Kuchnia polska Wykonały: Aldona Grzenkowska Aleksandra Socha Kl. IIT Kuchnia polska •Podstawę kuchni polskiej stanowią potrawy wspólne dla narodów zachodniosłowiańskich oraz środkowoeuropejskich, bazujące na dostępnych lokalnie surowcach spożywczych. • •W kuchni polskiej przyjęły się rozmaite potrawy i produkty od nacji sąsiadujących i napływowych grup etnicznych. • •Specjalnością kuchni polskiej są potrawy mączne i zbożowe (kasze, kluski, pierogi), produkty runa leśnego (grzyby, owoce, zioła), wieprzowina (w tym wędliny i kiełbasy), ryby słodkowodne, dziczyzna, nabiał (kwaśna śmietana, twaróg), spora ilość zup z dowolnych produktów (zwłaszcza warzywne), wypieki (pieczywo, ciasta), desery, wódki i nalewki. Z warzyw i owoców typowe są buraki, ogórki, kapusta, jabłka, czereśnie, jagody, agrest i inne środkowoeuropejskie. Typowe przyprawy to chrzan, koperek, jałowiec, pieprz. Typowe smaki kuchni polskiej •Typowe dla polskiej kuchni smaki to słony, solony, lekko fermentowany lub kiszony (np. ogórki, kapusta, zsiadłe mleko, kwas chlebowy) a także umiarkowanie ostry (typowy chrzan, nowsza musztarda, szczypiorek, cebula, czosnek i zamorski pieprz), korzenny i ziołowy (jałowiec, zamorska gałka muszkatołowa, anyż, kminek), kwaskowaty (kwaśna śmietana, kapusta i ogórki kiszone) oraz kwaśno-słodki (uzyskiwany typowo za pomocą jabłek, żurawin i innych owoców dodawanych do potraw). Najstarsze polskie potrawy •Do potraw tych można zaliczyć: •à czernina •à grochówka •à kapuśniak •à pierogi àbarszcz czerwony i barszcz biały àżurek •à bigos •à zupa grzybowa, •à zupa ogórkowa, •à zupa szczawiowa •à racuchy •à i wiele innych • Potrawy o nowszym rodowodzie •Do takich potraw należą m.in. •à befsztyk tatarski •à golonka gotowana •à gulasz •à flaczki •à mizeria •à naleśniki •à kotlet schabowy w różnej panierce •à risotto, spaghetti •à ryż zapiekany na słodko z jabłkami i cynamonem •à steki •à sztuka mięsa z sosem chrzanowym •à placki ziemniaczane z dodatkami •à zupa pomidorowa Różnice między kuchnią współczesną a dawniejszą •Współczesna kuchnia polska rożni się od dawniejszej •tym, że podstawa pożywienia, czyli kasze zostały •zastąpione przez ziemniaki, a potrawy z dziczyzny •zastępuje się dziś wieprzowiną i drobiem hodowlanym. •Bardzo dużą popularność zdobyły także pomidory, a w •czasach nowszych papryki. Zwiększyło się tez spożycie •dostępnego dzisiaj codziennie mięsa, a zmniejszyło •spożycie podrobów. Z buraków białych zaczęto •stosunkowo niedawno w Polsce produkować tani cukier, •który wyparł i zastąpił miód w wypiekach i deserach. Podział Polski na województwa Województwo Pomorskie Kuchnia województwa pomorskiego wraz z Kaszubami •Potrawy to m.in.: •czernina •faworki •kwas z brzadu i chleba •piernik •pulki - ziemniaki gotowane w łupinkach •racuchy drożdżowe •zasmażane ziemniaki z maślanką •zupa rybna •wryki - zupa z brukwii słodkiej gotowana na gęsinie •efikuch - wysokie ciasto drożdżowe z półsłodką posypką (kruszonką) •brzad - zupa z suszonych owoców •ryba (karp) z grzybami •kluski z makiem Przepis •na racuchy drożdżowe: • •Składniki: 4 dkg drożdży 1 i 1/2 szklanki mleka 1/2 kg mąki 2 jajka szczypta soli 2 łyżki cukru 5 dkg roztopionego masła całe wiśnie w zalewie, jagody lub dżem z całymi owocami tłuszcz do smażenia cukier puder do posypania •Wykonanie: •Drożdże rozcieram z cukrem, rozprowadzam ciepłym mlekiem, mieszam z kilkoma łyżkami mąki i zostawiam do wyrośnięcia w ciepłem miejscu, na około 20 minut. •Masło roztapiam, studzę. Z białek ubijam sztywną pianę, dodaję cukier i dalej ubijając dodaję kolejno żółtka. •Do wyrośniętego rozczynu z drożdży dodaję resztę mąki, stopione masło, ubite jaja, jednocześnie wyrabiając ciasto przez około 15 minut. Odstawiam ponownie do wyrośnięcia na około 20 minut w ciepłe miejsce. •Gdy ciasto wyrośnie, formuję małe kulki, w środek wkładam po łyżeczce jagód lub 3 wiśnie, zlepiam jak pierogi i formuję placuszki. •Smażę na głębokim oleju, na średnim ogniu, po kilka minut z każdej strony, aż nabiorą