MARTIN HINTERBERCER
AHMQAH2 KAI AOHA AOrOTEXNIA : AIAXQPIZTTKE2 ITAMME2 KAI 2YNAETIKOIKPIKOI
2tt]v avaxoLVCüor| auxr| 6a aaxoXr|0a> xaxd xiipio Xöyo he xr| yXwooa u>g a|ioXoYixö xai xa£ivo|nxö xpixf|Qio axr|v £juaxrmovLXT| Evaox6Xr|ar} xr| ßu-£avxivf| XoyoxexvLa, loiaixspa axa xpia EYXEiQioia xrjg ßu!;avxLvr|g Xoyo-XEXviag : zov Hans-Georg Beck, Kirche und theologische Literatur im byzantinischen Reich, Mövaxo 1959 xai Geschichte der byzantinischen Volksliteratur, Möva/o 1971, xai toi) Herbert Hunger, Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner, Movaxo 1978. nipav xoviov 0a 0i£u) neu dXXa 0£u.axa xaxr|YOQi-ojtoi,T|aTis ßu^avxLVüiv xelhevcüv. 'Oirug aou.6^Ei oe uxa auvdvxr|ar| EQYaaiag, axoxog xr]g ojtoLag Eivai r\ xapa^t) xaivoTJoyiarv xqöjiidv jipoa£YYio"n,g oxr|v laxopia xr]g ßu£avxivr|g XoyoxEXvtag, 9a £juoT|u,dvü) Jipojtdvxwv jtpoßXr|u,axa itou Exco auvavxr|aEi xaxd xt|v jrpoawjtixri u,ou EvaoxoXr]aT| u.e zr\ u.Eaaia)vLxr| EXXr]VLxf| yoanu.axeLa xai 9a jtpoxEivo) öuvaxeg Xijaeig. 0eXa> va öiaximiooü) 6ijo ßaoixsg not) 0eoeu; : jipwxov, r\ yXcuoaa xr|g ßt>£avxivr|g YQa(i[iaxeiag ax6\it] öev exel ßpEi xr|v jtXr|pr) avaYV(opior| xrjg wg auxövonou \ieoov ejuxoi-vcovLag xai e|axoXoi)0Ei va xapaxxtipii;sxai Xav9aanEva cog ajioxEX£ou.a aJtoxi)xr||xevt|? u.iur|arig xwv apxaiiüv eXXt)vixü)v ÖEÜXEfJOv, r| SidojtaaT] xr|g ßutavxLvr|5 XoYoxExviag oe Epya YQaM^va oe «Xöyux» yXcocaa xai Epya Ypau^Eva oe «6t|hü)öt)» 8iaoxp£ßX(uv£L xrjv jtpaYuaxix6xt]xa xr]g tijtap£t)g Evog auvoXou XoyoxExvLxcüv xEiuivcov xa9a>g xai svog Eviaiou jtoXixiou.ot>.
Ti evvooi)(xe oxav [iiXdu.E yia ßui;avxivr| XoyoxEXvia; Evöelxxixo yia xig öuoxoXiEg jipoo5iopiO|xoti xoti 9e|xaxÖ5 |ia; 0ecüqü) \ieza%v dXXorv xo YEyovög oxi oxa bvo ajiö xa xpLa jrapajtdvw EyxEipioia xr|g ßu£avxivr]g XoyoxEX'viag itou avxixaxEOXT)oav xo Jipcoxojcopiaxo spY° toxi Karl Krumbacher, oxov xixXo xr|g EXXrjvixrig xoug |^Exdcpeaor|c oi>vavxdne xoug öqouc «yQO.\x\xaz£La » xai « XoYOTEXvia » avxioxoixug, evw oxo Y£pu.avixö jipcoxoxtjjto xai oxig öuo jiEpi-JtxcüOEig 5iaßd^ovnE xr| Xe^t] Literatur. H öia<popojtoir]or| at)xf| avxixaBpEcpxifjEi Evav (aativEi&o;) jtpoßXrmaTiau.6, xov ojtoio E^EcppaoE xai o Alexander
[153]
