CAPITVLVM QVARTVM
CAP. IV
sacculus
pecunia
saccules: in sacculö eius : Iuliř
nummus
numerat < numerus
I	unus
II	duo
III	trěs
IV	quattuor
v	quínque
VI	sex
VII	septem
VIII	octo
IX	novem
X	decem
AEMILIA
DOMINVS ET SERVI
SCAENA PRIMA                                                          i
Persönae: lülius, Aemilia, Medus. Sacculus Iulií nön parvus est. In sacculö eius est pecunia. lülius pecüniam in sacculö habet.
Aemilia sacculum videt Iüliumque interrogat: "Quot 5 nummi sunt in sacculö tuö?" lülius respondet: "Centum." Aemilia: "Num hie centum nummi sunt?" lülius pecüniam numerat: "Onus, duo, trěs, quattuor,  quínque,   sex,  septem,  oetö,  novem,  decem.  10 Quid? Decem tantum?"
lülius rürsus pecüniam numerat: "Onus, duo, trěs, quattuor... novem, decem." Numerus nummörum nön est centum, sed decem tantum.
lülius: "Quid? In sacculö meö nön centum, sed tan- 15 tum decem nummi sunt! Ubi sunt cěterí nummi? Servi mei ubi sunt?"
26
CAP. IV
Medus: "Servus tuus Medus hic est."
Iülius servum suum Mědum vidět, Dävum nön vi-0 det. Medus adest. Dävus nön adest, sed abest. lulius et Aemilia et Medus adsunt. Dävus cěteríque servi ab-sunt.
Iülius: "Quid? Onus servus tantum adest! Ubi est Dävus? Dävum vocä!"
Medus Dävum vocat: "Dave!" sed Dävus Mědum nön audit neque venit.
Medus rürsus Dävum vocat: "Da-ä-ve! Venl!"
Dävus venit. lam duo servi adsunt.
SCAENA SECVNDA i Persönae: Iülius, Aemilia, Medus, Dävus.
Dävus, qui dominum suum nön vidět, Mědum inter-rogat: "Quid est, Mědě?"
Medus: "St! Dominus adest. Salütä dominum!"
Servus dominum salütat: "Salvě, domine!"
Dominus servum salütat: "Salvě, serve!"
Dävus: "Quid est, domine?"
Iülius: "St! Tacě, serve! Tacě et audi!" Servus tacet.
Iülius: "In sacculö meö sunt decern tantum nummi. Ubi sunt cěterí nummi mei?"
Dävus tacet, neque respondet.
Aemilia: "Respondě, Dave! Dominus tě interrogat."
Dävus respondet: "Pecünia tua hie nön est. Interrogä Mědum!"
ad-est = hlc est ab-est <-» ad-est ad-sunt = hie sunt ab-sunt *-» ad-sunt
servus dominum salütat
CAP. IV
nullum : nön ünum verbum = vocäbulum
Davus
mensa
Dävus sacculum in mensä pönit
ecce sacculus = vidě: hic est sacculus
baculum eius : Dáví
baculum et sacculus in mensa
bonus -a -um = probus
lülius Mědum interrogat: "Ubi sunt nummí meí, // Mede?" Medus nullum verbum respondet.                        45
lülius rürsus eum interrogat: "Ubi est pecünia mea? Respondě, serve!"
Medus Dävum accüsat: "Pecünia tua in sacculö Dävl est. Dävus pecuniam tuam habet."
Aemilia: "Audi, Dave! Medus tě accüsat."                    50
Dävus: "Quem Medus accüsat? mě?"
lülius: "Tacě, Mědě! Servus qui servum accüsat im-probus est!" Medus tacet.
lülius Dävum nön accüsat, sed interrogat eum: "Est-ne pecünia mea in sacculö tuö, Dave?"                               55
Dävus: "In sacculö meö nön est pecünia tua, domine."
lülius: "Ubi est sacculus tuus?"
