3. lekce (Bartoňkova skripta) 1. K následujícím tvarům slovesa laudare utvořte odpovídající tvary od slovesa monere a esse tam, kde je to možné: laudant monent sunt laudatis laudabatis laudatur laudabis laudamus laudaretur laudabuntur lauda laudabam laudantur laudabimus laudabas laudari laudares laudabatur laudate laudare laudabamus laudabitur laudabant laudat laudaremus 2. Doplňte tabulku: posse abesse prodesse deesse possumus prodessetis abest poterunt deerit abes proderas prosunt deerant abestis 3. Doplňujte tvary slovesa posse ve správném tvaru a překládejte: 1. Non ____________ laborare, quod aegrotus eram. 2. Amicus amico prodesse et obesse ____________ . 3. Ridere non (vy) _____________ . 4. Equus in horto esse non ____________ . 5. Cras (my) adesse non _____________ . 6. Nostri victoriam sperare non ____________ . 7. Si ___________ , in oppido mane! 8. Romani in bello superari ____________ . 4. Doplňte správnou koncovku: 1. Magister: Discipuli, laborate! Puer: Non possum, aegrot___ sum. Puella: Non possum, aegrot___ sum. 2. Viri boni puer___ miser___ adsunt. 3. Viri boni puer___ miser___ adiuvant. 4. Victorias claras memori___ tenebant. 5. Si servi domin___ non parebant, castigabantur. 6. Medicus vir__ san___ persuadere non poterat. 7. Magister discipul____ interrogabat et discipul___ respondebant. 8. Discipuli filiam magistr___ nostr___ non amabant. 5. Přeložte věty s přivlastňovacími zájmeny a najděte tu, která se od ostatních odlišuje: 1. Zeptám se svého učitele. ____________________________________________________ 2. Slavní muži často neposlouchali své učitele. _____________________________________ 3. Nebudeme obléhat svoje město. ______________________________________________ 4. Starej se o svého koně! _____________________________________________________ 5. Učitelé vypravují žákům o našich básnících. _____________________________________ 6. Přísný učitel napomínal své žáky. _____________________________________________ 7. Vždycky jste pomáhali svým synům a dcerám. ___________________________________ 6. Vyjadřujte přání nesplnitelné v přítomnosti: Vzor: Pigra sum. Utinam ne pigra essem! 1. Magister male docet. _______________________________________________________ 2. Pueri memoriam non exercent. _______________________________________________ 3. Sanus non es. _____________________________________________________________ 4. Oppidum incendio vastatur. __________________________________________________ 5. Viri mali patriae praesunt. ___________________________________________________ 6. Amici fidi non sunt et non amicis suis prosunt. ___________________________________ 7. Viri feminis dona non portant. ________________________________________________ 8. Aegroti sumus. ____________________________________________________________ 9. A magistris vestris castigamini.________________________________________________ 10. Equum bonum non habeo. ___________________________________________________ 11. A viro probo saepe moneris. _________________________________________________ 7. Vyberte správný tvar: 1. Si servi bene laborarent, a dominis (laudantur, laudarent, laudabantur, laudarentur, laudant). 2. Liberos (suos, meos) amabam et amo et amabo. 3. (Amicis nostris, amicos suos, amicos nostros) semper adiuvabimus. 4. Pueri (a magistris, magistris, ad magistros) saepe monentur. 5. (Multos annos, multum annorum, multi annorum) aberat. 6. Discipule (piger, pigre, pigro), labora! 7. Inimici (superare, superari) non poterant. 8. In (agro lato, agrum latum, agro lata) equi nigri erant. 9. Poetae (clarae, clari) puellas (pulcheras, pulchrae, pulchras) saepe cantabant. 10. Si vir probus et iustus es, liberis obesse non (poteras, potest, potes, posses). 11. Utinam (ne, non) vino (delectabatur, delectaretur, delectaret, delectat). 12. Amicus meus (magister, magistro) est. 8. Najděte slovesa, která NEpatří do 2. konjugace: video, ere, vidi, visum „vidět“ erro, are, avi, atum „chybovat“, „bloudit“ ardeo, ere, arsi, arsurus „hořet“ scribo, ere, scripsi, scriptum „psát“ timeo, ere, timui „bát se“ terreo, ere, terrui, territum „děsit někoho“ peto, ere, petivi, petitum „žádat“ 9. Spojte poloviny vět: Aqua gelida viro sano ab amicis adiuvabuntur. Vir bonus iniuriam viri mali in horto erant. Multae rosae in oppido manebo. Si opulentus[1] essem medicum vocabat. Iniuria viri mali multos equos haberem.[2] Feminae miserae obesse non potest Si vinum bonum habebo tolerare non potest. Si aegrotus erat tolerari non potest. 10. Doplňte druhou část podmínkového souvětí (doplňte záporku, pokud je to vhodné): 1. Si pecuniam magnam haberem, (laborare). 2. Feminae, si poterant, (liberi – libri – dare). 3. Si puellam pulchram videt, (gaudeo, ere „radovat se“). 4. Nisi timerem, (vicinus „soused“ – malus – castigare). 5. Si in Graecia essemus, (multus – aedificium – pulcher – videre – posse) 6. Si puellae industriae erunt, (magister – gaudere). 7. Nisi puer puellam amaret, (multus –rosa – portare). 11. Převádějte do pasiva nebo aktiva, je-li to možné: 1. Discipuli magistris non parebant. 2. Romani multos populos superabant. 3. Dei pueris miseris aderant. 4. In oppidis nostris a magistris multae fabulae narrabantur. 5. In oppidis multae fabulae narrabantur. 6. Legati[3] victoriam nostrorum nuntiabant. 7. Magistra discipulum interrogat. 8. Nauta amico tuo libros bonos portare non potest. 9. Viri iusti patriae proderunt. 10. Pueri teneri a ministro magistri nostri adiuvantur. 11. Liberi exempla bona et mala imitantur. ________________________________ [1] opulentus, a, um „bohatý“ [2] habeō, ēre, uī, itum „mít“ [3] legātus, ī, m. „vyslanec, posel, legát“