r
1 Mt.
154
MARTIN H1NTERBERGER
Kazhdan t6oo axr|v xpixixr) xou xr|g Iaxogiag xou Herbert Hunger (« Der Mensch in der byzantinischen Literaturgeschichte », JOB 28 (1979), o. 1-21) öao xai oxr) 8ixr| xou Iaxogia xqg Xoyoxexviag (A History of Byzantine Literature 650-850, A0r]va 1999). Exo Xl^jia « literature » tod Oxford Dictionary of Byzantium, o i5iog avxutOQa9exei xov aYYXixö opo literature lie xoug öpovg pismennost axa gwaai-xd xaL Schrifttum axa YEpiiavixd avxiaxolxwg. Ol 8uo xeXEuxaioi anoSiSovxai oxa EXX-nvixd lie xt] Xe£x| «YgaLuiaxeia». H « YpaiiLiaTEia » ouLijtEpiXaLißdvEi Eva Eupuxspo qpdaLia YPanxwv xelllevwv an6 xr| « XoYOXEYvia » xai xax' auxov xov xpojto avxtoxoLXEi xaXuxEpa oxr| ßu£avxivr| evvoia « xwv \oymv », xr] liövt] Ewoia axa ßu^avxivd EXXt|vixd auYxgi.oiLiT| ue xov ovyxgovo ögo « Xoyo-xsxvia »■ r| EWOLCt xwv Xöywv ÖLiwg auLiJtepiXaLißdvEi xai XEiiievixd 6i8r|, xa onoia oitö xrrv ojtxixrj ywvia xov or|LiEpivov avayvwaxT) 6ev oxoLXEioöetoiiv xrrv EWOLCt xr|g XoYOXEXvix6xr)xag, 8r|Xa8rj YEWYgacpixeg, Lia9r|LiaxiXEg, 9eoXo-YixEg xai qjiXoaoauxEg jtgaYLiaxEiEg xai dXXa. H XoyoxExvia ajto xrrv dXXr| JiXeupd, Xeel o Kazhdan, xct@cixxr|Qi£Exai, ajtö xr| litterarite (r\ poeticite) r\ oitoLa agxit^el aro ariuEto not) xo xeLlievo 8ev LiexaSiSEi arcXwg jiXrigocpogiEg, aXXd eivai ygaLiLiEvo 0E ula « Y^0001 LiexouaiwLiEvr| lie xo xExvaaiia xrjg Liogcpr|g » («language transfigured by the ploy of form »). O Kazhdan avxuiaoaöexei TOVg 000x15 expression poitique xai expression naturelle. To avxLXELLiEvo xr|g EQeuvdg Liag Jtoio elvccl ; Auxö jiou EfiEtg 9£wpouiiE XoYOxexvia ar|LiEpa r) auxö jiou ol Bu^avxivoi ovÖLia^av « XÖYOug »; SeXoulle luo histoire litteraire rj uia histoire de la littirature;
Sxryv jtapaSooiaxr) Bui^avxivoXoYia ejuxaXüjixovxai 8110 liovxeXo : xo jigwxo xai xupiapxo (xa9ogiaxix6 yia xr\ auvoXixr| auXXr)ij>r| xr|g ßu£avxivr|g XoYOTEXVia?) EmxEtgei va jipoaEYyioEi xo avxixEiiiEvö xr|g ojio xt| axomd xiov iSiwv xwv ßui;avxivwv, uioBExwvxag Yla wv xaxr|Yogionoir|XLXö cxeXexo m, ßu£avxivr| opoXoyia (cpiXo8o|Ei 8r|Xa8rj va Eivai Ltia histoire de la litterature). Zuvxag ÖLtcug oxov 20° aicuva xai exovxac, EnrigEaaxEi ajtö jtgoaautixEg xoug avaYvcuaxixes eLuiEigieg, 01 EgewrixEg xr)g ßv^avTivfig XoYOXEXviag ejiixougixd —xai agxExd auBaLgexa, 9a eXeyo— xQTl0lli0It0louv KCtl xaxtiYogiEg Ieve; oxov ßu^avxivö xoollo, onwg n.x- xt|v avxoßiOYgaepia, xo |Hj0iaxögr|na xai xr| odxiga (xai Eicdvotiv ixm. otoixeUx tiiag histoire litteraire).
Exxog ajtö xr\ at)|xn;Xr)gu)or| xou ßt)l;avxivoii liovteXoxi he avyxQOveg ev-voiEg, Jtagaxrigcu xouXdxiaxov oXXe; 8tio acruvejiEieg axr]v -uiogexriari xr|g ßxi-^avTiviig avxLXT|i|)t|g xou «xi eaxi XoYOxexvia». 2xi)v jxapaSoaiaxri jtagou-oiaor| xcuv egYWv 8ev xovi^Exai agxExd r| X£ixouQYL,töxr|xa xai XQTioxixÖTnxa xt|g XoYOXEXvixr|g JxapaYü)YT|g xotl tü)v xeillevüjv, ol Ojcoieg anoxEXoxiv ava-
AHMH4HZ KAI AO TIA AOfOTEXNIA...
155
jtoojtaoxa xctgaxxtiQioxixd xiov ßvt^avtivtov Xöycuv. Ol 18101 01 Bu^avxivoi 9eu)goiJoav axÖLiri xai xo evxexvo jxgooimo evög xevoößoviXXot) Xoyoxj, 6r|Xa8r| evög ujtrigEaiaxoi) EYYgatpof, <og XoYoxexvia xai ovLmEgiEXdiißavav xExoiov EiSoug xEiiieva axig auXXoYEg xwv gr|xogixiüv epyujv xong, onwg oxxrv jxeginxcuori xov ©EÖStogov Mgxoxixr| (1270-1332) xai xou Lia9r|xt| xot) Nixt|-cpogou TgriYogd (1293/94-1358/61). Sr|LiEga r\ xgiÖTLXöxr|xa Evög XEiiiivou oxeSöv artoxXEiEixri XoYOXExvLxöxr|xd xou.
