CD E 17 Co by było, gdyby.. Mówienie Proszę odpowiedzieć na pytania: Jaka jest tiuoja opinia na temat tego, że zawsze żałuje się rzeczy, których się nie zrobiło? Opisz sytuacje, które mogłyby zmienić twoje życie, gdyby się inaczej potoczyły lub gdybyś się inaczej zachował/a. Jakie są twoje marzenia? W jaki sposób można pomóc spełnieniu marzeń? Rozumienie ze słuchu Proszę wysłuchać nagrania i uzupełnić brakujące wyrazy. Nagranie zostanie odtworzone jednokrotnie. Moim największym marzeniem jest............................................................. 1każdej zimy uj ciepłym kraju. Jeżeli nigdy więcej nie zobaczę................................................2, będę szczęśliiua. Magda, Szwecja Każdy człowiek powinien marzyć. Bez............................................3życie człoujieka staje się puste i bezsensowne. Ja marzę o szczęślituym życiu................................................4, o narzeczonym i o wspaniałej karierze uj jakiejś firmie handlowej. Nadaujajcie sens życiu! Marzcie! Halina, Łotira Marzę o tym, by jak skończę studia, znaleźć taką pracę, żebym mogła........................................5 Tłumaczyłabym i podróżowała po całym świecie. Albo żebym nie musiała pracoiuać ...................................................6, ale wygrałabym na jakiejś loterii i miała dosyć pieniędzy by .................................................7 wszystkie kraje, które mnie interesują. Marzę też o tym by oprócz domu na Słowacji mieć także dom gdzieś u; Hiszpanii n a ..................................... 8 Lucia, Słoiuacja W tej chwili moim największym marzeniem jest to, b y ...............................................9pracę magisterską, obronić ją i ..........................................................10 egzamin państwowy. Jest to banalne, ale jest to prawda. Kolejnym marzeniem jest mieć spokój............................................ 11, którego teraz nie mam. Ostatnim, ale nie mniej ważnym marzeniem jest to, żeby jak najszybciej była.............................. ................................................ 12wiosna! Polina, Rosja Moje marzenia? Trudno powiedzieć. Ale chyba te .................................................. 13: mieć własną rodzinę i pracę, którą bym lubiła i z której jednocześnie miałabym dosyć pieniędzy - nie za wiele, tylko tak................................................. 14. I takie mniej typowe marzenie: jeść ............................................15i nie utyć od tego. Milica, Słowacja Teraz marzę tylko o jednym. O ........................................................16. O ciepłym albo raczej o ............................................17 lecie gdzieś nad Morzem Śródziemnym, najlepiej we Włoszech. Chciałbym tylko..........................................18i ładować akumulatory energią słoneczną. Marcel, Czechy Moim marzeniem jest zorientować się w .......................................................... 19świecie i w końcu nareszcie..................................................................o co tu chodzi? Jan, Czechy Proszę przeczytać tekst i wstawić w odpowiednie miejsca brakujące fragmenty. Jeden fragment podany został dodatkowo. Spełnienia marzeń... Od najwcześniejszego dzieciństwa każdy człowiek o czymś marzy. Jako dzieci marzymy o nowych zabawkach: lalkach, misiach, samochodach, klockach. Marzenia te dość łatwo spełnić, a radość jest bardzo spontaniczna i autentyczna. Są nimi dobre oceny w szkole, nowe gry komputerowe, różnego typu maskotki i gadżety wyznaczające świat szkolnej mody. Potem marzenia jeszcze ewoluują. Młodzież marzy nie tylko o dostaniu się na upragnione studia i znalezieniu ciekawej pracy. I właściwie te marzenia towarzyszą ludziom przez całe życie. Różni się tylko ich hierarchia. Jedni marzą najbardziej o szczęśliwej, kochającej się rodzinie, dla innych spełnieniem marzeń jest satysfakcjonująca i dobrze płatna praca. Nieważne jednak, jakie marzenia towarzyszą nam zawsze. Istotne jest pytanie, czy warto marzyć? Pesymiści powiedzą, że nie, bo marzenia i tak się nie spełniają, więc nie ma sensu