złotego koloru. Posypuję cukrem pudrem. • Przepis •na czerninę: • •Składniki: •kaczka •goździki •śliwki w occie •gruszki •krew z kaczki •cukier ,pieprz , sól •mąka • •Sposób Przygotowania: •Należy zrobić normalny rosół z kaczki, potem przecedzić, dodać ze dwa słoiki śliwek w occie wraz z zalewą, dodać goździki, gotować 30 min na wolnym ogniu. Dodać 4 łyżki cukru, łyżkę mąki i mieszać na małym ogniu, na koniec rozrobić krew kaczą z wodą gotowaną (chłodną) i wlać do zupy, gotować na małym ogniu 30 min. Mieszać, odstawić na noc- bo następnego dnia smakuje jeszcze lepiej. Ugotować własnej roboty makaron ,podgrzać czarninę ale bez wrzenia, nalać do talerza. • Województwo zachodniopomorskie Wyroby tego regionu: •Paprykarz szczeciński •Jeziorowy ogórek kiszony •Ogórek kołobrzeski •Miód Drahimski •Pasztecik szczeciński •Nalewka ze śliwek z Dębiny •Wino ze śliwek Województwo śląskie Kuchnia śląska •Łączy w sobie nuty kuchni słowiańskiej, niemieckiej, austriackiej •oraz czeskiej. Potrawy kuchni śląskiej charakteryzują się przede •wszystkim tym, że są bardzo smaczne, ale jednocześnie tłuste oraz •kaloryczne. To właśnie z tej części Polski pochodzi jedna z •najpyszniejszych polskich zup, czyli żurek, który jest •przygotowywany na bazie żytniego zakwasu i charakteryzuje się •jedwabistą konsystencją i delikatnie kwaśnym smakiem. •Zazwyczaj żurek gotowany jest na białej kiełbasie bądź różnego •rodzaju wędzonkach, które nadają zupie niepowtarzalnego •aromatu. Drugim, typowo śląskim daniem są karminadle, czyli •kotlety mielone, które w tym regionie często robione są z dodatkiem •gotowanych jarzyn. Zdaniem smakoszy sztandarowym daniem kuchni •śląskiej są kluski śląskie, które robi się z ziemniaków oraz z mąki •ziemniaczanej. Dania śląskie •Dania mięsne: •à krupniok i żymlok •à rolada •à żymlok śląski •Zupy: •à bryja •à moczka •à siemieniotka •à wodzionka • • Inne dania śląskie •à armeriter •à ciapkapusta •à kołocz z posypkom •à dziubany placek •à hekele •à kluski czarne •à kluski śląskie •à makówki •à miodek majowy •à modra kapusta •à Krepel •à hauskyjza •à szałot śląski •à zista • • Województwo Wielkopolskie → Wielkopolska •Słynie przede wszystkim z potraw przygotowywanych z •ziemniaków, które tutaj nazywane są powszechnie pyrami. •Warto pamiętać o tym, że to tutaj najwcześniej w Polsce zaczęto •uprawiać pomidory. Regionalnym specjałem jest oczywiście •zupa cebulowa, która potocznie zwana jest zalewajką. •Bardzo popularnymi wielkopolskimi zupami jest także czernina •oraz siemieniucha, czyli zupa przygotowywana z siemienia •lnianego i kaszy jaglanej. Najszybszym daniem kuchni •wielkopolskiej są z cała pewnością "ślepe ryby", czyli kartoflanka, •która jest mocno zaprawiona śmietaną oraz koperkiem. •Popularnym daniem są także pyzy, które najczęściej spożywane są •w towarzystwie gęstych sosów oraz mięs. Ślepe Ryby Województwo kujawsko - pomorskie Kujawy •W kujawskiej kuchni regionalnej dominują •przede wszystkim ryby oraz drób. Jedną z •najbardziej znanych w Polsce kujawskich •potraw jest z całą pewnością bydgoska •czernina z golcami, która jest zupą z gęsiej •krwi i suszonych owoców. Znane są tutaj także •miodowe pierniczki oraz kujawski deser w •postaci ryżu oblanego masłem z dodatkiem •suszonych śliwek i rodzynek. Województwo mazowieckie •Jedną z najbardziej tradycyjnych potraw regionu jest zupa grzybowa po kurpiowsku, która przyrządzana jest z grzybów o nazwie "zielone gąski". Popularną potrawą w dawniejszych czasach była tutaj także gęś, którą pieczono z jabłkami bądź modrą kapustą. Mazowszanie gustują także w fafernuchach, czyli kopytkach polewanych syropem przyrządzonym z buraków cukrowych. Województwo Podlaskie ← Co jada się na Podlasiu? •W kuchni podlaskiej dominują grzyby, owoce lasu, potrawy ziemniaczane, kasze, sękacze i mocne trunki. •kuchnia Podlasia jest niezwykle bogata, urozmaicona wpływami kuchni litewskiej, białoruskiej, tatarskiej, a nawet zachodnioukraińskiej. • •Na Podlasiu bardzo popularna jest kiszka ziemniaczana, czyli