno 1842 combustum est (A). Apographum praebet copiarium monasterii in Harvestehude, quod in archivo Hamburgensi asservatur (B). Ed: Hamb. U. B.1, pag. 461 num. 533 (ex A). Hasse, Schleswig-Holstein-Lauenb. Regesten 1, pag. 294 num. 656 (ex B; qui et opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, adducit). Testimonio Hamb. U. B. autographo ,,sigillum Sanctae Hammenburgensis ecclesie'' ap- pendebat. 3<> Apud Fr: Notitia brevis; copiarii in archivo Hamburgensi rationem habere non potuimus, editionibus tantum usi sumus, ex quibus etiam ea, quae ad notationem temporis chartae attinent, nec non ad quaestionem, in qua forma charla ad nos pervenerit, sumpsimus. sd 355. 1) Vide in apparatu. 526 NUM. 356,357. 1246 APR. 4. - MAII 3. ---------------···--------------------- 356. lnnocentius IV. papa statuens, ut monialium monasteria magistro et prioribus ordinis /ratrum Praedicatorum commissa illis gaudeant privilegiis, quae Praedicatorum ordini sunt concessa, magistro et prioribus eiusdem ordinis mandat, ut omnia praemissa sollicite adimplere curent. s Lugduni [1246] apr. 4. Apographum insertum est chartae Nicolai IV. papae, datae Romae 8. dec. (anni 1289), cuius autographum inmembranascriptum in SARBrunae (archivum S. J. Brunae) asservatur (B). Alterum apo~raphum insertum est instrumento notarii publici dato in Vysehrad 28. iun. anni 1355, cuius autographum in archivo Musei Nationalis Pragae asservatur (C). Apo- to graphum ex C descriptum manu saec. XVIII. in charla scriptum (cum nonnullis erroribus, etiam in temporis notatione) in SAR Brunae (Coll. Ant. Boéek num. 5494) invenitur (D). - Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 211v, lib. 111, ep. 452 (R). Ed: Ripoll, Bullarium Praed. 1, pag. 160 num. 132 (ex apogr. R in archivo Ordinis}, JI, pag. 1:> 26 num. 15 (ex alío exempl. B in archivo Ordinis). CDM V, pag. 290 num.. 92 (ex B). CDM IX, pag. 373 num. 1 (ad apr. 2. ex D). Reg: Reg 1, pag. 639 num. 1145. Potthast II, pag. 1022 num. 12055. Berger 1, pag. 268 num. 1794 (ex R). Sebánek, Archivy, pag. 16 num. 91 (ex B). Apud Fr: O. Registrorum rationem habere non potuimus. Sk 357. lnnocentius IV. papa regi Russiae1 fraires ordinis Praedicatorum Alexium et socium eius, qui cum ipso eral in Bohemia, commendat. 20 Lugduni [1246] maii 3. 25 Apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 276, lib. 1II, ep. 481 (R). Ed: Mon. Poi. Vaticana I11, pag. 27 num. 46 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 30 num. 183 (ex R). Reg 1, pag. 540 num. 1148. Potthast 11, pag. 1025 num. 12095. Berger 1, pag. 272 nwn. 1821 (ex R). Apud Fr: Apographum magna ex parte typis praeparatum. Registrorum rationem habere non potuimus. sd 367. 1 ) Danieli, duci Galiciae, probabililer. 1246 MAII 3. - IUN 17. NUM. 358, 359, 360. 527 358. Innocentius IV. papa fratres ordinis Praedicatorum Alexium et socium eius, qui cum ipso erat in Bohemia, ad regem Russiae1 mittit. Lugduni {1246] maii 3. 5 Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 276, lib. 111, ep. 482 (R). Ed: Mon. Poi. Vaticana 111, pag. 28 num. 47 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 30 num. 184 (ex R). Reg l, pag. 540 num. 1149. Potthasl 11, pag. 1025 num. 12096. Berger 1, pag. 272 num. 1822 (ex R). 10 Apud Fr: Apographum magna ex parte typis praeparatum. Registrorum rationem habere non potuimus. sd 359. Innocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis per regnum Bohemiae 15 etc. sicut in num. 362 (1). Lugduni {1246] maii 9. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Vratislaviensi asservatur vel asservabatur (A). Reg: Potthast JI, pag. 1026 num. 12104. CDS VII. 1, pag. 285 num. 641b (ex A). 20 Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus, operibus superius citatis tantum usi sum.us. Sk 360. Otto, palatinus comes Rheni, dux Bavariae, iudicibus suis mandat, ut decimas 25 bonorum suorum in cellariis et granariis Flinsberg, Weissenstein et Susice1 collectas, quas ecclesiae in Niederaltaich dederit, eidem ecclesiae assignent. Landauiae 1246 iun. 17. 358. 1 ) Danielem, ducem Galiciae, probabiliter. 360. 1) ,Schvtenhofen' B. 528 NUM. 360,361, 362. 1246 IUN. 17. - AUG. 13. Apographum testimonio procuralorum archivi publici Monacensis exstat in confirmatione Henrici, ducis Bavariae, data in Niederaltaich 1281 maii 31., cuius autographun1 in archivo su.oradiclo (sign. mon. Niederaltaich num. 89) asservatur (B ). Ed: MB XI, pag. 221 num. 78. Reg: Reg 1, pag. 540 num. 1150. Lit: Simák I. 5, pag. 1031. Apud Fr: O. Cum apographum inspicere non possemus, edilione superius citata usi sumus. Sk 361. -~) Innocentius IV. papa universis praelatis annuntiat se /rat1·ibus hospilalis Hiero- tt) solymitani varias libertates a praedecessoribus suis indultas confirmavisse. Lugduni [1246] iul. 10. Apographum insertum est instrumento publico Nicolai Zeiselmeister, decretorum doctoris, archidiaconi Horssoviensis, in ecclesia Pragensi curiae archiepiscopalis Pragensis et apostolicae sedis legati officialis, dato in consistorio Pragensi 1409 oct. 4., cuius autographum in S UA 15 Pragae (archivwn magni prioratus Melitensium) asservatur (B). Formam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 263 num. 30. Apud Fr: Copia simplex manu ignota exarata. 362. 20 Philippus, electus Ferrariensis, Jacobo et Sebasliano1 [/amiliaribus suis apud Romanam curiam] scribit se a·uctoritate litterarum apostolicarum2 contra illos, qui ad curiam [Henrici Raspe], Romanorum regis, venire renituntur, excommunicationis et suspensionis sententiam protulisse, nominatim etiam contra episcopum P ragensem3, cui cum aliis pluribus in /esto beati J acobi4 terminus unius mensis, ul coram domino 25 papa compareret, est ordinatus. Apud Andernachim [1246j aug. 13.(?)5 Apographum exstat in cod. mnscro chartaceo saec. XI1l. ,,Registrum epistolarum Alberti Bohemi'' communiter appellato Bauaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 2574b), fol. 14 (B). :~o 382. 1) C/. RI V. 2, pag. 1546 num. 10174. 2 ) Litterae datae sunt Lugduni [1246] iul. 4. (Rodenberg 11, pag. 152 num. 201). ª) Nicolaum. ') Jul. 25., e/. RI V. 1, pag. 914 num. 4869 a. 6 ) Vide RI V. 2, super. cit. 1246 AUG. 13.-23. NUM. 362, 363, 364. 529 Ed: Hofler, Kaiser Friedrich JI., pag. 410 num. 52 (ex B). Hofl.er, Albert v. Beham, pag. 121 num. 37 (ex B). Huillard-Bréholles, Historia diplomatica VI. 1, pag.. 449. Reg: RI V. 2, pag. 1646 num. 10174. Dobenecker, Regesta 111, pag. 222 num. 1372. Lit: Novotn(J l. 3, pag. 774 nota 3 (reí explicatio). 5 Apud Fr: Simplex annotatio. Cum apographi rationem habere non possemus, editionibus superius citatis usi sumus. Sk 363. Albertus Bohemus, decanus ecclesiae Pataviensis, Lupum, notarium suum, pleba- 10 num in Ettling, in omnibus negotiis ecclesiarum suarum ac dignitatum suarum, ínter quas praebenda et archidiaconatus ecclesiae Olomucensis expresse nomínantur, procuratorem constituít. Lugduni 1246 aug. 20. Apographum exstat in codice mnscro chartaceo saec. XIII. ,,Registrum epistolarum Alberti 15 Bohemi'' communiter appellato Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. 2574b), fol. 84 (B). Ed: Hofler, Albert von Beham, pag. 107 num. 22 (ex B). Reg: RI V. 2, pag. 1696 num. 11483.. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 194. Novotn(J l. 3, pag. 688 (rei explicatio). 20 Apud Fr: Simplex annotatio. Cum apographi rationem habere non possemus, editione superius citata tantum usi sumus. Sk, sd 384. lnnocentius IV. papa archiepiscopis et episcopis mandat, ne archidiaconi, decani 25 et ofliciales in ipsorum dioecesibus homines fratrum hospitalis Hierosolymitani pro excessibus eorum poena pecuniaria punianl, sed imposita paenitentia bona eorum ad usus hospitalis dimittant. Lugduni [1246] aug. 23. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Meliten- 30 sium) asservatur (AJ. Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag.. 646 num. 2414 (ex A). In chartae angulo dextro superiore nota ,,a'' legitur; eadem nota ,,a'' etiam in dextro angulo 530 NUM. 364, 365, 366. 1246 AUG. 23.-24. in/eriore chartae replicatae invenitur. In dorso charlae, ubi notae cancellariae apostolicae esse solent, signum + delineatum est. Bulla Innocentii IV. papae in filis sericis flavi et rubri colorís illaesa cum appensione inepte reparata. Cf. Diekamp, num. 5, 36. Formam litterarum vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 268 num. 34. Cf. etiam Delauille, 5 Cartulaire 11, pag. 479 num. 762. Apud Fr: O. sd 385. lnnocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis etc. sicut in num. 346. 10 Lugduni [1246] aug. 23. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 646 num. 2415 (ex A, erronee duo autographa aflert). In chartae replicatae margine sinistro ,,áñt'', in dextro angulo superiore ,,a'' legitur, in tergo 15 chartae signum crucis delineatum est; quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. In tergo chartae manu registratoris hospitalis saec. XIIl. ex. aut XIV. ineunt. scriptum est: ,,De iniuriis fratribus indebite illatis'' (H). Bulla lnnocentii 1V. papae in filis serieis fl.avi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 272 num. 40. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 1, pag. 297 num. 429. Apud Fr: O. Sk 366. 20 25 lnnocentius IV. papa universis praelatis mandat, ut litteras papales ./ratribus hospitalis Hierosolymitani directas fideliter exponant, subiectos ad solitas elemosinas inducentes fratresque hospitalis benigne recipientes. Lugduni [1246] aug. 24. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Meliten- 30 siurn) asservatur (A). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 64'1 num. 2416 (ex A). In chartae dextro angulo superiore nota ,,a'' legitur; in membranae replicatae dextro angulo superiore ,,.L. p.'' scriptum es~. In dor.~o chartae, ubi notae cancellariae apostolicae esse solent, 1246 AUG. 24.-28. NUM. 366, 367, 368. 531 magnum signum + delíneatum est. Paulo inferius regisirator destinatarii manu saec. X 111.X IV. scripsit: ,,Generalis ad omnes prelatos'' (H) et alia manu etiam saec. Xlll.-XIV.: ,,Quod debeamus honeste et benigne recipi et tractari et littere nostre papales recipi debeant et pronunciari et iusticia nobis de subditis fieri'' (1). 5 Bulla lnnocentii IV. papae in fi.lis sericis fl.avi et rubri colorís illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. 10 Formam litterarum vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 269 num. 36. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 1, pag. 401 num. 590. Apud Fr: O. sd 367. lnnocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis mandat, ut universis parochianis suis prohibere curent, ne a fratribus domus hospitalis Hierosolymitani vel eorum hominibus quanilibet constitutionem exigere praesumant. 15 Lugduni [1246) aug. 24. Autographllm in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A.). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 647 num. 2417 (ex A). In chartae superiore angulo dextro nota ,,a'' legitur, in membranae replicatae parte dextera ..-.... .2f) ,,Gm'' scrzptum est. •)- -'•.) :lt) Bulla, quae in filis sericis fl.avi et rubri coloris appensa eral, nunc latet. Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 270 nu.m. ,37_ Cf. Delaville, Cartulaire 1, pag. 668 num. 1071. Apud Fr: O. 388. lnnocentius IV. papa magistro et fratribus hospitalis Hierosolymitani indulget, ut... etc. isdem verbis atque in num. 343. Lugduni [1246] aug. 28. Apographum insertum esl vidimalioni civitatis Glacensis datae [1505, 1511, 1516] aug. 27., cuius autographum in charla scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) a.5servatur (B ). Reg: Delaville, Cartulriire 11, pag. fJ4i num. 2420. 532 NUM. 368. 369, 370. 1246 AUG. 28. - OCT. 22. Formam litterarum vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 280 num. 54. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 11, pag. 370 num. 1881. Apud Fr: O. sd 369. Albertus Bohemus, decanus Pataviensis, Ottoni, duci Bavariae, comiti palatino Rheni, inter alia de merítis suis scribens mentionem de Bohemia et Moravia facit.1 - [1246 cea m. sept. (?))?. 5 Apographum exstat in eodice mnscro chartaceo saec. XIII. ,,Registrum epistolarum Alberti Bohemi'' communiter appellato Bavaricae bibliothecae publicae Monacensis (sign. lat. num. t<) 2574b}, fol. 102V-J03 (B ). lmago phototypica: Chroust, Mon. pal., JI', 8 (fol. 102v tantum praebetur). Ed: HofT.er, Kaiser Friedrich 11., pag. 406 num. 50 (ex B). Hofl.er, Albert von Beham, pag. 118 num. 35 (ex B, ab exeunte anno 1246 ad ineuntem annum 1247). Huillard-Bréholles, Historia diplomatica V l. 1, pag. 446. Wittmann, Mon. Wittelsbacensia, pag. 94 15 num. 39 (exB). Reg: RI V. 2, pag. 1697 num. 11490. Lit: Ratzinger, Albertus Bohemus, pag. 198 (rei explicatio). Apud Fr: O. Cum apographi rationem habere non possemus, imagine phototypica in Mon. pal. (vide superius) usi sumus. 20 Sk, sd 370. Innocentius IV. papa vestigiis praedecessorum suorum inhaerens Judaeis protectionis suae clypeum indulget eorumque iura statuit. Lugduni 1246 oct. 22.1 2:> Autographum in membrana scriptum (teste Lacombleto, vide inferius) in archivo civitatis Coloniae (super Rheno) asseruatur (A). Apographum privilegii sine temporis notatione charla Pfemysli Otakari 11. in Sadská 1254 oct. 23. data (Reg 11, pag. 17 num. 41) praebet, cuius tenor iterum chartae Karoli IV., Romanorum imperatoris, datae in Donaustauf 1356 sept. 30. (Reg VI, pag. 253 num. 456) insertas est. Eiusdem chartae duo apographa :it• 369. 1) Expresse dicitur: Quantum ego vobis servierim contra fortes principes et potentes quantumve vos dilexerim, non solum Alamannia tota novit, verum etiam Boemia et Morauia non ignorat. 2) Litteras hoc loco intexuimus opinionem in RI V. 2 expressam sequentes. 370. 1) Vide in apparatu. 1246 OCT. 22. -NOV. 27. NUM. 370, 371, 372. 533 saec. XV. in archivo civitatis Pragensis asservantur, quorum primum ,,Liber membranaceus'' num. 1864 (Celakovsk(J, Soupis rkpsii num. 1), fol. 258-260, alterum ,,Liber chartaceus'' num. 1865 (Celakovsk(J, Soupis rkpsil nizm. 2), fol. 137-141 continet (B, C). Tertium apographum chartae itidem saec. XV. exstat in mnscro ,,Libri formarum Zacensi'' 5 in archivo civitatis Zalee asservato (sign. 16 b 1), fol. 9ov_93 (D). Ed: Lacomblei, Urkundenbuch 11, pag. 159 num. 305 (ex A). Rossler, Das Altprager Stadtrecht, pag. 178-179 (ex B, C). CIB 1, pag. 131-132 sub num. 45/1. CIM 1, pag. 10 sub num. 4 (ex B, C). Kopl, Urkundenbuch der Stadt Budweis in B., pag. 64 sub num. 101 (ex B, C). 10 Reg: Potthast 11, pag. 1042 num. 12315 (ubi opera antiquiora, in quibus hoc privilegium typis impressum est, commemorantur). Reg JI, pag. 18 sub num. 41. Aronius -Dresdner, Regesten zur Gesch. der Juden, pag. 239 num. 556 (err. ad 1246 nov. 22.). Notandum est formam simplicis privilegii, quae hic apparet, tempore, quo charla exstitit, haud usitatam fuisse. Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 252 num. 12. 15 Apud Fr: O. Cum autographum inspicere non possemus, editionibus superius citatis nec non apographis B, C, D usi sumus. Sk 371. Mesco, dux Opoliae, in sua ultima voluntate ínter alias constitutiones matri sua~ 20 [Violae) duo castra, Tésin et Racibórz, confert. In Koile [1246] oct. 29.1 Apographum praebet copiarium saec. XV. ,,Liber niger'' intitulatum, quod in archivo capituli Vratislaviensis asservatur, fol. 412 (B). Ed: CDS I, pag. 6 num. 7 (ex B). Nlmec, Listináf Tlsinska l. 1, num. 10 (erronee ad 25 t 26)oc . • . 30 Reg: CDS VII. 1, pag. 286 num. 646 a. Apud Fr: O. Apographi rationem habere non potuimus, editionibus tantum usi sumus, tx quibus etiam annum sumpsimus. sd 372. lnnocentius IV. papa ínter alía consideratione [Brunonis], electi Olomucensis, pro magistro Johanne, clerico Hildesemensi, dicto de Quercu, mandat decano et capitulo ecclesiae Sanctae Crucis in Hildesheim, ut dictum magistrum in canonicum recipiant eique praebendam con/erant. 35 Lugduni [1246] nov. 27. 371. 1) Vide in apparatu. 534 NUM. 372, 373, 374. 1246 NO\r. 27. - 1247 IAN. 29. Autographum in membrana scriptum teste Hoogewego (vide inferius) in archivo publico in Hannover asservatur (A). Ed: Hoogeweg, Urkundenbuch d. Hochst. Hildesheim 11, pag. 387 num. 768 (ex A). Apud Fr: O. Cum autographi ralionem habere non possemus, editione superius ciiata tantum • usz sumus. Sk, sd 373. -!") Bela IV., rex Hungariae etc., Witkoni comiti, filio Zabazlai de genere Ludan, qui sibi assistens sedulus exstitit in legationibus ad partes Bohemiae ac Rutheniae deferendis, quandam terram nomine Chalar a castro Nitriensi exemptam con/ert. -1246-. 10 Autographum in membrana scriptum in SAR Treboñ (archivum olim principis de Schwarzenberg) asservatur (A). Apographum exstat in confi.rmatione Ferdinandi l., regís Bohemiae, Venceslao de Ludanice, Moraviae marchionatus capitaneo, data in castro Pragensi 1643 iun. 15., cuius apographum in libro ,,Maiestalia Bohemica ah anno 1539 usque 1544'' t5 in SUA Pragae (sign. 284) sub titulo ,,Potvrzeni hejtmanu moravskému tti listuov latinskych'', fol. 145-146 asservatur (B). Ed: CDM XV, pag. 3 num. 3 (ex A). Reg: Reg IV, pag. 810 num. 2082 (ex A). Lit: Sebánek, K otázce slovenik, pag. 247 (annotationes diplomaticae). Notationem anni regni (verba ,,decimo secundo'') alia manus fortasse fusciore atramento in membrana replicata adscripsit. Ad annum 1246 attamen XI. annus regni Belae regís constanter ponitur. Cf. autem Szentpétery, Regesta 1, pag. 254 num. 843. Sigillum duplex Belae IV. regis in filis sericis {lavi et rubri coloris aliqua ex parte laesum appendet. Cf. descriptionem sigilli in CDM superius citato. Apud Fr: Simplex apographum. Sk 374. Innocentius IV. papa [Henricum Raspe], regem Romanorum, hortatur, ut, cum 2() [Fridericus 1l., Romanorum imperalor], ipsius et ecclesiae persecutor, ad occupandum :J(t ducatum Austriae aspiret et eundem ducatum [Befa IV.], rex Hungariae, salvo iure ipsius, imperii, [Venceslai l.], regis Bohemiae, [Vladislai], nati sui, ac aliorum amicorum, ad manus suas recipere velit, ei ad hoc auxilium praestet. Lugduni [1247] ian. 29. 1247 IAN. 29. - IUL. 9. NUM. 374, 375, 376. 535 Apographum exstat in Innocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 421º, lib. IV, ep. 956, curial. 40 (R). Ed: CDM 111, pag. 66 num. 91 (ex R). Rodenberg JI, pag. 209 num. 279 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 31num.187 (ex R). Reg I, pag. 543 num. 1160. Potthast 11, 5 pag. 1049 num. 12405 (qui opera antiquiora, in quibus hae litterae typis impressae vel registratae sunt, aflert). Berger 1, pag. 443 num. 2956 (ex R). RI V. 2, pag. 1298 num. 7730. Dobenecker, Regesta 111, pag. 234 num. 1448. Lit: Novotn(J l. 3, pag. 780-81 (rei explicatio). KK, pag. 61. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Registrorum rationem habere 10 non potuimus. Sk 375. Innocentius IV. papa [Henrico], marchioni Misnensi, nuntiat se tam obtentu eius quam [Venceslai l.], regis Bohemiae, soceri eius, qui personam Henrici sibi plurimum ·15 commendavit, Petro, sancti Georgii ad Velrzm Aureum diacono cardinali, apostolicae sedis legato, dedisse mandata super sententiis, quae propter matrimonium ínter [Margaretam], natam Friderici, quondam imperatoris, et[Alberlum], filium eius, contrahendum latae sunt, relaxandis; sed tamen suadet, ut puellam ad patrem remittat, cum matrimonium cum bona conscientia tolerare non possit. 20 2 ... a 30 Lugduni [1247] maii 7. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 384, lib. IV, ep. 626 (R). Ed: Huillard-Bréholles, Historia diplomatica VI. 1, pag. 633 (ex R). Rodenberg 11, pag. 258 num. 346 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 31 num. 189 (ex R). Reg 1, pag. 547 nun1. 1173. Potthast 11, pag. 1056 num. 12508. Dobenecker, Regesta 111, pag. 243 num. 1517. Berger 1, pag. 391 num. 2623 (ex R). Rl V. 2, pag. 1304 num. 7791+. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Registrorum rationem habere non potuimus. sd 376. Innocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis mandat, ut /ralres hospitalis sancti Johanni~~ Hierosolymitani a praestatione decimarum de possessionibus, quas 536 NUM. 376. 377.. 1247 JUL. 9.-24. propriis manibus aut sumptibus excolant, de hortis, virgultis et de suorum animalium nutrimentis immunes servent. Lugduni [1247] iul. 9. Autographum in membrana scriplum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (A). Apographum1 continet publicum instrumentum confectum per ;, officialem curiae Treverensis [Treveri] 8. iunii anni 1310 insertum alteri publico instrumento per officialem eiusdem curiae 2. seu 4.. ian. anni 1444 confecto iterumque insertum chartae Caspari Kannthneri, decretorum doctoris, canonici et vicarii in spiritualibus ecclesiae Ratisbonensis, datae Ratisbonae 4. iunii anni 1496, cuius autographum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensium) asservatur (B). to Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 661 num. 2450 (ex A), ibid. num. 2449 (ad iul. 8. ex B). In chartae superiore angulo dextro nota ,,a'' legitur, in membranae replicatae parte sinistra ,,~''in tergi chartae superiore parte signa,,+ +'' exstant. Quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. Bulla lrmocentii 1V. papae in filis sericis fl.avi et rubri colorís illaesa appendet. C/. Diekamp, 1=> num. 5, 36. Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 261 num. 28.. Cf. etiam Delaville, Cartulaire 11, pag. 381 num. 1908. Apud Fr: O. Sk 20 377. Innocentius IV. papa decano Ratisbonensi1 concedit facultatem absolvendi clerum Salzeburgensem ab oboedientia, laicos vero a fidelitate et iuramento, si quod Phili ppo, praeposito W issegradensi, tamquam archiepiscopo suo praestiterint. Lugduni [1247) iul. 24. 25 Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 450, lib. V, ep. 85 (R). Reg: Palackg, Reise, pag. 31 num. 196 (ex R). Reg 1, pag. 550 num. 1179. Potthast 11, pag. 1064 num. 12619. Berger I, pag. 472 num. 3134 (ex RJ. Hauthaler, Aus Vatik. Registern, pag. 271 num. 58. Rl V. 2, pag. 1310 num. 7856. .ZlfHDC IV. 1, pag. 364 30 num. 2369. Martín, Regesten, pag. 3 num. 22. Apud Fr: Apographum magna ex parte typis praeparatum. Registrorum rationem habere non potuimus. sd 378. 1) Ubi erronee terminus iul. 8. ponitur. 377. ~) Nomen ignoramus. 35 1247 AUG.12. -SEPT. 3. NUM. 378, 379. 537 378. lnnocentius IV. papa decano Ratisbonensi1 mandat, ut mandatum apostolicum2 pro [Burchardo], archiepiscopo Salzeburgensi, de ecclesia Salzeburgensi contra Philippum, praepositum Wissegradensem, datum, cum exsecutores constituti impediti sint, exsecu- 5 tioni mandari /acial. Lugduni [1247] aug. 12. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 449v_450, lib. V, ep. 84 (R). Ed: Rodenberg 11, pag. 306 num. 420 (ex R). MHDC 11, pag. 43 num. 583 (ex R). to Reg: Palacky, Reise, pag. 31 num. 196 (ex R). Reg 1, pag. 550 num. 1181. Potthast I 1, pag. 1066 num. 12645. Berger 1, 472 num. 3133 (ex R). Hauthaler, Aus Vatik. Registern, 15 pag. 272 num. 59. RI V. 2, pag. 1311 num. 7862. Martin, Regesten, pag. 3 num. 23. Apud Fr: Apographum magna ex parte typis praeparatum. Registrorum rationem habere non potuimus. sd 379. Innocentius IV. papa [Rudigero], episcopo Pataviensi, mandat, ut compellat fraires hospitalis sanctae Mariae Theutonicorum in Starhemberg ad privilegia Margaretae, relictae quondam Henrici, nati Friderici, dudum imperatoris, et Gertrudis, relictae quon- 20 dam Vladislai, nati [Venceslai l.], regis Bohemiae, restituenda, per quae ipsae in ducatu Austriae hereditario iure succedere debeant. Lugduni [1247] sept. 3. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 467, lib. V, ep. 249 (R). 25 Ed: CDM 111, pag. 77 num. 104 (ex R). Rodenberg 11, pag. 310 num. 427 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 31num.197 (ex R). Reg 1, pag. 550 num. 1182. Potthast 11, pag. 1069 num. 12684. Rl V. 1, pag. 1044 num. 5555+b. Berger 1, pag. 496 num. 3298 (ex R). Rl V. 2, pag. 1312 num. 7868. Lit: KK, pag. 75. 30 Sub oct. 11. eiusdem anni Innocentius IV. papa iisdem fratribus domus Theutonicorum castra Starhemberg et Gut.enstein tenentibus mandat, ut castra eadem, quae el. mem. Fridericus 11., dux Austriae, tanquam inexpugnabilia muniverit, ita custodiant, ut ad manus Friderici, quondam imperatoris, vel /autorum eius pervenire non possint; vide CDM 111, pag. 78 num. 378. 1 ) Nomen ignoramus. - 2 ) C/. Rodenberg 11, pag. 216 num. 289. 538 NUM. 379,380,381. 1247 SEPT. 3. - 1248 IAN. 28. 105, Reg l, pag. 551 num. 1185 (perperam od oct. 21.), Potthast 11, pag. 1071 num. 12718. Vide etiam num. 381. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Registrorwn rationem habere non potuimus. Sk 380. Innocentius IV. papa [Conradoj, episcopo Misnensi, mandat, ut institutionem praepositi et duodecim canonicorum oppidi Budissinensis a [Venceslao l.], rege Bohemiae, factam auctoritate apostolica studeat confirmare. Lugduni [1247} oct. 29. 10 Apographwn exstat in Innocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 477°, lib. V, ep. 348 (R). Reg: Palackg, Reise, pag. 32 num. 200 (ex R). Reg 1, pag. 662 num. 1187. - Potthast 11, pag. 1072 num. 12732. Berger I, pag. 511 num. 3398 (ex R). Cf. num. 114. Apud Fr: Apographum maxima ex parte typis praeparatum. Regislrorum rationem habere non potuimus. Sk 381. 15 lnnocentius IV. papa Pelro, sancti Georgii ad Velum Aureum diacono cardinali, 20 apostolicae sedis legato, mandat, ut magistrum et fratres ac fratrem Rasconem, domus Theulonicorum in Austria, compellal, ut [Gerlrudi), ducissae Austriae, Starhemberg et Gutenstein et alía castra et bona eidem a [Friderico 11.], quondan1 duce A ustriae, patruo eius, concessa restiluant, alioquin [Venceslaum l.], regem Bohemiae, moneat, ut eidem ducissae de reditibus, quos domus illa in regno eius obtineat, satisfieri facial. 2s Lugduni [1248] ian. 28. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 501", lib. V, ep. 523 (R). Ed: Rodenberg 11, pag. 344 num. 488 (qui opus antiquius, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducit). 30 Reg: Palacky, Reise, pag. 32 num. 204 (ex R). CD.J.Y 111, pag. 84 num. 115. Reg 1, pag. 556 num. 1198. Potthast 11, pag. 1079 num. 12823. Berger 1, pag. 537 num. 3579 (ex R). RI V. 2, pag. 1318 num. 7929. Lit: KK, pag. 82. 1248 IAN. 28. - NOV. 16. NUM. 381, 382, 383. 539 Sub ian. 23. eiusdem anni lnnocentius 1V. papa [Conrado] praeposilo et capitulo in Klosterneuburg mandat, ne de castro Kahlenberg ullam permutationem cum quocumque alio faciant praeterquam cum Gertrude, ducissa Austriae; vide CDM 111, pag. 83 num. 114, Reg 1, pag. 556 num. 1197, Potthast 11, pag. 1079 num. ad 12818, Rodenberg 11, pag. 343 num. 48S, 5 RI V. 2, pag. 1317 num. 7924. Vide etiam num. 379, cf. num. 279, 280. Apud Fr: Apographum maxima ex parte tgpis praeparatum. Registrorum rationem habere non potuimus. Sk 382. 10 Cunegundis, regina Bohemiae, Henrico de Blisice servitia ab ipso sibi exhibita attendens, possessiones nominatim expressas in villa Blisice iure hereditario possidendas do- nat. - [1244 1248 sept. 13.]1 Apographum chartae exstat in codice mnscro bibliothecae Nationalis Viennensis membranaceo t;> saec. XIV. in. (sign. num. 2493), fol. 12-12v (B). Reg: Reg 1, pag. 535 num. 1137. Cum stilus huius chartae cum stilo, qui Friderici, notarii reginae, proprius esse videtur, cohaereat, non solum integrum textunz eius cum apparatu diplomatico in tomo IX. huius operis, qui libros formarum continebit, edituri sumus, sed etiam extractum ex eodem hoc loco intexuimus. 20 Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Cum apographi B rationem habere non possemus, imagine phototypica eiusdem apographi usi sumus. Sk, sd 383. lnnocentius IV. papa Octaviano, sanclae Mariae in Vía Lata diacono cardinali, 25 apostolicae sedis legalo, ad .~upplicalionem [Venceslai l.], regís Bohemiae, et [Bernardi], ducis Carinthiae, mandat, ut cum Ulrico, nato ipsius ducis, el Agnete, relicta [Friderici I I.], quondam ducis A ustriae, non obstante tertio aflinitatis gradu, de matrimonio contrahendo dispenset, postquam ab iis suflicientem cautionem de assistendo ecclesiae Romanae contra Fridericum, quondam imperatorem, el /autores eius 1·eceperit. ao Lugduni [1248] nov. 16. 382. 1) Chartam hoc loco intexuimus, quod ad terminum a quo attinet, ea respicientes, quae de stilo eius in apparatu dicuntur, quod ad terminum ad quem attinet, diem obitus Cunegundis reginae adhibenles. 540 NUM. 383, 384, 385. 1248 NOV. 16. - DEC. 23. A.pographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asseroatur, fol.. 43", lib. V1, ep. 604 (R). Ed: CDM 111, pag. 100 num. 132 (ex R). Cf. Rodenberg 11,pag. 446 num. 627 (in annotationibus). MHDC IV. 1, pag. 366-7 num. 2391 (ex R). Reg: Palack(J, Reise, pag. 33 num. 213 (ex R). Hofler, Albert von Beham, pag. 191 num. 5 504. Reg 1, pag. 662 num. 1216. Ankershofen, Urkunden-Regesten, pag. 239 num. 1114. Potthast 11, pag. 1099 num. 13076. Berger JI, pag. 72 num. 4494 (ex R). RI V. 2, pag. 1329 num. 8062. Lit: KK, pag. 93. Vide in/. num. 385. 10 Apud Fr: Simplex apographum. Registrorum rationem habere non potuimus. Sk 384. Innocentius IV. papa episcopo Vironensi1 mandat, ut dispenset cum Marquardo de Thuren (?)2 et nobili mulieri Ludenima, Olomucensis dioecesis, ut in matrimonio 1:> contracto remanere possint. Lugduni [1248] dec. 11. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, /ol. J4v, lib. VI, ep. 250 (R). Ed: CDM 111, pag. 101 num. 133. 