Oi auxoavaqiogixEg jiXrigocpoQieg axa xeiiiEva tod Mexoxixti, aXXd xai t| 181a t| ouXXoYri xcuv gr|xogixa)v xou epyuv Lidg xa9iaxouv aaqieg oxi axr|v xaxriYogia auxr), aüiicpcüva lie xr|v avxiXr|ij)Ti xou ouYYQacpea, auYxaxaXiYovxai xai xa EYXWLiia ay'uov, xa onoia iidxaia ipdxvEL xaveig axo EYX6igi8io xou Hunger. Aev 9eX<d e8uj va oxaBiuoü) av xa EY"u)Liia aYicuv Eivai ^EQiaaoxEgo gr|xogixd r| aYwXoYixd xEijieva. Av xa nEpiYQdijjo-ULiE tog |xia gtixogixri Ejte?-egYaaia Evög aYioXoYixou 9ELiaxog, LidXXov 8ev xdvouiie lieyuXo XdBog. Av avaXoYioxoiiLiE xrjv e|aiQexixf| armaaia jtovi eIxe r\ iiog(pr|, r| yXidooixti 8iaxiJitü)ar| Y^a xoug ßu^avxivoiig, 6a xaxaXrj|oij|i.E axo auLurigaoiia 6x1 o aYioXoYixög xagaxxrigag axig nEpuixcuoEig auxeg eivai liev ßaaixög, aXXd SevxepEiiiav. E8tb ag llou EnixpanEi axö|xr| Liia ouvxoliti jtagExßaar|: r\ Xe^t) hagiographie I hagiography (« aYioXoYia » oxa EXXrjvixd) xai r| Evvoid xr|g Eivai ^Eveg axo Bvi^dvxio. ITgöxeixai yia Evav veoXoylolio xou I9°v aitova, ev-Selxxlxö Yia xig jtgoajxd6Eieg xaxr|Yopionoi,r)or|g xai OLta8onoiT|ar|g xaBtbg xai alioXoYixiig avaßdBLiiarig xou avvöXou xwv xeiiievcdv nou 6irryouvxai xai. e^ulivouv xr| X,(üf\ xai xa 9auLiaxa evog aYiou r| Luag aYiag (ßX. F. Lifshitz, « Beyond Positivism and Genre: 'Hagiographical' Texts as Historical Narrative », Viator 25 (1994), 0.95-113). Ol ßu^avxLvot ^Excbgi^av ÖLicog xoug ßtoug 01 OJX0L01 axa xeipÖYpacpa Etiipavi^ovxai lie xov xixXo « ßiog xai jtoXixEia xou xdSe » ano xa EYxwiiia, xa onoia anoxaXoüvxai« XöyoL».
Bdar| Yta xrjv xaxn,Yogiojxoi.r|aT| xwv xeluevwv oxr| Aoyta Koafiixi] rgafifiaxeia raiv Bv£avnvu>v xov Hunger anoxEXsi Xouxöv xo ei&oXoyixo oxf|Lia xo onoto 01 Bu^avxivoL Eixav xXrjgovoLir)aEi areö xr|v apxaioxr|xa, tie xig aJtoxXiaeig kov LioXig avacpepaLiE. ©elieXlo xrjg ßugavxivf|g Evvoiag xwv Xoywv r|xav t) yXwooixtj Liopq>t|, (iia apx^l itou Excppal^oxav lie xt| Y?>-woaixr| xai uqjoXoYtxri LiiLiT)0T| xwv agxai°)V npoxüiiwv. H npooEYYtori xwv xeilievwv-ngoxujtwv OE axxixri SidXexxo r\ axxixi^ouoa YXwaaa r|xav 8uvaxf| liovo lleow xrjg cpiXoXoYiag. Ti' auxö o Beck {Das literarische Schaffen der Byzantiner, Biewt| 1974) 9ewpEi wg ßdar| xr|g ßu!;avxivr|g XoYOxsxviag xr| cpiXoXoyia. Tov(£ei
if p
3 o
:° ó
o ť
S g
2 g
pi W
O
r- h
la
3 ta.
o 8-
ä ^
3 o S -o
í- o
0 a.
S; &
3 -p-
> Gl
g *
-Ö -P
1 §
u O
•a
■á "B
ä °
s -a
ój V
CD ^
-g ú,
° s"
g &
p .-i
a oj
oj Ul
O p-
•P >
o 2
Qi =■
o -o
a la
CD P"
rs -oj oo H
3 h
-oj o
3-^
SS oo. * u,
■3 I
š s
a p-o o
?- p-
ui H
•p-S 3 ?■ S
p- -o •<
r< a
w .s
ľ>    O    Ul Ü
tO    Ul j
Ä P" 8
w p x S    L#i .w'
í 'P" 0
■< ŕ ä
"O g K f ŕ i
8 f F
Ž. i "O
fíg 2 8-
f gf P   Ln 8
- s ä
I S g"
„ST "O .?n
3 a a.
