15 Isto tudo lhe houvera a diligéncia De Mongaide fiel, que também leva, Que, inspirado de Angelica influéncia, Quer no livro de Cristo que se escreva. Oh! Ditoso Africano, que a cleméncia Divina assim tirou de escura treva, E täo longe da patria achou maneira Para subir ä patria verdadeira! 18 Porém a Deusa Cipria, que ordenada Era, para favor dos Lusitanos, Do Padre Etemo, e por bom génio dada, Que sempre os guia j á de longos anos, A glória por trabalhos alcancada, Satisfagäo de bens sofridos danos, Lhe andava já ordenando, e pretendia Dar-lhe nos mares tristes alegria. 16 Apartadas assim da ardente costa As venturosas naus, levando a proa Para onde a Natureza tinha posta A meta Austrina da Esperanga Boa, Levando alegres novas e reposta Da parte Oriental para Lisboa, Outra vez cometendo os duros medos Do mar incerto, timidos e ledos. 19 Depois de ter um pouco revolvido Na niente o largo mar que navegaram, Os trabalhos que pelo Deus nascido Nas Anfióneas Tebas se causaram, Já trazia de longe no sentido, Para prémio de quanto mal passaram, Buscar-lhe algum deleite, algum descanso, No Reino de Cristal, líquido e manso; 17 O prazer de chegar ä patria cara, A seus penates caros e parentes, Para contar a peregrina e rara Navegagäo, os vários céus e gentes; Vir a lograr o prémio que ganhara, Por täo longos trabalhos e acidentes: Cada um tem por gosto täo perfeito, Que o coragäo para ele é vaso estreito. 20 Algum repouso, enfim, com que pudesse Refocilar a lassa humanidade Dos navegantes seus, como interesse Do trabalho que encurta a breve idade. Parece-lhe razao que conta desse A seu filho, por cuja potestade Os Deuses faz descer ao vil terreno E os humanos subir ao Ceu sereno. 15 1 - Houvera: arranjara, obtivera. 2 - Mongaide veio para Portugal na frola de Vasco da Gama. 4 - Quer converter-se ä f6 de Cristo. 6 - Escura trcvu: erro, a religiäo de MaomS. 8 - Pätria verdadeira: Ceu. 16 4 - O cabo da Boa Esperanca (meta Austrina: extremo sul). 5 - Reposta: resposta. 7 - Cometendo: atacando, enfrentando. 17 2 - A seus penates: a seus lares (Penates erara os deuses do lar para o? Romanos). 3 - Peregrina: por paragens longinguas e estrangeiras. 338 18 1 - Deusa Cípria: Vénus, deusa com grande culto em Chipre. Ordenada: destraada. 3 -Padre Eterno: o pai dos deuses, Jupiter. Born génio: protecto-ra. 7 - Ordenando: preparando. 19 3 e 4 - Dens nascidolNas Anfióneas Tebas: Baco, nascido em Tebas (segun-do a lenda/Anfiäo, filho de Jupiter, edificou as muralhas de Tebas; täo ma-viosamente dedilhava a sua lira que a música atraía as pedras e as unia, con-solidando as muralhas). 8 - No mar calmo. 20 2 - Refocilar. recrear, dar folga. Lassa: fatigada. 3 - Como interesse: em paga, em recompensa. 4 - Breve idade: vida breve. 6 - Seu filho: Cupido. que tem especiais podereš nos sentimentos amorosos. 15 Isto tudo lhe houvera a diligéncia De Mongaide fiel, que também leva, Que, inspirado de Angelica influéncia, Quer no livro de Cristo que se escreva. Oh! Ditoso Africano, que a dementia Divina assim tirou de escura treva, E täo longe da patria achou maneira Para subir á patria verdadeira! 18 Porem a Deusa Cipria, que ordenada Era, para favor dos Lusitanos, Do Padre Eterno, e por bom genio dada, Que sempre os guia ja de longos anos, A gloria por trabalhos alcancada, Satisfacao de bens sofridos danos, Lhe andava ja ordenando, e pretendia Dar-lhe nos mares tristes alegria. 16 Apartadas assim da ardente costa As venturosas naus, levando a proa Para onde a Natureza tinha posta A meta Austrina da Esperanca Boa, Levando alegres novas e reposta Da parte Oriental para Lisboa, Outra vez cometendo os duros medos Do mar incerto, timidos e ledos. 