|25| 'Alii liluli. ,.Nola: aclor scqiiitur forum rci" BrA: „De iudiciis" OA. KO. TA, MkE. Bt ''nova rubr cum titulo: ..De eis qui sibi judicium iniustc usurpant" UA 'CI'. X 2, 2, 1-20: Quaestiuncutae. nr. 51: Cuncellaria Arn., III. Commissioncs 12 (327-328): Mogunt. p. 184jb in 3 summariis idem sub codem titulo. [26| De fide instrumentorum31 Cum ex eo quod plerique rüdes et ignari per se prothocollab facere nescientes et alii se notarios publicos mentientes, conficere instrumenta presumunt ex quibus plurima incommoda et pericula oriuntur, quibus nos obviare volentes prohibemus ne pro notario publico quisquam se gerat vel quevis instrumenta conficiaf antequam de creatione sua loci diecesano vel eius officiali fecent plenam fidem. Contrarium faciens excommunicationis sententiam incidit et instrumenta per eum confecta sint irrita ipso facto. |26| 'Alii liwli: „Dc officio notariorum" OA TA, MkE: „De publicis nolariis" BrA, BrB. KB hprotliobclla UL UR < UA, UB. UC, UE ct alii 'Cf. X 2 22, 216; Mogunt om. hoc statutum; Cuncellaria Arn., XXIV Divcrsa: 66 (556); VI Processus, 6 (441). Cf. E. On. Beiträge zur Rezeptionsgeschichte ties röm. canon. Prozesses in böhm. Ländern, Leipzig 1879, p. 77-84. |27] De appellationibus* 1 Iuris beneficio appellans nonnumquam abutitur qui revocatione per appellationis iudicem attemptatorum post sententiam obtenta contentus, de iustitia forsitan principalis cause dubitans, appellationem suam prosequi pretermittit. Ut igitur parti appellanti et honori iudicis a quo appellavit provideatur de remedio opportuno, presenti constitutione statuimus quod si appellans ipse, iusto impedimento cessante suam appellationem non prosequatur, ex tunc iudex ipse a quo appellavit eum in pristinas reducat sententias quousque iudicatis pareat vel appellationem suam debite prosequatur. |27| 'Alii tituli: „De appcllationibus tertius casus in quo quis sententiam incidil ipso facto per islas constitutiones" UR; ..Quod appellans suam appellationem prosequi tencatur" BrA T( X 3 3 1 [30) De clericis non residentibus in benejiciis[ Si parochialis ecclesie rector vel alius quivis clericus a beneficioa suo quod obtinet sine sui superioris licentia se presumpserit absentare, eodem beneficio per superiorem suum est privandus quacumque contraria consuetudine non obstante, cum de iure communi quodlibet beneficiumb requirat residentiam personalem. |30| "officio If'S; bcuratum add BrA ct aliqui alii; ' corporalcm HA. UK 'Cf. X 3. 4, 6 ss ; Mogiinl, p. 190" sub codem titulo in 2 summariis: in primo agitur de codem sicul Arncstus, in sccundo dc prohibitionc lenerc benefícium curaturn cl simul aliud in collcgio nisi ex gratia cpiscopi rctincrc pcrmittatur; cf. CaiKelluriu Amesti, I. Citationcs 1-15 (292-304), Commissioncs III, 48 (360-361). [311 [De hits, qui beneficia occupant violenter]* 1 Eum qui benefícium cui cura imminet animarum vi occupat seu se scienter intrudit in eo, decrevimus ipso iure privatum beneficio quod cum cura simili primirus obtinebat. Non enim decet, ut stultus melioris quam peritus conditionis existat vel quod invasoreo qui iuste ingrediturprivilegio gaudeat potiori. Insuper ut violenti qui auctoritate vel verius temeritate propria occupare dignitates, personatus aut alia quecumque benefícia ceclesiastica non verentur, et si non virtutis amore, pene saltem formidine a sue temeritatis audacia refrenentur, eo ipso ius si quod in dignitatibus, personatibus et benefieiis occupatis taliter vel ad ea ipsis forsitan competebat, amittant.b |311 "Inscriplio solum in registru; alii liluli: „Dc prebendis ct dignitatibus" VO et alii, „Oc beneficio ct cura animarum" BrB; „Dc occupaloribus iniustis