SLOVESO UKAN (MAŤ)
Singulár Plurál
Nik DUT ja mám Nik DITUT ja mám
Hik DUK/N ty máš Hik DITUK/N ty máš
Hark DU on má Hark DITU on má
Guk DUGU my máme Guk DITUGU my máme
Zuk DUZU máš, má Zuk DITUZU máš, má
Zuek DUZUE vy máte Zuek DITUZUE vy máte
Haiek DUTE oni majú Haiek DITUZTE oni majú
PRÍKLADY:
Anak memoria txarra du. Anna má zlú pamäť.
Nik liburua dut. Mám jednu knihu.
Nik bi liburuak ditut. Mám dve knihy.
Zuk alaba bat duzu. Máš jednu dcéru.
Zuk bi alaba dituzu. Máš dve dcéry.
Hark kotxea du. Ona má jedno auto.
Hark kotxeak ditu. Ona má dve autá.
CVIČENIE: Doplň správny tvar slovesa UKAN


• Nik liburua _______.
• Zuk diskoak _________.
• Guk etxe polita __________.
• Lagunek liburua __________.
• Nik sudur handia ____________.
• Arantxak begi politak __________.
• Guk tripa handia __________.
• Zuek anaia ____________.
• Zuek anaiak ____________.
• Koldok oso umore ona _________.

• Nik oso jenio txarra ________.
• Zuk belarritakoa __________.
• Zuk belarritakoak ________.
• Hark liburua _________.
• Hark liburuak ________.
• Haiek liburua __________.
• Haiek liburuak_____________.
• Aitorrek bista ona _______.
• Zuk bista txarra _________.
• Guk kotxe ona __________.
NORK
Predmet u prechodných slovies má vždy koncovku -K. V baskičtine sú dva druhy predmetov,
NOR pre neprechodné slovesá, NORK pre prechodné slovesá.
NOR NORK
Ni ikaslea naiz.
Zu Argentinakoa zara.
Koldo langilea da.
Gu jatorrak gara.
Zuek gazteak zarete.
Haiek Donostiakoak dira.
Nik liburua dut.
Zuk etxea duzu. Zuk etxeak dituzu.
Koldok autoa du.
Guk alaba dugu. Guk alabak ditugu.
Zuek etxea duzue.
Haiek motorra dute.
SKLOŇOVANIE NOR
Singulár - A Plurál -AK Ø
Laguna priateľ Lagunak priatelia Koldo
Neska dievča Neskak dievčatá Luis
Emakumea žena Emakumeak ženy Ines
SKLOŇOVANIE NORK
Singulár -AK Plurál -EK (e)K
Lagunak priateľ Lagunek priatelia Koldok
Neskak dievča Neskek dievčatá Luisek
Emakumeak žena Emakumeek ženy Inesek
• Ak končí slovo na E, tak sa v Pluráli zdvojuje:
emakume + ek → emakumeek
• Ak končí slovo na A, tak zaniká:
neska + ek → neskek
UKAZUJÚCE ZÁMENÁ
HONEK tento, táto, toto HORREK ten, tá, to HARK tamten, tamtá
HAUEK títo, tieto HORIEK tí, tie HAIEK tamtí, tamtie
Neska HAU Arantxa da. Neska HONEK laguna du.
Neska HAUEK Arantxa eta Miren dira. Neska HAUEK lagunak dituzte.
CVIČENIE: NOR alebo NORK
Euskal Etxe_____ handia da.
Euskal Etxe____ frontoia du.
Lagun____ liburua du.
Emakume____ jatorrak dira.
Mutil____ umore ona dute.
Ikasle_____ oso jator_____ dira.
Gu____ oso jatorrak gara.
Gu____ umore ona dugu.
Koldo_____jatorra da.
Koldo_____bi seme ditu.
Lagun_____kotxe gorri_____ditu.
Marian_____Irungoa da.
Marian_____berrogei urte ditu.
Etxe_____ politak dira.
Etxe______ itxura ona dute.
Etxe urdin____oso handi___da.
Kladná morféma BA
Morféma BA- sa dáva pred sloveso, a je kladného charakteru. Mohol by byť preložený ako už.
Baduzu dirurik? Máš peniaze?
Bai,badut. Áno, (už) mám.
Baduzu dirurik etxean? Máš peniaze doma?
Bai, badut dirua etxean. Áno, peniaze mám doma.
Neskak laguna du. Dievča má priateľku.
Neskak lagunak ditu. Dievča má priateľky.
Neskek laguna dute. Dievčatá majú priateľku.
Neskek lagunak dituzte. Dievčatá majú priateľky.
IK
Ba al da urik? Je voda?
Ez, ez dago urik. Nie, nie je.
Bai, badago ura. Áno, je.
• Ak slovo končí na vocal, tak sa pridáva -r.
Baduzu surik? Máš oheň?
Ez, ez dut surik. Nie, nemám.
• Má neurčitý význam
Liburua ez dut etxean. Knihu (konkrétnu knihu) nemám doma.
Ez dut libururik etxean. Knihy nemám doma.
Žiadnu knihu nemám doma.
PRÍKLADY:

•Baduzu surik?
• Ez, ez daukat surik.
• Non duzu liburua?
• Baduzu libururik?
• Guk ez dugu lanik.
• Ez dago jenderik.
• Jendea ez dago pozik.
Máš oheň?
Nie, nemám.
Kde máš knihu?
Máš knihy?
Nemáme prácu.
Nie sú tu ľudia.
Ľudia nie sú spokojní.
CVIČENIE: Prelož tieto vety
Mám tri dcéry (alaba), ale nemám synov (seme).
Máte byt (pisu) vo Vitorii?
Máte nejaký papier(paper)?
Nemáme hodinu (klase).
Máš peniaze (diru)?
Ikusi irudiak eta galderei erantzun
(Pozri sa na obrázky a odpovedaj na otázky.)
• Badago metrorik Gasteizen?
• Bilbok badauka museorik?
• Donostian badago mezkitarik?
• Buenos Airesen badago katedralik?
• New Yorken badago etxe-orratzik?
• Euskal Herriko errepideak handiak dira?
• Euskal Herrian distantziak handiak dira? Eta Estatu Batuetan?
• Moskuk badauka plaza handirik?
• Donostian badago futbol-estadiorik?
• Gasteizen badago zubi handirik?
• Munichen badago hondartzarik?
• Donibane Lohitzunen badago kairik?
ROZKAZOVACÍ SPÔSOB
Aj napriek tomu, že baskičtina má pomocné slovesá vďaka ktorým sa tvorí rozkazovací spôsob,
mnohokrát sa slovesné príčastie používa rovnako ak ide o priamy rozkaz v druhej osobe.
Zu Parisen zaude. Si v Paríži.
Egon Parisen. Buď v Paríži.
Zu etxera joan zara. Odišiel si domov.
Joan etxera. Choď domov.
Ez egon Parisen. Nebuď v Paríži.
Ez joan etxera. Nechoď domov.
CVIČENIE: Doplň text s použitím týchto slov.
DA DAGO DITU DU DU DUTE FRONTOIRIK ONDO
Anaren Euskal Etxea Mendozan _____. Euskal Etxea txikia eta berria ____, baina bazkide asko ditu,
120. Etxeak bi pisu ____. Lehenengoan, taberna, bulegoak eta gela handi bat daude. Gela honek 50 m2
ditu eta dantza taldeak han entseatzen _____. Bigarren pisuan hiru gela ditu. Han ikasten _____ euskara
ikasleek. Gelan bi konputagailu ditugu kurtso remotorako. Euskal Etxeak ez du ____, baina kintxo
ederra ____. Han oso _____ pasatzen dute.


CVIČENIE:
Vyskloňuj slová.
Gu Argentina_____ bizi gara.
Gu oso ikasle on______ gara. Lagun_____
etxe ona dute.
Ni Alemania_____ naiz. (nongoa)
Lagun____ nota onak ditu.
Gizon____ hondartzan dago.
Bilbo Bizkaia___ dago.
Guk ez dugu boligrafo______.
Doplň slovesá.
Erroma( Roma) Italian _______.
Gu Santurtzin bizi _______.
Guk ez _______autorik.
Zuek oso langileak __________.
Zuek ez _______motorik.
Baserritarrak umore ona _______.
Baserritarra oso jatorra ______.
Zu _____baina zuk ________.
Zmeň vety na záporné.

Marco oso jatorra da.
Zuek Argentinakoak zarete.
Guk dirua dugu etxean.
Lagunak Hernanin bizi dira.
Zuk etxe handia duzu.
Mikel hemen dago.
Gaur eguraldi ona dago.
Irakasleek gaur jai dute.
Arantxa bihurria da eta umore ona du.
Doplň správne vyčasovaný tvar slovesa UKAN.
Robertok oso gorputz polita _________.
Hark liburua _________.
Hark liburuak ________.
Haiek liburua __________.
Haiek liburuak_____________.
Aitorrek bista ona _________.
Zuk bista ona __________.
Guk auto ona __________.
Zuek oso patin politak__________.
Guk liburua etxean __________.