C Q/
g o a 3/ -p
O- 10 LÍ -oj
a 8 i
Q/ 3_
fä g 8 -o 5
a -g o
p"    H Q,
O pi g
O a d
Ln  D a
3. O >< O
P" 5   h -p ä
i Q/ p- O u
-O >■ O X K S   ui -P" tí
8 -s s S
O ?-
a a >
—> —> oj
8 a- >
S j- §
-3 -P .3
ŕ- a
I S 8
g s -i
a ?■ g
S .« 8
e 8 h
^ 3 i M "8
í*
a p-
E--Ž
■5 f s o
> ■<
0 a.
01 O CC
a a o s
u
c" 2
P Q/
u a
•F o p
-p- u
p- <o
JJJ> -a
•< a
JJJi ,
tu a
o 8/
p a
ui
-oj
"O
-a -y
p í
8 e
8 C
T -a
o x.
5- °
x x
o/
O 0"
a- 5 u. S w y
o a
Gl K
■ä s
K 3
> 'S
-p o
Q/ P í 8
ä a
Ol ("H
?<
F S p >
-a '§ o/ a
8 o r,
I Á 3-1
I 3= a. so
u.
3- a
p" g
U   w ?■
"8   § 8
^- ui ^<
5" -S
*ŕ 3
q/ a
.9
? o -p- o ^ K
-a x
I
Q/
I n o
u g! o B  P &
^ -i I
•g f 9
Gl Q
o
i «5
3 co. a. o
P- Gl
>. p
e S
-p-
p F
0 -w a. k
w u
1 ja/1
-P" 8
p--5
O "P
o
?> p-
u)
3 odl
.5 9 a
LÚ --3
S a. o-a o/
p- cp_
-3 3.
8 rrjOjaii
w 2.
o Z. a
S «3 a
p1 ŕ -S =■ iľ!
n  ä o  o ~<
' -a cq
-2 íŕ
o g a .š- -a ^
g O Ln ? K   p   p Q
a- ?;
p g » p
5 'F .Q/ s-
.f ě I :
o >
8 F '
p 2
Q; O -3
5, -8   " K
k á g .s
Ö   O  K SÜ
o *o
O Ö
O    Q/   B r<
0   3   O "3 2
■g p1 ? .y a s
u <iO <0   S. H Q;
w  S  S ŕ J -fT p
u. o q/ -S3 ^ ä p- <o X Q) Ul 8 "3 uf -3       K -p- D X
Š- e -P   X .
9" a. -g
li a ui g. a. s ■w p -p
8 i
s p-
ui iG
a .a p-
F a .g
S -3 g Q/
p a p 5 x -p
o -a
S c a <=< -2
& Gl
8!
"J g S -Š S -3- -tí
s- S
a a & g ^
p- 8- í
O   8   g   S §
p -p- -a a S s
>   «0    r" S
F S
Q/ o
a ^ a. ^
g -8
-e ?<
O   Š g
a.
> a f ä 'š
8- u X
ui -3 _  F i 5 S F
3 3 -P-.
Ui   j Q-
o. a
e a.
5 "O
o O
p o/ S
k a
o; p p a q/ o/
s Oj a u 8   íco S
F a " a -
x <ľl 2 ä u
8
p p a s a -o
oj p -p a. >
B   p   S -i
?< a a
a ŕ s p -a J-f
p  8- "S >-   w   a. ^   Oj '
o a. ôt a k
o a S
a. a
3 F p- a o- " 51 ľ SW oj g- .2
ť o -g .a §. e jd
g <<    S   Q, P
a. e o p a
a. 05    O r<
2 i
S ^ <5 "e §
ž 3
o t
to o o o
g p -e
o -a 5
5 o j
3. CO- oo 'S   O/ B
■-9a"
S ŕ k -s p a J 3 i£»-8 8 !f S
p 3 2
•p p "9
k a S
a a. b
-oj -p- p" ,< 9- -a >r ■<
>. 8
Oj 8
o S:
2 q
■3 -i
-3
>- o a
k  k p
u, 3
° -S B- S g b
3     ď   B   r<   -i ^
g > ř 2 S. S
5 o
e a a a.
oj o a. i g/ s 0- S w
oj a
P 8
ui i O
b 3
g   O   O   Ö P
o o a
3 D
a. -p
8 Oj
-3 _
o 8
> P
;-3 g
■S ŕ
a s> 2
Q p; s- " 2 g
- -o <a a
a b a
S -o -p-'
8 S
o a y u
3 o ^ jJ> a.
O   Oj CO- O
F  P "g
o C o
<
<
o
<
<
P~ čij
a g
a
1
LU d
p" -p
d úji
Si s
CD p
-c- a
§
p
Ö o
w 5 x a
u. "S p č o > a o O Q> -O X
b h
B -3
a a
§--2 a o
q/ s
f p-
p -S g f
í 2 2 °
x o/
3
-O
> 3 8-
-a
q< >-O
á
o
P .