20 Reg: Dobner, Monumenta IV, pag. 266 num. 72. Palacky, Reise, pag. 33 num. 212 (ex R). - Reg 1, pag. 663 num. 1217. Potthast 11, pag. 1103 num. 13118 (qui opera antiquiora, ubi haec epistula typis impressa est, adducit). Berger 11, pag. 24 num. 4242 (ex R). Lit: Sedláéek, Rozletité kapitoly ze starého mlstopisu, pag. 287 (Marquardum de Thuren pro Marquardo de Hrádek habet). Novotn(J l. 3, pag. 900 (eundem cum Marquardo de T(Jnec 25 identificat). Sebánek, Moderni padélky, pag. 481 (rei explicatio). KK, pag. 94. Apud Fr: Nonnulla apographa simplicia, ex quibus eo, quod v. d. Fr. Palack(J descripsit, usi sumus. Registrorum rationem habere non potuimus. sd 385. lnnocentius IV. papa Octaviano, sanctae Mariae in Via Lata diacono cardinali, apostolicae sedis legato, ad supplicationem [Venceslai l.], regís Bohemiae, et 384. 1) Theoderico. - 2) In R teste Palack(J ,Thur'' scriptum est. 30 1248 DEC. 23. - 1249 MART. 27. NUM. 385, 386. 541 [Bertholdi], patriarchae Aquilegiensis, mandat, ut cum Ulrico, nato {Bernardi], ducis Carinthiae, et Agnete, relicta [Friderici JI.], quondam ducis Austriae, etc. sicut superius in num. 383. Lugduni [1248] dec. 23. ;, Apographum exstal in lnnocentii IV. registrorum volumine 1, quod in archivo secreto Vati· cano, fol. 21, lib. V1, ep. 310 asservatur (R). Ed: Rodenberg 11, pag. 446 num. 627 (ex R). MHDC IV. 1, pag. 367 num. 2392 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 33 num. 214 (exR). CDM 111, pag.101 sub num.132. Hofler, Albert von Beham, pag. 174 num. 310. Reg 1, pag. 565 num. 1223. Huillard-Bréholles, t•> Historia diplomatica VI. 2, pag. 683. Potthast 11, pag. 1104 num. 13132 (qui et opus antiquius, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducit). Berger 11, pag. 36 num. 4302 (ex R). Rl V. 2, pag. 1331 num. 8070. Lit: KK, pag. 93. Vide superius num. 383. tr> Apud Fr: Simplex apographum. Registrorum rationem habere non potuimus. Sk 3lCG. Innocentius IV. papa abbati de Strahov (Sirogolle)1, Praemonslratensis ordinis, Pragensis di-0ecesis, mandat, ne monasterium de Valle s. Crucis [Mis11ae], ord. s. Be- 2<) nedicli, Misnensis dioecesis, indebite ab aliquo molestari permittat contra tenorem suae concessionis, per quam in moniales eiusdem monasterii a nullo interdici, vel suspensionis aut excommunicationis sententias promulgari sine speciali sedis apostolicae mandato licet. Lugduni {1249} mart. 27. 2:> Autographum in membrana scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. OU 47oc) asservatur (AJ. Ed: CDSR 11. 4, pag. 309 num. 408 (ex A). Reg: Potthast 11, pag. 1114 num. 13265 (qui opera antiquiora, ubi haec epistula typis impressa est, adducit). Schieckel, pag. 155 num. 578 (ex A). :1,, In media parte chartae apud marginem superiorem magna rasura apparet; in membranae replicatae dextro angulo medio ,,p'' legitur; in dorso chartae nota cancellariae apostolicae ,,G. Mysnén'' scripta est. Bulla Innocentii l V. papae in filis sericis fl,avi el rubri coloris appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. Apud Fr: Regestum epistulae cum nonnullis notis. •>·>ª sd 388. 1) Nomen ,Sirogolle' etiam 2eliv significare posset. 542 NUM. 387, 388, 389. 1249 MART. 29. - IUL. 28. - - -- -------- - - -- - - ------- - ------ - - - - - - - ---- 387. lnnocentius IV. papa universis ecclesiarum praelatis mandat, uf illos, qui possessiones fratri1m hospitalis Hierosolymitani uel hominum eorundem invaserint aut eas iniusie detinuerinl, excommunicationis sententia percellant vel suspendant. Lugduni [1249] mart. 29. Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum magni prioratus Melitensiizm) asservatur (A). Reg: Delaville, Cartulaire 11, pag. 680 num. 2496 (ex A). -J In chartae superiore angulo dextro nota ,,a'', in membranae replicatae parte dextra ,,Jác p'' legitur, in dorso chartae signum crucis delineatum est; quae omnia in cancellaria apostolica t<' scripta esse videntur. Registrator hospitalis Hierosolymitani saec. XIII. tx. vel XIV. ineunt. in dorso addidit: ,,Quod invasores possessionum, rerum et domorum, fratrum et hominum ipsorum excommunicati debeant denunciari; et qui manos violentas iniecerint in fratres, debent denunciari excommunicati, si laici fuerint vel clerici seculares, canonici vero regulares sive 1nonachi suspendantur ab officio et beneficio. De testamentis et decimis'' (1). 1•> Bulla lnnocentii 1V. papae in fi.lis sericis fl.avi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. Formulam verbis competenter mutatis vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 262 num. 29. Apud Fr: O. $k 2() 388. Gerhardus, archiepiscopus Bremensis, duodecim praebendarum ecclesiae suae arbitri.um agens, de praebenda, quae olim Brunonis, Olomucensis episcopi, eral, mentionem facit. - 1249 m. iun. 25 Autographum in membrana scriptum teste Mayo (vide in/erius) in archivo publico in Hannover (sign. Erzstift Bremen Nr. 129) asservatur (A).1 Ed2 : Bremer Geschichtsquellen 1 (Stader Copiar), pag. 109 num.. 9. Reg.· May, Regesten, pag. 276 num. 1016 (ex A). Apud Fr: O. Cum autographi rationem habere non possemus, opere Mayi tantum usi sumus. :Jtl Sk, sd 389. lnnocentius IV. papa magistro et fratribus hospitalis Hierosolymilani in Alemannia, Moravia, Bohemia et Polonia concedit, ne praelati ecclesiarum, nuntii et legati 388. 1 ) Textum chartae praebet praeterea teste Mayo copiarius quidam ibidem asservatus, quod 35 omittimus. 2 ) Teste Mayo. 1249 IUL. 28. -1249 S. D. NUM. 389, 390, 391. 543 sedis apostolicae praetexlu subsidii Romanae ecclesiae quandam partem ipsorum proventuum ab eis exigere praesumant. Lz1gduni [ 1249] iul. 28. Duo autographa exstant1, quarum unum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum 5 magni prioratus Melitensium) (A 1), alterum (teste Delavillo, vide inferius) in bibliotheca Nationali Parisiensi (sign. lat. 8998 num. 21) asservatur (A 2). Ed: Delaville, Cartulaire 11, pag. 682 num. 2505 (ex A 1, A 2). In membranae replicatae parte sinistra in A 1 nota ,,Jt'' legitur. Bulla Innocentii IV. papae in filis sericis p.avi et rubri colorís illaesa in A 1 appendet. Cf. 10 Diekamp, num. 5, 36. Apud Fr: O. Sk 390.+++ Boleslaus, senior dux Silesiae et Poloniae, z1na cum /ratre suo Conrado, electo 1~ Pataviensi, fratribus Eremitis in Krzeszów villam forensem Kamienna Góra iure Theutonico locandam et in quadam ibídem ínsula claustrum eorum locandum confert, metas insulae accurate describens; quae metae sicut ínter alía dicitur tenebunt metas siluarum cum /ratribus de Police usque ad terminos Bohemorum. -1249-. 20 Charta autographi instar in membrana scripta in archivo publico Vratislaviensi (archivum mon. in Krzeszów num. 4) asservatur vel asservabatur (B). Ed: Ludewig, Reliquiae V1, pag. 486 num. 69 (ex copiario quodam). Piter, Thesaurus, pag. 198. Tzschoppe-Stenzel, Urkundensammlung, pag. 312 num. 29 (ex B). Reg: Reg 1, pag. 577 num. 1242. CDS VII. 1, pag. 306 num. 687. Schramm, Regesten, 25 pag. 76 num. 2. Dobenecker, Regesta 111, pag. 339 num. 2160. Lit: Grotefend, Die Siegel Boleslaw 11., pag. 180 (chartam spuriam esse declarat). Simák, Poéátky Broumova, pag. 576 (idem aflert). Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána 11, pag. 421 nota 722 (vicissim idem). Apud Fr: O. Autographum sic dictum inspicere non potuimus; editionibus eiru tantum usi 30 sumus. Sk 391. Frater Clemens,magnus praeceptor domus hospitalis Hierosolymitani in Alemannia, Bohemia, Moravia et Polonia,1 ex parte una et cives Hallenses ex parte altera contrac- 35 tum mutuum de hospitali Hallis silo faciunt. Hallis, Herbipoli 1249 -. 389. 1) Apographa litterarum (vide Delaville) omisimus. 391. 1) ldem /rater Clemens cum eodem titulo plures charlas, quae autem res Bohemicas non 544 NUM. 391, 392, 393. 1249 S. D. - 1250 IN. Autographum desideratur; ubi quaerendum sil, nescitur. Ed: Delaville, Cartulaire 11, pag. 679 num. 2493 (qui et opera antiquiora, ubi haec charla typis impressa est, adducit). Apud Fr: O. Editione superius citata usi sumus. sd 5 392. Reinboto, Erkenbertus et Eberhardus,1 fraires et advocati de Strassberg, decimam in [Borní seu Dolní} Hraniéná2 monasterio Waldsassensi conferunt. -1249-. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (Kl. Waldsassen Urk. ttto, Die Vogte von Strassberg, num. 411 (stemma gentile dominorum de Strassberg). 15 E tribus sigillis, quae autographo appendebant, duo tantum asservantur: 1) Erkenberti, 2) Reinbotonis, 3) deperditum est. Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus, opere Gradli usi sumus. sd 393. [lnnocentius IV.] papa [Venceslaum l.], regem Bohemiae,1 rogat atque exhortatur, ut [Petrum], cardinalem episcopum Albanensem, legatum suum, benigne recipiat atque auxilium ei impendat. - [1250 in.]1 20 Apographum praebet codex mnscrus chartaceus saec. XV. bibliothecae universitatis Lipsiensis 2:-. (sign. num. 1268), fol. 101 (B). Apud Fr: O. Sk, sd langunt, edidit, exempli gratia: chartam 1251 mense iul. dalam (Lampe, Urkundenbuch der Deutschordensballei Thüringen, pag. 89 num. 116), chartam 1251 apud Coloniam datam (Delaville, Cartu- 30 laire 11, pag. 701 num. 2547), chartam 1252 iun. 27. (ibídem, pag. 730 num. 2611) datam etc. 392. 1) lnformationem ab archivo publico Monacensi benigne lransmissam sequenles opus Gradli, qui pro Eberhardo de Strassberg alterumErkenberlum posuit, corrigimus. 2 ) ,,Cunenrute'' A. 393. 1 ) Litleris haec superscriptio anteposita est: Rogat papa regem Bohemie, ut Albane episcopum, apostolice sedis legatum, honeste recipere debeat et tractare. - 1) Lilteras hoc loco 35 intexuimus ad num. 394 respectum habentes. 1250 IN. -1245/1250 AUG. 19. NUM. 394, 395, 396. 545 394. [Innocentius IV.] papa [Venceslaum l.], regem Bohem iae,1 rogat atque hortatur, ut die 24. mensis aprilis proxime ventura Leodii personaliter vel per nuntios adsit, paratus [Petrum], cardinalem episcopum Albanensem, legatum suum, recipere ipsiuss que mandata audire. - [1250 in.}1 Apographum praebet teste Winkelmanno codex mnscrus membranaceus saec. XIV. bibliothecae publicae Berolinensis (sign. cod. lat. num. 188), fol. 137 (B). Aliud apographum praebet codex mnscrus chartaceus saec. XV. bibliothecae universitatis Lipsiensis (sign. num. to 1268), fol. 103-103" (C). Ed: Winkelmann, FDG XV, pag. 381 nwn. 7 (ex B). Reg: Potthast 11, pag. 2121num.13899d. RI V. 2, pag. 1344 num. 8209. Lit: Novotn(J l. 3, pag.. 818. Alias versiones earundem verisimiliter litterarum ad extraneas personas destinatas (vide apud 15 Winkelmannum et in RI superius citatis) hoc loco omisimus. Apud Fr: O. Mnscro Lipsiensi nec non editione Winkelmanni usi sumus. Sk, sd 395. Vivaldus de Bona Morte, ballivus Messanensis, cum iudicibus sibi assistentibus 20 instrumento per notarium publicum confecto dominos et partionarios navis Sancti Victoris expresse nominatos condemnat, ut ad partes ultramarinas ad locum, ubi est [Ludovicus], rex Franciae, transportent peregrinos, quorum nomina inseruntur et ínter quos in primis ,,Marcualdus, suppanus de Bohemia, cum triginta sex sociis suis'' nominatur. 2s Messanae 1250 iul. 30. Autographum in archivo publico Parisiensi (sign. trésor de charles, J .. 455, num. 19) teste Huillardo-Bréholles asservatur (A). Ed: Huillard-Bréholles, Historia diplomatica VI. 2, pag. 784 (ex A). Lit: Novotny l. 3, pag. 956 et n. 2. 30 Apud Fr: Simplex annotatio. Cum autographi rationem habere non possemus, editione superius citata tantum usi swnus. Sk, sd 396. Innocentius IV. papa archiepiscopos, episcopos et alios praelatos in regno Hungariae. 35 394. 1) Litteris hae superscriptiones antepositae sunt: in B: Papa iterato regem Bohemie rogat, ut legatum sedis apostolice recommendatum habeat; in C: Papa, ut legatum honeste suscipiat, Boemie regem rogat. 2 ) Litteras hoc loco intexuimus communem opinionem virorum doctorum, qui eas tractaverunt, sequentes. 546 NVl\f. 396, 397. 1245/1250 AUG. 19. -1250 SEPT. 25. certiores facit se haeresiarcham, quem B ohemi papam vocant, czlm discipulis falsitatis ac utriusque sexus haereticos in Bohemiae regno constitulos, nec non /autores, receptalores et de/ensores eorum excommunicavisse el anathematizavisse1 eisque mandat, ut ipsos excomm11nicatos inler alía in terris suis publice denuntient et ab omnibus arclius evitari facianl. Lugduni [1245 1250] aug. 19.2 ~4.pographum saec. XIII. ex. vel XIV. in. praebet codex mnscrus Vespasian E 111 in ..ituseo Brilannico asservatus, fol. 26 (B ). Aliud apographum saec. X V. exstat in codice mnscro bibliothecae publicae Lubicensis, num. 152, Dictamina Petri de Vineis appellato, fol. 154° (C). -•> ]mago phototypica apogr. B: Sidak, Bosna i zapadni dualisti, pag. 296-297. tt> Ed: Palacky, Dilo 111, pag. 120-121 (qui editionem Luardi, Annales Monastici 1, pag. 264, ubi haec epistula ex B ad annum 1244 typis impressa est, adducit). Sidak, Bosna i zapadni dualisti, pag.. 295-297 (ex B; qui et editionem Luardi et J. Felli, Rerum Anglicarum scriptorum veterum tomus I, ubi haec epistula typis impressa est, affert). Reg: Potthast 11, pag. 972 num. ad 11450 (ad a. 1244) et pag. 1003 num. 11818 (ad a. 1245). t:> Lit: Wattenbach, Notizen, pag. 382-384 (apographum e bibliotheca Lubicensi commemorat). Palack(J, Dilo 111, pag. 117-144 (rei explicatio). Novotn(J l. 3, pag. 957-958 (rei explicatio; adducit etiam auctores antiquiores, qui de hac epistula disseruerunt; quorum auctorum nonnulli, quos Novotn(J sequitur, epistulam ad Bosniam spectare putanl). Holinka, Sektáfství v Cechách, pag. 43 (epistulam ad Bosniam refert). Sidak, Bosna i 2•~ zapadni dualisti, pag. 293 ss (epistulam iterum ad Bohemiam revocat. Cf. etiam recensionem huius operis a J. Macek in CSCH 1956, pag. 700 publici iuris factam). Apud Fr: O....4.pographorum rationem habere non potuimus, editionibus tantum usi sumus. sd 397. lnnocentius IV. papa universis conventibus Cisterciensis ordinis indulgei, ne quis eos seu eorum personas ad synodos, nisi pro fide dumtaxat, absque mandato sedis aposlolicae speciali evocare praesumat. Lugduni [1250] sept. 25. 396. 1 ) Teste v. d. Fr. Palack(J (vide in apparatu) expresse dicilur: Excoecata praesumptio :~4• haereticae pravitatis, locustarum more cuneta devastans, adeo circa Boemiae partibus dicitur pullulasse, ut non solum simplices contra matrem ecclesiam convertat ad bellum, verum etia1n principes et potentes ex dolosa haereticorum fabrica in arma iniquitatis bellantia asserantt1r informiter formavisse; protrahentes siquidem iniquitatem in funiculis falsitatis, in tantam immanitatis proruperunt audaciam, ut ... haeresiarcham quemdam, quem Papam nominant, haben... :~;> tem horroris (erroris?) discipulos potentes, cum ingenti multitudine venerantur, et in sinu alie110 confoti matris gremio alieno virus pestiferum exhauriunt aspidum, lacte doctrinae simplicis concultato... illius auctoritate confisi, cuius vices gerimus,. . . excommunicamus et anathematizamus haeresiarcham, quem Boemi Papam vocant, cu1n discipulis falsitatis ac utriusque sext1s haereticos in Boemiae regno constitutos, fautores, receptatores et defensores eorum.. .. 2 ) 1n -tt~ apographis B, C epistula ad annum 1244 (pontificatus anno 11º) ponitur; cum eodem anno Innocentius IV. Lugduni non versaretur, annus pontificatus erroneus esse videtur et epistula inter annos 1245 1250, quo tempore habitationem eius ibidem confirmare possumus, intexenda est. 1250 SEPT. 25. - OCT. t. NU}f. 397, 398, 399. 