JAN HUS – DE MATRIMONIO B
De matrimonio restat modicum modo loqui et primo quid sit, 2o que sunt proprietates
eius, 3o quid mulier tenetur viro in matrimonio et econverso, quarto in quibus casibus unus
peccat mortaliter faciendo actus matrimonii et in quibus non, cum aliquibus brevibus
notabilibus.
…
Circa primum est sciendum, quod matrimonium secundum Augustinum est duplex
personarum ydonearum de inseparabilis vite societate consensus.
…
Tercio dicitur in difinicione de ‘inseparabilis vite societate’.
Hoc est verum: Salvis certis casibus primus est etas, quia oportet, quod vir sit ad minimum
XII annorum vel XIIII, virgo vel mulier ad minimum XII vel XI annorum, ut sciant consentire.
Et ideo si ante illud tempus coniunguntur, sunt separabiles, nisi tunc postea consenciant,
cum ad tempus veniunt discrecionis.
Secundus est cognacio, et ideo prohibitum est, ne mulier mortuo viro sibi coniungat
aliquem de genere viri sui, quia cognacio viri est cognacio uxoris sue, nam duo fuerunt in carne
una per coniugium.
Tercia est sterilitas, nam si vir sit sterilis et non possit uxori debitum persolvere, hii,
si coniuncti sunt, debent separari, nisi ambo consenciunt in hoc, quod volunt simul manere.
Quartus est parvitas membri vel magnitudo viri vel mulieris.
Quintus est fornicacio sciens et voluntaria viri et mulieris. Ideo dico ‘sciens’, quia si vir
coniunxerit se alteri mulieri credens illam esse suam, ignorancia excusat peccatum. Ideo dico
‘volens’, quia si aliqua pateretur non volens, sicut legimus de sacris virginibus, que passe sunt
a tyrrannis, et ideo non manent minus virgines.
Nota, diceret aliquis: Nunquid infirmitas possit prohibere matrimonium, sicut est lepra,
paralisis et morbus caducus? Respondet Augustinus et ait: Vir non dimittit uxorem suam sive
diformem corpore, sive membris debilem, sive cecam, sive claudam, sive doloribus infectam,
nisi causa fornicacionis. Et ideo oportet, quod vir sit cum uxore. Et econverso, in quacunque
infirmitate fuerit et poposcerit carnale debitum, vir persolvere debet.
Nota, diceres: Tamen Moises concessit hoc Iudeis, quod essent separabiles a mulieribus
eorum, ut patet Mathei Vo. Respondetur, quod Moises inspexit hoc, quod Iudei sepius uxores
eorum interfecerunt, sicut cum fuerunt nimis antique vel indisposite vel quia ipsi Iudei indurati
fuerunt cordis. Modo Moises volens hoc mitigare concessit Iudeis, quod potuerunt uxores
eorum dimittere; debuit sibi dare libellum repudii, id est literam, in qua erat suspectum
vel scriptum, quare eam repudiavit, id est dimisit. Sed modo iam non sic debet fieri, sive mulier
sit disposita sive indisposita, sive debilis sive sana; semper debent esse inseparabiles salvis
causis prioribus.
Ultimo dicitur in diffinicione matrimonii ‘consensus’, et per hoc vult beatus Augustinus,
quod coniunccio carnalis non facit coniugium, sed consensus, sicut patet per Ioseph,
cui angelus dixit, Mathei Io: Accipe Mariam coniugem tuam, ubi fuit coniugium sine carnali
copulacione. Et consensus talis est duplex: Aliquis est sine contraccione et ibi absolute est
coniugium, alius est cum contraccione isto modo, quod primo fit contraccio et post inter virum
et mulierem fit consensus, ut frequenter accidit. Ille sequens consensus facit coniugium
et supplet, quod precedens contraxit.
Et tantum de primo membro.