17 O prazer de chegar a patria cara, A seus penates caros e parentes, Para contar a peregrina e rara Navegacao, os varios ceus e gentes; Vir a lograr o premio que ganhara, Por tao longos trabalhos e acidentes: Cada um tem por gosto tao perfeito, Que o coracao para ele e vaso estreito. 19 Depois de ter um pouco revolvido Na mente o largo mar que navegaram, Os trabalhos que pelo Deus nascido Nas Anfioneas Tebas se causaram, Ja trazia de longe no sentido, Para premio de quanto mal passaram, Buscar-lhe algum deleite, algum descanso, No Reino de Cristal, liquido e manso; 20 Algum repouso, enfim, com que pudesse Refocilar a lassa humanidade Dos navegantes seus, como interesse Do trabalho que encurta a breve idade. Parece-lhe razao que conta desse A seu filho, por cuja potestade Os Deuses faz descer ao vil terreno E os humanos subir ao Ceu sereno. 15 1 - Houvera: airanjara, obtivera. 2 - Moncaide veio para Portugal na frota de Vasco da Gama 4 - Quer converter-se á fé de Cristo. 6 - Escura treva: erro, a religiao de Maomé. 8 - Pátria verdadeira: Céu. 16 4 - O cabo da Boa Esperanca {meta Austrina: extremo sul). 5 - Reposta: resposta. 7 - Cometendo: atacando, enfirentando. 17 2 - A seus penates: a seus lares (Penates eram os deuses do lar para os Romanos). 3 - Peregrina: por paragens longínguas e estrangeiras. 338 1 - Deusa Cípria: Vénus, deusa com grande culto em Chipre. Ordenada: destinada. 3 - Padre Eterno: o pai dos deuses, Jupiter. Born génio: protecto-ra. 7 - Ordenando: preparando. 3 e 4 - Deus nascidolNas Anfióneas Tebas: Baco, nascido em Tebas (segun-do a lenda, Anfiäo, filho de Jupiter, edificou as muralhas de Tebas; täo ma-viosamente dedilhava a sua lira que a música atrafa as pedras e as unia, con-solidando as muralhas). 8 - No mar calmo. 2 - Refocilar. recrear, dar folga. Lassa: fatigada. 3 - Como interesse: em paga, em recompensa. 4 - Breve idade: vida breve. 6 - Seu filho: Cupido. que tem especiais podereš nos sentimentos amorosos. 339 21 Isto bem revolvido, determina De ter-lhe aparelhada, lá no meio Das águas, alguma insula divina, Ornada de esmaltado e verde arreio; Que muitas tern no reino que confina Da primeíra co'o terreno seio, Afora as que possui soberanas Para dentro das portas Herculanas. 24 No carro ajunta as aves que na vida Vao da morte as exéquias celebrando, E aquelas em que já foi convertida Peristera, as boninas apanhando. Em derredor da Deusa, já partida, No ar lascivos beijos se vlo dando. Ela, por onde passa, o ar e o vento Sereno faz, com brando movimento. 22 Ali quer que as aquáticas donzelas Esperem os fortissimos baröes (Todas as que tem título de belas, Glória dos olhos, dor dos coracôes) Com dancas e coreias, porque nelas Influirá secretas afeicöes, Para com mais vontade trabalharem De contentar a quem se afeicoarem. 23 Tal manha buscou já para que aquele Que de Anquises páriu, bem recebido Fosse no campo que a bovina pele Tornou, de espago, por sutil partido. Seu filho vai buscar, porque só nele Tem todo seu poder, fero Cupido, Que, assim como naquela empresa antiga A ajudou já, nestoutra a ajude e siga. 21 I - Bem revolvido: bem pensado. 2 - Aparelhada: preparada. 3 - Insula: ilha. 4 - Arreio: ornato, enfeite. 5 e 6 - Que muitas tem no mař. 8 - Portas Herculanas: Portas de Hercules, estreito de Gibraltar. 22 1 - Aquáticas donzelas: ninfas do mar. 5 - Coreias: bailados. 6 - Influirá: infundirá. 7 e 8 - TrabalharemIDe contentar. se esforcarem por agradar. 