S a
8-
ř 1
p J-l>
o p
a ř P- 3
If
a
AU1 w
: e " tí
d
y? p
g °
O K
*1
-tu 3
<o >
a -2ä
?■ 3-
p to d S
p -3 o 5
a 0 g *ŕ
•a y ?• .a a q/ o
C2< K
p a
LH
Iři
-p d
S s 1.1
-O Ľ1
§ °
q/ -o O ^
r o
3 a
-B
w o •p <o
-p o
u
o
a
a r
5 g
0 g
p 2
p -3 a
1 3
-to ^
> a
"ET" to
•2 x
d -CO
.-ŕ h p- a
p -a 3
o 3 u
V  pS CD
s
"o
o
Ln -o
-sr 3-
a
Qi
ř-
-p-
s
p
u
p"
í-
a
o
-o s
II
o a
•o
k d
2 ^
ä-a
° a
LP X p
o a
o o
-m s:
g s
•a g g-2
8 ^
*í
íl
a p
j-ji o P H
^ 8
L/i 8 c- d ►* -3
-S £
B >
S e p-
P    Ql ALP
u a a
•3 ŕ » I
-tu S
s -ž-
a. .y
?■ p
P" B
a
iji r-
O Q/ Q/ -u
K 8
u. *
3 a u. .2
ÜJ to
n 11
q>
-p x
0 -p-s 2
tO H
* K W O
* ^ ui cq p ™
2 a -S ? «= Sf
P|
u o
1 c-;
"3 '§
cg Qi W K
O 2
í i
«-|
g -B
-o Š
H
p
a
S J
Ä U LP «
f á
X Q/
■s s 'S tí
■a s-
o
10
p
- [i
p -u
g g-
o e
■á *o
to O
"FT ä & 9
'S F
tO Q/
p o d p -Q 3 N
a h e
3 x * a- - a
S
o <§ -gä a" 5 a
a. =*• =1
Sf a a
^ .i--S
b * g
f J g B S if
B S o q
■o
-p o x ' ?
,a o
§- -p-a S
0/ x
ŕ, a o ?-?> o
q/ ■<
-2 P" S-
to
g
a
•P" =
>
B Lf
s- «
3 es
-B
g 8
O q*
€ 5 •s c
o S
-u 5
p O
< -á
H -g
e ž?
to
a
-8 „
2 a
<c »
BO
to   O o
a. h o,
.Q/ p
p o
. > 3- -2*
Ql 8
-to
"u -O P" B 2~
8
P- tO
3 5-
ř- ° >
oi g; -a
-to s s
Ér --i 8 p
p   g< H O
x « a H
S < Í g -§
-p a a
o 1*
s 3.
?- "ío o" 5" °
o s ?- .o 2
g. "g -3 g p S. -o >< -2
C 5 S g. 8
3 o 3
8 g" 9"
O
B 3 K 1 f p í
g   £~-0   g -g B
-y Ö
5- «
•3 g
p -I
- o _ K   S t!
■Š ^ E" S "g
lp "
, o
O   0/ h
i-3
U! O
u. a 8 O 2 g °  o «S3
% Í -I"    C * ~° ŕ-
q<^2  Š2  o  p^ ?;
p
tO 8
f S p- >
K3 3 if ^
g -a
>- K -O O << Ol
o   u t->
g" O  1  ° ^ -o
í f
Sf e lál J.S a*
■c- °   8 ="
5 i 5 -g
8 »
& Si vo
8   > p
Q/  3 o
8    Ql H
S 'S tf o
g< a § íg.
p Oi 3 -» '3 ^— ^   S   to O
_   tí     i n   H     O     tO tO
^ e -s -? 8
o S
u> a. a -a o
p- a
3   Ö   Q/ 2 to >        O  Q/ x *3 «
q, °
P- O _, CĎ O ^   Ä   8   S. ?■
2 R S c 3 p -s
g s. ^ g u -p- 2 e * -š -^ g ä 8
O
a
d P" Ql
X
Qi > ^ m r- co. ■
> -3 to Ln
p 3
P g S
<
Ln    i     LTi tí
-S Š 'S, > g § o
§.-2 f 3 S- 8- to x
o/ qi -!o -2
t-H    ŕ-   Ol Ol
m o Ö o ■s- ž ta s >;  ° o 0,
3    Ql o
š- £ I & s - g í
,   -O   X B
S e -g
8 í
"B" í
Qi 3
p- STS I 2 C
Ln P"
O -p to p B
a
&
Q) K p O
F § 3
o p--p-"S B o P 3-
X   -J   tz" to
p B
^        u> O
v3 -to -p ž *á "O 2  i?  8- to
S ä ° °
»Säg
L/l   p    p 8
^ O,  e to
a-ö
.to a
CD o
Q/ '
I 3
d to p p
(6       itJS g .
2
o
<
< c o
<
<
Ní
<1
a x
tO
ö sr
ö .->:
a
?■ O D D
-O
a Ž o p
H -O
ř-O
á S °
o H g.
