BIBLIA SACRA IUXTA VULGATAM VERSIONEM adiuvantibus B.Fischer, I. Gribomont, H. F.D. Sparks, W.Thiele recensuit et brevi apparatu critico instruxit ROBERT WEBER Editionem quintam emendatam retractatam praeparavit ROGER GRYSON DC DEUTSCHE BIBELGESELLSCHAFT Mt 26,14-35 SECUNDUM MATTHEUM I568 I569 SECUNDUM MATTHEUM Mt 26,36-55 14—16: Mc 14,10.11; Lc 22.3-6 17—19: Mc 14.12-16; Lc 22.7-13 Lc 22.14 20—25: Mc 14.17-21 ad principes sacerdotum "et ait Ulis quid vultis mihi dare et ego vobis eum tradam at illi constituerunt ei triginta ar- genteos 16et exinde quaerebat oportunitatem ut eum traderet "prima autem azymorum accesserunt discipuli ad Iesum dicentes ubi vis paremus tibi comedere pas- cha 18at lesus dixit ite in civitatem ad quendam et dicite ei magister dicit tempus meum prope est apud te facio pascha cum discipulis meis "et fecerunt discipuli sicut constituit Ulis lesus et paraverunt pascha 20CCLXXV1111 Vespere autem facto dis- cumbebat cum duodecim discipulis 21 et edentibus Ulis dixit amen dico vobis quia unus vestrum me traditurus est 22 ccLxxx Et contristati valde coepe- runt singuli dicere numquid ego sum Domine 23 ccLxxxi At ipSe respondens ait qui intinguit mecum manum in par-apside hic me tradet 24 Filius quidem hominis vadit sicut scriptum est de illo vae autem homini illi per quem Filius hominis traditur CCLviXxn Bonum erat ei si natus non fuisset homo ille 25 ccLxxxiii Respondens autem Iudas qui tradidit eum dixit numquid ego sum rabbi ait illi tu dixisti 26cclxxx1ih Cenantibus autem eis ac-cepit lesus panem et benedixit ac fregit deditque discipulis suis et ait accipite et comedite hoc est corpus meum 27 cclxxxv Et accipiens calicem gratias egit et dedit Ulis dicens bibite ex hoc omnes 28 hie est enim sanguis meus novi testa- menti qui pro multis effunditur in remis-sionem peccatorum 29 dico autem vobis non bibam amodo de hoc genimiiu-vitis usque in diem illum cum illud bibani vobiscum novum in regno Patris mei 30cclxxxvi Et hymno dieto exierunt in montem Oliveti 31 ccLxxxvii Xlmc dicit uns iesus omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte ccLxx^xvm Scriptum est enim percutiam pastorem et dispergentui oves gregis 32postquam autem resurrexero prai cedam vos in Galilaeam 33 ccLxxxviiii Respondens autem Pet- rus ait illi et si omnes scandalizati fuerint in U ego numquam scandalizabor 34 ait illi lesus amen dico tibi quia in hac nocte antequam gallir. cantet ter me negabis «eexe Ait Uli Petrus etiam si oportuerit me mori tecum non te negabo similiter et omnes discipuli dixeruni i 40-46 46: 1. 12-42 S(sN)AMZ 17 autem + die FPD*c | 18 in ciuitate SPG. | 20 num. 279/4 ad uespere pon. MZP4>, (F)P(G)DC

| traditur SF® ] tradetur cet. | 46 adpropinquabit Z4> | tradit SAMt®] tradet cet. | 47ipso]eoPc | fustibus SMFG. <5 ] 4- missi cet. | 50 ad quid c I 51 percussit... et amputauit ZFG | 52 num. 303/10 ad omnes pon. F, cf. Io 18,11, ad tunc cet., cf. Mc et Lc | 53 possim MG; possem s. | duodecim + milia SZFPG | 54 ergo om. S I S(s)AMZ (F)P(G)DC

I 20 breuiauit] breuiabit Z* | 22 ~ fieri potest Dc | 25 ~ stellae caeli erunt A CO MDco I ~ in caelis sunt c. | 27 congregauit ZPG | 29 quod ] quia SG | 30 transibit AMGco; transiit P. | 32 ilia SZPC* 1 34 praecepit P c; praecipit | 1599 SECUNDUM MARCUM Mc 13,35-14,18 35 clv vigiiate erg0 nescitis enim quando dominus do- mus veniat sero an media nocte an galli cantu an mane 36ne cum venerit repente inveniat vos dormientes 37 quod autem vobis dico omnibus dico vigilate 14 CIjVI Erat autem pascha et azyma post biduum c^n Et quaerebant summi sacerdo-tes