1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 1. saioa NNiirree hheerrrriiaa!! Saio honek bi helburu ditu: Klaseko dinamikan ohitzen joatea eta Euskal Herriaz informazio pixka bat izatea. Azkenik, ikasleak bere herriaren deskribapen laburra egingo du. There are two objectives in this lesson: getting to know how the course works and acquiring some basic information about the Basque Country. Michael hegazkinean dago, Euskal Herrira doa. Aldizkari bat du eskuan. Irakurri nahi du. Zuk? Irakurri eta azpimarratu ulertu dituzun hitzak. Michael travels to the Basque Country by plane. The stewardess gives him a magazine which you will find interesting. Read it and underline the words you have understood. 1 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 1. saioa Zer dakizu Euskal Herriaz? What do you know about the Basque Country? Irakurmena Non dago Euskal Herria? Euskal Herriak 3.000.000 biztanle du. Euskal Herrian hiru hizkuntza daude: euskara, gaztelera eta frantsesa. Euskara eta gaztelera Hego Euskal Herrian eta euskara eta frantsesa Ipar Euskal Herrian. Euskal Herrian mendi asko daude. Euskal Herrian %30 euskalduna da, %20 ia euskalduna eta %50 erdalduna da. Zazpi probintzia daude: Nafarroa, Bizkaia, Araba eta Gipuzkoa hegoaldean, eta Lapurdi, Zuberoa eta Behe Nafarroa iparraldean. Euskal Herria Europan dago. EEEUUURRROOOPPPAAA EEEUUUSSSKKAAALLL HHHEEERRRRRRIIIAAAK Gipuzkoako hiriburua Donostia da. Bizkaiko hiriburua Bilbo da. Arabako hiriburua Gasteiz da. Nafarroako hiriburua Iruñea da, Lapurdiko hiriburua Baiona da, Zuberoakoa Maule. eta Behe Nafarroako hiriburua Donibane Garazi da. 2 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 1. saioa Ariketa TESTUAK IRAKURRI, MAPA IKUSI ETA JARRI PROBINTZIEN IZENA. Once you have read the texts, look at the cities in the map on the left and then write the names of the Basque provinces on the map on the right. Non daude probintziak? 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- hiztegia ZER ADIERAZI NAHI DUTE AZPIKO HITZEK? What do the words in bold mean? Asmatu hitzak! Zer da BIZTANLE? • Person • Inhabitant • Pupil Zer da HIRIBURUA? • Town • City • Capital Zer da DAGO? • Is (somewhere) • Has • Is (something) 3 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 1. saioa Zer da HIZKUNTZA? • Word Estrategiak Zer estrategia erabili duzu “Asmatu hitzak!” ariketako hitzak jakiteko? Egin zerrenda What methods have you used to identify the words in “asmatu hitzak!”? Make a list of them. • Law • Language Zer da ZAZPI? • Six • Seven • One Zer da ETA? • What? • And • But NON Testuan NON kasuak azpimarratu ditugu. Begiratu azpiko teoriari. We have emphasised the letter –n in the text above to introduce the NON declension, which tells us where things are. Look at the following examples: • Jon Bilbon dago. Jon is in Bilbao • Mikel Donostian dago. Mikel is in Donostia. • Euskal Herria Europan dago. The Basque Country is in Europa. • Maite Londonen dago. Maite is in Londres. • Maria Parisen dago. Maria is in Paris. Bokalez -N Kontsonantez -EN ArgentinaN AlemaniaN Euskal HerriaN GasteizEN BrasilEN IranEN Bokalez -AN Kontsonantez -EAN UdaletxeAN LorategiAN GeltokiAN HotelEAN AutobusEAN Ariketa Erantzun galderak NON kasua erabiliz Answer these questions using the NON declension 4 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 1. saioa Euskal Herriko