bencficiorum" KB bc. 18 in VI" 3, 4 ad verbum , 1 Moguni om. hoc statutům. [32| De institutionibits*1 Statuimus quod persona ecclesiastica quecumque, regularis aut secularis, in dignitate, personatu, officio seu ecclesiastico beneficio quocumque non - 133- 1741 De sortilegiis*1 Parochiales presbyteři plebes suas frequenter informent lit sciant sortilegas artes et incantationes sub prolationc quorumcumque verborum vel scriptura caracterum quibuslibet infirmitatibus hoininum seu animalium nichil posse conťerre remedii vel sterilitati agroruin vel arborum seu tempestati tonitruum vel grandinuin providere et eis sub cxcommunicationis pena precipiant quod a sortilegiis et superstitionibus quibuscumque abstineant nec sortilegos consulant vel ad domos suas recipiant sed quod ipsi plebano tales denuntient ut turpiter dehonestati eiiciantur de plebibus ne per eos simplicium conscientie polluantur. |74| 'Alii limli: „Dc incanlatoribus" A/AC", ..Dc incanlatricibus" VBA 'Cl". X 5. 21. 1-3: Qtiaesliunt tilai; nn.14,44, 124, 164-168. 253; Mogunt, p. 2l6b idem sub codcm lit. |75| De cterico excommunicato vel inlerclicto vel irregulari celebrante^ Is qui celebrat maiori exeominunicatione ligatus aut cui est ingressus ecclesie interdictus, si in ea se divinis ingerat celebrando vel concelebrando in suo agens officio sicut prius et i lie, qui scienter celebrat in loco supposito interdicto irregularitatem incurrit a qua nequit per alium nisi per Romanům Pontificem Uberari. Talis etiam cui est ingressus ecclesie interdictus, si interdicto huiusmodi durante decedat, non debet sicut et communicatus excommunicatione maiori in ecclesia vel cimiterio ecclesiastico sepeliri. Ille vero qui scienter celebrat pre-sente excommunicato excommunicatione maiori est ingressus ecclesie interdictus et si hoc interdicto durante celebrat" irregularis ecitur, ab ea tantum per Summum Pontificem est liberandus. Qui autem sic irregularis in contemptum clavium divina presumpserii prophanare, beneficiis suis privetur perpetuo et nichilominus subiciatur penitentie carcerali. |7S] *ln murgine adnot. alia manu: ..Tempore inlcrdicli saccrdos ncquaquam missam cclcbrcl nequc concelcbrcl ncque omnia que ad cxseculioncm ordinutn pcrtincnl, scd diligenter sc in omnibus circumspiciat ne irregularis fial ab officii sui nichil facial, cxccplis tribus, scil. dare hominibus sacramcnlum Corporis Christi. X 5 39. 57. confessioncm ct baptismum. Rccurrc ad Summam Marliani, inter secundum, ibi invenics dc isla materia. Item ibidem X 4, I, II. Item dc Corporc Chrisli X S, 38, 11" 'Cf. X 5, 27, 1-10; Qtmesiiunculue. nn. 51-53, 95'; Mogunt. p. 216b idem dc codcm. [761 De iniuriis et dampmo dato] Si culpa tua alicui factum est dampnum vel iniuria irrogata seu aliis irrogantibus auxilium prebuisti aut hec imperitia tua seu negligentia evenerunt, de iure super his satisfacere te oportet; nec ignorantia te excusat, si scire debuisti, ex facto tuo iniuriam verisimiliter posse contingere vel iacturam. Quod si animalia tua alicui nocuerint tu ad satisfactionem teneris nisi eadem animalia dando passis dampnum velis liberare te ipsum, quod tamen ad liberationem tiiam non proficeret, si fera animalia vel que naturaliter consueverunt nocere dato quod domestica fuissent et licet" debueras non curasti diligentiam adhibere. Sane licet ille, qui occasionem dampni dat, dampnum videtur dedisse, secus tamen est in illo dicendum, qui ne dampnum accideret de contingentibus nil obmisit.b |76| ''quantum VB, VD. UK et at; ct quam OE. KC et at bX 5, 26, 9 ad verbum 1 Cf. Quaestiuncuhie, nr. 38; Mogunt, p. 2l7b ct 2IKJ sub codcm titulo scd dc alia materia. [77] Vacat [De