et scribae quomodo eum dolo tenerent et occiderent 2dicebant enim non in die festo ne forte tumultus fieret populi 3clv1h Et cum esset Bethaniae in do-mo Simonis leprosi et recumberet venit mulier habens alabastrům un-guenti nardi spicati pretiosi et fracto alabastre effudit super caput eius 4erant autem quidam indigne feren-tes intra semct ipsos et dicentes ut quid perditio ista ungucnti facta est 5poterat enim unguentum istud veniri plus quam trecentis denariis et dari pauperibus et fremebant in earn 6Iesus autem dixit sinite earn quid illi molesti estis bonum opus operata est in me 7 semper enim pauperes habetis vo-biscum et cum volueritis potestis illis bene-facere me autem non semper habetis 8Cmi" Quod habuit naec fecit praevenit unguere corpus meum in sepulturam 'amen dico vobis ubicumque praedicatum fuerit evangelium istud in universum mun-dum et quod fecit haec narrabitur in memoriam eius 10CLX Et Iudas Scariotis unus de duo- decim abiit ad summos sacerdotes ut proderet eum illis "qui audientes gavisi sunt et promi- serunt ei pecuniam se daturos et quaerebat quomodo ilium opor- tune traderet 12et primo die azymorum quando pascha immolabant dicunt ei dis- cipuli quo vis eamus et paremus tibi ut manduces pascha "et mittit duos ex discipulis suis et di-cit eis ite in civitatem et occurret vobis homo laguenam aquae baiulans sequimini eum 14et quocumque introierit dicite domino domus quia magister dicit ubi est refectio mea ubi pascha cum discipulis meis manducem "et ipse vobis demonstrabit cenacu-lum grande stratum et illic parate nobis 16et abierunt discipuli eius et venerunt in civitatem et invenerunt sicut dixerat illis et praeparaverunt pascha clxi 1111 duodecim 8et discumbentibus eis et manducan-tibus ait Iesus 16,15: Col 1,5.6.23 43! MI 26,47! 10 6,72! 10.11: M[ 26,14-16: Lc 22,3-6 12—16: Mt 26,17-19: Lc 22,7-13 17.18: Lc 22.14 17—21: Mt 26,20-25 36 ne] nec D.; et A || 14,2 enim ] autem c, | populo PC; in populo GDc | 3 esset + iesus ZPO I bethania G.; in bethania ZP | 4 et om. ZP j 5 uenundari ZPG*co 7 habebitis' MPDC | habebitis2 FPDC | 8 num. 159/4 ad praeuenit port. ZPO, ad amen M. I in sepultura ZP | 9 in uniuerso mundo AMZP*co | 10 scariotis AMo ] -tes cet. | 12 ut manduces pascha] manducares p. Z.; manducare p. P.; p. manducare G. j 13 in ciui-tate SAMP | occurrit AMPGD | 16 in ciuitate M | parauerunt AMFG*co | 18 eis] cum eis A j S(s)AMZ (F)P(G)DC* Mc 14,18-40 SECUNDUM MARCUM 1600 160I SECUNDUM MARCUM Mc 14,40-61 amen dico vobis ps 40,10! qUia unus ex vobis me tradet qui Io 13118.21 manducat mecum lc 22,23 19clxii ^t illi coeperuiit contristari et dicere ei singillatim numquid ego 20CLX111 Qui ait mis unus ex duodecim qui intinguit mecum in catino lc 22,22 21 et Filius quidem hominis vadit sicut scriptum est de eo vae autem homini illi per quem Filius hominis traditur cLxnn Bonum ei si non esset natus homo ille 6,41! 22 cLxv Et manducantibus illis accepit Mt2«6-5i: Iesus Panem i čiř2?!S et benedicens fregit et dedit eis et ait sumite hoc est corpus meum 23CLXVI j:t accepto calice gratias agens dedit eis et biberunt ex illo omnes 24et ait illis hic est sanguis meus novi testamenti qui pro multis effunditur 25 amen dico vobis quod iam non bibam de genimine vitis usque in diem illum cum illud bibam novum in regno Dei 2L6Ü3i3-9! 