Hiriburuak - Non dago Bilbo? - Non dago Donostia? - Non dago Maule? - Non dago Gasteiz? - Non dago Baiona? - Non dago Donibane Garazi? - Non dago Iruñea? Erantzun galdera NON kasua erabiliz. Ondoren, asmatu hiru galdera. Answer these questions using the NON declension. Then make up three questions to ask your classmate. Eta munduan? Non dago Brasilia? Non dago Montreal? Non dago Dakar? Non dago Pekin? Non dago Buenos Aires? Non dago Santiago? Non dago London? Non dago Mosku? Non dago Estokolmo? Non dago Ankara? Non dago Sidney? Non dago Montevideo? Argentina Australia Brasil Txile Errusia Kanada Ingalaterra Senegal Suedia Turkia Txina Uruguai 5 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 1. saioa Non dago...? POWER POINT AURKEZPEN BAT IKUSIKO DUZU. SAIATU MICHAEL ETA ANA, GURE LAGUNAK, NON DAUDEN ASMATZEN. You are going to see a PowerPoint presentation. Your task is to guess which Basque city Michael and Ana are in. Non dago Michael? • Bilbon • Donostian Non dago Ana? • Bilbon • Donostian San Mames Kursaala zubia ibaia tranbia irla Haizeen orrazia Guggenheim museoa hondartza Non dago leku hau? Where is this place? Bilbon Donostian 1. 2. 3. 4. 5. 6. 6 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 2. saioa Hiriko lekuak Hiztegia Ikusi azpiko irudiak eta ikasi. Gehienak leku izenak dira. Look at these pictures and learn their names. Mendia, zubia, itsasoa, hondartza, zabortegia, plaza, lantegia... Leku ezagunak Lotu euskal hitza eta munduko lekua. Link each word in Basque with a place in the world. HHHeeerrrrrriiiaaa HHHiiirrriiiaaa HHHiiirrriiibbbuuurrruuuaaa ZZZuuubbbiiiaaa Cambridge Atlantikoa Times Square Mercedes Paris Golden Gate Scientology Nilo Malibu Baobab Piazza San Pietro Shangai Bethlehem Payatas Aconcagua EEEllliiizzzaaa IIIbbbaaaiiiaaa IIItttsssaaasssoooaaa HHHooonnndddaaarrrtttzzzaaa AAAuuutttoooaaa KKKaaallleeeaaa MMMeeennndddiiiaaa ZZZuuuhhhaaaiiitttzzzaaa PPPaaarrrkkkeeeaaa ZZZaaabbbooorrrttteeegggiiiaaa PPPlllaaazzzaaa LLLaaannnttteeegggiiiaaa UUUnnniiibbbeeerrrtttsssiiitttaaattteee 7 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 2. saioa Testua osatu Osatu elkarrizketak. Jarri izena esaldietan. Look at the illustrations and complete the conversations with the appropriate words: ELIZA, HOTELA, KAFETEGIA ... Hirian galduta eliza hotela kafetegia kiroldegia erietxea taberna udaletxea eskola zinema lantegia lorategia geltokia Zenbat lore! Belarra berde-berdea dago eta lore asko daude. Bai, oso polita da ________ hau Non dago autobusa? Berandu da! _______ beteta dago, jende asko dago. Zer da hori? Hori? San Juan ________ da. Gaur meza dago. Aizu, non dago _______? Hor, Euskal Herria kalean. Gaur “Matrix” filma dago. Mesedez, haur hau gaixo dago. Non dago _________? Non dago anbulantzia? Hor haur asko daude. _________ da. Aitor Sheraton _______ean dago. Leku hau oso famatua da. Izar asko ditu. Bilbon dago. Eta hori zer da? Hori... bandera. Ez, bandera ez. Leku hori. A! Leku hori ___________ da. Eta hori zer da? Hori, leku handi hori? Hori ________ da. Hor daude frontoia, igerilekua, gimnasioa. Eta eraikuntza hori zer da? Zein, handi hori? Bai, itsusi hori. Hori _________ da. Tximinia luzea du. _________ hau oso txarra da. Ez dago ardorik, ez dago zerbezarik... 