547 Autographum in membrana scriptum in SUA Pragae (archivum mon. in Plasy) asservatur ( ..4.). Apographum praebet opus mnscr. F. B. Scheppli intitulatum: ,,Lapis sepulchralis fundatoris et benefactorum ... monasterii de Plassio'' (1744), quod in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F. 160) asservatur, pag. 272-4 (B). Reg: Reg 1, pag. 580 num. 1249 (ex ...-!). - Scheinp{Lug, Malerialien zu einer Gesch. v. PlafJ, pag. 74 num. 43. -In membranae replicalae parle dextera ,,.g.n.'' (?) plene /ere extinctum, in superiore parte tergi chartae ,,Abbas'' legitur; quae in cancellaria apostolica scripta esse videntur. In inferiore parte tergi chartae scriba destinalarii (V 78, vide num. 239) annolavil: ,,Quod non possumus ad te> iudicium evocari etiam ratione delicti''. ti> Bulla Innocentii IV. papae in fi.lis sericis fl.avi el rubri colorís illaesa appendet. Cf. Diekamp, num. 5, 36. Formulam vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 255 num. 14. Apud Fr: Simplex apographum. Sk 398. lnnocentius IV. papa abbatibus ordinis Cisterciensis indulget, ut nequeant per litteras apostolicas conveniri, qilae de Cislerciensi ordine non fecerint mentionem. Lugduni [1250] sept. 30. 2•• Copiarius saec. X V 1l. ,,Liber monasterii de Plass'' inlitulatus, qui teste Scheinp{l.ugo (vide inferius) apographum huius epistulae praebebat, nunc lalet (B). Quod apographum in archivo Plasensi exstitisse mnscr. ,,lndex libri ms. monasterii Plassensis'', qui in archivo 1lfusei Nationalis Pragae, sign. 159, asservatur, pag. 12 et 13, testatur. Reg: Scheinp{l.ug, .lvlaterialien zu einer Gesch. v. Plap, pag. 74 num. 44 (ex B). Formam epistulae vide Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 261 num. 27. Apud Fr: O. sd 399. l1l11oce11tius IV. papa iiniversis conventibus Cisterciensis ordinis indulget, ul in 30 parochiis, in qi1ibus illis 1Jeleres 408. 1 ) Venceslao J. Cf. num. 411. Minus recie explicat Palack(J l. 2, pag. 207 nota 238. 554 NUM. 409,410,411. CCA 1250 - 1251 AUG. 9. 409. [Innocenlius IV.] papa eos castigat,1 qui prae oculis non habentes, quantum el quale monasteria seu loca, in quibus divino cultui vacant, per subsidia regum et nobilium de regno Bohemiae ac de Moravia in divitiis et honoribi1s susceperint incrementum, personas idoneas de Bohemiae ac Moraviae partibus oriundas seu honore postponunt 5 et ipsas in monasteriis suis recipere denegant, extraneos illis praeferentes, seu iam receptas ad nullum effectum vel dignitatem assumunt, iisdemque mandat, lll defectr11n super his habitum per eflicacem diligentiam redimani. - {cea 1250] -.1 Apographum praebet codex nmscrus chartaceus saec. XV. bibliothecae universitatis Lipsien- t(> sis (sign. num. 1268), fol. 101v-102 (B). Apud Fr: O. Sk, sd 410. Henricus, comes de Ortenburg, uillam suam Schambach certis condicionibus Mein- 1;, goto de Waldeck, praeposito Patauiensis ecclesiae, et post eius obitum capitulo Pataviensi tradit. Pragae 1251 apr. 11. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi asservatur (A). - Apographum praebet codex mnscrus Pataviensis, qui in eodem circhivo asservatur (B). Ed: MB XXIX, pag. 374 num. 41 (ex A). Reg: Reg 1, pag. 588 num. 1269. Monumenta Boica sequentes adicimus e tribus sigillis in corroborationis formula annuntiatis (sigillum episcopi Pataviensis et Ratisbonensis et comitis de Ortenburg) illud comitis de Ortenburg desiderari. Vide ibídem t. XXVIII alias símiles charlas. 25 Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus, editionibus tantum usi sumus. sd 411. Henricus, Misnensis et Orientalis [plagae] marchio etc., monasterio Cellensi duas villulas, Cugen el Utaschwicz, in burgvardo Mochau a domino Gunthero de Bieberstein :~<> 409. 1 ) Lilteris haec superscriptio anteposita est: Redarguntur quidam conventos a papa, qui recipiebant fratres in alienos et de ipsis omnimodis partibus refutabant. 3 ) Litteras hoc loco intexuimus, cum omnes litterae papales res Bohemicas tangentes in Lipsiensi mnscro (vide num. 393, 394, 400) ad hunc /ere terminum referendae esse videantur. 1251AUG.9. - NOV. 16. NU~I. 411, 412. 413. 555 emptas et sibi ad ulilitatem dicti monasterii in Kfivoklát praesentibus domino suo, rege Bohemiae,1 Meinhero, praefecto Misnensi, et multis aliis resignatas, in ius et dominium dicti mo1zaslerii transfert. Cellae 1251 aug. 9. s Autographum in membrana scriptum in archivo publico Dresdensi (OU num. 497J asservatur ( ..4.). Ed: Miircker, Das Burggr.•YeifJen, pag. 410 num. 8 (ex AJ. Reg: Reg 1, pag. 691 num. 1276. Dobenecker, Regesta 111, pag. 309 num. 1948 (qui et opera anliquiora, in quibus haec charla typis impressa seu registrata est, aflerl). Schieckel, 10 pag. 162 num. 616 (ex AJ. Sigillum Henrici marchionis in fi.lis sericis rubri coloris aliquantulum laesum appendet; imaginem praebet Posse, Die Siegel der Wettiner, tab. 3 num. 6. Scripturae ductu considerato chartam apud destinatarium suum scriptam esse certe conici potest. Cf. Posse, Privaturkunden, pag. 21, 50. tri Apud Fr: Simplex apographum. Sk 412. Boguphalus, episcopus Posnaniensis, de solutione decimarum e possessionibus fratrum Templariorum, quas in sua dioecesi possident, conventionem facit; ínter testes 20 Johannes, summus praeceptor Templariorum per Theutoniam, per Bohemiam, per Moraviam et per Poloniam constit11lus nominatur. Posnaniae 1251 aug. 25. Autographum huius chartae exsistere seu exstitisse ex opere S. W. Wohlbrück (vide inferiusJ cognosci potest (A). 25 Reg: Wohlbrück, Geschicl1te des ehemaligen Bislums Lebus I, pag. 38 (ex A). CDS VII. 2, :~o pag. 7 num. 772 (ex Wohlbrücko). CDMP 1, pag. 255 num. 294 (ex Wohlbrücko). ...4.pud Fr: O. Cum autographi rationem habere non possemus, operibus superius citatis tantum usi sumus. sd 413. Pfemysl OlakarL1s JI., dux Austriae et marchio Moraviae, fraires Cisterciensis ordinis et eorum bona in protectionem suam specialem recipit, hoc mandatum in hominibus claustri in Bailmgartenberg et in ipso claustro praecipiens observari. - 1251 nov. 16.1 35 411. 1) Venceslao l. Cf. num. 408. 413. 1) Num dies recte indicetur, e/. notam in Rl inferius citalis. 556 NUM. 413,414,415. 1251NOV.16. - DEC. 6. Apographum exstat in confi.rmatione Alberti et Leopoldi, ducum Austriae, data anno 1366, apud Kurz, Beilrage (vide inferius) citata (B ). Ed: Kurz, Beitriige 111, pag. 426 num. 16 (ex B). UBLOE 111, pag. 177 num. 183. Reg: CDM 111, pag. 144 num. 169. Reg 1, pag. 593 num. 1280. Bohmer, Add. sec., pag. 427 num. 20. RI V. 2, pag. 1715 num. 11624. s Lit: KK, pag. 138. Apud Fr: Simplex apographum. Cum apographi rationem habere non possemus, editionibus chartae tantum usi sumus. Sk 414. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, privilegium Leopoldi, quondam ducis Austriae et Stiriae, apud Krems 1225 febr. 23.1 datum monasterio in Niederaltaich confirmat. In Klosterneuburg 1251 dec. 6. 10 Autographum in membrana scriptum testimonio BUB in archivo comitis Wilczek in Kreuzen- t:> stein asservatur (A). Sigillum Plemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regís, in filis sericis fl.avi, rubri, viridis colorís valde laesum appendet. Cf. Sigilla nwn. 5, 4. Apud Fr: Apographum a v. d. A. Sedlácek descriptum. Cum autographi rationem habere non possemus, hoc apographo tantum usi sumus. sd 415. Pfemysl Otakarus 1l., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Niederaltaich velera privilegia, quae ad advocatiam in Niederabsdorf pertinent, renovat. 20 In Klosterneuburg 1251 dec. 6. 25 Autographum in membrana scriptum in archivo principis de Liechtenstein Vadu.sii asservatur seu asservabatur (A). Reg: CDM 111, pag. 114 num. 170. Reg 1, pag. 593 num. 1281. Bohmer, Add. sec., pag. 428 num. 22 (omnes editiones erronee chartam ad dec. 7. ponunt). Lit: KK, pag. 138. 30 Charta eadem manu scripta est atque num. 416 eodem die eidem monasterio edita; quasiconfi.rmationis forma repetit verba chartae Friderici, ducis Austriae et Stiriae et domini Carniolae, datae in Modling 1243 febr. 4. (BUB 11, pag. 261 num. 413). 414. 1 ) BUB 11, pag. 84 num. 255. 10 1251 DEC.6. NUM. 415, 416, 417. 557 Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, in filis sericis fl.avi, rubri, viridis coloris laesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4 (fortasse, seu 4, 6). Apud Fr: Imago phototypica. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica et KK usi sumus. sd 416. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Niederaltaich indulget, ut victualia monasterii permutas suas liberum transitum habeant exceptis duabus mutis nominatim non expressis. In Klosterneuburg 1251 dec. 6. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (sign. Kl. Niederaltaich Urk. Nr. 64) asservatur (A). Reg: Reg B 111, pag. 12. - Bohmer, Add. sec., pag. 428 num. 11. - Reg IV, pag. 811 nwn. 2085. tG Charla eadem manu scripta est atque charla num. 415 eodem die eidem monasterio edita; quasiconfirmationis forma repetit verba chartae Friderici, ducis Austriae et Sliriae et domini Carniolae, datae Pataviae 1241 febr. 28. (BUB 11, pag. 220 num. 377). Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, in filis sericis fl.avi et rubri coloris laesum appendet. Cf. Sigilla num. 6, 4. 2<• Apud Fr: Apographum simplex et pausa. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica necnon informatione a procuratoribus archivi Monacensis benignissime nobis transmissa usi sumus. sd 417. 25 Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraoiae, monasterio in Niederaltaich indulget, ut victualia monasterii per suas mutas liberum transitum habeant exceptis mutis nominalim expressis. In Klosterneuburg 1251 [dec. 6.]1 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (sign. Kl. Niederaltaich J() Urk. Nr. 66) asservatur (A). Ed: MB XI, pag. 227 num. 86 (ex A). - UBLOE 111, pag. 179 num. 186. 417. 1) In temporis nota mensis et dies non adferuntur, sed chartam hoc loco intexi placuit, quod in Klosterneuburg ut num. 414 16 data est. 558 NUM. 417, 418,419. 1251 DEC. 6.-tl. Reg: Reg B 111, pag. 12. Reg 1, pag. 593 num. 1282. Bohmer, Add. sec., pag. 428 num. 23. CDJ\f VII, pag. 755 num. 90. Scriba verbis chartae num. 416 usus est. Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, in filis sericis flavi, rubri, viridis coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: Apographum simplex et pausa. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica necnon informatione a procuratoribus archivi 1l1onacensis benignissime nobis transmissa usi sumus. sd 418. Pfemysl Otal."arus 1l., dux Auslriae et Stiriae et marchio 1'1oraviae, mutarios suos de privilegio suo (num. 417) cerliores /acit et eisdem mandat, ne a monasterio in Niederaltaich ullas exactiones faciant. In Klosterneuburg [1251] dec. 6.1 -·> Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (sign. Kl. Niederaltaich 1:> Urk. Nr. 66) asservatur (AJ. In dorso mandati fragmentum impressi sigilli Pfemysli Otakari 11. exstat, ex quo sigillum ducis Austriae et Stiriae discerni potest. Cf. Sigilla num. 5. Apud Fr: Apographum simplex et pausa. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica tantum usi sumus. 20 sd 419. Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Lambach advocatiam contra Gundakarum de Starhemberg, qui eam usurpavit, confirmat exhibitis privilegiis utriusque partís, praesertim privilegio Friderici, ducis Austriae et 2;> Stiriae, eidem monasterio Viennae 1232 sept. 26. dato,1 quod inserí facit. Inter testes ,,Botsco s11panus de Znoym'' non1inatur. 11pu z1t omnia victualia monasterii per Danubium transducere sine muta debeat; qua de re universos iudices et mutarios iuxta Danubium certiores /acit eisque mandat, ne dictum monasterium in 11ictualibu.~ libere transducendis aliquatenus impediant. [In Klosterneuburg 1251 dec. 6. 11.}2 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Linciae (sign. nr. 7, c. 1251) asservatur (A). Ed: UBLOE 111, pag. 179 num. 185 (ex A). Scriba charla in nota 1 nominata usus est. Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, in scidula membranacea valde laesum appendet. C/. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: Notatio tantum brevis. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica tantum usi sumus. sd 420. 1) Chartam in Himberg 1242 mart. 26. datam vide BUB 11, pag. 238 num. 394. 2 ) Charla nota temporis carel, sed eam ad ídem tempus atque num. 419 revocandam esse verisimilis est :i:> coniectura. 560 NUM. 421, 422. 1251 DEC. 21.-27. 421. PiemyslOtakarus 11., dux Austriae Stiriaeque1 et marchio Moraviae, monasterio in Heiligenkreuz more Friderici, bonae memoriae ducis Austriae et Stiriae, concedit, ut duo talenta salís de ligamine, quod archiepiscopus Salzeburgensis ei singulis annis confert, ab omni exactione libera sint et secura; qua de re iudices et telonearios in omnibus 5 locis circa Danubium et Innum certiores facit eisque mandat, ne de eodem sale quid exigant, sed absque exactione transire secure et libere permittant. Apud Viennam 1251 dec. 21. Duo autographa in membrana scripta in archivo monasterii in Heiligenkreuz asservantur (A 1, A 2). 10 Ed: FRA (DD) XI, pag. 123 num. 118 (ex A 1). Reg: Reg 11, pag. 1164 num. 2652. Utrumque autographum idem scriba scripsit, qui chartis Leopoldi, ducis Austriae et Stiriae, (BUB 11, pag. 19 num. 215) et Fricierici, ducis Austriae et Stiriae, (BUB 11, pag. 119 num. 284) eidem monasterio datis usus est. 15 Unicuique autographo sigillum Premysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, valde laesum in scidula membranae appendet. Cf. Sigilla num. 6, 4. Apud Fr: O. Autographorum rationern habere non potuimus, imaginibus phototypicis tantum • usi sumus. ~~ti 20 422. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et marchio Moraviae, universos mutarios et iudices in Austria certiores facit se capitulo maioris ecclesiae Salzeburgensis indulsisse, ut nulla muta vel exactio ab canonicis eiusdem ecclesiae occasione victualium requireretur; quod et mutariis et iudicibus antedictis mandat observandum. 2:> Apud Viennam {1251) dec. 27.1 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Viennae asservatur (A). Ed: Lorenz, Ottokar 11., pag. 499 n. 7 (ex A). Reg: Wiener Jahrbücher 108, pag. 164. Martin, Regesten, pag. 182 num. 120 a = 1431. -------------------------------------- 421. 1) ,Stirieque' deest in A 2. :lo 422. 1) Mandatum ad annum 1251 aut 1252 (vide titulum Premysli nec non sigillum) ponere licet. Annus 1251 verisimilior est; exeunte hoc anno Premysl Otakarus enim, gubernacula Austriae arripiens, plurimas charlas símiles nec non mandata similia edidit. Vide num. 413 ss. Tune etiam Pfemysl titulo ducis Stiriae, quo a tempore invasionis suae in Stiriam aestate anni 1252 factae constanter utitur, nondum utebatur. 3á .... ~) 1251DEC.27.-30. NUM. 422, 423, 424. 