CAPITULUM TERTIUM
PETASUS IN TILIĀ
Māne est. Gallī in vīcō cantant et incolās vīcī ex lectīs vocant. Quī vīcus
est? Mussovia. Vīcus Moravicus parvus, sed pulcher, cum multīs vineīs et
cum ecclēsiā antiquā. Mox in ecclēsiā campāna sonat et incolās ad missam
sanctam vocat, ubi presbyter prō peccātīs incolārum Deum ōrat. Incolae
ab eō semper monentur: „Christiānī probī esse semper studēte, peccāta
cavēte, praecepta Christī industriē memoriā tenēte, vicīnōs vestrōs amāte
et ā Deō amābiminī.“ Fēminae piae cum presbyterō ōrant, virī dormitant.
Post missam agricolae in agrīs labōrant, fēminae in casīs prandium parant,
līberī in scholam ambulant.
Ecce autem sub tiliā apud cellam vināriam duō virī iacent, quī in
ecclēsiā nōn erant. Cūr in ecclēsiā nōn erant? Quia herī multum vīnī
pōtābant et nunc eōs neque gallus, neque campāna ecclēsiae excitāre
potest. Est enim poēta noster Iosephus cum amīcō suō Georgiō. In tiliā
merula saltat et pulchrē cantat. Tunc aliquid ex tiliā rectē ad oculum
poētae dēvolat, quod poētam tandem excitat.
„Heu, ubi sum? Quid est in oculō meō? Prōdeste mihi, virī bonī!“
„Quid clāmās, Iosephe?“ Georgius quoque iam excitātur.
„Ūnō oculō meō vidēre nōn possum, amīce. Multum vīnī pōtābam et
nunc caecus sum, ut timeō.“
Tunc Georgius amīcum suum videt et multum rīdet.
„Quid rīdēs, stulte?“
„Nōn propter vīnum, sed propter merdam merulae nihil vidēs. Vīnum
meum bonum est, oculīs nōn nocet et nēmō eō excaecārī potest. Tergē
oculum, Iosephe, et denuō vidēbis.“
„Ō, Deō grātiās! Sed exspectā, petasus mihi dēest, petasum meum nōn
habeō! Nōnne eum herī habēbam, cum in cellā tuā sedēbāmus?“
„Quid ad mē, Iosephe? Quid meā interest? Nihil memoriā teneō.
Vīnum pōtābāmus et tū mihi dē perīculīs tuīs narrābās. Et postea
cantābāmus ‚vīnulum album‘ et tū mē sevērē monēbās: ‚Tacē, secrētum
est dē puellīs meīs...‘“
„St, tacē, stulte! Ō mē miserum! Respondē mihi: sumne vir improbus?
Castīgatne mē Deus propter peccāta mea?“
„Tranquillā tē, amīce. Ecce, caelum spectā et Deum ipsum interrogā.“
„Quid garrulās, Georgī? Quid in caelō vidēbō? Deus vidērī nōn potest,
neque interrogārī. Nihil mihi respondēbit... Ecce petasus meus! In tiliā
pendet!“
„Vidēsne? Nōn es ergō tam improbus.“
„Adiūvā mē, quaesō, sustinē mē. Sine petasō in scholam ambulāre nōn
possum. Nōn licet. Ō, vae mihi! Quae hōra est? In scholā esse iam debeō.
Sī sērō scholam intrābō, certē verberābor ā magistrō nostrō sevērō.
Grammaticam Latīnam nōs docet et ā multīs discipulīs timētur.“
„Nōn timēbās eum herī...“
„Herī autem vīnum pōtābam, et quī vīnum pōtat, nihil timet. Valē,
amīce, iam properāre debeō, sed certē tē mox denuō visitābō.“
EXERCĪTIA AD CAPITULUM TERTIUM
I. Vocābula ignōta cum eōrum descrīptiōnibus coniungite:
gallus, lectus, ecclēsia, campāna, presbyter, peccātum, prandium, petasus
Ecclesia sancti Linharti
unicum aedificium est, quod
post vicum Mussoviam
abolitum superfuit. Erat enim
in colle posita, itaque post
stagnum Nové mlýny factum
in insula remansit. Perveniri
autem ad eam non potest.
Vir, quī missam
sanctam
celebrat.
Cibus, quī circā
merīdiem
mandūcātur.
II. Vērum, an falsum? Respondēte:
Incolae vīcī māne campānā excitantur. VĒRUM / FALSUM
Fēminae in ecclēsiā dormitant. VĒRUM / FALSUM
Amīcī nostrī in ecclēsiā nōn erant. VĒRUM / FALSUM
Merula Georgium excitat. VĒRUM / FALSUM
Petasus in tiliā pendēbat. VĒRUM / FALSUM
III. Respondēte:
Quid fēminae post missam parant? _________________________________
Ubi amīcī iacent? _________________________________________________
Cūr poēta nihil videt? _____________________________________________
Cūr poēta amīcō „tacē!“ imperat? ___________________________________
Cūr poēta petasum habēre debet? __________________________________
IV. Addite, quod deest:
Incol___ vīcī māne ā gall__ excitantur et campān__ in ecclēsiam vocantur,
ubi ā presbyter__ mon_____: „Christiānī probī esse semper stud____,
peccāt__ cavēte, praecepta Christī industri__ memoriā ten____.“ Amīcī
nostrī autem in ecclēsi__ nōn sunt. Sub tiliā iac____. Neque gallus, neque
campāna eōs excit____ po___, quia herī multum vīn__ pōt______. Merula
tandem poēt___ excitat, nōn autem quia cantat, sed quia cacat. „Oculō
meō vid____ nōn po____!“ clāmat. Amīcus rīd___ et imperat: „Terg__
oculum et denuō vid_____.“ Poēta petas___ nōn hab___, sine petas__
autem in scholam ambul____ nōn licet. Petasus in tiliā pendet et ā poētā
nōn vid_____. „Caelum spect__!“ amīcus imperat. Ecce iam poēta
petasum suum in tiliā videt. Ab amīcō sustin_____ et iam eum tenet.