FF:PJA201 Morfologie polštiny I - Informace o předmětu

PJA201 Morfologie polštiny I

Rozsah

1/1/0. 2 kr. Ukončení: z.

Vyučující

Mgr. Roman Madecki, Ph.D. (přednášející)
Mgr. Roman Madecki, Ph.D. (cvičící)
Mgr. Markéta Tarczewska, Ph.D. (cvičící)

Garance

Mgr. Roman Madecki, Ph.D.
Ústav slavistiky – Filozofická fakulta
Kontaktní osoba: Mgr. Roman Madecki, Ph.D.

Rozvrh

Pá 10:50–12:25 A47

Předpoklady

PJA109 Fonetika a fonologie polštiny

Omezení zápisu do předmětu

Předmět je nabízen i studentům mimo mateřské obory.

Mateřské obory/plány

• Polský jazyk a literatura (program FF, B-FI) (2)
• Polský jazyk a literatura (program FF, B-HS)

Cíle předmětu

Dvousemestrový kurs zaměřený na problematiku morfologie a morfonologie současné polštiny. Výklad je zaměřen na tato témata: předmět morfologie a morfonologie, morfologické opozice a kategorie, flexe (paradigmatika), teorie alternace. Část I.: deklinace substantiv, adjektiv, zájmen a číslovek (typy flexe, distribuce koncovek, probíhající vokalické a konsonantické alternace). Část II.: konjugace sloves (konjugační typy polských sloves, probíhající vokalické a konsonantické alternace). Teoretická část je doplněna řadou praktických gramatických cvičení.

Osnova

• Morfologia współczesnego języka polskiego - zestaw tematów A. Zagadnienia ogólne 1. Przedmiot i granice morfologii 2. Wyraz jako jednostka językowa, wieloznaczność terminu a. wyraz jako jednostka słownikowa (leksem) b. wyraz jako jednostka tekstu (wyraz tekstowy) c. wyraz gramatyczny (wyraz gram. analityczny i syntetyczny; gramatem) d. synonimia wyrazów gramatycznych e. homonimia wyrazów gramatycznych 3. Leksem a. definicja leksemu b. klasa funkcjonalna wyrazów gramatycznych c. opozycja morfologiczna, kategoria morfologiczna d. znaczenia leksykalne a znaczenie gramatyczne e. klasyfikacja leksemów (części mowy) f. klasyfikacja: kryterium semantyczne (T. Milewski) g. klasyfikacja: kryterium morfologiczne (Z. Saloni) h. klasyfikacja: kryterium syntaktyczne (R. Laskowski) i. problemy związane z klasyfikacją na części mowy 4. Morfem a. morf, morfem, allomorf (ogólna charakterystyka) b. typologia morfemów c. typologia: strukturalne typy morfemów (morfem ciągły, nieciągły, zerowy) d. typologia: klasyfikacja dystrybucyjna (morfem swobodny, związany, rdzenny, afiksalny) e. typologia: klasyfikacja funkcjonalna (morfem o funkcji nominatywnej i wewnątrztekstowej, morfem fleksyjny, końcówka fleksyjna, morfem słowotwórczy) 5. Fleksja a derywacja słowotwórcza: wypadki graniczne a. czasowniki (imiesłowy, rzeczowniki odsłowne, aspekt) b. przymiotniki, przysłówki, predykatywy (stopniowanie, tworzenie przysłówków odprzymiotnikowych i predykatywów, formy typu rad, gotów) B. Fleksja 1. Przedmiot i zakres fleksji 2. Podstawowe pojęcia fleksji (deklinacja, koniugacja, końcówka fleksyjna, forma fleksyjna, temat fleksyjny, synkretyzm form fleksyjnych, supletywizm) 3. Kategorie morfologiczne a. fleksyjne i klasyfikujące b. syntaktycznie zależne i niezależne c. kategorie imienne: rodzaj d. kategorie imienne: liczba e. kategorie imienne: przypadek f. kategorie czasownikowe: czas g. kategorie czasownikowe: osoba h. kategorie czasownikowe: aspekt i opozycje znaczeniowe między formami czasowników (rodzaj czynności) i. kategorie czasownikowe: tryb j. kategorie czasownikowe: strona i diateza k. kategorie czasownikowe: syntaktycznie zależne kat. (liczba, rodzaj) C. Paradygmatyka 1. rzeczowniki a. ogólna charakterystyka danej części mowy b. deklinacja męska (charakterystyka klas, podklas, grup i paradygmatów) c. deklinacja żeńska (charakterystyka klas, podklas, grup i paradygmatów) d. deklinacja nijaka (charakterystyka klas, podklas, grup i paradygmatów) e. rzeczowniki o fleksji zmodyfikowanej f. rzeczowniki nieodmienne g. rzeczowniki singulare i plurale tantum 2. przymiotniki a. ogólna charakterystyka danej części mowy b. synkretyzmy w odmianie przymiotników c. deklinacja przym.: typ zak. na -i/-y (char. podtypów i paradygmatów) d. deklinacja przym.: typ zak. bezkońcówkowo (char. podtypów i paradygmatów) 3. zaimki a. ogólna charakterystyka danej części mowy b. zaimki osobowe c. zaimek zwrotny d. zaimki pytajne e. zaimki nieokreślone f. zaimki przeczące g. kategorie morfologiczne zaimków h. fleksja zaimków bezrodzajowych i. fleksja zaimków rodzajowych (o klasyfikacyjnej kat. rodzaju) 4. liczebniki a. ogólna charakterystyka danej części mowy b. właściwości morfologiczne i składniowe c. odmiana liczebników: jeden d. odmiana liczebników: dwa, oba, obydwa e. odmiana liczebników: trzy, cztery f. odmiana liczebników: pięć i wyżej g. liczebniki zbiorowe (charakterystyka, zakres użycia, fleksja) 5. czasowniki a. ogólna charakterystyka danej części mowy b. formy syntetyczne i analityczne c. morfologiczna klasyfikacja czasowników (klasy morfologiczne, koniugacje) d. formy fleksyjne czasowników: określone, osobowe (czas teraźniejszy, nieprzeszły, przeszły, przyszły, tryb przypuszczający i rozkazujący) e. formy fleksyjne czasowników: określone, nieosobowe f. formy fleksyjne czasowników: nieokreślone (bezokolicznik, imiesłowy) g. zakres użycia i tworzenie form imiesłowu przymiotnikowego czynnego h. zakres użycia i tworzenie form imiesłowu przymiotnikowego biernego i. zakres użycia i tworzenie form imiesłowu przysłówkowego współczesnego j. zakres użycia i tworzenie form imiesłowu przysłówkowego uprzedniego 6. Morfonologia: alternacje samogłoskowe i spółgłoskowe (w ramach fleksji) D. Ćwiczenia morfologiczne