561 - · - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Sigillum Premysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuvenis regis, in filis sericis fl.avi el rubri colorís aliquantulum laesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus et imagine phototypica prioris tanlum partis chartae nec non informatione a procuratoribus archivi Viennensis benigne nobis transmissa • usz sumus. 423. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et marchio Moraviae, oflicialibus suis in Stein et Ybbs nuntians se abbatem et conventum in Mondsee in suam protectionem recepisse et 10 ipsis concessisse, ut sua victualia per mutas sine exactione transducerent, mandat, ne quis eorum hanc donationem in/ringat. Viennae [1251] dec. 29.1 Apographum saec. XV. continet cod. mnscr. chartaceus ,,Co11iarium Lunaelacensis monasterii'' appellatus, qui in archivo publico Linciae (sign. Mondsee mnscr. num. 1) asservatur, 15 fol. 4 (B). Ed: UBLOE 111, pag. 180 num. 187 (qui opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, affert, ex B ). lbid., pag. 565 num. 3 (ad cea 1252 dec. 29.). Reg: Reg I 1, pag. 1164 num. 2653. Apud Fr: Simplex apographum. Codicis B rationem habere non potuimus, imagine phototy- 20 pica necnon informatione a procuratoribus archivi Linciensis nobis benignissime transmissa • usi sumus. Sk 424. Philippus, electus Salzeburgensis, apostolicae sedis legatus, convenit cum abbate 25 et conventu monasterii in Rein super iure, qilod ad ídem monasterium in salina in {Bad] Aussee pertinere dinoscebatur, coram testibus, ínter quos Ludovicus, canonicus Wissegradensis, nominatur. Viennae 1251 dec. 30. Autographum in membrana scriptum teste J. Zahn inarchivomonasterii in Rein asservatur (A). 30 Ed: Zahn, Urkundenbuch 111, pag. 167 num. 101 (ex A; qui Beilri:i.ge z. Kunde st. G. Qu. 21, pag. 45 num. 1 adducit, ubi charla ad annum 1252 typis impressa est). Reg: MHDC IV, pag. 399 num. 2471. Martin, Regesten, pag. 18 num. 121. Teste Zahno charlae sigillum valde laesum appendet. 423. 1 ) C/. num. 422 nota l. 562 NUM. 424, 425, 426. 1250 DEC. 30. - 1251 EX. Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus, editione praenominata tantum usi sumus. sd 425.++ Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae, Stiriae et marchio Moraviae, ad postulatio- 5 nem civium suorum Novae Civitatis [Austriae], qui se suo dominio subiecerunt, privilegium Friderici 11., Romanorum imperatoris, eidem civitati mense aprili anni 1237 datum1 innovat, tenorem eius inserí faciens. In castris apud Viennam 1251 [ex.)2 Apographum saec. XIII. teste v. d. Winkelmanno in schedula membranacea, quae olim in- 10 volucrum mnscri cuiusdam eral, asservabatur (B ). Apographum saec. XV. exstat in cod. mnscro Privilegiorum Novae Civitatis in archivo eiusdem civitatis (sign. A l. 1), fol. 16V- 18 (C). Apographum saec. XVl. servavit teste Wintero cod. mnscr. bibliothecae Nationalis Viennensis (Cod. num. 7702), fol. 36b (D). Ed: Chmel, Habsburgische Excurse, pag. 190 nota 1 e (ex C, sine privilegio inserto, ad a. 15 1251). Reg: Meiller, Notizen, pag. 178 num. 6 (ex C, ad oct.-dec. anni 1251). Winter, Urkundliche Beitrii.ge, pag. 9 num. 1 (ex C, D, ad 1251). Winter, Das Wiener-Neustii.dter Stadtrecht, pag. 101 num. 5 (ex C, ad 1251). Reg IV, pag. 811 num. 2086. Aronius -Dresdner, Regesten zur Gesch. der Juden, pag. 249 num. 584. 20 Lit: Lorenz, Deutsche Gesch. 1, pag. 351 (sinceritas chartae agnoscitur). RI V. 1, pag. 448 in num. 2238, V. 2, pag. 1715 in num. 11626 (sinceritas chartae excluditur, apographum B commemoratur). BUB 11, pag. 37 num. 232 (rei status arte diplomatica explicatur). Aliquibus verborum chartae iuncturis consideratis plane excludere non possumus vestigia stili Arnoldi, postea regum Venceslai I. et Pfemysli Otakari 11. notarii, ibidem inveniri posse 25 (ej. num. 427). Apud Fr: O. Cum apographorum ralionem habere non possemus, editione superius citata usi sumus. Sk 426.++ Philippus, electus Salzeburgensis, Berlholdus Pataviensis et Conradus Frisingensis episcopi ad petitionem amici suiPfemysli Otakari 11., ducis Austriae et marchio----~--·~--- ·~-~------------- ---·- --------~-- 426. 1) Vide Huillard-Bréholles, Historia diplomatica V. 1, pag. 59 = RI V. 1, pag. 448 num. 2238. Chartam Friderici spuriam esse communis est opinio. ~) Nun1ero indictionis nec 30 non cohaerentia cum nun1. 423 consideratis. :~5 1251 EX. NUM. 426, 427, 428. 563 nis M oraviae, ciuibus Novae Civitatis [Austriae] super omnibus, quae ipsis a praedicto duce per sua instrumenta publica siint indulta,1 testimoniales litteras perhibent. Viennae 1251 [ex.]2 Apographum saec. X V. exstat in cod. mn.scro Privilegiorum N ovae Civitatis in archivo eius- 5 dem civilatis (sign. A l. 1) asservato, fol. 1sv (B). Ed: Chmel, Habsburgische Excurse, pag. 190 nota 1 d (ex B). Reg: Meiller, Notizen, pag. 178 num. 8 (ex B, ad oct.-dec. anni 1251). Winter, Das Wiener-Neustii.dter Stadtrecht, pag. 101 num. 7. RI V. 2, pag. 1715 num. 11627 (chartam spuriam esse demonstrat). Martin, Regesten, pag. 17 num. 120. 10 Revocatio ad chartam spuriam (num. 425), quam praesens charla continere videtur, dubitationes de eius sinceritate movet. Cf. etiam chartam num. 427. Apud Fr: O. Copiarii rationem habere non potuimus et imagine phototypica tantum usi sumus. Sk 427.+ 15 Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae, Stiriae et marchio Morauiae, ad preces civium Novae Civitatis [Austriae] profitetur se in ducatus Austriae et Stiriae regimen assumpsisse ita, ut imperio et heredibus nullum valeat praeiudicium generare. - [1251 ex.]1 Apographum saec. XV. exstat in cod. mmcro Privilegiorum Novae Civitatis in archivo eius- 2<> dem civitatis (sign. A J. 1) asservato, fol. 16v. 2-,) Ed: Chmel, Habsburgische Excurse, pag. 190 nota 1 b (ex B). Reg: Meiller, Notizen, pag. 178 num. 5 (ex B, ad oct.- dec. anni 1251). Nonnullis verbi chartae iuncturis consideratis plane excludere non possumus vestigia stili Arnoldi, postea regum Venceslai l. et Pfemysli Otakari 11. notarii, ibi inveniri posse (cf. num. 425). Ut de sinceritate chartae dubitemus, cohaerentia eius cum num. 425-6 causae est. Sine dubio ad eundem terminum atque illas charlas hanc chartam poni licet. ...4.pud Fr: O. Apographi rationem habere non potuimus, editione superius citata usi sumus. Sk 428. 30 l. Pfemysl Otakarus JI., rex Bohemiae (sic), dux Austriae, marchio Moraviae, praesentibus multis testibus protestatur Conradum de Steinkirchen (Steinchirchen) una 428. 1) Vide num. 425. •) Consideratis non solum numero indictionis (XII) sed etiam eis, quae in apparatu dicuntur, hoc loco chartam poni licet. 427. 1) Vide in apparatu. 564 NUM. 428, 429. 1251 EX. - 1252 IAN. 3. cum filio sz10 Conrado ipsius (i. e. regís) accedente consensu et bona volunlate nepotis siLi Philippi, archielecti Salzeburgensis, Rapotoni de Neunkirchen (Neunchirchen) nec non familiaribus st1is expresse nominatis di10 feuda in Waltersberg (Walthersperg), quae solvi1nt carratam vini cum aliis serviciis, sub certis conditionibus contulisse. In civitate Krems 1251 [ex.J1 I l. Conradus de Steinkirchen protestatur se supradicta /euda contulisse et servicia commemorata describens litteras 1 dominí sui regis Bohemiae Rapotoni et familiaribus suis ut supra porrigit praesentibus mullís testibus, inter ,¡uos ,,magister Wilhelmus, prothonotarius domini regis Boemie'', nec non ,,magister Gotscl1alcus, notarius Austrie'', -~) nominantur. 1() - 1251 [ex.J1 Autographum in membrana scriplum in archivo publico Vienrzae (Collectio diplomatum generalis) asservaiur (AJ. Ed: Lorenz, Deutsche Gesch. 1, pag. 445 num. 1 ( 1, ex A)2 • Diplomatarium principum de Liechtenstein, sine pag. (1, ex A). 1;, Reg: klartin, Regesten, pag. 18 num. 123 (1). Hosák, J:>ran1eny, pag. 111 num. 12 ( l, ad a. 1264-1255). Sigilla in loris membranaceis appendent: 1) Cowadi de Sleinkirchen in clipei /ormam redactum, in cuius superiore parte quattuor fasciae apparent, de circumscriplione tantummodo: + CHV ////////EN legi potest. 2) Fragmentum posterioris partis sigilli Pfemysli, ducis 2() Austriae et Stiriae. Cf. Sigilla num. 5. 3) Philippi, electi Salzeburgensis, aliqua ex parte laesum. lmaginem vide Martín, Regesten, tab. 1. 4) Conradi, praepositi de Berchtesgaden, ex longo rotundum, illaesum, in cuius medio figura praepositi in solio sedentis et dextera elevata benedicentis apparet, circumscripiio autem haec est: [+] S · CHVNRADI PPOSITI DE PETERSGADE[N]. 6) Henrici, abbatis de Mondsee, aliqua ex parte laesum, in cuius 2:> medio figura abbatis in solio cum baculo et libro sedentis apparet; circumscriptio haec est: + HEINRICV[S////// ] ABBAS IN MAEINSE. Nomen uxoris Conradi (Heilwigidis) bis in loco raso manu scribae chartae scriptum est. Nolandum praeterea Pfemyslum Otakarum I l. titulo regis erronee ornatum esse eiusque sigillum secundum locum (post Conradi sigillum) occupare. Si concesserimus hanc chartam exeunte 3() anno 1251 a quodam scriba Austriaco scriptam esse, aliquot ex his et aliis irregularitatibus explicare possimus. Apud Fr: O. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica necnon informatione a procuratoribus archivi publici Vienneruis benignissime transmissa usi sumus. S/( 429. Pfemysl Otakarus Il., dux Austriae, marchio Moraviae, monaster·io in Ebersberg talem gratiam facit, ul ei singulis annis duodecim carratae tJini per omnes mutas suas 428. 1) Id est post introitum Pfemysli Otakari I l. in Auslriam. transumpto loquitur. 2 ) Erronee Lorenz de 4l) 1252 IAN. 3. - FEBR. 16. NUM. 429, 430, 431. 565 et telonea absque muta el omni exactione debeant pertransire; qua de re universos iudices, mutarios et alios ofliciales per suum districtum constitutos certiores facit. Viennae 1252 ian. 3. Autographum in membrana scriptum in archivo publico J.V!onacensi (sign. Kl. Ebersberg :> Urk. Nr. 16) Teste Francisco Kurz autographum sigillo munitum eral. Apud Fr: Apographum simplex. Apographi rationem habere non potuimus et imagine plwtotypica eius tantum usi sumus. Sk 432. Pfemysl Otakarus 11., iuvenis rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, in manus Conradi Frisingensis, Bertholdi Pataviensis et Alberti Ratisbonensis episcoporum promittit se certas villas omniaque, quae in districtu Austriae sortiri tenetur Ratisbonensis episcopus, ipsi et ecclesiae eius a certis ministerialibus suis et 2() a quibuslibet detentoribus infra certum terminum penitus absolvere velle,· charla ,,per ma- 2r. num nostri prothonotarii magistri Willehelmi'' data est. Apud Hainburg 1252 mart. 5. Autographum in membrana scriptum in archivo publico llfonacensi (arch. ecclesiae Ratisbonensis, sign. Vl114/6 fase. 1) asservatur (A). Ed: Ried, Cod. dipl. Ratisb. 1, pag. 431 num. 454 (ex A). Reg: Boluner, Add. sec., pag. 429 num. 30. Reg IV, pag. 812 num. 2089. Sigillum Pfemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in loris membranaceis valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 4, 5. Apud Fr: Simplex apographum. phototypica tantum usi sumus. Cum <1ulographi rationem habere non possemus, imagine Sk :io •)- .,;) 1252 MART. 15.-19. NUM. 433, 434. 567 --------- ·--------·.... -·----..-·-··-··-·--·-..-- -- ----- ----------··-·-··- _...._,___..____ 433. Pfemysl Otakarus Il., dux Aust1~iae et Stiriae et marchio Moraviae, /ratribus hospitalis sanctae Mariae Theutonicorum Novae Civitatis [Austriae] libertatem concedit, ne ullus suorum iudicum aut praeconum eos in domo ipsorum attemptare audeat et ipsos 5 et eorum homines in civitate vel extra civitatem collectae seu alterius cuiuslibet exactionis nomine molestare valeat. Apud Novam Civitatem 1252 mart. 15. Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum Viennae (sign. a 203) asservatur (A). 10 Reg: Pettenegg, Urkunden des D. O. C. Archivs zu Wien 1, pag. 66 num. 241 (ex AJ. 15 Fragmentum sigilli Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, in fi.lis sericis fl.avi et fusci coloris appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: Apographum simplex cum descriptione sigilli et imago phototypica partís chartae. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica tantum usi sumus. sd 434. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, tenorem privilegii Friderici, ducis Austriae et Stiriae et domini Carniolae, monasterio in Tegernsee inserí faciens1 omnes libertates memorato monasterio concessas confirmat praesentibus 20 nonnullis testibus, ínter quos ,,Bohusch filius Cerl1onis, Johannes de Wischnowe, Bohusch de Tassowe'' nominantur.2 Apud Krems 1252 mart. 19. Autographum in membrana scriplum in archivo publico Monacensi (arch. mon. in Tegernsee num. 39) asservatur (A). Translationem in linguam Germanicam continet charla Wilhelmi 2:> et Alberti, ducum Austriae, data 20. m. maii anni 1403, cuius autographum ibídem asservatur (B).ª 3() Ed: Oefele, RBS 11, pag. 85a-b (ex A). MB VI, pag. 21411um. 44 (ex AJ. Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 33. Reg IV, pag. 812 num. 2091. Sigillum Premysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuvenis regis, in fi.lis sericis fl.avi et rubri colorís paululum laesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: O. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phololypica chartae necnon informationibus a procuratoribus archivi Monacensis benigne ad nos missis usi sumus. s1, 434. 1) Privilegium Pataviae 1. m. martii anni 1241 (BUB 11, pag. 222 num. 379) dalum 35 est. 1 ) Mutatis mutandis ad verbum /ere cum num. 439 eadem manu scripto concordat. 1 ) Vide BUB 11, loco superius citato, ubi erronee charla Pfemysli ad mart. 21. ponitur. 568 NUM. 435, 436. 1252 MART. 19. 435. Pfemysl Otakarus Il., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio Metensi eiusque /ratribus in transducendis bonis ipsorum apud telonea idem ius donat, quod a duce [Austriae] Leopoldo1 et fraire ipsius Friderico habuerunt; charla ,,per manun1 magistri Wilhelmi, protonotarii curie'', data est. In Krems 1252 mart. 19.2 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (arch. mon. Metensis num. 19) asservatur (A). Ed: 1l1B XI, pag. 444 num. 17 (ex A). - [TBLOE 111, pag. 183 num. 192 (ex MB). Reg: Reg B 111, pag. 16 (ad mart. 27.). Reg 1, pag. 597 num. 1295. Bohmer, Add. sec., tf) pag. 429 num. 32, num. 35 (ad mart. 27.). CDM VII, pag. 756 num. 91. Reg IV, pag. 812 num. 2090. Dictator verba chartae Leopoldi, ducis Austriae, monasterio Metensi in Plattling aug. 17. anni 1198 datae repetit, vide BUB 1, pag. 146 num. 111. Posterior pars tantum sigilli Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis viridis coloris 1:> aliquanlulum laesi appendet. Cf. Sigilla num. 5. Apud Fr: Simplex annotatio tantum. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica chartae necnon informalionibus a procuratoribus Jifonacensis archivi benivole ad • • • nos mzssis usi sumus. Sk 2() 436. Pfemysl Otakarus Il., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, iudices et mutarios suos certiores faciens se abbati monasterii Metensis1 et hominibus suis ius, quod a duce Leopoldo2 in transducendis bonis suis et in aliis negotiis accepissent, recognovisse, eisdern praecipit, ut eos in nulla re impediant. 