rancore]11 Et si iniuriam passus secundum christianitatis legem iniuranti rancorem ex corde, gratis pro Deo dimittere teneatur, satisfactionem tamen pro eadem coram competenti iudice potest petere, dimissione rancoris huiusmodi non obstante.2 |77| 'Alii tilttli: „Dc dimissione iniuric" OB, „Dc palicntibus iniuriam" MkC 'Mnfiunl om. hoc caput matcriamquc *CC Quaestiwuulae, nr. 93. |78| Depenitentiis et remissionibus1 »'umis utriusque sexus fidelis, postquam ad annos discretionis" pervenerit omnia utni solus peccata saltern semel in anno conftteatur fideliter proprio sacerdoti,h iiiiiinctum sibi penitentiam pro viribus studeat adimplere, suscipiens reverenter ml minus in Paschac eucharistie sacramentum,2 nisi forte de proprii sacerdotis ..... ilin ob aliquam rationabilem causam ad tempus ab eius perceptione duxerit ibttinflndum; alioquin et vivens ab ingressu ecclesie arceatur et moriens chris-Iniiiii iitreal sepultura.d Unde hoc salutare statutům frequenter in ecclesiis I'lililu ctttr, ne quisquam ex ignorantie cecitate velamen excusationis assumat. Si qui* milém alieno sacerdotie voluerit iusta de causa sua confiteri peccata, in ' mi nun' pnus postulet et obtineat a proprio sacerdote, cum aliter ipse ilium non |iim*il Holvcrc vel ligare. Sacerdos autem sit discretus et cautus ut more periti .....In ' uperinfundat vinum et oleum vulneribus sauciati, diligenter inquirens et i .....is confitentis, non alterius, circumstantias et peccati per cir- .....'I'n illumes cautas, maxime circa inusitata peccata, quibus prudenter .....I hunt, quale ci debeat přebere consilium et remedium adhibere, diversis i.....in mis utendo ad sanandum egrotuin.s 3 Nam si peccator dicat se non I •....... "I ""Hi" "i futurum ab aliquibus peccatis mortalibus abstinere, dato quod - 156- - 157- 1 ■ predictum in sua ecclesia vel cimiterio presumpserint sepelire, ad restitutionem tam sepulti corporis, si pctatur, quam etiam omnium que occasione sepulture illius pervenerint quomodolibet ad eosdem infra decern dierum integraliter faciendam obligantur. Quam nisi fecerint. ecclesia ipsa apud quam sepultus fuerit nec non ipsius cimiterium, ex tunc eo ipso sunt et tamdiu manebunt ecclesiastico supposita interdicto donee ab eis facta fuerit restitutio plenaria omnium predictorum. |411 •Alii tiltili: „Dc cotlcm qui inducuiit ad clcctioncm" MkE hc. I in Vl» 3, 12 ad vcrbuni 'cetera sec. sciisnm cx codem capile 1 Inscriptio solum in registra - in textu rubrica; Mogimi om. hoc statutum; cf. Quoathacuhe, nr. 171. |42| [De hiis, yui debent in ecclesia sepeliri]a 1 Plebanus ecclesie vel ipsius vices gerens, si prefer licentiam sui episcopi vel ipsius in spiritualibus vicarii defunctum intra parochialem ecclesiam presumpserit sepelire in penam unius sexagene grossorum pragensium ad fabricam cathedralis ecclesie applicandam incidat ipso facto. Et nichilominus per episcopum subiiciatur penitentie graviori, nisi is qui est sepultus fuisset presbyter vcl patronus ecclesie aut alius ipsius ecclesie nolabilis benefactor. |42] 'Vide label!, mss. adhib.; alii timli: „Nc laici in ecclesia sepclianlur" BrB: ,.Dc pena plcbanorum sine liccnlia scpclicmium" PR. P2 'Mogunt om. hoc stalulum. 