K -O o
>   R O
p a *
0 -a > tf g -3 ř> o * B e
9- lľ S
á. g a
to    0/ r<
-  " B
J— OJ
-O ^ u»
-á -o
<0 oj
m b
to
<S S o
1 a r
10 -F K
S- to
-b    Q/ _j
8   i 2
~to ui
3  d  Ui ui y:
O   g   Q   m vo
E o 5 ° -Q
o 2 n s s
® "° s 4ŕ g í 2 *
u. -p O
S- F -S' 2 B
3 <° 33
^ P „
w o 8- &
o c»
k ■& -p B «° p   S> Ö
3
-CO 3
O P" ui q
"3 2 -S
q| o, cq
H p „
H
j-Ji
.3 H O
8 ÍC
ui O O "
O (i.
úi -O
0 P g HOB
-O -§ O
1 g i
j -p 2 s o £
S; p x 5 o
g, ö -o S > x
R     CO tO
C- U   O Q) Jž
O P [Z -
"O O ^
-Ö Q>    • K -
* ! £ B g
F 3 'S. S -S
B . Ja .1 cs o ^
S"* ó
s § g
ľ i" p I * «
S.   X tú g ro
p-  p O rä ^ °
h o B g -p ^;
ö 3 vo -3 o 2
tu
o
os
[U
m
oä
LU
Z
L/l
OJ
■i. cO
■f "i ^; a.
a F
H tO
=l <=>
r §
K 5
to o
§■
cu o zS.
Ln o • f §
a o ° -2 -3
?- P g" °
-.o O
ll
tO m
Ö e
o p
CK -B X
•a
L/1
O P"
Oj 8-
S B
LT o
B Q/
H U
> H
-3 -o
Cu g
3 S
3 S
B S
S S,
o ^ p
o ^
II
" o S o
'to 3
«1 •< H tf 10
1 sí
u .2 ö
« ö _,
S j< d
2 os
H B
3 u> ö
i   p- H
1 u tó
2 "=í Qj u ? ?- > C „ -O 8-
S > a
S w « s to
to
o ö
° 5
-2 g °a p o 2
B
i a 3 s
O to <o r-
"to Ö
o/ i F
5" 2 Ľ to i S "O CD
ío -a -p
■2 -if
Ui tú
to p-
cO O II
o o
1 ^
3 -3
t I
p oO
° p
-o" -pr
3  S K
3 p >- o
a
a   O/ ■
0 e-
5 f
í s
1 -5
> o* -B »j
3 P
a o '
P O
.2 -o
C s
S. 0
•§ g
■§ &
1 s
5 oj
s g
-a o
a -5"
■Q t
2 g
^ tO
a -3
S i
.2 «o
d S
-3 ÍS
3 9.
s O <->;
-H to
S °
2 ,|
=- tO
> 3
to K i O
P ,
ä -S -o ° I a
2 w y ^ cd e
>
3
a u
o h
p >
3 " .
-g N
„ P
LT O
3 >
to H
O >
-P" B
-a o
O <o
a/ X « ío h 8-
11
¥ g
3 K O B
a to
to
-ž .3 o ä
CQ. H
K o ^1
h S ¥■ -o p F
i g &■
g.-g g
5 s- >
q
e— r<: Ul
OF
j    to H
ö «S *  g -3
g * g -S -Ö Ö KHK
t a * o -o 2
8- P H
p '? I
o o o K   ?- o to ?,
■r r- " S o o
r- t- Ol
o   . B
<-í   ? CD
M 3 -B
"O   CU w
a x
B C O
y.-3
B S
M
s 5
"O to
2 ui
i B
"í,
«/■
S H
Cy ^
-S & X
ó S i
(C r< ^ ^ Ul
M/i g to
0 ft"
01 ^
k *3
Ž Ö i
2 ?■ g
-j 3
S J g
s -to K
-3 ® .2
u)
C- B
to .g
a g O/
P" x
° b":
B Í
■< ui
a -w ' ta. 8-
1 9 -F bf
? Qi B 'O
j-Ji -O P Oi
co. K
P--5 e-
p s w to 'a
a g K
3 ř
Ö  § B
f CC Zj-
ö « -p
u    O tO
^ .5 F
>; ^
» ä a
-3 g -S
S    S H
s s; o
a„ 8 5 a
^ g S
to O
ŕ i!
to P- B
m 3 fi
■p JJ< -&
£ cu -š
to 'g ^ Ď CD B
-as
u.
.ti a F -í > "2
■9 ai
J p-
~to
B
?;
j <0 to
B Cu p-
o S
cu g< o
p K H
^ o'-p 9 -i
O ř- p p -to -o
•Sal
& e I
B Uí 2
■3 to £> 3 x p 5-
o
p o
B
r-3
Qi -to p B
G
3
S -to
8-"3
I |s
P;   o c-
ta t
S   u -B
■o -S
b O
p ^
to B
g" S
CD —•
p to
> z.
b ŕ
ó i
O w Qi ^
k a
b s
lp
-3- o
tú JJ1
X -b H b
^ 1
-b o
Oj s
b
5 P
6 -to a 3-
oj ň,
8- " o ^
> 9,
3 8" p B
8.