sobie zawracać głowy. Optymiści jednak pozwalają sobie na pełną swobodę. W sferze ich marzeń może się znaleźć wszystko, czego tylko zapragną. Nie boją się stawiać sobie dalekich i pozornie niemożliwych celów. I głęboko wierzą w szansę ich zrealizowania. Warto postawić pytanie, która z przedstawionych postaw jest najlepsza? Uczeni twierdzą, że marzenia nikomu nie mogą zaszkodzić, a co więcej, mogą pomóc i pozytywnie nastawić do życia. Co zatem zrobić, by marzenia się spełniały? Trzeba tylko marzyć i wierzyć! Z marzeniami może być tak, jak z samospełniającą się przepowiednią. Jeśli wystarczająco wiele razy powtórzymy, jak bardzo czegoś pragniemy, to na pewno się to spełni. 1. W marzeniach niektórych pierwsze miejsce zajmują coraz nowsze samochody, wystawne domy, wyszukana biżuteria. 2. Marzenia nieco starszych dzieci skupiają się już na innych celach. 3. Realiści stwierdzą, że trzeba mierzyć siły na zamiary, więc marzą tylko o tym, co jest w zasięgu ich możliwości. 4. Z całych sił mierzyć, że marzenia, które skryiuamy głęboko u; naszych sercach, mogą się zrealizoiuać. 5. Marzenia są zwierciadłem naszej duszy. 6. Coraz częściej uj te marzenia ujkradają się osoby płci przeciwnej, pierwsze miłości, chęć bycia zauważonym, kochanym. 7. Czy lepiej rezygnować ze śmiałych zamierzeń u j obawie przed rozczarowaniem, trzeźwo oceniać sujoje szanse czy też puszczać ujodze fantazji? Gramatyka TRYB PRZYPUSZCZAJĄCY (WARUNKOWY) 3. os. 1. poj. lub 1. mn., cz. przeszły +’ bym byś by byśmy byście by . . . .■■. ■ pisałbym, pisałabym pisałbyś, pisałabyś pisałby, pisałaby, pisałoby pisalibyśmy, pisałybyśmy pisalibyście, pisałybyście pisaliby, pisałyby W formach trybu przypuszczającego akcentowana jest: - u j liczbie pojedynczej trzecia sylaba od końca, np. pi-sał-bym, - u j liczbie mnogiej cziuarta sylaba od końca, np. pi-sa-li-by-ście. Tryb przypuszczający nazywa czynności: a) potencjalne, uj rzeczywistości możliwe Jeśli będziesz dziś w domu, zadzwoniłbym do ciebie wieczorem. Ona by mi na pewno wybaczyła. Ze mną byś pojechał. Czybyś pojechał ze mną? Nie sądzę, żeby tak się to skończyło. Nie mam pojęcia, jak bym to powiedział. Nie przyjdzie, choćby ją wszyscy prosili. b) nierzeczywiste, niemożliwe w rzeczywistości Gdybym nie spóźnił się na pociąg, zwiedziłbym dziś Kraków. Jeśliby mógł wybierać, wyjechałby na wakacje w góry. Jeśli mógłby wybierać.. UWAGA! Poprzez zdania w trybie warunkowym możemy wyrazić: 1) pragnienia, marzenia Napiłabym się zimnego piwa. Pojechałybyśmy do Chorwacji. Co by było, gdyby.. 2) prośby, życzenia, pytania, rady Czy mogłabyś wyłączyć radio? Czy mógłby mi pan powiedzieć, jak dojść do parku Kościuszki? Chcielibyśmy się dowiedzieć, kiedy nas odwiedzicie. Nie wolałbyś się położyć? 3) zakazy, polecenia, żądania, rozkazy (wyrażone u j sposób łagodny, grzeczny, u j formie propozycji) Przestałbyś już marudzić. Zadbałabyś bardziej o siebie. Zabralibyście się wreszcie do nauki. y Ćwiczenia gramatyczne 1. Proszę napisać czasowniki w odpowiedniej formie trybu warunkowego. 0. Gdybym miała więcej czasu, .....przeczytałabym...... (przeczytać) wreszcie tę książkę. 1. Gdyby była starsza, ................................(móc) pójść na dyskotekę. 2. Gdybyś bardziej uważał na lekcji, n ie.............................(musieć) się tak dużo uczyć na egzamin. 3. Gdyby nie kłócili się tak często, ........................... (być) idealną parą. 4. Gdybyście przyszli wcześniej, ......................................... (spotkać się) z Anią. 5. Gdybyśmy pojechali do Krakowa, .................................... (zobaczyć) przepiękne zabytki. 2. Proszę napisać czasowniki w odpowiedniej formie trybu warunkowego. Julia bardzo......chciałaby....... °, żeby spełniły się jej marzenia. Należy do osób, które uważają, że marzeniom należy pomóc, a nie bezczynnie czekać, aż same się spełnią. Niedawno Julia dowiedziała się, że ma polskie korzenie, więc................................1(pragnąć) zwiedzić Polskę. Gdyby pojechała do Polski,................................2(odwiedzić) Kraków - tysiącletnie miasto znane na całym świecie.................................. 