8 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 2. saioa Ana Bilbon dago, oso pozik dago. Hotelera joan nahi du eta taxian dago. Elkarrizketa entzun baino lehen, ikusi bideo hau. Ondo etorriko zaizu. Ana is very happy to be in Bilbao. Right now she’s in a taxi. Before listening to the conversation she has with the taxi-driver, watch this video. You’ll find it useful to learn some of the words. Bideoa Ikusi bideoa eta aurkitu nola esaten diren hauek euskaraz. Watch the video and work out how we say these things in Basque. Herri txiki batean ATZERA ESKUINERA EZKERRERA AURRERA ?? Aukeratu erantzuna. Choose the right answer. Nola da “straight ahead”? a) Atzean b) Eskuinean c) Ezkerrean d) Aurrean Nola da “behind”? a) Atzean b) Eskuinean c) Ezkerrean d) Aurrean Nola da “to the right”? a) Atzean b) Eskuinean c) Ezkerrean d) Aurrean Nola da “to the left”? a) Atzean b) Eskuinean c) Ezkerrean d) Aurrean Non dago Telefonoa? a) Tabernan b) Udaletxean Non dago plaza? a) Ezkerrean b) Eskuinean Non dago frontoia? a) Ezkerrean b) Eskuinean 9 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 2. saioa Entzun elkarrizketa eta esan esaldiak egia diren ala ez. Listen to the conversation and say whether these sentences are true or false. Taxian Egia Gezurra • Eguraldi ona dago. • Lainoa dago. • Euskalduna hotela Bilbon dago. • Hotela Guggenheim ondoan dago. • Hotela ez da ona. • Bilbo hurbil dago. • Hotel ondoan ez dago ezer. • San Mames hurbil dago. • Hotela eskuinean dago. • Hotela oso polita da. Irakurmena Aurreko elkarrizketan taxistak deskribapen laburra egin du. Orain gehiago ikasiko dugu eta Euskal Herria ezagutuko dugu. Irakurri deskribapena eta asmatu non dagoen herria. The taxi-driver gave a short description during the conversation. Now we are going to describe some towns in the Basque Country. As well as Basque, we’ll learn a bit of geography. Read the descriptions and work out where these towns are. 10 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 2. saioa Non dago herria? 4 7 5 8 3 1 6 2 Donapaleu Ipar Euskal Herrian dago, ipar-ekialdean. Ez dago Zuberoan eta klima atlantikoa du. Portugalete Bizkaian dago, mendebaldean. Bilbotik hurbil dago, mendebaldera. Zubi famatua dago han. Urduña Ez dago iparraldean. Arabaren ondoan dago, baina Bizkaian dago. Oso mendebaldean dago eta klima atlantikoa du. Otsagi Nafarroan dago, iparraldean, baina Hego Euskal Herrian. Ekialdean dago, Santa Graziren ondoan eta mendialdeko klima du. Santa Grazi Iparraldean dago, Zuberoan. Ekialdean dago, mugatik gertu eta mendialdeko klima du. Arrasate Gipuzkoan dago, mendebaldean, klima atlantiarra du. Deba ibaia hurbil dago eta Araba eta Bizkaia ere bai. Arrasaten lantegi asko daude. 11 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 2. saioa Tutera Hego Euskal Herrian dago, oso hegoaldean. Valtierratik hurbil. Klima mediterranear-kontinentala dago. Eltziego Hegoaldean dago, Arabaren hego-mendebaldean. Ebro ibaia hurbil dago eta muga ere bai. Trantsizioko klima du eta ardo-bodegak daude. Erantzun galderei. Answer these questions. - Lizarra Nafarroan dago? - Non dago Agurain? - Zer klima dago Agurainen? - Beasain Nafarroan dago? - Elorrio Gipuzkoan dago? - Non dago Elorrio? - Baigorri Hego Euskal Herrian dago? - Zer klima dago Amaiurren? - Amaiur Araban dago? - Non dago Amaiur? Prestatu bakoitzak bost galdera. Ondoren, binaka jarrita, egin galderak elkarri. Write down five questions. Get together with a classmate to ask them. 12 