1431 De parocliiis* 1 Domimcis et aliis festivis diebus presbyteři parochiarum antequam missam celebrent plebem interrogerit, si alterius parochianus sit in ecclesia qui proprio contempto plebano ibi missam vult audire. Quern si invenerint, de ecclesia eiiciant sine mora* Nullus presbyter parochianum alterius sine proprii sacerdotis licemia, nisi in mortis periculo constitutum, ad confessionem recipiat, cum eum absolvere nequeat vel ligare neque ei ministret quodcumque aliud ecclesiasticum sacramentum.2 |43| 'Alii lnuli: ..lie parochiis cl parochianis" AX; „Dc parochianis" MkC bX 3, 19, 2 ad verbum [ Mogunt, P- 197b el 198" idem scd in lonna longiori -Qma:sliitmuluť. nr. I ad verbum citata. [441 De statu monachonim1 Precipimus lit abbates, prepositi, priores monachorum3 et canonicorum regularium, necnon abbatisse, magistře et priorisse monialium tarn in seipsis - 138 - quam in subditis prout ad cuiuscumque spectat officium, vitam et conversationem exhibeant, ac habitum deferant regulärem, se ipsos ac suos subditos ab hiis precipue que ipsorum professioni obviant et ordinis honestati non congruunt, puta circa exquisitum ornatum vel notabilem excessum in vestibus, eibis et potibus, equitaturis et lectisterniis ac similibus superfluitatibusb seu taxillorum, alearum et scachorum ludis ac chorearum lasciviis totaliter cohibentes iuxta dispositionem sue regule et sacrorum canonum instituta sollicite providentes quod nullus monachus vel canonicus regularis seu monialis nisi ratione administrationis seu officii possessiones, redditus vel aliud quidquam proprii habeat, quin imo illud quod cuilibet singulari persone ex suo labore vel artificio aut parentum seu amicorum largitione obvenit, superiorum manibus offeratur ut per ipsius providentiam circumspectam, emolumentis huiusmodi communitatis vel singularium personarum necessitas sublevetur, apostatasque suos requirant et repetant ac ipsos carcerum penis afTiciant et voluntarie revertentes paterne suscipiant salva semper penitentia regulari. |44| »monastcriorum KA, WA, Gg. Z *>c 1 Clem 3, 10 ad vcrbum 'Cf. etiam X 3, 35, 1-8; Mogunt. p. 198h-202" sub codem tilulo in 10 summariis agil de monachis, in S°cl 10" summario dc cadeni materia sicut Arncstus, [45| De capellis monachorum* 1 Religiosi in ecclesiis ad ipsos etiam pleno iure spectantibus, rectores sui ordinis locare non audeant que alias sunt solite per seculares clericos gubemari. Nec episcopus potest ecclesias parochiales vel certos redditus earumdem sine consensu sui capituli religiosomm usibus aplicare. |4S| 'Alius litulus: „Nc religiosi rcgant" BrB 'Cf. X 3, 37, I ct c. I in VI» 3, 18; Mogunt, p. 202 ad idem sub codem tit. [461 De hire palronatus"1 Volentes viam precludere ne quis per subreptionis astutiam preficiatur ecclesiis et ne ex institutionibus repentinis inter patronos, si qui lites sint, oriantur ex litibus fortiores, presenti decreto statuimus quod cum aliquis ad curatum beneficium per quempiam clericum vel laicum fuerit presentatus, Ordinarius loci seu is ad quem institutio spectat, per decanum loci vel viciniorem plebanum in ecclesia, ad quam fit presentatio, presente plebe ad hoc specialiter convocata, pubblice faciat proclamari, Quod si quis est qui velit docere de iure suo quod ad - 139- ipsum solum vel cum alio seu aliis ius pertinet presentandi aut presentato aliquid obiicere quod eum reddat inhabilem ne possit ad idem benefícium promoveri, veniat intra certum et peremptorium terminům ad ipsius instituentis presentiam hoc facturus. Adiiciendo in proclamatione hniusmodi quod si infra talem terminům nullus compareat presentationi vel presentato se opponens, ex tunc ad institutionem presentati procedetur iuxta formam iuris. Institutio vero facta, non premissa proclamatione hniusmodi, sit irrita eo ipso. [46] -'Alii tituli: „Dc proclamatione" BrB, .,Dc crida sive proclamatione presentati" KB; Cancellaria Arnesti, III. Commissioncs; 41, 42, (357-359) 'Cf. X 3, 28, 1-31: c. I in VI" 3, 19; c. I Clem 3, 12; Mogunt, p. 202b-203i' in 2 summ. sub codem tit. Scd dc materia divcrsa. |47| Vacat [De hiis, qui symoniaci putantur]a 1 Detestanda quorumdam