Dävus: "Hie est. Ecce sacculus meus."
lülius: "Sacculum tuum in mensä pöne!"                       60
Dävus sacculum suum in mensä pönit. Iam sacculus eius in mensä est. lülius baculum suum in mensä pönit. Baculum domini in mensä est.
Dävus: "Vidě: in sacculö meö nülla pecünia est."
lülius nüllam pecuniam videt in sacculö. In sacculö  65 Dävi nülli nummí sunt. Sacculus eius vacuus est. Dävus pecuniam domini nön habet.
lülius: "0! Dävus bonus servus est: pecuniam meam nön habet. Ecce nummus tuus, Dave!" lülius ünum nummum pönit in sacculö Dävi. Iam sacculus Dävi nön  70
28
CAP. IV
est vacuus: in sacculö éius est ünus nummus. Dävus laetus est.
Iülius: "Süme sacculum tuum et discěde, bone serve!" Dävus sacculum suum sümit et discědit. 75      Medus baculum, quod in mensa est, vidět. Medus quoque discědit! Cur discědit Medus? Medus discědit, quia is pecüniam domini in sacculö suö habet!
Dävus et Medus absunt.
SCAENA TERTIA 80 Persönae: Iülius, Aemilia.
Iülius: "Dävus bonus servus est. Is nön habet pecüniam meam. — Sed ubi est pecünia mea, Mědě? Quis pecüniam meam habet?" Medus nön respondet. Iülius: "Ubi est Medus? Cur nön respondet?" 85      Aemilia: "Medus nön respondet, quia abest. Nüllus servus adest."
Iülius Mědum vocat: "Mědě! Vení!" sed Medus, qui abest, eum nön audit neque venit.
Iülius rürsus vocat: "Mě-de! Vení, improbe serve!" 90      Medus nön venit.
Iülius: "Cur nön venit Medus?" Aemilia: "Medus nön venit, quia is habet pecüniam tuam! Eius sacculus nön est vacuus!" Aemilia rldet. Iülius Irätus est — is nön rldet! 95      Iülius: "Ubi est baculum meum?" Iülius baculum, quod in mensä est, nön videt.
sümit *-* pönit discědit <-> venit
qui quae quod:
puer qui...
puella quae ...
baculum quod... is : Mědws
is : Dävus
29
CAP. IV
vocätívus (voc) < vocat Dave
-e
voca tacě discěde audi
vocai tacer discědiř audit
imperat <-» päret
imperativus (imp) < imperat
[l]-á
[2] -ě
m-e
[4] -ž
-at -et -it -it
Aemilia: "Ecce baculum in mensä." Iülius baculum suum sümit et discědit.
GRAMMATICA LATINA
Vocätívus                                                                                 100
Medus Davům vocat: "Dave/"
'Dave' vocätívus est. Vocätívus: -e (nôminätívus: -us).
Exempla: Mede, domine, serve, improbe.
Servus: "Salvě, domine/" Iülius Mědum vocat: "Méde/ VenI, improbe serve/"                                                             105
Imperativus et indicativus
Dominus: "Voc<ž Dävum!" Servus Dävum vocat.
Dominus: "Tace" et audi/" Servus taceř et audzř.
Dominus: "Discěde, serve!" Servus discědů.
Dominus imperat. Servus päret.                                          no
'Vocä' imperativus est. 'Vocaí' indicativus est. 'Tacě', 'audi', 'discěde' est imperativus. 'Taceř', 'äudú', 'discědiř' indicativus est. Imperativus: -ä, -ě, -e, -i. Indicativus: -at, -et, -it, -it.
Exempla: [1] salütä, salütai; [2] respondě, responded [3]   115 süme, sümit; [4] veni, vemí.
Medus: "Salütä dominum!" Dävus dominum salütar.
Iülius: "Respondě, serve!" Servus responded
Iülius imperat: "Süme sacculum tuum et discěde/" Dävus sacculum suum sümtf et discědú.                                            120
Iülius: "Mědě! Veni/" Medus nön venu.
Iülius imperat. Dävus päret; Medus nön päret.