i
i
ii8     U ANNAEI SENECAE
dictaret, non diceret, ait: Die, vel nunqiiarN dicas. Nam Q, Halerii ciirfum firs temporibus cralorís celeberrimi, longe abeíTe ab bomime fano volo. Nunquam dubitavit, nunqitam inter-niifit: feme] incipiebat, femel deíinebal. Quae-dam lamen et nationibiis puto magis aut minus cmíve.iire. In Graecis hanc lieculiam tuleris: nos eliam cum fcribiinns,interpungere confue-vimus. Cicero qiioqtie notier, a quo Romana elocjiienlia exliitit, gradarius fuit, Komanus ferino magis fe circumfpicit,et aeíiimat,et prae-bet aeftimandum.Fabianus vir egregius et vita et fcienlia,et quod poft ifta eft, eloquentia qno-que, difputnbal expedite magis, quam conci-tate: ut polTes dicere, facilitalem eíTe illam , non celeritalem. Hanc ego in viro fapiente reci-pio. non exigo, utoratio eins fine impedimento exeat: proferalur tarnen malo, quant profluat. Eo autem magis te deterreo ab ilio inorbo , quod non poletí tibi ifta res contingere aliter, quam fi te pudere defierit, perlrices frontem oportet, et ipfe te non audías. Multa enim in-obfervatus illecurfus feret, quae reprehendere velis, Non poteft, inquam, tibi contingere res ifta, falva vereeundia, Praeterea exercitatione opus eft qiuuidiana, et a rebus íliidium trans-ferenrliun eft ad verba. Haec autem etiam li aderunt, et potenint fine nllo tno labore de-currere, tarnen temperancia funt, nam qitemad-módiim fapienti viro incedus modeftior conve-nif;ita oratio preíTa,non audax. Summa ergo fummarum liaeeerit: tardiloquum teefle iubeo>
EPIŠTOLA E. uy
. Epištola XLI.
O pulchraniy altamque epifiolam ! Deumin no-bis habit are, & bonům vir tun fine eo nullum ejfe. Calamus ipfum , & animum, qui ab illo dejcendit. In eo propria no/tra bonafunt: alia omnia aliena. Honům autem , recta Ratio,
F! ACiS rem optímam,et libi falutarem, li, ut feribis , perfeveras ire ad bonám mentem : quam ftidtum eft optare, cum poíTis a te im-petrare.Non funt ad coelum elevandae manus, fiec exorandus aedituus, ut nos ad aures fimu-íacrí, quatí magis exaudiri poíTimus, admittat: prope eft a te Deus, tecum eft, intus eft. Ita dico, Lučili f facer intra nos fpirítus fedet, ma-lorum bonorumque noftrorum obfervator et cu-fios: hic prout a nobis traclatus eft, ita nos ipfe tractat. Bonus vir íineDeo nemo eft. An poteft aliquis Tupra fortunám, nifi ab illo adiutiís, ex-furgere? ille dat confilia magnifica , et crecta. In unoquoque virornm bonorum (quis Deus, incertum eli) habitat Deus. St tibi oceurrit ve-tuítis arboribus et folitam altítudinem egreífís frequens luctts, et confpectum coeli deníitate ramornm aliorum alios protegentium fubmo-vens: ilia proceritas filvae et feeretum loci, et admiratio umbrae, in aperto tam denfae at-que continuae, fidem tibi numinis facit. Et fi quis fpecus faxis penitus exefis montem fu-fpenderit, non manu factus, fed naturalibus canfis in tantam laxitatem excavatus: animum Hwm quadam religionis fufpicione pereutiet*
H 4.
120    L. ANNAEI SENECAE
Magnorum fiuminnm capita veneramur; fubi* ta et ex abdito vafti amnis eruptio aras ha-bet, colunlnr aquanim calentium forties; et Jlagna quaedam, vel opacitas vel immcnfa al-titudo facrnvit. Si hominem videris iiiierritum pericnlis, intactum cupidilalibus, inter adverfa felicem, in mediis tempeftatibus placidum, ex fuperiore loco homines videntem, ex aequo deos; non fubibit te veneratio eius ? non dU ces: ifia res maior eft altiorque, quam tit crcdi nmilis huic, in quo eft, corottfculo pofTilVis iftuc divina defcendit. animiim excellentem, . rnoderatum, omnia tanquam minora tranfeun-tem, quidqnid timemus optamusque ridentem, coeleftis potentia agitat. nun polefl res tarw ta line adminiculo miminis ftare. Itaque maio-re An" parte illic eft, unde defcendit. Quenv admodum  radii fobs conlingunt quidem terra m, fed ibi funt unde mittuntur: fie animus magnus et facer, et in hoc demifiiis ut pro-pius divina noflemus, converfatur qnidem no-biscum, fed haeret origini fiiae, Illinc pendet; illuc fpectat ac nilitnr: nofiris tanquam melior interelt. Quis eft ergo hie? animus qui mtUo bono nifi fuo nititur. Quid eft ftullius, quam in homine aliena laudare? quid eo dementius,, qui ea miratur, quae in alium protinus trans* ferri polfinl ? Nonfaciunt meliorem equum au-reifraeni. Abler leo aurata inbademiltitur,dum contractatur, et adpatientiam recipiendi orna-menta cogitatur faligatus; aliter incultus, inteT , gri fpiritus* Hie fcilicet impetu acer, qualem ilium efie natura volnit, fpeciofus ex horrjdo, cuius hie decor eft, non fine timore adfpici,
EPIŠTOL A E. ía.i
, »t , ji j ■ ■ praefertur I] 1 i languido , 'et bracteato* Nemo gloriari nifi fuo debet. Vitem laudemus, fifruc-tu palmites onerat, fi ipfa ad terram, pondere eorum quae tulit, adminicula dedticit. Niim quis huic illam praeferet vitem, cui aureaeuvae, aurea folia dependent ? Propria virtus eft in vite , fertilitas: in homine quoqne id laudan-dum eft , rpiod ipfius eft. Familiam lbrmofam habet et domum pulcliram: multiim fěrir,mnl. tum foenerat. nihil horum in ipfo eft, fed circa ipfum. Landa in ipfo , quod nec eripi po , teft, nec dari : quod proprium eft hominis. Quaeris quid fit? animus, et ratio in animo perfecta. Rationale enim animal eft homo, confummatur itaque eius bonum, fi id adim-plevit cui nafcitur. Quid eft autem quod ab illo ratio haec exigit? rem facillimam , fecundum naturam fuam vivere: fed hanc difticilem facit communis infania. In vitia alter alterum trudi-mus, qnomodo autem ad faluiem revocari pof-funt, quos nemo retinet^ pöpulus impellit?
Epi s tola   XL II»
Non cito credendnm de vir o bono 'rem vwgnam effe. Qtiosdampraeferre, autfimulare; malos futuros,Jifit occajio. Rxemplo cuiusdam dočet. Tum non Laborandum in externis, quae incommoda, aut falfa commoda, hahent,
Iam tibi ifte perfuafit, fe virurh bonum efle* Atqui vir bonus tam cito nec fieri poteft, nec inteiligi. Scis quern nunc virum bonum dicam? -liuius fecundae notae, nam ill* alter fortafte*