Μετοχές
μετοχή ενεστώτα ενεργητικής φωνής:
γράφ-οντας (ακούγοντας, κλαίγοντας), μιλ-ώντας
-δηλώνει το σύγχρονο με το ρήμα της πρότασης: Έφυγε τρέχοντας
-
-λειτουργία:
τρόπος: Έφυγε κλαίγοντας.
αιτία: Μην ξέροντας τι να πει έφυγε.
χρόνος: Γυρίζοντας σπίτι την συνάντησε.
(προ)ϋπόθεση: Δουλεύοντας σκληρά θα τα καταφέρεις.
κ.ά.

Α. μετοχή ενεστώτα παθητικής φωνής :
-άμενος, -άμενη, -άμενο, π.χ.
τρεμάμενος, τρεμάμενη, τρεμάμενο
-όμενος, -όμενη, -όμενο, π.χ. εργαζόμενος, υποσχόμενος
τιμώμενος, τιμώμενη, τιμώμενο
-ώμενος, -ώμενη, -ώμενο (κυρίως από την αρχαία ελληνική) π.χ.
-ούμενος, ούμενη, -ούμενο, π.χ. ασχολούμενος, φορολογούμενος
Λειτουργία:
επίθετο:
εργαζόμενος λαός
ουσιαστικό:
ένα το κρατούμενο, το περιεχόμενο του βιβλίου
επιρρηματική λ.:
Έφυγε υποσχόμενος ότι … (μετοχή ενεστώτα > δηλώνει το σύγχρονο με το ρήμα της πρότασης)
Η μετοχή αυτή δεν είναι τόσο συχνή.

Β. Η μετοχή παρακείμενου παθητικής φ. - μένος, -μένη, -μένο:
ντυμένος, προετοιμασμένος, μπλεγμένος, κρυμμένος, παντρεμένος, αφηρημένος, ξεχασμένος,
συγχωρεμένος, καλεσμένος, τραβηγμένος, πετα(γ)μένος, βγαλμένος, πεθαμένος, φοβισμένος….
Οι επιθετικές μετοχές ως όροι της πρότασης:
-επιθετικός προσδιορισμός: εργαζόμενος λαός, κρυμμένος θησαυρός
-κατηγορηματικός προσδιορισμός:  Έφυγε με το κεφάλι σκυμμένο.
-κατηγορούμενο: Ο Κώστας είναι ευχαριστημένος.
-

Σε ειδικές περιστάσεις λόγου χρησιμοποιούνται και μετοχές της αρχαίας ελληνικής και
χρησιμοποιούνται κυρίως ως επίθετα. Τέτοιες μετοχές είναι:
•με κατάληξη -ων, -ούσα, -ον, π.χ. υπογράφων, υπογράφουσα, υπογράφον,
παρών, παρούσα, παρόν, απών, ελπίζων, επείγων, μέλλων …
•με κατάληξη -ών, -ούσα, -ούν, π.χ. δηλών, δηλούσα, δηλούν, αιτών κ.ά.
•με κατάληξη -ων, -ώσα, -ων, π.χ. δρων, δρώσα, δρων (τα δρώντα), επιζών
•με κατάληξη -ας, -άσα, -αν, π.χ. λήξας, λήξασα, λήξαν, αμαρτήσας, παθήσας κ.ά.
•με κατάληξη -είς, -είσα, -έν, π.χ. γεννηθείς, γεννηθείσα, γεννηθέν, υποσχεθείς κ.ά.