Θέµα της διάλεξης:
Οι προϋποθέσεις για την πρώτη µετάφραση ελληνικού µυθιστορήµατος σε άλλη γλώσσα
µετά το 1830: Ο Εξόριστος του 1831 του Αλεξάνδρου Σούτσου.
Βιβλιογραφία:
-Αλέξανδρος Σούτσος, Ο Εξόριστος του 1831, Φιλολογική επιµέλεια Νάσος Βαγενάς, Αθήνα:
Εκδόσεις Νεφέλη 1996. [Στις σ. 9-40: Νάσος Βαγενάς, «Ο ουτοπικός σοσιαλισµός των
αδελφών Σούτσων».]
-Αλεξάνδρου Σούτσου, Ο Εξόριστος του 1831. Κωµικοτραγικόν ιστόρηµα, Φιλολογική
επιµέλεια Λουκία Δρούλια, Νεοελληνική Βιβλιοθήκη, Ίδρυµα Κώστα και Ελένης Ουράνη,
Αθήνα 1994. [Στις σ. 7-56: Λουκία Δρούλια, «Εισαγωγή». Στις σ. 57-59: «Επιλογή
βιβλιογραφίας».]
- Der Verbannte von 1831./Roman/aus Griechenlands neuester Geschichte,/von/Alex. Sutsos./
Aus dem Neugriechischen./Berlin 1837./Verlag von F. U. Herbig./ (= Ο Εξόριστος του
1831./Μυθιστόρηµα/από την πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας,/του Αλεξ. Σούτσου./Από τα
Νέα Ελληνικά./Βερολίνο 1837./Εκδοτικός οίκος F. U. Herbig./)
Περίληψη:
Το θέµα βασίζεται σε αρχειακή έρευνα και έρευνα στον γερµανικό Τύπο του 1836.
Αποτελέσµατα της έρευνας: ταυτίζεται το άγνωστο πρόσωπο του µεταφραστή του
µυθιστορήµατος Ο Εξόριστος του 1831 µε τον Ειρηναίο Θύρσιο ―Friedrich Thiersch―, τον
πανεπιστηµιακό καθηγητή, ο οποίος πρωταγωνιστεί στην άνοδο του Όθωνα στον ελληνικό
θρόνο. Συγχρόνως, ταυτίζεται ο ανώνυµος για λόγους λογοκρισίας αρθρογράφος µιας σειρά
άρθρων σχετικά µε την ελληνική εκδοτική κατάσταση του 1836 στη µεγαλύτερη την εποχή
εκείνη γερµανική εφηµερίδα µε το πρόσωπο του Friedrich Thiersch. Η εν λόγω σειρά των
ανώνυµων άρθρων συνδέεται άµεσα µε την προετοιµασία της πρώτης µετάφρασης ελληνικού
λογοτεχνικού έργου σε άλλη γλώσσα, δηλαδή του Εξορίστου του 1831 στα Γερµανικά.
Εισαγωγή:
Ο Αλέξανδρος Σούτσος (Κωνσταντινούπολη 1803 - Σµύρνη 1863) υπήρξε µέλος επιφανούς
φαναριώτικης οικογένειας της Κωνσταντινούπολης, ανηψιός του Αλεξάδρου Σούτσου (1758-
1821), ηγεµόνα της Μολδοβλαχίας. Μαζί µε τον αδελφό του, τον ποιητή Παναγιώτη Σούτσο
(1806-1868), έλαβε εξαιρετική µόρφωση και µαθήτευσε κοντά σε διακεκριµένους
διδασκάλους, πρώτα στη Χίο και αργότερα στο Παρίσι. Η προσωπικότητά του σφραγίστηκε
µε τα ιδεώδη του Διαφωτισµού και του φιλελευθερισµού. Μετά το 1830, για δύο περίπου
δεκαετίες, εκπροσωπεί την ελληνική λογοτεχνία στην Ευρώπη. Συνεπής στις αρχές του
φιλελευθερισµού και του δηµοκρατικού πολιτεύµατος, µε όπλο τη σάτιρα, θέτει τη θεατρική
και ποιητική παραγωγή του στην υπηρεσία άσκησης κριτικής εναντίον της πολιτικής
εξουσίας. Υπήρξε αρχικά, το 1830, συνεργάτης στην υπηρεσία του Ιωάννη Καποδίστρια
(1776-1831), του µεγαλοφυούς πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας και πρώην υπουργού
Εξωτερικών της Ρωσίας (1816-1822). Ωστόσο, ο Αλέξανδρος Σούτσος δεν κατόρθωσε να
εκτιµήσει τις προσπάθειες που κατέβαλε ο Καποδίστριας για την αναµόρφωση της ελληνικής
πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Σύντοµα τάχθηκε στο πλευρό των αντιπάλων του Κυβερνήτη,
οι οποίοι υποστηρίζονταν από τα συµφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Καποδίστριας
δολοφονήθηκε το 1831 στην πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το Ναύπλιο. Έτσι
άνοιξε ο δρόµος για την άνοδο στον ελληνικό θρόνο του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας, του
πρίγκιπα της Βαυβαρίας Otto von Wittelsbach (1815-1867), γιου του βασιλιά της Βαυβαρίας
Ludwig I (1786-1868).
Το µυθιστόρηµα Ο Εξόριστος του 1831 του Αλεξάνδρου Σούτσου αναφέρεται στα
γεγονότα της διακυβέρνησης και της δολοφονίας του Καποδίστρια. Στην ιστορία της
ελληνικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα κατέχει εξέχουσα θέση ως ένα από τα πρώτα
µετεπαναστατικά ροµαντικά µυθιστορήµατα.
Κωνσταντίνος Α. Δηµάδης, 20 Ιουλίου 2012