23 1 a 8 - Alusao a duas lendas - a da paixao de Dido por Eneias e a da fundacao de Cartago. Vénus transformou Cupido em Ascánio para que Dido, rainha de Cartago, se tomasse de amores por Eneias, (seu filho e de Anquises). Cartago foi fundada por Dido que, depois de ter fugido de Tiro, qins edifícar uma cidade no Nořte de Africa; apenas lhe concediam terreno que pudesse ser abarcado pela pele de um boi; Dido cortou uma pele em finas tiras, atou umas ás outras e demarcou uma grande area para a cidade de Cartago. ' -' 340 25 Ja sobre os Idalios montes pende, Onde o filho frecheiro estava entao, Ajuntando outros muitos, que pretende Fazer uma famosa expedicao Contra o mundo rebelde, por que emende Erros grandes que ha dias nele estao, Amando cousas que nos foram dadas, Nao para ser amadas, mas usadas. 26 Via Acteon na caca täo austero, De cego na alegria bruta, insana, Que, por seguir um feio animal fero, Foge da gente e bela forma humana; E por castigo quer, doce e severo, Mostrar-lhe a formosura de Diana. (E guarde-se näo seja inda comido Desses cäes que agora ama, e consumido.) 24 1 - As aves: os cisnes. 3 - Aquelas: as pombas. 4 - Peristera: ninfa transformácia em pomba por Cupido, quando este apanhava flores, ao desafio com sua mäe, Vénus. 25 1 - Idalios montes: montes da Idália, em Chipre. 2 - Filho frecheiro: Cupido. 3 - Outros muitos: outros muitos frecheiros (amores). 6 - Há dias: há tempo. 26 1 - Actéon, grande cagador, desprezava as mulheres; Cupido mostrou-lhe Diana nua, que logo o transformou em veado e os próprios cäes o devora-ram. 341 27 E vé do mundo todos os principais Que nenhum no bem publico imagina; Vě neles que nio tem amor a mais Que a si somente, e a quem Filáucia ensina; Vé que esses que frequentam os reais Pacos, por verdadeira e sä doutrina Vendem adulaeáo, que mal consente Mondar-se o novo trigo florecente. 28 Vé que aqueles que devem k pobreza Amor divino, e ao povo caridade, Amam somente mandos e riqueza, Simulando justica e integridade. Da feia tirania e de aspereza Fazem direito e vä severidade. Leis em favor do Rei se estabelecem; As em favor do povo só perecem. 29 Vé, enfim, que ninguém ama o que deve, Senáo o que somente mal deseja. Näo quer que tanto tempo se releve O castigo que duro e justo seja. Seus ministros ajunta, por que teve Exércitos conformes ä pele j a Que espera ter co'a mal regida gente Que lhe näo for agora obediente. 27 4 - Filducia: baz6fia, vaidade. 5 e 8 - Alusao a vida na corte. Os aduladores do rei (D. Sebastiao) impedem que este desenyolva todos os seus dotes. 28 2 - Amor divino: amor de Deus. 8 - As: as leis. 29 2 - Mai deseja: deseja indevidamente. 5 - Seus ministros: os outros amor-" 6 - Conformes a peleja: pr6prios ou adequados a gueira. 342 30 Muitos destes meninos voadores Estao em varias obras trabalhando: Uns amolando ferros passadores, Outros hasteas de setas delgacando. Trabalhando, cantando estao de amores, Varios casos em verso modulando; Melodia sorvora e concertada, Suave a letra, angelica a soada. 31 Nas fraguas imortais onde forjavam Para as setas as pontas penetrantes, Por lenha coracoes ardendo estavam, Vivas entranhas inda palpitantes. As aguas onde os ferros temperavam, Lagrimas sao de miseros amantes; A viva flama, o nunca morto lume, Desejo e so que queima e nao consume. 32 Alguns exercitando a mao andavam Nos duros coracoes da plebe ruda; Crebros suspiros pelo ar soavam Dos que feridos vao da seta aguda. Formosas Ninfas sao as que curavam As chagas recebidas, cuja ajuda Nao somente da vida aos malferidos, Mas poe em vida os inda nao nascidos. 30 1 - Meninos voadores: cupidos, amores («mimstros»). 3 - Ferros passado-res: flechas. 4 - Hásteas: varas. 