26CL^Ivn Et hymno dieto exierunt in Mt 26,30-35 montem Olivarum 2,CLiiBIn Et ait eis Iesus omnes scandalizabimini in nocte ista cLxvini Qu;a scriptum est za 13.7 percutiam pastorem et dispergentur oves 16,7; mi 28.7 28sed posteaquam resurrexero praece-dam vos in Galilaeam 29 cLxx Petrus autem ait ei et si omnes scandalizati fuerint sed non ego 30et ait illi Iesus amen dico tibi quia tu hodie in nocte hac prius-quam bis gallus vocem dederit ter me es negaturus 31CLXX1 ^ ille amplius loquebatur et si oportuerit me simul conmori tibi non te negabo similiter autem et omnes dicebant 32clxxh Et veniunt in praedium cui nomen Gethsemani ci-xxní Et ait discipulis suis sedete hic donec orem 31 et adsumit Petrům et Iacobum et Iohannem secům et coepit pavere et taedere "clxxiiii Et ait illis tristis est anima mea usque ad mortem sustinete hic et vigilate 35clxxv Et cum processisset paululum procidit super terram et orabat ut si fieri posset transiret ab eo hora 36 et dixit Abba Pater omnia possibilia tibi sunt transfer calicem hune a me clxxvi sed non qUOd ego volo sed quod tu 37 clxxvii £t venjt et invenit eos dor-mientes et ait Petro Simon dormis non potuisti una hora vigilare 38vigilate et orate ut non intretis in temptationem cLxxvm Spiritus quidem prompUis caro vero infirma 39CLXxvim Et iterum abiens oravit eundem sermonem dicens 40 et reversus denuo invenit eos dor- Mi 1 u JI U S(s)A(M)Z (F)P(G)DC* 18 ~ tradet me Zc 1 19 ei om. ZFCO | 20 mecum ] praem. manům Pí>; + manům Fe | 21 tradetur PD*c | bonum SDC© ] + est AMo; + erat ZP*c; + esset G | 24 efTun detur ZPGDCOc | 25 quod] quia c | de + hoc c i 27 num. 168/4 ad omnes pon. ZPO j in ] in me in ZP*c | num. 169/6 ad percutiam pon. SZPOP, ad sed posteaquam infra MCi o J 28 postquam De | surrexero AMGo | 29 ei 1 illi c; om. C | fuerint + in te PC. | 30 ~ gallus bis uocem G; ~ gallus uocem bis c. | 32 num. 173/6 ad sedete pon. SAGDC | 33 adsumpsit sPG | 35 [deest M usque ad v. 47] j 36 ~ tibi possibilia AFG co 1 38 num. 17772 ad uigilate pon. codd. | promptus + est D c | mientes 1 e 9.32 erant enim oculi illorum ingravati et ignorabant quid responderent ei 41 Cm?x Et venit tertio et a't Ulis dormite iam et requiescite sufficit venit hora ecce traditur Filius hominis in manus peccatorum 1 • 14,31 42surgite eamus ecce qui me tradit prope est 43CLXXXI Et adhuc eo loquente venit »126,14! ludas Scarioth unus ex duodecim 1' j ™:6. et cum illo turba cum gladiis et lignis 1 ■17-53 a summis sacerdotibus et a seribis et a senioribus 44 cLxxxii rjederat autem traditor eius signum eis dicens quemcumque osculatus fuero ipse est tenete eum et ducite 45et cum venisset statim accedens ad eum ait rabbi et osculatus est eum 46at illi manus iniecerunt in eum et tenuerunt eum i.. 18,10 «cLxxxm Tjnus autem quidam de cir-cumstantibus educens gladium per-cussit servum summi sacerdotis et amputavit illi auriculam 48 clxxxiiii Et respondens Iesus ait illis tamquam ad latronem existis cum gladiis et lignis conprehendere me j1.37 49cotidie eram apud vos in templo do-cens et non me tenuistis clxxxv ged ut adimpleantur serip-turae 16.32 50tunc discipuli eius relinquentes eum omnes fugerunt 51CLXXXV1 Adulescens autem quidam sequebatur illum amictus sindone super nudo et tenuerunt eum S2at ille reiecta sindone nudus profu-git ab eis 53 cLxxxvii Et adduxerunt lesům ad ,Lc "•'«: 1 lo 18,24 summum sacerdotem et conveniunt omnes sacerdotes et Mj2«J 53—65: senbae et seniores m126,s7-6s iicLxxxvin Petrus autem a longe se- k?jfg-55: eutus est eum usque intro in atrium summi sacerdotis et sedebat cum ministris et calefacie-bat se ad ignem 55 clxxxviiii Summi vero sacerdotes et omne concilium quaerebant adversum lesům testimonium ut eum morti traderent nec inveniebant 56multi enim testimonium falsum dicebant adversus eum et convenientia testimonia non