LJSPFF Latina pro Nelatináře – hodina VI.



1. Slovesa 1.–4. konjugace


Non scholae, sed vitae discimus

In ludis literariis pueri legere, scribere et computare discebant. Discipuli stilo in tabulis
ceratis scribebant et in libris legebant.

Marcus et Publius sunt pueri Romani, filii viri boni et opulenti. Marcus cum Publio in scholam
properant. Magister iam pueros exspectat.

            – Salve, magister!

            – Salvete, pueri! Ubi est Lucis, amicus vester?

– Lucius aegrotus est, hodie domi manet et etiam cras manebit.

            – Nunc, pueri, epistulam ad amicos scribite, deinde epistulas legetis.

Discipuli scribunt.


            Recita epistulam tuam, Marce!

Marcus recitat: Marcus Sexto suo. Si vales, bene est, ego quidem valeo. (S.V.B.E.E.Q.V.) Post
meridiem cum magistro nostro theatrum Pompei visemus et ludos spectabimus. Et multa templa
praeclara et aedificia magna videbimus. Cras vacabimus et Circum Maximum visemus. Vale.


Magister pueris novos libros dat et dicit:

            – Libros vestros, pueri, sic amare debetis, ut amicos veros.

Liber Marci magnus est, liber Publii est parvus – libellus.


Domi Marcus varias sententias in suo libro leget:

Agricola agrum colit. Medicus pueros curat, si non valent. Amicus verus amicum semper iuvabit.
Magister discipulum malum monebit et corriget, laboriosum laudabit. Aliena vitia bene videmus, male
nostra. Iustitiam colam. Superbia viros probos semper corrumpit. Verba movent, exempla trahunt.
Romani multa bella gerebant, in multis proeliis pugnabant, multas pugnas commitebant et saepe
vincebant.


2. Deponentní slovesa


Určitá skupina sloves se dochovala pouze v gramaticky pasivních tvarech, které však mají aktivní
význam. Dělí se do čtyř konjugací a časují se stejně jako aktivní slovesa v pasívu. Poznáte je ve
slovníku podle pasivních koncovek.


1. konjugace

                                                    2. konjugace

hortor, hortārī – povzbuzovat

                                                    misereor, miserērī – smilovat se

arbitror, arbitrārī – domnívat se

                                                    mereor, merērī – zasluhovat (si)

cōnor, cōnārī – pokoušet se

                                                    stipendia mereor – konám voj. službu

laetor, laetārī – radovat se

                                                    vereor, verērī (+acc.) – bát se, ostýchat se

lāmentor, lāmentārī – naříkat

                                                    cōnfiteor, cōnfitērī – přiznávat se

mīror, mīrārī (+acc.) – divit se (něčemu), obdivovat




Přeložte věty a dávajte pozor na překlad pasivních tvarů:

Marcus et Titus in schola sunt. Magister pueros numeros et litteras docet. Marcus discipulus piger
et stultus est, sed Titus industrius atque laborosus est.


Magister saepe Marcum castigat, sed Titum laudat.

Marcus a magistro castigatur et Titus laudatur.

Marcus magistrum veretur sed Titus magistrum non timet.

Marcus Titum miratur sed magistrum non amat.

Marcus in schola lamentatur sed Titus laetatur.

Titus Marcum hortatur sed Marcus studere non conatur.

Magister semper laetatur si pueri respondent.