25 In Krems 1252 mart. 19. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (arch. mon. Metensis num. 19/1) asservatur (A). Fragmentum posterioris partis tantum sigilli Premysli, ducis Austriae et Sliriae, in loris membranaceis appendet. Cf. Sigilla num. 5. 30 C/. num. 435. Apud Fr: O. Cwn autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica chartae necnon informatione a procuratoribus archivi Monacensis benignissime ad nos missa usi sumus. Sk 35 435. 1) Vide in apparatu. 2) ,IIIIºXº kalendas aprilis'. 438. 1 ) ~4lberto. - 2 ) lus vide BUB 1, pag. 146 num. 111. 1252 ltlART. 19. NUM. 437, 438. 569 437. Premysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, praedia monasterii Metensis Alberto de Kühnring committens, abbati dicti monasterii1 libertatem eligendi alium defensorem dat, si Albertus iniuriosus coeperit esse hominibus monasterii; charla 5 ,,per manum magistri Wilhelmi, notarii curie'', data est. 1() In Krems 1252 mart. 19. Apographum saec. XV. exsiat in Copiario mon. i.7\1etensis in archivo publico Al.onacensi (archivum mon.•\1etensis, sign. Lit. 4), fol. 13v_z4 asservato (B). Alterum apographum saec. XVIII. e copiario saec. XIV. seu XV. iam deperdito desumptum ibidem (sign. Lit. 6) invenitur (C). Ed: MB XI, pag. 367 num. 7 (ex B cum multis erroribus). Reg: Reg 1, pag. 597 num. 1296. Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 31. CDM V11, pag. 756 num. 92. Apud Fr: O. Cum apographi B rationem habere non possemus, editione superius citata necnon 15 informatione a procuraloribus archivi Monacensis benignissime ad nos transmisa usi sumus. Sk 438. Albertus de Kühnring praediis lsenrichsdorna (?) cum attinentiis ad claustrum in Mellen pertinentibus a domino Premyslo Otakaro JI., duce Austriae,1 sub certis 20 conditionibus in commissionem receptis protestatur neque se neque heredes suos iure hereditario praedictam commissionem sibi attrahere claustrumque, si ei Albertus vel ofliciarius suus gravis exstiteril, liberam electionem alterius advocati habere posse. In Krems 1252 [mart. 19.)1 Apographum saec. X V. exstat in Copiario mon. 1'\fetensis in archivo publico .l\1onacensi 2.) (archivum mon. Melensis, sign. Lit. 4), fol. 14 asservato (B). Alterum apographum saec. XVIII. e copiarlo saec. XIV. seu XV. iam deperdito desumptum ibidem (sign. Lit. 6) invenitur (C). Ed: J\IIB XI, pag. 368 num. 8 (ex B cum nonnullis erroribus). Reg: Reg l, pag. 597 num. ad 1296. 3t~ Apud Fr: O. Jtidem ut in num. 437. 437. 1 ) Alberto. 438. 1 ) C/. num. 437. Sk 570 NUM. 439, 440. 1252 MART. 21.-25. 439. Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, tenorem privilegii Leopoldi, ducis Austriae et Stiriae, monasterio in Tegernsee dati inserí faciens1 omnes libertates memorato monasterio concessas confirmat praesentibus nonnullis testibus, ínter quos ,,Bohusch filius Cerhonis, Johannes de Wischnowe, Bohuhsch de 1'as- 5 sowe'' nominantur.2 Apud Krems 1252 mart. 21. Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (arch. mon. in Tegernsee num. 40) asservatur (A). Translationem in linguam Germanicam continet charla Wilhelmi et Alberti, ducum Austriae, data 20. m. maii anni 1403, cuius aulographum ibidem asserva-- 10 tur (B).• Ed: Oefele, RBS 11, pag. 85 b-86 a (ex A). Reg: Reg B 111, pag. 12. Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 34. - Reg 1, pag. 220 sub num. 484, pag. 697 num. 1297. CDM VII, pag. 756 num. 93. Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuvenis regís, in filis sericis fl.avi et rubri 15 colorís illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: O. Cum autographi rationem habere non possemus, i111J1gine pholotypica necnon informationibus a procuratoribus archivi Monacensis benignissime ad nos missis usi sumus. Sk 440. Henricus 111., dux Silesiae, in charta [Thomaej, episcopo Vratislaviensi, data mentionem de suo itinere ad Venceslaum l., regem Bohemiae, /acit.1 Vratislaviae 1252 mart. 25. Autographum in membrana scriptum, quod in archivo capituli Vratislaviensis asservabatur, 20 desideratur (A}.1 2:> Reg: Grünhagen-Korn, Reg 1, pag. 42. - CDS VII. 2, pag. 14 num. 791 (ex A). Apud Fr: O. sd 439. 1) Privilegium dubiae fi.dei; datum est in Klosterneuburg 26. aprilis anni 1204 (BUB 1, pag. 187 num. 146). 1) Mutatis mutandis ad verbum /ere cum num. 434 eadem manu scripto 30 concordat. ª) Vide BUB loco superius citato. 440. 1) Cum de hac charla summarium tantum in lingua Germanica (in CDS) ad nos pervenerit, hanc notitiam brevem hoc loco ponere possumus. 1) Informationem ab archivo publico Vratislaviensi benigne transmissam sequimur. 1252 IUN. 15.-16. NUM. 441, 442. 571 Bela IV., rex Hungariae etc., quosdam burcharios - Miloztot et eius filios Budul et Damianum eximere et in numerum exercitualium sociare promittit ea ·condicione, ut iidem filii ad exercitum suum, quem contra Pfemyslum Otakarum JI., marchio- 5 nem Moraviae, filium [Venceslai l.], illustris regís Bohemiae, collegit, armis militaribus induti veniant et assumant de cetero semper in suo exercitu servire. ,,In castris iuxta Viennam castrametatis contra ducem predictum'' 1252 iun. 15. Autographum in membrana scriptum teste Wenzelo in archivo publico Budae asservatur (A). to Ed: Wenzel, CDA VII, pag. 342 (ex A). 15 Reg: Reg IV, pag. 716 num. 1787. Szentpétery, Regesta 1, pag. 301 num. 973. Sigillum duplex Belae IV. in fi.lis sericis flavi, rubri, glauci coloris appendet. Cf. descriptionem in CDM XV, pag. 3 num. 3. Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus, editione tantum usi sumus. sd 442. Margareta, Romanorum quondam regina, ducissa Austriae et Stiriae ac marchionissa Moraviae, omnibus mutariis per terram et per aquam mandat, ut iura, quae ecclesia in Ardagger tempore patris sui et /ratris sui habuerit,1 conservent. 20 In Krems 1252 iun. 16. Apographum testimonio BUB (vide infer.) insertum est transumpto Johannis, abbatis Mellicensis, dato Mellici 1468 ian. 28., quod in archivo publico Viennae asservatur (B). Ed: JaNbücher der Literatur 39 (Anzeigeblatt}, pag. 26 (ex B ). CDM 111, pag. 151 num. 180. Lorenz, Deutsche Gesch. 1, pag. 476 num. 20 (ex B). MB XXVIII b, pag. 370 2á nota*. Friess, Gesch. des Stiftes Ardagger, pag. 478 num. 14 (ex B). BUB 11, pag. 320 num. 454 (ibidem opera antiquiora, in quibus hoc mandatum typis impressum vel registratum est, commemorantur, ex B). 30 Reg: Hormayr, Archiv 19, pag. 631. Reg 1, pag. 601 num. 1306. RI V. 1, pag. 1045 num. 5559. Lit: Fichtenau, Die Kanzlei, pag. 283 (mandatum arte diplomatica lractatur). - KK, pag. 147. Apud Fr: Simplex apographum. Apographi B rationem habere non potuimus, editionibus superius citatis tantum usi sumus. Sk - - --------------------------~----------- · - - 35 442. 1) C/. BUB 1, pag. 121 num. 94, pag. 141 num. 108. 572 NUM. 443, 444. 1252 IUN. 28. - AUG. 30. 443. Henricus I I l., dux Silesiae, ínter alia protestatur et confiletur Thomam, episcopum Vratislaviensem, ex causa fi.deiussionis, in qua ipsum obligavisset ad [Brunonem}, episcopum Olomucensem, persolvisse pro se 120 marcas in Polonico pondere; haec el alía omnia ecclesiae Vratislaviensi et episcopo se soluturum esse promittit. - 1252 iun. 28. Apographum praebet copiarius saec. XV. ,,Liber niger'' intitulatus, qui in archivo capituli Vratislaviensis asservatur, fol. 396 (B ). Ed: Watlenbach, Bericht, pag. 197 (ex B). Reg: CDS VIJ. 2, pag. 15 num. 796. 10 Apud Fr: O. Apographi rationem habere non poluimus; editione Wattenbachi tantum usi &umus. Sk 444. Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, Dietmaro de 15 Steyr ius suum in Losenstein confert aliasque promissiones sz1b certis conditionibus /acit, iniurias sibi et suis irrogatas remittens, praesentibus nonnullis testibus, ínter quos ,,Botscho comes de Pernekke et purcravius in Znoyen'' nominatur. Apud Linciam 1252 aug. 30. Autographum in membrana scriptum, quod in archivo castri Losensteinleithen in Austria 20 asservabat«r, nunc latet1 (A). Ed: Lambacher, Oesterreichisches lnterregnum, A11hang, pag. 30 num. 20 (ubi editio antiquior huius chartae commemoratur). UBLOE 111, pag. 184 num. 193 (iterum ediliones antiquiores aflert). Reg: Dobner, Monumenta IV, pag. 265 num. 74. CDM VII, pag. 757 nwn. 97. Boluner, 25 Add. sec., pag. 429 num. 39. Reg 11, pag. 1165 num. 2654. Fragmentum tergi tantum sigilli Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae, (teste v. d. Aug. Sedláéek) in loris membranaceis ex ipsa charla scissis dependet. Cf. Sigilla num. 5. Apud Fr: Apographum ex autographo per manum v. d. A. Sedláéek descriptum. Autographi rationem habere non potuimus. Imagine phototypica prioris tantum partís chartae in archivo 30 Musei Nationalis Pragae asservata usi sumus. Sk 444. 1 ) Sicut ex lilteris a procuratoribus archivi publici Linciensis ad nos benignissime transmissis comperimus. 1252 NOV. 23.·28. NUM. 445, 446. 573 445. Margareta, d11cissa Auslriae et Stiriae ac marchionissa Moraviae, monasterio in Altenburg ecclesiam in Rohrenbach con/ert. In Krems 1252 nov. 23. ~> Duo autographa in membrana scripta cum nonnullis haud gravibus variationibus lectionum in archivo monasterii in Allenburg asservantur (A 1, A 2). Ed: FRA II. 21, pag. 11 num. 10 (ex A 2). - BUB JI, pag. 321 num. 455 (ex A 1, A 2; qui el opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, adducit). Reg: MB XXIX, pag. 210 num. 214. Reg 1, pag. 602 num. 1310. CDJYI VII, pag. 757 tt) num. 98. RI V. 1, pag. 1045 num. 5560 (qui et opera antiquiora, ubi haec charla lypis impressa esl, aflert). Charla verba chartae Gertrudis, ducissae Austriae et Stiriae, Viennae 1251 febr. 6. datae sequitur (BUB 11, pag. 319 num. 453). Autographo A 1 appendet in filis sericis f1.avi et rubri colorís fragmentum sigilli M argaretae, 15 Romanorum reginae, in dorso sigilli sigillum secretum eiusdem reginae. Cf. BUB 111, pag. 72 num. 71; descriptio sigilli secreli BUB 111, pag. 74 num. 73. Aulographo A 2 fragmentum eiusdem sigilli cum secreto in scidula membranae appendet. Apud Fr: Apographum simplex. Autographorum rationem habere non potuimus, editione BUB tantum usi sumus. sd 446. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Wilhering privilegium Friderici, ducis Aust1·iae et Stiriae, domini Carniolae,1 quod libertatem victualia el alias res proprias ad usus eiusdem pertinentia talentumque salis se- 25 mel in singulis annis sine omni muta transducendi continet, inserens confi.rmat mutariisque et iudicibus suis iuxta Danubium constitutis mandat, z1t eandem libertatem inviolabiliter observen/. Linciae 1252 nov. 28. Autographum in membrana scriplum valde laesum in archivo monasterii in Wilhering asservatur (A). Apographum saec. XIV. praebet Copiarium A in eodem monasterio asservalum, fol. 19 (B). Ed: UBLOE 111, pag. 187 num. 195 (ex A; qui et opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, adducit). Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 44. - Reg II, pag. 1165 num. 2655. 448. 1) Privilegium Friderici ducis nota temporis carel, sed de privilegio 1242 sept. 16. (BUB 11, pag. 262 num. 405) agitar. 574 NUl\f. 446, 447, 448. 1252 NOV. 28. Fragmentum sigilli Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regís, in fi.lis sericis flavi et rubri coloris appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: ..4.pographum simplex ex UBLOE confectum. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica necnon informatione ab archivo publico Linciae benigne transmissa • usi sumas. sd -;) Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Wilhering privilegium Friderici, ducis Austriae et Stiriae, domini Carniolae,1 in quo Fridericus idem monasterium in protectionem recepit et homines eiusdem a generalibus placi- 1() lis seu prioatis exemit, inserens confirmat iudicibusque suis et omnibus, quibus hae litterae monslratae fuerint, mandat, ut praemissam donationem inviolabiliter observent. Linciae 1252 nov. 28. Autographum in membrana scriptum valde laeswn in archivo monaslerii in Wilhering asservatur (A). Apographum saec. XIV. praebet Copiarium A in eodem archivo asservatum 15 fol. 169 (B). Ed: UBLOE 111, pag. 188 num. 126 (ex A; qui et opus antiquius, in quo haec charla typis impressa est, adducit). Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 41. Reg 11, pag. 1165 num. 2656. Sigillum Premysli, ducis Auslriae et Stiriae et iuvenis regis, paulum laesum in fi.lis sericis 2() flavi et rubri colorís appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: Apographum simplex ex UBLOE con/ectum. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica necnon informatione ab archivo publico Linciae benigne trans• • mzssa usz sumus. 448. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Wilhering prioilegium Friderici ducis1 sequens ecclesiam parochialem in Gramastetten donat. Linciae 1252 nov. 28. :ií' Apographum saec. XIV. praebet Copiarium A in monasterio in Wilhering asservatum, fol. 170" (B). 447. 1 ) Privilegium Friderici ducis nota temporis carel, sed de privilegio ad annos 1238 1246 posito (BUB 11, pag. 170 num. 332) agilur. 448. 1) Privilegium Friderici in Krems 1240 ian. 30. datum vide BUB 11, pag. 195 num. 351. :~.-> 1252 NOV. 28.-29. NUM. 448, 449, 450. 575 Ed: UBLOE 111, pag. 189 num. 197 (ex B; qui et opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, adducit). Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 41. Reg 11, pag. 1165 num. 2657. Charla .verbis privilegium Friderici ducis in nota 1 citatum sequitur. 5 Apud Fr: Apographum simplex ex UBLOE confectum. Apographi B rationem habere non potuimus, editione UBLOE tantum et informatione ab archivo publico Linciae benigne trans• • m1ssa us1 sumus. sd 449. 10 Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Wilhering privilegium Friderici, ducis Austriae et Stiriae et domini Carniolae, in Krems 1241 sept. 25. datum,1 quod donationem villae cuiusdam et curiarum atque libertatum continet, inserens confirmat. Inter testes ,,Milich de Namesth, Gallus de Libenberk, Zmulo de Liechtenberk, Zdizlaus de Sternberk, Benes subcamerarius, Ulricus 1s pincerna, Poto de Crimiz, Paulus de Hostim cum fratre suo Sdezlao, Radmirus de Sriniberk'' nominantur. 20 Linciae 1252 {nov. 28.}2 Apographum saec. XIV. praebet Copiarium A in monasterio in Wilhering asservatum, fol. 168 {B). Aliud apographum insertum est instrumento publico pancarta dicto monasterii in Wilhering 1680 oct. 24. dato {C). Ed: UBLOE 111,pag. 189 num. 198 (ex C; qui et opus antiquius, ubi haec charla lypis impressa est, adducit). Reg: Reg 11, pag. 1166 num. 2668. Apud Fr: Apographum simplex ex UBLOE confectum. Apographorum B, C rationem habere 2:> non potuimus, editione UBLOE et informatione ab archivo publico Linciae benigne transmissa • usi sumus. sd 450. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, donationem 3tl curiae Altenho/en (Altinhouen) per Fridericum, ducem Austriae, monasterio in Seitenstetten confirmatam,1 eidem monasterio confirmat et sententiam curiae ducis Friderici,2 cuilibet personae militari licitum esse sex solidorum reditus donare, statuit observandam. Linciae {1252] nov. 29.3 449. 1) BUB JI, pag. 232 num. 388. 2) In temporis nota mensis et dies non afferuntur, sed 3;, chartam hoc loco intexere placuit, quod Linciae ut num. 446, 447, 448 data est. 450. 1) Charta Friderici non exstat, vide BUB 11, pag. 361 num. 519. • 1 ) Sententia cwiae Friderici cum non exstat tum fortasse non exstabat, vide BUB loco superius citato. ª) Exeunte mense novembri anni 1252 Pfemysl Linciae morabatur, vide num. 446 ss. 576 NUM. 450, 451, 452. 1252 NOV. 29. - 1252 M. OCT./DEC. Apographum saec. XIV. praebet copiarium membranaceum ,,Codex Gundakeri'' appellatum in archivo monasterii in Seitenstetten asservatum, fol. 31 (B). Ed: Raab, UB des Stiftes Seitenstetten, pag. 49 num. 40 (ex B ad 1252 (?) nov. 29.). Apud Fr: O. Cum apographi ratio11em habere non possemus, ediiione superius citata tantum • usz sumus. 451. Conradus de Falkenberg claustro in Waldsassen delegat villam Pilmersreut {am Walde] prope Wondreb sitam. -~) Apud Cheb [Egram] 1252 dec. 18. 10 ...4.pographum praebet teste Gradlo (vide inferius) copiarius monasterii Wu.ldsassensis 1, pag. 411 (B) et ,,Codex antiquissimus Waldsassensis'', fol. 70 (C); uterque codex in archivo publico .Zvlonacensi asservatur. Reg: Reg B 111, pag. 22. Gradl, Monumenta, pag. 79 num. 221 (qui mnscrum ,,Acta Waldsassensia'' dictum, pag. 325 num. 583 adducit). Apud Fr: O. Cum apographorum rationem habere non possemus, operibus superius citalis tantum usi sumus. sd 452. 15 Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in 2<• Rein cellaria, sive sint in Graz sive in Nova Civitate [Austriae] et in aliis villis, ab omni tributo et a pernoctationibus liberal eique ius asyli promittit. Inter testes ,,notarii nostri Wilhelmus et Gotschalcus'' et ,,Boscho'' nominantu1·. In Graz 1252 [m. oct. - dec.]1 Autographum in membrana scriptum in archivo publico in Graz asservatur (AJ. Ed: Zahn, Urkundenbuch 111, pag. 186 num. 118 (ex A; qui et opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, adducit). Reg: Lambacher, Oesterreichisches Interregnum, Anhang, pag. 31 nutn. 21. Reg 1, pag. 613 num. 1330 (perperam ad annum 1253). Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 40. CDM VII, pag. 769 num. 108. Reg IV, pag. 812 num. 2092. 452. 1) lndictionem sequentes chartam post m. sept. ponere possumus. ':)"' -~> 30 1252 ~I. OCT./DEC. -1252 S. D. NUM. 452, 453, 454. 577 - - - - - - - - - - -- - - -- --------------------------- Lit: Novotny l. 3, pag. 839 n. 3 (opinionem A. Bachmanni Witigonem, scribam Stiriae, ínter testes nominatum Witkonem de Rosenberg putari posse aflert). Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, in filis sericis rubri coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. :1 Apud Fr: Nonnulla apographa simplicia. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica tantum et informatione ab archivo publico in Graz benigne transmissa usi sumus. sd 453. Pfemysl Otakarus I l., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, omne ius suum 10 in villa {Klein}-Zwettl in recompensationem damnorum, quae Ulricus de Konigsbrunn monasterio in Zwettl inlulit, eidem monasterio con/erl; charla ,,per manum notarii nostri Wilhelmi'' data est. -1252-. Autographum in membrana scriptum in archivo monasterii Zvetlensis asservatur (A). t;J Apographum exstat in cod. mnscro saec. XIII. ex. aut XIV. ineunt. ,,Liber fundationum mon. Zvetlensis'' intitulato, fol. 42, ibidem asservato (B). Ed: Linck, Annales Austrio-Clara-Vallenses, pag. 341-2 (ex A?). FRA 11. 3, pag. 161-162 (ex B). Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 35 (Erg.). CDM V, pag. 236 num. 22 (ex .¿4.). Reg 1, 2ll pag. 598 num. 1298. Lit: BUB 11, pag. 239 (origo chartae-vide inferius-statuitur). Manus scribae eadem atque in num. 454. Charla verba chartae Friderici, ducis Austriae, monasterio in Zwettl datae Viennae 1242 mart. 30. (BUB JI, pag. 238 num. 395) repetit. 25 Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuvenis regís, in fi.lis .~ericis (colore$ ignoramus) illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. 30 Apud Fr: Apographum simplex cum quibusdam annotationibus. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica chartae tantum usi sumus. 454. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, monasterio in Zwettl indulget, ut duo talenta salis in Danubio sine muta traducat; charla ,,per manum notarii nostri Wilhelmi'' data est. -1252-. 578 NUM. 454,455, 456. 1252 S. D. - 1253 IAN. 1. ..4utographum in membrana scriptum in archivo monasterii Zvetlensis asservatur (A). Apographum in cod. mnscro saec. XIII. ex. aut XIV. ineunt. ,,Liber fundationum n1on. Zvetlensis'' intitulato, fol. 43", ibídem asservato exstat (B ). Ed: Linck, Annales Austrio- Clara- Vallenses, pag. 341 (ex A?). FRA JI. 3, pag. 167 (ex B). Reg: CDM V, pag. 237 num. 23 (ex AJ. Reg I, pag. 598 num. 1299. Lit: BUB JI, pag. 276 (res arte diplomatica, sed non recte, tractatur). 1\lanus scribae chartae eadem atque in num. 453. Charla verba chartae Friderici, ducis Austriae, monasterio in Zwettl in llimberg 1244 ian. 23. datae (BUB 11, pag. 275 num. 423 = num. 333 superius) repetit. Sigillum Pfemysli, ducis Auslriae et Stiriae nec non iuvenis regis, in fi.lis sericis (colores ignoramus) illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: Simplex apographum.. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. ... ~) 10 Sk 15 455. Boleslaus, dux Cracoviae et Sandomiriae, privilegia monasterio in Busk a Lescone, duce Polonorum, data innovat et auget; privilegium datum est per manum /ratris Bartholomaei, lectoris Brunensis de ordine fratrum Minorum. Zawichostiae 1262 -. Autographum in membrana scriptum testimonio Ed (vide inferius) e~'>ial vel exstabat in privata possessione d. Josephi Rusieckii in Polonia (A). Ed: Rzyszczewski-Muczkowski, Codex diplomaticus Poloniae I, pag. 65 num. 40 (ex A). Apud Fr: O. Autographi rationem habere non potuimus, editione tantum superius citata usi sumus. sd Frater Hugo, tituli sanctae Sabinae presbyter cardinalis, apostolicae sedis legatus, universis ecclesiasticis dignitariis intra Alemanniam, Daniam, Bohemiam, Poloniam, 20 •):"') -· _¡.l1oraviam ac alios legationis suae terminos constitutis mandat, ut festum beati Dominici, Jo q•iod novissime Gregorius IX. papa iam defz1nctus, beatum Dominicum catalogo sanctorum ascribens1, nonis augusti celebrari mandavit, certis cum officiis celebrent nec non 458. 1) 1234 iul. 8., vide Potthast 1, pag. 810 apud num. 9488. 1253 IAN.1. - FEBR. 18. NU~I. 456, 457, 458. 579 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - · - - - - · - - - - - - - - - - omnibus, qui prae.dictum /estum celebrantes ad ecclesiam, ubi oflicium agitur, accesserint, indulgentias elargitur. Leodii [1253] ian. 1. Apographum servavit transumptum Alberti decani, Theoderici scolastici et Conradi archipres- 5 byteri ecclesiae sanctae Mariae in Erfurt sine temporis notatione sed certe non multum post 1. ian. anni 1253 datum, cuius autographum in archivo publico Magdeburgensi (rep. U XV, 1, 4) asservatur (13). 1() Reg: Overmann, UB der Erfurter Stifter u. Kloster 1, pag. 181 num. 305 (ex B). Apud Fr: O. Cum apographi rationem habere non possemus, imagine phototypica nec non informationibus a procuratoribus archivi Magdeburgensis nobis benigne • usz sumus. 457. lantum • • mlSSlS Sk Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, protestatur 15 Conradum, Frisingensem episcopum, legitimis documentis ius ad advocatiam in Gro/Jenzersdorf comprobasse ac eandem advocatiam sibi et heredibus suis sub certis conditionibus commisisse coram multis testibus, inter quos ,,dominus Beniscbius, dominus Siralo, dominus Janzo Boemi'' nominantur. Viennae ,,in domo nostra'' 1253 ian. 20. 20 Apographum saec. XIII, exeunt. praebet codex mnscrus membr. ,,Liber ruber parvos'' sic dictus in archivo publico .zitonacensi (sign. Abt. l. Hochstift Freising Lit. 2.) asservatus~ fol. 44-44" (B). Ed: Zahn, Codex Austriaco-Frisingensis, pag. 164 num. 167 (ex B, qui opus anliquius, ubi haec charla typis impressa est, affert). Diplomatarium principum de Liechtenstein, sine pag. 25 (exB). 35 Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 429 num. 43. Reg IV, pag. 813 num. 2094. Hosá/(, Prameny, pag. 111 num. 11. Apud Fr: O. Cum codicis B rationem habere non possemus, editionibus superius citatis nec non imagine phototypica eschatocolli (fol. 44v) chartae usi sumus. Sk 458. Pfemysl Otakarus JI., tlu~l; 1tustriae et Stiriae et marchio Mo1·aviae, hospitali Sancti Spiritus iuxta aquam, quae Vienna dicitur, privilegium Friderici, ducis Austriae et Stiriae et domini Carniolae, Viennae 1243 febr. 4. datum1 confirmat. Viennae 1253 febr. 18. -------------------------------------------- 468. 1) BUB 11, pag. 262 num. 414. 580 NUM. 458,459, 460. 1253 FEBR. 18. - MART. 4. Autographum in membrana scriptum, quod teste v. d. 1\fitis (vide inferius) in archivo archiepiscoporum Viennensium forlasse asservabatur, nunc latet (A). Apographum, quod instrumento publico pancarta dicto, non autem perfecto, Maximiliani l., imperatoris Romanorum, Viennae 1513 dec. 10. dato inserlum erat, cum eadem pancarta igni combustum est (B). Alterum apographum apud E. P. Smitmer, ,,Codex diplomaticus Austriacus'' ( 1787) in ;> mnscro num. 99 archivi publici Viennensis VI (fol. ignoramus) asservatur (C). Reg: Schuster, Quellen zur Geschichte der Stadt Wien l. 2, pag. 1 num. 1260 (ex A, qui et opus antiquius, ubi haec charla typis impressa est, adducil). Kallbrunner, Quellen zur Geschichte der Stadt Wien l. 10, pag. 1 num. 17824 (ex A). Lit: Milis, Studien, pag. 428 (de chartis ad hospitale Sancti Spirilus spectantibus). Geyer, t«• Ein Prozep um die Gründungsurkunde des lViener Heiligengeistspitals, 1l1il. d. ost. Staatsarchivs 7, pag. 148 (de isdem chartis). Editionem BUB sequenles credere debeamus chartam quasi-confirn1ationis forma verba chartae Friderici superius nominatae repelere. Teste Kallbrunnero sigillum, quod in filis .~ericis rubri coloris appendebat, iam deperdilum eral. t:> Apud Fr: O. Mnscri Viennensi.~ ralionem habere non potizimus. .~d 459.+ Henricus III. et Vladislaus, duces Silesiae, cum domina Anna, matre sua, nec 11on cum /ratribus suis, ducibus Boleslao et Conrado, hospitale in honorem sanctae Elisabeth 2<• Vratislaviae fundant inter alia statuentes, ut illud secundum ordinem et habitum /ratrum, qui hospitali sancti Francisci Pragensi deserviunt, quod carissima soror eorum Agnes construxit, regantur. Vratislaviae 1253 febr. 26. Autographum (?) in archivo publico asservatur vel asservabatur (A). •)" Vratislaviensi (arch. hosp. b. 1Vlathiae, sign. num. 3) -~> Ed: Korn, Breslauer Urkundenbuch, pag. 13 sub num. 17 (ex A, ubi eliarn opera -~.) In Becov1 1253 mart. 27. ..4.pographum insertum est confirmationi Pfemysli Otakari 11. datae Pragae 1253 apr. 1. (vide num. 462) (B). Reg: Reg B 111, pag. 28. Cetera indicia, quae cum num. 462 communia sunt, vide ibidem. sd 462. Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae, marchio Moraviae, e consilio et de consensu patris sui Venceslai l., regís Bohemiae, arbitrio episcoporum Henrici Bam- 3<• bergensis, Conradi Frisingensis et Ulrici Secoviensis in his, quae post morte"l Friderici, 460. 1 ) Verba ,dominus regni Boemie' in titulo Pfemysli omittil. 461. 1 ) ,Betsche' B; in Reg B (vide in apparatu) erronee ,Retsche' legitur, qua de causa ibidem haec villa cum villa Ratschach in Carinthia (signo interrogationis adiuncto) identificatur. 582 :SU~f. 462, 463. 1253 APR. t.-20. ---------------------------------- ducis Austriae, ínter ipsum et Bertholdum, episcopum Pataviensem, de feudis agebantur, se submittit arbitriumque ab eisdem factum de verbo ad verbum inserí /acit.1 lnler testes ,,Hawel de Lewenberch, Bosko de Znoym, Wichardus de ,.fyrnah, Stezlowe de Sternberch, Benisch camerarius, Zmiel frater Boskonis, Witigo de Chrumbenowe'' nominantu1·. Denique sigillum Venceslai l. regis his verbis adnuntiatur: ,,Principaliter tamen 5 karissimus pater noster, illustris rex Boemie, presentem litteram sigillis suis comm11nire statuit ad cautelam.'' P1·r1gc1e 1253 apr. 1. ...4.utographum in n1embrana scriptum in archivo publico Viennensi asservatur (A 1). Alterum autographum, quod teste v. d. Friedrich in archivo publico J.l1onacensi (sign. Passau, t•• Domcapitel, N iederhollabrunn VII1 3/6 f 1) asservabatur, nunc latet (A 2).2 Ed: kIB XXVIII, pag. 374 num. 111 (ex apographo copiarii Pataviensis num. 3, fol. 147v). UBLOE 111, pag. 197 num. 204 (ex A 1, qui et opizs antiquius, ubi haec charla typis impressa est, adducit). Schwind-Dopsch, Ausgew. Urkunde11, pag. 88 num. 41. Reg: Reg 1, pag. 608 num. 1322. Bohmer, Add. sec., pag. 430 num. 45. CDi\1 V 1I, 1:-, pag. 757 num. 101. Schmidt - Picha, Urkundenbuclz, pag. 1 num. 3. Chartae haec sigilla appendent: ~) Venceslai l. in fi.lis sericis (lavi coloris illaesum /ere. C/. Sigilla num. 1, 2. 2) Fragmentum sigilli Pfemysli, ducis Auslriae el Stiriae el iuvenis regis, in filis sericis rubri coloris. Cf. Sigilla num. 6, 4. 3) In fi.lis sericis violacei coloris fragmentum sigilli rotundi Henrici, Bambergensis episcopi, in cuius medio figura episcopi 2(• in solio cum baculo et libro sedentis apparet; e circumscriptione: + S • H6íil/////l!!//6RG6N · 6P1 //// legi potest. 4) Deperditum est, fila tantum serica flavi el viridis coloris restanl. - 5) Ulrici, episcopi Secoviensis, in filis sericis flavi et viridis colorís ex longo rotundum, illaesum, in cuius medio figura episcopi in solio cum baculo et libro sedentis posita esl; circumscriptio haec est: + VLRIC~ · D61 · GRA · S6CCOW6DSIS · 6CCL6 · 6PIS(:(>P~ · 2:; Apud Fr: Apographum simplex ex A 2 descriptum. sd 463. Bertholdus, episcopus Pataviensis, sicut ei ratione feudorum ecclesiae suae cum Pfemyslo Otakaro JI., marchione M oraviae, nato [Venceslai l.], regis Bohem iae, :.~t) in ducatum [Austriaej occasione matrimonii contracti c11m [Margareta], fi.lia Leopoldi, quondam ducis Auslriae, subintrante, convenerat, capitulo dictae ecclesiae parochiam in Niederhollabrunn certis sub conditionibus confert. Pataviae 1253 apr. 20. - - - - - - - - - - - - - - 462. 1 ) Vide num. 461. 2 ) lnformationem a procuratoribus archivi Monacensis ad nos 35 benignissime transmissam sequimur. 1253 APfl. 20.-29. NUM. 463, 464, 465. 583 Apographum exstat in con{i.rmatione Ottonis, Pataviensis episcopi, data Pataviae 1262 maii 3., cuius autographum in archivo publico Monacensi (arch. episc. Pataviensis) asservatur (B). ..4.pographum praebet Codex I I 1. traditionum ecclesiae Pataviensis in eodem archivo (C). Ed: Jahrbücher der Literatur 39 (Anzeigeblatt), pag. 23 in nota (ex C?). MB XXVIII b, ;; pag. 365 in nota (exC). MB XXIX, pag. 443 sub num. 67 (ex B). UBLOE 111, pag. 200 num. 205 (ex l\!