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Entzun grabazioa eta idatzi adjektiboak. Listen to the recording and complete these adjectives. _EROA, DOTO_EA, EURI_ _UA, _ANDIA, HO_ _A, I_ _USIA LEHO_ _A, _OLITA, _ _IKIA, _ABALA, _ORAGARRIA Adjektiboak Ea beheko adibideekin asmatzen duzun adjektiboen esanahia. Read these examples and work out the meaning of the adjectives. Euritsua lehorra hotza Beroa zabala dotorea Txikia handia itsusia polita zoragarria 13 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Osatu esaldiak aukeran dituzun adjektiboekin. Complete these sentences using the adjectives to the right. - Senegal ________ da. - Donostiako zabortegia, basureroa, _______ da. - Siberia oso _______ da - London ________ da. - Argentinako Patagonia oso ______ da. - Norvegiako fiordoak _________ dira. - Paris oso ________ da. - Errusia oso _______ da. - Sahara _______ da. - San Marino oso ________ da. - Amazonas ibaia oso ______ da. BEROA, DOTOREA, EURITSUA, HANDIA, HOTZA, ITSUSIA LEHORRA, POLITA, TXIKIA, ZABALA, ZORAGARRIA Lotu adjektiboak You probably know the meaning of these adjectives. To check them, do this exercise. Link the two columns. Zer da…? Beroa Dotorea Euritsua Handia Hotza Itsusia Lehorra Polita Txikia Zabala Zoragarria Wide Pretty Hot Elegant Ugly Cold Big Rainy Marvellous Small Dry 14 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Irakurri testutxoak eta erantzun galderei Read these texts and answer the questions Munduko hiriak COPACABANA Copacabana Brasilen dago. 300.000 biztanle du. Hondartza zoragarria du, hondartzaren izena Princesita del Mar da. Copacabana Rio de Janeiroko auzoa da. Jatetxe, zinema, banku eta sinagoga asko daude. Copacabana ondoan mendia eta hondartza daude. BERNA Suitzako hiriburua da. 350.000 biztanle du. Suitza Mittellanden dago. Ibaia Aar da. Bernan 11 ospitale daude. Suitzako Alpeak hurbil daude. Oso hiri dotorea da. Bernan museo eta kulturgune asko daude. Bernan dago Universal Postal Union. DAKAR Dakar Senegalgo hiriburua da. 2.079.000 biztanle du. Dakar Senegalen dago. Oso portu garrantzitsua du. Dakarren mezkita asko dago. Oso hiri polita eta handia da. Hondartza asko daude. 15 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Galderei erantzun. Answer these questions. - Non dago Copacabana? - Zenbat biztanle ditu? - Nolakoa da hondartza? - Zer dago Copacabana ondoan? - Dakar da Suitzako hiriburua? - Nolako hiria da Berna? - Alpeak urrun daude? - Non dago Universal Postal Union? - Dakar Senegalgo hiriburua da? - Zenbat biztanle du? - Dakarren hondartza dago? Testuak osatu We have removed some words from these texts. Put them back in their place. Osatu testuak azpiko hitzekin. Euskal Herriko hiriak biztanle da da dago lehorra IRUÑEA Iruñea Nafarroako hiriburua _____. 200.000 ______ du. Iruñeko ibaia Arga ____. Oso ospetsuak dira Taconerako lorategia, Iruñeko harresia eta Gaztelu enparantza. Uztailaren 7an San Ferminak dira. Iruñeko entzierroa oso famatua da. Iruñean oso Unibertsitate handia _____, eta Klinika Unibertsitarioa ere bai. Nafarroako ardo gorria oso ona da. Iruñea zoragarria da. Hiri ______ da. 16 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa da du hotza ona GASTEIZ Gasteiz Arabako hiriburua da. 230.000 biztanle ____. Oso ospetsuak dira Artium museoa, Eusko Jaurlaritza, Ama Zuriaren enparantza. Europako lantegi asko daude: Mercedes, Daewoo, Michelin... Oso saskibaloi talde ____ dago: TAU-BASCONIA. Hiria dotorea eta berria ____. Gasteiz ______ eta zabala da. asko dira hiri BAIONA Baiona Lapurdiko hiriburua da. 44.300 biztanle du. Oso famatuak _____ Baionako katedrala eta euskal museoa. Baionan denda _____ dago. Oso _____ polita da. Jarri deklinabidea. Decline these words. - Udaletxe____ Euskadi plazan dago. - Jendea hondartza____ dago. - Hiri__ez da polit___. - Kale hori ez dago Gasteiz_____. - London euritsu____ da. - Lantegi ____ hori oso itsusia da. - Paris ____ ez dago hondartzarik. - Txori ____ arbola____ dago. - Ospitale____ oso handia da. - Euskal Herria Europa___ dago. - Lorategi____ oso ederra da. - Bilbo Bizkaia____ dago. - Donostia ez dago Araba____. - Non dago Maule___? - Zer dago Maule___? - Hiri___ oso polit___ da. - Hiri___ lorategi polit___ dago. 17 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Jarri aditza esaldian. Complete these sentences with a verb. - Berlin Alemanian _______. - Donostia oso hiri polita _____. - Donostian hiru hondartza ________. - Plaza hori oso polita ________. - Horiek zuhaitzak _______. - Non ______ Madagaskar? - Hori ez _____ udaletxea. Egin galdera. Complete these questions with these question words: NOR, ZER, NON. - ________ dago irla hori? - ________ dago herriko plazan? - ________ da emakume hori? - ________ dago Montevideon? - ________ dago Parisen? Orain zure txanda da. Deskribatu zure herria. It’s your turn. Describe your town or city. Zalantzarik baduzu, apuntatu hemen eta galdetu irakasleari. If you have any doubts, write them down here and ask your teacher. 18 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Ikasgai honetan hau ikasi duzu. In this lesson you have learnt about: • Euskal Herriko probintziak eta hiriburuak. The province and capitals of the Basque Country. • Deskribapen laburrak egiten. How to give short descriptions of places. • Leku izenak: hondartza, zubia… Some place names: hondartza, zubia… • Galderei erantzuten: Non dago? Zer dago? How to answer the questions: Non dago? Zer dago? • NOR eta NON deklinabidea singularrean. The declension in singular of NOR and NON • Adjektibo batzuk eta posposizioak. Some adjectives and suffixes: aurrean, atzean… • The verb forms DA, DIRA, DU, DAGO and DAUDE. - Euskal Herrian hiru hizkuntza daude: euskara, gaztelera eta frantsesa. Euskara eta gaztelera Hego Euskal Herrian eta euskara eta frantsesa Ipar Euskal Herrian. - Euskal Herrian %30 euskalduna da, %20 ia euskalduna eta %50 erdalduna da. - Donostiako zinemaldia oso ospetsua da. - Guggenheim museoa Bilbon dago. - Nafarroako ardo gorria oso ona da. - Iruñeko San Ferminak eta zezenak interesgarriak dira. - Iparraldeko baserriak zoragarriak dira. - Euskal Herriko bandera IKURRINA da. Zuria, gorria eta berdea. - Tiago Spliter Gasteizko Tau-Basconiako saskibaloi jokalaria da. - Donostian hiru hondartza daude: Kontxakoa, Zurriolakoa eta Hondarretakoa. - Bilbon metroa eta tranbia daude. - Euskal Herria Europan dago. 19 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Jarri hitzak esaldietan Esaldiak ordenan daude. These sentences are arranged in order. Baloi mahai _________________ dago. Baloia mahai _________________ dago. Baloia mahai _________________ dago. Mutila _________________ dago. Mutila _________________ aurrean dago. atzean aurrean azpian barruan erdian