ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Σύνδεσµοι:
H ρηµατική ενέργεια της δευτερεύουσας πρότασης είναι προτερόχρονη µε τη ρηµατική
ενέργεια που περιγράφεται στην κύρια πρόταση
• όταν, άµα, αφού, αφότου, (σαν), µόλις
Όταν/αφού/µόλις του φώναξα, ήρθε αµέσως. + οριστική αορ. όταν αναφέρεται στο παρελθόν
Όταν/αφού/µόλις (θα) τελειώσουνε, θα σηκωθούν και θα φύγουν. + υποτακτική αορ. όταν
αναφέρεται στο µέλλον
H ρηµατική ενέργεια της δευτερεύουσας πρότασης είναι υστερόχρονη µε τη ρηµατική
ενέργεια που περιγράφεται στην κύρια πρόταση
• πριν (να), προτού (να) + υποτακτική µόνο! Πριν περάσει ο χρόνος, πέθανε κι αυτή.
• εµπρόθετες εκφράσεις: ώσπου, µέχρι που, έως ότου/ωσότου + οριστική αορίστου:
Τον βασάνισαν µέχρι που τα οµολόγησε όλα.
ώσπου να, µέχρι να, ως να, έως ότου/ωσότου να + υποτακτική:
Θα δουλεύω µέχρι να µην αντέχω πια.
H ρηµατική ενέργεια της δευτερεύουσας πρότασης είναι σύγχρονη µε τη ρηµατική ενέργεια
που περιγράφεται στην κύρια πρόταση
• ενώ, καθώς, ενόσω + οριστική: Ενώ µελετά, ακούει µουσική.
• όταν + οριστική: Όταν βράζει, το σουρώνει. Όταν µου µιλούσε, κατάλαβα πως είχε
δίκιο.
Επανάληψη
• όταν, όποτε, οπόταν, µόλις
- επανάληψη στο παρόν (υποτακτική αορίστου/ενεστώτα – ενεστώτας): Όποτε
της µιλάει/µιλήσει ο Γιάννης, κοκκινίζει.
- επανάληψη στο παρελθόν (παρατατικός – παρατατικός): Όταν µου µιλούσε,
καταλάβαινα πως είχε δίκιο.
Εµπρόθετες εκφράσεις
• τώρα που, (από) τότε που, (από) τη στιγµή που, µετά που, την ώρα που, µε το που,
πάνω που + οριστική
(1) Όταν τον βλέπω, θυµάµαι τον πατέρα µου.
(2) Μόλις τον έβλεπε να κουράζεται, του έλεγε να σταµατήσει τη δουλειά.
(3) Αφού δεν ξέρει αγγλικά, πώς θα σπουδάσει στην Αγγλία;
(4) Καθώς κατέβαινα τη Σόλωνος, είδα τη ∆ήµητρα µε τον Παναγιώτη.
(5) ∆ώσε του αυτό το γράµµα όταν τον δεις.
(6) Μόλις τον φωνάξω, έρχεται.
(7) Κάθισε και, αφού πιεις έναν καφέ, µας λες την ιστορία σου.
(8) Πάνω που ήµουν έτοιµος να φύγω, εµφανίστηκε η Σούλα.
(9) Πριν (να) πάτε στη διάλεξη, περάστε από το σπίτι µου.
(10) Πρέπει να συζητήσεις το θέµα µε τη Μαρία πριν (να) της µιλήσεις.
(11) Ανησυχούσε πολύ µέχρι να τον δει.
(12) ∆υσκολεύοµαι ν΄ αρθρώσω τις λέξεις πριν πιω καφέ και καπνίσω.
(13) Τα λόγια σου πριν να τα πεις µέτρα τα ένα ένα.
(14) Η κοπέλα πρέπει να κάνει έκτρωση, και µάλιστα τώρα αµέσως, πριν είναι πολύ αργά.
(15) Πρέπει να ξεκαθαρίζεις πρώτα τα νοήµατά σου πριν καταφεύγεις σε ωραίες λέξεις και
σπάνεις.
ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
(16) Σαν έφτασε στο Λυκαβηττό κοίταξε γύρω του.
(17) Έγραφα σαν βρισκόµουν µόνος, από µια ανάγκη επικοινωνίας.
(18) Κοιτούσα το πάτωµα µέχρι που άκουσα το αµάξι να φεύγει.
(19) Τελείωσε η δουλειά ώσπου να πεις κίµινο.
(20) Άµα τον είδε, γύρισε αλλού το πρόσωπο.
(21) Ο πατέρας της πέθανε ύστερ΄ από λίγους µήνες, µόλις την είχαν βαφτίσει.
(22) Έτσι, όταν εγώ (θα) πεθάνω, θα έχεις στη θέση µου έναν άλλο άνθρωπο.
(23) Εκεί ίσως θα έβλεπα τη Θοδωρούλα, όταν θα κατέβαινε από το τραµ.
(24) Μόλις θα έβγαινε έξω, θα τον έπιαναν.
(25) Όταν τα µάθετε τα µυστικά της εξοχής, θα αλλάξετε γνώµη.
(26) Όταν ένας άνθρωπος χάσει τη γαλήνη του, χάνει το παν.
(27) Πριν καλά καλά ο ήλιος πέσει, έµπαιναν στο χωριό.
Od té doby, co jsem tě poznal, jsi byl vždycky tak hubený.
Zatímco jsi spal, uvařil jsem večeři.
Teď, když ho vidím lépe, myslím, že se více podobá své matce.
Než otevřel dveře, obrátil se a podíval se na mě, jako by to bylo naposledy.
Než začne jíst, vždy se pokřižuje.
Kdykoliv ho vidím, nemá čas se mnou mluvit.
Zadržel dech, dokud se nezačal dusit.
Dělal si velké starosti, dokud ho neuviděl.
Odešli jsme, než přišli.
Než zemřel, mohl spatřit vydání celého svého díla.
Pracovala jako učitelka, dokud se nevdala.
Budu ti pomáhat, dokud to vydržím.
Jakmile přijde ředitel, hned mi dejte vědět.
Jen co skončila válka, vrátil se domů.