3 (obejrzeć) kopalnię soli w Wieliczce, w której.............................. 4(podziwiać) setki solnych rzeźb................................ 5 (zobaczyć) Malbork, największą gotycką twierdzę w Europie.................................. 6 (zrobić) mnóstwo zdjęć w malowniczym Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, który ponoć jest najczęściej fotografowanym miasteczkiem w Polsce. Gdyby tylko miała możliwość,................................7 (zwiedzić) też inne piękne polskie miasta - Gdańsk, Toruń, Wrocław czy Cieszyn. Na pewno ................................8 (zachwycać się) też polską przyrodą, m.in. Puszczą Białowieską największym naturalnym obszarem leśnym w Europie, w której ................................9 (ujrzeć) prawdopodobnie wspaniałe żubry. Chętnie...............................10(popływać) też żaglówką po przepięknym Pojezierzu Mazurskim i ........................................... 11(rozkoszować się) nieziemskimi krajobrazami w Dolinie Pięciu Stawów Polskich w Tatrach. CD Ξ 18 ................................12(chcieć) też odnaleźć swoją rodzinę. I gdyby tylko jej się to udało, od razu ...........................................13 (zadzujonić), ...................................14 (pojechać) do nich i ................................15(rozmawiać) z nimi bardzo długo. Oczywiście to wszystko................................16(być) możliwe, gdyby dobrze znała język polski. Dlatego jeśli tylko ................................17 (znaleźć) w swoim mieście szkołę języka polskiego, natychmiast .......................................10(zacząć się) go uczyć. Rozumienie ze słuchu 1. Proszę wysłuchać piosenki i uzupełnić brakujące fragmenty tekstu. Nagranie będzie odtworzone dwukrotnie. Kayah - Supermenha tekst i muzyka: Kayah gdybym mogła być .............................................. 1 jeden dzień, pewnie byłabym supermenem, tyle o .... ................................................2 wiem - jestem jedną z nich, byłabym ............................................... 3 dla tych niechcianych kobiet, co same śpią; wciąż słałyby .................................................4, jaki widziały w kinach, bo z życia nie znają go, byłabym .................................................5, która rozkołysze w tańcu je, aż każda stanie się ..................................................6 balu, choć podpiera ściany od lat gdybym mogła być ................................................ 7 jeden dzień pewnie byłabym supermenem, tyle o ..................................................8 wiem jestem jedną z nich, byłabym i ................................9, co im listy nosi miłosne, gdy nie kocha ich już nikt, 10 cichym tak, że kwiaty zostawił raz starym pannom przy drzwiach, byłabym każdej ......................................................................11, Bogusiem Li i polskim Ice’m T i smutnym kobietom ...................................................................................12 jak, jak Stevie Wonder sprzed lat gdybym mogła być ......................................................................13 jeden dzień, pewnie byłabym supermenem, tyle o ..................................................14 wiem - jestem jedną z nich... 2. Proszę opowiedzieć piosenkę, wcielając się w mężczyznę. Proszę pamiętać o odpowiednich formach trybu warunkowego. Mówienie Proszę wybrać jedną z sytuacji i przygotować monolog. a. Gdybym żył/a tu innych czasach, to... b. Gdybym urodził/a się u j innym kraju, to... c. Gdybym mógł/mogła być kimś innym... Proszę zbudować wypowiedź według przedstawionego schematu: Co było wcześniej? Fot 13. Pepi Blummel Co będzie później? Pisownia cząstki -by Reguły 1. Cząstkę –by oraz jej połączenia -bym, -byś, -byśmy, -byście pisze się łącznie: - Z osobowymi formami czasowników, np. chciałbym, myślałaby, napisalibyśmy, weszłybyście, zapisaliby. - Z osobowymi formami czasowników użytymi w funkcji bezosobowej, np. należałoby, chciałoby się. - Ze wszystkimi spójnikami, np. aby, abyśmy, abyście, byleby, bylebyśmy, choćby, iżby, jakby, jakoby, jeśliby, żeby, gdyby, choćby. - Ze wszystkimi partykułami, np. niechby, oby, obyśmy. 