2
PROI •) l'i
[Incipit Prologus]
Obsculta, o fili, praecepta magistri
ct inclina aurem cordis tui
et admonitionem pii patris libenter excipe
et efficaciccr conple,
ut ad eum per oboedientiae laborem redeas, a quo per inoboedientiae desidiam recesseras. Ad te ergo nunc mihi sermo dirigitur, quisquis abrenuntians propriis voluntatibus domino Christo vero regi militaturus oboedientiae fortissima atque praeclara arma sumis.
Inprimis, ut quidquid agendum inchoas bonum,
ab eo perfici instantissima oratione deposcas,
ut, qui nos iam in filiorum dignatus est numero computare,
non debet aliquando de malis actibus nostris contristari.
Ita enim ei omni tempore de bonis suis in nobis parendum est,
ut non solum iratus pater suos non aliquando filios exheredet,
sed nec ut metuendus dominus irritatus a malis nostris
ut nequissimos servos perpetuam tradat ad poenam,
qui eum sequi noluerint ad gloriam.
Exurgamus ergo tandem aliquando excitante nos scriptura ac dicente: Hora est iam nos de somno surgcrc;
1 Ps-Bas., Admon. Prooem.; Hier., Ep; 22, 1 2 Aug., Civ. 11, 28; Vitae Patr. S, 14, 15, Aug., Nat. et gr. 20, 22: Cypr., Ep. 63, 5; 65, 5 3 Ps-Bas., Admon. Prooem. et 1; Hier., Ep. 22, 15; Vitae Patr. 5, 1, 9; Hist. mori. 31; Cypr., Hab. virg. 3; Caes., Šerm. 202, 2; RMac 2, 4     4 Ps-Bas., Admon. 11; Vitae Patr. 5, 7, 18
9 et ápertis oculis nostris ad cíeificum lumen adtonitis aurihus audiamus,
divina cotidic damans quid nos admonet vox díccns:
10 Hodic si věcem cius audieritis, nolite obdurare corda vcstra;
11 et iterum:
Qui habet aures audiendi, audiat, quid spiritus dicat ecclesiis,
12 Et quid dicit? Venite, filii, audite me, timorem domini docebo vos.
13 Currite, dum lumen vitae habetis,
ne tenebrae mortis vos conprehendant.
14 Et quaerens dominus in multitudine populi, cui haec clamat, operarium suum iterum dicit:
15 Quis est homo, qui vult vitam et cupit videre dies bonos?
16 Quod si tu audiens respondeas: Ego, dicit tibi deus:
17 Si vis habere veram et perpetuam vitam, prohibe linguam tuam a malo
ct labia tua ne loquantur dolům; deverte a malo et fac bonum, inquire pacem et sequere earn.
18 Et cum haec fecentis, oculi mei super vos et aures meae ad preces vestras,
et antequam me invocetis, dicam vobis: Ecce adsum.
19 Quid dulcius nobis ab hac voce domini invitantis nos, fratres carissimi?
9-18 Aug., En. Ps 33, 16-18; 143, 9 12 Aug., En. Ps 33, 2, 16 18 Aug En Ps 33,9; Passio Iulian. 12
6
I'ROI .'0 13
132
57, 1 58, I
hece pictate sua demonsrnu nobis dominus
vi.iin vit.ie.
21 Succinctis ergo fide vel obscrvantia bonorum actuum lumbis nostris per ducatum evangelii pcrgamus itinera eius, ut mereamur cum, qui nos voeavit in regnum suum, videre.
22 In cuius regni tabernaculo si volumus habitare, nisi tlluc bonis actibus curritur, minime pervenitur.
23 Sed interrogernus cum propheta dominům dicentes ei: Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo
aut quis requiescit in monte sancto tuo?
24 Post hanc interrogationcm, fratres, audiamus dominům respondentem et ostendentem nobis viam ipsius tabernaculi
25 dicens:
Qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam;
26 qui loquitur veritatem in corde suo; qui non egit dolum in lingua sua;
27 qui non fecit proximo suo malum;
qui opprobrium non accepit adversus proximum suum;
28 qui malignum diabolum aliqua suadentem sibi
cum ipsa suasione sua a conspectibus cordis sui respuens deduxit ad nihilum
et parvulos cogitatos eius tenuit et adlisit ad Christum. 2'; Qui timentes dominům
de bona observantia sua non se reddunt elatos,
sed ipsa in se bona non a se posse,
sed a domino fieri existimantes 30 operantem in se dominům magnificant
illud cum propheta dicentes:
20 Cypr., Test, Prol 28 Orig., Horn, in Num. 20, 22: Hilar., ttl Ps 136 Hi Ambr Paen. 2, 106; Hier., Ep, 22, 6; In Ps 136, 9; Aug., En. Ps 136, 21; Conf 8 P 28-Cassian., Inst. 6, 13    29 Cassian., Inst. 12,17; Cypr., Ad Don 4
1 V 11 De artiiicibus monasterii
1 Artifices si sunt in monasterio,
cum omni humilitate faciant ipsas artes, si permiserit abbas.