8- -O B Oi Ol to >■ X
"I 5 to X X -B
8 ÜJ
-a
to
H
X p
a
O; 8--o
B
o
u> o g"'ä
g § "I
-S -3 I -p p
2 S 3
Cu P_ B F -g" •■
3 > p >
1 f
r a
-B -p p r-B to
x u.
LT W
l-gr
s o
ui ^
to a
0 p
CQ. O
=s- •y
to -O
01 i
a cu k a
s p
D Ul
i -3
-S CQ.
p ä
8 a
* J
ui -íí
•o tO
P p
>
-to
> p
O JJi
*>
a -b
8- i
a
Ql
a tí
>
to "O
>
3
U'
3 > 3 p
-a
0
01 _
K -P"
P I
0 tO
01
B
ui P O Ql -to
< z x
o
u O
<
<
u
O
<
<
C!
ö £ i p a !ŕ > S S "* S j£ 2. fT
K -55 ď h 's
3 ? S
ö in' > Q/ r< ^ p ä S
a " «6 * -a
Q; " B O tu J- O 0Q- ^ O
®
P <
O o
-I -
Q/ o
oj -J
CD P Ov 8- Ö -
B . > 03
ž o o * k
'15 fit
1 & s:
l/i O
'n *^ **= AO . -O   3- R
° i 1
s s -
* u. S
a g -o
3 ľ -
Q/ a
Jjt    Q/   O   -tí     O O ^,
S J & NÍSs 3 p S
K  ŕ- 3
1^
f s I s °
šlo
H P" K <n ■© o
až"
X «/> ^ ^
Ö   i ö -f" _,
K  O o K u
■H   o/ s: w Ö
ť «3  8" CK -u
S   O  g K "g
■i    Qi   P O Ö
o e ä 8 o ä .«
-tu
Ln
O 'J5
ä B
si
o
tú
D -L
§ X" *
> p ř
5 o .&
F" Í
X ?
a/ a
-p- u
-O to
■ô 8-3 P
tu
2 ä
R < 3
O 8
3 •O
L/l
P O
í9 vtu
o p
^ -o
B g
o
. a1
-P Q; rp
0 O.N š
2 -S a
g t §
1 i 3
3- >- >-1 S .f
LT --a
•y? i
p- ta F" <° o ^ uí ä a
;ri -w x
S a
8- x:
3 B
S >
>• tu
-P^ -W
I s
s Q/ Q/ ä"
Q/ _j S Ö
e- .g
Ö (j
■f S p
tu
f" s ^
p t
6   g «
8 O -tu
PQ O
8
~e
D
8 r<
p to
o c-
"O
-3 ä
Ír tu ■O ^
O D -O H
O .
0 o
H -O
B   o p
<o -o D
W g 8 CD p p .5
1 «3
p- Ö
•s ^ p- §
3 -p
s °
10
-g- § l
0 'J S 8 'S- *
01 ö -b
2 >■ g
11 I
O O
tä  > tí
> e
S. •• 'S 8- g- -3
-o 3 i S š*
3 f §
p "S -■
s   0< b
B
LT
tu K
r-
-8 g tu
r-o> ■p o
B S tu D
-tu 2-
0
1 ď S D O Q/
° 8 O/
— w q
" * I
P cv ^
8 p 8
Ö í (U
8 e
Ln -p-
j£ 3-
S -3
t 3
3 S
oj X
lí
8 =°
P -u p >
i *
5 0
w ^
-3 B
2 ui
tu Sj
' D
-b u ď p-
P" s
B
i _
i o
0 5
01 o
5 « ° £
-e r-
D L/i
B -P- p S   S -
'S í
8 8
-tu
-o
B 8
tu X
s I
° I
y; u
>
8 P
.2 H
§ á
ř-3" f 8
L/l ?í 3 LT
P B
'S I
S I
> 8
t_rt 8
s I
I §■
"I S-
"2 Q.
p
Ol ö
R "J
O) <<
p o
:b k "S-
O tO
O 8
D X
3 ui
^ o
?- 8-
p -P
2 o
'P ' s
2 á ŕ- tu
tu ui
L/l
_ -P-
•< p p
tu   tu C
i o S
-tu x.
P" jj1
S. ? .5
.2 3
x -P w p
O Oi
ř~ p
5 S
x
B
P cO
.2 -o
Ol Ol
O P-
P P
O D
-> P
8 8
-O P S U)
«3 -ŕ tu O i O P <o O -B
-P O
8 8
C
Ol
Ö
8 F"
-2
8 X
tu 8 If
O Ö
O B
Ul P
p tu
O i
S .g
-3 S
8- t
Q; £?