6 - Casos: histórias. Modulando: compondo s - boadar. tom, mtísica. ?í I ~ FráS"^- forjas. 8 - Näo consume: näo consome, mata. 32 3 - Crebros: frequentes. 343 33 Formosas slo algumas e outras feias, Segundo a qualidade for das Chagas, Que o veneno espalhado pelas veias Curam-no äs vezeš ásperas triagas. Alguns ficam ligados em cadeias Por palavras sutis de sábias magas. Isto acontece äs vezes, quando as setas Acertam de levar ervas secretas. 34 Destes tiros assim desordenados, Que estes mocos mal destros vao tirando, Nascem amores mil desconcertados Entre o povo ferido miserando; E tambem nos herois de altos estados Exemplos mil se vem de amor nefando, Qual o das mocas Bibli e Cinireia, Um mancebo de Assiria, um de Judeia. 35 E vos, 6 poderosos, por pastoras Muitas vezes ferido o peito vedes; E por baixos e rudos, vos, senhoras, Tambem vos tomam nas Vulcaneas redes. Uns esperando andais noctumas horas, Outros subis telhados e paredes; Mas eu creio que deste amor indino £. mais culpa a da mae que a do menino. 33 4 - Triagas: antigos remédios araargos. 8 - Ervas secretas: ervas venenosas, venenos. 34 2 - Mal destros: mal treinados, pouco hábeis. 5 - De altos estados: de ele-vada condicao social. 7 - Bibli e Cinireia: exemplos de amores fimestos - o de Bibli pelo irmäo e o de Cinireia pelo pai. 8 - Antioco (da Assiria) apai-xonou-se pela madrasta. Amnon, filho do rei David (Judeia), apaixonou-se pela irmä. 35 4 - Vulcäneas redes: redes com que Vulcano maniatou a esposa Vénus e Marte, surpreendidos em flagrante adultério, chamando depois os outros deuses para que testemunhassem a infidelidade. 8 - Vénus tem mais culpa do que Cupido. 344 jjk 36 Mas ja no verde pfado o carro leve Punham os brancos cisnes mansamente; E Dione, que as rosas entre a neve No rosto tfaz, descia diligente. O frecheiro que contra o Ceu se atreve A recebe-Ia vem, ledo e contente; Vem todos os Cupidos servidores Beijar a mao a Deusa dos amores. 37 Ela, por que näo gaste o tempo em vao, Nos bracos tendo o filho, confiada Lhe diz: Amado filho, em cuja máo Toda minha potencia está fundada; Filho, em quem minhas forcas sempre estlo, Tu, que as armas Tifeias tens em nada, A socorrer-me a tua potestade Me traz especial necessidade. 38 Bern ves as Lusitänicas fadigas, Que eu ja de niuito longe favoreco, Porque das Parcas sei, minhas amigas, Que me häo-de venerar e ter em preco. E, por que tanto irnitam as antigas Obras de meus Romanos, me ofereco A lhe dar tarlta ajuda, em quanto posso, A quanto se estender o poder nosso. 36 3 - Dione: Vénus. 5 - Cupido, que näo teme o poder de Jupiter 37 6 - Tu que desprezas os raios de Jupiter (Tifeias: de Tifeu, que foi fulmina-qo por Jupiter). 38 3 - Parcas: tres divindades que governavam o destino dos homens. 345 39 E porque das insídias do odioso . Baco foram na India molestados, " E das injúrias sós do mar undoso Puderam mais ser mortos que cansados, No mesmo mar, que sempře temeroso Lhe foi, quero que sej am repousados, Tomando aquele prémio e doce glória Do trabalho que faz clara a memoria. 40 E para isso queria que, feridas As filhas de Nereu no ponto fundo, De amor dos Lusitanos incendidas Que vem de descobrir o novo mundo, Todas numa ilha juntas e subidas, Ilha que nas entranhas do profundo Oceano terei aparelhada, De dons de Flora e Zefiro adornada; .41 Ali, com mil refrescos e man j ares, Com vinhos odoríferos e rosas, Em cristalinos pacos singulares, Formosos leitos, e elas mais formosas; Enfim, com mil deleites näo vulgares, Os esperem as Ninfas amorosas, De amor feridas, para lhe entregarem Quanto delas os olhos cobicarem. 