694
caesarius von heisterbach
Capitulum 9 i8i
De clericis superbe cantantibus> quorum voces diabolus in
saccum mis it.
Tempore quodam clericis quibusdam in ecclesia quadam saeculari fortiter, id est, clamose, non devote, cantantibus, 5 et voces tumultuosas in sublime tollentibus, vidit homo quidam religiosus, qui forte tunc affuit, quendam daemo-nem in loco eminentiori stantem, saccum magnum et lon-gum in sinistra manu tenere, qui cantantium voces dextera latius extensa capiebat, atque in eundem saccum mittebat. 10
Illis expleto cantu inter se gloriantibus, tanquam qui bene et fortiter Deum laudassent, respondit ille, qui vide-rat visionem: „Bene quidem cantastis, sed saccum plenum cantastis."
Mirantibus illis, et interrogantibus cur hoc diceret, vi- 15 sionem eis exposuit. Haec mihi retulit Abbas ordinis Ci-sterciensis, vir summae gravitatis.
His exemplis non reprehenditur devotus clamor, quo Deus laudatur in cantu et psalmodia, sed tantum inanis gloria. Memini Prophetam dixisse: „Circuibo et immolabo 20 in tabernaculo eius hostiam vociferationis, cantabo et psalmum dicam Domino."
Quantum ei devota placeat vocum exaltatio, satis audies in sequenti distinctione capitulo quinto. Ibidem invenies, quantum ex hoc daemones laetentur, si sine humilitate in 25 psalmodia voces exaltentur.
Audi nunc exemplum satis terribile de superba et lucra-tiva praedicatione.
Vgl. mirac. 5,5, unten 966-979.
786
caesarius von heisterbach
Capitulum 47 2i.
De praelato, qui ordinem vocavit tentationem.
Recordor nunc cuiusdam viri valde literati et cuiusdam nobilis ecclesiae praelati. Huic cum nuper dicerem, „quare non venitis", ut quid tamdiu exspectatis? respondit mihi: 5 „Non audeo intrare in tentationem"; districtionem ordinis tentationem appellans. Ex multo enim tempore volunta-tem habuit veniendi ad ordinem, sed quadam pusillanimi-tate impeditus est usque adhuc. Huic congruit illud Salo-monis: „Qui observat ventum, nunquam seminat." Ventus 10 est tentatio, seminatio conversio. Qui nimis timet in ordi-ne tentari, vix poterit ad ordinem converti. Novi plures in saeculo, tarn clericorum quam laicorum, qui a multo tempore votum fecerunt, nec tamen audent converti timore tentationum. Semper ante oculos habent tentationes, sed 15 non considerant multimodas quae in ordine sunt consola-
Capitulum 48
De milite, qui ordinem vitavit timore pediculorum.
Retulit mihi Daniel Abbas Sconaviae, militem quendam 20 honestum et in militia nominatum, in Campo factum fuis-se monachum. Hie cum alium quendam militem, aeque in armis strenuum, in saeculo amicum habuisset, et die quadam ad conversionem eum hortatus fuisset; respondit ille magnae pusillanimitatis verbum: „Vere, amice, ego forte 25 venirem ad ordinem, si non esset una res quam timeo." In-
571 Vermutlich eine der bedeutenden Kanonikerkirchen in Köln.
572 Zisterzienserkloster bei Heidelberg; vgl. mirac. 1,31, oben 288f; 2,14, oben 418f; 2,33, oben 490f; 6,3, unten 1144f; 7,31, unten 1388f; 9,17, unten 1780f; 9,57, unten 1872f; 10,64, unten 2016f; 12,27, unten 2246f.
788
caesarius von heisterbach
terrogante monacho, quaenam esset res ilia; respondit miles: „Vermiculi vestimentorum. Pannus enim laneus mul-tos vermiculos nutrit." Tunc ílie subridens ait: „Och fořtem militem! Qui in bello diaboli non timuit gladios, in militia Christi timere debet pediculos? Auferent tibi nunc 5 pediculi regnum Dei?" Ille licet ad haec verba tunc tacu-erit, tempore tarnen modico emerso, effectu respondit. Nam et ordinem tarn verbis quam exemplo illius provocates intravit.
Contigit ut postea hi duo | convenirent Coloniae in ec- 10 in clesia beati Petri. Monachus vero Campensis cum alterum regulariter salutasset, subridens adiecit: „Quid est, frater? Timesne adhuc vermiculos?" Ille bene recordans unde talis interrogatio haberet originem, et ipse subridendo respondit verbum bonům, verbum memoria dignum: „Cre- 15 de mihi, frater, et hoc pro certo scias, quia si essent omnes vermiculi omnium monachorum in meo corpore, non me de ordine morderent." Quo verbo audito, ille multum ae-dificatus est, multis illud ad aedificationem recitans.
Vides quantae fortitudinis factus sit is, qui ante conver- 20 sionem nimis fuerat pusillanimis ? Unde hoc, nisi ex divinis consolationibus, quae sunt in ordine?
Haec de his dicta sint, quos vitium pusillanimitatis ne convertantur avertit. Nunc audi aliqua exempla de his, quos post conversionem ne proficerent tentavit et impedi- 25 vit.