Einhardus, Vita Caroli Magni


cap. 24. In cibo et potu temperans, sed in potu temperantior, quippe qui ebrietatem in qualicumque
homine, nedum in se ac suis, plurimum abhominabatur. Cibo enim non adeo abstinere puterat, ut saepe
quereretur noxia corpori suo esse ieiunia. Convivabatur rarissime, et hoc praecipuis tantum
festivitatibus, tunc tamen cum magno hominum numero. Caena cotidiana quaternis tantum ferculis
praebebatur, praeter assam, quam venatores veribus inferre solebant, qua ille libentius quam ullo
alio cibo vescebatur. Inter caenandum aut aliquod acroama aut lectorem audiebat. Legebantur ei
historiae et antiquorum res gestae. Delectabatur et libris sancti Augustini, praecipueque his qui
de civitate Dei praetitulati sunt. Vini et omnis potus adeo parcus in bibendo erat, ut super caenam
raro plus quam ter biberet. Aestate post cibum meridianum pomorum aliquid sumens ac semel bibens,
depositis vestibus et calciamentis, velut noctu solitus erat, duabus aut tribus horis quiescebat…

cap. 25. Erat eloquentia copiosus et exuberans poteratque quicquid vellet apertissime exprimere.
Nec patrio tantum sermone contentus, etiam peregrinis linguis ediscendis operam impendit. In quibus
Latinam ita didicit, ut aeque illa ac patria lingua orare sit solitus, Grecam vero melius
intellegere quam pronuntiare poterat. Adeo quidem facundus erat, ut etiam dicaculus appareret.
     Artes liberales studiosissime coluit, earumque doctores plurimum veneratus magnis adficiebat
honoribus. In discenda grammatica Petrum Pisanum diaconem senem audivit, in ceteris disciplinis
Albinum cognomento Alcoinum, item diaconem, de Brittania Saxonici generis hominem, virum undecumque
doctissimum, praeceptorem habuit, apud quem et rethoricae et dialecticae, praecipue tamen
astronomiae ediscendae plurimum et temporis et laboris inpertivit. Discebat artem conputandi et
intentione sagaci siderum cursum curiosissime rimabatur.
     Temptabat et scribere tabulasque et codicellos ad hoc in lecto sub cervicalibus circumferre
solebat, ut, cum vacuum tempus esset, manum litteris effigiendis adsuesceret, sed parum successit
labor praeposterus ac sero inchoatus.



















De compassione beatae Mariae (sekvence)


1.      Stabat mater dolorosa
Iuxta crucem lacrimosa,
     Dum pendebat filius;
Cuius animam gementem,
Contristantem et dolentem
     Pertransivit gladius.


2.      O quam tristis et afflicta
Fuit illa benedicta
     Mater unigeniti!
Quae maerebat et dolebat
Et tremebat, cum videbat
     Nati poenas incliti.


3.      Quis est homo, qui non fleret,
Matrem Christi si videret
     In tanto supplicio?
Quis non posset contristari,
Piam matrem contemplari
     Dolentem cum filio?


4.      Pro peccatis suae gentis
Iesum vidit in tormentis
     Et flagellis subditum,
Vidit suum dulcem natum
Morientem, desolatum,
     Cum emisit spiritum.


5.      Eia, mater, fons amoris,
Me sentire vim doloris
     Fac, ut tecum lugeam;
Fac, ut ardeat cor meum
In amando Christum Deum,
     Ut sibi complaceam.


6.      Sancta mater, illud agas,

Crucifixi fige plagas
    Cordi meo valide;
Tui nati vulnerati,
Iam dignati pro me pati
     Poenas mecum divide.


7.      Fac me vere tecum flere,
Crucifixo condolere,
     Donec ego vixero.
Iuxta crucem tecum stare,
Te libenter sociare
     In planctu desidero.


8.      Virgo virginum praeclara,
Mihi iam non sis amara,
     Fac me tecum plangere,
Fac, ut portem Christi mortem
Passionis eius sortem
     Et plagas recolere.


9.      Fac me plagis vulnerari,
Cruce hac inebriari
     Ob amorem filii;
Inflammatus et accensus
Per te, virgo, sim defensus
     In die iudicii.


10.  Fac me cruce custodiri,
Morte Christi praemuniri,
     Confoveri gratia;
Quando corpus morietur,
Fac ut animae donetur
     Paradisi gloria.