2 Quod si aliquis ex eis extollitur pro scientia artis suae, eo quod videatur aliquid conferre monasterio,
3 hie talis engatur ab ipsa arte et denuo per earn non tran.seat, nisi forte humiliato ei iterum abbas iubeat.
4 Si quid vero ex operibus artificum venundandum est, videant ipsi, per quorum manus transigenda sint,
ne aliquam fraudem praesumant.
5 Memorentur semper Ananiae et Saphyrac,
ne forte mortem, quam illi in corpore pertulerunt,
6 hanc isti vel omnes, qui aliquam fraudem de rebus monasterii fecerint, in anima patiantur.
7 In ipsis autem pretiis non subripiat avaritiae malum,
8 sed semper aliquantulum vilius detur, quam ab aliis saecularibus dari potest,
9 ut in omnibus glorificetur deus.
^~LVTII De disciplina
suscipiendorum fratrum
1 Noviter veniens quis ad conversationem, non ei facilis tribuatur ingressus,
2 sed sicut ait apostolus: Probate spiritus, si ex deo sunt.
3 Ergo si veniens perseveraverit pulsans
et inlatas sibi iniurias et difficultatem ingressus
post quattuor aut quinque dies visus fuerit patienter portare
(LVII) 2 Aug., Praec. I, 7; Bas., Reg. 102: Cypr., Test. 3, 51    4-7 Aug., OM 8 5 Cassian., Inst. 7, 25, 1; 7,30    9 Vitae Pair. 5, 10,98    (l.VIU) 1 Pachom., Praec. 49 1-4 Caes., Reg. mon. 1; Reg. virg. 58; Cassian., Coll. 20, 1     3 R4P 2, 27 3-4 Cassian., Inst. 4, 3, 1, 4, 32
134 |4
et persistere petitioni suae, 1   annuatur ei ingrexsus et sit in eclta Ivospitiim paucis diebus.
H   Posted autem sit in eelLi noviciorum, ubi meditent et manduceni et dormiant. Et senior eis talis deputetur, qui aptus sit ad lucrandas animas, qui super eos omnino curiose intendat.
7 Et sollicitudo sit, si revera deum quaerit,
si sollicitus est ad opus dei, ad oboedientia, ad obprobria.
8 Praedicentur ei omnia dura et aspera, per quae itur ad deum.
9 Si promiserit de stabilitatc sua perseverantia, post duorum mensuum circulum
legatur ei haec regula per ordinem
10 et dicatur ei: Ecce lex, sub qua militare vis;
si potes observare, ingredere, si vero non potes, liber discede. '1 Si adhuc steterit,
tunc ducatur in supradictam cellam noviciorum et iterum probetur in omni patientia.
12 Et post sex mensuum circuitum legatur ei regula, ut sciat, ad quod ingreditur.
13 Et si adhuc stat,
post quattuor menses iterum relegatur ei eaclem regula.
11 Et si habita secum deliberatione promiserit se omnia custodire et cuncta sibi imperata servare,
tunc suscipiatuf in congregatione
136
,!l sciens et lege regulae constitutum, quod ei ex ilia die non liceat egredi de monasterio,
16 nec collum excutere desub iugo regulae, quern sub tarn morosam deliberationem licuit aut excusare aut susciperc.
17 Suscipiendus autem in oratorio coram omnibus promittat de stabilitate sua et conversatione morum suorum
et oboedientiam ls coram deo et Sanctis eius, ut, si aliquando aliter fecerit, ab eo se damnandum sciat, quein inridit.
19 De qua promissione sua faciat petitionem ad nomen sanctorum,
quorum reliquiae ibi sunt, et abbatis praesentis.
20 Quam petitionem manu sua scribat aut certe, si non scit litteras, alter ab eo rogatus scribat; et ille novicius signum faciat
et manu sua earn super altare ponat.
21 Quam dum inposuerit, incipiat ipse novicius mox hunc versum: Suscipe me, domine, secundum eloquium tuum et vivam,
et ne confundas me ab expectatione mea.
22 Quem versum omnis congregatio tertio respondeat adiungentes: Gloria patri.
23 Tunc ille frater novicius prosternatur singulorum pedibus, ut orent pro eo,
et iam ex ilia hora in congregatione reputetur.