42 Quero que haja no reino Neptunino, Onde eu nasci, progénie forte e bela; E tome exemplo o mundo vil, malino, Que contra tua potencia se rebela, Por que entendam que muro adamantino Nem triste hipocrisia vale contra ela. Mal haverá na terra quem se guarde Se teu fogo imortal nas águas arde. 43 Assim Vénus propos; e o filho inico, Para lhe obedecer, já se apercebe: Manda trazer o areo ebúrneo rico, Onde as setas de ponta de ouro embebe. Com gesto ledo a Cípria, e impudico, Dentro no carro o filho seu recebe; A rédea larga äs aves cujo canto A Faetonteia morte chorou tanto. 44 Mas diz Cupido que era necessária Uma famosa e célebre terceira, Que, posto que mil vezeš lhe é contraria, Outras muitas a tem por companheira: A Deusa Giganteia, temerária, Jactante, mentirosa e verdadeira, Que com cem olhos vé, e, por onde voa, O que vě, com mil bocas apregoa. 40 2 - No ponto fundo: no mař fondo. 3 - Incendidas: abrasadas. 4 - Que wm de descobrir. que acabam de descobrir. 7 - Aparelhada: preparada. 8 - t tóra: deusa da Primavera e das flores. Zéfiro: mando de Hora, vento suave c mensageiro da Primavera. 41 2 - Odoríferos: aromáticos. 346 42 1 e 2 - Segundo a lenda mitológica, Vénus nasceu da espuma das ondas. 5 - Adamantino: resistente cpmo diamante. 43 1 - Inico: travesso. 2-Já se apercebe: já se arma. 3 - Ebúrneo: de marfim. 4 - Embebe: ajusta. 5 - Cípria: Vénus. 8 - A Faetonteia mořte: a mořte de Fáeton, filho de Apolo, foi chorada por Cigno, depois convertido em cisne e colocado entre as estrelas. 44 5 - Deusa Giganteia: Fama, irma dos Gigantes. 347 45 Vao-a buscar e mandam-a diante, Que celebrando vä, com tuba clara, Os louvores da gente navegante, Mais do que nunca os de outrem celebrara. Ja, murmurando, a Fama penetrante Pelas fundas cavernas se espalhara; Fala verdade, havida por verdade, Que junto a Deusa traz Credulidade. 46 O louvor grande, o rumor excelente, No coracäo dos Deuses que indinados Foram por Baco contra a ilustre gente, Mudando, os fez um pouco afeicoados. O peito feminil, que levemente Muda quaisquer propositus tornados, Ja julga por mau zelo e por crueza Desejar mal a tanta fortaleza. 47 Despede nisto o fero mogo as setas, Uma após outra: gerne o mar co'os tiros; Direitas pelas ondas inquietas Algumas väo, e algumas fazem giros; Caem as Ninfas, lancam das secretas Entranhas ardentissimos suspiros; Cai qualquer, sem ver o vulto que ama, Que tanto como a vista pode a fama. -48 Os cornos ajuntou da ebürnea Lüa, Com forca, o moco indömito, excessiva, Que Tethys quer ferir mais que nenhüa, Porque mais que nenhuma lhe era esquiva. Ja näo fica na aljava seta algüa, Nem nos equöreos campos Ninfa viva; E se, feridas, inda estäo vivendo, Sera para sentir que väo morrendo. i 49 Dai lugar, altas e cerüleas ondas, Que, vedes, Venus traz a medicina, Mostrando as brancas velas e redondas, Que vem por cima da ägua Neptunina. Para que tu reciproco respondas, Ardente Amor, ä flama feminina, E forcado que a pudicicia honesta Faca quanto lhe Venus amoesta. 50 Ja todo o belo coro se aparelha Das Nereidas, e junto caminhava Em coreias gentis, usanca velfia, Para a ilha a que Venus as guiava. Ali a formosa Deusa lhe aconselha O que ela fez mil vezes, quando amava. Elas, que väo do doce amor vencidas, Estäo a seu conselho oferecidas. 46 1 47 1 ■ Rumor, reputagäo. ■ Fero mogo: bravo Cupido. 348 48 I e 2 - Cupido repuxou com demasiada forca as pontas do areo, que ganhou J«Z%? mST^ 6ZN°S eqUÓreoS CamP°s: no mar- 8 - Váo morrendo: vao desfalecendo (finando-se de amor). 49 1 - Cerúleas ondas: ondas azuis. 2 - Medicina: remédio. 7 - Pudicícia: pudor. 8 - Amoesta: recomenda. 50 ] - Coro: grupo, cortejo. 