Abeceda (Alfabet) A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż ch cz dz dź dż rz sz dzi Výslovnost CZ špička jazyka se opírá o horní patro hned za horními zuby a snažíme se vyslovit české „č“ Ć/CI vyslovujeme české „Ť“ s přidáním hlásky „Č“ SZ špička jazyka se opírá o horní patro hned za horními zuby a snažíme se vyslovit české „š“ Ś/SI prostřední část jazyka se snažíme vyklenout k hornímu patru a vyslovujeme české „Š“ Ż špička jazyka se opírá o horní patro hned za horními zuby a snažíme se vyslovit české „Ž“ Název písmene : zet z kropką Ź/ZI prostřední část jazyka se snažíme vyklenout k hornímu patru a vyslovujeme české „Ž“ RZ něco mezi českým „Ž“ a „Ř“ – snažíme se vyslovit obě hlásky zároveň Název spřežky: erzet DZ př. bardzo, dzwonek DŹ/DZI př. dziwny DŻ př. dżem, dżungla Ł spojení českého „U“ a výsloveného anglického neurčitého členu „A“ , výslovnost anglického „W“ př. wet, weekend Název písmene: el z kreską W české „V“, pozn. název písmene český : [VÉ] x polský : [VU] Ń/NI české „Ň“ Ę nosové E [EN], shodné s francouzštinou (př. ręka) [EM] – před B, P : zęby, postęp [E] na konci slova – ztrácí nosovost (př. imię) Ą nosové A [ON], shodné s francouzštinou : Le Monde, song (eng) (př.mądry) [OM] – před B, P : trąbka, gąbka na konci slova – zachovává nosovost (př. są) Ó české krátké „U“ Název písmene : o kreskowane I vždy měkká výslovnost, vždy palatalizuje předcházející hlásku, př. cicho Pokud je následováno vokálem, zachovává se pouze jeho palatalizační funkce a samotná výslovnost „I“ mizí, př. ciasto [ťasto] Y vždy tvrdá výslovnost, tvrdší než české „Y“ H [H/CH, CH] př. dach, hotel – prakticky stejná výslovnost Výslovnost hlásek může způsobit změnu významu! Pokud se před či za hláskou neznělou vyskytne znělá, dochází ke spodobě znělosti: př. W [F] kwiat, wschód, wczoraj hlásky znělé: b d w z ź ż g dz dź dż hlásky neznělé: p t f s ś sz k c ć cz Ćwiczenia fonetyczne I : Y Ę : Ą KK : K lik łyk męża mąż lekki leki biłam byłam węża wąż poddany podany biły były zgięła zgiął winny winy bili byli wzięła wziął cenny ceny miła myła zapięła zapiął w Warszawie Warszawie mitem mytem zdjęła zdjął w wodzie wodzie ładni ładny panna pana nosi nosy Włosi włosy Ś / SI : SZ Ć / CI : CZ Kasia kasza bicie bicze prosię proszę bycie bycze siał szał badacie badacze sito szyto znacie znaczek sik szyk Maciek maczek sina szyna życie życzę sidła szydła leci leczy musi muszy ci czy koś kosz cicha czyha kochaś kochasz mieć miecz wieś wiesz leć lecz miś mysz płać płacz psi przy wołać wołacz Ś – SZ – Ć – CZ – ŚĆ – SZCZ Prosię męczy misia. Zmęczona mysz nosi czapę. Sina sierść męczy. Badacie wasz krzak. Płać lub bicze. Sierota szyła sidła na szczygła. Kochasz kochasia. Nie życz bicia ani bicza. Szczyt szczęścia usiąść na ścieżce i ściągnąć szczudła. Szczery szczur wrzeszczał w ścieku na szczupaka. Zmarszczony morszczuk wyszczerzył mściwie szczękę. W Szczecinie wieść niesie o ścisku. Łamańce językowe 1. Czy się Czesi cieszą, gdy się Czesio czesze? 2. Czy tata czyta cytaty Tacyta? 3. Szczebiot dzieci i skrzypienie drzwi przeszkadzało nieszczęsnej skrzypaczce w głośnym ćwiczeniu gry na skrzypcach. 4. Nie wiem, czy cietrzewie w dżdżysty dzień siadają na drzewach. 5. Chrząszcz brzmi w trzcinie w Szczebrzeszynie. W szczękach chrząszcza trzeszczy miąższ, Czcza szczypawka czka w Szczecinie, Chrząszcza szczudłem przechrzcił wąż, Strząsa skrzydła z dżdżu, A trzmiel w puszczy, tuż przy Pszczynie, Straszny wszczyna szum. 6. Czesał czyżyk czarny koczek, czyszcząc w koczku każdy loczek. Po czym przykrył koczek toczkiem, lecz część loczków wyszła boczkiem. 7. Mała muszka spod Łopuszki chciała mieć różowe nóżki – różdżką nóżki czarowała, lecz wciąż nóżki czarne miała. – Po cóż czary, moja muszko? Ruszże móżdżkiem, a nie różdżką! Wyrzuć wreszcie różdżkę wróżki i unurzaj w różu nóżki!