erant 57C^C Et quidam surgentes falsum testimonium ferebant adversus eum dicentes 58quoniam nos audivimus eum dicen-tem ego dissolvam templům hoc manu- 15,29! factum et per triduum aliud non manufac-tum aedificabo 59 et non erat conveniens testimonium illorum 60 et exsurgens summus sacerdos in medium interrogavit lesům dicens non respondes quicquam ad ea quae tibi obiciuntur ab his "ille autem tacebat et nihil respondit Mt27,141 rursum summus sacerdos interroga- bat eum et dicit ei tu es Christus Filius Benedicti 15.391 mi 26.63! 40 illorum] eorum FGDCc I grauati GDC*c | [adest N usque ad 16,1] | 41 nnm.180/4 S(sN)A(M)Z ad et uenit pon. AFo, ad dormite N, ad sufficit ZGDCO, ad uenit hora s, ad surgite P | (F)P(G)DOS tradetur NPGDtpc | ~ filius hominis tradetur c. j 42 tradit SAC, cf. © ] tradet cet. | Co 43 iscariotes c; om. A | ex ] de c | illo]eoDc | turba SZ ] + multa cet. | a2 om. ZFPGctic j a3 om. FPGc | 44 ducite S(to/.)ZDC ] praem. caute A«S; + caute N(marg.) Pco; + eum caute G; + tute N(text.); + aoipcAcoq S(marg.); + eum F | 45 ait + aue c j 48 [iterum adest M] | 49 impleantur Pc | 50 num. 185/6 ad tunc pon. codd. et 0, ex errore archetypi \ 51 illum ] eum AMF co | 53 conuenerunt GCc | 54 intro om. AM Go | ~ ad ignem et calefaciebat se c. | 58 dissoluo Z | 60 in medio ZP I 61 interrogauit sNC | dixit Mc | filius + dei PC | Lc 21,24-22, n SECUNDUM LUCAM 165O 165I SECUNDUM LUCAM Lc 22,11-36 15,3! To 10.6: 16,25 29—31: Mt 24.32..U: Mc 13,28.29 32.33: Mt 24.34.35; Mc 13,30.31 Prv 23,20! MC 4,ly; Rm 13,13 34.35: Ecl 9,12 18,1! Mt 26.41! Eph 6.18! Col 4,2; I Pt 4.7 donee impleantur tempora natio-num 25cclvh gt erunt signa in sole et luna et stellis et in terris pressura gentium prae confusione sonitus maris et fluctuum 26arescentibus hominibus prae timore et expectatione quae supervenient universo orbi nam virtutes caelorum movebuntur 27cclvhi r£t tunc videbunt Filium ho-minis venientem in nube cum potestate magna et maiestate 28his autem fieri incipientibus respicite et levate capita vestra quoniam adpropinquat redemptio vestra 29et dixit illis similitudinem videte ficulneam et omnes arbores "'cum producunt iam ex se fructum scitis quoniam prope est aestas 3,ita et vos cum videritis haec fieri scitote quoniam prope est regnum Dei "amen dico vobis quia non praeteribit generatio haec donee omnia fiant "caelum ct terra transibunt verba autem mea non transient 34cclvihi Adtendite autem vobis ne forte graventur corda vestra in crapula et ebrietate et curis huius vitae et superveniat in vos repentina dies ilia "tamquam laqueus enim superveniet in omnes qui sedent super faciem omnis terrae "vigilate itaque omni tempore oran-tes ut digni habeamini fugere ista om- nia quae futura sunt et stare ante Filium hominis -"erat autem diebus docens in templo noctibus vero exiens morabatur in monte qui vocatur Oliveti 38 et omnis populus manicabat ad eum in templo audire eum 22CCLX Adpropinquabat autem dies festus azymorum qui dicitur pas-cha 2CCLX1 r£t quaerebant principes sacer- dotum et scribae quomodo eum interficerent timcbant vero plebem 3CvnXi" Intravit autem Satanas in lu- dam qui cognominatur Scarioth unum de duodecim 4cclxiu Et abiit et locutus est cum principibus sacerdotum et magis- tratibus quemadmodum ilium traderet eis 5et gavisi sunt et pacti sunt pecuniam í Hi dare 6et spopondit et quaerebat oportunitatem ut traderet ilium sine turbis 7venit autem dies azymorum in qua necesse erat occidi pascha 8et misit Petrum et lohannem dicens euntes parate nobis pascha ut man- ducemus 'at illi dixerunt ubi vis paremus 10et dixit ad eos ecce introeuntibus vobis in civita-tem occurret vobis homo ampho-ram aquae portans sequimini eum in domum in qua in-trat "et dicetis patri familias domus dicit tibi magister ubi est diversorium ubi pascha cum •;.