3 - Coreias: bailados. 349 51 Cortando vao as naus a larga via Do mar ingente para a patria amada, Desejando prover-se de agua fria Para a grande viagem prolongada, Quando, juntas, com subita alegria, Houveram vista da Ilha namorada, Rompendo pelo ceu a mae formosa De Menonio, suave e deleitosa. 52 De longe a Ilha viram, fresca e bela, Que Vénus pelas ondas lha levava (Bern como o vento leva branca vela) Para onde a forte armáda se enxergava; Que, por que náo passassem, sem que nela Tomassem porto, como desejava, Para onde as naus navegam a movia A Acidália, que tudo, enfim, podia. 53 Mas firme a fez e imóbíl, como viu Que era dos Nautas vista e demandada, Qual ficou Delos, tanto que pariu Latona Febo e a Deusa á caca usadá. Para lá logo a proa o mar abriu, Onde a costa fazia uma enseada Curva e quieta, cuja branca areia Pintou de ruivas conchas Citereia. 51 5 - Juntos', ao mesmo tempo. 6 - Ilha namorada: ilha amorosa (dos amores). 7 e 8 - Mäe formosalDe Menönio: a Aurora. 52 2 - Pelas ondas Iba levava: Venus conduzia a ilha pelo mar e, depois. imobilizava-a. 8 - Aciddlia: Venus. 53 1 - Como viu: quando viu. 3 e 4 - Delos era uma ilha flutuante; ficou imövel desde que Latona nela deu ä luz Febo (Apolo) e Diana (deusa da caca). 8 - Citereia: Venus. 350 54 Trés formosos outeiros se mostravam, Erguidos com soberba graciosa, . Que de gramineo esmalte se adomavam, Na formosa Ilha, aíegre e deleitosa. Claras fontes e límpidas manavam Do cume, que a verdura tem vicosa; Por entre pedras alvas se deriva A sonoroľa linfa fugitiva. 55 Num vale ameno, que os outeiros fende, Vinham as chras águas ajuntar-se, Onde ua mesa fazem, que se estende Tao bela quanto pode imaginar-se. Arvoredo gentil sobre ela pende, Como que pronto está para afeitar-se, Vendo-se no eristal resplandecente, Que em si o está pintando propriamente. 56 Mil arvores estao ao ceu subindo, Com pomos odoriferos e belos; A laranjeira tern no fruto lindo A cor que tinha Dafne nos cabelos. Encosta-se no chao, que esta caindo, A cidreira co'os pesos amarelos; Os formosos limoes ali cheirando, Estao virgineas tetas imitando. 54 3 - Gramineo esmalte: verde relva. 7 - Se deriva: cone. 8 - Unfa- água. ss 3 - Mesa: laguna, lago. 6 - Afectar-se: enfeitar-se. 8 - Propriamente: fiel-mente. 56 4 - Dafne: ninfa de cabelos louros, amada por Apolo. 351 57 As arvores agrestes, que os outeiros Tern com frondente coma enobrecidos, Alamos sao de Alcides, e os loureiros Do louro Deus amados e queridos; Mirtos de Citereia, co'os pinheiros De Cibele, por outro amor vencidos; Esta apontando o agudo cipariso Para onde e posto o etereo Paraiso. 58 Os dons que dá Pomona ali Nátura Produze, diferentes nos sabores, Sem ter necessidade de cultura, Que sem ela se däo muito melhores: As cerejas, purpureas na pintura, As amoras, que o nome tern de amores, O pomo que da patria Persia veio, Melhor tornado no terreno alheio. 59 Abre a roma, mostrando a rubicunda Cor, com que tu, rubi, teu preco perdes; Entre os bracos do ulmeiro esta a jucunda Vide, c'uns cachos roxos e outros verdes; E vos, se na vossa arvore fecunda, Peras piramidais, viver quiserdes, Entregai-vos ao dano que co'os bicos Em vos fazem os passaros inicos. 60 Pois a tapecaria bela e fina Com que se cobre o rústico terreno, Faz ser a de Aqueménia menos dina, Mas o sombrio vale mais ameno. Ali a cabeca a flor Cifísia inclina Söbolo tanque lúcido e sereno; Florece o filho e neto de Ciniras, Por quem tu, Deusa Páfia, inda suspiras. 