masa ziemniaczana ze słoniną, boczkiem i przyprawami w jelicie wieprzowym, a także kartacze – podlaskie kluski robione z gotowanych i surowych ziemniaków z mięsnym farszem. • •Rejbak – ciasto ze startych ziemniaków, kaszy, cebuli i słoniny. Z gotowanych ziemniaków mieszkańcy Podlasia przygotowują też tzw. „zawijańce”, nadziewane masą sojową. • •Jeszcze nie tak dawno temu na stołach podlaskich gospodarstw nie mogło zabraknąć kaszy, zwłaszcza gryczanej lub jaglanej, które jadało się jako osobne danie ze skwarkami lub wykorzystywano do farszów i nadzień. Jadano także pęczak z pszenicy lub jęczmienia, natomiast grykę wykorzystywano na Podlasiu do produkcji mąki. Chleb pieczony był najczęściej z mąki żytniej i na naturalnym zakwasie. • •Słynny na całą Polskę jest podlaski sękacz. Województwo Dolnośląskie → Charakterystyczne dania w centralnej Polsce •flaki po warszawsku, •kurczak nadziewany podrobami •dziczyzna z jałowcem Województwo Małopolskie → Popularne dania w Małopolsce. •Z dań mięsnych do krakowskich rarytasów należą świetne flaczki, tzw. „maczanka” przygotowywana ze schabu lub karkówki, pieczywa i sosu kminkowego, słynna kaczka po krakowsku z grzybami i kaszą oraz wędliny, np. kiełbasa lisiecka. Na Wielkanoc w krakowskich i małopolskich na stole nie może zabraknąć białego barszczu z białą, parzoną kiełbasą. Z przekąsek nie może zabraknąć krakowskiej kapusty, najczęściej marynowanej lub kiszonej. • •Drożdżowe bułki z nadzieniem z powideł, zwane buchtami oraz bajgle, żydowskie obwarzanki z makiem, sezamem lub solą, znane też jako precle. Charakterystyczną cechą krakowskiego pieczywa jest powszechna obecność kminku, tak jak w przypadku tzw. bośniaczek czy sztangielek. Województwo Lubelskie ← Kuchnia Lubelszczyzny •Dla Lubelszczyzny najbardziej charakterystyczne są różnego rodzaju miody, a także potrawy przyrządzane z mąki oraz kaszy gryczanej i jaglanej. Liczne są również regionalne napoje alkoholowe i bezalkoholowe, oleje roślinne, mięsa oraz wyroby piekarnicze i cukiernicze. Do najbardziej charakterystycznych potraw i innych wyrobów kulinarnych Lubelszczyzny można zaliczyć m.in.: •Cebularz lubelski – charakterystyczny głównie dla Lublina i okolic, •Kogut kazimierski – wypiekany w Kazimierzu Dolnym, •Pieróg gryczany i jego biłgorajska odmiana, •Pierogi nowodworskie •Zawijas nasutowski, •Prażucha/lemieszka, •Gryczak janowski, •Gryczok godziszowski, •Różne odmiany nadwieprzańskiej wieprzowiny, •Miody: lipowy, rzepakowy, gryczany i malinowy, •Miody pitne: półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki, •Grzaniec Marcina z Urzędowa. Województwo Świętokrzyskie Charakterystyczne dania: •barszcz biały z kiszonej kapusty (wielkanocny) •goły (rodzaj klusek ziemniaczanych) •pazibroda •pyrka •zalewajka (zupa) Województwo Lubuskie → Wyroby charakterystyczne tego regionu: •Kapusta kwaszona nadnotecka •Strudel (strucla) •Miód wielokwiatowy łąkowy z Doliny Noteci •Miód pitny – Trójniak •Wino gronowe •Jarzębiak na winiaku Województwo Warmińsko-mazurskie Wyroby popularne w danym regionie: •Ser welski •Ser salami mazurski •Szynka dylewska dojrzewająca •Syrop buraczany •Sękacz mazurski •Brukowiec mazurski •Niedźwiedziówka mazurska nalewka Województwo Opolskie → Popularne Dania Opolszczyzny: •żur opolski, •sandacz z pobliskiego jeziora, •modra kapusta Województwo Podkarpackie Charakterystyczne potrawy dla Podkarpacia •Dereń kiszony podkarpacki •Róża ucierana podkarpacka •Ser żółty smażony podkarpacki •Bryndza kozia •Gomółki •Pierogi pilzneńskie z borówkami •Kapusta z kaszą jęczmienną po lasowiacku •Kacapoły lub klęgle •Panepuchy •Miód z Korzenicy wielokwiatowy i nektarowo - spadziowy •Miód lubaczowski •Podkarpacki miód spadziowy • Województwo Łódzkie Wyroby charakterystyczne dla tego regionu: •Kozi twaróg z Eufeminowa •Jordanowska kiełbasa jałowcowa •Kompot wiśniowy po łowicku •Powidła śliwkowe łowickie •Tatarczuch z Radomska •Zalewajka z zasmażką •Radomszczańska zalewajka •Kapusta z grochem •Ratafia malinowa z Nagawek