eskuinera ezkerrera gainean hurbil urrun Pilota _________________ dago. Pilota _________________ dago. Fitxa gorria _________________ dago. _________________ debekatuta dago. _________________ ere debekatuta dago. 20 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Lapurrak ihesi Entzun grabazioa eta asmatu nora joan diren lapurrak. Listen to this recording and work out where the robbers have gone to. San Antonio Poliklinika Ospitalea Non daude herriak? Irakurri pistak eta asmatu zeintzuk diren herri hauek. Read the clues and work out the names of the towns in the picture. Agaribai Itzularan Berete Elgoien 21 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa o Agaribai ekialdean dago. o Elgoien Itzularan ondoan dago. o Itzularan ez dago Agaribai ondoan. o Berete Itzularan eta Agaribairen ondoan dago. o Agaribai ez dago iparraldean. o Berete bidearen ezkerrean dago. o Itzularan ez dago ekialdean. o Berete ez dago ekialdean. o Elgoein ekialdean dago, baina errepidearen ezkerrean. o Agaribai ez dago bidearen eskuinean. o Elgoien ez dago hegoaldean. Oso iparraldean dago. o Itzularen iparraldean dago, errepidearen ezkerrean. 22 AAAiiikkkaaasssllleeeaaa 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Non dago? Hiztegi ariketa Osatu hitzak. Azpiko marrazkian daude. Complete these words. You can see them in the pictures below. e_ie_ _ea ta_er_a u_ _letx_a es_ _la e_ _za ho_ _la ka_ete_ _a _irol_ _gia zi_ _ma _ante_ia lo_ _teg_a gel_ _kia Mintzamena Esan ikaskideari nondik joan autobus-geltokira. Ibilbide hau erabili. Tell one of your classmates how to go to the bus station. Tell him/her the way to go using the words you have learnt in this lesson (aurrera, ezkerrera... ) 23 AAAiiikkkaaasssllleeeaaa 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Orain elizan zaude. Galdetu ikaskideari: Non dago lantegia? You are in the church. Ask your classmate: Non dago lantegia? Binaka Tagzania Euskal Herriko webgune bat da. Google bilatzailea erabiltzen du mundua etiketatzeko. Zuen lana da ikaskideei GUGGEMHEIM museoa non dagoen adieraztea. Tagzania is a Basque Country website which people use to put labels on the world. Your task is to tell your classmates where the GUGGEMHEIM museum is. http://www.tagzania.com/search/bilbao 24 BBBiiikkkaaasssllleeeaaa 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Non dago? Hiztegi ariketa Osatu hitzak. Azpiko marrazkian daude. Complete these words. You can see them in the pictures below. e_ie_ _ea ta_er_a u_ _letx_a es_ _la e_ _za ho_ _la ka_ete_ _a _irol_ _gia zi_ _ma _ante_ia lo_ _teg_a gel_ _kia Mintzamena Esan ikaskideari nondik joan lantegira. Ibilbide hau erabili. Tell your classmate how to go to the factory. Tell him/her the way to go using the words you have learnt in this lesson (aurrera, ezkerrera... ) 25 BBBiiikkkaaasssllleeeaaa 1. unitatea: Non dago Euskal Herria? 3. saioa Orain zineman zaude. Galdetu ikaskideari: Non dago autobus-geltokia? You are in the cinema. Ask your classmate: Non dago autobus-geltokia? Binaka Tagzania Euskal Herriko webgune bat da. Google mapak bilatzailea erabiltzen du mundua etiketatzeko. Zuen lana da ikaskideei LOIUKO aireportua non dagoen adieraztea. Tagzania is a Basque Country website which people use to put labels on the world. Your task is to tell your classmates where the LOIU airport is. http://www.tagzania.com/search/loiu 26