2. Cząstkę -by oraz jej połączenia -bym, -byś, -byśmy, -byście pisze się rozdzielnie: - Po nieosobowych formach czasownika: a) po bezokolicznikach, np. pomyśleć byś nie chciał; b) po formach zakończonych na -no,-to występujących w funkcji form czynnych, np. powiedziano by prawdę ludziom; c) po czasownikach typu można, trzeba, wolno, warto, np. można by zjeść coś dobrego; d) po wyrazach winien i powinien, które częściowo odmieniają się jak czasowniki, np. winien byś mu przeprosiny, powinni byśmy dawno to skończyć. - Kiedy występują w roli samodzielnych spójników, np. Krystyna prosiła go, by (aby) nie przesadzał z ćwiczeniami. - W zadaniach typu: Tego chłopca byś nie zaprosiła (nie zaprosiłabyś). Czegoś zimnego bym się napił. (napiłbym się). Zapamiętaj: Cząstkę -by pisz łącznie z osobowymi formami czasownika, rozdzielnie natomiast po nieosobowych formach czasownika oraz po bezokoliczniku. Przykład Podane cząstki napisz łącznie lub rozdzielnie: Gdy (bym) nawet był bardzo zajęty, to i tak cię odwiedzę. Gdybym nawet był bardzo zajęty, to i tak cię odwiedzę. (spójnik) Choć (byś) pracował cały dzień, to nie zdołasz nadrobić braków. Choćbyś pracował cały dzień, to nie zdołasz nadrobić braków. (spójnik) Gdy (byśmy) kupili nowe BMW, mówiono (by), że jesteśmy bogaci. Gdybyśmy kupili nowe BMW, mówiono by, że jesteśmy bogaci. (spójnik, forma zakończona na –no) Ćwiczenia Uzupełnij zdania cząstką by (bym, byś, byśmy, byście). a) Spróbujmy sobie wyobrazić, co ........się stało, gdy........w olbrzymim współczesnym mieście nagle wieczorem ustał dopływ prądu. Przede wszystkim miasto ogarnęły.......kompletne ciemności. Ludzie wpadli.......w straszliwą panikę, myślano........... , że to wojna albo koniec świata. Nie działało...... radio, nie łączyły...... telefony, nie można ..... odbierać programu telewizyjnego. Miasto zostało....... odcięte od świata. Awaria uniemożliwiła........ poruszanie się po wszystkich trasach komunikacyjnych. Na ulicach powstały...... olbrzymie zatory. Nieczynne stały.......... się wszystkie znaki sygnalizacyjne, światła na skrzyżowaniach i inne urządzenia automatyczne. Zatrzymały....... się wszystkie windy i ruchome schody. W domach wyłączyły......... się wszystkie urządzenia elektryczne, nie grzały......... kaloryfery. Zapanował......... chaos w instytucjach, urzędach, sklepach. Bankierów ogarnął....... strach, obawiano.......się napadów z powodu nieczynnych urządzeń alarmowych. W szpitalach nie można.......kontynuować operacji. Nie sposób było....... wyliczyć wszystkich przypuszczalnych skutków awarii. Taką katastrofę chyba jedynie uczniowie przyjęli...... z radością. b) Gdy..... wyschły morza i oceany, pozostała........ ogromna ilość soli. Zbudować........... można było z niej mur, który otoczył......... całą Ziemię. Taki mur wysoki ........ był na 282 km, a jego szerokość ........ wyniosła 1,5 km. Natomiast jeśli.......pokryć powierzchnię Ziemi warstwą soli morskiej, grubość tej warstwy osiągnęła..... 150 m. c) Podczas wakacji chętnie ........się udał tam, gdzie nie jest ani za gorąco, ani za zimno. Myślę, że na początek dobra..... była Grecja, najlepiej wczesną jesienią. W Atenach na pewno ...... zobaczył najsłynniejsze starożytne budowle. Popłynąć........ chciał także na Kretę, gdzie z pewnością ......zwiedził pałac króla Minosa. A ja pojechał...... na Wyspy Kanaryjskie. Tam oczywiście nic ..........nie robił, nigdzie .........nie chodził, nic .....nie zwiedzał. Łeżał...... sobie tylko na plaży i opalał........ się całymi dniami, a gdy.......... zmęczyło mnie leżenie, z radością...........się zanurzył w przejrzystej, ciepłej wodzie. d) Ja nie pojechał........ do Afryki, bo tam jest za gorąco. Nie dał..... się namówić na Grenlandię– tam jest za zimno. Nie wybrał......... się też do Grecji, bo nie lubię łazić po górach ani zwiedzać starożytnych budowli. Najchętniej siedział....... w domu, czytał....... książki, a jeśli........ wędrował, to najwyżej palcem po mapie.