\ SfsN)AMZ 25 et3 + in AMF | maris et ] et maris G.; et maris et SMDC | 26 superueniunt ZP | (F)P(G)DCit> 27innubibusZ | 28 eleuate SMF | 32 quia 1 quoniam SC I 33 transient 1 transibunt S CO ZPGOco ; 35 sedent] inhabitant S. | 36 itaque-f in S. j| 22,2 eum 1 iesum c j 3 cognominatur SZ*] cognominabatur PDGco: uocatur A: uocabatur M; uocabitur G. ' isca-riotes c. I 6 spondit Z*. 1 [attest N usque ad v.70] | 10 occurrit AMP | homo + quidam c. [ in domo SZFP*. | in quam Deo; qua ZP. | lldicitisNFP | dicet A | discipulis meis manducem 12et ipse vobis ostendet cenaculum magnum stratum et ibi parate 2 "euntes autem invenerunt sicut dixit illis et paraverunt pascha \ 14et cum facta esset hora discubuit et duodecim apostoli cum eo isccLxiiii Et ait illis desiderio desideravi hoc pascha manducare vobiscum antequam patiar i6cclxv rjico enim vobis quia ex hoc non manducabo illud donee impleatur in regno Dei 17et accepto calice gratias egit et dixit accipite et dividite inter vos . 18dico enim vobis quod non bibam de ' generatione vitis donee regnum Dei veniat ! cclxvi Et accepto pane gratias egit : et fregit et dedit eis dicens hoc est corpus meum quod pro vobis datur hoc facite in meam commemoratio-nem 20CCLXV11 simijiter et calicem post-quam cenavit dicens hie est calix novum testamentum in sanguine meo quod pro vobis fun-ditur 21CCLXV111 Verumtamen ecce manus tradentis me mecum est in mensa 22et quidem Filius hominis secundum quod definitum est vadit verumtamen vae illi homini per quern traditur 23 cclxviiii Et ipsi coeperunt quaerere inter se quis esset ex eis qui hoc facturus esset 24cclxx pacta est autem et contentio inter eos quis eorum videretur esse maior 25 dixit autem eis 25—27: Mt 20.25-28: Mc 10.42-45 13.29: 14,15; Ape 3,20.21 reges gentium dominantur eorum et qui potestatem habent super eos benefici vocantur 26 vos autem non sic sed qui maior est in vobis fiat sicut iunior et qui praecessor est sicut ministra-tor 27cclxxi Nam quis maior est qui recumbit an qui ministrat nonne qui recumbit ego autem in medio vestrum sum sicut qui ministrat 28 vos autem estis qui permansistis mecum in temptationibus meis 29et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum 30 ut edatis et bibatis super mensam meam in regno ccLxxii Et sedeatis super thronos iu- Mt 19.2 dicantes duodecim tribus Israhel 31 cclxxiii Ait autem Dominus a™ 9.9 Simon Simon ecce Satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum 32 ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua ccvniimt Et tu aliquando conversus confirma fratres tuos 33ccLxxv Qui djxit ej Domine tecum paratus sum et in 1013.37 carcerem et in mortem ire 34et ille dixit dico tibi Petre non cantabit hodie gallus donee ter abneges nosse me 35 cclxxvi et dixit eis quando misi vos sine sacculo et pera et calciamentis numquid aliquid defuit vobis at illi dixerunt nihil 36 dixit ergo eis sed nunc qui habet sacculum tollat similiter et peram et qui non habet vendat tunicam 61: Mt 26,34.75; Mc 14,30.72; lo 13.38 12 ~ ostendet uobis c | 20 quod ] qui ZPC* CO | funditur SMC, cf. © ] fundetur NAZP S(s)NAMZ Dttco; effundetur G | 22 ~ homini illi c | tradetur APOSco | 26 iunior] minor c. | (F)P(G)DC* minister ZP* | 30 regno + meo ZPOco | 31 simon simon] praem. petro P.; simoni Simon CO 4>; Simon S. | 34et]atc | ~ me abneges nosse M. |