/B). Reg: Hormayr, Archiv 19, pag. 631. MB XXVIII b, pag. 3'18 num. 112. Reg 1, pag. 611-612 num. 1324, 1325 (ad a. 1253). CDM VII, pag. '158-759 num, 103, 104 (ad a. 1253). ttl Apud Fr: Apographum simplex. Cum apographorum rationem habere non possemus, tditionibus chartae tantummodo usi sumus. Sk 464. Frater Gerhardus de [Pforzheim], ordinis fratrum Praedicatorum, nuntius do- 15 mini Hugonis, tituli s. Sabinae presbyteri cardinalis, apostolicae sedis legati, ad partes Poloniae, Bohemiae, Moraviae ac Cammin destinatus, testatur {Wolimirum], episcopum Cuiaviensem, et magistrum et /ratres domus Theutonicorum in Pruscia in sua praesentia se fidelitatem ad invicem servare constrinxisse. In Kruszwica 1253 apr. 20. 20 Autographum in membrana scriptum in archivo domus Theutonicorum in Gottingen (sign. 76 Nr. 3) asservatur (A). Ed: CDPrussicus 1, pag. 91 num. 94 (ex A; qui opus antiquius, ubi haec charla tgpis impressa est, affert). ··* Philippi, PreufJisches UB I, pag. 202 num. 266 (ex AJ. Reg: CDM VII, pag. '158 num. 102. RI V. 2, pag. 1664 num. 10400. Joachim-Hubatsch, 25 Regesta ord. Theut. 11, pag. 18 num. 131 (ex A). Apud Fr: O. Autographi ratio11em habere non potuimus, editionibus tanlum usi sumus. Sli 465. Pfemysl Otakarus 11., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, militibus et 3o civibus Novae Civitatis {Austriae], qui se suo dominio humiliter subiecerunt, non solum ea, quae ipsis in ius et libertatem ab imperialibus et suorum principum privilegiis concessa sunt, suo privilegio confirmat, quin immo certas libertates et constitutiones accuratissime expressas coram multis testibus exhibet, ínter quos ,,nobiles de Moravia: Heru:to camerarius Vetowensis, Ditricus filius eius, Botscho burcravitts Z11oymensis, Chuno fra- 584 NUM. 465, 466. 1253 APR. 29. - MAll 14. ter eius, Zmilo de Belkowe cum fratribus, Beneschius cum fratre, Hartlibus et Jrenzo fratres, Zdezlaus de Sernberch, Wichard11s de Tyrna'' nominantur. Apud Novam Civitatem 1253 apr. 29. ...4.ulographum in membrana scriptum in archivo Novae Civitatis (sign. scrin. 1, num. 3) asservatur (A). Apographum saec. XV. (teste Meillero, vide in/er.) exstat in cod. mnscro a Privilegiorum N ovae Civitatis in archivo eiusdem civitatis (sign. A 1. 1), fol. 16 (B). Ed: Hormayr, Archiv 1828, pag. 321 (ex A). Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 430 num. 47 (sinceritatem chartae in dubium vocal). J.\1eiller, 1Votizen, pag. 178 num. 4 (ex B erronee ad 1253 maii 1.). Reg l, pag. 612 num. 1326. CD~! VII, pag. 759 num. 105. Winter, Urkundliche Beitriige, pag. 11 num. 2 (ex parte t(• tantum chartam1 typis reddit, pag. XIII (nota) sinceritatem eius in dubium vocal). Winter, Das Wiener -Neustadter Stadtrechl, pag. 101 num. 8. Lit: BUB 11, pag. 36 num. 232 (vestigia privilegii Pfemysli in charla spuria Leopoldi ducis Novae Civitati (de a. 1221-1230) statuuntur). Sigillum Pfemysli, iuvenis regís nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis rubri et 1:> flavi colorís illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 4, 5. Nonnullis verborum chartae iuncturis consideratis plane excludere non possumus vestigia stili Arnoldi, regis Pfemysli Otakari 11. notarii, ibídem inveniri posse. Quod ad argumentum chartae attinet, c/. etiam chartam Friderici, ducis Austriae, Novae Civitati ibidem 5. iun. anni 1239 datam (BUB 11, pag. 179 num. 338). 20 Apud Fr: Simplex apographum. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk 466. lnnocentius IV. papa universis fidelibus per regnum Bohemiae, Moraviam, 25 Sirbiam et Pomeraniam constitutis inter alia nuntiat se ad eos [Opizonem], abbatem de Mezano, destinandum duxisse, ut ipsis contra Tarlaros et alios paganos verbum crucis praedicel.1 Assisii [1253] maii 14. Apographum exstat in lnnocentii IV. registrorum volumine 11, quod in archivo secreto Va- 30 ticano asservatur, fol. 308°, lib. X, ep. 931, curial. 26 (R). Ed: Theiner, Vet. monum. Pol. I, pag. 51 num. 107 (ex R). Reg: Palack1J, Reise, pag. 33 num. 219 (ex R). Reg 1, pag. 613 num. 1327. CDM VII, pag. 759 num. 106. Pommersches Ukb. 1, pag. 440 num. 669. Potthast 11, pag. 1232 num. 14972 (qui opera antiquiora, ubi hae litterae typis impressae sunt, adducit). Berger 111, :~;> pag. 271 num. 6791 (ex R). 465. 1 ) Necnon translationem eiusdem in Germanicam linguam, quam hoc loco omittimus. 466. 1) Lilteras in eundem modum aliorsum datas omf.()imus. • 1253MAII14. - IUN. 5. NUif. 466, 467, 468. 585 Apud Fr: .,.4.pographum maxima ex parte typis praeparatum. Registrorum rationem habere non potuimus. Sk, sd 467. 5 Piemysl Otakaru.~ 11., dux Austriae et Stiriae ac marchio Moraviae, homines et possessiones comitum de Plain circa Leibnitz et St. Georgen an der Stiefing obligatas et datas titulo feudali suis laboribus et expensis absoluere promittit, ut eas Ulricus, episcopus Secouiensis, cum sua ecclesia tenere iure proprietario debeat, eidemque episcopo villam Rasnitz donat. 10 Apud Leoben 1253 maii 17. Apographum insertun1 est confi.rmationi Pfemysli Otakari 11. datae in Znojmo 13. iun. anni 1269 (Reg 11, pag. 264 num. 662), cuius apographum praebet ,,Copiarium episc. Secoviensis'' saec. XIV. in archivo publico in Graz (sign. Seckau 60 (333 Ali)), fol. 34b_35a num. 53 (B). ...4.lterum apographum exstat in eodem codice fol. 34ª num. 51 (C). 1:> Ed: Zahn, Urkundenbuch 111, pag. 189 num. 122 (ex C, ubi opus antiquius, in quo haec charla typis impressa est, commemoratur). Reg: Lambacher, Oesterreicl1isches lnterregnum, pag. 32 num. 22. Boluner, Add. sec., pag. 430 num. 48. Reg 1, pag. 613 num. 1329. Pratobevera, Urkunden, pag. 324 num. 11. CDM VII, pag. 759 num. 107. MHDC IV. 1, pag. 444 num. 2543. 2<> Aliquot verborum chartae iuncturis consideratis plane excludere non possumus vestigia stili Arnoldi, Pfemysli Otakari 11. notarii, ibidem inveniri posse. 25 Apud Fr: Simplex apographum. Cum codicis superius citati rationem habere non possemus, imaginibus phototypicis (B, C) tantum usi sumus. Sk 468. Pfemysl Otakarus JI. una cum uxore sua {Margareta] Theoderico de Hohenberg (?) castrum Chrumnawe (?) necnon Altpolla et Ramsau (?) in /eudum confert.1 Apud Krems 1253 iun. 5. Unde charla provenerit, statuere non possumus. :lo Ed: Clunel, Notizenblatt 1843, pag. 71 (teste Bohmero, vide inferius). Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 430 num. 49. Reg IV, pag. 813 num. 2096. Ap11d Fr: O. sd 468. 1 ) Cum de hac charta summarium tantum in lingua Germanica ad nos perveneril, hanc 3:> tantum brevem notitiam hoc loco ponere possumus. 586 NUl\l. 469, 470, 471. 1253 IUN. 13. - AUG. 18. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -----· -------·-·--·---·----·-- ~(;9. lnnocentius IV. papa Margarelae, dilcissae Austriae et Sti1·iae, concedit, ut associatis sibi aliquib11s boni,f) el honestis mulieribus ingredi possit monasleria ordinis sancti Damiani sita in regno Bohemiae ac ducatu Austriae et Sliriae. Assisii [1253] iun. 13. Apographum exstat in Innocentii 1 V. registrorum volumine 1l, quod in archivo secreto Vaticano asservatur, fol. 277, lib. X, ep. 748 (R). Ed: Sbaraleae Bullarium, pag. 662 num. 483 (ex R). Rodenberg 111., pag. 183 num. 211 (ex R). -•> Reg: Palack(J, Reise, pag. 34 num. 222 (ex R). Reg 1, pag. 614 num. 1332. Potthast 11, t(• pag. 1236 num. 16017. -·- Berger 111, pag. 235 num. 6608 (ex R). RI V. 2, pag. 1383 num. 8621. Apud Fr: Apographum aliqua ex parte typis praeparatum. Registrorum ralionem habere non potuimus. Sk 1r. 470. Innocentius IV. papa [Pfemyslum Otakarum 11.), ducem Austriae,1 rogat, ut [Wilhelmo], regi Romanorum, adhaerens curam catholicae fidei, ecclesiasticae libertatis negotium ac Romani reparationem imperii una cum ipso studeat promovere. - [cea 1253 iul. 6.]2 2(, Apographa litterarum exstant in mnscris Formularii de modo prosandi, qui ,,Fo1·mularius Baumgartenbergensis'' dicitur, praecipue in mnscro membranaceo saec. X 1V. in. bibliothecae 1Vationalis Viennensis (cod. num. 409, olim phil. 61), fol. 28b-c (B). Ed: FRA JI. 26, pag. 136 num. 16 (ex B). Reg: Potthast 11, pag. 1241 num. 16076. RI V. 2, pag. 1384 num. 8631. Apud Fr: O. Apographorum ralionem habere non potuimus, editione l;-R...4. tantum usi sumus. Sk, sd 471. Pfemysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, domui pauperum sancti Egidii Pataviae eiusque possessionibus in Hohenwarth varias libertates necnon 3•• 470. 1) In B superscriptio posita est: Papa duci Austrie vel alicui alío. - 2) Litteras hoc loco intexuimus cohaerentiam earum cum num. 282 respicientes. 1253 AUG. 18. - Sf:PT. 20. NU?tf. 471, 472. 587 immunitates concedit1 exemptionem domus ab iudiciaria potestate iudicum sui districtus adiungen.(j. - 1253 a11g. 18. Apographum saec. XIV. exstat in codice Pataviensi (sign. HSt. Passau Lit. 1568), qui in r, archivo publico Monacensi asservatur, fol. 14-14') num. 19 (B); posterius apographum exstat ibídem, fol. 33-33v num. 38 (C). Reg: MB XXIX b, pag. 292 num. 13 (ex B). Reg 1, pag. 602 num. 1308. CDM VII, pag. 756 num. 96 (omnes editiones MB sequentes chartam erronee ad a. 1252 aug. 18. ponunt). Apud Fr: O. Cum apographorum rationem habere non possemus, imagine phototypica exempl. l graphum exstat in cod. mnscro saec. XI1l. - XIV. ,,Liber fu11dationum mon. Zvetlensis'' intitulato, fol. 53v, ibídem asservato (B). Ed: FRA 11. 3, pag. 199 (ex B). Reg: Bohmer, Add. sec., pag. 430 num. 54. - CDM V, pag. 238 num. 25. - Reg 1, pag. 619 num. 1346. 2.; Fragmentum posterioris, tantum partis sigilli Premysli, ducis Austriae el Sliriae, fortasse in loris membranaceis appendet. Cf. Sigilla num. 5. De quadam causa, quae explorari non potest, quidam ignotus - sicut ex notis 1, 2 apparetnotationem temporis chartae ex anno 1253 in annum 1254, quo Pfemysl titulo ducis Stiriae nondum usus est, mutare conatus est. Recte autem accipiendum est chartam anno 1253 (veri;i~) similiter apud destinatarium) scriptam esse. 471. 1) Hucusque scriba verba chartae Friderici, ducis Austriae et Stiriae ac domini Carniola~, eidem domui Viennae 1241 iun. 15. datae (BUB 11, pag. 227 num. 384) repetit. 472. 1) Verba ,et Stirie' erasa sunt. Vide inferius. 2) Post ,111°' alia fortasse manus unam hastam addidit et anni inditionem in,1254' correxit. Quae correctio sive erasa est, sive evanuit. Vidt ;~;-> inferius. 588 NUM. 472; 473, 474. 1253 SEPT. 20.-27. Apud Fr: O. Cum autographi rationem habere non possemus, imagine phototypica tantum usi sumus. Sk 473. Pfemysl Otakarus 1l., dux Austriae et Stiriae et marchio .J.'\foraviae, monasterio s Sancti Hippolyti diversa iura, praecipue advocatiam concernentia, concedit1 promittens se eandem advocatiam nulli unquam con/erre velle monasteriumque in suam protectionem specialem recipiens coram nonnullis testibus, inter quos ,,magister Wilhalmus plebanus in Ruspach'' nec non ,,magíster Gotscalcus canonicus Pataviensis et plebanus in Holenbrun'' nominantur. - [1251 m. nov. - 1253 4~epl. 22.)2 Apographum teste Lampelo (vide inferius) continet Copiarium A mon..';ancti Hippolyti saec. Xlll.-XV. in archivo publico Viennae (sign. mnscr. num. 1077) fol. 60v num. 93 asservatum (B). Aliud apographum exstat in Copiario B saec. XIV. - XV. eiusdem mon. asser- 10 vato ibidem (sign. mnscr. num. 173) fol. 9ov num. 140 (C). Apographum chartae insertum 1:; est denique charlae Pfemysli Otakari 11. eidem monasterio datae Viennae 1270 oct. 28.,ª cuius apographum in copiarlo superius citato (mnsr. num. 173) fol. 10 num. 17 invenitur (D). Ed: Lampel, UB Sanct Polten 1, pag. 70 num. 45 (charla ante 1252 maii 24. ponitur, arte diplomatica tractatur nec non opera antiquiora, in quibus typis edita seu registrata est, commemorantur). 20 Apud Fr: O. Cum apographorum rationem habere non possemus, editiont superius citata tantum usi sumus. Sk 47~. Premysl Otakarus JI., dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, /ratribus mo- 2:1 nasterii in Aldersbach libertatem indulget, ut victualia, quae eis de praedio provenire potuerint, quod in Austria possidere videntur, sine muta libere deducant. lnter t~stes ,,item Bohemi: Jeroschius purchravius de Ellenpogen, Wokcho, Johannes de Wischenowe, 473. 1) Hucusque dictator verba chartae Friderici, ducis Austriae, eidem monasterio apud GOttweig 1243 sept. 8. (Lampel infer. cit., pag. 55 num. 36= BUBII, pag.267 num. 419) mutatis 3t• mutandis repetit. 2) Chartam post Pfemysli introitum in Austriam et ante terminum mortis Venceslai regis ponere licet; conatus Lampeli (vide in apparatu), ut accuratior terminus originis chartae statuatur, plane refellendus est. 3) Lampel, sup. cit., pag. 127 num. 99. 1253 SEPT. 27. NUl\f. 474. 589 Razlaus et Woluramus fratres, Matheus, Wichardus de Tyrna, Chadoldus Orphanus, Ingramus de Medlowe et alii quam piures'' nomi11antur. Viennae 1253 sept. 27.1 Autographum in membrana scriptum in archivo publico Monacensi (sign. Kl. Aldersbach Urk. Nr. 29) asservatur (A). Ed: MB V, pag. 376 num. 24 (ex quodam diplomaiario Aldersbacensi). Reg: Reg B 111, pag. 34. Bohmer, Add. sec., pag. 430 num. 55. Reg IV, pag. 813 num. 2096. Charla quasi-confi.rmationis forma verba chartae Leopoldi, ducis Austriae, datae Viennae t<> 1190 aug. 25. (BUB 1, pag. 106 num. 77) repetit. 15 Sigillum Pfemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, paulum laesum in scidula membranae appendet. Cf. Sigilla num. 5, 4. Apud Fr: Notationes breve.<;. Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica tantum usi sumus. Slf 474. 1) Chartam hoc tomo intexuimus respicientes Pfemyslum in eadem titulo, quo tempore vitae patris sui utebatur, ornatum esse. HOC FASCICULO CONTINENTUR Pag. Praefatio . • • • • • • • • • • • • • -~ ·- 6 Pro1egomena diplomatica ad summan1 redacta • • • 7- 47 De via et ratione codicis edendi • • • • • • • 49- 53 Acta annorum 1241 1253, quae ad ipsam diplomatarii Bohemici stirpem spectant . • • • • • • • 55 - 491 Acta annoru1n 1241 1253 naturae tantum complen1entariae • • • • • • • • • • • • . 493 -- 589 CODEX DIPLOMATICUS ET EPISTOLARJS REGNI BOHE:NIIAE Za1o1.il Guslav Fricdrich Díl IV H 1sTo R 1e I~ y ú s TAV e s A V J{ ,·yrláni pfipravili Jindficl1 Scbánek a SáAa Du~ková CODEX DIPLOMATICUS ET EPISTOLAR IS RE GN 1 B OHE I\1 1A E Dí111 IV. S\.~7.ck pr,·ni 1211 1253 V~d~cky redaklor doc. dr. Zdcnfk Fiala Obálkll navrhla \·lra Beránková Vydalo 1\"akladc1lelslvl Ceskoslovenské al..·ademie vld, Praha 1902 Redaklor publikace dr. I..adislt1v Ulcák Techniclt:(J redaJ..·tor Jaroslav Ilruby Z nové snzby pismem Fr:lnco11zskn latinkn vytiskl l\tfR. novinát~ké zévody, n. p., 7.áVO(l 1. Proba 1, Václav~ké nám. 15. Formát papiru 86 x 122 47,61 autorskych nrchO. 48,36 vydavatelskych arch6 n..02•20022 1\.áklad iOO vyliskil 02/63 6030 ·· - l. vydánl 21-102-62 Cena bro!. vylisku 63, J{és 63/111·2