0 ?•
1 B
2 8
"O ;>
tu i
.2 Ln
CD 8-
8 ď
u" X
-u g
P oa. o
ö .5 p-
o
8 << -p-
sls
"2^3-äw a
X ^ 2
b" § P"
-a tr
á e
*« p"
0 .3
.2 o
> R b
tu
p r
O >
>- -<u
° 3=
r< P
X tu tu
H R
a p-
X P
L/l
CK
tu ^
b-
s s
a .S g •§
3 S
>- x
O oí 3 m os
5 t-
< S
r-«C O tU
■o F o O
O/  ° -zí
p o ca a
ř íS ^ B
£- -8 ui o
^ S -3
D   g G R to ř-.p
8   j--3 c-
ž B ui-3 ä |-g |=
-g. -o 3 <S
^ u y o
■? =ä
S p- p a o P ° s
P O y> B -5 S -3 ^
ř § -3 g
8 ä ír 3-
g- 8 i ~<u S   R   O X
-p        p p
-u   3   8 P
<s i I ■§
Lň -o .5 5
S  ř "O o
3 2 ?> -o o
tu R
3 =5. u. tu p tu X   O X
3 "3
p CCL X
ž "tu
-Solas'
164
MARTIN HINTERBERGER
165
BIBAIOrPA*IA
G. BöHLIG, Das Verhältnis von Volkssprache und Reinsprache im griechischen Mittelalter. Aus der byzantinistischen Arbeit der Deutschen Demokratischen Republik, hrsg. von Johannes IRMSCHER, Berliner Byzantinis-tische Arbeiten 5, Berlin 1957.
R. Browning, «The language of Byzantine Literature », oto Sp. vryon1s jr. (ed.), The Past in Medieval and Modern Greek Culture, Byzantina kai Metabyzantina 1, Malibu-California 1978, a. 103-133 (= R. browning, History Language and Literacy in the Byzantine World, Variorum Reprints XV, Northampton 1989).
R. BROWNING, « Greek Diglossia Yesterday and Today », International Journal of the Sociology of Language 35, a. 49-68.
h. eideneier, « Zur mittelalterlichen Vorgeschichte der neugriechischen Diglossie », Arbeiten zur Mehrsprachigkeit Folge B, 12 (2000).
G. horrocks, Greek. A History of the Language and its Speakers, London-New York 1997.
e. kr1aras, « Diglossie des demiers siecles de Byzance: Naissance de la litterature neo-hellenique », oto J. M. hussey, D. obolensky and S. runciman (eds.), Proceedings of the XIII"' International Congress of Byzantine Studies, Oxford, 5-10 September 1996, o. 283-298.
I. JsEVCENKO, « Levels of Style in Byzantine Prose », JOB 31/1 (1981), a. 289-312 (= XVI. Internationaler Byzantinistenkongreß, Wien, 4.-9. Oktober 1981. Akten 1/1).
h. tonnet, Histoire du Grec moderne. La formation d'une langue, Paris 1993.
E. TRAPP, « Learned and Vernacular Literature in Byzantium: Dichotomy or Symbiosis? », DOP 47 (1993), a. 115-129.
RESUME
•Litterature en langue vulgaire et en langue savante : compUmentarites et differences
La communication voudrait soutenir deux theses : 1. la langue de la litterature byzantine n'est pas encore totalement reconnue comme vecteur linguistique autonome ; etant, encore aujourd'hui, mal etudiee et negligee, elle est souvent regardee comme une pauvre imitation du grec ancien. La division de la litterature byzantine en oeuvres ecrites en langue savante et ceuvres ecrites en langue vulgaire ne tient pas compte du fait que la totalite des textes litteraires provient de la meme culture commune. Aussi bien dans 1'evolution d'un genre litteraire —comme par exemple, le roman— que dans l'oeuvre d'un seul ecrivain, on trouve des textes en langue savante a c&te' des textes en langue vulgaire. Dans la plupart des cas, l'utilisation de la langue vulgaire constitue un choix conscicnt pour des raisons stylistiques; ainsi la «diglossie » byzantine doit etre qualifiee comme un phenomene surtout litteraire. On observe une difference essentielle en ce qui concerne la tradition des textes : ceux en langue savante restent inchanges tandis que les textes en langue vulgaire subis-sent des changements et des modifications profonds au cours de la tradition manuscrite. Pour une nouvelle histoire de la litterature byzantine je propose d'abandonner la division stricte en litterature seculaire, litterature theologique et litterature vernaculaire. A cote de 1'evolution des genres litteraires tradi-tionnels on examinera davantage les modifications byzantines de ceux-ci et on soulignera la creation des genres nouveaux. De plus, on presentera l'oeuvre d'un ecrivain dans sa globalite\ tenue ensemble par la personnalite' cr6atrice de 1'auteur. Pour une meilleure comprehension et evaluation de la langue —qui se manifeste dans des multiples nuances linguistiques et stylistiques— une grammaire descriptive du grec du Moyen Age —elle n'existe toujours pas—, sera un outil de reference indispensable.