61 Para julgar, dificil cousa fora, No ceu vendo e na terra as mesmas cores, Se dava äs flores cor a bela Aurora, Ou se lha däo a ela as belas flores. Pintando estava ali Zefiro e Flora As violas da cor dos amadores, 0 lirio roxo, a fresca rosa bela, Qual reluze nas faces da donzela; 62 A Candida cecem, das matutinas Lägrimas rociada, e a manjerona. Vem-se as letras nas flores Hiacintinas, Täo queridas do filho de Latona; Bem se enxerga nos pomos e boninas Que competia Cloris com Pomona. Pois, se as aves no ar cantando voam, Alegres aniimis o chäo povoam. 57 3 - Álamos: árvores consagradas a Hercules (Alcides). 4 - Louro Dens: Apolo. 5 - Mirtos: plantas consagradas a Venus (Citereia). 6 - Cibele: deusa cujo amante foi transformado em pinheiro. 7 - Cipariso: cipreste (do nome do amante de Apolo metamorfoseado nesta árvore). 8 - Etéreo paraiso: céu. firmamento. 58 1 - Pomona: deusa dos jardins e dos pomares. 7 - O péssego. 59 8 - Inicos: matreiros, travessos. 352 60 3 - Aqueménia: provincia da Persia (aqui toda a Persia, famosa em tapeca-rias). 5 - Flor Cifisia: narciso. 6 - Sôbolo: sobre o. 7 e 8 - Adónis era filho de Cimiras e de urna filha deste; morto por um javali; Vénus (a Deusa Páfia), que por ele nutria grande amor, fez com que de seu coipo brotassem flores (anémonas ou rosas). 61 6 - Violas: violetas ou goivos. Amadores: amantes, namorados. 62 1 - Candida cecém: branca acucena. 2 - Rociada: orvalhada. 3 - Vem-se: véem-se. Flores Hiacintinas: esporas ou gladiolos (nascidos do sangue de Hiacinto, amigo de Apolo, que este mätou, sem querer, quando brincavam). S - Claris: Flora. 353 63 Ao longo da água o níveo cisne canta, Responde-lhe do rámo Filomela; Da sombra de seus comos náo se espanta Actéon na água cristalina e bela; Aqui a fugace lebre se levanta Da espessa mata, ou timida gazela; Ali no bico traz ao caro ninho O mantimento o leve passarinho. 64 Nesta frescura tal desembarcavam Já das naus os segundos Argonautas, Onde pela floresta se deixavam Andar as belas Deusas, como incautas. Algumas, doces cítaras tocavam, Algumas, harpas e sonoras frautas; Outras, co'os arcos de ouro, se fingiam Seguir os animais que náo seguiam. 65 Assim lho aconselhara a mestra experta: Que andassem pelos campos espalhadas; Que, vista dos barôes a preša incerta, Se fizessem primeiro desejadas. Algumas, que na forma descoberta Do belo corpo estavam confiadas, Pošta a artificiosa formosura, Nuas lavar se deixam na água pura. 63 2 - Filomela: rouxinol (Filomela, filha de um rei de Atenas, foi transformada nesta ave). 4 - Action: veado (ver a estancia 26 děste canto). 65 1 - Mestra experta: Vénus experiente. 7 - Despida a roupa. 354 66 Mas os fortes mancebos, que na praia Punham os pes, de terra cobicosos (Que nao ha nenhum deles que nao saia), De acharem caca agreste desejosos, NSo cuidam que, sem laco ou redes, caia Caca naqueles montes deleitosos, Tao suave, domestica e benina, Qual ferida lha tinha ja Ericina. 67 Alguns, que em espingardas e nas bestas, Para ferir os cervos, se fiavam, Pelos sombrios matos e florestas Determinadamente se lancavam; Outros, nas sombras, que de as altas sestas Defendem a verdura, passeavam Ao longo da agua, que, suave e queda, Por alvas pedras corre a praia leda. 68 Comecam de enxergar subitamente, Por entre verdes ramos, värias cores, Cores de quem a vista julga e sente Que näo eram das rosas ou das flores, Mas da II fina e seda diferente, Que mais incita a forca dos amores, De que se vestem as humanas rosas, Fazendo-se por arte mais formosas. 66 8 - Ericina: Vénus. 67 l^BoSta% 3100 aPerifiSoado C0I» coronha para apurar a pontaria das fle-chas. 2 - Cervos: veados. 5 - Sestas: calores do sol. 6» 5 - Diferente: variegada. 7 - Humanas rosas: mulfaeres. 355