Handout 25.9.2006: Basisbegrippen van fonetiek en fonologie

   

   1) Fonetiek: bestudeert de waarneembare manifestatie van de taal in relatie tot de verborgen
   structuur van het abstracte taalsysteem

   

   Fonologie: bestudeert het abstracte taalsysteem en de rol en de plaats van de spraakklanken
   daarin

                                        concreet x abstract

                                           spraak x taal

                                          parole x langue

                                         klank x betekenis



   Taal: taal is een systeem van conventionele tekens, waarmee de gebruikers van de taal ideeën
   kunnen communiceren d.m.v. taalktekens.

   

   Taalteken: een waarneembare vorm met een niet-waarneembare betekenis

        - conventioneel, lineair

   

   2) Het proces van spreken en verstaan oftewel het communicatieproces:

   De spraakketen:

   

   +--------------------------------------------------------------------------------------------+
   |Produktie                     |Transmissie                   |Perceptie                     |
   |------------------------------+------------------------------+------------------------------|
   |Spreker                       |Medium                        |Luisteraar                    |
   |------------------------------+------------------------------+------------------------------|
   |         1. Bedoelen          |                              |         7. Begrijpen         |
   |------------------------------+------------------------------+------------------------------|
   |        2. Formuleren         |                              |         6. Verstaan          |
   |------------------------------+------------------------------+------------------------------|
   |          3. Spreken          |       4. Spraakgeluid        |           5. Horen           |
   +--------------------------------------------------------------------------------------------+

   

   Fig.1.1 Schematische voorstelling van de spraakketen, overgenomen van Rietveld (2001).

   

   

   3) foneem: de kleinste klankeenheid die betekenisverschil tweeg kan brengen

   - b.v. - /p/ en /b/ - pad x bad – minimale paren – woordparen aan de hand waarvan de
   betekenisverschil kan aangetoond worden – Cz: pyl x byl

   - heeft zelf geen betekenis /p/, /b/, /z/, /r/ - maar veroorzaakt dat als het in een morfeem
   zit.

   

   Foon/allofoon: fysisch, veroorzaakt geen betekenisverschil

   b.v.: /e/ - van meer, meel, meet

   

   4) Plaats van de fonetiek in de taalkunde

   

   +--------------------------------------------------------------------------------------------+
   |fonetiek         |fonologie         |morfologie        |syntaxis         |semantiek         |
   +--------------------------------------------------------------------------------------------+