24 Res si quas habet,
aut eroget prius pauperibus
aut facta sollemniter donatione conferat monasterio
17 Cissian., Inst. 7, 9     18 Cassian., Inst. 4, 36, 2     23 Vitac Pair. 5, 13, 13 6 Cassian., Inst. 4, 7    7 Bas., Reg. 6; 7; Cassian.. Ins-.. A, 3, 1     8 Cassian., Coll. 24, 24-25 RMac 2*> Cacs" ReS- mon- 1
25, 2; R4P 2, 26; Cypr.. Hab. virg. 21     9 Cats., Reg. virg. 58; RMae23
166
nihil sibi reservans ex omnibus,
quippc qui ex illo die nee proprii corporis potcst.uein sc habiturum sen.
Mox ergo in oratorio exuacur rebus propriis,
quibus vestnus est,
et induatur rebus monastcrii.
Ilia ,lutein vcstimenta, quibus exutus est,
reponantur in vestiario conservanda,
ut, si aliquando suadenti diabolo consenserit,
ut egrediatur de monasterio, quod absit,
tune exutus rebus monasterii proiciatur.
Illam tamen petitionem eius, quam desuper altare abbas tuht,
non recipiat, sed in monasterio reservetur.
LIX De filiis nobilium aut pauperum, qui offcruntur
Si quis forte de nobilibus offerit filium suum deo in monasterio, si ipse puer minor aetate est, parentes eius faciant petitionem, quam supra diximus;
et cum oblationem ipsam petitionem et manum pueri involvant in palla altaris et sic eurn offerant.
De rebus autem suis aut in praesenti petitione
promittant sub iureiurando, quia numquam per se,
numquam per suffectam personam nec quolibet modo
ei aliquando aliquid dant aut tribuunt occasionem habendi;
vel certe, si hoc facere noluerint et aliquid offcrre volunt
in elemosinam monasterio pro mercede sua,
faciant ex rebus, quas dare volunt, monasterio donationem,
reservato sibi, si ita voluerint, usu fructu.
25 Cassian., Inst. 2, 3, I; 4< 20; Coll. 18. 7; 24. 2.5; Ban., Reg. 106; RMa* 24 26-28 Pachom., Praee, 49; Caspian., Inst. 4. 5-6
s   caritatem frateinnatis caste impendant;
9 amore deum timeant;
10 abbatem suum sincera et humili caritate diligant. " Chris to omnino nihil praeponant,
qui nos pariier ad vitam acternam perducat.
f LXXIII De hoc, quod non omnis iustitiae observatio in hac sit regula constituta
1 Regulám autem hanc descripsimus, ut hanc observantes in monasteriis aliquatenus vel honestatem morum
aut initium conversationis nos demonstrcmus habere.
2 Ceterum ad perfectionem conversationis qui festinat, sunt doctrinae sanctorum patrum, quarum observatio perducat hominem ad celsitudinem perfectionis.
3 Quae enim pagina aut qui scrmo divinae auctoritatis veteris ac novi testamenti non est rectissima norma vitae humanae?
4 Aut quis liber sanctorum catliolicorum patrum hoc non resonat,
ut recto cursu perveniamus ad creatorem nostrum?
5 Necnon et collationes patrum et instituta et vitas eorum, sed et regula sancti patris nostri Basilii,
6 quid ahud sunt nisi bene viventium
et oboedientium monachorum instrumenta virtutum? Nobis autem desidiosis et male vivcntibus atque negligentibus rubor confusionis est.
8   Quisquis ergo ad patriam caelestem festinas, hanc minimám mchoationis regulám descriptam
9 Cassian., Coll. 11, 13; Sacr. Leon. 30, 1104; Cypr., Dom. orat. 15; Ambr., Expos. Ps 118, 18, 10 11 Cypr., Dom. orat. 15; Ad Fort. 6; Aug., En. Ps 29, 9 11-12 Cypr., Ep. 76, 7 (LXXIII) 1 Cassian., Coll. 21, 10, 1; Inst. 4, 39, 1; Vitae Pair. 3, 11, 29; Hist. mon. 31 2 Cassian., Inst 4, 8; Coll. 1, 24; 9, 2, 3; 9, 7, 4; 10, 8; 20, 3; 21, 5, 4 3-4 Cassiod, Comm. psalt. ps 16; 22 5-6 Vitn Pair. lur. 174 6 Ambr., Expos. Ps 118, 18, 17-18; Cassian., Coll. 6, 10, 3; 24, 24, 3 7 Ambr., Expos. Ps 118, 18, 11; 118, 18, 13; Cassian., Coll. 12,16, 3; Vita Pair. lur. 113 8 Vitae Patr. 5,11, 29; Aug., í 1M in