patronorum seu advocatorum cupiditas, in tantum sue potestatis metas excedit, quod cum aliqua benefícia ecclesiastica vacare contingit ad ipsos ius pertinet patronatus, nullam idoneitatem presentandarum personarum, sive ecclesiarum sive plebium utilitatem attendentes sed imitatores Yesib querunt clericos Simonis successores quos recepta prius ab eis certa summa pecunie sive cautione, de ipsa in posterům persolvenda aut promissione de remittendis sibi vel non repetendis ab eo decimis vel aliis ecclesie iuribus aut quod si eis quandocumque displicentiam fecerint, ecclesias ipsas dimittere et litteras presentationis et institutionis sue ipsorum manibus tradere teneantur aut similibus pactionibus premissis demum eos instituendos episcopo representant. Ne igitur huiusmodi execrabile mercationis genus ius sibi vendicet de cetero contra canonicas sanctiones, hoc sacro approbante concilio diffinimus, quod patronus ecclesie, clericus vel laicus qui ex conventione vel pacto vel quolibet premissorum vel simili deprehensus fuerit, aliquem presentasse, eo ipso pro ipsa0 vacatione ius presentationis amittat et pro tunc benefícium huiusmodi per eum ad quern ipsius institutio pertinet, conferatur. Presentatus vero taliter non solum eadem beneficio sit privatus sed ipso facto reddatur inhabilis ad sacros ordines et ad alia quevis benefícia ecclesiastica obtinenda.d |47| 'Tit. solus in ivgistm, alii tituli: „De palronis" UH. KN. kick', ,.Dc symonia patronorum et pena cpiscoporum" UL, UR; „De patronis cl plebanis symoniacis" WA bGiczi servus prophctac Elisci (cf. 4 Reg., 4 12, 14 ss. ct 8, 4, 5) 'ilia UN, UO. UP... ct alii * to zle pcro yako add UE 'Mogunt om. hanc materiam - vide adnot. apud c. 46; cf. Cancellaria Anwsti, XXIV Divcrsa 29 (536), Dispens. IV. I (370-371), 2, 3 (372-373). [48] De consecratione ecclesie vel altaris* 1 / Si ecclesiam pollui humani sanguinis aut seminis effusione contingat. ipsius ecclesie cimiterium si contiguum sit eidem, censetur esse polutum et antequam reconcilietur per episcopum in ea non debent divina celebrari vel aliquis sepeliri.b |48| Mlii tituli: „Dc rcconeiliationc ecclesie" BrB bc. I in VI" 3, 21 ad verbum 'Cf. Quaestiunculae, nr. 254 ad verbum; Mogwtt, p. 203" sub codem titulo staluil solum: „Ccclcsiam violatam nemo quam cpiscopus reconciliarc potest." [49) De celebratione missarum1 In eadem ecclesia et eodem tempore duas missas sub nota celebrari districtius inhibemus, adiicientes quod nullus pro vivis mortuorum officium audeat facere septimum, tricesimum vel annuale.2 |49] 'Cf. X 3, 41, 1-14; Mogunt, p. 203ab sub codem lit. in 3 summariis; vide ctiam J. K. Vyskočil Arnošt, p. 597, n. 58. |50| Vacat mbrica [Quod clerici ioculatores non habeantp11 Omnibus sacerdotibus in virtute sancte obedientie et sub excommunicationis pena districtius inhibemus, ne die qua primam missam celebrant seu octo diebus immediate sequentibus per se vel per alium invitatum solempnem audeant preparare. Salvo quod tunc certos clericos et seculares et religiosos paucas et tarnen etiam sine solempnitate qualibet procurare poterunt, sic tarnen quod iaculatores et histriones nullatenus admittantur. |S0| 'Tilulus e registro: alii tituli: „De novis sacerdotibus quod non habcant convivia in primis missis" UL, UR; „Prímam missam eclebranlibus" MkE; „De prima missa" MkC 1 Mogunt. p. 203b in 3" summario sub codem tit. idem. [511 Vacat [De novis missis]11 Missarum etiam novarum officia quas sancta Romana et universalis non recepit seu instituit ecclesia penitus reprobamus. Historias novas, impnos et sequenlias nisi in concilio provinciali aut in episcoporum synodis approbentur, in ecclesiis - 140- -141-