Deklinacje po polsku – Karolina Surma
Uwaga: Od podanych wzorów jest – niestety - dużo wyjątków.
Nazwy przypadków i pytania:
M – mianownik (kto, co)
D – dopełniacz (kogo, czego)
C – celownik (komu, czemu)
B – biernik (kogo, co)
N – narzędnik (z kim, z czym)
Ms – miejscownik (o kim, o czym)
W – wołacz (o!)
Deklinacja przymiotnika
M. dobry, dobra, dobre
D. dobrego, dobrej
C. dobremu, dobrej
B. dobrego (człowieka), dobry (dom), dobrą,
dobre
N. dobrym, dobrą
Ms. o dobrym, o dobrej
W. dobry! dobra! dobre!
M. dobrzy (ludzie), dobre (domy, kobiety, auta)
D. dobrych
C. dobrym
B. dobrych (ludzi), dobre (domy, kobiety, auta)
N. dobrymi
Ms. o dobrych
W. dobrzy! dobre!
1) B. l. poj. końcówka –ego dla męskożywotnych (dobrego konia, psa, człowieka, syna)
2) B. l. mn. końcówka –ych dla męskoosobowych (dobrego syna, ojca X dobre psy, konie)
Deklinacje po polsku – Karolina Surma
Rodzaj nijaki
M. okno, pole, kurczę
D. okna, pola, kurczęcia
C. oknu, polu, kurczęciu
B. = M
N. oknem, polem, kurczęciem
Ms. o oknie, polu, kurczęciu
W. okno! pole! kurczę!
M. okna, pola, kurczęta
D. okien, pól, kurcząt
C. oknom, polom, kurczętom
B. = M.
N. oknami, polami, kurczętami
Ms. o oknach, polach, kurczętach
W. = B. = M.
1) Końcówkę –o mają rzeczowniki z twardym tematem.
2) Końcówkę –e mają rzeczowniki z miękkim tematem (kończą się na: ć, dź, ś, ź, ż, rz, l, ń, sz,
cz, dz, c, j).
3) Końcówkę –ę mają przede wszystkim nazwy młodych zwierząt.
4) Uwaga na alternacje w D. l.mn
Rodzaj żeński
M. kobieta, noc, kasza,
D. kobiety, nocy, kaszy,
C. kobiecie, nocy, kaszy,
B. kobietę, noc, kaszę,
N. kobietą, nocą, kaszą,
Ms. kobiecie, nocy, kaszy,
W. kobieto! nocy! kaszo!
M. kobiety, noce, kasze,
D. kobiet, nocy, kasz
C. kobietom, nocom, kaszom
B. kobiety, noce, kasze
N. kobietami, nocami, kaszami
Ms. kobietach, nocach, kaszach
W = M
1) Większość żeńskich odmienia się wg wzoru kobieta lub kasza, także niektóre słowa z
gramatycznym rodzajem męskim (ten: sędzia, poeta, artysta, mężczyzna)
2) Różnice między typem miękkim (kasza) i twardym (kobieta) występują tylko w Ms l. poj.,
M. l. mn, Słowa z tematem na –ś, -ć, -ń, ź, dź (Kasia, Ania, Kazia etc.) mają końcówkę –i w
D. l.poj i Ms l.poj (o Kasi, Ani, Zuzi).
3) Do typu noc należą rzeczowniki zakończone na spółgłoskę, ale uwaga na fonetyczne zmiany
w ortografii (po ć, ź, ś, ń, dź, l, j końcówki –i). Wyjątek: po –w w wyrazach krew, Narew
etc – także końcówka -i (krwi, Narwi)
Deklinacje po polsku – Karolina Surma
Rodzaj męski
M. doktor, tłumacz, kot, stół
D. doktora, tłumacza, kota, stołu
C. doktorowi, tłumaczowi, kotu, stołowi
B. doktora, tłumacza, kota, stół
N. doktorem, tłumaczem, kotem, stołem
Ms. o doktorze, tłumaczu, kocie, stole
W. doktorze! tłumaczu! kocie! stole!
M. doktorzy, tłumacze, koty, stoły
D. doktorów, tłumaczy, kotów, stołów
C. doktorom, tłumaczom, kotom, stołom
B. doktorów, tłumaczy, koty, stoły
N. doktorami, tłumaczami, kotami, stołami
Ms. o doktorach, tłumaczach, kotach, stołach
W. doktorzy! tłumacze! koty! stoły!
1) Odmiany są różne dla rzeczowników męskoosobowych (doktor, tłumacz), męskożywotnych
(pies, kot) i nieżywotnych. Uwaga – jest dużo wyjątków.
2) C. l. poj. – końcówka –owi z wyjątkiem kilku słów (panu, ojcu, diabłu, lwu, Bogu, psu,
kotu, domu, bratu, księdzu, chłopcu)
3) B l. poj = D dla męskożywotnych i męskoosobowych oraz = M dla nieżywotnych
4) Ms. l. poj. ma końcówkę –e dla twardotematowych i końcówkę u dla miękkotematowych (ś,
ź, ć, dź, ń, sz, cz, rz, ż, c, dz, l, j) i dodatkowo k, g, ch, h (o języku, o rogu)
5) M. l. mn. ma najwięcej końcówek ze wszystkich przypadków.
 –i (-y) dla męskoosobowych (ci: doktorzy, profesorzy, kaci, Czesi, Francuzi)
 -y (i) dla męskożywotnych (te: psy, koty, ptaki, lwy)
 -e dla rzeczowników miękkotematowych (tłumacze, konie, goście) i po tematach
zakończonych na –anin, -an (brnianie, wrocławianie, Hiszpanie)
 -owie dla niektórych męskoosobowych, kiedy chcemy zaznaczyć respekt
(profesorowie, filologowie, mężowie)