Vyučovací jazyk

Polština

Informace učitele

Bibliografia przedmiotu: * I. Bajerowa, Język ogólnopolski XX wieku (w:) "Współczesny język polski", pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993, s. 27-52. * I. Bajerowa, Zmiany fleksyjne języka polskiego we współczesnym trzydziestoleciu na tle zmian fleksyjnych języka dawniejszego (XVIII w., XIX w.), BPTJ 1977. * B. Bartnicka, M. Jaworski, Fleksja (w:) "Gramatyka opisowa języka polskiego z ćwiczeniami", pod red. W. Doroszewskiego i B. Wieczorkiewicza, Warszawa 1972, wyd. 5, s. 3-121. * B. Bartnicka, H. Satkiewicz, "Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców", Warszawa 1990. * A. Bogusławski, O zasadach analizy morfologicznej, BPTJ 1959, XVIII, s. 87-95. * T. Czarnecki, O formie tzw. trybu przypuszczającego we współczesnym języku polskim, JP 1973, z. 5, s. 337-344. * "Encyklopedia językoznawstwa ogólnego", pod red. K. Polańskiego, Wrocław 1993. * "Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia", pod red. R. Grzegorczykowej, R. Laskowskiego, H. Wróbla, Warszawa 1984. * A. Heinz, "System przypadkowy języka polskiego", Kraków 1965. * M. Jaworski, "Podręczna gramatyka języka polskiego", Warszawa 1995, wyd. 6. zmienione. * S. Jodłowski, "Studia o częściach mowy", Warszawa 1971. * S. Karolak, Przypadek a przyimek, BPTJ 1964, XXIII, s. 143-158. * Z. Kempf, Wokół polskiej terminologii przypadków, PorJ 1969, z. 6. * Z. Klemensiewicz, "Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego", Warszawa 1962. * M. Kucała, O rodzaju gramatycznym w języku polskim (w:) "Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim", pod red. R. Laskowskiego, Wrocław 1976. * J. Safarewicz, O częściach mowy w języku polskim, JP 1979, z. 3, s. 165-177. * Z. Saloni, Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich, JP 1974, z. l, s. 3-13; z. 2, s. 93-101. * Z. Saloni, Kategorie gramatyczne liczebników we współczesnym języku polskim (w:) "Studia gramatyczne", I, pod red. R. Laskowskiego i Z. Topolińskiej, Wrocław, s. 145-173. * Z. Saloni, Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim (w:) "Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim", pod red. R. Laskowskiego, Wrocław 1976, s. 43-78, 96-106. * H. Satkiewicz, Odmiana wyrazów (w:) D. Buttler, H. Kurkowska, H. Satkiewicz, "Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej", Warszawa 1973, s. 124-300. * H. Satkiewicz, O zmianach w normie fleksyjnej współczesnego języka polskiego, PF 1986, XXXIII. * J. Strutyński, "Zarys gramatyki polskiej", cz. II: Morfologia, Kraków 1993. * S. Szober, "Gramatyka języka polskiego", Warszawa 1971, wyd. 12. * J. Tokarski, "Czasowniki polskie", Warszawa 1951. * J. Tokarski, "Fleksja polska", Warszawa 1978. * J. Tokarski, Na początku było Słowo... Rozważania o wyrazie (w:) S. Kania, J. Tokarski, "Zarys leksykologii i leksykografii polskiej", Warszawa 1984, s. 9-132. * Z. Topolińska, Kategoria osoby w języku polskim, JP 1967, z. 2, s. 88-95. * K. Wilczewska, "Czasowniki zwrotne we współczesnej polszczyźnie", Toruń 1966.

Další komentáře

Předmět je vyučován každoročně.

• Statistika zápisu (podzim 2007, nejnovější)
  
• Permalink: https://is.muni.cz/predmet/phil/podzim2007/PJA201